KARTA TYTUŁOWA. Zamawiający: Zarząd Województwa Warmińsko Mazurskiego (Zarząd Dróg Wojewódzkich w Olsztynie ul. Pstrowskiego 28b, Olsztyn)

Transkrypt

1 Egz. nr 1 Krzysztof Żarkow Elżbieta Żarkow Bydgoszcz, ul. Tucholska 7/55 projekty@agador.eu, agadorkz@interia.pl NIP: Regon: ADRES DO KORESPONDENCJI: agador s. c. Pracownia Projektowa Bydgoszcz, ul. Wojska Polskiego 19b tel./fax: KARTA TYTUŁOWA Obiekt: Droga powiatowa łącząca ul. Dąbrowskiego z ul. Wojska Polskiego w Morągu jako objazd na czas rozbudowy ul. Dąbrowskiego (droga powiatowa nr 3092N) Zamawiający: Zarząd Województwa Warmińsko Mazurskiego (Zarząd Dróg Wojewódzkich w Olsztynie ul. Pstrowskiego 28b, Olsztyn) Temat: Remont drogi powiatowej łączącej ul. Dąbrowskiego z ul. Wojska Polskiego w Morągu jako objazd na czas rozbudowy ul. Dąbrowskiego Stadium projektu: wykonawczy Branże: WIELOBRANŻOWA Rodzaj opracowania: szczegółowe specyfikacje techniczne Imię i nazwisko autora projektu: inż. Krzysztof Żarkow Nr uprawnienia: GP-KZ-7342/570/94 Projekty dróg i nawierzchni lotniskowych bez ograniczeń podpis: Data sporządzenia projektu:

2 BRANŻA DROGOWA

3 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D-M WYMAGANIA OGÓLNE - 1 -

4 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D-M SPIS TREŚCI 1. WSTĘP 1.1. Przedmiot Specyfikacji Technicznej 1.2. Zakres stosowania ST 1.3. Zakres Robót objętych ST 1.4. Określenia podstawowe 1.5. Ogólne wymagania dotyczące Robót. 2. MATERIAŁY 2.1. Źródła uzyskania materiałów 2.2. Pozyskiwanie materiałów miejscowych 2.3. Inspekcja wytwórni materiałów 2.4. Materiały nie odpowiadające wymaganiom 2.5. Przechowywanie i składowanie materiałów 2.6. Wariantowe stosowanie materiałów 3. SPRZĘT 4. TRANSPORT 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonywania Robót 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Program zapewnienia jakości (PZJ) 6.2. Zasady kontroli jakości Robót 6.3. Pobieranie próbek 6.4. Badania i pomiary 6.5. Raporty z badań 6.6. Badania prowadzone przez Inżyniera 6.7. Certyfikaty i deklaracje 6.8. Dokumenty budowy 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru Robót 7.2. Zasady określania ilości Robót i materiałów 7.3. Urządzenia i sprzęt pomiarowy 7.4. Wagi i zasady ważenia 7.5. Czas przeprowadzenia obmiaru 8.ODBIÓR ROBÓT 8.1. Odbiór Robót zanikających i ulegających zakryciu 8.2 Odbiór częściowy 8.3. Odbiór ostateczny Robót 8.4. Odbiór pogwarancyjny 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI 9.1. Ustalenia Ogólne 9.2. Warunki Kontraktu i Wymagania Ogólne Specyfikacji Technicznej DM Objazdy, Przejazdy i Organizacja Ruchu 10. PRZEPISY ZWIĄZANE ZAŁĄCZNIK Nr 1 Założenia do planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (BiOZ). WSTĘP 1.1. Przedmiot Specyfikacji Technicznej 1.1. Specyfikacja Techniczna D-M Wymagania Ogólne odnosi się do wymagań wspólnych dla poszczególnych wymagań technicznych dotyczących wykonania i odbioru Robót, które zostaną wykonane w ramach zadania Ramach Remontu drogi powiatowej łączącej ul. Dąbrowskiego z ul. Wojska Polskiego w Morągu jako objazd na czas rozbudowy ul. Dąbrowskiego

5 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D-M Zakres stosowania Specyfikacji Technicznej Specyfikacje Techniczne stanowią część Dokumentów Przetargowych i Kontraktowych i należy je stosować w zlecaniu i wykonaniu Robót opisanych w podpunkcie 1.1 i zostały opracowane zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 r Dz.U. nr 202, poz.2072, rozdział 3.. Roboty będące przedmiotem przetargu, a później realizacji winny zostać przeprowadzone zgodnie z WARUNKAMI KONTRAKTU NA BUDOWĘ dla robót budowlanych i Inżynieryjnych projektowanych przez Zamawiającego, Warunki Ogólne, Zakres Robót objętych ST Wymagania ogólne należy rozumieć i stosować w powiązaniu z niżej wymienionymi Specyfikacjami Technicznymi: Nr SST Nazwa SST Strony D-M Wymagania ogólne 1-26 D Odtworzenie trasy i punktów wysokościowych D Usunięcie drzew i krzewów D Zdjęcie warstwy humusu D Rozbiórka elementów dróg, ogrodzeń i przepustów D Wykonanie wykopów D Wykonanie nasypów D Profilowanie i zagęszczanie podłoża D Warstwa odsączająca i odcinająca D a Zabezpieczenie nawierzchni przed spękaniami odbitymi D Oczyszczenie i skropienie warstw konstrukcyjnych D Podbudowa z kruszywa łamanego stabilizowanego mechanicznie D Ulepszone podłoże z gruntu stabilizowanego cementem D Podbudowa z betonu asfaltowego D Wyrównanie istniejącej podbudowy betonem asfaltowym D /a Nawierzchnia z betonu asfaltowego - warstwa wiążąca D /b Nawierzchnia z betonu asfaltowego - warstwa ścieralna D Frezowanie nawierzchni asfaltowych D Nawierzchnia z brukowej kostki betonowej D Humusowanie z obsianiem trawą i umocnienie skarp D Oznakowanie poziome D Oznakowanie pionowe D Bariery ochronne stalowe D Krawężniki i oporniki betonowe D Krawężniki kamienne D Obrzeża betonowe D Zieleń drogowa GG Geodezyjna inwentaryzacja powykonawcza Niezależnie od postanowień Klauzuli 3.1 Danych Kontraktowych normy państwowe, instrukcje i przepisy wymienione w Specyfikacjach Technicznych będą stosowane przez Wykonawcę w języku polskim Określenia podstawowe Użyte w ST wymienione poniżej określenia należy rozumieć w każdym przypadku następująco: Budowla drogowa - obiekt budowlany, nie będący budynkiem, stanowiący całość techniczno- użytkową (droga) albo jego część stanowiącą odrębny element konstrukcyjny lub technologiczny (obiekt mostowy, korpus ziemny, węzeł) Chodnik - wyznaczony pas terenu przy jezdni lub odsunięty od jezdni, przeznaczony do ruchu pieszych Droga - wydzielony pas terenu przeznaczony do ruchu lub postoju pojazdów oraz ruchu pieszych wraz z wszelkimi urządzeniami technicznymi związanymi z prowadzeniem i zabezpieczeniem ruchu. Droga tymczasowa (montażowa) - droga specjalnie przygotowana, - 3 -

6 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D-M przeznaczona do ruchu pojazdów obsługujących zadanie budowlane na czas jego wykonania, przewidziana do usunięcia po jego zakończeniu Dziennik Robót - zeszyt z ponumerowanymi stronami, opatrzony pieczęcią organu wydającego, wydany zgodnie z obowiązującymi przepisami, stanowiący urzędowy dokument przebiegu robót budowlanych, służący do notowania zdarzeń i okoliczności zachodzących w toku wykonywania robót, rejestrowania dokonywanych odbiorów robót, przekazywania poleceń i innej korespondencji technicznej pomiędzy Inżynierem, Wykonawcą i projektantem Inżynier - osoba wymieniona w danych kontraktowych (wyznaczona przez Zamawiającego, o której wyznaczeniu poinformowany jest Wykonawca), odpowiedzialna za nadzorowanie robót i administrowanie kontraktem Jezdnia - część korony drogi przeznaczona do ruchu pojazdów Kierownik Budowy - osoba wyznaczona przez Wykonawcę, upoważniona do kierowania Robotami i do występowania w jego imieniu w sprawach realizacji Kontraktu Korona drogi - jezdnia (jezdnie) z poboczami lub chodnikami, zatokami, pasami awaryjnego postoju i pasami dzielącymi jezdnie Konstrukcja nawierzchni - układ warstw nawierzchni wraz ze sposobem ich połączenia Korpus drogowy - nasyp lub ta część wykopu, która jest ograniczona koroną drogi i skarpami rowów Koryto - element uformowany w korpusie drogowym w celu ułożenia w nim konstrukcji nawierzchni Rejestr Obmiarów - akceptowany przez Inżyniera zeszyt z ponumerowanymi stronami, służący do wpisywania przez Wykonawcę obmiaru dokonywanych Robót w formie wyliczeń, szkiców i ew. dodatkowych załączników. Wpisy w Rejestrze Obmiarów podlegają potwierdzeniu przez Inżyniera Laboratorium - drogowe lub inne laboratorium badawcze, zaakceptowane przez Zamawiającego, niezbędne do przeprowadzenia wszelkich badań i prób związanych z oceną jakości materiałów oraz Robót Materiały - wszelkie tworzywa niezbędne do wykonania Robót, zgodne z Dokumentacją Projektową i Specyfikacjami Technicznymi, zaakceptowane przez Inżyniera Nawierzchnia - warstwa lub zespół warstw służących do przejmowania i rozkładania obciążeń od ruchu na podłoże gruntowe i zapewniających dogodne warunki dla ruchu. a) Warstwa ścieralna - górna warstwa nawierzchni poddana bezpośrednio oddziaływaniu ruchu i czynników atmosferycznych. b) Warstwa wiążąca - warstwa znajdująca się między warstwą ścieralną a podbudową, zapewniająca lepsze rozłożenie naprężeń w nawierzchni i przekazywanie ich na podbudowę. c) Warstwa wyrównawcza - warstwa służąca do wyrównania nierówności podbudowy lub profilu istniejącej nawierzchni. d) Podbudowa - dolna część nawierzchni służąca do przenoszenia obciążeń od ruchu na podłoże. Podbudowa może składać się z podbudowy zasadniczej i podbudowy pomocniczej. e) Podbudowa zasadnicza - górna część podbudowy spełniająca funkcje nośne w konstrukcji nawierzchni. Może ona składać się z jednej lub dwóch warstw. f) Podbudowa pomocnicza - dolna część podbudowy spełniająca, obok funkcji nośnych, funkcje zabezpieczenia nawierzchni przed działaniem wody, mrozu i przenikaniem cząstek podłoża. Może zawierać warstwę mrozoochronną, odsączającą lub odcinającą. g) Warstwa mrozoochronna - warstwa, które głównym zadaniem jest ochrona nawierzchni przed skutkami działania mrozu. h) Warstwa odcinająca - warstwa stosowana w celu uniemożliwienia przenikania cząstek drobnych gruntu do warstwy nawierzchni leżącej powyżej. i) Warstwa odsączająca - warstwa służąca do odprowadzenia wody przedostającej się do nawierzchni Niweleta - wysokościowe i geometryczne rozwinięcie na płaszczyźnie pionowego przekroju w osi drogi lub obiektu mostowego

7 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D-M Objazd tymczasowy - droga specjalnie przygotowana i odpowiednio utrzymana do przeprowadzenia ruchu publicznego na okres budowy Odpowiednia (bliska) zgodność - zgodność wykonywanych Robót z dopuszczonymi tolerancjami, a jeśli przedział tolerancji nie został określony - z przeciętnymi tolerancjami, przyjmowanymi zwyczajowo dla danego rodzaju Robót budowlanych Pas drogowy - wydzielony liniami granicznymi pas terenu przeznaczony do umieszczania w nim drogi i związanych z nią urządzeń oraz drzew i krzewów. Pas drogowy może również obejmować teren przewidziany do rozbudowy drogi i budowy urządzeń chroniących ludzi i środowisko przed uciążliwościami powodowanymi przez ruch na drodze Pobocze - część korony drogi przeznaczona do chwilowego postoju pojazdów, umieszczenia urządzeń organizacji i bezpieczeństwa ruchu oraz do ruchu pieszych, służąca jednocześnie do bocznego oparcia konstrukcji nawierzchni Podłoże nawierzchni - grunt rodzimy lub nasypowy, leżący pod nawierzchnią do głębokości przemarzania Podłoże ulepszone nawierzchni - górna warstwa podłoża, leżąca bezpośrednio pod nawierzchnią, ulepszona w celu umożliwienia przejęcia ruchu budowlanego i właściwego wykonania nawierzchni Polecenie Inżyniera - wszelkie polecenia przekazane Wykonawcy przez Inżyniera, w formie pisemnej, dotyczące sposobu realizacji Robót lub innych spraw związanych z prowadzeniem budowy Projektant - uprawniona osoba prawna lub fizyczna będąca autorem Dokumentacji Projektowej Przedsięwzięcie budowlane - kompleksowa realizacja nowego połączenia drogowego lub całkowita modernizacja/przebudowa (zmiana parametrów geometrycznych trasy w planie i przekroju podłużnym) istniejącego połączenia Przepust - budowla o przekroju poprzecznym zamkniętym, przeznaczona do przeprowadzania cieku, szlaku wędrówek zwierząt dziko żyjących lub urządzeń technicznych przez korpus drogowy Przeszkoda naturalna - element środowiska naturalnego, stanowiący utrudnienie w realizacji zadania budowlanego, na przykład dolina, bagno, rzeka, szlak wędrówek dzikich zwierząt itp Przeszkoda sztuczna - dzieło ludzkie, stanowiące utrudnienie w realizacji zadania budowlanego, na przykład droga, kolej, rurociąg, kanał, ciąg pieszy lub rowerowy itp Przetargowa Dokumentacja Projektowa - część Dokumentacji Projektowej, która wskazuje lokalizację, charakterystykę i wymiary obiektu będącego przedmiotem Robót Rekultywacja - Roboty mające na celu uporządkowanie i przywrócenie pierwotnych funkcji terenom naruszonym w czasie realizacji zadania budowlanego Szerokość całkowita obiektu (mostu/wiaduktu) - odległość między zewnętrznymi krawędziami konstrukcji obiektu, mierzona w linii prostopadłej do osi podłużnej, obejmuje całkowitą szerokość konstrukcyjną ustroju niosącego Przedmiar Robót - wykaz Robót z podaniem ich ilości w kolejności technologicznej ich wykonania Teren budowy - teren udostępniony przez Zamawiającego dla wykonania na nim robót oraz inne miejsca wymienione w kontrakcie jako tworzące część terenu budowy Zadanie budowlane - część przedsięwzięcia budowlanego, stanowiąca odrębną całość konstrukcyjną lub technologiczną, zdolną do samodzielnego pełnienia funkcji technicznoużytkowych. Zadanie może polegać na wykonywaniu Robót związanych z budową, modernizacją/przebudową, utrzymaniem oraz ochroną budowli drogowej lub jej elementu Obiekt mostowy - most, wiadukt, estakada, tunel, kładka dla pieszych i przepust Przyczółek - skrajna podpora obiektu mostowego. Może składać się z pełnej ściany, słupów lub innych form konstrukcyjnych, np. skrzyń, komór Rozpiętość teoretyczna - odległość między punktami podparcia (łożyskami), przęsła mostowego

8 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D-M Szerokość użytkowa obiektu - szerokość jezdni (nawierzchni) przeznaczona dla poszczególnych rodzajów ruchu oraz szerokość chodników mierzona w świetle poręczy mostowych z wyłączeniem konstrukcji przy jezdni dołem oddzielającej ruch kołowy od ruchu pieszego Tunel - obiekt zagłębiony poniżej poziomu terenu dla zapewnienia komunikacji drogowej i ruchu pieszego Wiadukt - obiekt zbudowany nad linią kolejową lub inną drogą dla bezkolizyjnego zapewnienia komunikacji drogowej i ruchu pieszego Droga tymczasowa (montażowa) - droga specjalnie przygotowana, przeznaczona do ruchu pojazdów obsługujących zadanie budowlane na czas jego wykonania, przewidziana do usunięcia po jego zakończeniu Dziennik Robót - zeszyt z ponumerowanymi stronami, opatrzony pieczęcią organu wydającego, wydany zgodnie z obowiązującymi przepisami, stanowiący urzędowy dokument przebiegu robót budowlanych, służący do notowania zdarzeń i okoliczności zachodzących w toku wykonywania robót, rejestrowania dokonywanych odbiorów robót, przekazywania poleceń i innej korespondencji technicznej pomiędzy Inżynierem, Wykonawcą i projektantem Inżynier - osoba wymieniona w danych kontraktowych (wyznaczona przez Zamawiającego, o której wyznaczeniu poinformowany jest Wykonawca), odpowiedzialna za nadzorowanie robót i administrowanie kontraktem Jezdnia - część korony drogi przeznaczona do ruchu pojazdów Kierownik Budowy - osoba wyznaczona przez Wykonawcę, upoważniona do kierowania Robotami i do występowania w jego imieniu w sprawach realizacji Kontraktu Korona drogi - jezdnia (jezdnie) z poboczami lub chodnikami, zatokami, pasami awaryjnego postoju i pasami dzielącymi jezdnie Konstrukcja nawierzchni - układ warstw nawierzchni wraz ze sposobem ich połączenia Korpus drogowy - nasyp lub ta część wykopu, która jest ograniczona koroną drogi i skarpami rowów Koryto - element uformowany w korpusie drogowym w celu ułożenia w nim konstrukcji nawierzchni Rejestr Obmiarów - akceptowany przez Inżyniera zeszyt z ponumerowanymi stronami, służący do wpisywania przez Wykonawcę obmiaru dokonywanych Robót w formie wyliczeń, szkiców i ew. dodatkowych załączników. Wpisy w Rejestrze Obmiarów podlegają potwierdzeniu przez Inżyniera Laboratorium - drogowe lub inne laboratorium badawcze, zaakceptowane przez Zamawiającego, niezbędne do przeprowadzenia wszelkich badań i prób związanych z oceną jakości materiałów oraz Robót Materiały - wszelkie tworzywa niezbędne do wykonania Robót, zgodne z Dokumentacją Projektową i Specyfikacjami Technicznymi, zaakceptowane przez Inżyniera Nawierzchnia - warstwa lub zespół warstw służących do przejmowania i rozkładania obciążeń od ruchu na podłoże gruntowe i zapewniających dogodne warunki dla ruchu. a) Warstwa ścieralna - górna warstwa nawierzchni poddana bezpośrednio oddziaływaniu ruchu i czynników atmosferycznych. b) Warstwa wiążąca - warstwa znajdująca się między warstwą ścieralną a podbudową, zapewniająca lepsze rozłożenie naprężeń w nawierzchni i przekazywanie ich na podbudowę. c) Warstwa wyrównawcza - warstwa służąca do wyrównania nierówności podbudowy lub profilu istniejącej nawierzchni. d) Podbudowa - dolna część nawierzchni służąca do przenoszenia obciążeń od ruchu na podłoże. Podbudowa może składać się z podbudowy zasadniczej i podbudowy pomocniczej. e) Podbudowa zasadnicza - górna część podbudowy spełniająca funkcje nośne w konstrukcji nawierzchni. Może ona składać się z jednej lub dwóch warstw. f) Podbudowa pomocnicza - dolna część podbudowy spełniająca, obok funkcji nośnych, funkcje zabezpieczenia nawierzchni przed działaniem wody, mrozu i przenikaniem cząstek podłoża. Może zawierać warstwę mrozoochronną, odsączającą lub odcinającą

9 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D-M g) Warstwa mrozoochronna - warstwa, które głównym zadaniem jest ochrona nawierzchni przed skutkami działania mrozu. h) Warstwa odcinająca - warstwa stosowana w celu uniemożliwienia przenikania cząstek drobnych gruntu do warstwy nawierzchni leżącej powyżej. i) Warstwa odsączająca - warstwa służąca do odprowadzenia wody przedostającej się do nawierzchni Niweleta - wysokościowe i geometryczne rozwinięcie na płaszczyźnie pionowego przekroju w osi drogi lub obiektu mostowego Objazd tymczasowy - droga specjalnie przygotowana i odpowiednio utrzymana do przeprowadzenia ruchu publicznego na okres budowy Odpowiednia (bliska) zgodność - zgodność wykonywanych Robót z dopuszczonymi tolerancjami, a jeśli przedział tolerancji nie został określony - z przeciętnymi tolerancjami, przyjmowanymi zwyczajowo dla danego rodzaju Robót budowlanych Pas drogowy - wydzielony liniami granicznymi pas terenu przeznaczony do umieszczania w nim drogi i związanych z nią urządzeń oraz drzew i krzewów. Pas drogowy może również obejmować teren przewidziany do rozbudowy drogi i budowy urządzeń chroniących ludzi i środowisko przed uciążliwościami powodowanymi przez ruch na drodze Pobocze - część korony drogi przeznaczona do chwilowego postoju pojazdów, umieszczenia urządzeń organizacji i bezpieczeństwa ruchu oraz do ruchu pieszych, służąca jednocześnie do bocznego oparcia konstrukcji nawierzchni Podłoże nawierzchni - grunt rodzimy lub nasypowy, leżący pod nawierzchnią do głębokości przemarzania Podłoże ulepszone nawierzchni - górna warstwa podłoża, leżąca bezpośrednio pod nawierzchnią, ulepszona w celu umożliwienia przejęcia ruchu budowlanego i właściwego wykonania nawierzchni Polecenie Inżyniera - wszelkie polecenia przekazane Wykonawcy przez Inżyniera, w formie pisemnej, dotyczące sposobu realizacji Robót lub innych spraw związanych z prowadzeniem budowy Projektant - uprawniona osoba prawna lub fizyczna będąca autorem Dokumentacji Projektowej Przedsięwzięcie budowlane - kompleksowa realizacja nowego połączenia drogowego lub całkowita modernizacja/przebudowa (zmiana parametrów geometrycznych trasy w planie i przekroju podłużnym) istniejącego połączenia Przepust - budowla o przekroju poprzecznym zamkniętym, przeznaczona do przeprowadzania cieku, szlaku wędrówek zwierząt dziko żyjących lub urządzeń technicznych przez korpus drogowy Przeszkoda naturalna - element środowiska naturalnego, stanowiący utrudnienie w realizacji zadania budowlanego, na przykład dolina, bagno, rzeka, szlak wędrówek dzikich zwierząt itp Przeszkoda sztuczna - dzieło ludzkie, stanowiące utrudnienie w realizacji zadania budowlanego, na przykład droga, kolej, rurociąg, kanał, ciąg pieszy lub rowerowy itp Przetargowa Dokumentacja Projektowa - część Dokumentacji Projektowej, która wskazuje lokalizację, charakterystykę i wymiary obiektu będącego przedmiotem Robót Rekultywacja - Roboty mające na celu uporządkowanie i przywrócenie pierwotnych funkcji terenom naruszonym w czasie realizacji zadania budowlanego Szerokość całkowita obiektu (mostu/wiaduktu) - odległość między zewnętrznymi krawędziami konstrukcji obiektu, mierzona w linii prostopadłej do osi podłużnej, obejmuje całkowitą szerokość konstrukcyjną ustroju niosącego Przedmiar Robót - wykaz Robót z podaniem ich ilości w kolejności technologicznej ich wykonania Teren budowy - teren udostępniony przez Zamawiającego dla wykonania na nim robót oraz inne miejsca wymienione w kontrakcie jako tworzące część terenu budowy

10 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D-M Zadanie budowlane - część przedsięwzięcia budowlanego, stanowiąca odrębną całość konstrukcyjną lub technologiczną, zdolną do samodzielnego pełnienia funkcji technicznoużytkowych. Zadanie może polegać na wykonywaniu Robót związanych z budową, modernizacją/przebudową, utrzymaniem oraz ochroną budowli drogowej lub jej elementu Obiekt mostowy - most, wiadukt, estakada, tunel, kładka dla pieszych i przepust Przyczółek - skrajna podpora obiektu mostowego. Może składać się z pełnej ściany, słupów lub innych form konstrukcyjnych, np. skrzyń, komór Rozpiętość teoretyczna - odległość między punktami podparcia (łożyskami), przęsła mostowego Szerokość użytkowa obiektu - szerokość jezdni (nawierzchni) przeznaczona dla poszczególnych rodzajów ruchu oraz szerokość chodników mierzona w świetle poręczy mostowych z wyłączeniem konstrukcji przy jezdni dołem oddzielającej ruch kołowy od ruchu pieszego Tunel - obiekt zagłębiony poniżej poziomu terenu dla zapewnienia komunikacji drogowej i ruchu pieszego Wiadukt - obiekt zbudowany nad linią kolejową lub inną drogą dla bezkolizyjnego zapewnienia komunikacji drogowej i ruchu pieszego Ogólne wymagania dotyczące Robót Wykonawca jest odpowiedzialny za jakość wykonanych robót, bezpieczeństwo wszelkich czynności na terenie budowy, metody użyte przy budowie oraz za ich zgodność z dokumentacją projektową, ST i poleceniami Inżyniera Przekazanie Terenu Budowy Zamawiający w terminie określonym w dokumentach kontraktowych przekaże Wykonawcy Teren Budowy wraz ze wszystkimi wymaganymi uzgodnieniami prawnymi i administracyjnymi, lokalizację i współrzędne punktów głównych trasy oraz reperów, dziennik budowy oraz dwa egzemplarze dokumentacji projektowej i dwa komplety ST. Na Wykonawcy spoczywa odpowiedzialność za ochronę przekazanych mu punktów pomiarowych do chwili odbioru ostatecznego robót. Uszkodzone lub zniszczone znaki geodezyjne Wykonawca odtworzy i utrwali na własny koszt. Wytyczenie głównych punktów trasy nastąpi przez uprawnionego geodetę na koszt Wykonawcy Dokumentacja Projektowa Dokumentacja Projektowa która zostanie przekazana Wykonawcy po przyznaniu Kontraktu: Dokumentacja Projektowa do opracowania przez Wykonawcę w 4 egzemplarzach każda: a) Powykonawcza dokumentacja geodezyjna; b) Projekty zabezpieczenia skarp wykopów fundamentowych; c) Projekty fundamentów i konstrukcji wsporczych dla znaków i tablic drogowych, tablic turystycznych i ekranów akustycznych; d) Projekty organizacji ruchu na czas budowy z uwzględnieniem dróg poprzecznych, objazdów i dróg wewnętrznych; e) Projekty odwodnienia robót tymczasowych (wykopów etc.); f) Projekt warsztatowy dla urządzeń i systemów odwodnieniowych; g) Projekt warsztatowy dla barier ochronnych; h) Projekt warsztatowy dla poręczy; i) Projekty organizacji robót; j) Projekty robót dla tymczasowej ochrony lub przełożenia wszystkich urządzeń, instalacji i wyposażenia należącego do odpowiednich użytkowników znajdujących się w strefie oddziaływania robót; k) Programy badań dla całego sprzętu i urządzeń mechanicznych, elektrycznych, hydraulicznych etc. l) Instrukcje użytkowania dla wszystkich Urządzeń objętych Kontraktem

