Otwarcie rynku: klucz do jego rozwoju?

Transkrypt

1 Otwarcie rynku: klucz do jego rozwoju? Artur Pielech, Wiceprezes Zarządu, Dyrektor Pionu Sprzedaży i Marketingu Forum Zmieniamy Polski Przemysł Warszawa, r.

2 Tezy do dyskusji Po okresie względnego rozwoju konkurencji, następuje proces odwrotu od pluralizmu na torach Do dwóch spadła liczba obszarów rynku trudno dostępnych dla przewoźników alternatywnych Rozwój i modernizacja infrastruktury warunkiem kluczowym dla zatrzymania postępującej degradacji transportu kolejowego Rywalizacja dwóch obecnych na rynku przewoźników państwowych przestała nawet być zabawna Na rynku zawsze będzie miejsce dla przewoźników prywatnych 2

3 Towarowe przewozy kolejowe w Europie zanotowały w roku 2009 drastyczne załamanie Rozwój transportu kolejowego w Europie oraz w UE i 2009P [mld tkm] Transport kolejowy ver. PKB i udział nowych przewoźników w rynku , 2009 P Transport kolejowy UE Transport kolejowy w Europie 2009P ,6 w 2006 roku +6,0 % w 2007 (+ 2,3 w EU + EFTA) -1,7 % w 2008 roku (-2,9 % w UE +EFTA) Prognozowane pogorszenie w 2009 ( nawet o -29%) Transport kolejowy UE- 15 PKB - zmiana (%) w krajach euro Udział nowych przewoźników w rynku w UE - 15 Źródło: Land Transport Research/CERN/NP./UIC, Netzwerk Privatbahnen/ LTR/EconStats/IMF

4 Mniejszy wolumen powoduje spadek przychodów, którego koleje państwowe nie są w stanie zrównoważyć Prognozowane straty w 2009 roku [mln ] Fret SNCF Trenitalia DB Schenker Rail BCargo ZSSK Cargo PKP Cargo RCA CD Cargo SBB Cargo VR Rentowność przewoźników kolejowych znacznie się obniżyła; Linie kolejowe tną koszty i wstrzymuję lub ograniczają inwestycję; /3 wagonów oraz 20 % lokomotyw pozostaje niewykorzystanych; -400 Kolej traci udziały w transporcie ogółem na rzecz transportu drogowego w 2009 roku; Źródło: DVB Land Transport Research 4

5 Trudności na rynku nie pozostają bez wpływu na to jak zachowują się na nim poszczególni gracze Konsolidacja rynku: DB (D): PCC Logistics, 17,78% PCC Intermodal i PTK (PL) SNCF (F): Novatrans (F), Ermewa (F), Veolia Cargo = Francja, Eurotunnel/Europorte 2 (F/UK): Veolia Cargo (F) we Francji Strabag (A): 5,7% GySEV (A/H) Metrans (D): 50% Railtransport (CZ) CD Cargo (CZ) - ZSSK Cargo (SK) fuzja chwilowo wstrzymana Husa Transportation Group (NL): Rent-a-Rail (D) i SRS Railservice (D) Ciągle na sprzedaż: SBB Cargo (CH), Orlen/Unipetrol (PL/CZ) oraz Montecargo (ME) Wycofanie się prywatnych przewoźników z rynku: HWB Hochwaldbahn Servicegesellschaft & TSD (D) - Ferport (I) - Ei.L.T. GmbH Eisenbahn, Logistik und Transporte (D) - RTS Rail Traction Service (CH) - fer Polska (PL) - Advenza Freight (UK) - Crossrail Benelux (B)? Źródło: DVB Land Transport Research 5

6 Na pierwszy rzut oka na torach nadal panuje pluralizm Głowni przewoźnicy kolejowi w Europie Źródło: DVB Land Transport Research 6

