Jaką kartę wybrać? Od października użytkownicy będą mogli wyrabiać swoje karty ŚKUP ŚKUP coraz bliżej!

Transkrypt

1 w nr 9 (91)/ n u m e r z e tylko elektroniczny bilet ŚKUP to system informatyczny o rozległej infrastrukturze sprzętowej, nowych możliwościach i dużym zasięgu. O Śląskiej Karcie Usług Publicznych opowiada Marek Kopel, zastępca przewodniczącego Zarządu KZK GOP. a 4 Jaką kartę wybrać? Śląska Karta Usług Publicznych jest kartą zbliżeniową. Będzie działać w całej sieci pojazdów Komunikacyjnego Związku Komunalnego GOP, również tych kursujących na terenie gmin, które do projektu nie przystąpiły. 8 Góra Zborów W rejonie Jury KrakowskoCzęstochowskiej utworzono w 1957 roku rezerwat. Obejmuje on niezwykle malownicze wzgórze, najeżone licznymi skałkami wapiennymi o wysokości do 30 metrów. szl ki Miesięcznik Komunikacyjnego Związku Komunalnego Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego Od października użytkownicy będą mogli wyrabiać swoje karty ŚKUP ŚKUP coraz bliżej! O d listopada karty będzie można używać w autobusach i tramwajach KZK GOP do kupowania i używania biletów okresowych. Przez cały wrzesień o systemie pasażerom przypominać będzie kampania informacyjna. Od 1 stycznia 2016 roku uruchomione zostaną kolejne funkcjonalności karty w zakresie biletów jednorazowych i opłat za podatki, opłaty i usługi gminne. wych możliwościach i znacznym zasięgu. Szacuje się, że docelowo kartą posługiwać się będzie około 700 tysięcy osób. To jeden z największych projektów tego typu na świecie (podobne realizowane są w Londynie, Hongkongu i Singapurze). Wykonuje go wyłonione w przetargu konsorcjum firm Asseco Poland SA oraz mbank (dawniej BRE Bank SA). O ŚKUP Działanie systemu ŚKUP możliwe będzie dzięki infrastrukturze cyfrowej składają się na nią następujące elementy: Portal Klienta platforma do obsługi karty, umożliwi między innymi doładowanie karty, zakup biletu okresowego; poprzez Portal Klienta będzie można złożyć wniosek o spersonalizowaną kartę ŚKUP; 40 punktów obsługi klienta sieć punktów przygotowanych do kompleksowej obsługi systemu. Punkty zlokalizowane zostały między innymi w cen- Śląska Karta Usług Publicznych to wspólny projekt dwudziestu jeden gmin aglomeracji katowickiej oraz KZK GOP. Karta ŚKUP spełniać będzie wiele funkcji. Będzie używana jako bilet komunikacji miejskiej oraz karta parkomatowa. Będzie wykorzystywana w bibliotekach, instytucjach sportu i kultury oraz urzędach miast i gmin. ŚKUP będzie także nośnikiem podpisu elektronicznego. ŚKUP to system informatyczny z rozległą infrastrukturą sprzętową o no- Infrastruktura systemu trach miast, centrach handlowych, w punktach obsługi klienta będzie można złożyć wniosek oraz odebrać spersonalizowaną kartę ŚKUP, odblokować ją oraz zwrócić; 109 stacjonarnych automatów doładowania kart sieć całodobowo czynnych automatów; w automatach biletowych ŚKUP można kupować jednorazowe bilety papierowe KZK GOP oraz MZK Tychy, pobierać karty niespersonalizowane, doładowywać konto kart ŚKUP oraz kupować bilety elektroniczne, a także aktualizować stan karty i sprawdzać jej saldo; 800 modułów do pobierania opłat i doładowań u sprzedawców w punktach tych będzie można kupować bilety okresowe elektroniczne, doładowywać konto karty oraz pobrać kartę niespersonalizowaną; 223 parkomaty funkcjonować będą w miastach, które zgłosiły chęć przystąpienia w tym zakresie do projektu ŚKUP, to jest w Katowicach, Tychach, Bytomiu, Chorzowie, Zabrzu i Piekarach Śląskich te miasta zdecydowały się na ich instalację; 410 modułów do pobierania opłat za usługi komunalne; 1300 kompletów urządzeń w każdym pojeździe; 320 urządzeń dla kontrolerów; 20 punktów zbierania danych; Centrum Przetwarzania Danych serwerownia (podstawowa i zapasowa); system rozliczeń pieniężnych. Finansowanie Projekt otrzymał dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata Wartość dofinansowania projektu to ,72 złotych. Całkowity wydatek na projekt w okresie jego wdrożenia to 149,3 miliona złotych. Anna Koteras Już w październiku rozpocznie się wydawanie kart ŚKUP. Zakup elektronicznego biletu okresowego, zakodowanie go na karcie i używanie w pojazdach komunikacji będzie możliwe od listopada. Możliwość zapłaty za przejazdy jednorazowe (bilety jednorazowe na karcie) oraz opłaty i usługi gminne uruchomione zostaną od stycznia 2016 roku. Kolejne funkcjonalności uruchamiane będą sukcesywnie. W projekcie udział bierze 21 miast: Będzin, Bytom, Chorzów, Czeladź, Dąbrowa Górnicza, Gliwice, Imielin, Jaworzno, Katowice, Knurów, Mysłowice, Piekary Śląskie, Pyskowice, Radzionków, Ruda Śląska, Siemianowice Śląskie, Sosnowiec, Świętochłowice, Tychy, Wojkowice, Zabrze. Kartą ŚKUP zapłacimy za parkowanie, jest ona biletem komunikacji miejskiej, może być nośnikiem podpisu elektronicznego, będzie używana w urzędach miast i gmin. Nowa taryfa opisująca zasady i ceny korzystania z biletów elektronicznych przyjęta została przez Zarząd KZK GOP 8 września 2015 roku. Nadal w sprzedaży pozostają wszystkie bilety papierowe, których ceny pozostają takie same jak dotychczas. Nowością są bilety elektroniczne (na kartę ŚKUP). Można je będzie kupować w nieco niższej cenie niż ich papierowe odpowiedniki. Pojawią się także nowe rozwiązania, które pozwolą lepiej dostosować rodzaj biletu do indywidualnych potrzeb użytkowników. Nowej taryfie będzie poświęcony kolejny numer Szlaków KZK GOP. Od 2002 roku w dniach od 16 do 22 września obchodzimy Europejski Tydzień Zrównoważonego Transportu, a kończy go Europejski Dzień bez Samochodu. W tym czasie szczególnie zachęca się wszystkich do korzystania z komunikacji miejskiej i zamiany własnego samochodu na autobus, tramwaj czy pociąg, a nawet rower lub po prostu własne nogi. Każdy taki tydzień skupia się na konkretnym temacie, związanym ze zrównoważonym transportem. W tym roku hasło ETZT brzmi: Wybierz. Zmień. Połącz. Co to znaczy? Chodzi o wybór najlepszego dla siebie środka transportu, w razie potrzeby jego zmiany lub przesiadki na inną linię oraz o łączenie różnych aktywności korzystanie, gdy jest to możliwe, z roweru lub własnych nóg. kątem oka Fot. Studio Press Projekt Śląskiej Karty Usług Publicznych wchodzi w ostatnią fazę realizacji. Ze względu na złożoność systemu jego uruchomienie podzielone zostało na kilka etapów. W pierwszym, który rozpocznie się w październiku, użytkownicy będą mogli wyrobić swoje karty, doładowywać je oraz płacić nimi w parkomatach i automatach biletowych, POK, POP i 800 kioskach. Uruchomione zostaną wszystkie punkty obsługi klienta oraz Portal Klienta. Redakcja