11 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D-M Powyższa lista nie jest wyczerpująca i stanowi jedynie uzupełnienie ogólnych zobowiązań Wykonawcy. Jeżeli w trakcie wykonywania Robót okaże się konieczne uzupełnienie Dokumentacji Projektowej przekazanej przez Zamawiającego, Wykonawca sporządzi brakujące rysunki i ST na własny koszt w 4 egzemplarzach i przedłoży je Inżynierowi do zatwierdzenia Zgodność Robót z Dokumentacją Projektową i ST Dokumentacja Projektowa, ST i wszystkie dodatkowe dokumenty przekazane Wykonawcy przez Inżyniera stanowią część umowy, a wymagania określone w choćby jednym z nich są obowiązujące dla Wykonawcy tak jakby zawarte były w całej dokumentacji. W przypadku rozbieżności w ustaleniach poszczególnych dokumentów obowiązuje kolejność ich ważności wymieniona w Ogólnych Warunkach Kontraktu. Wykonawca nie może wykorzystywać błędów lub opuszczeń w Dokumentach Kontraktowych, a o ich wykryciu winien natychmiast powiadomić Inżyniera, który podejmie decyzję o wprowadzeniu odpowiednich zmian lub poprawek. W przypadku rozbieżności wymiary podane na piśmie są ważniejsze od wymiarów określonych na podstawie odczytu ze skali rysunków. Wszystkie wykonane Roboty i dostarczone materiały będą zgodne z Dokumentacją Projektową i ST. Dane określone w Dokumentacji Projektowej i w ST będą uważane za wartości docelowe, od których dopuszczalne są odchylenia w ramach określonego przedziału tolerancji. Cechy materiałów i elementów budowli muszą wykazywać zgodność z określonymi wymaganiami, a rozrzuty tych cech nie mogą przekraczać dopuszczalnego przedziału tolerancji. W przypadku, gdy materiały lub Roboty nie będą w pełni zgodne z Dokumentacją Projektową lub ST i wpłynie to na niezadowalającą jakość elementu budowli, to takie materiały zostanę zastąpione innymi, a elementy budowli rozebrane i wykonane ponownie na koszt Wykonawcy Zabezpieczenie Terenu Budowy Roboty modernizacyjne/przebudowa i remontowe ( pod ruchem") Wykonawca jest zobowiązany do utrzymania ruchu publicznego oraz utrzymania istniejących obiektów (jezdnie, ścieżki rowerowe, ciągi piesze, znaki drogowe, bariery ochronne, urządzenia odwodnienia itp.) na terenie budowy, w okresie trwania realizacji Kontraktu, aż do zakończenia i odbioru ostatecznego Robót. Przed przystąpieniem do Robót Wykonawca przedstawi Inżynierowi do zatwierdzenia, uzgodniony z odpowiednim zarządem drogi i organem zarządzającym ruchem, projekt organizacji ruchu i zabezpieczenia Robót w okresie trwania budowy. W zależności od potrzeb i postępu Robót projekt organizacji ruchu powinien być na bieżąco aktualizowany przez Wykonawcę. Każda zmiana, w stosunku do zatwierdzonego projektu organizacji ruchu, wymaga każdorazowo ponownego zatwierdzenia projektu. W czasie wykonywania Robót Wykonawca dostarczy, zainstaluje i będzie obsługiwał wszystkie tymczasowe urządzenia zabezpieczające takie jak: zapory, światła ostrzegawcze, sygnały itp., zapewniając w ten sposób bezpieczeństwo pojazdów i pieszych. Wykonawca zapewni stałe warunki widoczności w dzień i w nocy tych zapór i znaków, dla których jest to nieodzowne ze względów bezpieczeństwa. Wszystkie znaki, zapory i inne urządzenia zabezpieczające będą akceptowane przez Inżyniera. Koszt zabezpieczenia Terenu Budowy nie podlega odrębnej zapłacie i przyjmuje się, że jest włączony w Cenę Kontraktową Roboty o charakterze inwestycyjnym Wykonawca jest zobowiązany do zabezpieczenia terenu budowy w okresie trwania realizacji kontraktu aż do zakończenia i odbioru ostatecznego robót. Wykonawca dostarczy, zainstaluje i będzie utrzymywać tymczasowe urządzenia zabezpieczające, w tym: ogrodzenia, poręcze, oświetlenie, sygnały i znaki ostrzegawcze oraz wszelkie inne środki niezbędne do ochrony robót, wygody społeczności i innych. W miejscach przylegających do dróg otwartych dla ruchu, Wykonawca ogrodzi lub wyraźnie oznakuje teren budowy, w sposób uzgodniony z Inżynierem

12 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D-M Wjazdy i wyjazdy z terenu budowy przeznaczone dla pojazdów i maszyn pracujących przy realizacji robót, Wykonawca odpowiednio oznakuje w sposób uzgodniony z Inżynierem. Podczas prowadzenia robót ziemnych przed wjazdami/wyjazdami z terenu budowy na drogi publiczne Wykonawca zobowiązany jest do zorganizowania stanowisk do czyszczenia opon samochodowych które skutecznie wyeliminują nanoszenie na nawierzchnię jezdni ziemi przyklejonej do opon (czyszczenie opon strumieniem wody bądź sprężonym powietrzem). Fakt przystąpienia do robót Wykonawca obwieści publicznie przed ich rozpoczęciem w sposób uzgodniony z Inżynierem oraz przez umieszczenie, w miejscach i ilościach określonych przez Inżyniera, tablic informacyjnych, których treść będzie zatwierdzona przez Inżyniera. Tablice informacyjne będą utrzymywane przez Wykonawcę w dobrym stanie przez cały okres realizacji robót Ochrona środowiska w czasie wykonywania Robót Wykonawca ma obowiązek znać i stosować w czasie prowadzenia Robót wszelkie przepisy dotyczące ochrony środowiska naturalnego. W okresie trwania budowy i wykańczania Robót Wykonawca będzie: a) utrzymywać Teren Budowy i wykopy w stanie bez wody stojącej, b) podejmować wszelkie uzasadnione kroki mające na celu stosowanie się do przepisów i norm dotyczących ochrony środowiska na terenie i wokół Terenu Budowy oraz będzie unikać uszkodzeń lub uciążliwości dla osób lub dóbr publicznych i innych, a wynikających z nadmiernego hałasu, wibracji, zanieczyszczenia lub innych przyczyn powstałych w następstwie jego sposobu działania. Stosując się do tych wymagań będzie miał szczególny wzgląd na: 1) lokalizację baz, warsztatów, magazynów, składowisk, ukopów i dróg dojazdowych 2) środki ostrożności i zabezpieczenia przed: a) zanieczyszczeniem zbiorników i cieków wodnych pyłami lub substancjami toksycznymi, b) zanieczyszczeniem powietrza pyłami i gazami, b) możliwością powstania pożaru Ochrona przeciwpożarowa Wykonawca będzie przestrzegać przepisów ochrony przeciwpożarowej. Wykonawca będzie utrzymywać, wymagany na podstawie odpowiednich przepisów sprawny sprzęt przeciwpożarowy, na terenie baz produkcyjnych, w pomieszczeniach biurowych, mieszkalnych, magazynach oraz w maszynach i pojazdach. Materiały łatwopalne będą składowane w sposób zgodny z odpowiednimi przepisami i zabezpieczone przed dostępem osób trzecich. Wykonawca będzie odpowiedzialny za wszelkie straty spowodowane pożarem wywołanym jako rezultat realizacji Robót albo przez personel Wykonawcy Materiały szkodliwe dla otoczenia Materiały, które w sposób trwały są szkodliwe dla otoczenia, nie będą dopuszczone do użycia. Nie dopuszcza się użycia materiałów wywołujących szkodliwe promieniowanie o stężeniu większym od dopuszczalnego, określonego odpowiednimi przepisami. Wszelkie materiały odpadowe użyte do Robót będą miały aprobatę techniczną, wydaną przez uprawnioną jednostkę, jednoznacznie określające brak szkodliwego oddziaływania tych materiałów na środowisko. Materiały, które są szkodliwe dla otoczenia tylko w czasie Robót, a po zakończeniu Robót ich szkodliwość zanika (np. materiały pylaste) mogą być użyte pod warunkiem przestrzegania wymagań technologicznych wbudowania. Jeżeli wymagają tego odpowiednie przepisy Wykonawca powinien otrzymać zgodę na użycie tych materiałów od właściwych organów administracji państwowej. Jeżeli Wykonawca użył materiałów szkodliwych dla otoczenia zgodnie ze Specyfikacjami, a ich użycie spowodowało jakiekolwiek zagrożenie środowiska, to konsekwencje tego poniesie Zamawiający

13 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D-M Ochrona własności publicznej i prywatnej Wykonawca odpowiada za ochronę instalacji napowietrznych, na powierzchni ziemi i za urządzenia podziemne, takie jak rurociągi, kable itp. oraz uzyska od odpowiednich władz będących właścicielami tych urządzeń potwierdzenie informacji dostarczonych mu przez Zamawiającego w ramach planu ich lokalizacji. Wykonawca zapewni właściwe oznaczenie i zabezpieczenie przed uszkodzeniem tych instalacji i urządzeń w czasie trwania budowy. Wykonawca zobowiązany jest umieścić w swoim harmonogramie rezerwę czasową dla wszelkiego rodzaju Robót, które mają być wykonane w zakresie przełożenia instalacji i urządzeń podziemnych na Terenie Budowy i powiadomić Inżyniera i władze lokalne o zamiarze rozpoczęcia Robót. O fakcie przypadkowego uszkodzenia tych instalacji Wykonawca bezzwłocznie powiadomi Inżyniera i zainteresowane władze oraz będzie z nimi współpracował dostarczając wszelkiej pomocy potrzebnej przy dokonywaniu napraw. Wykonawca będzie odpowiadać za wszelkie spowodowane przez jego działania uszkodzenia instalacji na powierzchni ziemi i urządzeń podziemnych wykazanych w dokumentach dostarczonych mu przez Zamawiającego. Jeżeli teren budowy przylega do terenów z zabudową mieszkaniową, Wykonawca będzie realizować roboty w sposób powodujący minimalne niedogodności dla mieszkańców. Wykonawca odpowiada za wszelkie uszkodzenia zabudowy mieszkaniowej w sąsiedztwie budowy, spowodowane jego działalnością. Inżynier będzie na bieżąco informowany o wszystkich umowach zawartych pomiędzy Wykonawcą a właścicielami nieruchomości i dotyczących korzystania z własności i dróg wewnętrznych. Jednakże, ani Inżynier ani Zamawiający nie będzie ingerował w takie porozumienia, o ile nie będą one sprzeczne z postanowieniami zawartymi w warunkach umowy Ograniczenie obciążeń osi pojazdów Wykonawca będzie stosować się do ustawowych ograniczeń nacisków osi na drogach publicznych przy transporcie materiałów i wyposażenia na i z terenu robót. Wykonawca uzyska wszelkie niezbędne zezwolenia i uzgodnienia od właściwych władz co do przewozu nietypowych wagowo ładunków (ponadnormatywnych) i o każdym takim przewozie będzie powiadamiał Inżyniera. Inżynier może polecić, aby pojazdy nie spełniające tych warunków zostały usunięte z terenu budowy. Pojazdy powodujące nadmierne obciążenie osiowe nie będą dopuszczone na świeżo ukończony fragment budowy w obrębie terenu budowy i Wykonawca będzie odpowiadał za naprawę wszelkich robót w ten sposób uszkodzonych, zgodnie z poleceniami Inżyniera Bezpieczeństwo i higiena pracy Podczas realizacji Robót Wykonawca będzie przestrzegać przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. W szczególności Wykonawca ma obowiązek zadbać, aby personel nie wykonywał pracy w warunkach niebezpiecznych, szkodliwych dla zdrowia oraz nie spełniających odpowiednich wymagań sanitarnych. Wykonawca zapewni i będzie utrzymywał wszelkie urządzenia zabezpieczające, socjalne oraz sprzęt i odpowiednią odzież dla ochrony życia i zdrowia osób zatrudnionych na budowie oraz dla zapewnienia bezpieczeństwa publicznego. Uznaje się, że wszelkie koszty związane z wypełnieniem wymagań określonych powyżej nie podlegają odrębnej zapłacie i są uwzględnione w Cenie Kontraktowej Ochrona i utrzymanie Robót Wykonawca będzie odpowiedzialny za ochronę Robót i za wszelkie materiały i urządzenia używane do Robót od Daty Rozpoczęcia do daty wydania Świadectwa Przejęcia. Wykonawca będzie utrzymywać Roboty do czasu odbioru ostatecznego. Utrzymanie powinno być prowadzone w taki sposób, aby budowla drogowa lub jej elementy były w zadowalającym stanie przez cały czas, do momentu odbioru ostatecznego. Jeśli Wykonawca w jakimkolwiek czasie zaniedba utrzymanie, to na polecenie Inżyniera powinien rozpocząć Roboty utrzymaniowe nie później niż w 24 godziny po otrzymaniu tego polecenia Stosowanie się do prawa i innych przepisów Wykonawca zobowiązany jest znać wszystkie zarządzenia wydane przez władze centralne i miejscowe oraz inne przepisy, regulaminy i wytyczne, które są w jakikolwiek sposób związane z

14 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D-M wykonywanymi Robotami i będzie w pełni odpowiedzialny za przestrzeganie tych postanowień, podczas prowadzenia Robót. Wykonawca będzie przestrzegać praw patentowych i będzie w pełni odpowiedzialny za wypełnienie wszelkich wymagań prawnych odnośnie znaków firmowych, nazw lub innych chronionych praw w odniesieniu do sprzętu, materiałów lub urządzeń użytych lub związanych z wykonywaniem robót i w sposób ciągły będzie informować Inżyniera o swoich działaniach, przedstawiając kopie zezwoleń i inne odnośne dokumenty. Wszelkie straty, koszty postępowania, obciążenia i wydatki wynikłe z lub związane z naruszeniem jakichkolwiek praw patentowych pokryje Wykonawca, z wyjątkiem przypadków, kiedy takie naruszenie wyniknie z wykonania projektu lub specyfikacji dostarczonej przez Inżyniera Równoważność norm i przepisów prawnych Gdziekolwiek w dokumentach kontraktowych powołane są konkretne normy i przepisy, które spełniać mają materiały, sprzęt i inne towary oraz wykonane i zbadane roboty, będą obowiązywać postanowienia najnowszego wydania lub poprawionego wydania powołanych norm i przepisów o ile w warunkach kontraktu nie postanowiono inaczej. W przypadku gdy powołane normy i przepisy są państwowe lub odnoszą się do konkretnego kraju lub regionu, mogą być również stosowane inne odpowiednie normy zapewniające równy lub wyższy poziom wykonania niż powołane normy lub przepisy, pod warunkiem ich sprawdzenia i pisemnego zatwierdzenia przez Inżyniera. Różnice pomiędzy powołanymi normami a ich proponowanymi zamiennikami muszą być dokładnie opisane przez Wykonawcę i przedłożone Inżynierowi do zatwierdzenia Wykopaliska i nadzór archeologiczny Roboty prowadzone będą pod nadzorem archeologicznym zapewnionym i na koszt Wykonawcy. Wszelkie wykopaliska, monety, przedmioty wartościowe, budowle oraz inne pozostałości o znaczeniu geologicznym lub archeologicznym odkryte na terenie budowy będą uważane za własność Zamawiającego. Wykonawca zobowiązany jest powiadomić Inżyniera i postępować zgodnie z jego poleceniami. Jeżeli w wyniku tych poleceń Wykonawca poniesie koszty i/lub wystąpią opóźnienia w robotach, Inżynier po uzgodnieniu z Zamawiającym i Wykonawcą ustali wydłużenie czasu wykonania robót i/lub wysokość kwoty, o którą należy zwiększyć cenę kontraktową Czasowe zajęcia terenu poza liniami rozgraniczającymi Wykonawca jest zobowiązany do poniesienia kosztów czasowego zajęcia terenu dla celów robót poza liniami rozgraniczającymi wraz z kosztami prawnymi i opłatami za zajmowanie terenu, rekompensatę za utratę zbiorów występujących na terenie czasowego zajęcia, dokonaniem niezbędnych uzgodnień z właścicielami terenu oraz doprowadzenia do stanu pierwotnego. Koszty te zostaną wyodrębnione przez Wykonawcę i przedstawione w Przedmiarze ofertowym Część A. 2. MATERIAŁY Nazwy handlowe materiałów użyte w Dokumentach Przetargowych i dokumentacji technicznej winny być traktowane jako definicje standardu, a nie jako konkretne nazwy handlowe zastosowanych materiałów. Zgodnie z Ustawą z dn r., Dz. U. Nr 92 poz. 881, 2004 r., wyrób budowlany nadaje się do stosowania przy wykonywaniu robót budowlanych, jeżeli jest: i) oznakowany CE, co oznacza, że dokonano oceny jego zgodności z normą zharmonizowaną albo europejską aprobatą techniczną bądź krajową specyfikacją techniczną państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, uznaną przez Komisję Europejską za zgodną z wymaganiami podstawowymi, albo ii) umieszczony w określonym przez Komisję Europejską wykazie wyrobów mających niewielkie znaczenie dla zdrowia i bezpieczeństwa, dla których producent wydał deklarację zgodności z uznanymi regułami sztuki budowlanej, albo iii) oznakowany, z zastrzeżeniem ust. 4 Ustawy, znakiem budowlanym, którego wzór

15 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D-M określa załącznik nr 1 do powyższej ustawy. Oznakowanie CE wyrobu budowlanego, który nie stwarza szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub bezpieczeństwa oraz nie odpowiada lub odpowiada częściowo specyfikacjom technicznym, o których mowa w ust. 1 pkt 1 powyższej ustawy, jest także dopuszczalne, wyłącznie po dokonaniu stosownej oceny zgodności. Wzór oznakowania CE określa załącznik nr 2 do powyższej ustawy. 2.1 Źródła uzyskania materiałów Co najmniej na trzy tygodnie przed zaplanowanym wykorzystaniem jakichkolwiek materiałów przeznaczonych do Robót, Wykonawca przedstawi Inżynierowi do zatwierdzenia szczegółowe informacje dotyczące proponowanego źródła wytwarzania, zamawiania lub wydobywania tych materiałów jak również odpowiednie świadectwa badań laboratoryjnych oraz próbki materiałów do zatwierdzenia przez Inżyniera. Zatwierdzenie partii materiałów z danego źródła nie oznacza automatycznie, że wszelkie materiały z danego źródła uzyskają zatwierdzenie. Wykonawca zobowiązany jest do prowadzenia badań w celu udokumentowania, że materiały uzyskane z dopuszczonego źródła w sposób ciągły spełniają wymagania Specyfikacji Technicznych w czasie postępu Robót. 2.2 Pozyskiwanie materiałów miejscowych Wykonawca odpowiada za uzyskanie pozwoleń od właścicieli i odnośnych władz na pozyskanie materiałów z jakichkolwiek źródeł miejscowych włączając w to źródła wskazane przez Zamawiającego i jest zobowiązany dostarczyć Inżynierowi wymagane dokumenty przed rozpoczęciem eksploatacji źródła. Wykonawca przedstawi Inżynierowi do zatwierdzenia dokumentację zawierającą raporty z badań terenowych i laboratoryjnych oraz proponowaną przez siebie metodę wydobycia i selekcji, uwzględniając aktualne decyzje o eksploatacji organów administracji państwowej i samorządowej. Wykonawca ponosi odpowiedzialność za spełnienie wymagań ilościowych i jakościowych materiałów pochodzących ze źródeł miejscowych. Wykonawca poniesie wszystkie koszty z tytułu wydobycia materiałów, dzierżawy i inne jakie okażą się potrzebne w związku z dostarczeniem materiałów do Robót. Humus i nadkład czasowo zdjęte z terenu wykopów, dokopów i miejsc pozyskania materiałów miejscowych będą formowane w pryzmy i wykorzystane przy zasypce i rekultywacji terenu po ukończeniu Robót. Wszystkie odpowiednie materiały pozyskane z wykopów na Terenie Budowy lub z innych miejsc wskazanych w dokumentach umowy będą wykorzystane do Robót lub odwiezione na odkład odpowiednio do wymagań poszczególnych ST lub wskazań Inżyniera. Wykonawca nie będzie prowadzić żadnych wykopów w obrębie Terenu Budowy poza tymi, które zostały wyszczególnione w dokumentach umowy, chyba, że uzyska na to pisemną zgodę Inżyniera. Eksploatacja źródeł materiałów będzie zgodna z wszelkimi regulacjami prawnymi obowiązującymi na danym obszarze. 2.3 Materiały nie odpowiadające wymaganiom Materiały nie odpowiadające wymaganiom zostaną przez Wykonawcę wywiezione z Terenu Budowy i złożone w miejscu wskazanym przez Inżyniera. Jeśli Inżynier zezwoli Wykonawcy na użycie tych materiałów do innych robót, niż te dla których zostały zakupione, to koszt tych materiałów zostanie odpowiednio przewartościowany (skorygowany) przez Inżyniera. Każdy rodzaj Robót, w którym znajdują się nie zbadane i nie zaakceptowane materiały, Wykonawca wykonuje na własne ryzyko, licząc się z jego nieprzyjęciem, usunięciem i niezapłaceniem. 2.4 Wariantowe stosowanie materiałów Jeśli Dokumentacja Projektowa lub ST przewidują możliwość wariantowego zastosowania rodzaju materiału w wykonywanych Robotach, Wykonawca powiadomi Inżyniera o swoim zamiarze co najmniej 3 tygodnie przed użyciem tego materiału, albo w okresie dłuższym, jeśli będzie to potrzebne z uwagi na wykonanie badań wymaganych przez Inżyniera. Wybrany i zaakceptowany rodzaj materiału nie może być później zmieniany bez zgody Inżyniera

16 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D-M Przechowywanie i składowanie materiałów Wykonawca zapewni aby tymczasowo składowane materiały, do czasu gdy będą one użyte do Robót, były zabezpieczone przed zanieczyszczeniem, zachowały swoją jakość i właściwości i były dostępne do kontroli przez Inżyniera. Miejsca czasowego składowania materiałów będą zlokalizowane w obrębie Terenu Budowy w miejscach uzgodnionych z Inżynierem lub poza Terenem Budowy w miejscach zorganizowanych przez Wykonawcę i zaakceptowanych przez Inżynier. 2.6 Inspekcja wytwórni materiałów Wytwórnie materiałów mogą być okresowo kontrolowane przez Inżyniera w celu sprawdzenia zgodności stosowanych metod produkcji z wymaganiami. Próbki materiałów mogą być pobierane w celu sprawdzenia ich właściwości. Wyniki tych kontroli będą stanowić podstawę do akceptacji określonej partii materiałów pod względem jakości. W przypadku, gdy Inżynier będzie przeprowadzał inspekcję wytwórni muszą być spełnione następujące warunki: 2.7 Inżynier będzie miał zapewnioną współpracę i pomoc Wykonawcy oraz producenta materiałów w czasie przeprowadzania inspekcji, 2.8 Inżynier będzie miał wolny dostęp, w dowolnym czasie, do tych części wytwórni, gdzie odbywa się produkcja materiałów przeznaczonych do realizacji robót, 2.9 Jeżeli produkcja odbywa się w miejscu nie należącym do Wykonawcy, Wykonawca uzyska dla Inżyniera zezwolenie dla przeprowadzenia inspekcji i badań w tych miejscach. 1. SPRZĘT Wykonawca jest zobowiązany do używania jedynie takiego sprzętu, który nie spowoduje niekorzystnego wpływu na jakość wykonywanych Robót. Sprzęt używany do Robót powinien być zgodny z ofertą Wykonawcy i powinien odpowiadać pod względem typów i ilości wskazaniom zawartym w ST, PZJ lub projekcie organizacji Robót, zaakceptowanym przez Inżyniera; w przypadku braku ustaleń w wymienionych wyżej dokumentach sprzęt powinien być uzgodniony i zaakceptowany przez Inżyniera. Liczba i wydajność sprzętu powinny gwarantować przeprowadzenie Robót, zgodnie z zasadami określonymi w Dokumentacji Projektowej, ST i wskazaniach Inżyniera. Sprzęt będący własnością Wykonawcy lub wynajęty do wykonania Robót ma być utrzymywany w dobrym stanie i gotowości do pracy. Powinien być zgodny z normami ochrony środowiska i przepisami dotyczącymi jego użytkowania. Wykonawca dostarczy Inżynierowi kopie dokumentów potwierdzających dopuszczenie sprzętu do użytkowania i badań okresowych, tam gdzie jest to wymagane przepisami. Wykonawca będzie konserwować sprzęt jak również naprawiać lub wymieniać sprzęt niesprawny. Jakikolwiek sprzęt, maszyny, urządzenia i narzędzia nie gwarantujące zachowania warunków umowy, zostaną przez Inżyniera zdyskwalifikowane i nie dopuszczone do Robót. 2. TRANSPORT Wykonawca jest zobowiązany do stosowania jedynie takich środków transportu, które nie wpłyną niekorzystnie na jakość wykonywanych Robót i właściwości przewożonych materiałów. Liczba środków transportu będzie zapewniać prowadzenie Robót zgodnie z zasadami określonymi w Dokumentacji Projektowej, ST i wskazaniach Inżyniera, w terminie przewidzianym umową. Przy ruchu na drogach publicznych pojazdy będą spełniać wymagania dotyczące przepisów ruchu drogowego w odniesieniu do dopuszczalnych nacisków na oś i innych parametrów technicznych. Środki transportu nie spełniające tych warunków mogą być dopuszczone przez Inżyniera, pod warunkiem przywrócenia stanu pierwotnego użytkowanych odcinków dróg na koszt Wykonawcy. Wykonawca będzie usuwać na bieżąco, na własny koszt, wszelkie zanieczyszczenia, uszkodzenia spowodowane jego pojazdami na drogach publicznych oraz dojazdach do Terenu Budowy. 5. WYKONANIE ROBÓT Wykonawca jest odpowiedzialny za prowadzenie Robót zgodnie z warunkami umowy oraz za jakość zastosowanych materiałów i wykonywanych Robót, za ich zgodność z Dokumentacją