7 Jednak przewoźników z całkowicie prywatnym kapitałem w Europie pozostało tylko kilku Prywatni przewoźnicy w Europie mają udział w runku mniejszy niż 7% Źródło: DVB Land Transport Research 7

8 W Polsce również ubyło dwóch znaczących przewoźników prywatnych; czy to koniec? Udziały w rynku poszczególnych operatorów towarowych wg pracy przewozowej [%] 1) Pozostali 15% Pozostali 17% PTK Holding 3% PCC Holding 6% DB 8% CTL 6% PKP Cargo 70% CTL 8% PKP Cargo 67% 1 Wyniki za III kwartały 2008 i 2009 Źródło: Rynek Kolejowy 8

9 Do dwóch spadła liczba obszarów rynku trudno dostępnych dla przewoźników alternatywnych Obszary monopolu w towarowym transporcie kolejowym 1. Przewozy całopociągowe w Polsce 2. Przewozy całopociągowe za granicą zachodnią i południową 3. Przewozy całopociągowe z Ukrainy i Białorusi 4. Przewozy rozproszone 5. Przewozy z Rosji 9

10 Ilość projektów remontów infrastruktury PLK, choć niezbędny od lat utrudnia przewozy w Polsce Mapa linii kolejowych z zaznaczeniem najważniejszych modernizacji W 2012 roku PKP PLK planuje zmodernizować w sumie prawie 1000 km torów na modernizację w 2010 roku zostanie przeznaczone ponad 5 mld zł Do największych projektów, które rozpoczną się w 2010 zaliczyć możemy modernizację linii Warszawa-Gdańsk- Gdynia i Warszawa Łódź, Kraków-Rzeszów, Zabrze- Katowice-Kraków Źródło: PKP PLK, Gazeta Prawna 10

11 Generalnie panuje w Polsce konsensus co do konieczności wzrostu nakładów i obniżenia kosztów dostępu do infrastruktury Planowane inwestycje w infrastrukturę w Polsce [mld PLN] W Polsce od wielu lat obserwuje się nierównowagę pomiędzy wydatkami na infrastrukturę drogową a kolejową Porównanie wydatków na inwestycje i stawek dostępu Inwestycje w transport kolejowy Polska vs Niemcy [mld PLN 1) ] 17,7 84% 87% 84% 77% W latach Rząd chce przeznaczyć na budowę dróg i autostrad ponad 121 mld PLN 4,6 16% 13% 16% 23% W tym samym okresie na infrastrukturę kolejową zostanie w sumie przeznaczone ponad 5 razy mniej środków Stawki dostępu do infrastruktury [PLN 1) ] 21,8 12, P 2011P Wydatki na infrastrukturę drogową Wydatki na infrastrukturę kolejową Polska Niemcy 1) Kurs Euro 4,5 PLN Źródło: CTL, ZEVRail 11

12 Koszt infrastruktury w Polsce jest jednym z najwyższych w Europie Stawki dostępu do infrastruktury [2009, PLN/pockm] 17,42 12,25 21,84 Średnia stawka dostępu do infrastruktury w Polsce należy do jednych z najwyższych w Europie. Dla porównania w Niemczech stawka ta wynosi o połowę mniej. Średnia stawka w Unii plasuje się na poziomie 17,5 PLN Utrzymywanie wysokich stawek prowadzi do spadku przewozów towarowych i przesunięcia wolumenów w kierunku transportu drogowego średnia stawka w UE DB Netz 1) (Niemcy) PKP PLK 2) (Polska) 1) Kurs walutowy PLN/EUR 4,50 2) Średnia stawka dostępu dla pociągów powyżej 2100 ton brutto Źródło: CTL, RBF 12

