TECHNIK TRANSPORTU DROGOWEGO. PRAKTYKA ZAWODOWA i ZAJĘCIA PRAKTYCZNE

Transkrypt

1 TECHNIK TRANSPORTU DROGOWEGO 342[05]/MEN/ PRAKTYKA ZAWODOWA i ZAJĘCIA PRAKTYCZNE PRAKTYKA ZAWODOWA Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: zastosować się do wymagań określonych w regulaminie przedsiębiorstwa transportowo-spedycyjnego, opisać organizację i działalność przedsiębiorstwa transportowo spedycyjnego, określić zadania transportowo-spedycyjne realizowane w przedsiębiorstwie, zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, zastosować zasady pracy i współpracy z zespołem, zorganizować spedycję ładunków wraz z czynnościami dodatkowymi, sporządzić i sprawdzić dokumenty przewozu towaru, dokonać odbioru ilościowego towaru, wyznaczyć trasę przebiegu ładunku, dokonać załadunku towaru w pojeździe samochodowym zgodnie z zasadami bezpieczeństwa podczas jazdy, oznakować pojazd do przewozu ładunków niebezpiecznych, skontrolować przebieg transportu ładunku, dokonać rozładunku towarów i umieścić je w magazynie, określić dokumenty związane z ubezpieczeniem krajowym i zagranicznym, obliczyć należność za usługę transportową i spedycyjną, przyjąć należność w gotówce, czekiem lub kartą płatniczą, obliczyć wielkość obrotu i wyniku finansowego realizowanej usługi, zaewidencjonować faktury za przewóz ładunków, przyjąć zgłoszenie reklamacyjne, wykonać czynności związane z codzienną obsługą pojazdów samochodowych, przygotować pojazd samochodowy do wykonania zadania transportowego, ocenić poprawność działania pojazdu samochodowego, ocenić jakość wykonania naprawy pojazdu, posłużyć się urządzeniami biurowymi i sprzętem komputerowym, posłużyć się dokumentacją techniczną, przepisami i normami, zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. Materiał nauczania Omówienie programu praktyki. Zapoznanie uczniów ze strukturą organizacyjną przedsiębiorstwa transportowo-spedycyjnego regulaminem wewnętrznym, z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska, obowiązującymi w przedsiębiorstwie. Zapoznanie z przedmiotem działania przedsiębiorstwa i jego majątkiem oraz