17 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D-M Projektową, wymaganiami ST, PZJ, projektem organizacji Robót opracowanym przez Wykonawcę oraz poleceniami Inżyniera. Wykonawca jest odpowiedzialny za stosowane metody wykonywania robót. Wykonawca jest odpowiedzialny za dokładne wytyczenie w planie i wyznaczenie wysokości wszystkich elementów Robót zgodnie z wymiarami i rzędnymi określonymi w Dokumentacji Projektowej lub przekazanymi na piśmie przez Inżyniera. Błędy popełnione przez Wykonawcę w wytyczeniu i wyznaczaniu Robót zostaną, usunięte przez Wykonawcę, na własny koszt, z wyjątkiem, kiedy dany błąd okaże się skutkiem błędu zawartego w danych dostarczonych Wykonawcy na piśmie przez Inżyniera. Sprawdzenie wytyczenia Robót lub wyznaczenia wysokości przez Inżyniera nie zwalnia Wykonawcy od odpowiedzialności za ich dokładność. Decyzje Inżyniera dotyczące akceptacji lub odrzucenia materiałów i elementów Robót będą oparte na wymaganiach określonych w dokumentach umowy, Dokumentacji Projektowej i w ST, a także w normach i wytycznych. Przy podejmowaniu decyzji Inżynier uwzględni wyniki badań materiałów i Robót, rozrzuty normalnie występujące przy produkcji i przy badaniach materiałów, doświadczenia z przeszłości, wyniki badań naukowych oraz inne czynniki wpływające na rozważaną kwestię. Polecenia Inżyniera powinny być wykonywane przez Wykonawcę w czasie określonym przez Inżyniera pod groźbą zatrzymania Robót. Skutki finansowe z tego tytułu poniesie Wykonawca. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Program zapewnienia jakości Wykonawca jest zobowiązany opracować i przedstawić do akceptacji Inżyniera programu zapewnienia jakości. W programie zapewnieni jakości Wykonawca powinien określić zamierzony sposób wykonywania Robót, możliwości techniczne, kadrowe i plan organizacji robót gwarantujący wykonanie Robót zgodnie z Dokumentacją Projektową, ST oraz ustaleniami. Program zapewnienia jakości powinien zawierać: a) część ogólną opisującą: - organizację wykonania Robót, w tym terminy i sposób prowadzenia Robót, - organizację ruchu na budowie wraz z oznakowaniem Robót, - sposób zapewnienie bhp., - wykaz zespołów roboczych, ich kwalifikacje i przygotowanie praktyczne, - wykaz osób odpowiedzialnych za jakość i terminowość wykonania poszczególnych elementów Robót, - system (sposób i procedurę) proponowanej kontroli i sterowania jakością wykonywanych Robót, - wyposażenie w sprzęt i urządzenia do pomiarów i kontroli (opis laboratorium własnego lub laboratorium, któremu Wykonawca zamierza zlecić prowadzenie badań), - sposób oraz formę gromadzenia wyników badań laboratoryjnych, zapis pomiarów, nastaw mechanizmów sterujących, a także wyciąganych wniosków i zastosowanych korekt w procesie technologicznym, proponowany sposób i formę przekazywania tych informacji Inżynierowi; b) część szczegółową opisującą dla każdego asortymentu Robót: - wykaz maszyn i urządzeń stosowanych na budowie z ich parametrami technicznymi oraz wyposażeniem w mechanizmy do sterowania i urządzenia pomiarowo-kontrolne, - rodzaje i ilość środków transportu oraz urządzeń do magazynowania i załadunku materiałów, spoiw, lepiszczy, kruszyw itp., - sposób zabezpieczenia i ochrony ładunków przed utratą ich właściwości w czasie transportu, - sposób i procedurę pomiarów i badań (rodzaj i częstotliwość, pobieranie próbek, legalizacja i sprawdzanie urządzeń, itp.) prowadzonych podczas dostaw materiałów, wytwarzania mieszanek i wykonywania poszczególnych elementów Robót, - sposób postępowania z materiałami i Robotami nie odpowiadającymi wymaganiom

18 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D-M Zasady kontroli jakości Robót Celem kontroli Robót będzie takie sterowanie ich przygotowaniem i wykonaniem, aby osiągnąć założoną jakość Robót. Wykonawca jest odpowiedzialny za pełną kontrolę Robót i jakości materiałów. Wykonawca zapewni odpowiedni system kontroli, włączając personel, laboratorium, sprzęt, zaopatrzenie i wszystkie urządzenia niezbędne do pobierania próbek i badań materiałów oraz Robót. Przed zatwierdzeniem systemu kontroli Inżynier może zażądać od Wykonawcy przeprowadzenia badań w celu zademonstrowania, że poziom ich wykonywania jest zadowalający. Wykonawca będzie przeprowadzać pomiary i badania materiałów oraz Robót z częstotliwością zapewniającą stwierdzenie, że Roboty wykonano zgodnie z wymaganiami zawartymi w Dokumentacji Projektowej i ST. Minimalne wymagania co do zakresu badań i ich częstotliwość są określone w ST, normach i wytycznych. W przypadku, gdy nie zostały one tam określone, Inżynier ustali jaki zakres kontroli jest konieczny, aby zapewnić wykonanie Robót zgodnie z umową. Wykonawca dostarczy Inżynierowi świadectwa, że wszystkie stosowane urządzenia i sprzęt badawczy posiadają ważną legalizację, zostały prawidłowo wykalibrowane i odpowiadają wymaganiom norm określających procedury badań. Inżynier będzie mieć nieograniczony dostęp do pomieszczeń laboratoryjnych, w celu ich inspekcji. Inżynier będzie przekazywać Wykonawcy pisemne informacje o jakichkolwiek niedociągnięciach dotyczących urządzeń laboratoryjnych, sprzętu, zaopatrzenia laboratorium, pracy personelu lub metod badawczych. Jeżeli niedociągnięcia te będą tak poważne, że mogą wpłynąć ujemnie na wyniki badań, Inżynier natychmiast wstrzyma użycie do Robót badanych materiałów i dopuści je do użycia dopiero wtedy, gdy niedociągnięcia w pracy laboratorium Wykonawcy zostaną usunięte i stwierdzona zostanie odpowiednia jakość tych materiałów. Wszystkie koszty związane z organizowaniem i prowadzeniem badań materiałów ponosi Wykonawca Pobieranie próbek Próbki będą pobierane losowo. Zaleca się stosowanie statystycznych metod pobierania próbek, opartych na zasadzie, że wszystkie jednostkowe elementy produkcji mogą być z jednakowym prawdopodobieństwem wytypowane do badań. Inżynier będzie mieć zapewnioną możliwość udziału w pobieraniu próbek. Pojemniki do pobierania próbek będą dostarczone przez Wykonawcę i zatwierdzone przez Inżyniera. Próbki dostarczone przez Wykonawcę do badań wykonywanych przez Inżyniera będą odpowiednio opisane i oznakowane, w sposób zaakceptowany przez Inżyniera. Na zlecenie Inżyniera Wykonawca będzie przeprowadzać dodatkowe badania tych materiałów, które budzą wątpliwości co do jakości, o ile kwestionowane materiały nie zostaną przez Wykonawcę usunięte lub ulepszone z własnej woli. Koszty tych dodatkowych badań pokrywa Wykonawca tylko w przypadku stwierdzenia usterek; w przeciwnym przypadku koszty te pokrywa Zamawiający Badania i pomiary Wszystkie badania i pomiary będą przeprowadzone zgodnie z wymaganiami norm. W przypadku, gdy normy nie obejmują jakiegokolwiek badania wymaganego w ST, stosować można wytyczne krajowe, albo inne procedury, zaakceptowane przez Inżyniera oraz użytkownika urządzeń infrastruktury technicznej. Przed przystąpieniem do pomiarów lub badań, Wykonawca powiadomi Inżyniera o rodzaju, miejscu i terminie pomiaru lub badania. Po wykonaniu pomiaru lub badania, Wykonawca przedstawi na piśmie ich wyniki do akceptacji Inżyniera Raporty z badań Wykonawca będzie przekazywać Inżynierowi kopie raportów z wynikami badań jak najszybciej, nie później jednak niż w terminie określonym w programie zapewnienia jakości. Wyniki badań (kopie) będą przekazywane Inżynierowi na formularzach według dostarczonego przez niego wzoru lub innych, przez niego zaaprobowanych. Koszty badań i sprawozdań należy zawrzeć w cenach jednostkowych wycenianych robót

19 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D-M Badania prowadzone przez Inżyniera Inżynier jest uprawniony do dokonywania kontroli, pobierania próbek i badania materiałów w miejscu ich wytwarzania/pozyskiwania, a Wykonawca i producent materiałów powinien udzielić mu niezbędnej pomocy. Inżynier, dokonując weryfikacji systemu kontroli Robót prowadzonego przez Wykonawcę, będzie oceniać zgodność materiałów i Robót z wymaganiami ST na podstawie wyników własnych badań kontrolnych jak i wyników badań dostarczonych przez Wykonawcę. Inżynier powinien pobierać próbki materiałów i prowadzić badania niezależnie od Wykonawcy, na swój koszt. Jeżeli wyniki tych badań wykażą, że raporty Wykonawcy są niewiarygodne, to Inżynier oprze się wyłącznie na własnych badaniach przy ocenie zgodności materiałów i robót z dokumentacją projektową i ST. Może również zlecić, sam lub poprzez Wykonawcę, przeprowadzenie powtórnych lub dodatkowych badań niezależnemu laboratorium. W takim przypadku całkowite koszty powtórnych lub dodatkowych badań i pobierania próbek poniesione zostaną przez Wykonawcę Certyfikaty i deklaracje Inżynier może dopuścić do użycia tylko te materiały, które posiadają: 1. certyfikat na znak bezpieczeństwa wykazujący, że zapewniono zgodnośćć z kryteriami technicznymi określonymi na podstawie Polskich Norm, aprobat technicznych oraz właściwych przepisów i dokumentów technicznych, 2. deklarację zgodności lub certyfikat zgodności z: Polską /Europejską Normą lub Aprobatą techniczną, w przypadku wyrobów, dla których nie ustanowiono Polskiej Normy, jeżeli nie są objęte certyfikacją określoną w pkt 1. i które spełniają wymogi Specyfikacji Technicznej. W przypadku materiałów, dla których w/w dokumenty są wymagane przez ST, każda partia dostarczona do Robót będzie posiadać te dokumenty, określające w sposób jednoznaczny jej cechy. Produkty przemysłowe muszą posiadać w/w dokumenty wydane przez producenta, a w razie potrzeby poparte wynikami badań wykonanych przez niego. Kopie wyników tych badań będą dostarczone przez Wykonawcę Inżynierowi. Jakiekolwiek materiały, które nie spełniają tych wymagań będą odrzucone Dokumenty budowy (1) Dziennik Budowy Dziennik Budowy jest wymaganym dokumentem prawnym obowiązującym Zamawiającego i Wykonawcę w okresie od przekazania Wykonawcy Terenu Budowy do końca okresu gwarancyjnego. Odpowiedzialność za prowadzenie Dziennika Budowy zgodnie z obowiązującymi przepisami spoczywa na Wykonawcy. Zapisy w Dzienniku Budowy będą dokonywane na bieżąco i będą dotyczyć przebiegu Robót, stanu bezpieczeństwa ludzi i mienia oraz technicznej i gospodarczej strony budowy. Każdy zapis w Dzienniku Budowy będzie opatrzony datą jego dokonania, podpisem osoby, która dokonała zapisu, z podaniem jej imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego. Zapisy będą czytelne, dokonane trwałą techniką, w porządku chronologicznym, bezpośrednio jeden pod drugim, bez przerw. Załączone do Dziennika Budowy protokoły i inne dokumenty będą oznaczone kolejnym numerem załącznika i opatrzone datą i podpisem Wykonawcy i Inżyniera. Do Dziennika Budowy należy wpisywać w szczególności: - datę przekazania Wykonawcy Terenu Budowy, - datę przekazania przez Zamawiającego Dokumentacj i Projektowej, - datę uzgodnienia przez Inżyniera programu zapewnienia jakości i harmonogramów Robót, - terminy rozpoczęcia i zakończenia poszczególnych elementów Robót, - przebieg Robót, trudności i przeszkody w ich prowadzeniu, okresy i przyczyny przerw w Robotach, - uwagi i polecenia Inżyniera,

20 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D-M daty zarządzenia wstrzymania Robót, z podaniem powodu, - zgłoszenia i daty odbiorów Robót zanikających i ulegających zakryciu, częściowych i ostatecznych odbiorów Robót, - wyjaśnienia, uwagi i propozycje Wykonawcy, - stan pogody i temperaturę powietrza w okresie wykonywania Robót podlegających ograniczeniom lub wymaganiom szczególnym w związku z warunkami klimatycznymi, - zgodność rzeczywistych warunków geotechnicznych z ich opisem w Dokumentacji Projektowej, - dane dotyczące czynności geodezyjnych (pomiarowych) dokonywanych przed i w trakcie wykonywania Robót, - dane dotyczące sposobu wykonywania zabezpieczenia Robót, - dane dotyczące jakości materiałów, pobierania próbek oraz wyniki przeprowadzonych badań z podaniem, kto je przeprowadzał, - wyniki prób poszczególnych elementów budowli z podaniem, kto je przeprowadzał, - inne istotne informacje o przebiegu Robót. Propozycje, uwagi i wyjaśnienia Wykonawcy, wpisane do Dziennika Budowy będą przedłożone Inżynierowi do ustosunkowania się. Decyzje Inżyniera wpisane do Dziennika Budowy Wykonawca podpisuje z zaznaczeniem ich przyjęcia lub zajęciem stanowiska. Wpis projektanta do Dziennika Budowy obliguje Inżyniera do ustosunkowania się. Projektant nie jest jednak stroną umowy i nie ma uprawnień do wydawania poleceń Wykonawcy Robót. (2) Rejestr Obmiarów Rejestr Obmiarów stanowi dokument pozwalający na rozliczenie faktycznego postępu każdego z elementów Robót. Obmiary wykonanych Robót przeprowadza się w sposób ciągły w jednostkach przyjętych w Kosztorysie i wpisuje do Rejestru Obmiarów. (3) Dokumenty laboratoryjne Dzienniki laboratoryjne, deklaracje zgodności lub certyfikaty zgodności materiałów, orzeczenia o jakości materiałów, recepty robocze i kontrolne wyniki badań Wykonawcy będą gromadzone w formie uzgodnionej w programie zapewnienia jakości. Dokumenty te stanowią załączniki do odbioru Robót. Winny być udostępnione na każde życzenie Inżyniera. (4) Pozostałe dokumenty budowy Do dokumentów budowy zalicza się, oprócz wymienionych w pkt (1)-(3) następujące dokumenty: a) pozwolenie na realizację zadania budowlanego, b) protokoły przekazania Terenu Budowy, c) umowy cywilno-prawne z osobami trzecimi i inne umowy cywilno-prawne, d) protokoły odbioru Robót, e) protokoły z narad i ustaleń, f) korespondencję na budowie. (5) Przechowywanie dokumentów budowy Dokumenty budowy będą przechowywane na Terenie Budowy w miejscu odpowiednio zabezpieczonym. Zaginięcie któregokolwiek z dokumentów budowy spowoduje jego natychmiastowe odtworzenie w formie przewidzianej prawem. Wszelkie dokumenty budowy będą zawsze dostępne dla Inżyniera i przedstawiane do wglądu na życzenie Zamawiającego. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru Robót Obmiar Robót będzie określać faktyczny zakres wykonywanych Robót zgodnie z Dokumentacją Projektową i ST, w jednostkach ustalonych w Kosztorysie. Obmiaru Robót dokonuje Wykonawca po pisemnym powiadomieniu Inżyniera o zakresie obmierzanych Robót i terminie obmiaru, co najmniej na 3 dni przed tym terminem. Wyniki obmiaru będą wpisane do Rejestru Obmiarów

21 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D-M Jakikolwiek błąd lub przeoczenie (opuszczenie) w ilościach podanych w Ślepym Kosztorysie lub gdzie indziej w Specyfikacjach Technicznych nie zwalnia Wykonawcy od obowiązku ukończenia wszystkich Robót. Błędne dane zostaną poprawione wg instrukcji Inżyniera na piśmie. Obmiar gotowych Robót będzie przeprowadzony z częstością wymaganą do celu miesięcznej płatności na rzecz Wykonawcy lub w innym czasie określonym w umowie lub oczekiwanym przez Wykonawcę i Inżyniera Zasady określania ilości Robót i materiałów Długości i odległości pomiędzy wyszczególnionymi punktami skrajnymi będą obmierzone poziomo wzdłuż linii osiowej. Jeśli Specyfikacje Techniczne właściwe dla danych Robót nie wymagają tego inaczej, objętości będą wyliczone w m 3 jako długość pomnożona przez średni przekrój. Ilości, które mają być obmierzone wagowo, będą ważone w tonach lub kilogramach zgodnie z wymaganiami Specyfikacji Technicznych Urządzenia i sprzęt pomiarowy Wszystkie urządzenia i sprzęt pomiarowy, stosowany w czasie obmiaru Robót będą zaakceptowane przez Inżyniera. Urządzenia i sprzęt pomiarowy zostaną dostarczone przez Wykonawcę. Jeżeli urządzenia te lub sprzęt wymagają badań atestujących to Wykonawca będzie posiadać ważne świadectwa legalizacji. Wszystkie urządzenia pomiarowe będą przez Wykonawcę utrzymywane w dobrym stanie, w całym okresie trwania Robót Wagi i zasady ważenia Wykonawca dostarczy i zainstaluje urządzenia wagowe odpowiadające odnośnym wymaganiom Specyfikacji Technicznych. Będzie utrzymywać to wyposażenie zapewniając w sposób ciągły zachowanie dokładności wg norm zatwierdzonych przez Inżyniera Czas przeprowadzenia obmiaru Obmiary będą przeprowadzone przed częściowym lub ostatecznym odbiorem odcinków Robót, a także w przypadku występowania dłuższej przerwy w Robotach. Obmiar Robót zanikających przeprowadza się w czasie ich wykonywania. Obmiar Robót podlegających zakryciu przeprowadza się przed ich zakryciem. Roboty pomiarowe do obmiaru oraz nieodzowne obliczenia będą wykonane w sposób zrozumiały i jednoznaczny. Wymiary skomplikowanych powierzchni lub objętości będą uzupełnione odpowiednimi szkicami umieszczonymi na karcie Rejestru Obmiarów. W razie braku miejsca szkice mogą być dołączone w formie oddzielnego załącznika do Rejestru Obmiarów, którego wzór zostanie uzgodniony z Inżynierem. 8. ODBIÓR ROBÓT 8.1. Rodzaje odbiorów robót W zależności od ustaleń odpowiednich ST, Roboty podlegają następującym etapom odbioru: a) odbiorowi Robót zanikających i ulegających zakryciu, b) odbiorowi częściowemu, c) odbiorowi ostatecznemu, d) odbiorowi pogwarancyjnemu Odbiór Robót zanikających i ulegających zakryciu Odbiór Robót zanikających i ulegających zakryciu polega na finalnej ocenie ilości i jakości wykonywanych Robót, które w dalszym procesie realizacji ulegną zakryciu. Odbiór Robót zanikających i ulegających zakryciu będzie dokonany w czasie umożliwiającym wykonanie ewentualnych korekt i poprawek bez hamowania ogólnego postępu Robót. Odbioru Robót dokonuje Inżynier. Gotowość danej części Robót do odbioru zgłasza Wykonawca wpisem do Dziennika Budowy i jednoczesnym powiadomieniem Inżyniera. Odbiór będzie przeprowadzony niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 3 dni od daty zgłoszenia wpisem do Dziennika Budowy i powiadomienia o tym fakcie Inżyniera

22 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D-M Jakość i ilość Robót ulegających zakryciu ocenia Inżynier na podstawie dokumentów zawierających komplet wyników badań laboratoryjnych i w oparciu o przeprowadzone pomiary, w konfrontacji z Dokumentacją Projektową, ST i uprzednimi ustaleniami Odbiór częściowy Odbiór częściowy polega na ocenie ilości i jakości wykonanych części Robót. Odbioru częściowego Robót dokonuje się wg zasad jak przy odbiorze ostatecznym Robót. Odbioru Robót dokonuje Inżynier Odbiór ostateczny Robót Zasady odbioru ostatecznego robót Odbiór ostateczny polega na finalnej ocenie rzeczywistego wykonania Robót w odniesieniu do ich ilości, jakości i wartości. Całkowite zakończenie Robót oraz gotowość do odbioru ostatecznego będzie stwierdzona przez Wykonawcę wpisem do Dziennika Budowy z bezzwłocznym powiadomieniem na piśmie o tym fakcie Inżyniera. Odbiór ostateczny Robót nastąpi w terminie ustalonym w Dokumentach Umowy, licząc od dnia potwierdzenia przez Inżyniera zakończenia Robót i przyjęcia dokumentów, o których mowa w punkcie Odbioru ostatecznego Robót dokona komisja wyznaczona przez Zamawiającego w obecności Inżyniera i Wykonawcy. Komisja odbierająca Roboty dokona ich oceny jakościowej na podstawie przedłożonych dokumentów, wyników badań i pomiarów, ocenie wizualnej oraz zgodności wykonania Robót z Dokumentacją Projektową i ST. W toku odbioru ostatecznego Robót komisja zapozna się z realizacją ustaleń przyjętych w trakcie odbiorów Robót zanikających i ulegających zakryciu, zwłaszcza w zakresie wykonania Robót uzupełniających i Robót poprawkowych. W przypadkach niewykonania wyznaczonych Robót poprawkowych lub Robót uzupełniających w warstwie ścieralnej lub Robotach wykończeniowych, komisja przerwie swoje czynności i ustala nowy termin odbioru ostatecznego. W przypadku stwierdzenia przez komisję, że jakość wykonywanych Robót w poszczególnych asortymentach nieznacznie odbiega od wymaganej Dokumentacją Projektową i ST z uwzględnieniem tolerancji i nie ma większego wpływu na cechy eksploatacyjne obiektu i bezpieczeństwo ruchu, komisja dokona potrąceń, oceniając pomniejszoną wartość wykonywanych Robót w stosunku do wymagań przyjętych w Dokumentach Umowy Dokumenty do odbioru ostatecznego Podstawowym dokumentem do dokonania odbioru ostatecznego Robót jest protokół odbioru ostatecznego Robót sporządzony wg wzoru ustalonego przez Zamawiającego. Do odbioru ostatecznego Wykonawca jest zobowiązany przygotować następujące dokumenty w 2 egz: 1. Dokumentację Projektową podstawową z naniesionymi zmianami oraz dodatkową, jeśli została sporządzona w trakcie realizacji umowy. 2. Specyfikacje Techniczne (podstawowe z dokumentów umowy i ew. uzupełniające lub zamienne). 3. Recepty i ustalenia technologiczne. 4. Dzienniki Budowy i Rejestr Obmiarów (oryginały). 5. Wyniki pomiarów kontrolnych oraz badań i oznaczeń laboratoryjnych, zgodnie z ST i ew. PZJ. 6. Deklaracje zgodności lub certyfikaty zgodności wbudowanych materiałów zgodnie z ST i ew. PZJ. 7. Opinię technologiczną sporządzoną na podstawie wszystkich wyników badań i pomiarów załączonych do dokumentów odbioru, wykonanych zgodnie z ST i PZJ. 8. Rysunki (dokumentacje) na wykonanie robót towarzyszących (np. na przełożenie linii telefonicznej, energetycznej, gazowej, oświetlenia itp.) oraz protokoły odbioru i przekazania tych robót właścicielom urządzeń

23 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D-M Geodezyjną inwentaryzację powykonawczą Robót i sieci uzbrojenia terenu (wersja elektroniczna i papierowa). 10. Kopię mapy zasadniczej powstałej w wyniku geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej. W przypadku, gdy wg komisji, Roboty pod względem przygotowania dokumentacyjnego nie będą gotowe do odbioru ostatecznego, komisja w porozumieniu z Wykonawcą wyznaczy ponowny termin odbioru ostatecznego Robót. Wszystkie zarządzone przez komisję Roboty poprawkowe lub uzupełniające będą zestawione wg wzoru ustalonego przez Zamawiającego. Termin wykonania Robót poprawkowych i Robót uzupełniających wyznaczy komisja Odbiór pogwarancyjny Odbiór pogwarancyjny polega na ocenie wykonanych Robót związanych z usunięciem wad stwierdzonych przy odbiorze ostatecznym i zaistniałych w okresie gwarancyjnym. Odbiór pogwarancyjny będzie dokonany na podstawie oceny wizualnej obiektu z uwzględnieniem zasad opisanych w punkcie 8.4. Odbiór ostateczny Robót". 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI 9.1 Ustalenia Ogólne Podstawą płatności jest cena jednostkowa skalkulowana przez Wykonawcę za jednostkę obmiarową ustaloną dla danej pozycji Kosztorysu. Dla pozycji kosztorysowych wycenionych ryczałtowo podstawą płatności jest wartość (kwota) podana przez Wykonawcę w danej pozycji Kosztorysu. Cena jednostkowa lub kwota ryczałtowa pozycji Kosztorysowej będzie uwzględniać wszystkie czynności, wymagania i badania składające się na jej wykonanie, określone dla tej Roboty w Specyfikacji Technicznej i na Rysunkach. Ceny jednostkowe lub kwoty ryczałtowe Robót będą obejmować bez ograniczeń: - Robociznę bezpośrednią wraz z towarzyszącymi kosztami - Wartość zużytych Materiałów wraz z kosztami zakupu, magazynowania, ewentualnych ubytków i transportu na Teren Budowy. - Wartość pracy Sprzętu wraz z towarzyszącymi kosztami - Koszty pośrednie, zysk kalkulacyjny i ryzyko - Podatki obliczane zgodnie z obowiązującymi przepisami. Do cen jednostkowych nie należy wliczać podatku VAT. 9.2 Warunki Umowy i Wymagania Ogólne D-M Koszt dostosowania się do wymagań Warunków Kontraktu i Wymagań Ogólnych zawartych w D- M obejmuje bez ograniczeń wszystkie warunki określone w w/w dokumentach, a nie wyszczególnione w kosztorysie. 9.3 Opracowanie i dostarczenie Rysunków przez Wykonawcę obejmuje bez ograniczeń: (a) przygotowanie Rysunków zgodnie z wymaganiami prawa polskiego zawartymi w odpowiednich normach, wytycznych, kodeksach i przepisach; (b) uzyskanie wymaganych uzgodnień, zezwoleń i zatwierdzeń odpowiednich władz i Inżyniera; (c) powielanie Rysunków w ilości jak określono; (d) dostarczenie Rysunków Inżynierowi oraz odpowiednim władzom zgodnie z obowiązującymi zasadami; 9.4 Podporządkowanie się wymaganiom administracji drogowej obejmuje bez ograniczeń: (a) uzyskiwanie wymaganych uzgodnień i zezwoleń odpowiednich władz, użytkowników, właścicieli i innych osób prawnych i fizycznych; (b) przeprowadzenie inwentaryzacji Placu Budowy; (c) przywrócenie dróg publicznych do stanu pierwotnego zgodnie z wymaganiami odpowiednich władz i po zgodzie i aprobacie Inżyniera. 9.5 Objazdy, Przejazdy i Organizacja Ruchu obejmuje bez ograniczeń: (a) Opracowanie oraz uzgodnienie z Inżynierem i odpowiednimi instytucjami Projektu Organizacji Ruchu na czas trwania budowy, wraz z

