Закон о налоге на товары и услуги Ustawa o podatku od towarów i us ug

Transkrypt

1 Wydanie dwuj zyczne Двуязычное издание Закон о налоге на товары и услуги Ustawa o podatku od towarów i us ug T umaczenie Denis K dzierski Korekta j zykowa i merytoryczna Aleksander Skoblenko

2

3 Закон о налоге на товары и услуги Ustawa o podatku od towarów i us ug

4 T umaczenie Denis K dzierski Korekta j zykowa i merytoryczna Aleksander Skoblenko

5 Wydanie dwuj zyczne Двуязычное издание Закон о налоге на товары и услуги Ustawa o podatku od towarów i us ug WYDAWNICTWO C.H. BECK WARSZAWA 2011

6 Ustawa o podatku od towarów i usług Закон о налоге на товары и услуги Stan prawny: / Действующая редакция по состоянию на: Ochrona praw autorskich: tłumaczenia tekstów ustawowych, jak również ich opracowania w ujednoliconej wersji, są chronione krajowym i międzynarodowym prawem autorskim. Ochrona ta dotyczy również pochodzących od Wydawnictwa tytułów artykułów, a także przypisów oraz opracowania redakcyjnego. Защита авторских прав: переводы законов, включая работы с их полными текстами, защищаются польским и международным авторским правом. Эта защита распространяется также на предложенные Издательством заголовки статей, сноски и редакционную обработку. Wydawca: Anna Wieczorek Korekta: Alicja Dołowa Projekt okładki: Maryna Wiśniewska Wydawnictwo C.H. Beck 2011 Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Skład i łamanie: DMQuadro Druk i oprawa: Elpil, Siedlce ISBN: ISBN ebook:

7 Ustawa o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r. (Dz.U. Nr 54, poz. 535) Закон о налоге на товары и услуги от 11 марта 2004 г. (ЗВ, 54, поз. 535) 1

8 Ustawa o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r. (Dz.U. Nr 54, poz. 535) (zm.: Dz.U. 2005, Nr 14, poz. 113, Nr 90, poz. 756, Nr 143, poz. 1199, Nr 179, poz. 1484; Dz.U. 2006, Nr 143, poz. 1028, Nr 143, poz. 1029; Dz.U. 2007, Nr 168, poz. 1187, Nr 192, poz. 1382; Dz.U. 2008, Nr 74, poz. 444, Nr 130, poz. 826, Nr 141, poz. 888, Nr 209, poz. 1320; Dz.U. 2009, Nr 3, poz. 11, Nr 116, poz. 979, Nr 195, poz. 1504, Nr 215, poz. 1666; Dz.U. 2010, Nr 57, poz. 357, Nr 75, poz. 473, Nr 107, poz. 679, Nr 226, poz. 1476, Nr 238, poz. 1578, Nr 247, poz. 1652, Nr 257, poz. 1726; Dz.U. 2011, Nr 64, poz. 332) Spis treści Dział I. Przepisy ogólne 1 4 Dział II. Zakres opodatkowania 5 14 Rozdział 1. Przepisy ogólne 5 6 Rozdział 2. Dostawa towarów i świadczenie usług 7 8 Rozdział 3. Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów i wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów 9 13 Rozdział 4. Opodatkowanie przy likwidacji działalności spółki i zaprzestaniu działalności przez osobę fizyczną 14 Dział III. Podatnicy i płatnicy Dział IV. Obowiązek podatkowy Rozdział 1. Zasady ogólne 19 Rozdział 2. Obowiązek podatkowy w wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów i w wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów 20 20b Rozdział 3. Obowiązek podatkowy u małych podatników 21 Dział V. Miejsce świadczenia 22 28o Rozdział 1. Miejsce świadczenia przy dostawie towarów Rozdział 2. Miejsce świadczenia przy wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów Rozdział 3. Miejsce świadczenia przy świadczeniu usług 27 28o Dział VI. Podstawa opodatkowania