2 2 kzk gop Czym żyją gminy Tramwajowe bieganie KATOWICE, SOSNOWIEC w skrócie... KATOWICE Została wybrana trasa przebiegu nowej linii tramwajowej w Katowicach, tak zwanego Tramwaju Odrodzenie. Zdecydowano, że linia będzie poprowadzona od pętli w Brynowie ulicami: Rzepakową, Szenwalda, Ziołową, Kryniczną, Radockiego, fragmentem Bażantów, znów ulicą Radockiego przy kościele i znów Bażantów, a swój bieg zakończy przy planowanej pętli Kostuchna w rejonie skrzyżowania Bażantów i Armii Krajowej. Na całej długości będzie miała około 5,2 kilometra długości. czeladź Od 1 września internauci mogą głosować w konkursie Aktywne przejścia dla pieszych. Będą wybierać spośród ponad 300 zgłoszonych przez zarządców dróg niebezpiecznych przejść w całej Polsce. Internauci i komisja konkursowa wskażą te, które Fundacja PZU wyposaży w elementy poprawiające bezpieczeństwo użytkowników. Głosowanie trwa do 28 września i podzielone jest na cztery etapy. ŚWIĘTOCHŁOWICE Od 1 września 2015 roku uruchomiona została nowa linia minibusowa numer 231, funkcjonująca na trasie: Świętochłowice Osiedle Ustronie Chopina Chorzów Centrum Edukacji. Zapewni ona możliwość szybkiego przemieszczania się pomiędzy centrum Świętochłowic a Chorzowem, w rejonie ulic Gwareckiej i Żołnierzy Września. Uruchomione zostały nowe przystanki autobusowe: Świętochłowice Osiedle Ustronie, Świętochłowice Osiedle Ustronie Szkoła, Świętochłowice Osiedle Ustronie Morcinka, Świętochłowice Sikorskiego MDK, Świętochłowice Szpitalna Cmentarz, Chorzów Gwarecka. ZABRZE 9 września do Zabrza zawitał Autobus Energetyczny, czyli mobilne centrum edukacyjno-informacyjne do spraw przeciwdziałania zmianom klimatu. Głównymi celami kampanii są: zwiększenie świadomości społecznej na temat przyczyn zmian klimatycznych, informowanie, w jaki sposób im przeciwdziałać, oraz zachęcenie każdego z odbiorców kampanii do podejmowania kroków na rzecz powstrzymania zmian klimatu w codziennym życiu i otoczeniu: domu, pracy, szkole, lokalnym środowisku. W niedzielę 20 września br. odbędzie się pierwszy w historii bieg o nazwie 15-tka z Sosnowca do Katowic. 15-kilometrowa trasa biegu w dużej mierze pokryje się z trasą tramwajowej linii numer 15. Już dziś zapraszamy biegaczy do udziału w tym wydarzeniu. Bieg odbędzie się podczas Tygodnia Zrównoważonego Transportu, dzień po dniu otwartym Warsztatów Tramwajowych w Chorzowie. Dystans i trasa biegu są nieprzypadkowe. Kończymy gruntowną modernizację trasy linii numer 15, która łączy stolicę Górnego Śląska ze stolicą Zagłębia. Linia obsługiwana jest nowymi tramwajami, co czyni ją nowoczesną, bezpieczną, wygodną i dość szybką. Biegacze będą mogli z bliska przekonać się o efektach naszej inwestycji mówi rzecznik Tramwajów Śląskich Andrzej Zowada. Głównym organizatorem imprezy jest firma M Event, reprezentowana przez Magdalenę Michniak i Marcina Krupę. Start biegu zaplanowany jest w Parku Sieleckim w Sosnowcu o godzinie 11.00, a meta w katowickiej Strefie Kultury, na parkingach między nową siedzibą Muzeum Śląskiego a NOSPR-em wyjaśnia Marcin Krupa. Co ma na celu ten bieg? Organizatorzy przekonują, że przede wszystkim aktywną formę spędzenia wolnego czasu przez mieszkańców Katowic i okolic, propagowanie zdrowego stylu życia. To także kampania na rzecz zielonego transportu, a wszystko z myślą o naszym środowisku dodaje Magdalena Michniak. 15-tka z Sosnowca do Katowic świetnie wpisuje się również w obchody jubileuszu miasta, gdyż Katowice obchodzą w tym roku 150. urodziny. Bieg będzie również świetną promocją katowickiej Strefy Kultury, jak również integracją Plakat informujący o biegu tramwajowym z Sosnowca do Katowic Zagłębia ze Śląskiem wylicza Marcin Krupa. Bieg ma charakter otwarty i skierowany jest do wszystkich mieszkańców województwa śląskiego. Partnerami biegu są: Tramwaje Śląskie SA, Komunikacyjny Związek Komunalny GOP, miasta Katowice i Sosnowiec. Biuro zawodów zlokalizowane zostanie w Katowicach, w Strefie Kultury, skąd nowymi tramwajami biegacze zostaną przewiezieni na start do Parku Sieleckiego w Sosnowcu. Stamtąd wzdłuż trasy linii numer 15 poprowadzona będzie trasa, której meta ustawiona zostanie w katowickiej Strefie Kultury. Szczegółowe informacje o biegu sukcesywnie publikowane są na facebookowym profilu: Katarzyna Migdoł-Rogóż Zdjecia M Event szlaki Wpisane do rejestru dzienników i czasopism pod poz. Pr 1979 Redaktor naczelna Katarzyna Migdoł-Rogóż Redakcja Anna Koteras, Paweł Wieczorek Korekta Renata Chrzanowska Opracowanie graficzne M-art poligrafia Marcin Korus Druk: COMSOFT Sp. z o.o. Nakład: egzemplarzy Wydawca: Komunikacyjny Związek Komunalny GOP Adres redakcji: Komunikacyjny Związek Komunalny GOP Katowice, ul. Barbary 21a tel szlaki@kzkgop.com.pl