24 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D-M dostarczeniem kopii Projektu Inżynierowi i wprowadzaniem dalszych zmian i uzgodnień wynikających z postępu Robót. (b) Ustawienie tymczasowego oznakowania i oświetlenia zgodnie z wymaganiami bezpieczeństwa ruchu. (c) Opłaty/dzierżawy terenu (d) Przygotowanie terenu (e) Konstrukcja tymczasowej nawierzchni, ramp, chodników, krawężników, barier, oznakowań i drenażu. (f) Tymczasowa przebudowa urządzeń obcych. Koszt Utrzymania objazdów/przejazdów i organizacji ruchu obejmuje: (a) Oczyszczanie, przestawienie, przykrycie i usunięcie tymczasowych oznakowań pionowych, poziomych, barier i świateł (b) Utrzymanie płynności ruchu publicznego. Koszt Likwidacji objazdów/przejazdów i organizacji ruchu obejmuje: (a) Usunięcie wbudowanych materiałów i oznakowania (b) Doprowadzenie terenu do stanu pierwotnego 9.6 Utrzymanie dróg publicznych w czystości obejmuje bez ograniczeń: (a) budowa i utrzymanie urządzeń do mycia opon w czasie trwania Kontraktu jak uzgodniono Inżynierem; (b) usunięcie urządzeń do mycia opon po zakończeniu Robót; (c) usunięcie wszelkich przydatnych i nie nieprzydatnych materiałów na składowisko Wykonawcy poza Plac Budowy; (d) przywrócenie Placu Budowy do stanu pierwotnego; (e) utrzymanie czystości dróg publicznych zgodnie z zakresem uzgodnionym w punkcie 9.4 i zatwierdzonym przez Inżyniera; (f) koszty podporządkowania się wymaganiom specyfikacji, polskich norm i przepisów. 9.7 Zapewnienie dostępu do dróg, posesji i pól obejmuje bez ograniczeń: - uzgodnienie z właścicielem zakresu zapewnienia dostępu i zatwierdzenie przez Inżyniera przed przystąpieniem do robót, - dostarczenie na Plac Budowy wszelkich niezbędnych materiałów i sprzętu, - tymczasowe przełożenie urządzeń infrastruktury i/lub konstrukcji inżynierskich (jeżeli to konieczne), - roboty pomocnicze związane z budową lub utrzymaniem dostępu, - budowa lub/i utrzymanie dostępów (dojazdy, przejazdy, zjazdy itp.) w tym wielokrotne przemieszczanie, - usunięcie dostępów oraz tymczasowych urządzeń infrastruktury i/lub konstrukcji inżynierskich (jeżeli to konieczne), - przywrócenie lub przełożenie do ostatecznej lokalizacji urządzeń obcych lub konstrukcji inżynierskich (jeżeli jest to wymagane), - usunięcie wszelkich - rozbiórkowych materiałów i sprzętu na składowisko Wykonawcy poza Placem Budowy, - koszty podporządkowania wymaganiom Specyfikacji norm i przepisów. 9.8 Tablice informacyjne na czas budowy obejmuje bez ograniczeń: (a) przygotowanie projektu tablic informacyjnych zgodnie z instrukcjami Inżyniera; (b) wytworzenie, załadunek i przewiezienie tablic informacyjnych na miejsce wskazane przez Inżyniera; (c) ustawienie i utrzymanie tablicy informacyjnej podczas wykonywania Robót objętych Kontraktem; (d) rozebranie i usunięcie tablic informacyjnych na składowisko Wykonawcy poza Plac Budowy zgodnie z instrukcją Inżyniera

25 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D-M Koszty związane z zabezpieczeniem budowy obejmują bez ograniczeń: (a) koszty podporządkowania się wymaganiom klauzuli niniejszej ST; (b) koszty podporządkowania się wymaganiom specyfikacji, polskich norm i przepisów Tymczasowe zajęcie gruntów obejmuje bez ograniczeń: (a) koszty uzyskiwania wymaganych uzgodnień, zezwoleń oraz rekompensat spowodowanych czasowym zajęciem gruntu dla jego właścicieli; (b) inne konieczne koszty w celu dotrzymania warunków Klauzuli D- M Warunki Ogólne" Gwarancje i ubezpieczenia obejmuje bez ograniczeń: (a) koszty uzyskania, obsługi i przedłożenia zabezpieczenia wykonania i wszelkich ubezpieczeń Ubezpieczenie obejmuje bez ograniczeń (a) koszty uzyskania obsługi i przedłożenia wszelkich ubezpieczeń. 10. PRZEPISY ZWIĄZANE 1. Ustawa z dnia 7 lipca Prawo budowlane (Dz. U Nr 89, poz. 414 z późniejszymi zmianami). 2. Zarządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 19 listopada 2001 r. w sprawie dziennika budowy, montażu i rozbiórki oraz tablicy informacyjnej (Dz. U. Nr 138, poz. 1555). 3. Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. Nr 14, poz. 60 z późniejszymi zmianami). 4. Ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tekst pierwotny: Dz. U r. Nr 80 poz. 721) (tekst jednolity: Dz. U r. Nr 193 poz. 1194). ZAŁĄCZNIK NR 1 Założenia do planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (BiOZ) Przed przystąpieniem do robót remontowych kierownik budowy powinien sporządzić: Plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia zgodnie z wymogami ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2000 r. Nr 106, poz. 1126, Nr 109, poz i Nr 120, poz. 1268, z 2001 r. Nr 5, poz. 42, Nr 100, poz. 1085, Nr 110, poz. 1190, Nr 115, poz. 1229, Nr 129, poz. 1439, Nr 154, poz. 1800, z 2002 r. Nr 74, poz. 676 oraz z 2003 r. Nr 80, poz. 718) oraz Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 27 sierpnia 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz szczegółowego zakresu rodzajów robót budowlanych, stwarzających zagrożenia bezpieczeństwa i zdrowia ludzi (Dz. U. Nr 151, poz. 1256). W Planie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia należy wymienić zakres robót w kolejności ich realizacji (na podstawie danych z projektu wykonawczego) W planie BiOZ należy: wymienić istniejące obiekty budowlane, wymienić elementy zagospodarowania terenu mogące stwarzać zagrożenie bezpieczeństwa i zdrowia ludzi, wymienić przewidywane zagrożenia mogące wystąpić podczas realizacji robót - podać skalę, rodzaj, miejsce i czas ich wystąpienia: - skaleczenie/upadek (podczas wszystkich prac), - poparzenia, - potrącenie przez poruszające się po budowie pojazdy i maszyny, - osunięcie się ziemi w wykopach podczas robót ziemnych, - wypadki i kolizje drogowe podczas wykonywania prac pod ruchem, - natknięcie się na przedmioty niebezpieczne niewiadomego pochodzenia podczas wykonywania prac ziemnych (niewypały), - inne, podać sposób wydzielenia, oznakowania i zabezpieczenia miejsc prowadzenia robót,

26 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D-M określić wytyczne do prowadzenia instruktażu pracowników przed przystąpieniem do pracy i realizacji robót szczególnie niebezpiecznych: - instruktaż ogólny przed przystąpieniem pracownika do pracy prowadzi służba bhp, - instruktaż stanowiskowy prowadzi bezpośredni przełożony pracownika (kierownik budowy, majster). Instruktaż stanowiskowy należy przeprowadzić przy każdorazowej zmianie stanowiska pracy przez pracownika, przy pracach szczególnie niebezpiecznych, wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej i prace, które powinny być wykonane co najmniej przez 2 osoby (oznakowanie i remont dróg na odcinkach nie zamkniętych dla ruchu), bezpośredni przełożony pracownika obowiązany jest każdorazowo przed przystąpieniem do pracy omówić warunki pracy, a w szczególności, gdy uległy one zmianie, bezpośredni przełożony zobowiązany jest każdorazowo powiadomić wszystkich pracowników o zmianie warunków na budowie przed przystąpieniem do pracy, w razie wystąpienia zagrożenia dla zdrowia lub życia pracownika lub osób znajdujących się w strefie zagrożenia, prace należy natychmiast przerwać, ostrzec zagrożone osoby i zawiadomić o tym fakcie przełożonego, wykonywanie prac bez środków ochrony osobistej tam, gdzie są one wymagane - jest zabronione - odpowiedzialny kierownik budowy, nadzór nad wykonywaniem prac szczególnie niebezpiecznych należy powierzyć osobom przeszkolonym z zakresu bhp (kierownikowi budowy, majstrowi). Nadzorujący odpowiedzialny jest za bezpieczne wykonywanie tych prac, podać informacje dotyczące rodzajów materiałów niebezpiecznych, sposób ich transportu, przechowywania i zabezpieczenia, podać wytyczne organizacyjno - techniczne zapobiegające niebezpieczeństwom wynikającym z wykonywania prac w strefach szczególnego zagrożenia: Maszyny i urządzenia - każda maszyna i urządzenie musi posiadać DTR, - maszyny i urządzenia, które podlegają dozorowi technicznemu eksploatowane na budowie powinny posiadać dokumenty uprawniające do ich eksploatacji, - maszyny poruszające się po budowie winny posiadać sygnalizator cofania, - wszelkie instrukcje i oznaczenia muszą być w języku polskim, - każdorazowo przed przystąpieniem do pracy sprawdzić stan techniczny sprzętu oraz czy uruchomienie go nie zagraża innym pracownikom, - do pracy na budowie może być dopuszczony jedynie sprzęt sprawny technicznie, Roboty ziemne - w razie prowadzenia robót ziemnych w bezpośrednim sąsiedztwie instalacji wodociągowej, kanalizacyjnej, elektrycznej, gazowej, itp. należy określić bezpieczną odległość (w pionie i w poziomie), w jakiej mogą być wykonywane te roboty i zapewnić nad nimi fachowy nadzór techniczny. Odległości te określa kierownictwo robót w porozumieniu z właściwymi jednostkami, w których zarządzie lub użytkowaniu znajdują się te instalacje, - w razie przypadkowego odkrycia w trakcie wykonywania robót zimnych instalacji j.w, należy niezwłocznie przerwać prace do czasu ustalenia pochodzenia tych instalacji i określenia, czy i w jaki sposób możliwe jest w tym miejscu dalsze bezpieczne prowadzenie robót, - w razie ujawnienia podczas prac niewypałów lub przedmiotów trudnych do identyfikacji, prace należy przerwać, a miejsca niebezpieczne ogrodzić i oznakować napisami ostrzegawczymi, - przy wykonywaniu robót ziemnych sprzętem zmechanizowanym należy wyznaczyć w terenie strefę niebezpieczną, - przy zagęszczaniu nasypu za pomocą walców drogowych odległość walca od górnej krawędzi nie może przekroczyć 0,5 m, - w czasie wałowania nasypu zabrania się wykonywania jakichkolwiek innych prac,

27 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D-M przy wykonywaniu robót ziemnych sprzętem zmechanizowanym należy wyznaczyć w terenie strefę niebezpieczną, - użytkowanie i posługiwanie się narzędziami powinno być zgodne z zaleceniami producenta, - w razie stwierdzenia w czasie pracy uszkodzenia maszyny lub urządzenia należy je natychmiast zatrzymać, wyłączyć oraz zabezpieczyć przed osobami postronnymi i zgłosić ten fakt przełożonemu, - maszyny i urządzenia niesprawne, uszkodzone lub będące w naprawie powinny być wycofane z użytku oraz wyraźnie oznakowane tablicami informacyjnymi i zabezpieczone w sposób uniemożliwiający ich uruchomienie, - maszyn będących w ruchu nie wolno naprawiać, czyścić i smarować, - wznowienie pracy maszyny lub urządzenia bez usunięcia awarii jest kategorycznie zabronione. Roboty rozbiórkowe - przy robotach rozbiórkowych dróg należy wyznaczyć bezpieczną odległość od pracujących maszyn. Roboty kanalizacyjne - w razie prowadzenia robót kanalizacyjnych w bezpośrednim sąsiedztwie innych instalacji (np.: wodociągowej, kanalizacyjnej, elektrycznej, gazowej, itp.) należy określić bezpieczną odległość (w pionie i w poziomie), w jakiej mogą być wykonywane te roboty i zapewnić nad nimi fachowy nadzór techniczny. Odległości te określa kierownictwo robót w porozumieniu z właściwymi jednostkami, w których zarządzie lub użytkowaniu znajdują się te instalacje, - w razie przypadkowego odkrycia w trakcie wykonywania robót kanalizacyjnych instalacji j.w, należy niezwłocznie przerwać prace do czasu ustalenia pochodzenia tych instalacji i określenia, czy i w jaki sposób możliwe jest w tym miejscu dalsze bezpieczne prowadzenie robót, - przy wykonaniu robót kanalizacyjnych sprzętem zmechanizowanym należy wyznaczyć w terenie strefę niebezpieczną, - użytkowanie i posługiwanie się narzędziami powinno być zgodne z zaleceniami producenta, - w zależności od głębokości wykopu należy zabezpieczyć ściany wykopu przed zasypaniem poprzez wykonanie deskowania lub odpowiednie nachylenie ścian (w zależności od rodzaju gruntu). Układanie nawierzchni drogowej - szczególną ostrożność zachować podczas rozładunku masy asfaltowej do kosza układarki mas bitumicznych, - przy wałowaniu nawierzchni asfaltowych, oczyszczaniu lub zwilżaniu kół walca, wykonywaniu robót uzupełniających w przypadku braku urządzeń mechanicznych, należy wykonywać te prace ręcznie stojąc z boku z zachowaniem daleko idącej ostrożności, - szczególną ostrożność należy zachować w obrębie walców poruszających się w przód i w tył, - pomosty robocze maszyn pracujących na budowie należy wyposażyć w poręcze i listwy zabezpieczające przed poślizgiem, - skrapiacze bitumu przed rozpoczęciem pracy powinni natrzeć twarz, ręce i szyję maścią ochronną

28 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D-M Prace szczególnie niebezpieczne -przed przystąpieniem do prac o zwiększonym ryzyku wypadkowym należy udzielić pracownikom instruktażu, szczególnie tym, których ryzyko to dotyczy (bezpośredni przełożony), -do prac j/w należy kierować pracowników doświadczonych, o wysokich kwalifikacjach zawodowych, -nadzór nad tymi pracami powierzyć kierownikowi budowy lub majstrowi. Oznakowanie budowy - budowę należy oznakować zgodnie z projektem organizacji ruchu na czas budowy, - należy utrzymywać w czystości wszystkie znaki i tablice, którymi oznakowana jest budowa, - w uzasadnionych przypadkach należy wyznaczyć pracownika z uprawnieniami do kierowania i wstrzymania ruchu pojazdów, - należy zapewnić drogę dojazdową dla służb ratowniczych (straż pożarna, pogotowie ratunkowe, inne służby ratownicze). NA TERENIE BUDOWY NALEŻY BEZWZGLĘDNIE NOSIĆ UBRANIE Z LISTWAMI ODBLASKOWYMI LUB KAMIZELKI OCHRONNE. Pierwsza pomoc - w razie poważnego wypadku należy zadzwonić pod numer służb ratowniczych, - powiadamiając służby ratownicze należy podać następujące informacje: - swoje imię i nazwisko, - nazwę firmy i numer telefonu z jakiego się dzwoni, - miejsce wypadku (kilometraż, drogi dojazdowe, punkty odniesienia), - liczbę poszkodowanych, - co się wydarzyło, - w jakim stanie jest poszkodowany (oddycha, porusza się, ma widoczne obrażenia, itd.), - należy poczekać, aż służba ratownicza potwierdzi wyjazd do wypadku, - należy zadbać o odpowiednią liczbę załogi, która pomoże dotrzeć służbom ratowniczym na miejsce wypadku, - powiadomić o wypadku kierownika budowy odpowiedzialnego za roboty na danym odcinku, na którym zdarzył się wypadek, - w razie wypadku ciężkiego, zbiorowego lub śmiertelnego, kierownictwo budowy obowiązane jest powiadomić PIP i Prokuraturę. Podać numery telefonów, na które należy dzwonić w razie zaistnienia wypadku lub innego zdarzenia na budowie POGOTOWIE RATUNKOWE STRAŻ POŻARNA POLICJA (tel. alarmowy) (112) KOMISARIAT POLICJI PAŃSTWOWA INSPEKCJA PRACY. KIEROWNIK BUDOWY

29 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D ODTWORZENIE TRASY I PUNKTÓW WYSOKOŚCIOWYCH

30 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Wstęp 1.1. Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej Specyfikacji Technicznej są wymagania dotyczące wyznaczenia trasy i punktów wysokościowych w Ramach Remontu drogi powiatowej łączącej ul. Dąbrowskiego z ul. Wojska Polskiego w Morągu jako objazd na czas rozbudowy ul. Dąbrowskiego 1.3 Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wszystkimi czynnościami umożliwiającymi i mającymi na celu odtworzenie w terenie przebiegu trasy drogowej. Zakres robót obejmuje odtworzenie w terenie: - trasy drogowej, drogi krajowej, dróg dojazdowych, dróg poprzecznych, i innych urządzeń - wyznaczenie sytuacyjne i wysokościowe punktów głównych osi trasy i punktów wysokościowych, - uzupełnienie osi trasy dodatkowymi punktami, - wyznaczenie dodatkowych punktów wysokościowych (reperów roboczych), - wyznaczenie parametrów łuków poziomych i pionowych, - wyznaczenie przepustów, - wyznaczenie przekrojów poprzecznych, - zastabilizowanie punktów w sposób trwały, ochrona ich przed zniszczeniem oraz oznakowanie w sposób ułatwiający odszukanie i odtworzenie, Odtworzenie trasy i punktów wysokościowych W zakres robót pomiarowych, związanych z odtworzeniem trasy i punktów wysokościowych wchodzą: a) pomiar wysokościowy w osi i w innych charakterystycznych miejscach trasy, b) wyznaczenie dodatkowych punktów wysokościowych (reperów roboczych), c) wyznaczenie parametrów łuków pionowych i poziomych, d) wyznaczenie przekrojów poprzecznych w miejscach charakterystycznych, e) zastabilizowanie punktów w sposób trwały, ochrona ich przed zniszczeniem oraz oznakowanie w sposób ułatwiający odszukanie i ewentualne odtworzenie Określenia podstawowe Punkty główne trasy - punkty załamania osi trasy, punkty kierunkowe oraz początkowy i końcowy punkt trasy Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w ST D-M Wymagania ogólne" Uprawniony geodeta - osoba posiadająca odpowiednie uprawnienia zawodowe nadane zgodnie z Ustawę z dnia r "Prawo Geodezyjne i Kartograficzne" z późniejszymi zmianami z zakresu geodezji i kartografii, upoważniona przez Wykonawcę,, do kierowania pracami i do występowania w jego imieniu w sprawach dotyczących realizacji zamówienia Inwentaryzacja powykonawcza - jest to geodezyjna dokumentacja wykonana i przekazana zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 21 lutego 1995 r Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w ST D-M Wymagania ogólne". 2. Materiały 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania podano w ST D-M Wymagania ogólne" Rodzaje materiałów Do utrwalenia punktów głównych trasy należy stosować, dla punktów utrwalanych w istniejącej nawierzchni bolce stalowe średnicy 5 mm i długości od 0,04 do 0,05 m. Pale drewniane umieszczone poza granicą robót ziemnych, w sąsiedztwie punktów załamania trasy, powinny mieć średnicę od 0,15 do 0,20 m i długość od 1,5 do 1,7 m

31 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Do stabilizacji pozostałych punktów należy stosować paliki drewniane średnicy od 0,05 do 0,08 m i długości około 0,30 m, a dla punktów utrwalanych w istniejącej nawierzchni bolce stalowe średnicy 5 mm i długości od 0,04 do 0,05 m Świadki" punktu granicznego wg rys nr 1, pomalowany na żółto z czarnym napisem, wykonany z betonu B Sprzęt 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w SST D-M Wymagania ogólne" Sprzęt pomiarowy Do odtworzenia sytuacyjnego trasy i punktów wysokościowych należy stosować następujący sprzęt: - teodolity lub tachimetry, - niwelatory, - dalmierze, - tyczki, - łaty, - taśmy stalowe, szpilki. Sprzęt stosowany do odtworzenia trasy drogowej i jej punktów wysokościowych powinien gwarantować uzyskanie wymaganej dokładności pomiaru. 4. Transport 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST D-M Wymagania ogólne" Transport sprzętu i materiałów Sprzęt i materiały do odtworzenia trasy można przewozić dowolnymi środkami transportu. 5. Wykonanie robót 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w ST D-M Wymagania ogólne" Zasady wykonywania prac pomiarowych Prace pomiarowe powinny być wykonane zgodnie z obowiązującymi Instrukcjami GUGiK (od 1 do 7) przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje i uprawnienia. Dane dotyczące osnowy geodezyjnej poziomej i wysokościowej oraz punktów granicznych należy pobrać z Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej (zgodnie z obowiązującymi przepisami - Ustawa Prawo Geodezyjne i Kartograficzne - tylko jednostka wykonawstwa geodezyjnego może zgłaszać roboty i pobierać materiały z PODGiK). Wykonawca powinien sprawdzić czy rzędne terenu określone w dokumentacji projektowej są zgodne z rzeczywistymi rzędnymi terenu. Jeżeli Wykonawca stwierdzi, że rzeczywiste rzędne terenu istotnie różnią się od rzędnych określonych w dokumentacji projektowej, to powinien powiadomić o tym Inżyniera. Ukształtowanie terenu w takim rejonie nie powinno być zmieniane przed podjęciem odpowiedniej decyzji przez Inżyniera. Punkty wierzchołkowe, punkty główne trasy i punkty pośrednie osi trasy muszą być zaopatrzone w oznaczenia określające w sposób wyraźny i jednoznaczny charakterystykę i położenie tych punktów. Forma i wzór tych oznaczeń powinny być zaakceptowane przez Inżyniera. Wykonawca jest odpowiedzialny za ochronę wszystkich punktów pomiarowych i ich oznaczeń w czasie trwania robót. Wszystkie prace pomiarowe konieczne dla prawidłowej realizacji robót należą do obowiązków Wykonawcy Wyznaczenie punktów głównych osi trasy i punktów wysokościowych Punkty wierzchołkowe trasy i inne punkty główne powinny być zastabilizowane w sposób trwały, a także dowiązane do punktów pomocniczych, położonych poza granicą robót. Zamawiający powinien założyć robocze punkty wysokościowe (repery robocze) wzdłuż osi trasy drogowej. Repery robocze należy założyć poza granicami robót związanych z wykonaniem trasy drogowej i obiektów towarzyszących. Jako repery robocze można wykorzystać punkty stałe na stabilnych, istniejących budowlach wzdłuż trasy drogowej. O ile brak takich punktów, repery robocze należy

32 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D założyć w postaci słupków betonowych lub grubych kształtowników stalowych, osadzonych w gruncie w sposób wykluczający osiadanie, zaakceptowany przez Inżyniera. Repery robocze powinny być wyposażone w dodatkowe oznaczenia, zawierające wyraźne i jednoznaczne określenie nazwy reperu i jego rzędnej Wyznaczenie osi trasy Tyczenie osi trasy należy wykonać w oparciu o dokumentację projektową oraz inne dane geodezyjne m.in. pobrane z Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjno - Kartograficznej, przy wykorzystaniu sieci poligonizacji państwowej albo innej osnowy geodezyjnej. Oś trasy powinna być wyznaczona w punktach głównych i w punktach pośrednich w odległości zależnej od charakterystyki terenu i ukształtowania trasy, lecz nie rzadziej, niż co 50 metrów. Dopuszczalne odchylenie sytuacyjne wytyczonej osi trasy w stosunku do dokumentacji projektowej nie może być większe niż 3 cm dla autostrad i dróg ekspresowych lub 5 cm dla pozostałych dróg. Rzędne niwelety punktów osi trasy należy wyznaczyć z dokładnością do 1 cm w stosunku do rzędnych niwelety określonych w dokumentacji projektowej. Do utrwalenia osi trasy w terenie należy użyć materiałów wymienionych w pkt 2.2.Usunięcie pali z osi trasy jest dopuszczalne tylko wówczas, gdy Wykonawca robót zastąpi je odpowiednimi palami po obu stronach osi, umieszczonych poza granicą robót 5.5. Wyznaczenie przekrojów poprzecznych Wyznaczenie przekrojów poprzecznych obejmuje wyznaczenie krawędzi nasypów i wykopów na powierzchni terenu (określenie granicy robót), zgodnie z dokumentacją projektową oraz w miejscach wymagających uzupełnienia dla poprawnego przeprowadzenia robót i w miejscach zaakceptowanych przez Inżyniera. Do wyznaczania krawędzi nasypów i wykopów należy stosować dobrze widoczne paliki lub wiechy. Wiechy należy stosować w przypadku nasypów o wysokości przekraczającej 1 metr oraz wykopów głębszych niż 1 metr. Odległość między palikami lub wiechami należy dostosować do ukształtowania terenu oraz geometrii trasy drogowej. Odległość ta, co najmniej powinna odpowiadać odstępowi kolejnych przekrojów poprzecznych. Profilowanie przekrojów poprzecznych musi umożliwiać wykonanie nasypów i wykopów o kształcie zgodnym z dokumentacją projektową. 6. Kontrola jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w ST D-M Wymagania ogólne" Kontrola jakości prac pomiarowych Kontrolę jakości prac pomiarowych związanych z odtworzeniem trasy i punktów wysokościowych należy prowadzić według ogólnych zasad określonych w instrukcjach i wytycznych GUGiK (1,2,3,4,5,6,7) zgodnie z wymaganiami podanymi w pkt Obmiar robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w ST D-M Wymagania ogólne". Jednostką obmiarową jest: - km (kilometr) wyznaczonej lub odtworzonej trasy w terenie i wyznaczonego i szt. (sztuka) wyznaczonego obiektu mostowego. 8. Odbiór robót 8.1. Ogólne zasady odbioru robót Ogólne zasady odbioru robót podano w ST D-M Wymagania ogólne" Sposób odbioru robót Odbiór robót związanych z odtworzeniem trasy w terenie następuje na podstawie szkiców i dzienników pomiarów geodezyjnych lub protokółu z kontroli geodezyjnej, które Wykonawca przedkłada Inżynierowi. 9. Podstawa płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w ST D-M Wymagania ogólne". Cena wykonania robót pomiarowych obejmuje: - wyznaczenie osi trasy i punktów wysokościowych, - uzupełnienie osi trasy dodatkowymi punktami,