9 Закон о налоге на товары и услуги от 11 марта 2004 г. (ЗВ, 54, поз. 535) (изм.: ЗВ 2005, 14, поз. 113, 90, поз. 756, 143, поз. 1199, 179, поз. 1484; ЗВ 2006, 143, поз. 1028, 143, поз. 1029; ЗВ 2007, 168, поз. 1187, 192, поз. 1382; ЗВ 2008, 74, поз. 444, 130, поз. 826, 141, поз. 888, 209, поз. 1320; ЗВ 2009, 3, поз. 11, 116, поз. 979; ЗВ 2009, 195, поз. 1504; ЗВ 2010, 226, поз. 1476, 238 поз. 1578, 247 поз. 1652, 257 поз. 1726; ЗВ 2011, 64, поз. 332) Содержание Раздел I. Общие положения 1 4 Раздел II. Сфера налогообложения 5 14 Глава 1. Общие положения 5 6 Глава 2. Поставка товаров и оказание услуг 7 8 Глава 3. Приобретение товаров внутри ЕС и поставка товаров внутри ЕС 9 13 Глава 4. Налогообложение во время ликвидации деятельности общества и прекращении деятельности физического лица 14 Подраздел III. Налогоплательщики и плательщики Подраздел IV. Налоговое обязательство Глава 1. Общие положения 19 Глава 2. Налоговое обязательство при поставке товаров и приобретении товаров внутри ЕС 20 20b Глава 3. Налоговое обязательство у налогоплательщиков субъектов малого предпринимательства 21 Подраздел V. Место реализации 22 28o Глава 1. Место реализации при поставке товаров Глава 2. Место реализации при приобретении товаров внутри ЕС Глава 3. Место реализации при оказании услуг 27 28o Подраздел VI. Налогооблагаемая база

10 Spis treści Dział VII. Zasady wymiaru i poboru podatku z tytułu importu towarów Dział VIII. Wysokość opodatkowania Rozdział 1. Stawki Rozdział 2. Zwolnienia Rozdział 3. Zwolnienia z tytułu importu towarów Rozdział 4. Szczególne przypadki zastosowania stawki 0 % 83 Rozdział 5. Szczególne przypadki określania wysokości podatku należnego Dział IX. Odliczenie i zwrot podatku. Odliczanie częściowe Rozdział 1. Odliczenie i zwrot podatku Rozdział 1a. Rozliczenie podatku w odniesieniu do nieściągalnych wierzytelności 89a 89b Rozdział 2. Odliczanie częściowe podatku oraz korekta podatku naliczonego Dział X. Rejestracja. Deklaracje i informacje podsumowujące. Zapłata podatku Rozdział 1. Rejestracja Rozdział 2. Deklaracje Rozdział 3. Informacje podsumowujące Rozdział 4. Zapłata podatku Dział XI. Dokumentacja Rozdział 1. Faktury Rozdział 2. Ewidencje Rozdział 3. Kasy rejestrujące 111 Rozdział 4. Terminy przechowywania dokumentów 112 Dział XII. Procedury szczególne Rozdział 1. Szczególne procedury dotyczące drobnych przedsiębiorców Rozdział 2. Szczególne procedury dotyczące rolników ryczałtowych Rozdział 3. Szczególne procedury przy świadczeniu usług turystyki 119 Rozdział 4. Szczególne procedury w zakresie dostawy towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich i antyków 120 Rozdział 5. Szczególne procedury dotyczące złota inwestycyjnego