3 kzk gop Rozmowa szlaków 3 Fot. Arkadiusz Ławrywianiec Fot. Studio Press Jeden z automatów ŚKUP w Dąbrowie Górniczej Marek Kopel jest zastępcą przewodniczącego Zarządu KZK GOP tylko elektroniczny bilet ŚKUP to system informatyczny o rozległej infrastrukturze sprzętowej, nowych możliwościach i dużym zasięgu. Szacuje się, że docelowo kartą ŚKUP posługiwać się będzie około 700 tysięcy osób. Jest to jeden z największych tego typu projektów. O Śląskiej Karcie Usług Publicznych opowiada Marek Kopel, zastępca przewodniczącego Zarządu KZK GOP. Proszę jeszcze raz wyjaśnić naszym Czytelnikom, czym dokładnie jest Śląska Karta Usług Publicznych i jak działa? ŚKUP to wspólny projekt dwudziestu jeden gmin aglomeracji oraz Komunikacyjnego Związku Komunalnego Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. ŚKUP będzie służyła jako bilet komunikacji miejskiej. Kartą będzie można również zapłacić za parkowanie (tylko w miastach, które w tym zakresie przystąpiły do projektu, to jest w Katowicach, Tychach, Bytomiu, Chorzowie, Zabrzu i Piekarach Śląskich). Używana będzie ona także w bibliotekach, instytucjach sportu i kultury oraz urzędach miast i gmin. Śląska Karta Usług Publicznych będzie również nośnikiem podpisu elektronicznego. Użytkownik, który chce korzystać z systemu, powinien wyrobić sobie kartę i doładować jej konto wybraną sumą. W przypadku gdy chce korzystać z biletów okresowych, powinien wybrać i kupić odpowiedni rodzaj biletu. Karta obsługiwana jest w sieci punktów: obsługi pasażera, obsługi klienta, dystrybucji, automatach ŚKUP lub przez Internet. Jako pierwsza uruchomiona zostanie funkcjonalność związana z wydawaniem kart ŚKUP oraz z zapłatą kartą ŚKUP w 40 punktach obsługi klienta, 6 punktach obsługi pasażera, 800 punktach dystrybucji (kioskach), 109 automatach biletowych ŚKUP i parkomatach w Katowicach, Bytomiu, Piekarach Śląskich oraz Zabrzu. Uruchomiony zostanie także Portal Klienta. A kiedy ŚKUP będzie działał w pełni? Od listopada będzie można używać elektronicznych biletów okresowych w pojazdach KZK GOP. Możliwość zapłaty za przejazdy jednorazowe (bilety jednorazowe na karcie) oraz opłaty i usługi gminne uruchomione zostaną od stycznia 2016 roku. Czy będziecie wiedzieli szczegółowo, kto, kiedy i z jakich linii korzysta? KZK GOP nie będzie miał dostępu do tak szczegółowych danych. Związek będzie otrzymywał tylko informacje ilościowe, to znaczy dane o tym, ile kart znalazło się w danym pojeździe, a nie jakie konkretnie były to karty. Na karcie ŚKUP będzie można kodować bilety. Co to jest bilet elektroniczny? Bilet elektroniczny to bilet, który będzie mógł być zapisywany na karcie ŚKUP. Pasażerowie będą mogli kupić takie same rodzaje biletów elektronicznych, jak dotychczas dostępnych papierowych, to znaczy bilety okresowe oraz płacić za przejazdy jednorazowe. Okresowy bilet elektroniczny będzie obowiązywał przez wskazaną liczbę kolejnych dni (na przykład przez 30 lub 90 od daty zakupu, a nie przez miesiąc bądź kolejne trzy kalendarzowe). Będą dostępne także bilety krótkookresowe od 24-godzinnych do 14- dniowych. Nowością są bilety z limitem przejazdów. Jeśli ktoś jeździ mniej, może kupić bilet, który pozwoli na określoną liczbę przejazdów. Będzie on tańszy od biletu bez takiego limitu. W przypadku gdy pasażer chce zapłacić za przejazd jednorazowy, wystarczy doładować konto karty wybraną kwotą. Po przyłożeniu karty do czytnika system ściągnie sumę odpowiadającą cenie biletu. Trzeba pamiętać o bardzo ważnym fakcie: po przyłożeniu przy wejściu ściągana jest kwota odpowiadająca cenie biletu do końca trasy, przy wysiadaniu należy kartę przyłożyć ponownie, aby system oddał różnicę między biletem na całą trasę a faktycznie przejechanym odcinkiem. I tutaj uwaga w pierwszym etapie po wdrożeniu ŚKUP dostępne będą wyłącznie bilety abonamentowe (okresowe). Funkcjonalność zapłaty za przejazdy jednorazowe (taryfa strefowo-czasowa oraz odległościowa) uruchomione zostaną w terminie późniejszym (od stycznia 2016 roku). Czy kartę ŚKUP będzie można wyrobić bez wychodzenia z domu? Pełną obsługę karty ŚKUP zapewnia Portal Klienta, który mieści się pod adresem kartaskup.pl. Przez Internet można złożyć wniosek o kartę spersonalizowaną, doładować konto karty, kupić i zakodować bilet elektroniczny. Drogą internetową można również zablokować kartę (na przykład w przypadku zgubienia). Portal Klienta uruchomiony zostanie od początku października. Dualny czytnik w tramwaju Zdaniem niektórych pasażerów bilety papierowe są dobre i niepotrzebnie KZK GOP wydawał tyle pieniędzy na jakiś system, skoro lepiej byłoby przeznaczyć je na przykład na nowe autobusy. Koszt budowy i wdrożenia systemu to 149 milionów złotych, z czego 82 miliony to dofinansowanie unijne. Pieniądze z tego programu nie mogły zostać przeznaczone na przykład na zakup pojazdów, ponieważ pochodzą z puli przeznaczonej na finansowanie projektów informatycznych. System jest bardzo skomplikowany, natomiast po jego całkowitym wdrożeniu zapewni nie tylko lepszy dostęp do biletów pasażerom (bardziej rozbudowana i bardziej elastyczna taryfa, nieco tańsze bilety, bilety na wskazaną liczbę dni zamiast obowiązujących od początku do końca miesiąca kalendarzowego), ale także ułatwi kontrolę jakości wykonywanych usług (na przykład kontrolę punktualności autobusów, umożliwi sprawdzenie, czy dany pojazd zatrzymuje się na wszystkich przystankach na trasie i tym podobne). Da również dostęp do bieżących danych o napełnieniach danej linii w każdym kursie. Umożliwi to lepsze zarządzanie rozkładami jazdy i dokładnie rozliczanie gminnych dotacji komunikacji publicznej. To oznacza, że bilety zakodowane na karcie będą tańsze od papierowych?, bilety elektroniczne będą nieco tańsze od swoich papierowych odpowiedników. W niektórych mediach pojawiają się także informacje, że ŚKUP jest systemem przestarzałym, czy to prawda? System ŚKUP jest budowany przez wykonawcę od podstaw. Powstał w ostatnich latach jako zupełnie nowy projekt, który nie funkcjonuje nigdzie indziej. Najważniejszą jego częścią jest oprogramowanie. Karta jest wyłącznie nośnikiem danych, który został wybrany ze względu na to, że jest powszechnie dostępna i tania. W przyszłości nośnikiem ŚKUP mogą być także na przykład telefony. Fot. Arkadiusz Ławrywianiec Rozmawiała Katarzyna Migdoł-Rogóż