2 z podmiotami współpracującymi z przedsiębiorstwem. Prowadzenie działalności spedycyjnej - przyjmowanie zleceń, dobór środków transportu, zawieranie umów o przewóz, ubezpieczenie przesyłki, sporządzanie dokumentacji transportowej, odbiór przesyłki od nadawcy, przygotowanie przesyłki do przewozu, nadanie przesyłki do przewozu wraz z dokumentacją transportową, odprawa celna, przekazanie przesyłki odbiorcy, przemieszczanie przesyłek. Zapoznanie z organizacją czynności dodatkowych, tzw. spedycja mieszana, czynności przemieszczania, czynności dodatkowe. Zapoznanie z kompleksową usługą transportową organizacją przewozów samochodowych, wykonywaniem czynności załadunkowych i rozładunkowych, organizacją przewozów przesyłek drobnych w trybie zwykłym i ekspresowym, organizacją wykonawstwa usług ładunkowych i składowania, obsługą przewozów kontenerowych, obsługą i organizacją przewozów scentralizowanych, organizacją przewozów ładunków niebezpiecznych, organizacją powrotnych przebiegów taboru samochodowego, organizacją i prowadzeniem regularnej samochodowej komunikacji towarowej, dokumentacją czasu pracy kierowcy. Zapoznanie z zasadami kształtowania cen za usługi transportowe - opłaty transportowe, stawki czynnościowe, prowizja spedytorska, przepisy regulujące opłaty za przejazdy, określanie taryf i cenników oraz zasad zmian stawek w przewozach regularnych w krajowym i międzynarodowym transporcie drogowym osób i rzeczy. Zapoznanie z systemem rozliczeń - obieg dokumentów w przedsiębiorstwie, dowody własne i obce. Kontrola i sporządzanie dokumentów, formy i metody ewidencji księgowej, rozliczenia z kontrahentami i pracownikami, ustalanie wyniku finansowego zadania transportowego oraz sporządzanie związanej z tym dokumentacji. Korzystanie z technologii informatycznej. Zapoznanie z efektami funkcjonowania przedsiębiorstwa transportowego - koszty i ceny w transporcie i spedycji, koszty księgowe a koszty alternatywne, koszty własne przewoźnika. Umowy ajencyjne z przewoźnikami indywidualnymi. Zapoznanie z ofertą usług - podaż i popyt, przegląd działalności firmy transportowej i spedycyjnej, przygotowanie oferty usługi transportowej. Przygotowanie procesu transportowego - opracowanie harmonogramu czynności i planu zadania transportowego, charakterystyka elementów planu i kolejność postępowania przy jego ustalaniu. Przebieg procesu transportowego, obowiązki kierowcy, Usługi transportowe w imporcie i eksporcie towarów, umowa o wykonanie transportu, dokumenty transportowe i spedycyjne, zasady opracowywania i praktyczne sporządzanie dokumentów transportowych. Wykonywanie obsługi pojazdów samochodowych przygotowanie pojazdu samochodowego do wykonania zadania transportowego, obsługa codzienna, kontrola stanu technicznego pojazdu zgodnie z instrukcją obsługi, lokalizowanie uszkodzeń na podstawie oględzin, ocenianie jakości wykonanej pracy. Wykonywanie obsługi urządzeń stanowiących podstawowe wyposażenie zakładu. Uwagi o realizacji Celem realizacji programu praktyki zawodowej jest zastosowanie i pogłębianie wiedzy i umiejętności opanowanych przez uczniów w szkole, w rzeczywistych warunkach pracy. W okresie praktyki uczeń podlega obowiązkom wynikającym z regulaminu szkoły, a ponadto ma obowiązek dostosować się do zasad obowiązujących w przedsiębiorstwie, w którym odbywa praktykę. Przed rozpoczęciem praktyki powinien zapoznać się z systemem organizacji pracy, a w jej trakcie także z: regulaminem pracy, strukturą organizacyjną i regulaminem organizacyjnym, zadaniami strategicznymi firmy, obiegiem dokumentów, zadaniami pracownika - zakresem czynności i odpowiedzialnością służbową, przepisami dotyczącymi dyscypliny pracy i bhp, zasadami współpracy ze środowiskiem lokalnym, stanowiskiem pracy. Wskazane jest dostosowywanie sposobu realizacji programu praktyki zawodowej do specyfiki przedsiębiorstwa transportowo spedycyjnego. W trakcie realizacji programu należy zwracać

3 uwagę na procedury i zasady pracy obowiązujące w przedsiębiorstwie, a przede wszystkim na tematykę programową dotyczącą planowania i organizacji pracy oraz sposobu wykonania zadań. Oprócz obserwacji procesu pracy uczeń powinien wykonywać prace samodzielnie - zadania te powinny być nadzorowane i sprawdzane przez kompetentnego pracownika. Praktyka zawodowa powinna odbywać się w dni robocze, poza porą nocną. Wskazane jest, aby podczas praktyki uczniowie poznali pracę wszystkich działów przedsiębiorstwa, wykonywali zadania na różnych stanowiskach pracy oraz poznali zasady funkcjonowania przedsiębiorstwa. Uczniowie powinni dokumentować przebieg praktyki zawodowej w dzienniczku praktyki. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia. Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się na podstawie kryteriów ustalonych na początku praktyki zawodowej. Oceny osiągnięć edukacyjnych dokonuje opiekun praktyki zawodowej na podstawie obserwacji pracy uczniów podczas realizacji powierzonych im zadań oraz na podstawie analizy zapisów w dzienniczku praktyki. W procesie kontroli i oceny przebiegu praktyki należy zwracać uwagę na: samodzielność wykonania pracy, zdyscyplinowanie i punktualność, organizację stanowiska pracy, organizację oraz sposób wykonania pracy, zaangażowanie w realizację zadań, jakość i sprawność wykonania pracy, przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. Oceny umiejętności opanowanych podczas praktyki zawodowej dokonuje opiekun praktyki w przedsiębiorstwie i nauczyciel nadzorujący praktykę z ramienia szkoły na podstawie: obserwacji wykonywanych przez ucznia zadań, sposobu prowadzenia dzienniczka praktyk, rozmowy z uczniem na temat zadań, które zrealizował w czasie praktyki. Na zakończenie realizacji programu opiekun praktyki zawodowej powinien wpisać w dzienniczku praktyki ocenę końcową oraz opinię o pracy i postępach ucznia. ZAJĘCIA PRAKTYCZNE Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: określić strukturę przedsiębiorstwa transportowego, opisać zadania zawodowe realizowane przez pracowników, zastosować zasady jazdy ekonomicznej, zastosować technikę jazdy ograniczającą zużycie paliwa, określić zasady korzystania z układu hamulcowego i zwalniaczy na pochyłościach drogi, zorganizować stanowisko pracy kierowcy zgodnie z wymaganiami ergonomii, posłużyć się mapami tradycyjnymi i elektronicznymi, wykonać czynności związane ze sprzęganiem i rozprzęganiem pojazdów z przyczepami lub naczepami, rozpoznać usterki i uszkodzenia środków transportu drogowego, dokonać obsługi codziennej środków transportu drogowego,