11 Cодержание Подраздел VII. Правила исчисления и взимания налога на импорт товаров Подраздел VIII. Уровень налогообложения Глава 1. Ставки Глава 2. Освобождения Глава 3. Освобождения от налогообложения при ввозе товаров Глава 4. Особенности применения нулевой налоговой ставки 83 Глава 5. Особенности определения размера причитающегося налога Подраздел IX. Вычет и возврат налога. Частичный вычет Глава 1. Вычет и возврат налога Глава 1a. Расчет налога в отношении не поддающихся взысканию обязательств 89a 89b Глава 2. Частичный вычет налога и проведение корректировки суммы налоговых вычетов Подраздел X. Регистрация. Декларации и итоговая информация. Уплата налога Глава 1. Регистрация Глава 2. Декларации Глава 3. Итоговая информация Глава 4. Уплата налога Подраздел XI. Документация Глава 1. Счета-фактуры Глава 2. Учет Глава 3. Контрольно-кассовые машины 111 Глава 4. Сроки хранения документов 112 Подраздел XII. Специальные процедуры Глава 1. Специальные процедуры, касающиеся малых предпринимателей Глава 2. Особенности налогообложения земледельцев на паушальной ставке Глава 3. Особенности налогообложения при оказании туристических услуг 119 Глава 4. Особенности налогообложения при поставке товаров, бывших в употреблении, произведений искусства, предметов коллекционирования и антиквариата 120 Глава 5. Особенности налогообложения инвестиционного золота

12 Spis treści Rozdział 6. System zwrotu podatku podróżnym Rozdział 7. Procedury szczególne dotyczące podmiotów zagranicznych świadczących na terytorium Unii Europejskiej usługi elektroniczne osobom niepodlegającym opodatkowaniu Rozdział 8. Wewnątrzwspólnotowe transakcje trójstronne procedura uproszczona Dział XIII. Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe Rozdział 1. Zmiany w przepisach obowiązujących Rozdział 2. Przepisy przejściowe i końcowe

13 Cодержание Глава 6. Система возврата налога перемещающимся лицам Глава 7. Особенности налогообложения заграничных субъектов, оказывающих на территории Европейского Союза электронные услуги лицам, не подлежащим налогообложению Глава 8. Трехсторонние операции в пределах территории Европейского Союза упрощенная процедура Подраздел XIII. Изменения в действующих положениях, переходные и заключительные положения Глава 1. Изменения в действующих положениях Глава 2. Переходные и заключительные положения

14 1 2 Dział I. Przepisy ogólne Dział I. Przepisy ogólne Art. 1 Art. 2 Zakres przedmiotowy 1. Ustawa reguluje opodatkowanie podatkiem od towarów i usług. 2. Podatek od towarów i usług stanowi dochód budżetu państwa. Objaśnienie pojęć Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o: 1) terytorium kraju rozumie się przez to terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem art. 2a; 2) państwie członkowskim rozumie się przez to państwo członkowskie Unii Europejskiej; 3) terytorium Unii Europejskiej rozumie się przez to terytoria państw członkowskich Unii Europejskiej, z tym że na potrzeby stosowania tej ustawy: a) Księstwo Monako traktuje się jako terytorium Republiki Francuskiej, wyspę Man traktuje się jako terytorium Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, suwerenne strefy Akrotiri i Dhekelia traktuje się jako terytorium Republiki Cypru, b) następujące terytoria poszczególnych państw członkowskich traktuje się jako wyłączone z terytorium Unii Europejskiej: wyspę Helgoland, terytorium Buesingen z Republiki Federalnej Niemiec, Ceutę, Melillę, Wyspy Kanaryjskie z Królestwa Hiszpanii, Livigno, Campione d Italia, włoską część jeziora Lugano z Republiki Włoskiej, departamenty zamorskie Republiki Francuskiej z Republiki Francuskiej, Górę Athos z Republiki Greckiej, Wyspy Alandzkie z Republiki Finlandii, Wyspy Normandzkie ze Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, c) Gibraltar traktuje się jako wyłączony z terytorium Unii Europejskiej; 4) terytorium państwa członkowskiego rozumie się przez to terytorium państwa wchodzące w skład terytorium Unii Europejskiej, z zastrzeżeniem art. 2a; 8