4 4 kzk gop Raport Szlaków Jaką kartę wybrać? Śląska Karta Usług Publicznych jest kartą zbliżeniową. Będzie działać w całej sieci pojazdów KZK GOP, również tych kursujących na terenie gmin, które do projektu nie przystąpiły. Aby użyć karty, wystarczy przyłożyć ją na 1-2 sekundy do czytnika w pojeździe. Do wyboru są dwa rodzaje kart spersonalizowana i niespersonalizowana. ZAMÓW KARTĘ SPERSONALIZOWANĄ OSOBIŚCIE W POK Wybierz Punkt Obsługi Klienta PRZEZ INTERNET Wejdź na Portal Klienta i wybierz opcję Chcę mieć kartę Wypełnij wniosek trzeba będzie podać swoje dane osobowe Do wniosku należy dołączyć zdjęcie. Powinno mieć format legitymacyjny. mogą to być zdjęcia całej sylwetki, zbiorowe itp. W POK fotografię będzie można wykonać na miejscu, bez dodatkowych opłat. Wybierz Punkt Obsługi Klienta, w którym chcesz odebrać swoją kartę System poprosi o dokonanie wpłaty inicjalnej 20 zł. Pieniądze zostaną przelane na konto nowej karty. Otrzymasz potwierdzenie złożenia zamówienia (standardowy czas oczekiwania to 1 dzień roboczy) Odbierz kartę w wybranym Punkcie Obsługi Klienta. Przy odbiorze należy mieć przy sobie dowód tożsamości. Tylko na tej podstawie pracownik wyda kartę imienną. Za wydanie pierwszej spersonalizowanej karty ŚKUP nic nie zapłacisz. Na koncie Twojej karty znajduje się kwota, która została wpłacona przy składaniu wniosku Masz spersonalizowaną kartę ŚKUP. Będzie można ją doładować gotówką lub kupić i zakodować na niej bilet okresowy. Można również zakodować na niej prawo do ulg na podstawie odpowiedniego dokumentu, np. legitymacji szkolnej, studenckiej lub legitymacji emeryta i rencisty itp. *UWAGA! Jeśli wniosek wypełniany jest w imieniu osoby trzeciej lub w jej imieniu chce się odebrać kartę, należy mieć przy sobie pełnomocnictwo własnoręcznie przez nią podpisane. Wzór pełnomocnictwa załącznik nr 1 do Regulaminu Karty. 4 Karta spersonalizowana Karta zawiera dane użytkownika. Może z niej korzystać wyłącznie posiadacz karty. Można na niej kodować wszystkie rodzaje biletów okresowych imiennych. Kartę spersonalizowaną otrzymamy na 5pisemny wniosek, który można złożyć w punkcie obsługi klienta lub przez Internet (za pośrednictwem Portalu Klienta). Kartę odbierać można KARTA ŚKUP wyłącznie w wybranym punkcie obsługi > zapłacisz klienta. nią za parkowanie Dodatkowe > jest biletem formalności komunikacji związane > z może wydaniem być nośnikiem imiennej podpisu karty elektronicznego miejskiej zrównoważone > jest używana będą w korzyściami. urzędach miast i gmin Na karcie spersonalizowanej możliwe będzie kodowanie uprawnień do JAK ulg na przejazdy, WYBRAĆ dzięki czemu podczas kontroli biletowej nie KARTĘ? trzeba > KARTA będzie SPERSONALIZOWANA posiadać już przy zawiera dane użytkownika. sobie Można dokumentów na niej zapisywać potwierdzającycwana prawo jest do bezpłatnie. zniżki. Co ważne, bilety imienne. Pierwsza karta wyda- wydanie oraz wymiana (z przyczyn > KARTA nieleżących NIESPERSONALIZOWANA po stronie użytkownikbowych. na przykład będzie można zakończe- na niej zapisywać biletów imiennych. nie zawiera danych oso- Jeden z punktów obsługi klienta Wydawana jest bez dodatkowych formalności we wszystkich nie terminu ważności) imiennej li dysponuje kartą. Koduje się karty punktach będą obsługujących bezpłatne. Jedynie ŚKUP. Przy jej wydawaniu pobierana przy jest wydawaniu kaucja zwrotna. duplikatu zgubionej lub zniszczonej karty pobrana zostanie kaucja. Karta niespersonalizo wana Ta karta nie zawiera danych osobowych. Może z niej korzystać każda osoba, która w danej chwi- na niej wyłącznie bilety okresowe na okaziciela. Kartę można doładować gotówką lub kupić i zakodować na niej bilet okresowy. Karta niespersonalizowana wydawana jest bez dodatkowych formalności we wszystkich punktach obsługujących ŚKUP (punkty obsługi klienta, punkty obsługi pasażera, stacjonarne automaty do- JAK ZDOBYĆ KARTĘ NIESPERSONALIZOWANĄ Wybierz: Punkt Obsługi Klienta Punkt Obsługi Pasażera Stacjonarny Automat Doładowania (biletomat ŚKUP) Punkt doładowań kart ŚKUP (800 punktów, m.in. w sieci Kolporter) Kup niespersonalizowaną kartę ŚKUP koszt kaucji zwrotnej to 20 zł. WAŻNE! Zachowaj potwierdzenie zakupu. Będzie ono potrzebne w przypadku blokowania karty lub przy zwrocie karty (na podstawie dowodu zakupu oddana zostanie kwota kaucji). Kartę można doładować gotówką lub kupić i zakodować na niej bilet okresowy, ale wyłącznie na okaziciela. Karta jest gotowa do użycia. OSOBIŚCIE W POK Wybierz Punkt Obsługi Klienta ładowania, sieć 800 kiosków). Przy jej wydawaniu pobierana będzie kaucja zwrotna (20 złotych). Do zwrotu kaucji wymagany jest paragon, jako dowód zakupu. Jak będzie wyglądać karta śkup? Śląska Karta Usług Publicznych przypominać będzie standardowe karty bankomatowe. Szczegółem wyróżniającym kartę ŚKUP będzie specjalne wycięcie, które ułatwi jej szybką identyfikację wśród wielu innych. Na awersie każdej karty umieszczone będą także logo ŚKUP, jej indywidualny numer oraz data ważności. Na karcie spersonalizowanej dodatkowo nadrukowana będzie fotografia jej użytkownika oraz jego imię i nazwisko. Na odwrocie znajdzie się numer rachunku, do którego jest przypisana oraz dane teleadresowe (numer emeryta telefonu i rencisty na infolinię itp. oraz adres Portalu Klienta). Gdzie doładować kartę? Karty ŚKUP będzie można używać od listopada. Jako pierwsza Fot. Arkadiusz Ławrywianiec ZAMÓW K SPERSONALI w o Wypełnij wniosek trzeba będzie pod Do wniosku należy dołączyć zdjęcie. tymacyjny. mogą to być zdjęcia ca W POK fotografię będzie można wyko kowych opłat. Wybierz Punkt Obsługi Klienta, w którym Syst wpł dze now Otrzymasz potwierdzenie złożenia zam oczekiwania to 1 dzień roboczy) Odbierz kartę w wybranym Punkcie O należy mieć przy sobie dowód tożsam pracownik wyda kartę imienną. Za wy zowanej karty ŚKUP nic nie zapłacisz. Na k się k przy Masz spersonalizowaną kartę ŚKUP. Będ tówką lub kupić i zakodować na niej bil zakodować na niej prawo do ulg na dokumentu, np. legitymacji szkolnej, *UWAGA! Jeśli wniosek wypełnia trzeciej lub w jej imieniu chce s mieć przy sobie pełnomocnictwo podpisane. Wzór pełnomocnictw gulaminu Karty.