33 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D wyznaczenie parametrów łuków poziomych i pionowych, - wyznaczenie przekrojów poprzecznych w punktach charakterystycznych trasy na podstawie własnych pomiarów wykonanych wcześniej w terenie (odcinki objęte zgłoszeniem), - wyznaczenie przekrojów poprzecznych w punktach charakterystycznych dla chodnika i zatok autobusowych, - wyznaczenie przekrojów poprzecznych z ewentualnym wytyczeniem dodatkowych przekrojów, - zastabilizowanie punktów w sposób trwały, ochrona ich przed zniszczeniem i oznakowanie ułatwiające odszukanie i ewentualne odtworzenie. 10. Przepisy związane 1. Instrukcja techniczna 0-1. Ogólne zasady wykonywania prac geodezyjnych. 2. Instrukcja techniczna 0-3. Zasady kompletowania dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej. 3`. Instrukcja techniczna G-1. Geodezyjna osnowa pozioma. 4. Instrukcja techniczna G-2. Wysokościowa osnowa geodezyjna. 5. Instrukcja techniczna G-3. Geodezyjna obsługa inwestycji. 6. Instrukcja techniczna G-4. Pomiary sytuacyjne i wysokościowe. 7. Instrukcja techniczna K-1. Mapa zasadnicza. 8. Wytyczne techniczne G-3.1. Osnowy realizacyjne. 9. Wytyczne techniczne G-3.2. Pomiary realizacyjne. 10. Ustawa z dnia Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. Nr 30, poz. 163 z późniejszymi zmianami 11. Norma BN-67/ PAS DROGOWY (napis wytłoczony) ( R y s. 1 ) Ś w i a d e k p u n k t u g r a n i c z n e g o, p o m a l o w a n y n a ż ó ł t o z c z a r n y m n a p i s e m, w y k o n a n y z b e t o n u B z b r o j o n e g o 4 p rę t a m i 1 0 Część do osadzenia w gruncie zaasfaltowana lepikiem

34 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D USUNIĘCIE DRZEW I KRZEWÓW

35 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Wstęp 1.1. Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej Specyfikacji Technicznej są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z mechaniczną wycinką i karczowaniem pni drzew oraz wywozem dłużycy, karpiny i gałęzi w ramach Remontu drogi powiatowej łączącej ul. Dąbrowskiego z ul. Wojska Polskiego w Morągu jako objazd na czas rozbudowy ul. Dąbrowskiego 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja Techniczna stosowana jest jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót wymienionych w punkcie Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wycinką drzew i obejmują: Karczowanie drzew o średnicy cm - Mechaniczne ścinanie drzew z karczowaniem pni o średnicy cm Karczowanie drzew o średnicy ponad 55 cm - Mechaniczne ścinanie drzew z karczowaniem pni o średnicy cm - Mechaniczne ścinanie drzew z karczowaniem pni o średnicy cm - Mechaniczne ścinanie drzew z karczowaniem pni o średnicy cm Wywóz materiałów z karczowania na składowisko Wykonawcy z zakupem od Zamawiającego: - Wywożenie dłużyc - Wywożenie karpiny - Wywożenie gałęzi Oczyszczenie terenu po karczowaniu z wywozem na składowisko Wykonawcy 1.4. Określenia podstawowe Określenia podane w niniejszej ST są zgodne z obowiązującymi normami oraz Dokumentacją Projektową Ogólne wymagania dotyczące robót Wykonawca robót jest odpowiedzialny za jakość ich wykonania oraz za zgodność z Dokumentacją Projektową, SST i poleceniami Inspektora Nadzoru Inwestorskiego. Przy wykonywaniu wycinki drzew należy bezwzględnie przestrzegać obowiązujących przy tych robotach przepisów bhp. Ogólne wymagania dotyczące robót podano w SST D "Wymagania ogólne". 2. Materiały Nie występują. 3. Sprzęt 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w SST D Wymagania ogólne Sprzęt do usuwania drzew i krzaków Do wykonywania robót związanych z usunięciem drzew i krzewów należy stosować: piły mechaniczne, specjalne maszyny przeznaczone do karczowania pni oraz ich usunięcia z pasa drogowego, spycharki, koparki lub ciągniki ze specjalnym osprzętem do prowadzenia prac związanych z wyrębem drzew

36 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Roboty związane z wycięciem drzewa oraz pocięciem drewna na kloce, należy wykonać łańcuchową piłą spalinową lub inną do tego typu prac. Powyższy sprzęt musi być sprawny technicznie Roboty ziemne związane z odkopaniem korzeni wyciętego drzewa oraz z zasypaniem dołu po wyciągniętym pniu, można wykonać ręcznie lub przy użyciu dowolnego sprzętu mechanicznego, zaakceptowanego przez Inspektora Nadzoru Inwestorskiego Roboty związane z przewróceniem odciętego drzewa, odciągnięciem go oraz wyrwaniem odciętej części pnia wraz z korzeniami, można wykonać dowolnym typem ciągnika sprawnego technicznie i zaakceptowanego przez Inspektora Nadzoru Inwestorskiego. 4. Transport Pocięte drewno przewożone może być dowolnymi środkami transportu. Pocięte drewno ułożyć należy równomiernie na całej powierzchni ładunkowej obok siebie i zabezpieczyć przed możliwością przesuwania się podczas transportu. 5. Wykonanie robót 5.1. Ogólne warunki wykonania robót Ogólne warunki dotyczące wykonania robót podano w SST D "Wymagania ogólne" 5.2. Zasady oczyszczania terenu z drzew i krzewów Roboty związane z usunięciem drzew i krzewów obejmują wycięcie i wykarczowanie drzew i krzewów, wywiezienie pni, karpiny i gałęzi poza teren budowy na skład Wykonawcy, zasypanie dołów oraz ewentualne spalenie na miejscu pozostałości po wykarczowaniu. Teren pod budowę drogi w pasie robót ziemnych, w miejscach dokopów i w innych miejscach wskazanych w dokumentacji projektowej, powinien być oczyszczony z drzew i krzewów. Zgoda na prace związane z usunięciem drzew i krzewów powinna być uzyskana przez Zamawiającego. Wycinkę drzew o właściwościach materiału użytkowego należy wykonywać w tzw. sezonie rębnym, ustalonym przez Inspektora Nadzoru Inwestorskiego. W miejscach dokopów i tych wykopów, z których grunt jest przeznaczony do wbudowania w nasypy, teren należy oczyścić z roślinności, wykarczować pnie i korzenie tak, aby zawartość części organicznych w gruntach przeznaczonych do wbudowania w nasypy nie przekraczała 2%. W miejscach nasypów teren należy oczyścić tak, aby części roślinności nie znajdowały się na głębokości do 60 cm poniżej niwelety robót ziemnych i linii skarp nasypu, z wyjątkiem przypadków podanych w punkcie 5.3.Roślinność istniejąca w pasie robót drogowych, nie przeznaczona do usunięcia, powinna być przez Wykonawcę zabezpieczona przed uszkodzeniem. Jeżeli roślinność, która ma być zachowana, zostanie uszkodzona lub zniszczona przez Wykonawcę, to powinna być ona odtworzona na koszt Wykonawcy, w sposób zaakceptowany przez odpowiednie władze Usunięcie drzew i krzewów Korzenie drzew i krzewów znajdujące się w pasie robót ziemnych, powinny być wykarczowane, za wyjątkiem następujących przypadków: a) w obrębie nasypów - jeżeli średnica pni jest mniejsza od 8 cm i istniejąca rzędna terenu w tym miejscu znajduje się co najmniej 2 metry od powierzchni projektowanej korony drogi albo powierzchni skarpy nasypu. Pnie pozostawione pod nasypami powinny być ścięte nie wyżej niż 10 cm ponad powierzchnią terenu. Powyższe odstępstwo od ogólnej zasady, wymagającej karczowania, nie ma zastosowania, jeżeli przewidziano stopniowanie powierzchni terenu pod podstawę nasypu, b) w obrębie wyokrąglenia skarpy wykopu przecinającego się z terenem. W tym przypadku pnie powinny być ścięte równo z powierzchnią skarpy albo poniżej jej poziomu.poza miejscami wykopów doły po wykarczowanych korzeniach należy wypełnić gruntem przydatnym do budowy nasypów i zagęścić do współczynnika Is min.=0,97, zgodnie z wymaganiami zawartymi w SST D Wykonanie nasypów.doły w obrębie przewidywanych wykopów, należy tymczasowo zabezpieczyć przed gromadzeniem się w nich wody. Wykonawca ma

37 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D obowiązek prowadzenia robót w taki sposób, aby drzewa przedstawiające wartość jako materiał użytkowy (np. budowlany, meblarski itp.) nie utraciły tej właściwości w czasie robót. Młode drzewa i inne rośliny przewidziane do ponownego sadzenia powinny być wykopane z dużą ostrożnością, w sposób który nie spowoduje trwałych uszkodzeń, a następnie zasadzone w odpowiednim gruncie Zniszczenie pozostałości po usuniętej roślinności Sposób zniszczenia pozostałości po usuniętej roślinności powinien być zgodny ze wskazaniami Inspektora Nadzoru Inwestorskiego. Jeżeli dopuszczono rozdrobnienie gałęzi za pomocą specjalistycznego sprzętu, to sposób wykonania powinien odpowiadać zaleceniom producenta sprzętu. Nieużyteczne pozostałości po przeróbce powinny być usunięte przez Wykonawcę z terenu budowy. Jeżeli dopuszczono spalanie roślinności usuniętej w czasie robót przygotowawczych Wykonawca ma obowiązek zadbać, aby odbyło się ono z zachowaniem wszystkich wymogów bezpieczeństwa i odpowiednich przepisów. Zaleca się stosowanie technologii, umożliwiających intensywne spalanie, z powstawaniem małej ilości dymu, to jest spalanie w wysokich stosach albo spalanie w dołach z wymuszonym dopływem powietrza. Po zakończeniu spalania ogień powinien być całkowicie wygaszony, bez pozostawienia tlących się części. Jeżeli warunki atmosferyczne lub inne względy zmusiły Wykonawcę do odstąpienia od spalania lub jego przerwania, a nagromadzony materiał do spalenia stanowi przeszkodę w prowadzeniu innych prac, Wykonawca powinien usunąć go w miejsce tymczasowego składowania lub w inne miejsce zaakceptowane przez Inspektora Nadzoru Inwestorskiego, w którym będzie możliwe dalsze spalanie. Pozostałości po spaleniu powinny być usunięte przez Wykonawcę z terenu budowy. Jeśli pozostałości po spaleniu, za zgodą Inspektora Nadzoru Inwestorskiego, są zakopywane na terenie budowy, to powinny być one układane w warstwach. Każda warstwa powinna być przykryta warstwą gruntu. Ostatnia warstwa powinna być przykryta warstwą gruntu o grubości co najmniej 30 cm i powinna być odpowiednio wyrównana i zagęszczona. Pozostałości po spaleniu nie mogą być zakopywane pod rowami odwadniającymi ani pod jakimikolwiek obszarami, na których odbywa się przepływ wód powierzchniowych Zakres wykonywanych robót Zamocowanie na pniu drzewa stalowej liny odciągającej, możliwie wysoko tak aby kontrolowany był kierunek przewrócenia się odciętego drzewa Odcięcie drzewa przeznaczonego do usunięcia, za pomocą łańcuchowej piły do drewna. Odcięcie pnia drzewa należy wykonać nisko przy ziemi z zachowaniem szczególnej uwagi Odciągnięcie przewróconego drzewa na linie odciągającej, na miejsce gdzie zostaną odcięte gałęzie Załadunek i transport drewna środkami transportu, którymi dysponuje Wykonawca. Drewno tartaczne, pozostałe pnie, karpina i gałęzie stanowią własność Wykonawcy Usunięcie pozostałej części pnia wraz z korzeniami polega na odkopaniu ręcznym lub mechanicznym odcięciu korzeni oraz wyciągnięciu ciągnikiem za pomocą liny stalowej. 6. Kontrola jakości robót 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w SST D "Wymagania ogólne" 6.2. Kontrola robót przy usuwaniu drzew i krzaków Prawidłowość wykonania prac związanych z usunięciem drzew i krzewów z terenu budowy podlega na wizualnej ocenie kompletności usunięcia roślinności, wykarczowania korzeni i zasypania dołów oraz na ocenie zagęszczenia zasypek (wskaźnik zagęszczenia wg Proctora winien być min.0,97)

38 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Obmiar robót 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D "Wymagania ogólne" Jednostka obmiarowa Jednostką obmiaru są : - Mechaniczne ścinanie drzew z karczowaniem pni szt. - Wywożenie dłużyc mp - Wywożenie karpiny mp - Wywożenie gałęzi mp - Karczowanie krzaków i poszycia z wywozem na składowisko Wykonawcy ha - Oczyszczenie terenu po karczowaniu z wywozem na składowisko Wykonawcy m 2 8. Odbiór robót Ogólne zasady odbioru robót podano w SST D "Wymagania ogólne". Odbiorowi robót zanikających podlegają doły po korzeniach przed ich zasypaniem. 9. Podstawa płatności 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne wymagania dotyczące płatności podano w SST D "Wymagania ogólne". Płatność należy przyjmować na podstawie jednostek obmiarowych według pkt 7 zgodnie z obmiarem i oceną jakości wykonania robót Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania robót obejmuje: - wycięcie drzew i krzewów, - wycenę drewna przez uprawnionego rzeczoznawcę, - wykarczowanie korzeni drzew i krzewów, - załadunek i wywiezienie drewna tartacznego, pozostałych pni, gałęzi i karpiny poza teren budowy, - ewentualne rozdrobnienie gałęzi i karpiny oraz wywiezienie ewentualnych drobin, - ewentualne spalenie pozostałości po karczowaniu, - zasypanie dołów z zagęszczeniem i nabyciem gruntu oraz jego transportem, - odcięcie gałęzi, - oznakowanie robót, - uporządkowanie miejsca prowadzonych robót, - wartość pozyskanego z wycinki drewna 10. Przepisy związane Prawo ochrony środowiska, ustawa o ochronie przyrody, rozporządzenie z dnia 7 sierpnia 2008 r. w sprawie wymagań w zakresie odległości i warunków dopuszczających usytuowanie drzew i krzewów, elementów ochrony akustycznej i wykonania robót ziemnych w sąsiedztwie linii kolejowych, a także sposobu urządzania i utrzymywania zasłon odśnieżnych oraz pasów przeciwpożarowych itp

39 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D ZDJĘCIE WARSTWY HUMUSU

40 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Wstęp 1.1. Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej Specyfikacji Technicznej są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych ze zdjęciem warstwy humusu w Ramach Remontu drogi powiatowej łączącej ul. Dąbrowskiego z ul. Wojska Polskiego w Morągu jako objazd na czas rozbudowy ul. Dąbrowskiego Zakres stosowania ST Specyfikacja Techniczna stosowana jest jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót wymienionych w punkcie Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą prowadzenia robót przy zdjęciu warstwy humusu i obejmują: -Mechaniczne usunięcie warstwy ziemi urodzajnej (humusu) średnia grubość 10 cm ze spryzmowaniem w bliskości robót Uwaga: humus nie wykorzystany na miejscu robót jest własnością Zamawiającego i ma zostać przewieziony na plac składowy wskazany przez Kierownika Rejonu Dróg Wojewódzkich w Nidzicy na odległość do 30 km licząc od środka ciężkości budowy. 1.4 Określenia podstawowe Warstwa humusu - warstwa ziemi roślinnej urodzajnej, nadającej się do upraw rolnych. Określenia podane w niniejszej ST są zgodne z obowiązującymi odpowiednimi normami i ST D-M Wymagania ogólne" Ogólne wymagania dotyczące robót Wykonawca robót jest odpowiedzialny za jakość ich wykonania oraz za zgodność z Dokumentacją Projektową, ST i poleceniami Inżyniera. Ogólne wymagania dotyczące robót podano w ST D-M Wymagania ogólne". 2. Materiały Nie występują. 3. Sprzęt Roboty związane ze zdjęciem warstwy humusu będą wykonywane mechanicznie i ręcznie. Wykonawca powinien dysponować następującym, strawnym technicznie sprzętem: równiarka - zdjęcie warstwy humusu, a) spycharka - zdjęcie i spryzmowanie humusu,, b) ładowarka - załadunek humusu na środki transportu. 4. Transport Zdjętego humusu (ziemi roślinnej) transportowany będzie na pryzmy (hałdy) i odkład dowolnymi środkami transportu samowyładowczego. 5. Wykonanie robót 5.1. Ogólne warunki wykonania robót Ogólne warunki dotyczące wykonania robót podano w ST D-M Wymagania ogólne" Zakres wykonywanych robót Zgarnięcie warstwy humusu - warstwę humusu przeznaczoną do zdjęcia określa Dokumentacja Projektowa. Zdjęcie warstwy humusu wykonać należy koparką wieloczynnościową z wymiennym osprzętem lub spycharką. Humus przeznaczony do zdjęcia należy zgarniać warstwami. Humus przeznaczony do wbudowania należy spryzmować na Placu Budowy Załadunek i transport humusu - nadmiar humusu zostanie odtransportowany na odkład. Załadunek odbędzie się sprzętem wymienionym w

41 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D punkcie 3 niniejszej specyfikacji, a przewóz samowyładowczymi środkami transportu, będącymi w dyspozycji Wykonawcy. 6. Kontrola jakości robót Ogólne zasady jakości robót podano w ST D-M Wymagania ogólne" Kontroli podlega w szczególności zgodność wykonania robót z Dokumentacją Projektową: - powierzchnia zdjęcia humusu, - grubość zdjętej warstwy humusu, - prawidłowość spryzmowania humusu, Kontroli podlega również zgodność wykonania robót z normą PN-B Obmiar robót Jednostką obmiaru robót jest m 2 (metr kwadratowy) zdjęcia warstwy, spryzmowania i odtransportowania humusu. Ogólne zasady obmiaru robót podano w ST D-M Wymagania ogólne". 8. Odbiór robót Ogólne zasady odbioru robót podano w ST D-M Wymagania ogólne". 9. Podstawa płatności Ogólne wymagania dotyczące płatności podano w ST D-M Wymagania ogólne". Cena wykonania robót obejmuje: - prace pomiarowe i przygotowawcze, - oznakowanie prowadzonych robót, - mechaniczne i ręczne zdjęcie warstwy humusu, - spryzmowanie humusu na Placu Budowy, - załadunek i odwiezienie nadmiaru humusu na składowisko Zamawiającego, - uporządkowanie miej sc prowadzonych robót. 10. Przepisy związane PN-B Geotechnika. Roboty ziemne. Wymagania ogólne

42 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D ROZBIÓRKA ELEMENTÓW DRÓG, OGRODZEŃ I PRZEPUSTÓW

43 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Wstęp 1.1. Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej Specyfikacji Technicznej są wymagania dotyczące wykonania i odbioru rozbiórki elementów dróg, ogrodzeń i przepustów w ramach Remontu drogi powiatowej łączącej ul. Dąbrowskiego z ul. Wojska Polskiego w Morągu jako objazd na czas rozbudowy ul. Dąbrowskiego 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja Techniczna jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót wymienionych w punkcie Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą wykonania robót rozbiórkowych i obejmują: Rozebranie nawierzchni z mieszanek mineralno - bitumicznych Rozebranie podbudowy z tłucznia kamiennego Demontaż oznakowania pionowego z odwozem na składowisko Zamawiającego Wywiezienie gruzu z rozbiórek Uwaga: materiały rozbiórkowe nieużyteczne stanowią własność Wykonawcy i odtransportowane będą na jego koszt na jego składowisko przy zachowaniu ustaleń D.U. Nr 62 z dnia Ustawa 628 z O odpadach" Określenia podstawowe Określenia podane w niniejszej ST są zgodne z obowiązującymi odpowiednimi normami i ST D-M Wymagania ogólne" Ogólne wymagania dotyczące robót Wykonawca robót jest odpowiedzialny za jakość ich wykonania oraz za zgodność z Dokumentacją Projektową, ST i poleceniami Inżyniera. Ogólne wymagania dotyczące robót podano w ST D-M Wymagania ogólne". 2. Materiały Nie występują. 3. Sprzęt 3.1. Roboty związane z rozbiórką elementów dróg, ogrodzeń i przepustów będą wykonywane mechanicznie. Wykonawca powinien dysponować następującym sprzętem: - Koparko-ładowarki, - Młot kujący (hydrauliczny lub pneumatyczny), - ładowarki, - samochody ciężarowe,. 4. Transport Materiały uzyskane z rozbiórki mogą być przewożone dowolnymi środkami transportu zaakceptowanymi przez Inżyniera dla danego asortymentu materiału rozbiórkowego. 5. Wykonanie robót 5.1. Ogólne warunki wykonania robót Ogólne warunki wykonania robót podano w ST D-M Wymagania ogólne" Zakres wykonywanych robót Wyznaczenie elementów dróg i ulic przeznaczonych do rozbiórki należy wykonać na podstawie Dokumentacji Projektowej Oznakowanie robót prowadzonych w pasie drogowym. Odcinki wykonywanych robót należy oznakować zgodnie z Rozporządzeniem Ministra

44 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003r w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów świetlnych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu i warunków ich umieszczania na drogach (Dz.U. nr 220 z 2003 roku poz. 2181) - zał. nr Rozbiórka warstw podbudowy i nawierzchni bitumicznej. Powyższe roboty należy wykonać zrywarką. Materiały uzyskane z rozbiórki nie powinny być mieszany w trakcie wykonywanych robót, transportu i składowania Rozbiórka ogrodzenia Powyższe roboty można wykonać ręcznie lub przy użyciu sprzętu mechanicznego. 6. Kontrola jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w ST D-M Wymagania ogólne". Kontroli podlega sposób wykonania robót rozbiórkowych, prawidłowości transportu i składowania materiałów uzyskanych podczas rozbiórki. 7. Obmiar robót Jednostką obmiaru robót jest : Rozebranie nawierzchni z mieszanek mineralno - bitumicznych, o gr. 5 cm m 2 Rozebranie podbudowy z tłucznia kamiennego gr cm m 2 Zdjęcie tarcz (tablic) znaków drogowych wraz z wywozem na składowisko szt. Zamawiającego Wywiezienie gruzu z rozbiórek m 3 Ogólne wymagania dotyczące obmiaru podano w ST D-M Wymagania ogólne". 8. Odbiór robót 8.1. Ogólne zasady odbioru robót podano w ST D-M Wymagania ogólne 9. Podstawa płatności Ogólne wymagania dotyczące płatności podano w ST D-M Wymagania ogólne". Cena wykonania robót obejmuje: - wyznaczenie miejsc, powierzchni, odcinków rozbiórek, - oznakowanie robót, - rozebranie poszczególnych asortymentów, - załadunek i odtransportowanie materiałów rozbiórkowych na składowisko Wykonawcy wraz z ich utylizacją, - uporządkowanie miej sc prowadzonych robót. 10. Przepisy związane Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003r w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów świetlnych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu i warunków ich umieszczania na drogach (Dz.U. nr 220 z 2003 roku poz. 2181) - zał. nr 4. Dz.U. Nr 62 z dnia Ustawa 628 z o odpadach

45 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D WYKONANIE WYKOPÓW

46 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D WSTĘP 1.1. Przedmiot specyfikacji Przedmiotem niniejszej Specyfikacji Technicznej Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych (zwanej dalej Specyfikacją Techniczną - ST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru wykopów w gruntach III kategorii w Ramach Remontu drogi powiatowej łączącej ul. Dąbrowskiego z ul. Wojska Polskiego w Morągu jako objazd na czas rozbudowy ul. Dąbrowskiego Zakres stosowania ST Specyfikacja Techniczna (ST) stanowi dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót na drogach Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji obejmują: Wykonanie wykopów w gruntach kat. III z transportem gruntu na składowisko Wykonawcy Załadunek i wywóz humusu - na składowisko Wykonawcy Urobek z wykopu jest własnością Wykonawcy i powinien być wywieziony i zutylizowany na jego koszt Określenia podstawowe Korpus drogowy - nasyp lub ta część wykopu, która jest ograniczona koroną drogi i skarpami rowów Wykop płytki - wykop, którego głębokość jest mniejsza niż 1 m Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w ST D Wymagania ogólne. 2. MATERIAŁY Nie występują. 3. SPRZĘT Wykonawca przystępujący do wykonania robót ziemnych powinien wykazać się możliwością korzystania z koparki podsiębiernej, przedsiębiernej i ładowarki oraz samochodów samowyładowczych. Do zagęszczania wymagane jest posiadanie walców wibracyjnych, płyt wibracyjnych, zagęszczarek i ubijaków. 4. TRANSPORT Wykonawca powinien dysponować samochodem samowyładowczym 5-10 t. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne warunki wykonania robot Ogólne warunki wykonania robót podano w ST D-M Wymagania ogólne. Sposób wykonania skarp wykopu powinien gwarantować ich stateczność w całym okresie prowadzenia robót, a naprawa uszkodzeń, wynikających z nieprawidłowego ukształtowania skarp wykopu, ich podcięcia lub innych odstępstw od dokumentacji projektowej obciąża Wykonawcę. Grunty z wykopów stanowią piaski gliniaste, gliny i gliny piaszczyste w stanie półzwartym, plastycznym i twardoplastycznym i nie nadają się do wbudowania w nasyp w strefie przemarzania. W przypadku lokalnych wystąpień gruntów nadających się do wbudowania w nasyp ich przydatność określić na podstawie przeprowadzonych badań. Wówczas odspojone grunty przydatne do wykonania nasypów powinny być bezpośrednio