15 Раздел I. Общие положения 1 2 Раздел I. Общие положения Сфера применения Ст Закон регулирует налогообложение товаров и услуг. 2. Налог на товары и услуги является доходом государственного бюджета. Объяснение понятий Ст. 2 Если в дальнейших положениях речь идет о: 1) территории страны понимается территория Республики Польша, с оговоркой ст. 2а; 2) государстве-члене ЕС понимается государство, являющееся членом Европейского Союза 1 ; 3) территории Европейского Союза понимается территория государств-членов Европейского Союза, притом, что для целей применения настоящего закона: а) Княжество Монако считается территорией Французской Республики, остров Мэн считается территорией Соединенного Королевства Великобритании и Северной Ирландии, суверенные зоны Акротири и Декелия считаются территориями Республики Кипр, b) следующие территории отдельных государств-членов считаются исключенными из территории Европейского Союза: остров Гельголанд, территория Бисингена из Федеральной Республики Германии, Сеута, Мелилья, Канарские Острова из Королевства Испании, Ливиньо, Кампионе Диталия, итальянская часть озера Лугано из Итальянской Республики, Французские заморские департаменты из Французской Республики, Гора Афон из Греческой Республики, Аландские острова из Финляндской Республики, Нормандские острова из Соединенного Королевства Великобритании и Северной Ирландии, c) Гибралтар считается исключенным из территории Европейского Союза; 4) территории государства-члена ЕС понимается территория государства, входящая в состав территории Европейского Союза, с оговоркой ст. 2а; 1 Закон от 25 февраля 2011 г. Об изменении закона о налоге на товары и услуги статьей 1, п. 32 заменяет по всему тексту закона выражения Wspólnota Europejska и Wspólnota выражением Unia Europejska (в переводе Европейский Союз ). 9

16 2 Dział I. Przepisy ogólne 5) terytorium państwa trzeciego rozumie się przez to terytorium państwa niewchodzące w skład terytorium Unii Europejskiej, z zastrzeżeniem art. 2a ust. 1 i 3; 6) towarach rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii; 7) imporcie towarów rozumie się przez to przywóz towarów z terytorium państwa trzeciego na terytorium kraju; 8) eksporcie towarów rozumie się przez to potwierdzony przez urząd celny określony w przepisach celnych wywóz towarów z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej w wykonaniu czynności określonych w art. 7, jeżeli wywóz jest dokonany przez: a) dostawcę lub na jego rzecz, lub b) nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju, lub na jego rzecz, z wyłączeniem towarów wywożonych przez samego nabywcę dla celów wyposażenia lub zaopatrzenia łodzi rekreacyjnych oraz prywatnych statków powietrznych lub innych prywatnych środków transportu, w tym środków transportu, o których mowa w art. 16 rozporządzenia Rady (WE) nr 1777/2005 z dnia 17 października 2005 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 77/388/EWG w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 288 z , str. 1), zwanego dalej rozporządzeniem nr 1777/2005 ; 9) imporcie usług rozumie się przez to świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4; 10) nowych środkach transportu rozumie się przez to przeznaczone do transportu osób lub towarów: a) pojazdy lądowe napędzane silnikiem o pojemności skokowej większej niż 48 centymetrów sześciennych lub o mocy większej niż 7,2 kilowata, jeżeli przejechały nie więcej niż kilometrów lub od momentu dopuszczenia ich do użytku upłynęło nie więcej niż 6 miesięcy; za moment dopuszczenia do użytku pojazdu lądowego uznaje się dzień, w którym został on pierwszy raz zarejestrowany w celu dopuszczenia do ruchu drogowego lub w którym po raz pierwszy podlegał on obowiązkowi rejestracji w celu dopuszczenia do ruchu drogowego w zależności od tego, która z tych dat jest wcześniejsza; jeżeli nie można ustalić dnia pierwszej rejestracji pojazdu lądowego lub dnia, w którym podlegał on pierwszej rejestracji, za moment dopuszczenia do użytku tego pojazdu uznaje się dzień, w którym został on wydany przez producenta pierwszemu nabywcy, lub dzień, w którym został po raz pierwszy użyty dla celów demonstracyjnych przez producenta, 10