5 kzk gop Raport Szlaków 5 uruchomiona zostanie funkcja zakupu elektronicznego biletu okresowego. Przed pierwszym użyciem karty trzeba będzie zakodować na niej wybrany bilet abonamentowy (okresowy). Jak kupić bilet? Bilety można kupować w punktach obsługi klienta, punktach obsługi pasażera oraz punktach wyposażonych w moduły do obsługi systemu ŚKUP wystarczy wskazać pracownikowi wybrany przez siebie bilet, a zostanie on zapisany na karcie. Bilet okresowy można też kupić w automatach biletowych ŚKUP. Płatności można dokonywać zarówno gotówką, kartą płatniczą, jak i przez Internet (za pośrednictwem Portalu Klienta, kartaskup.pl). Po zalogowaniu się na konto karty należy wybrać opcję zakup biletu i określić jego rodzaj. Kasowanie biletów Podczas wsiadania każdy pasażer zobowiązany będzie przyłożyć Awers spersonalizowanej karty ŚKUP kartę do czytnika umieszczonego przy wejściu do pojazdu (ponieważ Śląska Karta Usług Publicznych będzie kartą zbliżeniową, zajmie to tylko 1-2 sekundy). Ponowne przyłożenie karty do czytnika przy wychodzeniu z pojazdu będzie dobrowolne. Osoby, które regularnie będą dokonywać tej czynności, będą miały możliwość tańszego podróżowania. Anna Koteras Rewers obu kart ŚKUP Lista punktów obsługi pasażera (POP) LP Miasto Adres Godziny otwarcia 1. KATOWICE pl. W. Szewczyka 2 (dworzec kolejowy) Pn.-Pt. od 8 do 18; Sob. od 9 do KATOWICE ul. Pocztowa 10 Pn.-Pt. od 8 do 18; Sob. od 9 do KATOWICE ul. Barbary 21a (siedziba Biura KZK GOP) Pn.-Pt. od 7 do SOSNOWIEC ul. Warszawska 3/17 (podziemny pasaż przy dworcu) Pn.-Pt. od 8 do 18; Sob. od 9 do GLIWICE pl. Piastów 2 Pn.-Pt. od 8 do 18; Sob. od 9 do BYTOM pl. M. Wolskiego (dworzec autobusowy) Pn.-Pt. od 8 do 18; Sob. od 9 do CHORZÓW Rynek 8/1 Pn.-Pt. od 8 do 18; Sob. od 9 do 14 Porównanie dwóch rodzajów kart Opłata przy wydawaniu karty Opłata za wydanie duplikatu Wydawana w punkcie obsługi klienta Wydawana w punkcie obsługi pasażera Wydawana w automatach oraz sieci dystrybucji (800 punktów) Możliwość zapłaty z e-portmonetki Zabezpieczenie kodem PIN Możliwość przechowywania certyfikatu podpisu elektronicznego Możliwość zapisywania imiennych biletów okresowych i abonamentowych (komunikacyjnych oraz innych partnerów projektu) Możliwość zapisywania okresowych biletów na okaziciela Możliwość zapisywania uprawnień do ulg Możliwość zapisywania okresowych biletów ulgowych (tylko bilety na okaziciela) Obsługa karty przez Internet Karta spersonalizowana NIe (po wypełnieniu formularza w POK lub przez Internet) Karta niespersonalizowana (kaucja zwrotna 20 zł) (bez dodatkowych formalności) Okres ważności 48 miesięcy min. 42 miesiące Blokowanie karty Osobiście w POK lub POP oraz telefonicznie i przez Internet Osobiście w POK lub POP, na podstawie dowodu Lista punktów obsługi klienta (POK) LP Miasto Adres Partner 1. KATOWICE ul. Kościuszki 23 SK Bank 2. DĄBROWA GÓRNICZA ul. Adamieckiego 11a/1 SK Bank 3. GLIWICE ul. Zwycięstwa 4 SK Bank 4. SOSNOWIEC ul. Modrzejowska 22 SK Bank 5. BYTOM Rynek 22 SK Bank 6. BĘDZIN ul. Piłsudskiego 8 Kolporter 7. BYTOM ul. Nickla 121 Kolporter 8. BYTOM ul. Piekarska 5 Kolporter 9. CHORZÓW ul. 16 Lipca 33 Kolporter 10. CHORZÓW ul. 11 Listopada 42 Kolporter 11. CZELADŹ ul. Będzińska 80 Kolporter 12. DĄBROWA GÓRNICZA ul. 3 Maja 16 Kolporter 13. GLIWICE ul. Czapli 24 Kolporter 14. GLIWICE ul. Pod Murami 4 Kolporter 15. IMIELIN ul. Dunikowskiego 8 Kolporter 16. JAWORZNO ul. Grunwaldzka, przystanek Centrum Kolporter 17. JAWORZNO ul. Grunwaldzka 237 Kolporter 18. KATOWICE ul. Chorzowska 107 Kolporter 19. KATOWICE ul. Przemysłowa 3 Kolporter 20. KATOWICE ul. Wojciecha 3 Kolporter 21. KATOWICE ul. Bażantów 2 (CH Bażantowo) Kolporter 22. KNURÓW ul. Kosmonautów 18 Kolporter 23. MYSŁOWICE ul. Katowicka 75 Kolporter 24. MYSŁOWICE ul. Grunwaldzka 2A Kolporter 25. PIEKARY ŚLąSKIE ul. Śląska 1 Kolporter 26. PYSKOWICE ul. Wyszyńskiego 23 Kolporter 27. RADZIONKÓW ul. Knosały 61a Kolporter 28. RUDA ŚLĄSKA ul. 1 Maja 370 Kolporter 29. RUDA ŚLĄSKA ul. Planty Kowalskiego 1 Kolporter 30. SIEMIANOWICE ŚLąSKIE ul. Powstańców 22 Kolporter 31. SOSNOWIEC ul. Staszica 8B Kolporter 32. SOSNOWIEC ul. 1 Maja 6 Kolporter 33. SOSNOWIEC ul. Koszalińska 1a Kolporter 34. ŚWIĘTOCHŁOWICE ul. Bytomska/Chorzowska Kolporter 35. TYCHY ul. Konfederatów Barskich 19 Kolporter 36. TYCHY al. Dąbrowskiego 87 Kolporter 37. WOJKOWICE ul. Sobieskiego 365 Kolporter 38. ZABRZE ul. Plutonowego Szkubacza 1 Kolporter 39. ZABRZE ul. Chopina 28 Kolporter 40 ZABRZE ul. Wolności/Św. Barbary Kolporter

6 6 kzk gop TAKIE BYŁY POCZĄTKI Ruch śpiewaczy na Górnym Śląsku Najstarsze sprawdzone i znane informacje o działalności polskiego chóru na Górnym Śląsku pochodzą z czasów Wiosny Ludów. Wtedy to (w roku 1849) pobyt księdza kardynała Melchiora Diepenbrocka w ówczesnych mieckich Piekarach swoim występem uświetnił chór mieszany, który zaprezentował dostojnemu gościowi zestaw polskich pieśni. Jubileusz 12-lecia Towarzystwa Śpiewu Lutnia w Lubszy styczeń 1922 Zdjęcia archiwum domowe Bernarda Szczecha Później polski śpiew zbiorowy pielęgnowały pierwsze polskie stowarzyszenia społeczne i oświatowe, kasyna i kółka towarzyskie, a w końcu stulecia Alojzjanie i Sokół. W celu zjednoczenia wszystkich działających na Górnym Śląsku chórów, na spotkaniu w Bytomiu przedstawicieli kół śpiewaczych, 18 kwietnia 1910 roku założono Związek Śląskich Kół Śpiewaczych. Cztery okręgi Pierwszy zjazd istniejących chórów odbył się w niedzielę 8 października 1911 roku na Zadolu pod Ligotą i zgrupował 14 zespołów z Bogucic, Bytomia, Chropaczowa, Frydenshuty (Nowy Bytom), Józefowca, Królewskiej Huty, Mikołowa, mieckich Piekar, Nowej Wsi, Rokitnicy, Rudy, Roździenia, Tych