4 dobrać techniki bezpiecznego załadunku i wyładunku, wykonać zgodnie z zasadami załadunek i wyładunek pojazdu, ułożyć i zamocować ładunek w środkach transportu drogowego, sporządzić dokumenty transportowe, określić zasady postępowania w razie wypadku lub pożaru. zastosować przepisy bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska podczas wykonywania pracy. Materiał nauczania 1. Przedsiębiorstwo transportowe Struktura przedsiębiorstwa transportowego. Wydziały, komórki i stanowiska. Podział zadań zawodowych pomiędzy pracowników. Dobór środków transportu do zadań. 2. Technika jazdy ekonomicznej Wykorzystanie obrotomierza do zmiany biegów. Zasady jazdy ekonomicznej. Racjonalne kierowanie samochodem. Technika jazdy w przypadku awarii układów bezpieczeństwa jazdy. 3. Korzystanie z układu hamulcowego i zwalniaczy na pochyłościach drogi Wykorzystanie układu hamulcowego pojazdu. Hamowanie awaryjne. Wykorzystanie zwalniaczy. 4. Rozpoznawanie usterek środków transportu drogowego. Obsługa codzienna Rozpoznawanie usterek układów konstrukcyjnych pojazdu: silnika, układu napędowego, układu hamulcowego i kierowniczego na podstawie objawów podczas eksploatacji środków transportu drogowego. Wykonanie obsługi codziennej środków transportu drogowego. Przygotowanie pojazdu do drogi. Konserwacja pojazdów. Stosowanie instrukcji eksploatacji środków transportu drogowego. 5. Sprzęganie i rozprzęganie pojazdu z przyczepą, naczepą Wykonanie sprzęgania i rozprzęgania pojazdu samochodowego z przyczepą, naczepą. Czynności kontrolne po sprzęgnięciu pojazdów. 6. Załadunek i rozładunek pojazdów Wykonanie załadunku i rozładunku towarów z wykorzystaniem różnych technik. Układanie i mocowanie ładunku w środkach transportu drogowego. Techniki mocowania ładunków za pomocą lin, łańcuchów i taśm mocujących. Sprawdzanie urządzeń mocujących. Zakładanie i zdejmowanie plandeki. Wykorzystanie środków transportu bliskiego. 7. Obsługa i konserwacja urządzeń pomocniczych Wykonywanie kontroli i konserwacji urządzeń pomocniczych: agregatów chłodniczych, osprzętu sterowanego hydraulicznie i pneumatycznie. 8. Posługiwanie się mapami drogowymi Czytanie map tradycyjnych. Posługiwanie się mapami elektronicznymi. Wyznaczanie trasy przejazdów, miejsc odpoczynku. Wyznaczanie miejsc tankowania paliwa. Posługiwanie się nawigacją satelitarną, GPS. Zasady używania radia CB. 9. Planowanie zadań transportowych Opracowywanie harmonogramu czynności i planu zadania transportowego - elementy planu i kolejność postępowania przy jego ustalaniu. Przebieg procesu transportowego, obowiązki kierowcy. Usługi transportowe dotyczące importu i eksportu towarów. Przygotowanie umowy o wykonanie transportu, dokumentów transportowych i spedycyjnych - zasady opracowywania dokumentów transportowych. Sporządzanie dokumentów transportowych. Uwagi o realizacji Zajęcia praktyczne pełnią podstawową rolę w procesie kształcenia w zawodzie, ponieważ łączą teorię z praktyką, ułatwiają zrozumienie zagadnień teoretycznych oraz utrwalają wiadomości i umiejętności zdobyte na innych zajęciach. Ze względu na specyfikę zawodu i bardzo duże nakłady na środki dydaktyczne, niezbędne do prawidłowej nauki zawodu, zajęcia praktyczne powinny odbywać się w firmach transportowych, spedycyjnych posiadających własne zaplecze techniczne,