17 Раздел I. Общие положения 5) территории третьего государства понимается территория государства, не входящая в состав территории Европейского Союза, с оговоркой ст. 2а п. 1 и 3; 6) товарах понимаются вещи и их части, а также все виды энергии; 7) импорте товаров понимается ввоз товаров с территории третьего государства на территорию страны; 8) экспорте товаров понимается подтвержденный таможенным органом, указанным в таможенных положениях, вывоз товаров с территории страны за пределы территории Европейского Союза при осуществлении операций, предусмотренных ст. 7, если вывоз осуществлен: а) поставщиком или в его интересах, или b) покупателем, зарегистрированным за пределами территории страны или в его интересах, за исключением товаров, вывозимых самим покупателем с целью оснащения или снабжения предназначенных для отдыха судов, а также частных воздушных судов или других частных транспортных средств, в том числе транспортных средств, о которых идет речь в ст. 16 распоряжения Совета (ЕС) 1777/2005 от 17 октября 2005 г., определяющего средства введения в действие директивы 77/388/ЕХС об общей системе налогообложения налогом на добавленную стоимость (Правительственный Вестник ЕС, серия L 288 от , стр. 1), именуемого далее распоряжением 1777/2005 ; 9) импорте услуг понимается оказание услуг, в связи с осуществлением которых налогоплательщиком является потребитель услуги, о котором идет речь в ст. 17 п. 1 п.п. 4; 10) новых транспортных средствах понимаются транспортные средства, предназначенные для перевозки пассажиров или товаров: а) сухопутные транспортные средства, приводимые в движение двигателем, рабочий объем которого превышает 48 кубических сантиметров или мощностью более 7,2 киловатт, если их пробег составляет не более 6000 километров или если с момента их выпуска в эксплуатацию прошло не более 6 месяцев; моментом выпуска в эксплуатацию сухопутного транспортного средства считается день, когда оно было впервые зарегистрировано с целью допуска к дорожному движению, или день, когда оно впервые подлежало обязанности регистрации в зависимости от того, какая из этих дат наступила раньше; если нельзя определить день первой регистрации сухопутного транспортного средства или день, когда оно подлежало обязанности первой регистрации, моментом выпуска в эксплуатацию этого транспортного средства считается день, когда оно было выдано производителем первому приобретателю, или день, когда оно было впервые использовано производителем с демонстрационной целью, 2 11

18 2 Dział I. Przepisy ogólne b) jednostki pływające o długości większej niż 7,5 metra, jeżeli były używane nie dłużej niż 100 godzin roboczych na wodzie lub od momentu ich dopuszczenia do użytku upłynęło nie więcej niż 3 miesiące, z wyjątkiem statków morskich, o których mowa w art. 83 ust. 1 pkt 1; za moment dopuszczenia do użytku jednostki pływającej uznaje się dzień, w którym została ona wydana przez producenta pierwszemu nabywcy, lub dzień, w którym została po raz pierwszy użyta dla celów demonstracyjnych przez producenta, c) statki powietrzne o maksymalnej masie startowej większej niż kilogramów, jeżeli były używane nie dłużej niż 40 godzin roboczych lub od momentu ich dopuszczenia do użytku upłynęło nie więcej niż 3 miesiące, z wyjątkiem środków transportu lotniczego, o których mowa w art. 83 ust. 1 pkt 6; za moment dopuszczenia do użytku statku powietrznego uznaje się dzień, w którym został on wydany przez producenta pierwszemu nabywcy, lub dzień, w którym został po raz pierwszy użyty dla celów demonstracyjnych przez producenta; 11) podatku od wartości dodanej rozumie się przez to podatek od wartości dodanej nakładany na terytorium państwa członkowskiego, z wyjątkiem podatku od towarów i usług nakładanego tą ustawą; 12) obiektach budownictwa mieszkaniowego rozumie się przez to budynki mieszkalne stałego zamieszkania sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 11; 13) urzędzie skarbowym rozumie się przez to urząd skarbowy, którym kieruje właściwy dla podatnika naczelnik urzędu skarbowego; 14) pierwszym zasiedleniu rozumie się przez to oddanie do użytkowania, w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu, pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi budynków, budowli lub ich części, po ich: a) wybudowaniu lub b) ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30 % wartości początkowej; 14a) wytworzeniu nieruchomości rozumie się przez to wybudowanie budynku, budowli lub ich części, lub ich ulepszenie w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym; 12