oraz Załęża. Uroczystości rozpoczęto o godzinie 11 Mszą świętą u Franciszkanów w Panewnikach, zaś od godziny rozpoczął się koncert. Całość zakończyło wystąpienie prezesa Michała Wolskiego oraz wspólny śpiew: Długo Śląsk nasz ukochany. Kolejny zjazd, który odbył się 16 maja 1912 roku i zgromadził 22 chóry (850 śpiewaków) oraz mimo złej pogody około 4000 słuchaczy, połączono już z zawodami. Zwyciężyła (mimo niezadowolenia i protestów) Lutnia z Królewskiej Huty. Następny, III Zjazd (26 chórów) odbył się 1 września tegoż roku, a kolejny, IV Zjazd 8 czerwca 1913 roku. Zgromadził on 38 chórów oraz tysięcy publiczności. W międzyczasie w kwietniu 1913 roku na zebraniu delegatów 37 towarzystw śpiewaczych uchwalono dokonać podziału Związku na cztery okręgi: bytomski (Bytom, Tarnowskie Góry 16 towarzystw śpiewaczych), katowicko-pszczyński (15 towarzystw), gliwicko-zabrzański (7 towarzystw) i raciborsko-rybnicki (9 towarzystw). Odrodzenie życia kulturalnego Wybuch pierwszej wojny światowej przerwał działalność Związku. Pracę z powodu zakazu działalności przerwano, zaś wielu członków chórów zmobilizowano do armii cesarskiej. stety nie wszystkim dane było powrócić do domów po czterech latach walk na wojennych frontach. Przegrana armii cesarskich w wojnie doprowadziła na Górnym Śląsku do wzrostu postaw narodowych i odrodzenia życia kulturalnego. długo później nastał okres powstań i górnośląskiego plebiscytu; jak przysłowiowe grzyby po deszczu powstawały polskie organizacje kulturalne, szczególnie towarzystwa śpiewu. Prowadziły one nie tylko działalność śpiewaczą, lecz również teatralną i rozrywkową (zabawy ludowe), przyczyniając się do szeroko pojętej integracji społeczeństwa. Przykładem niech będzie Towarzystwo Śpiewu Lutnia w Lubszy, niewielkiej miejscowości w powiecie lublinieckim, które założono w 1918 roku. Początkowo działało ono jako chór przy kościele świętego Jakuba Starszego, a w 1920 roku po wstąpieniu do Związku Śląskich Towarzystw Śpiewaczych liczyło 52 członków (co dwudziesty mieszkaniec wioski). W ciągu tylko 1920 roku zorganizowano 1 walne zebranie, 4 wykłady i odczyty, cotygodniowo 1 lekcję, 8 występów publicznych, 2 zabawy oraz 1 amatorskie przedstawienie teatralne. Dochód z imprez wyniósł aż 519,5 marki. 31 stycznia 1932 roku zorganizowano obchody 12-lecia istnienia. Uczestniczyły w nich orkiestra 3 Pułku Ułanów z Tarnowskich Gór oraz chóry z Ba- Kolęda Towarzystwa Śpiewu Lutnia w Lubszy bienicy, Kamieńskich Młynów oraz Woźnik, przyczyniając się do uświetnienia jubileuszu. Podział Związku Wcześniej, w 1920 roku, dokonano nowego podziału Związku na okręgi śpiewacze: Bytom, Katowice, Mikołów, Rybnik, Pszczyna, Wodzisław, Żory, Racibórz, Gliwice, Zabrze, Strzelce, Opole, Przyszowice, Nowa Wieś, Mikulczyce oraz Ujazd, do których w przyszłości miały dołączyć jeszcze dalsze okręgi: lubliniecki, oleski i kluczborski. długo później zapadła decyzja o podziale Górnego Śląska (20 października 1921 roku). Akt ten wymusił podział Związ- ku, który nastąpił 27 listopada tegoż roku. Utworzono wtedy dwa samodzielne Zarządy z siedzibami w Bytomiu dla niemieckiej części Górnego Śląska oraz w Katowicach dla późniejszego autonomicznego województwa śląskiego. Z chwilą podziału po niemieckiej stronie granicy polskie śpiewactwo zaczęło zanikać. Natomiast w województwie śląskim nastał złoty okres działalności, który przerwał wybuch drugiej wojny. W wielu przypadkach zniszczona została wtedy na trwałe bogata w dokonania działalność górnośląskiego śpiewactwa. Bernard Szczech uśmiechnij się! Idzie turysta i widzi, jak baca rąbie drzewo, aż wióry lecą. Pyta z podziwem: Baco, gdzieżeście się nauczyli tak pięknie drzewo rąbać? A na Saharze. Na Saharze??? Przecież to jest pustynia???!!! No teraz tak. Mężczyzna niewielkiego wzrostu na dyskotece upatrzył sobie piękną blondynkę i prosi ją do tańca. Ona zmierzyła go od stóp do głów i mówi: Ja nie tańczę z dzieckiem. O przepraszam. widziałem, że pani w ciąży. Przyszedł krasnal do apteki i pyta: Czy jest aspiryna? Jest. Zapakować?, potoczę. Przychodzi synek do mamusi i pyta: Mamusiu, to prawda, że dzieci przynosi bocian?, synku. A Święty Mikołaj przynosi prezenty?, kochanie. A Ty gotujesz, sprzątasz i robisz zakupy?, skarbie. To mamusiu po co właściwie trzymamy tatę? Pani przedszkolanka pomaga dziecku założyć wysokie, zimowe butki. Szarpie się, męczy, ciągnie... No, weszły! Spocona siedzi na podłodze, a dziecko mówi: Ale mam buciki odwrotnie... Pani patrzy faktycznie! No to je ściągają, mordują się, sapią... Uuuf, zeszły! Wciągają je znowu, sapią, ciągną, ale nie chcą wejść... Uuuf, weszły! Pani siedzi, dyszy, a dziecko mówi: Ale to nie moje buciki... Pani niebezpiecznie zwęziły się oczy. Odczekała chwilę i znowu szarpie się z butami... Zeszły! Na to dziecko: Bo to są buciki mojego brata, ale mama kazała mi je nosić. Pani zacisnęła ręce mocno na szafce, odczekała, aż przestaną jej się trząść, i znowu pomaga dziecku wciągnąć buty. Wciągają, wciągają... weszły! No dobrze mówi wykończona pani. A gdzie masz rękawiczki? W bucikach. Ojciec piątki dzieci wygrał zabawkę na loterii. Zawołał swoje dzieciaki i spytał, które z nich powinno otrzymać prezent: Kto jest najposłuszniejszy? spytał. Kto nigdy nie pyskuje mamie? Kto robi wszystko, co każe? Pięć głosików odpowiedziało jednocześnie: Dobra, tato, możesz zatrzymać zabawkę. Jak szybko ochłodzić herbatę lub kawę? Wystarczy wejść na momencik na Facebooka. Po powrocie napój już dawno jest zimny. Przychodzi facet do prawnika: Ile kosztuje porada prawna? 500 złotych za trzy pytania. Oj, nie sądzi pan, że to bardzo drogo? Może troszeczkę. A pana ostatnie pytanie?