47 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D wbudowane w nasyp lub przewiezione na odkład. O ile Inżynier dopuści czasowe składowanie odspojonych gruntów, należy je odpowiednio zabezpieczyć przed nadmiernym zawilgoceniem. Wymagania określone zostały w ST D Oznakowanie robót prowadzonych w pasie drogowym należy wykonać zgodnie z projektem organizacji ruchu na czas budowy Wykonanie wykopów Wymagania odnośnie dokładności wykonania wykopów Odchylenie osi korpusu ziemnego od osi projektowanej nie powinny być większe niż ±10 cm. Szerokość górnej powierzchni korpusu nie może różnić się od projektowanej o więcej niż ±10 cm, a krawędzie korpusu drogi nie powinny mieć wyraźnych załamań w palnie. Wartości dopuszczalnych odchyleń rzędnych robót ziemnych w stosunku do rzędnych projektowych: +1 cm, -3 cm. Pochylenie skarp wykopów nie może się różnić od projektowanych pochyleń więcej niż o 10% jego wartości wyrażonej tangensem kąta. Szerokość rowów nie powinna różnić się od projektowanych więcej niż o 5 cm. Głębokość dna rowów nie może dawać różnic, w stosunku do rzędnych projektowanych, większych niż -3 cm lub +1 cm. Spadek dna rowów powinien być zgodny z zaprojektowanym z dokładnością do 0.05%. Nierówność powierzchni korpusu mierzona łatą 3 metrową nie może przekraczać 3 cm Odwodnienia pasa robót ziemnych Niezależnie od budowy urządzeń, stanowiących elementy systemów odwadniających, ujętych w dokumentacji projektowej, Wykonawca powinien, o ile wymagają tego warunki terenowe, wykonać urządzenia, które zapewnią odprowadzenie wód gruntowych i opadowych poza obszar robót ziemnych tak, aby zabezpieczyć grunty przed przewilgoceniem i nawodnieniem. Wykonawca ma obowiązek takiego wykonywania wykopów i nasypów, aby powierzchniom gruntu nadawać w całym okresie trwania robót spadki, zapewniające prawidłowe odwodnienie. Jeżeli, wskutek zaniedbania Wykonawcy, grunty ulegną nawodnieniu, które spowoduje ich długotrwałą nieprzydatność, Wykonawca ma obowiązek usunięcia tych gruntów i zastąpienia ich gruntami przydatnymi na własny koszt bez jakichkolwiek dodatkowych opłat ze strony Zamawiającego za te czynności, jak również za dowieziony grunt. Odprowadzenie wód do istniejących zbiorników naturalnych i urządzeń odwadniających musi być poprzedzone uzgodnieniem z odpowiednimi instytucjami Odwodnienie wykopów Technologia wykonania wykopu musi umożliwiać jego prawidłowe odwodnienie w całym okresie trwania robót ziemnych. Wykonanie wykopów powinno postępować w kierunku podnoszenia się niwelety. W czasie robót ziemnych należy zachować odpowiedni spadek podłużny i nadać przekrojom poprzecznym spadki, umożliwiające szybki odpływ wód z wykopu. O ile w dokumentacji projektowej nie zawarto innego wymagania, spadek poprzeczny nie powinien być mniejszy niż 4% w przypadku gruntów spoistych i nie mniejszy niż 2% w przypadku gruntów niespoistych. Należy uwzględnić ewentualny wpływ kolejności i sposobu odspajania gruntów oraz terminów wykonywania innych robót na spełnienie wymagań dotyczących prawidłowego odwodnienia wykopu w czasie postępu robót ziemnych. Źródła wody, odsłonięte przy wykonywaniu wykopów, należy ująć w rowy i /lub dreny. Wody opadowe i gruntowe należy odprowadzić poza teren pasa robót ziemnych Wymagania dotyczące zagęszczenia w wykopach Zagęszczenie gruntu w wykopach i miejscach zerowych robót ziemnych powinno spełniać wymagania, dotyczące minimalnej wartości wskaźnika zagęszczenia (I s ), podanego w tablicy

48 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Tablica 1. Minimalne wartości wskaźnika zagęszczenia w wykopach i miejscach zerowych robót ziemnych Minimalna wartość I Strefa korpusu s dla drogi wojewódzkiej bocznych i dojazdowych Górna warstwa o grubości 20 cm 1,03 1,00 Na głębokości od 20 do 50 cm od 1,00 0,97 powierzchni robót ziemnych Jeżeli grunty rodzime w wykopach i miejscach zerowych nie spełniają wymaganego wskaźnika zagęszczenia, to przed ułożeniem górnej warstwy nasypu albo warstwy technologicznej należy je dogęścić do wartości I s, podanych w tablicy 1. Jeżeli wartości wskaźnika zagęszczenia określone w tablicy 1 nie mogą być osiągnięte przez bezpośrednie zagęszczanie gruntów rodzimych, to należy podjąć środki w celu ulepszenia gruntu podłoża, umożliwiającego uzyskanie wymaganych wartości wskaźnika zagęszczenia. Podłoże należy ulepszyć spoiwem (cementem, wapnem lub aktywnymi popiołami) albo przez wymianę gruntu Ruch budowlany Nie należy dopuszczać ruchu budowlanego po dnie wykopu o ile grubość warstwy gruntu (nadkładu) powyżej rzędnych robót ziemnych jest mniejsza niż 0,3 m. Z chwilą przystąpienia do ostatecznego profilowania dna wykopu dopuszcza się po nim jedynie ruch maszyn wykonujących tę czynność budowlaną. Może odbywać się jedynie sporadyczny ruch pojazdów, które nie spowodują uszkodzeń powierzchni korpusu. Naprawa uszkodzeń powierzchni robót ziemnych, wynikających z niedotrzymania podanych powyżej warunków obciąża Wykonawcę robót ziemnych. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Badania i pomiary w czasie wykonywania robót. Sprawdzenie odwodnienia korpusu ziemnego polega na kontroli zgodności z wymaganiami pkt. 5.3 niniejszej ST oraz projektu. Szczególną uwagę należy zwrócić na: - właściwe ujęcie i odprowadzenie wód opadowych, - właściwe ujęcie i oprowadzenie wysiąków wodnych. Kontrola wykonania wykopów polega na sprawdzeniu zgodności z wymaganiami projektu i mniejszych ST, a w szczególności na sprawdzeniu: - sposobu odspajania gruntu nie powodującego pogorszenia ich właściwości, - zapewnienia stateczności skarp Badania do odbioru korpusu ziemnego Częstość oraz zakres badań i pomiarów zawiera tablica 2. Tablica 2. Częstość oraz zakres badań i pomiarów Lp. Badana cecha Minimalna częstotliwość badań i pomiarów 1 2 Pomiar szerokości korpusu ziemnego Pomiar szerokości dna rowów 3 Pomiar pochylenia skarp 4 Pomiar równości powierzchni korpusu 5 Pomiar równości skarp 6 Pomiar rzędnych powierzchni korpusu ziemnego Pomiar taśmą, szablonem, łatą o długości 3 m i poziomicą lub niwelatorem, w odstępach co 200 m na prostych, w punktach głównych łuku, co 100 m na łukach o R 100 m co 50 m na łukach o R<100 m oraz w miejscach, które budzą wątpliwości Rzędne osi podłużnej jezdni i krawędzi co 20 m, a na odcinkach krzywoliniowych co 10 m niwelatorem

49 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Lp. Badana cecha Minimalna częstotliwość badań i pomiarów 7 8 Pomiar spadku podłużnego powierzchni korpusu lub dna rowu Badanie zagęszczenia gruntu Pomiar niwelatorem rzędnych w odstępach co 200 m oraz w punktach wątpliwych Wskaźnik zagęszczenia określać dla górnej warstwy o grubości 20 cm i na głębokości 20 do 50 cm od powierzchni robót ziemnych lecz nie rzadziej niż w trzech punktach na każde 1000 m 2 7. OBMIAR ROBÓT Jednostką obmiarową jest m 3 (metr sześcienny) wykonanego wykopu. 8. ODBIÓR ROBÓT Roboty ziemne uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową, ST i wymaganiami Inżyniera, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pkt 5 i 6 dały wyniki pozytywne. 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI Cena wykonania 1 m 3 wykopów w gruntach I-V kategorii obejmuje: prace pomiarowe i pomocnicze, oznakowanie robót prowadzonych w pasie drogowym, ręczne wykonanie wykopów w miejscach występowania sieci uzbrojenia, mechaniczne wykonanie wykopów, wywóz urobku na składowisko Wykonawcy i zagospodarowanie zgodnie z Ustawą o odpadach, odwodnienie wykopów na czas ich wykonania, plantowanie powierzchni skarp wykopu i dna rowu i skarp, profilowanie dna wykopu i rowów zagęszczenie powierzchni wykopu, przeprowadzenie pomiarów i badań laboratoryjnych, wymaganych w ST, pełne umocnienie pionowych ścian wykopów liniowych o gł. Do 3 m wypraskami wraz z ich demontażem uporządkowanie miejsc prowadzonych robót. 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Normy PN-B Grunty budowlane. Określenia. Symbole. Podział i opis gruntów PN-B Geotechnika. Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar PN-B Grunty budowlane. Badania próbek gruntów PN-B Grunty budowlane. Oznaczanie kapilarności biernej PN-B Geotechnika. Roboty ziemne. Wymagania ogólne PN-S Drogi samochodowe. Roboty ziemne. Wymagania i badania PN-S Drogi samochodowe. Podbudowy z kruszyw stabilizowanych mechanicznie PN-EN 933-8:2001 Badania geometrycznych właściwości kruszyw. Ocena zawartości drobnych cząstek. Badanie wskaźnika piaskowego PN-B-1112:1996 Kruszywa mineralne. Kruszywo łamane do nawierzchni drogowych. PN-B-23004:1998 Kruszywa mineralne. Kruszywa sztuczne. Kruszywa z żużla wielkopiecowego kawałkowego. BN-64/ Drogi samochodowe. Oznaczenie modułu odkształcenia nawierzchni podatnych

50 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D i podłoża przez obciążenie płytą BN-77/ Oznaczenie wskaźnika zagęszczenia gruntu Inne dokumenty 8. Wykonanie i odbiór robót ziemnych dla dróg szybkiego ruchu, IBMiM, Warszawa Dz.U. Nr 43 Rozporządzenie MTiGM z dn w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie. 10. Instrukcja badań podłoża gruntowego budowli drogowych i mostowych, GDDP,Warszawa Katalog typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych, IBDiM, Warszawa Wytyczne wzmacniania podłoża gruntowego w budownictwie drogowym, IBDiM, Warszawa Ustawa z dnia r. o odpadach (tekst jednolity DZ.U.nr39 poz.251 z 2007 r.)

51 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D WYKONANIE NASYPÓW

52 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D WSTĘP 1.1. Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej Specyfikacji Technicznej Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych (zwanej dalej Specyfikacją Techniczną - ST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru nasypów Ramach Remontu drogi powiatowej łączącej ul. Dąbrowskiego z ul. Wojska Polskiego w Morągu jako objazd na czas rozbudowy ul. Dąbrowskiego Zakres stosowania ST Specyfikacja techniczna (ST) stanowi dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót na drogach Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą: Formowanie i zagęszczanie nasypów wraz z pozyskaniem i transportem gruntu z dokopu Plantowanie (obrobienie na czysto) skarp i korony nasypów 1.4. Określenia podstawowe Budowla ziemna - budowla wykonana w gruncie lub z gruntu albo rozdrobnionych odpadów przemysłowych, spełniająca warunki stateczności i odwodnienia Korpus drogowy - nasyp lub ta część wykopu, która jest ograniczona koroną drogi i skarpami rowów Wysokość nasypu - różnica rzędnej terenu i rzędnej robót ziemnych, wyznaczonych w osi nasypu Nasyp niski - nasyp, którego wysokość jest mniejsza niż 1 m Wskaźnik zagęszczenia gruntu - wielkość charakteryzująca stan zagęszczenia gruntu, określona wg wzoru: ρ d I s = ρ ds gdzie: ρ d - gęstość objętościowa szkieletu zagęszczonego gruntu, (Mg/m 3 ), ρ ds - maksymalna gęstość objętościowa szkieletu gruntowego przy wilgotności optymalnej, określona w normalnej próbie Proctora, zgodnie z PN-B-04481, służąca do oceny zagęszczenia gruntu w robotach ziemnych, badana zgodnie z normą BN-77/ , (Mg/m 3 ) Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w ST D Wymagania ogólne. 2. MATERIAŁY Do wykonania nasypów należy stosować wyłącznie grunty które spełniają wymagania zawarte w PN-S i są zaakceptowane przez Inżyniera. Akceptacja powinna następować na bieżąco, w czasie trwania Robót ziemnych, na podstawie przedkładanych przez Wykonawcę wyników badań laboratoryjnych określonych w niniejszej ST. W przypadku stosowania materiałów o ograniczonej przydatności Wykonawca ma obowiązek uwzględnienia wszystkich zastrzeżeń dotyczących technologii i dopuszczonych miejsc wbudowania tych materiałów, określonych w PN-S (tablica 2). Wartość wskaźnika różnoziarnistości "U" gruntów użytych do budowy dolnych warstw nasypów powinna być większa od 3. Przydatne na górną warstwę nasypów o grubości co najmniej 0,5 m są grunty spełniające wymagania zawarte w tablicy 1. Tablica 1 Wymagania dla gruntów

53 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Cecha gruntu Wymagania uziarnienie odpowiadające wymaganiom normy PN-86/B-02480, PN-EN 13242, PN-EN PN-EN wskaźnik różnoziarnistości 3 wskaźnik piaskowy > 35 wodoprzepuszczalność >8 m /dobę max. gęstość objętościowa > 1,6 g/cm 3 Badania przydatności gruntów do budowy nasypu powinno być przeprowadzone na próbkach pobranych z każdej partii przeznaczonej do wbudowania w korpus ziemny, pochodzącej z nowego źródła, jednak nie rzadziej niż jeden raz na 3000 m 3. W każdym badaniu należy określić właściwości podane w tablicy 2. Tablica 2 Wymagania dla gruntów Cecha gruntu Metody badań skład granulometryczny zawartość części organicznych wilgotność naturalna wilgotność optymalna i maksymalna gęstość objętościowa szkieletu gruntowego granica płynności kapilarność bierna PN-B-04493:1966 wskaźnik piaskowy PN-EN SPRZĘT 3.1. Sprzęt do robót ziemnych Wykonawca przystępujący do wykonania robót ziemnych powinien wykazać się możliwością korzystania z następującego sprzętu do: - odspajania i wydobywania gruntów (narzędzia mechaniczne, młoty pneumatyczne, zrywarki, koparki, ładowarki, wiertarki mechaniczne itp.), - jednoczesnego wydobywania i przemieszczania gruntów (spycharki, zgarniarki, równiarki, urządzenia do hydromechanizacji itp.), - transportu mas ziemnych (samochody wywrotki, samochody skrzyniowe, taśmociągi itp.), - sprzętu zagęszczającego (walce, ubijaki, płyty wibracyjne itp.) Dobór sprzętu zagęszczającego W tablicy 3 podano, dla różnych rodzajów gruntów, orientacyjne dane przy doborze sprzętu zagęszczającego. Sprzęt do zagęszczania powinien być zatwierdzony przez Inżyniera. Tablica 3. Orientacyjne dane przy doborze sprzętu zagęszczającego Rodzaje urządzeń zagęszczających Walce statyczne gładkie * Walce statyczne okołkowane * Walce statyczne ogumione * Walce wibracyjne gładkie ** Walce wibracyjne okołkowane ** Rodzaje gruntu niespoiste: piaski, żwiry, pospółki liczba przejść n *** grubość warstwy [ m ] Uwagi o przydatności maszyn 0,1 do 0,2 4 do 8 1) - - 2) 0,2 do 0,5 6 do 8 3) 0,4 do 0,7 4 do 8 4) 0,3 do 0,6 3 do 6 5)

54 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Zagęszczarki wibracyjne ** 0,3 do 0,5 4 do 8 6) Ubijaki szybkouderzające 0,2 do 0,4 2 do4 6) Ubijaki o masie od 1 do 10 Mg zrzucane z wysokości od 5 do 10 m 2,0 do 8,0 4 do 10 uderzeń w punkt *) Walce statyczne są mało przydatne w gruntach kamienistych. **) Wibracyjnie należy zagęszczać warstwy grubości 15 cm, cieńsze warstwy należy zagęszczać statycznie. ***) Wartości orientacyjne, właściwe należy ustalić na odcinku doświadczalnym. Uwagi: 1) Do zagęszczania górnych warstw podłoża. Zalecane do codziennego wygładzania (przywałowania) gruntów spoistych w miejscu pobrania i w nasypie. 2) Nie nadają się do gruntów nawodnionych. 3) Mało przydatne w gruntach spoistych. 4) Do gruntów spoistych przydatne są walce średnie i ciężkie, do gruntów kamienistych - walce bardzo ciężkie. 5) Zalecane do piasków pylastych i gliniastych, pospółek gliniastych i glin piaszczystych. 6) Zalecane do zasypek wąskich przekopów 4. TRANSPORT Grunt można przewozić dowolnymi środkami transportu. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Dostawy materiału na nasypy Wykonawca jest zobowiązany do prowadzenia kontroli dostaw oraz wykonania zgodnie z ustaloną w Programie Zapewnienia Jakości częstotliwością laboratoryjnych badań kontrolnych. Wyniki tych badań należy przekazywać w określonym trybie nadzorowi. W Umowie z dostawcą (producentem) oraz w Programie Zapewnienia Jakości należy jednoznacznie określić sposób postępowania w przypadku dostawy materiału niezgodnego z wymaganiami niniejszej specyfikacji. Pochodzenie materiału i jego jakość powinny być wcześniej zaaprobowane przez Inżyniera. Wykonawca powinien zaproponować źródło (źródła) dostaw materiałów oraz przedstawić wyniki badań jakości w ramach PZJ Zakres wykonywanych robót Warunki ogólne Wykonywanie nasypów może nastąpić po wykonaniu robót przygotowawczych zgodnie ze Specyfikacją Techniczną D po wyrażeniu zgody przez Inżyniera. Przed przystąpieniem do budowy nasypu należy w obrębie jego podstawy zakończyć roboty przygotowawcze, określone w ST D Roboty przygotowawcze. Wykonawca powinien skontrolować wskaźnik zagęszczenia gruntów rodzimych, zalegających w górnej strefie podłoża nasypu, do głębokości 0,5 metra od powierzchni terenu. Minimalna wartość wskaźnika zagęszczenia powinna wynosić 0,97. Jeżeli wartość wskaźnika jest mniejsza Wykonawca dogęści podłoże tak, aby wymagania zostały osiągnięte Wykonanie nasypów W celu zapewnienia stateczności nasypu i jego równomiernego osiadania, należy przestrzegać następujących zasad: - styk dwóch przyległych części nasypu, wykonanych z różnorodnych gruntów wykonać przy pomocy stopni wg punktu ,

55 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D górną warstwę nasypu o grubości co najmniej 0,50 m wykonać z materiału o własnościach określonych w punkcie 2.2, - grunt przewieziony w miejsce wbudowania musi być bezzwłocznie wbudowany w nasyp, - nasypy należy wykonać metodą warstwową, - nasypy powinny być wznoszone równomiernie na całej szerokości każdej strony drogi - grubość warstwy w stanie luźnym powinna być odpowiednio dobrana w zależności od rodzaju gruntu i sprzętu użytego do zagęszczania, - przystąpienie do układania kolejnej warstwy nasypu może nastąpić dopiero po dokonaniu odbioru warstwy poprzedniej, - grunty o różnych właściwościach należy układać w oddzielnych warstwach, - grunty spoiste należy wbudowywać w dolne warstwy nasypów, a grunty niespoiste w górne, - warstwy gruntu przepuszczalnego należy układać poziomo, a warstwy gruntu mało przepuszczalnego ze spadkiem górnej powierzchni około 4 %, - ukształtowanie powierzchni warstwy powinno uniemożliwiać lokalne gromadzenie się wody Wykonanie nasypów nad przepustami Nasypy w obrębie przepustów należy wykonywać jednocześnie z obu stron przepustu z jednakowych, dobrze zagęszczonych poziomych warstw gruntu. Dopuszcza się wykonanie przepustów z innych poprzecznych elementów odwodnienia w przekopach (wcinkach) wykonanych w poprzek uformowanego nasypu. W tym przypadku podczas wykonania nasypu w obrębie przekopu należy wykonać w jego skarpie stopnie o szerokości do 1,0 metra. Spadek górnej powierzchni stopni powinien wynosić 4% ±1% w kierunku zgodnym z pochyleniem skarpy. Wycięcie stopni obowiązuje zawsze przy wykonywaniu styku dwóch przyległych części nasypu, wykonanych z gruntów o różnych właściwościach lub w różnym czasie Poszerzenie nasypu Przy poszerzeniu istniejącego nasypu należy wykonywać w jego skarpie stopnie o szerokości do 1,0 m. Spadek górnej powierzchni stopni powinien wynosić 4% ±1% w kierunku zgodnym z pochyleniem skarpy. Wycięcie stopni obowiązuje zawsze przy wykonywaniu styku dwóch przyległych części nasypu, wykonanych z gruntów o różnych właściwościach lub w różnym czasie Wymagana dokładność wykonania nasypów Szerokość korony drogi nie powinna różnić się od szerokości projektowanej, więcej niż o 10 cm, a krawędź korony nie powinna mieć widocznych załamań. Pochylenie skarp nasypów nie może się różnić od projektowanych pochyleń więcej niż o 10%. Powierzchnie skarp nie powinny mieć większych wklęśnięć niż 10 cm. Szerokość i głębokość rowów nie powinna różnić się od projektowanych, więcej niż o 5 cm. Spadek dna rowów powinien być zgodny z zaprojektowanym z dokładnością do 0.05% Zagęszczanie gruntów a) Wymagania dotyczące zagęszczenia gruntów w nasypach. Wskaźnik zagęszczenia gruntów w nasypach, określony według normy PN-EN :2009 Eurokod 7 powinien na całej szerokości korpusu spełniać wymagania podane w tablicy poniżej. Tablica 4. Minimalne wartości wskaźnika zagęszczenia gruntu w nasypach Strefa nasypu Minimalna wartość I s kategoria ruchu KR 3-6 kategoria ruchu KR

56 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Strefa nasypu Minimalna wartość I s kategoria ruchu KR 3-6 kategoria ruchu KR 1-2 Górna warstwa o grubości 20 1,00 1,03* cm Niżej leżące warstwy nasypu do głębokości od powierzchni 1,00 0,97 robót ziemnych: 2,0 m Warstwa nasypu od powierzchni robot ziemnych 0,97 0,95 poniżej: 2,0 m Pobocza gruntowe 1,00 0,97 Jeżeli zagęszczenie warstwy jest mniejsze od wymaganego, wówczas wykonawca powinien spulchnić warstwę, doprowadzić grunt do wilgotności optymalnej i ponownie zagęścić. Jeżeli powtórne zagęszczenie nie spowoduje uzyskania wymaganych wskaźników zagęszczenia Wykonawca powinien usunąć warstwę i wbudować nowy grunt. b) Wtórny moduł odkształcenia (E 2 ) Dla kontroli nośności i zagęszczenia podłoża nasypów należy stosować jako kryterium zastępcze metody obciążeń płytowych wg załącznika do normy na roboty ziemne albo inne metody zaakceptowane przez Inżyniera. Stosunek wtórnego i pierwotnego modułu nie powinien przekraczać 2,2 dla I S 1,0 i 2,5 dla I S < 1,0 Wtórny moduł odkształcenia w zależności od kategorii ruchu wynosi: - dla KR1 i 2 E MPa - dla KR 3-6 E MPa Wykonanie zagęszczenia gruntów a) Wilgotność zagęszczanego gruntu. Wilgotność gruntu w czasie jego zagęszczania powinna być zbliżona do optymalnej. Wilgotność optymalną gruntu i jego gęstość, należy określić laboratoryjnie wg PN-B-04481:1988 Grunty budowlane. Badania próbek gruntu. Wilgotność gruntu w czasie zagęszczania powinna być równa wilgotności optymalnej, z tolerancją: - w gruntach niespoistych ±2 % - w gruntach mało i średnio spoistych +0 %, 2 % - w mieszaninach popiołowo-żużlowych +2 %, 4 % b) Grubość warstw zagęszczanego gruntu. Grubość warstw zagęszczanego gruntu w nasypie oraz liczbę przejazdów maszyny zagęszczającej, należy określić doświadczalnie dla każdego rodzaju gruntu i typu maszyn zgodnie z zasadami podanymi w punkcie d) Rozścielone warstwy gruntu o ustalonej grubości, zagęszcza się poczynając od krawędzi nasypu w kierunku osi drogi, aż do uzyskania wymaganego wskaźnika zagęszczenia. c) Równomierność zagęszczania. Do osiągnięcia równomiernego zagęszczania gruntu należy: - rozścielać grunt warstwami poziomymi, - warstwy nasypanego gruntu zagęszczać na całej ich szerokości, - warstwy gruntu zagęszczać od krawędzi ku środkowi nasypu. d) Próbne zagęszczenie Odcinek doświadczalny dla próbnego zagęszczenia gruntu o minimalnej powierzchni 300 m 2, powinien być wykonany na terenie oczyszczonym z gleby, na którym układa się grunt czterema pasmami o szerokości od 3,5 do 4,5 m każde. Poszczególne warstwy

57 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D układanego gruntu powinny mieć w każdym pasie inną grubość z tym, że wszystkie muszą mieścić się w granicach właściwych dla danego sprzętu zagęszczającego. Wilgotność gruntu powinna być równa optymalnej z tolerancją podaną w punkcie a). Grunt ułożony na poletku według podanej wyżej zasady powinien być następnie zagęszczony, a po każdej serii przejść maszyny należy określić wskaźniki zagęszczenia, dopuszczając stosowanie innych, szybkich metod pomiaru (sonda izotopowa, ugięciomierz udarowy po ich skalibrowaniu w warunkach terenowych). Oznaczenie wskaźnika zagęszczenia należy wykonać co najmniej w 4 punktach, z których co najmniej 2 powinny umożliwić ustalenie wskaźnika zagęszczenia w dolnej części warstwy. Na podstawie porównania uzyskanych wyników zagęszczenia z wymaganiami podanymi w punkcie dokonuje się wyboru sprzętu i ustala się potrzebną liczbę przejść oraz grubość warstwy rozkładanego gruntu Dokop Miejsce dokopu gruntu wymaga akceptacji Inżyniera. Miejsce powinno być tak dobrane, aby uzyskać najkrótszą możliwą odległość transportu. Pozyskiwanie gruntu z dokopu może rozpocząć się dopiero po zbadaniu przydatności gruntu oraz po pisemnej zgodzie Inżyniera. Grunty nieprzydatne do budowy nasypów nie powinny być odspajane, chyba że wymaga tego dostęp do gruntu przydatnego. Odspajane grunty nieprzydatne powinny być złożone w sposób wynikający z umowy Wykonawcy i właściciela dokopu. Roboty ziemne na terenie dokopu nie będą włączone do obmiaru. O ile to konieczne dokop należy odwodnić. Wszystkie koszty pozyskania gruntu z dokopu, a w tym odwodnienia, dróg tymczasowych, utrzymania dokopu i zagospodarowania go po zakończeniu jego eksploatacji Wykonawca uwzględni w cenie nasypu z gruntu z dokopu Plantowanie powierzchni skarp i korony nasypów Plantowanie wykonać ręcznie przy pomocy drobnego sprzętu (grabie, łopaty); doprowadzić skarpy do kształtu zgodnego z dokumentacją projektową. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Kontrole i badania w trakcie wykonywania robót Badania w czasie prowadzenia robót polegają na sprawdzeniu przez Inżyniera na bieżąco, w miarę postępu robót, jakości używanych przez Wykonawcę materiałów i zgodności wykonywanych robót ziemnych z Dokumentacją Projektową i wymaganiami niniejszej specyfikacji Sprawdzenie prac przygotowawczych Sprawdzenie to polega na skontrolowaniu zgodności z wymaganiami podanymi w pkt Kontrola prawidłowości wykonania dotyczy także następujących prac: a) sprawdzenia zgodności warunków geotechnicznych z podanymi w projekcie i ustalenia ewentualnych zmian, b) skontrolować czy wykonano wycięcia stopni w skarpach, zgodnie z wymaganiami podanymi w p , c) stwierdzić czy wykonano zagęszczenie podłoża pod nasyp zgodnie z wymaganiami podanymi w p Badanie dostaw materiałów na nasypy Wykonawca wykona badania zapisane w p. 2 jeden raz na 3000 m Sprawdzenie wykonywania nasypów Sprawdzenie to polega na skontrolowaniu zgodności z wymaganiami podanymi w punktach oraz Sprawdzenie to powinno następować, co 50 m Sprawdzenie zagęszczenia gruntów