19 Раздел I. Общие положения b) плавсредства длиной более 7,5 метров, если они находились в эксплуатации не более 100 рабочих часов на воде или с момента их выпуска в эксплуатацию прошло не более 3 месяцев, за исключением морских судов, о которых идет речь в п.п. 1 п. 1 ст. 83; моментом выпуска в эксплуатацию плавсредства считается день, когда оно было выдано производителем первому приобретателю, или день, когда оно впервые было использовано производителем с демонстрационной целью, c) воздушные суда с максимальной стартовой массой более 1550 килограмм, если они находились в эксплуатации не более 40 рабочих часов или с момента их выпуска в эксплуатацию прошло не более 3 месяцев, за исключением воздушных судов, о которых идет речь в ст. 83 п. 1 п.п. 6; моментом выпуска в эксплуатацию воздушного судна считается день, когда оно было выдано производителем первому приобретателю, или день, когда оно впервые было использовано производителем с демонстрационной целью; 11) налоге на добавленную стоимость понимается налог на добавленную стоимость, налагаемый на территории государства-члена ЕС, за исключением налога на товары и услуги, налагаемого настоящим законом; 12) объектах жилищного строительства понимаются жилые здания постоянного проживания, отнесенные к разделу 11 Польской классификации строительных объектов; 13) налоговом органе понимается налоговый орган, которым руководит соответствующий для местонахождения налогоплательщика начальник налогового органа; 14) первом вселении понимается передача в пользование в процессе осуществления налогооблагаемых операций первому приобретателю или пользователю зданий, построек или их частей, после их: а) постройки или b) модернизации, если расходы, понесенные на модернизацию, согласно положений о подоходном налоге, составляли не менее 30 % начальной стоимости; 14a) создании недвижимости понимается завершенное строительство здания, постройки или их частей, либо их улучшение в понимании положений о подоходном налоге. 2 13

20 2 Dział I. Przepisy ogólne 15) działalności rolniczej rozumie się przez to produkcję roślinną i zwierzęcą, w tym również produkcję materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcję warzywniczą, gruntową, szklarniową i pod folią, produkcję roślin ozdobnych, grzybów uprawnych i sadowniczą, chów, hodowlę i produkcję materiału zarodowego zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych, produkcję zwierzęcą typu przemysłowego lub fermowego oraz chów i hodowlę ryb i innych organizmów żyjących w wodzie, a także uprawy w szklarniach i ogrzewanych tunelach foliowych, uprawy grzybów i ich grzybni, uprawy roślin in vitro, fermową hodowlę i chów drobiu rzeźnego i nieśnego, wylęgarnie drobiu, hodowlę i chów zwierząt futerkowych i laboratoryjnych, chów i hodowlę dżdżownic, entomofagów i jedwabników, prowadzenie pasiek oraz chów i hodowlę innych zwierząt poza gospodarstwem rolnym oraz sprzedaż produktów gospodarki leśnej i łowieckiej, z wyjątkiem drewna okrągłego z drzew tropikalnych (PKWiU ) oraz bambusa (PKWiU ex ), a także świadczenie usług rolniczych; 16) gospodarstwie rolnym rozumie się przez to gospodarstwo rolne w rozumieniu przepisów o podatku rolnym; 17) gospodarstwie leśnym rozumie się przez to gospodarstwo prowadzone przez podatnika, na którym ciąży obowiązek podatkowy w podatku leśnym; 18) gospodarstwie rybackim rozumie się przez to prowadzenie działalności w zakresie chowu i hodowli ryb oraz innych organizmów żyjących w wodzie; 19) rolniku ryczałtowym rozumie się przez to rolnika dokonującego dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej lub świadczącego usługi rolnicze, korzystającego ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3, z wyjątkiem rolnika obowiązanego na podstawie odrębnych przepisów do prowadzenia ksiąg rachunkowych; 20) produktach rolnych rozumie się przez to towary wymienione w załączniku nr 2 do ustawy oraz towary wytworzone z nich przez rolnika ryczałtowego z produktów pochodzących z jego własnej działalności rolniczej przy użyciu środków zwykle używanych w gospodarstwie rolnym, leśnym i rybackim; 14