7 kzk gop INFORMATOR KZK GOP 7 Wybierz. Zmień. Połącz Korki to problem każdego większego miasta. Kierowcy tracą przez nie czas, mieszkańcy zdrowie, a budżety publiczne są obciążane przez milionowe inwestycje. Na pewno budowa nowych dróg nie rozwiązuje w pełni tego problemu, wręcz przeciwnie powoduje dalszy wzrost ruchu, hałasu i emisji szkodliwych substancji. Alternatywą jest transport miejski, który staje się elementem przyjaznego, rozwijającego się w sposób zrównoważony miasta. Dlatego warto stawiać na komunikację miejską. Co roku od 16 do 22 września obchodzony jest Europejski Tydzień Zrównoważonego Transportu. Tematem przewodnim tegorocznego jest multimodalność, a miasta, które wezmą udział w obchodach, mają zachęcać mieszkańców do łączenia dostępnych środków transportu, wybierania z kilku możliwych opcji. Hasło ETZT 2015 brzmi: Wybierz. Zmień. Połącz (Choose. Change. Combine). Jedną z tradycji ETZT jest kończący obchody Europejski Dzień bez Samochodu (22 września). Miasta, które go organizują, na jeden dzień zamykają dla ruchu pojazdów ulicę lub większy obszar, udostępniając ją w całości pieszym, rowerzystom i transportowi publicznemu. Mądre decyzje w zakresie mobilności mogą pomóc zaoszczędzić pieniądze, poprawić kondycję i pozytywnie wpłynąć na środowisko. Multimodalność słowo klucz Jak zrozumieć tegoroczne hasło ETZT i, co ważne, jak wcielić je w życie? Podajemy prostą receptę: wybierz najlepszy dla siebie środek transportu, w razie potrzeby zmień go lub przesiądź się na inną linię, łącz różne aktywności korzystając, gdy jest to możliwe, z roweru lub własnych nóg. Zachęcamy do tego nie tylko podczas jednego tygodnia w ciągu roku. naprawdę multimodalność to słowo-klucz. To nie tylko korzystanie z różnych środków transportu w ciągu dnia, na przykład tramwaju w drodze do pracy, roweru przy robieniu zakupów. To również kombinowanie w ramach jednej podróży; na przykład dzięki wypożyczalniom rowerów można połączyć jazdę jednośladem i spacer. Komisja Europejska w Białej księdze transportu zobowiązuje do takich rozwiązań, jak na przykład budowa multimodalnych węzłów dla pasażerów, integrujących parkingi, Akcja wkolejenia wykolejonego tramwaju podczas ubiegłorocznego dnia otwartego w zajezdni w Katowicach-Zawodziu dworce, przystanki autobusowe i tramwajowe, stacje metra oraz wypożyczalnie rowerów miejskich. Mają być także stosowane inteligentne systemy, które ułatwią łączenie w podróży różnych środków transportu. Jednym z nowatorskich aspektów tegorocznego tematu Europejskiego Tygodnia Zrównoważonego Transportu jest przedstawienie podróży jako czegoś więcej niż tylko przemieszczenie się z punktu A do punktu B. Czas spędzony w komunikacji miejskiej może być wykorzystany na czytanie, słuchanie muzyki, przeglądnięcie i lub rozmowę. Jazda na rowerze to już załatwiona codzienna porcja ćwiczeń. Spacer to z kolei możliwość znalezienia nowych miejsc, sklepów, lokali. Co jeszcze? Korzystanie z usług komunikacji publicznej to mniej zajętej przestrzeni i mniejsze korki niż jazda każdej osoby w prywatnym samochodzie. A gdyby w każdym kraju w Europie było tylu rowerzystów, co w Danii, emisja zanieczyszczeń pochodzących z transportu spadłaby o ponad 25 procent. spodzianki dla pasażerów W ramach Europejskiego Tygodnia Zrównoważonego Transportu zostanie zorganizowany dzień otwarty Warsztatów Tramwajowych w Chorzowie- Batorym 19 września, a także bieg: 15-tką z Sosnowca do Katowic. Odbędzie się on w niedzielę 20 września. Dzień otwarty zainauguruje tradycyjna parada, w której o z placu Wolności w Katowicach do zakładu w Chorzowie pojadą wagony wszystkich eksploatowanych przez Tramwaje Śląskie typów pojazdów. Na terenie zakładu, wśród wielu atrakcji, odbędą się: akcja wkolejania wykolejonego wagonu, pokaz odbicia zakładników z tramwaju, ćwiczenia ratownictwa medycznego, nauka jazdy tramwajem pod okiem instruktora, występy artystyczne, w tym koncert gwiazdy wieczoru Mirka Jędrowskiego z zespołem. Szczegóły znajdują się na stronie: To jednak nie koniec atrakcji podczas ETZT. Na pasażerów, którzy 22 września wybiorą podróż komunikacją miejską, czekają liczne niespodzianki, przygotowane przez Komunikacyjny Związek Komunalny GOP. Jakie? O tym będzie można przekonać się samemu. W Europejski Dzień bez Samochodu postawmy na transport miejski, bo naprawdę warto. Przypominamy również, że wszyscy właściciele samochodów mogą tego dnia, czyli 22 września, bezpłatnie podróżować komunikacją miejską, na podstawie dowodu rejestracyjnego. Katarzyna Migdoł-Rogóż Źródło: mobilityweek.eu Zdjęcia Tramwaje Śląskie felieton Mateusz Babak, Polska Agencja Prasowa Karta przydałoby się więcej To może z perspektywy trochę swojej, ale bardziej mieszkańca... Z komunikacji korzystam rzadko. Na co dzień zwykle nie wiem z wyprzedzeniem, w którym miejscu regionu będę musiał się znaleźć i jak szybko. Często na miejscu muszę szybko coś napisać i wysłać niezależnie od pory roku czy warunków atmosferycznych. To wszystko powoduje, że wybieram samochód, a nie komunikację. Teraz w komunikacji wejdzie nowa karta. Powinienem ją mieć? wiem, ale raczej będę miał. W końcu z komunikacji korzystam rzadko, bo rzadko, ale czasem potrzebuję. Od paru lat jeżdżę komunikacją bez biletu. W zasadzie bez biletów. lubię ich kupowania, kasowania, posiadania odpowiedniego (zwykle się gubią albo gniotą i nie chcą potem kasować). Wolałem założyć sobie konto u jednego z operatorów płatności przez komórkę. W telefonie mam zapisanych parę numerów, na które dzwonię, by opłacić przejazd zwykle w obrębie jednego lub dwóch miast tramwajem, rzadziej autobusem. Wybieram właściwy numer, wstukuję w telefonie linię (w zasadzie nie do końca wiem po co), potwierdzam krzyżykiem i załatwione. Numer, który ma mi podać kontroler, abym dzwoniąc nań dostał potwierdzenie zakupu biletu, mam zapisany. Podczas kontroli jest szybciej i sprawniej (nie wszyscy kontrolerzy mają go przy sobie). Choć mało osób chyba u nas tego systemu używa, wszystko działa nikt nigdy nie zakwestionował przychodzącego mi SMSem potwierdzenia. Czy potrzebuję karty? wiem, kiedyś trochę używałem w Warszawie. Płatność, jak płatność, trzeba się przyzwyczaić. Wygodniejsza pewnie niż bilet jednorazowy, bo praktycznie zawsze się ją ma. Mniej chyba wygodna niż bilet okresowy, bo za każdym razem trzeba odbijać przy wejściu, a najlepiej i przy wyjściu (podobno ma wychodzić taniej i na taryfie jednorazowej, i na okresowych). Jeśli rzeczywiście karta zacznie być kartą usług publicznych, to... zobaczymy. Na razie nie bardzo widzę dla niej w moim przypadku inne zastosowania niż płatności za parkomaty w różnych miastach, ale nawet jeśli tylko to będzie rzeczywiście działało, to w porządku (nie zawsze ma się ze sobą monety w kieszeni). Pewnie wyrobię sobie kartę niespersonalizowaną. będę raczej korzystał z imiennych biletów okresowych, ulgi mi nie przysługują. Kaucja specjalnie mi nie przeszkadza, a tak przynajmniej będzie mógł z niej w miarę potrzeby raczej podobnie rzadkiej, jak moja skorzystać ktoś z rodziny. Spróbowałem przejrzeć regulamin karty... Posiadanie do niej numeru PIN czy hasła wzbudza na pierwszy rzut oka zdziwienie (po co? poza tym mam już PIN-y do co najmniej kilku funkcji czy urządzeń, zaczynają mi się mylić lub zapominać). Podobne zdziwienie budzi 24-godzinny termin na faktyczną blokadę lub zastrzeżenie karty od czasu zgłoszenia (te płatnicze czy kredytowe blokowane są natychmiast). Większości funkcji czy możliwości karty będę uczył się w praktyce. To znaczy mając ją już i opanowując funkcję płatności za przejazdy komunikacją czy parkingi, sprawdzę, czy realnie jeszcze do czegoś się przyda. Płatności za usługi oferowane przez samorządowe instytucje? jestem pewien, czy i na ile będę z nich korzystał. Jeżeli karta przyda się na coś więcej, pewnie spróbuję. Czy cały projekt karty jest potrzebny? Wydaje się, że tak... Z podobnych rozwiązań korzysta wiele europejskich aglomeracji. Mam jednak wrażenie, że w końcowym etapie przygotowywania projektu ŚKUP na razie trochę brakuje inicjatywy miast. Chodzi o informowanie o funkcjach karty i jej możliwościach (miasta są w końcu współinwestorami przedsięwzięcia). Sam nie jestem pewien, które z nich zaoferują swoim mieszkańcom więcej niż tylko możliwość opłaty za przejazd komunikacją. Parkingi w Katowicach, Bytomiu, Chorzowie, Tychach i Piekarach Śląskich? Pewnie z czasem funkcjonalności będzie więcej. Albo będą już od początku, albo lada chwila tylko jak dotąd mało kto o nich wie. Może należałoby jeszcze o nich poopowiadać i do nich zachęcić.