58 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Wykonawca skontroluje zagęszczenie warstwy nie rzadziej niż w 3 punktach na 1000 m 2 warstwy. Laboratorium Inżyniera zbada wskaźnik zagęszczenia podłoża w nasypach dla każdej warstwy zgodnie z pkt i 5.2.4, oraz raz w trzech punktach na 2000 m 2 warstwy w przypadku określania pierwotnego i wtórnego modułu odkształcenia dla korpusu z PN-EN :2009 Eurokod 7 Oznaczenie wskaźnika zagęszczenia I s powinno być przeprowadzone wg PN-EN :2009 Eurokod 7 Moduły odkształcenia oblicza się z następujących wzorów: E 1 = (3* p/4* s)*d E 2 = (3* p 2 /4* s 2 )*D gdzie: E 1 - moduł pierwotny odkształcenia [MPa], E 2 - moduł wtórny odkształcenia [MPa], p - różnica nacisków w pierwszym cyklu obciążania [MPa], p 2 - różnica nacisków w drugim cyklu obciążania [MPa], s - przyrost osiadań odpowiadający różnicy nacisków p [mm], s 2 - przyrost osiadań odpowiadający różnicy nacisków p 2 [mm], D - średnica płyty [mm]. Stosunek wtórnego i pierwotnego modułu odkształcenia mierzonego przy użyciu płyty o średnicy 30cm nie powinien przekraczać 2.2. Wyniki kontroli zagęszczenia robót Wykonawca powinien wpisywać do dokumentów laboratoryjnych. Prawidłowość zagęszczenia konkretnej warstwy nasypu lub podłoża pod nasypem powinna być potwierdzona przez Inżyniera wpisem w dzienniku budowy Badania w czasie odbioru nasypów Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów do odbioru korpusu ziemnego podaje tablica 5. Tablica 5. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów wykonanych robót ziemnych Lp. Badana cecha Minimalna częstotliwość badań i pomiarów 1 Pomiar szerokości korpusu ziemnego Pomiar taśmą, szablonem, łatą o długości 3 m i 2 Pomiar szerokości dna rowów 3 Pomiar rzędnych powierzchni korpusu ziemnego 4 Pomiar pochylenia skarp 5 Pomiar równości powierzchni korpusu 6 Pomiar równości skarp 7 Pomiar spadku podłużnego powierzchni korpusu lub dna rowu poziomicą lub niwelatorem, w odstępach co 200 m na prostych, w punktach głównych łuku, co 100 m na łukach o R 100 m co 50 m na łukach o R <100 m oraz w miejscach, które budzą wątpliwości Pomiar niwelatorem rzędnych w odstępach co 200 m oraz w punktach wątpliwych 8 Badanie zagęszczenia gruntu Wskaźnik zagęszczenia określać dla każdej ułożonej warstwy lecz nie rzadziej niż w trzech punktach na 1000 m 2 warstwy Sprawdzenie dokumentów kontrolnych Sprawdzenie dokumentów kontrolnych dotyczy: a) oznaczeń laboratoryjnych, b) dziennika budowy, c) dzienników laboratorium Wykonawcy, d) protokółów odbiorów Robót zanikających i ulegających zakryciu Sprawdzenie przekroju poprzecznego i szerokości korpusu ziemnego Sprawdzenie przeprowadza się wg zasad opisanych w tablicy

59 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Stwierdzone w czasie kontroli odchylenia od Dokumentacji Projektowej nie mogą przekraczać wartości dopuszczalnych w punkcie Sprawdzenie spadków podłużnych trasy Kontrolę spadków podłużnych należy oprzeć na ocenie rzędnych wysokościowych korony korpusu oraz rowów. Odchylenie od rzędnych projektowanych nie powinno być większe niż: - dla podłoża nawierzchni 2 cm, +0 cm, - rzędne profilu dna rowu 3 cm, +1 cm Sprawdzenie zagęszczenia gruntów i nośności Sprawdzenie przeprowadza się na podstawie wyników podanych w dokumentach kontrolnych oraz przez przeprowadzenie wyrywkowych badań bezpośrednich. Kontrolę zagęszczenia gruntów przeprowadza się według metod podanych w pkt Zagęszczenie gruntów na ocenianym odcinku uznaje się za zgodne z wymaganiami, jeśli wartości wskaźników zagęszczenia I s oraz stosunki modułów odkształcenia spełniać będą warunki podane w pkt a. i b Sprawdzenie skarp Sprawdzenie wykonania skarp należy przeprowadzić, kontrolując zgodność pochyleń z Dokumentacją Projektową. Dopuszczalne odchylenia od wymaganego pochylenia podano w punkcie OBMIAR ROBÓT Jednostką obmiarową jest: - wykonania nasypów m 3, - plantowanie (obrobienie na czysto) powierzchni skarp i korony nasypów m ODBIÓR ROBÓT Wykonanie nasypów odbiera się na warunkach robót zanikających. Roboty ziemne związane z wykonaniem nasypów uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową jeżeli wszystkie wyniki badań są zgodne z wymaganiami określonymi w punkcie 2, 5 i 6 ST. Jeżeli chociaż jedno z wymagań określonych w ST nie jest spełnione Wykonawca zobowiązany jest do doprowadzenia ich do wymagań na własny koszt. Usuwanie wad i usterek Wykonawca wykonuje w terminie ustalonym z Inżynierem. Jeżeli stwierdzone usterki nie wpływają istotnie na pogorszenie warunków jakościowych Inżynier może dokonać potrącenia za jakość bez potrzeby ich usuwania. 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI Cena nasypu z gruntu z dokopu obejmuje: - prace pomiarowe i przygotowawcze, - oznakowanie robót prowadzonych w pasie drogowym, - zakup i transport gruntu z dokopu na miejsce wbudowania, - odspojenie gruntu i załadunek na środki transportu oraz rozładunek, - koszt wbudowania gruntu w nasyp, - koszt pozyskania dokopu, - koszt robót na terenie dokopu i koszt utrzymania dokopu, - zagęszczenie poszczególnych warstw nasypu, - formowanie nasypu do wymaganego kształtu, - profilowanie poboczy, - wykonanie wymaganych badań i pomiarów, - uporządkowanie miejsc prowadzonych robót, - odwodnienie dokopu, drogi tymczasowe w dokopie, - zagospodarowanie dokopu po zakończeniu eksploatacji, - inne nie wymienione koszty pozyskania gruntu z dokopu,

60 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D dogęszczenie podłoża nasypu, - doprowadzenie gruntu do wilgotności optymalnej, - wykonanie odcinka doświadczalnego do próbnego zagęszczenia. Cena wykonania plantowania powierzchni skarp i korony nasypów obejmuje: - prace przygotowawcze i pomiarowe, - oznakowanie robót prowadzonych w pasie drogowym, - plantowanie skarp i korony nasypów, - wykonanie niezbędnych pomiarów i badań, - uporządkowanie miejsc prowadzonych robót. 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Normy PN-B Grunty budowlane. Określenia. Symbole. Podział i opis gruntów PN-B Geotechnika. Terminologia podstawowa, symbole literowe i jednostki miar PN-B Grunty budowlane. Badania próbek gruntów PN-B Grunty budowlane. Oznaczanie kapilarności biernej PN-B Geotechnika. Roboty ziemne. Wymagania ogólne PN-S Drogi samochodowe. Roboty ziemne. Wymagania i badania PN-S Drogi samochodowe. Podbudowy z kruszyw stabilizowanych mechanicznie PN-EN 933-8:2001 Badania geometrycznych właściwości kruszyw. Ocena zawartości drobnych cząstek.badanie wskaźnika piaskowego PN-B-1112:1996 Kruszywa mineralne. Kruszywo łamane do nawierzchni drogowych. PN-B-23004:1998 Kruszywa mineralne. Kruszywa sztuczne. Kruszywa z żużla wielkopiecowegokawałkowego. BN-64/ Drogi samochodowe. Oznaczenie modułu odkształcenia nawierzchni podatnychi podłoża przez obciążenie płytą BN-77/ Oznaczenie wskaźnika zagęszczenia gruntu - PN-EN Projektowanie geotechniczne Część 2: Rozpoznanie i badania 2:2009 Eurokod 7 podłoża gruntowego Inne dokumenty -. Wykonanie i odbiór robót ziemnych dla dróg szybkiego ruchu, IBD i M W- wa Dz.U. Nr 43 Rozporządzenie MTiGM z dn w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie

61 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D PROFILOWANIE I ZAGĘSZCZANIE PODŁOŻA

62 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D WSTĘP 1.1. Przedmiot Przedmiotem niniejszej Specyfikacji Technicznej Wykonania i Odbioru Robót zwanej dalej Specyfikacją Techniczna - ST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z profilowaniem i zagęszczaniem podłoża gruntowego w Ramach Remontu drogi powiatowej łączącej ul. Dąbrowskiego z ul. Wojska Polskiego w Morągu jako objazd na czas rozbudowy ul. Dąbrowskiego Zakres stosowania Specyfikacja Techniczna (ST) stanowi dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót na drogach Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą wyprofilowania i zagęszczenia podłoża pod warstwy konstrukcyjne Określenia podstawowe Określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i definicjami podanymi w ST D Wymagania ogólne. 2. MATERIAŁY Nie występują. 3. SPRZĘT Do wykonania koryta, profilowania i zagęszczenia podłoża należy użyć: - koparko-ładowarki uniwersalne, - zagęszczarki mechaniczne, - walce wibracyjne i statyczne, -ubijaki mechaniczne, 4. TRANSPORT Nie występuje. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Zasady ogólne Wykonawca powinien przystąpić do wykonania profilowania i zagęszczenia podłoża bezpośrednio przed rozpoczęciem robót związanych z wykonaniem warstw nawierzchni. Wcześniejsze przystąpienie do wykonania profilowania i zagęszczania podłoża jest możliwe wyłącznie za zgodą Inżyniera, w korzystnych warunkach atmosferycznych. Po wyprofilowanym i zagęszczonym podłożu nie może odbywać się ruch budowlany, niezwiązany bezpośrednio z wykonaniem pierwszej warstwy nawierzchni Profilowanie i zagęszczanie podłoża Przed przystąpieniem do profilowania podłoże powinno być oczyszczone ze wszelkich zanieczyszczeń. Po oczyszczeniu powierzchni podłoża należy sprawdzić, czy istniejące rzędne terenu umożliwiają uzyskanie po profilowaniu zaprojektowanych rzędnych podłoża. Zaleca się, aby rzędne terenu przed profilowaniem były o co najmniej 5 cm wyższe niż projektowane rzędne podłoża. Jeżeli powyższy warunek nie jest spełniony i występują zaniżenia poziomu w podłożu przewidzianym do profilowania, Wykonawca powinien spulchnić podłoże na głębokość zaakceptowaną przez Inżyniera, dowieźć dodatkowy grunt spełniający wymagania obowiązujące dla górnej strefy korpusu, w ilości koniecznej do uzyskania wymaganych

63 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D rzędnych wysokościowych i zagęścić warstwę do uzyskania wartości wskaźnika zagęszczenia I s = 1,00. Bezpośrednio po profilowaniu podłoża należy przystąpić do jego zagęszczania. Zagęszczanie podłoża należy kontynuować do osiągnięcia wskaźnika zagęszczenia I s = 1, Utrzymanie wyprofilowanego i zagęszczonego podłoża Podłoże po wyprofilowaniu i zagęszczeniu powinno być utrzymywane w dobrym stanie. Jeżeli po wykonaniu robót związanych z profilowaniem i zagęszczeniem podłoża nastąpi przerwa w robotach i Wykonawca nie przystąpi natychmiast do układania warstw nawierzchni, to powinien on zabezpieczyć podłoże przed nadmiernym zawilgoceniem, na przykład przez rozłożenie folii lub w inny sposób zaakceptowany przez Inżyniera. Jeżeli wyprofilowane i zagęszczone podłoże uległo nadmiernemu zawilgoceniu, to do układania kolejnej warstwy można przystąpić dopiero po jego naturalnym osuszeniu. Po osuszeniu podłoża Inżynier oceni jego stan i ewentualnie zaleci wykonanie niezbędnych napraw. Jeżeli zawilgocenie nastąpiło wskutek zaniedbania Wykonawcy, to naprawę wykona on na własny koszt. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Szerokość profilowanego podłoża Szerokość profilowanego podłoża nie może różnić się od szerokości projektowanej o więcej niż +10 cm i -5 cm. Należy ją sprawdzać co najmniej 10 razy na 1 km Równość profilowanego podłoża Nierówności podłużne należy mierzyć 4-metrową łatą zgodnie z normą BN-68/ Nierówności poprzeczne należy mierzyć 3-metrową łatą. Nierówności nie mogą przekraczać 20 mm Spadki poprzeczne Spadki poprzeczne profilowanego podłoża powinny być zgodne z dokumentacją projektową z tolerancją ± 0,5% Rzędne wysokościowe Różnice pomiędzy rzędnymi wysokościowymi wyprofilowanego podłoża i rzędnymi projektowanymi nie powinny przekraczać +1 cm, -2 cm Ukształtowanie osi w planie Oś w planie nie może być przesunięta w stosunku do osi projektowanej o więcej niż ±5 cm Zagęszczenie profilowanego podłoża Musi być zgodne z wymaganiami określonymi w punkcie 5.3. Wilgotność w czasie zagęszczania należy badać według PN-B Wilgotność gruntu podłoża powinna być równa wilgotności optymalnej z tolerancją od -20% do + 10%. 7. OBMIAR ROBÓT Jednostką obmiarową jest m 2 profilowania. (metr kwadratowy) wykonanego i odebranego 8. ODBIÓR ROBÓT Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacja projektową, ST i wymaganiami Inżyniera, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg punktu 6 dały wyniki pozytywne. Profilowanie i zagęszczenie podłoża odbierane jest na zasadach odbioru robót zanikających i ulegających zakryciu. W przypadku stwierdzenia usterek Inżynier ustali zakres wykonania robót poprawkowych, które Wykonawca zobowiązany jest wykonać niezwłocznie i na koszt własny według zasad niniejszej ST

64 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D PODSTAWA PŁATNOŚCI Cena wykonania 1 m 2 wyprofilowania i zagęszczenia podłoża obejmuje: prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, oznakowanie robót prowadzonych w pasie drogowym, profilowanie podłoża, zagęszczenie, utrzymanie podłoża, przeprowadzenie pomiarów i badań laboratoryjnych, wymaganych w specyfikacji technicznej. 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Normy 1. PN-B Grunty budowlane. Określenia. Symbole. Podział i opis gruntów 2. PN-B Grunty budowlane. Badania próbek gruntów 3. PN-B Grunty budowlane. Oznaczanie kapilarności biernej 4. PN-S Drogi samochodowe. Roboty ziemne. Wymagania i badania 5. PN-EN Oznaczenie wskaźnika piaskowego 6. PN-EN :2009 Eurokod 7 Projektowanie geotechniczne Część 2: Rozpoznanie i badania podłoża gruntowego 7. BN-77/ Oznaczenie wskaźnika zagęszczenia gruntu Inne dokumenty 8. Wykonanie i odbiór robót ziemnych dla dróg szybkiego ruchu, IBD i M W- wa Dz.U. Nr 43 Rozporządzenie MTiGM z dn w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie

65 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D WARSTWA ODSĄCZAJĄCA I ODCINAJĄCA

66 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D WSTĘP 1.1. Przedmiot Przedmiotem niniejszej Specyfikacji Technicznej Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych (zwanej dalej Specyfikacją Techniczną - ST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonaniem warstw odsączających i odcinających w Ramach Remontu drogi powiatowej łączącej ul. Dąbrowskiego z ul. Wojska Polskiego w Morągu jako objazd na czas rozbudowy ul. Dąbrowskiego Zakres stosowania Specyfikacja techniczna (ST) stanowi dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót na drogach Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonaniem : Wykonanie warstwy odsączającej z piasku gr. 10 cm Wykonanie warstwy odsączającej z piasku gr. 20 cm 1.4. Określenia podstawowe Określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z określeniami podanymi w ST D Wymagania ogólne. 2. MATERIAŁY 2.1. Zastosowane materiały Materiałem zastosowanymi przy wykonywaniu warstwy odsączającej i odcinającej jest piasek Właściwości kruszywa - różnoziarnistość d 60 : d 10 5 gdzie: d 60 - wymiar sita, przez które przechodzi 60% kruszywa tworzącego warstwę odsączającą lub odcinającą, d 10 - wymiar sita, przez które przechodzi 10% kruszywa tworzącego warstwę odsączającą lub odcinającą, - szczelność: D 15 : d 85 < 5 gdzie: D 15 wymiar sita przez które przechodzi 15% ziarn warstwy odsączającej, d 85 wymiar sita przez które przechodzi 85% ziarn gruntu podłoża. Dla materiałów stosowanych przy wykonaniu warstw odsączających warunek szczelności musi być spełniony, gdy warstwa ta nie jest układana na warstwie odcinającej. - wskaźnika zagęszczenia 1,00 według normalnej próby Proctora (PN-B-04481, metoda I lub II), badanego zgodnie z normą BN-77/ wodoprzepuszczalność wartość współczynnika wodoprzepuszczalności powinna przekraczać 8 m/dobę. - piasek stosowany do warstwy podsypkowej powinien spełniać wymagania normy PN- B dla gruntu 1 i Składowanie kruszywa Jeżeli kruszywo przeznaczone do wykonania warstwy odsączającej lub odcinającej nie jest wbudowane bezpośrednio po dostarczeniu na budowę i zachodzi potrzeba jego okresowego składowania, to Wykonawca robót powinien zabezpieczyć kruszywo przed

67 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D zanieczyszczeniem i zmieszaniem z innymi materiałami kamiennymi. Podłoże w miejscu składowania powinno być równe, utwardzone i dobrze odwodnione. 3. SPRZĘT Wykonawca przystępujący do wykonania warstwy odsączającej lub odcinającej powinien wykazać się możliwością korzystania z następującego sprzętu: - równiarek, - walców, - płyt wibracyjnych lub ubijaków mechanicznych. 4. TRANSPORT Kruszywa można przewozić dowolnymi środkami transportu w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem, zmieszaniem z innymi materiałami, nadmiernym wysuszeniem i zawilgoceniem. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Zasady ogólne Wykonanie warstwy odsączającej i odcinającej należy poprzedzić wykonaniem profilowania dna koryta oraz badaniem jego zagęszczenia. Profilowanie podłoża powinno być wykonane w korzystnych warunkach atmosferycznych i skoordynowane z kompleksowym wykonaniem wszystkich elementów nawierzchni Rozkładanie kruszywa Kruszywo powinno być rozkładane w warstwie o grubości wynikającej z konieczności lokalnego wyrównania z zachowaniem wymaganych spadków i rzędnych wysokościowych. Grubość rozłożonej warstwy luźnego kruszywa powinna być taka, aby po jej zagęszczeniu osiągnięto grubość projektowaną. W miejscach, w których widoczna jest segregacja kruszywa należy przed zagęszczeniem wymienić kruszywo na materiał o odpowiednich właściwościach Zagęszczenie kruszywa Natychmiast po końcowym wyprofilowaniu warstwy należy przystąpić do jej zagęszczania. Zagęszczanie nawierzchni o jednostronnym spadku należy rozpoczynać od dolnej krawędzi i przesuwać pasami podłużnymi częściowo nakładającymi się, w kierunku jej górnej krawędzi. Nierówności lub zagłębienia powstałe w czasie zagęszczania powinny być wyrównywane na bieżąco przez spulchnienie warstwy kruszywa i dodanie lub usunięcie materiału, aż do otrzymania równej powierzchni. Zagęszczanie należy kontynuować do osiągnięcia wskaźnika zagęszczenia nie mniejszego od 1,0 według normalnej próby Proctora, przeprowadzonej według PN-B Wilgotność kruszywa podczas zagęszczania powinna być równa wilgotności optymalnej z tolerancją od -20% do +10% jej wartości. W przypadku, gdy wilgotność kruszywa jest wyższa od wilgotności optymalnej, kruszywo należy osuszyć przez mieszanie i napowietrzanie. W przypadku, gdy wilgotność kruszywa jest niższa od wilgotności optymalnej, kruszywo należy zwilżyć określoną ilością wody i równomiernie wymieszać Utrzymanie warstwy odsączającej i odcinającej Warstwa odsączająca i odcinająca po wykonaniu, a przed ułożeniem następnej warstwy powinny być utrzymywane w dobrym stanie. Nie dopuszcza się ruchu budowlanego po wykonanej warstwie. W przypadku warstwy z kruszywa dopuszcza się ruch pojazdów koniecznych dla wykonania wyżej leżącej warstwy nawierzchni

68 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Koszt napraw wynikłych z niewłaściwego utrzymania warstwy obciąża Wykonawcę robót. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli W czasie wykonywania robót Wykonawca powinien prowadzić systematycznie badania kontrolne i dostarczać kopie ich wyników Inżynierowi Badania przed przystąpieniem do robót Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien wykonać badania kruszyw przeznaczonych do wykonania robót i przedstawić wyniki tych badań Inżynierowi. Badania te powinny obejmować wszystkie właściwości kruszywa określone w p Badania w czasie robót Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów dotyczących cech geometrycznych i zagęszczenia warstwy odcinającej podaje tablica 1. Tablica 1. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów warstwy odcinającej Lp. Wyszczególnienie badań i pomiarów 1 Szerokość warstwy 10 razy na 1 km Minimalna częstotliwość badań i pomiarów 2 Równość podłużna co 20 m na każdym pasie ruchu 3 Równość poprzeczna 10 razy na 1 km 4 Spadki poprzeczne *) 10 razy na 1 km 5 Rzędne wysokościowe co 25 m 6 Grubość warstwy Podczas budowy: w 3 punktach na każdej działce roboczej, lecz nie rzadziej niż raz na 400 m 2 Przed odbiorem: w 3 punktach, lecz nie rzadziej niż raz na 2000 m 2 7 Zagęszczenie, wilgotność kruszywa w 2 punktach na dziennej działce roboczej, lecz nie rzadziej niż raz na 600 m Szerokość warstwy Szerokość warstwy nie może się różnić od szerokości projektowanej o więcej niż +10 cm, -5 cm Równość warstwy Nierówności podłużne warstwy należy mierzyć 2 metrową łatą, zgodnie z normą BN- 68/ Nierówności poprzeczne warstwy należy mierzyć 2 metrową łatą. Nierówności nie mogą przekraczać 20 mm Spadki poprzeczne Spadki poprzeczne warstwy powinny być zgodne z dokumentacją projektową z tolerancją ± 0,5% Rzędne wysokościowe Różnice pomiędzy rzędnymi wysokościowymi warstwy i rzędnymi projektowanymi nie powinny przekraczać +1 cm i -2 cm Grubość warstwy Grubość warstwy powinna być zgodna z określoną w dokumentacji projektowej z tolerancją +1 cm, -2 cm. Powinna być mierzona w co najmniej trzech punktach na każdej działce roboczej Zagęszczenie warstwy

69 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Wskaźnik zagęszczenia warstwy, określony wg BN-77/ nie powinien być mniejszy od 1. Zagęszczenie należy badać przynajmniej w jednym punkcie na każdej działce roboczej Wilgotność kruszywa Wilgotność sprawdzać dwa razy dziennie proporcjonalnie do czasu wykonywania robót. Wilgotność kruszywa w czasie zagęszczenia należy badać według PN-B Wilgotność kruszywa powinna być równa wilgotności optymalnej z tolerancją od -20% do +10% Uziarnienie kruszywa Należy sprawdzać codziennie i porównywać z wartościami projektowanymi. 7. OBMIAR ROBÓT Jednostką obmiarową jest m 2 (metr kwadratowy) warstwy odsączającej i mrozoochronnej. Obmiar przeprowadzić w obecności Inżyniera. 8. ODBIÓR ROBÓT Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową, ST i wymaganiami Inżyniera, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pkt 6 dały wyniki pozytywne. Odbiór warstwy odsączającej i odcinającej należy dokonać na zasadach odbioru robót zanikających i ulegających zakryciu. Odbioru dokonuje Inżynier na podstawie wyników z bieżącej kontroli jakości materiałów i robot, ewentualnych badań i pomiarów uzupełnionych oraz oględzin warstwy. 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI Cena wykonania 1m 2 warstwy odsączającej i odcinającej z kruszywa obejmuje: prace pomiarowe, oznakowanie robót prowadzonych w pasie drogowym, zakup, załadunek, transport i rozładunek materiałów, rozłożenie na uprzednio przygotowanym podłożu warstwy materiału o grubości i jakości określonej w dokumentacji projektowej i specyfikacji technicznej, wyrównanie ułożonej warstwy do wymaganego profilu, zagęszczenie wyprofilowanej warstwy, przeprowadzenie pomiarów i badań laboratoryjnych wymaganych w specyfikacji technicznej, utrzymanie warstwy. 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Normy 1. PN-B Grunty budowlane. Określenia. Symbole. Podział i opis gruntów 2. PN-B Grunty budowlane. Badania próbek gruntów 3. PN-B Grunty budowlane. Oznaczanie kapilarności biernej 4. PN-S Drogi samochodowe. Roboty ziemne. Wymagania i badania 5. PN-EN Oznaczenie wskaźnika piaskowego 6. PN-EN :2009 Eurokod 7 Projektowanie geotechniczne Część 2: Rozpoznanie i badania podłoża gruntowego 7. BN-77/ Oznaczenie wskaźnika zagęszczenia gruntu

70 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Inne dokumenty 8. Wykonanie i odbiór robót ziemnych dla dróg szybkiego ruchu, IBD i M W- wa Dz.U. Nr 43 Rozporządzenie MTiGM z dn w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie

71 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D a SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D a ZABEZPIECZENIE NAWIERZCHNI PRZED SPĘKANIAMI ODBITYMI