5 place manewrowe lub własne ośrodki szkoleniowe. Zajęcia praktyczne powinny być realizowane pod nadzorem instruktora zawodu w grupach liczących 4 do 6 uczniów. Podczas realizacji programu należy tak dobierać zadania do wykonania przez uczniów, aby umożliwiały one realizację założonych celów kształcenia. W trakcie zajęć praktycznych uczniowie powinni wykonywać zadania praktyczne wynikające ze specyfiki przedsiębiorstwa świadczącego usługi transportowe. Motywuje to młodzież do poprawnego i dokładnego wykonania zadań. Istotne znaczenie w procesie kształcenia praktycznego ma szkolenie w zakresie bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska. Pierwsze zajęcia powinny być przeznaczone na omówienie organizacji zajęć, regulaminu przedsiębiorstwa transportowego oraz przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej. Należy również określić zasady zachowania się w przypadku zaistnienia pożaru i porażenia prądem elektrycznym. Przed przystąpieniem do realizacji każdego tematu, niezależnie od wstępnego przeszkolenia dotyczącego bhp, należy szczegółowo zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa na stanowisku pracy oraz z instrukcją przeciwpożarową. W strukturze zajęć praktycznych należy uwzględnić instruktaż wstępny, instruktaż bieżący oraz instruktaż końcowy. Celem instruktażu wstępnego jest przygotowanie uczniów do wykonania zadania oraz planowanie kolejności czynności podczas wykonywania określonych prac, Np. załadunku, zdjęcia plandeki. W trakcie instruktażu bieżącego należy obserwować pracę ucznia, korygować popełniane błędy oraz naprowadzać na właściwy tok pracy. Nauczyciel powinien sprawdzić, czy wykonywane czynności są zgodne z instruktażem oraz zwrócić uwagę na staranność wykonania zadania oraz jakość pracy. Po wykonaniu zadania uczeń dokonuje prezentacji i oceny wykonanej pracy oraz przedstawia zaistniałe trudności w czasie jego realizacji. Po zakończeniu pracy należy przeprowadzić instruktaż końcowy w celu analizy i oceny wykonanej pracy. Stanowiska do ćwiczeń należy wyposażyć w sprzęt, narzędzia, materiały i pomoce dydaktyczne. Uczniowie powinni mieć możliwość korzystania z różnych źródeł informacji, takich jak: normy, instrukcje, poradniki, dokumentacja techniczna. W procesie dydaktycznym zaleca się stosowanie filmów dydaktycznych, które mogą spełniać rolę instruktażu wstępnego. Uzyskanie przez uczniów odpowiedniego poziomu kompetencji zawodowych wymaga kształtowania właściwych postaw Zawodowych, umiejętności pracy w zespole, korzystania z różnych źródeł informacji, doskonalenia umiejętności zawodowych. Należy kształtować takie cechy osobowości, jak: systematyczność, odpowiedzialność, sumienność, przestrzeganie dyscypliny i porządku w miejscu pracy Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć edukacyjnych uczniów powinno odbywać się na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć praktycznych. Kryteria oceniania powinny dotyczyć poziomu oraz zakresu opanowania przez uczniów wiadomości i umiejętności wynikających ze szczegółowych celów kształcenia. Podczas realizacji programu proponuje się sprawdzać osiągnięcia ucznia na podstawie sprawdzianów ustnych i praktycznych, obserwacji pracy podczas wykonywania ćwiczeń oraz testów osiągnięć szkolnych. Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń należy sprawdzić, czy uczeń posiada wiedzę niezbędną do ich wykonania. Podstawowe kryteria służące do oceny poziomu opanowania umiejętności praktycznych powinny obejmować: organizację stanowiska pracy, dobór środków ochrony indywidualnej, przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska, posługiwanie się dokumentacją techniczną, posługiwanie się instrukcjami obsługi urządzeń, wykonywanie konserwacji oraz zabezpieczanie maszyn i sprzętu po zakończonej pracy, sprawdzanie stanu technicznego maszyn przed rozpoczęciem pracy, zachowanie kolejności wykonywania czynności według zaleceń producenta lub obowiązującej technologii,

6 zachowanie porządku na stanowisku pracy, jakość wykonanej pracy, prezentację wykonanej pracy. Podczas prezentacji wykonanej pracy należy zwrócić uwagę na umiejętności operowania zdobytą wiedzą, jakość wypowiedzi, posługiwanie się terminologią techniczną. Po zakończeniu realizacji każdego działu tematycznego proponuje się zastosowanie testu lub sprawdzianu praktycznego z zadaniami typu próba pracy. Zadania powinny być zaopatrzone w kryteria oceny i schemat punktowania. W ocenie końcowej należy uwzględnić wyniki wszystkich zastosowanych metod sprawdzania.