8 8 kzk gop NA SZLAKACH Z KZK GOP Zdjęcia Paweł Wieczorek Na terenach wsi Podlesice w rejonie Jury Krakowsko-Częstochowskiej utworzono w 1957 roku rezerwat. Obejmuje on niezwykle malownicze, częściowo zalesione wzgórze, najeżone licznymi skałkami wapiennymi o wysokości do 30 metrów. To Góra Zborów, zwana też Górą Berkową. Wieńcząca górę skała Sfinks jest najwyżej położonym punktem w północnej części Jury (468 metrów n.p.m.). Szczyt Góry Zborów Góra Zborów Rezerwat Góra Zborów, skały Ostaniec Dla miłośników jesiennych wycieczek to cel idealny. Można zaryzykować twierdzenie, że na całej Jurze nie ma lepszego punktu widokowego. Przy dobrej widoczności ze szczytu dostrzeżemy cztery zamki jurajskie: Ogrodzieniec, Morsko, Mirów i Bobolice oraz skały Okiennika Wielkiego i odległe panoramy Zawiercia, Myszkowa czy pobliskich Kroczyc. Wyposażeni w lornetkę możemy też wypatrzeć wieżę zamku w Smoleniu, strażnicę w Ryczowie i, najdalej położony, zamek w Olsztynie. Cuda przyrody Wraz z pobliskimi Skałkami Kroczyckimi ten teren, położony mniej więcej w połowie Szlaku Orlich Gniazd, jest wielkim pomnikiem przyrody, zarówno nieożywionej, jak i siedliskiem rzadkich roślin i zwierząt. Oprócz form skalnych chroni się tu również około 210 gatunków roślin naczyniowych. Szata roślinna ma tu charakter strefowo-pasowy, i tak, licząc od podnóża, Górę Zborów porasta kolejno: las sosnowy, miejscami płaty lasów grądowych, buczyna sudecka z żywcem dziewięciolistnym w runie (na stokach północnych), buczyna kwaśna i ciepła (na stokach południowych), murawy kserotermiczne i ciepłe zarośla, a najwyżej zbiorowiska naskalne. Skały i lasy objęte ochroną w rezerwacie zamieszkują między innymi drozd skalny (nagórnik skalny), kilka gatunków puchaczy, kląsawka, dzierzba rudogłowa, kopciuszek, pustułka oraz krzyżodzioby sosnowy i świerkowy. Jest to jednocześnie ostoja rzadkiego w Polsce motyla skalnika. Cały ten teren, zwany Wejście do Jaskini Głębokiej szerzej Ostoją Kroczycką (o powierzchni 1391,2 hektara), został przyłączony do sieci Natura 2000 i nadano mu status prawny Specjalnego Obszaru Ochrony. Dlatego od 2011 roku skończyły się samodzielne i szkodliwe dla przyrody wędrówki dowolnie wybranymi ścieżkami. Teraz przez Górę Zborów i Skałki Rzędkowickie prowadzą wyznaczone szlaki turystyczne: główny Szlak Orlich Gniazd czerwony, Szlak Rzędkowicki zielony i czarny łącznikowy z parkingu przy Jaskini Głębokiej. Zbaczanie z nich jest zabronione, ale nie stanowi to żadnego utrudnienia, ponieważ prowadzą przez wszystkie najciekawsze miejsca. Jaskinia Głęboka Jest to największa znana aktualnie podziemna forma krasowa rezerwatu przyrody Góra Zborów. Jej długość wynosi 190 metrów, a różnica wysokości między skrajnie położonymi punktami jaskini 22,4 metra. Stanowi siedlisko wielu or- Najwyższe wzniesienie Jury ganizmów żywych. Najbardziej spektakularne są nietoperze, wykorzystujące jaskinię jako dzienne schronienie od wiosny do jesieni, jak również jako miejsce zimowego spoczynku hibernacji. W ostatnich latach ich populacja w jaskini rośnie. Komorę Północną zamieszkuje licznie pająk sieciarz jaskiniowy (Meta menardi). stety w przeszłości ten wspaniały utwór kresowy został poważnie zniszczony. Podczas okupacji mcy przecięli jaskinię zbudowanymi na stoku góry kamieniołomami kalcytu, naruszając mikroklimat i szkodząc organizmom podziemnym. Dopiero w wyniku prac zabezpieczających w 2010 roku zlikwidowane zostały otwory jaskini w dnie kamieniołomu. Pozwoliło to na powolny powrót do warunków mikroklimatu sprzed uruchomienia eksploatacji. Ukształtowanie Jaskini Głębokiej sprzyja występowaniu zjawiska pułapki dla zimnego powietrza i wychładzania Komory Południowej aż do jej dna. Nawet w najcieplejszych okresach roku temperatura w tej komorze nie przekracza 8 stopni Celsjusza. Dzisiejszy kształt podziemna trasa turystyczna uzyskała w wyniku prac zabezpieczających i udostępniających, wykonanych w 2010 roku. Oczywiście wstęp jest możliwy tylko w zorganizowanych grupach pod opieką przewodnika i w górniczych kaskach. Ostańce Droga do jaskini prowadzi od parkingu krótkim, czarnym szlakiem, przy którym prezentowane są w skalnym skansenie odłamki różnych odmian skał jurajskich. Dalej wchodzimy w gęsty, mieszany las, aż wreszcie, na południowym stoku i w partii szczytowej Góry Zborów natrafiamy na jej najbardziej efektowne formy terenowe: ostańce. Można wśród nich rozpoznać interesujące formy przypominające sylwetki ludzkie lub zwierzęce. Mamy więc Krucze Skały, Młynarza z Młynami, Cyrk, Kaskady, Sfinksa (najwyższe wzniesienie, zwieńczone zbudowaną przez mców betonową wieżą triangulacyjną), Zakonnicę, zwaną też Czarownicą i Wielbłąda. W równolegle położonym paśmie Kołoczyk znajdują się następujące skały: Baba (niska, otoczona lasem), Dziewica (zwana również Samotną Dziewicą podwójna, jakby rozłupana skała), Mama, Tata, nieco na północny-wschód Leśna Ściana, Głowa Cukru (poniżej niej ciekawa skała Okręt). Grań Lalek (zwana też Turnią Gentlemanów lub po prostu Lalką) wznosi się stopniowo, a w jej przedłużeniu znajduje się piramidalna skała nakryta jakby kapeluszem Mały Dziad, oraz Wielki Dziad (kopulasta skała z dużym okapem). Północna ściana Dziada zwana jest Spadającymi Gwiazdami, dalej są Budda, Napoleon i Ptak. które skały upodobali sobie adepci taternictwa, raczej ci początkujący. Odradzamy samodzielne próby wspinaczki: skały wapienne są śliskie i kruche. Paweł Wieczorek