13 CTL wspiera pomysł wydzielenia PLK ze struktur PKP i aktywnej roli Państwa w inwestowaniu w tory Zarządca infrastruktury powinien działać niezależnie, bez jakichkolwiek powiązań organizacyjnych i finansowych z przewoźnikami. Za wydzieleniem przemawiają przede wszystkich takie argumenty jak: Uregulowanie kwestii majątkowych oraz finansowania infrastruktury; Zapewnienie przejrzystych warunków konkurencji przewoźników kolejowych poprzez zapewnienie nie dyskryminującego i powszechnego dostępu do infrastruktury; Wyraźne określenie obowiązków związanych z utrzymaniem, modernizacją i nowymi inwestycjami w sieci kolejowej infrastruktury; Wyeliminowanie sprzeczności polskich uregulowań wobec prawa Wspólnotowego Jasne określenie obowiązków państwa odnośnie zasobów infrastrukturalnych; W Unii Europejskiej model niezależnego i odrębnego całkowicie od przewoźników zarządcy funkcjonuje doskonale w Wielkiej Brytanii, Holandii, Czechach, Słowacji i Dani Źródło: Biała Księga RBF 13

14 Sytuacja zwiazana z poziomem cen na rynku była interesująca... Przykłady rozstrzygniętych przetargów publicznych Współczynnik krótkiej kołderki dla DB- 52% ZE Ostrołęka: o/ o/ Δ Wolumen: Okres umowy: Stawka 2009: Stawka 2010: 2010/2009: 0,7 mln Rok ,0 PLN/t 14,8 PLN/t -29,5% 1) Współczynnik pokrycia kosztów taboru niezbędnego do realizacji przewozu przez cenę po podliczeniu kosztów zmiennych ( infrastruktura, energia el. paliwo Źródło: CTL 14

15 ... Wraz z kolejnymi przetargami napięcie wzrastało... Przykłady rozstrzygniętych przetargów publicznych Współczynnik krótkiej kołderki dla PKP- 25% El. Kozienice: Wolumen: Destynacja 1 2,3 mln Destynacja 2 4,8 mln Okres umowy: 2 lata ( ) o/ Stawka 2009: 19,9 PLN/t 9,8 PLN/t o/ Stawka 2010: 16,44 PLN/t 6,57 PLN/t Δ2010/2009: -17,4% -33,0% 1) Współczynnik pokrycia kosztów taboru niezbędnego do realizacji przewozu przez cenę po podliczeniu kosztów zmiennych ( infrastruktura, energia el. paliwo Źródło: CTL 15

16 ... aż osiągnęło zenitu, a ceny dno i chyba nie tylko... Przykłady rozstrzygniętych przetargów publicznych Współczynnik krótkiej kołderki dla DB- 13% PGE/Dolna Odra o/ o/ Wolumen: Okres umowy: Stawka 2009: Stawka 2010: 3,0 mln 3 lata ( ) 33,0 PLN/t 19,41 PLN/t Δ2010/2009: -41,2% 1) Współczynnik pokrycia kosztów taboru niezbędnego do realizacji przewozu przez cenę po podliczeniu kosztów zmiennych ( infrastruktura, energia el. paliwo Źródło: CTL 16

17 Dalsze pogłębianie się sytuacji tak niskich cen powoduje powstanie błędnego koła Zmniejszenie ilości ładunków na kolei Dalsza obniżka cen Dalsze pogorszenie konkurencyjności kolei Brak środków na inwestycje w tabor Brak wpływów do PLK na rozwój infrastruktury Długofalowo zmniejszenie mocy przewozowych 17

18 Na rynku jest i będzie zawsze miejsce dla przewoźników prywatnych Potrzebna pewna masa krytyczna, lub całkowita koncentracja na niszach Koncentracja częściowo na niszach, a częściowo na rynku ogólnodostępnym Szybsza reakcja na oczekiwania klientów. Szybka ścieżka od pomysłu do opracowania pomysłu na rynek Podejście pro-klienckie nie oparte na szantażu i nie z pozycji siły Klienci chcą mieć alternatywę 18

19 Dziękuje za uwagę! 19