72 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D a 1. WSTĘP 1.1. Przedmiot SST Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (SST) są wymagania ogólne dotyczące wykonania iodbioru robót związanych z wykonaniem wzmocnienia geosiatkąistniejącej nawierzchni w Ramach Remontu drogi powiatowej łączącej ul. Dąbrowskiego z ul. Wojska Polskiego w Morągu jako objazd na czas rozbudowy ul. Dąbrowskiego Zakres stosowania SST Szczegółowa specyfikacja techniczna jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót wymienionych w pkt Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą ogólnych zasad prowadzenia robót związanych z wbudowaniem siatki zbrojeniowej z włókien szklanych przesączanej asfaltem. Zgodnie z dokumentacja projektową należy wykonać : Ułożenie geosiatki na całej szerokości nawierzchni 1.4. Określenia podstawowe Siatka zbrojeniowa z włókien szklanych przesączanych asfaltem płaski wyrób syntetyczny zbudowany z wiązek włókien szklanych, ułożonych wzdłużnie i poprzecznie tworzących oczka siatki. Siatka w węzłach nie jest usztywniana przez co możliwe jest przesuwanie poszczególnych wiązek zbrojeniowych (w ograniczonym zakresie). Wiązki włókien tworzących siatkę w procesie produkcyjnym przesączane są asfaltem. Siatka posiada na górnej powierzchni posypkę z piasku a dolna powierzchnia pokryta jest cienką folią zabezpieczającą Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i definicjami podanymi w ST D-M Wymagania ogólne pkt Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w ST D-M Wymagania ogólne pkt 1.5. Wszelkie prace należy prowadzić w okresie bezdeszczowym (podczas układania siatki), przy suchym podłożu i temperaturze powietrza co najmniej +5 0 C. 2. MATERIAŁY Do wykonania powyższych robót należy stosować następujące materiały: kationowe emulsje modyfikowane polimeroasfaltami C60 BP3 ZM lub C60 BP4 ZM siatkę z włókien szklanych wstępnie przesączaną asfaltem alternatywnie kationowe emulsje asfaltowe C60 B3 ZM lub C60 B4 ZM siatkę z włókien szklanych wstępnie przesączaną asfaltem 2.1. Emulsja asfaltowa Do wykonania warstwy sczepnej na powierzchni, na której ma być ułożona siatka należy stosować emulsję asfaltową modyfikowane polimeroasfaltami o zawartości asfaltu 60%

73 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D a (C60 BP3 ZM lub C60 BP4 ZM) - zgodnych zaleceniami zawartymi w Wymaganiach Technicznych WT-3 Emulsje asfaltowe Siatka zbrojeniowa Do wykonania robót należy zastosować wyrób złożony z siatki szklanej wstępnie przesączanej asfaltem. Szczegółowe wymagania dotyczące siatki podano w tablicy 1. Tablica 1 Wymagania dla siatki Parametr Wartość Materiał włókno szklane Wydłużenie [%] max. 3,0 Ilość wiązek włókna na 1 mb: - wszerz 51+/- 2 - wzdłuż 50+/- 2 Wytrzymałość na rozciąganie [kn/m] - wszerz - wzdłuż Siatka powinna posiadać aprobatę techniczną IBDiM lub być produkowana zgodnie z wymaganiami Normy PN-EN SPRZĘT Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST D-M "Wymagania Ogólne" pkt. 3. Do wykonania robót powinien być stosowany sprzęt zaakceptowany przez Kierownika Projektu. Należy stosować: skrapiarkę do wykonania skropienia emulsją asfaltową, urządzenie do maszynowego rozkładania siatki (w przypadku znacznej powierzchni robót) wraz z maszyną transportową (sztaplarka, ładowarka z osprzętem itp) narzędzia tnące (noże, nożyce itp) ręczne palniki gazowe. 4. TRANSPORT I MAGAZYNOWANIE Ogólne warunki dotyczące transportu podano w ST D-M "Wymagania Ogólne" punkt 4. Siatkę należy transportować i magazynować w rolkach opakowanych fabrycznie, ułożonych poziomo na równym podłożu i w sposób zabezpieczający przed opadami atmosferycznymi i mechanicznymi uszkodzeniami. 5. WYKONANIE ROBÓT Ogólne zasady wykonania robót podano w ST D-M "Wymagania Ogólne" pkt Wbudowanie siatki Dla zapewnienia właściwego zespolenia z warstwami asfaltowymi siatki wstępnie powlekanej asfaltem, siatkę należy rozkładać na gorąco ze wstępnym sklejeniem siatki z podłożem

74 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D a Podłoże: stabilne (nośne) nawierzchnie bitumiczne zarówno nowo wykonane jak stare. Powierzchnię podłoża należy oczyścić i usunąć wszelkie luźne części. Lokalne ubytki lub szczeliny w podłożu o rozwartości powyżej 4 mm muszą być wypełnione lub naprawione odpowiednimi masami naprawczymi. Tak przygotowane podłoże należy skropić emulsją asfaltową modyfikowaną polimeroasfaltami (C60BP3 ZM lub C60 BP4 ZM) w ilości od około 0,25-0,30 kg/m2. Przy skropieniu lepiszczem asfaltowym na gorąco ilość 0,15-0,2 kg/m2. W przypadku podłoży frezowanych skropienie powinno być intensywniejsze o ok.50%. W szczególnych przypadkach dopuszcza się skropienie kationową emulsją asfaltową C60 B3 ZM lub C60 B4 ZM w ilości jak dla emulsji modyfikowanej polimeroasfaltem. Należy przestrzegać ogólnych zasad wykonania skropienia, obowiązujących przy wykonywaniu połączenia międzywarstwowego podanych w Wymaganiach Technicznych WT-2 Nawierzchnie asfaltowe zwracając szczególną uwagę na równomierność pokrycia powierzchni Ułożenie siatki: Siatkę można rozkładać zarówno ręcznie jak i maszynowo. Warstwę siatki możemy rozkładać na całej powierzchni wzmacnianego odcinka lub też tylko na fragmentach powierzchni (nad rysami, nad szwami roboczymi). W tym przypadku strefa zakotwienia siatki powinna wynosić min 50 cm. Rozłożenie siatki może nastąpić dopiero po przeschnięciu warstwy skropienia, do takiego stopnia, aby była lekko klejąca się, ale nie przywierała. Siatkę układa się na podłożu z jednoczesnym podgrzewaniem. Podczas procesu rozkładania, mikrofolia od spodu siatki ma być całkowicie roztopiona, a powłoka bitumiczna siatki winna być nagrzana. W przypadku aplikacji ręcznej warstwę folii należy stopić gazowym palnikiem ręcznym; w przypadku rozkładania maszynowego warstwa ta jest topiona przez palniki zabudowane w urządzeniu rozkładającym. Palniki i prędkość przejazdu maszyny należy tak regulować aby nie dopuścić do przegrzewania siatki (przypalania powłoki z wydzielaniem dymu ). W przypadku rozkładania ręcznego należy docisnąć warstwę siatki poprzez przejazd lekkiego walca obficie skrapianego. W przypadku rozkładania maszynowego nie jest to wymagane i w przypadku podłoży frezowanych nie zalecane. Nie jest wymagane dodatkowe kotwienie siatki zbrojeniowej do podłoża. Siatkę należy układać na zakład o szerokości min. 10 cm. Dotyczy to zarówno połączeń podłużnych jak i poprzecznych. Docinanie siatki na żądany wymiar zarówno w kierunku podłużnym jak i poprzecznym może się odbywać przy wykorzystaniu zarówno przyrządów ręcznych jak i z wykorzystaniem mechanicznych urządzeń tnących (szlifierki kątowe itp). Po rozłożonej warstwie siatki przygotowanej do przykrycia warstwą bitumiczną nawierzchni może odbywać się ruch pojazdów używanych do układania tej warstwy. Dopuszcza się także ogólny ruch kołowy w ograniczonym zakresie, zarówno co prędkości jak i tonażu pojazdów. Mieszanki mineralno asfaltowe przykrywające siatkę powinny być układane mechanicznie z zachowaniem minimalnej grubości 40 mm po zagęszczeniu. Siatka może być wbudowana bezpośrednio pod warstwę ścieralną (na warstwie wiążącej). Po ułożeniu na siatce nowej warstwy mieszanki mineralno-asfaltowej, w celu zapewnienia zakładanej trwałości zmęczeniowej nawierzchni, zaleca się wykonanie pomiaru połączenie międzywarstwowego np. metodą Leutnera. Minimalna wartość naprężeń ścinających na połączeniu warstw nie może być mniejsza niż 1,0 MPa; zalecana wartość minimalna 1,3 MPa Informacje, Instrukcje - Zeszyt Nr-66 (IBDiM)

75 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D a 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1 Kontrola jakości siatki Częstotliwość badań, skład i liczebność partii Badania należy wykonywać przy odbiorze każdej partii geosiatki. W skład partii wchodzą rolki geosiatki o jednakowych wymiarach. Liczebność partii do badań nie powinna być większa niż 100 rolek Pobieranie próbek i kontrola jakości Próbki z każdej partii należy pobierać losowo wg PN-N-03010;1983. Pobieranie próbek laboratoryjnych z rolki i przygotowanie próbek do badań należy wykonać wg PN-ISO 9862; Sprawdzenie wyglądu zewnętrznego i szerokości pasma Sprawdzenie wyglądu zewnętrznego polega na wizualnej ocenie równomierności rozłożenia oczek siatki oraz występowania uszkodzeń (przerwania ciągłości wiązek włókien) jak również jednorodności nasycenia siatki asfaltem. Szerokość pasma należy określić przez pomiar bezpośredni z dokładnością do 1 cm wykonany co 10 mb rozwiniętej rolki. Odchyłka szerokości pasma nie powinna przekraczać +/- 2% wymiaru nominalnego Sprawdzenie cech wytrzymałościowych Wytrzymałość na rozciąganie wiązek włókien siatki zarówno w układzie poprzecznym jak i podłużnym nie powinna być mniejsza niż podana w punkcie 2.2 przy wydłużeniu jak w pkt Wytrzymałość siatki obliczana jest na podstawie ciężaru powierzchniowego i parametrów mechanicznych włókna użytego do produkcji nici siatki. Pole powierzchni poszczególnych oczek siatki nie może być mniejsze niż 2,4 cm Kontrola jakości przeprowadzonych Robót Kontrola jakości Robót polega na: sprawdzeniu zużycia emulsji asfaltowej i jednorodności skropienia, sprawdzeniu prawidłowości usunięcia folii ochronnej na całej powierzchni, wizualnej ocenie przylegania siatki do podłoża przed ułożeniem na niej warstwy bitumicznej. 7. OBMIAR ROBÓT Ogólne zasady Obmiaru Robót podano w ST D-M "Wymagania Ogólne" pkt. 7. Jednostką obmiarową jest 1 m 2 ułożonej siatki. 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady Odbioru Robót podano w ST D-M "Wymagania Ogólne" pkt PODSTAWA PŁATNOŚCI Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w ST D-M "Wymagania Ogólne" pkt. 9. Cena jednostkowa wykonania wzmocnienia nawierzchni obejmuje: koszt materiałów wraz z transportem, wykonanie skropienia emulsją asfaltową, rozłożenie siatki. 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Zalecenia producenta siatki dotyczące technologii wbudowania Karta informacji technicznej siatki Aprobata IBDiM. Informacje, Instrukcje - Zeszyt Nr-66 (IBDiM) Wymagania Techniczne: WT-2 Nawierzchnie asfaltowe na drogach publicznych

76 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D a WT-3 Kationowe emulsje asfaltowe na drogach publicznych 2010 Normy: PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe PN-EN Geotekstylia i wyroby pokrewne-wymagania w odniesieniu do wyrobów stosowanych w nawierzchniach i pokryciach asfaltowych

77 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA IODBIOR U ROBÓT B UDO WLANYCH D SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D OCZYSZCZENIE I SKROPIENIE WARSTW KONSTRUKCYJNYCH

78 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Wstęp 1.1. Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej Specyfikacji Technicznej są wymagania dotyczące wykonania i odbioru oczyszczenia i skropienia warstw konstrukcyjnych w Ramach Remontu drogi powiatowej łączącej ul. Dąbrowskiego z ul. Wojska Polskiego w Morągu jako objazd na czas rozbudowy ul. Dąbrowskiego Zakres stosowania ST Specyfikacja jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót wymienionych w punkcie Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą prowadzenia robót przy oczyszczaniu i skrapianiu warstw konstrukcyjnych nawierzchni i obejmują: Oczyszczenie warstw konstrukcyjnych - warstwy niebitumiczne Oczyszczenie warstw konstrukcyjnych - warstwy bitumiczne Skropienie warstw konstrukcyjnych emulsją asfaltową 1.4. Określenia podstawowe Określenia podstawowe podane w niniejszej ST są zgodne z obowiązującymi odpowiednimi normami i ST D-M 'Wymagania ogólne' Ogólne wymagania dotyczące robót Wykonawca robót jest odpowiedzialny za jakość ich wykonania oraz za zgodność z Dokumentacją Projektową, ST i poleceniami Inżynier. Ogólne wymagania dotyczące jakości robót podano w ST D-M Wymagania Ogólne". 2. Materiały Materiałem stosowanym przy wykonaniu skropienia wg zasad niniejszej ST jest: 2.1. Rodzaj materiału Do złączenia warstw konstrukcji nawierzchni należy stosować kationowe emulsje asfaltowe lub kationowe emulsje asfaltowe modyfikowane polimerami. Kationowe emulsje asfaltowe przeznaczone do łączenia warstw konstrukcji nawierzchni powinny spełniać wymagania określone w tablicy 1,

79 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Tablica 1. Wymagania dotyczące kationowych emulsji asfaltowych stosowanych do złączenia warstw nawierzchni. Wymagania techniczne Metoda badań wg Jednostka C60 B3 ZM lub C60 B4 ZM C60 B5 ZM normy Klasa Zakres wartości Klasa Zakres wartości Indeks rozpadu. PN-EN lub 4 50 do 100 lub 70 do do 180 Zawartość lepiszcza PN-EN 1428 %(m/m) 5 58 do 62 a) a) Czas wypływu dla 2 mm w 40 C Pozostałość na sicie 0,5 mm Trwałość po 7 dniach magazynowania Sendymentacja Adhezja c) PN-EN S 1 TBR b) 1 TBR b) PN-EN 1429 %(m/m) 1 TBR 1 TBR PN-EN 1429 %(m/m) 1 TBR 1 TBR PN-EN PN-EN WT-3 załącznik 2 %(m/m) 1 TBR 1 TBR % pokrycia powierzch ni 1 TBR 1 TBR 2 > 75 2 > 75 Ph emulsji PN-EN > 3,5 d) - > 3,5 d) Wymagania dotyczące lepiszczy odzyskanych z kationowych emusji asfaltowych przez odparowanie zgodnie z PN-EN Penetracja w 25 C PN-EN ,1 mm 3 < 100 e) 3 < 100 e a) Emulsję można rozcieńczać wodą, do stężenia asfaltu nie niższego niż 40 % (m/m). b) Nie dotyczy emulsji rozcieńczanych wodą na budowie. c) Oznaczenie jest wymagane, gdy emulsja ma bezpośredni kontakt z kruszywem. d) Dotyczy emulsji przeznaczonej do związania warstwy asfaltowej z podbudową zawierającą spoiwo hydrauliczne, e) Do skropień podbudów niezwiązanych, w szczególności z kruszywa stabilizowanego mechanicznie lub tłucznia kamiennego, dopuszcza się stosowanie emulsji wyprodukowanych z asfaltu drogowego o penetracji 160/ Składowanie emulsji Maksymalny czas, temperaturę oraz sposób składowania emulsji, po którym nie traci ona swoich parametrów jakościowych powinny być zgodne z warunkami określonymi przez Producenta. Zaleca się jednak, aby okres przechowywania emulsji nie przekraczał dwóch tygodni od daty produkcji. Stosowana emulsja musi posiadać Aprobatę Techniczną

80 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Sprzęt Przy wykonywaniu robót, Wykonawca powinien dysponować następującym sprzętem: a) cysternami samochodowymi lub samochodami do przewozu emulsji w beczkach, b) rampa rozpryskowa emulsji do rozkładarki, zamontowana tuz przed ślimakiem rozkładarki, c) szczotkami mechanicznymi i kompresorem. 4. Transport Emulsje na budowę należy przewozić w samochodach. Cysterny winny być podzielone przegrodami na komory o pojemności nie większej niż 1 m 3, a każda przegroda powinna mieć wykroje umożliwiające przepływ emulsji. Cysterna używana do transportu emulsji nie może być używana do przewozu innych lepiszczy. Dopuszcza się stosowanie beczek lub innych pojemników stalowych, które na skrzyni ładunkowej powinny być ustawione, równomiernie na całej powierzchni i zabezpieczone przed możliwością przesuwania się podczas transportu. 5. Wykonanie robót 5.1.Ogólne warunki wykonania robót Ogólne warunki wykonania robót podano w ST D-M Wymagania ogólne" Zakres wykonywanych robót Oczyszczenie powierzchni Powierzchnie warstw konstrukcyjnych nawierzchni, przed ułożeniem następnej warstwy powinna zostać oczyszczona z luźnego kruszywa i pyłu. Operację tę należy wykonać przy użyciu szczotki mechanicznej lup kompresora. Powierzchnia przed skropieniem powinna być sucha i czysta Skropienie bądź zagruntowanie powierzchni Do skropienia należy zastosować emulsję o temperaturze o C (w razie potrzeby emulsję należy podgrzać do temperatury zapewniającej wymaganą lepkość). Zalecana ilość asfaltu w kg/m 2 po odparowaniu wody z emulsji wynosi dla różnych rodzajów warstw: - podbudowa z kruszywa łamanego - 0,5-0,7, - istniejąca nawierzchnia bitumiczna - 0,3-0,5, - podbudowa z betonu asfaltowego - 0,3-0,5, - warstwa wiążąca z betonu asfaltowego - 0,2-0,3. Powierzchnia powinna być skropiona emulsją asfaltową z wyprzedzeniem w czasie na penetrację lepiszcza w warstwę i odparowanie wody. Orientacyjny czas powinien wynosić co najmniej; - 0,5 godziny w przypadku stosowania 0,2-0,5 kg/m 2 emulsji. Nie dotyczy to powierzchni skrapianej układarką wyposażoną w rampę skrapiającą. 6. Kontrola jakości robót 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólna zasada kontroli jakości robót podano w ST D-M Wymagania ogólne" 6.2. Kontrole i badania przed przystąpieniem do robót Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien przeprowadzać próbne skropienie w celu określenia optymalnych parametrów pracy skrapiarki i określenia wymaganej ilości lepiszcza w zależności od rodzaju i stanu warstwy przewidzianej do skropienia Kontrole i badania w trakcie wykonywania robót

81 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Badanie dokładności sprysku podłoża Jednorodność skropienia powinna być sprawdzana wizualnie. Należy przeprowadzić kontrolę ilości rozkładanego lepiszcza na odcinku próbnym wg metody podanej w opracowaniu Powierzchniowe utrwalenia. Oznaczenie ilości rozkładanego lepiszcza i kruszywa'' Badania sprawdzające Laboratorium Inżyniera będzie prowadziło badania sprawdzające z częstotliwością określoną przez Inżyniera. 7. Obmiar robót Jednostki obmiaru robót jest m 2 (metr kwadratowy) oczyszczonej i skropionej powierzchni warstwy nawierzchni Ogólne zasady obmiaru robót podano w ST D-M Wymagania ogólne". 8. Odbiór robót Ogólne zasady dotyczące odbioru robót podano w ST D-M Wymagania ogólne". Mieszankę i ułożoną z niej warstwę uznaje się za wykonaną zgodnie z wymaganiami niniejszej specyfikacji, jeżeli: Wyniki oceny makroskopowej są pozytywne Co najmniej 95% wyników badań i pomiarów z uwzględnieniem dopuszczalnych odchyleń, spełnia wymagania Specyfikacji Technicznej Nie więcej niż 5% wyników badań i pomiarów z uwzględnieniem dopuszczalnych odchyleń zwiększonych o 30%, spełnia wymagania Specyfikacji Technicznej. 9. Podstawa płatności Ogólne wymagania dotyczące płatności podano w ST D-M Wymagania ogólne". Cena jednostkowa wykonywania robót obejmuje: - wykonanie robót pomiarowych i przygotowawczych, - dostarczenie lepiszcza na budowę, - ręczne odspojenie stwardniałych zanieczyszczeń, - oczyszczenie i skropienie poszczególnych warstw, - posypanie kruszywem drobnym skropionych warstw z kruszywa stabilizowanego cementem, - przeprowadzenie niezbędnych badań laboratoryjnych i pomiarów wymaganych w specyfikacji, - uporządkowanie miej sca prowadzonych robót. 10. Przepisy związane PN-EN 1426 Asfalty i produkty asfaltowe - Oznaczenie penetracji igłą PN-EN 1427 Asfalty i produkty asfaltowe - Oznaczenie temperatury mięknienia - Metoda pierścień i kula. PN-EN 1428 Asfalty i produkty asfaltowe - Oznaczenie zawartości wody w emulsjach asfaltowych - Metoda destylacji azeotropowej. PN-EN 1429 Asfalty i produkty asfaltowe - Oznaczenie pozostałości na sicie emulsji asfaltowych oraz trwałości podczas magazynowania metodą pozostałości na sicie. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe - Oznaczenie czasu wypływu emulsji asfaltowych lepkościomierzem wypływowym. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe - Oznaczenie sedymentacji emulsji asfaltowych. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe - Oznaczenie lepiszczy z emulsji asfaltowych przez odparowanie

82 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe - Badanie rozpadu - część 1: Oznaczenie indeksu rozpadu kationowych emulsji asfaltowych, metoda z wypełniaczem mineralnym. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe - Oznaczenie przyczepności emulsji bitumicznych przez zanurzenie w wodzie - Metoda z kruszywem. WT-3 Emulsje asfaltowe

83 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D PODBUDOWA Z KRUSZYWA ŁAMANEGO STABILIZOWANEGO MECHANICZNIE -81-

84 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D WSTĘP 1.1. Przedmiot Przedmiotem niniejszej Specyfikacji Technicznej Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych (zwanej dalej Specyfikacją Techniczną ST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonaniem podbudowy z kruszywa łamanego stabilizowanego mechanicznie w Ramach Remontu drogi powiatowej łączącej ul. Dąbrowskiego z ul. Wojska Polskiego w Morągu jako objazd na czas rozbudowy ul. Dąbrowskiego 1.2. Zakres stosowania Specyfikacja techniczna stanowi dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót na drogach Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonaniem podbudowy z kruszywa łamanego stabilizowanego mechanicznie gr. 20 cm i obejmuje: Wykonanie podbudowy pomocniczej z kruszywa łamanego 0/31,5 mm stabilizowanego mechanicznie: grubość warstwy 20 cm 1.4. Określenia podstawowe Stabilizacja mechaniczna proces technologiczny, polegający na odpowiednim zagęszczeniu w optymalnej wilgotności kruszywa o właściwie dobranym uziarnieniu Podbudowa z kruszywa łamanego stabilizowanego mechanicznie jedna lub więcej warstw zagęszczonej mieszanki, która stanowi warstwę nośną nawierzchni drogowej Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z określeniami podanymi w ST D Wymagania ogólne. 2. MATERIAŁY 2.1. Rodzaje materiałów Materiałem do wykonania podbudowy z kruszyw łamanych stabilizowanych mechanicznie powinno być kruszywo łamane, uzyskane w wyniku przekruszenia surowca skalnego lub kamieni narzutowych i otoczaków albo ziaren żwiru większych od 8 mm. Kruszywo powinno być jednorodne bez zanieczyszczeń obcych i bez domieszek gliny Wymagania dla materiałów Uziarnienie kruszywa Krzywa uziarnienia kruszywa, określona według PN-EN [3] powinna leżeć między krzywymi granicznymi pól dobrego uziarnienia podanymi na rysunku 1. Krzywa uziarnienia kruszywa powinna być ciągła i nie może przebiegać od dolnej krzywej granicznej uziarnienia do górnej krzywej granicznej uziarnienia na sąsiednich sitach. Wymiar największego ziarna kruszywa nie może przekraczać 2/3 grubości warstwy układanej jednorazowo. -82-

85 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Rysunek 1. Pole dobrego uziarnienia kruszyw przeznaczonych na podbudowy wykonywane metodą stabilizacji mechanicznej 1-2 kruszywo na podbudowę zasadniczą (górną warstwę) lub podbudowę jednowarstwową Właściwości kruszywa Kruszywo powinno spełniać wymagania określone w tablicy 1. Tablica 1. Lp. Wyszczególnienie właściwości Wymagania dla podbudowy zasadniczej - kruszywa łamane Badania według 1 Zawartość ziarn mniejszych niż 0,075 mm, % (m/m) od 2 do 10 PN-EN [3] Zawartość nadziarna, % (m/m), nie 2 więcej niż 5 PN-EN [3] Zawartość ziarn nieforemnych 3 %(m/m), nie więcej niż 35 PN-EN [4] Zawartość zanieczyszczeń 4 organicznych, %(m/m), nie więcej niż 1 PN-B [1] Wskaźnik piaskowy po pięciokrotnym 5 zagęszczeniu metodą I lub II wg PN-B , % od 40 do 70 PN-EN [26] Ścieralność w bębnie Los Angeles a) ścieralność całkowita po pełnej 25 6 liczbie obrotów, nie więcej niż b) ścieralność częściowa po 1/5 pełnej 22 liczby obrotów, nie więcej niż PN-EN [12 7 Nasiąkliwość, %(m/m), nie więcej niż 2 PN-EN [6] 8 Mrozoodporność, ubytek masy po 25 cyklach zamrażania, %(m/m), nie więcej niż 2 PN-EN [7 9 Rozpad krzemianowy i żelazawy łącznie, % (m/m), nie więcej niż PN-B [10] - PN-EN [2] 10 Zawartość związków siarki w przeliczeniu na SO 3, %(m/m), nie więcej niż 1 PN-EN [2] -83-

86 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Wskaźnik nośności w noś mieszanki kruszywa, %, nie mniej szy niż: a) przy zagęszczeniu I S > 1,00 b) przy zagęszczeniu Is> 1, PN-S [21] Materiały do ulepszania właściwości kruszyw Do ulepszania właściwości kruszyw stosuje się: - cement portlandzkiwg PN-EN [17], - wapno wg PN-EN 459-1[19], - popioły lotne wg PN-S [23], - żużel granulowany wg PN-EN [18]. Dopuszcza się stosowanie innych spoiw pod warunkiem uzyskania równorzędnych efektów ulepszania kruszywa i po zaakceptowaniu przez Inspektora Nadzoru. Rodzaj i ilość dodatku ulepszającego należy przyjmować zgodnie z PN-S [21] Woda Należy stosować wodę wg PN-B SPRZĘT Wykonawca przystępujący do wykonywania podbudowy z kruszyw stabilizowanych mechanicznie powinien wykazać się możliwością korzystania z następującego sprzętu: - mieszarek do wytwarzania mieszanki, wyposażonych w urządzenia dozujące wodę. Mieszarki powinny zapewnić wytworzenie jednorodnej mieszanki o wilgotności optymalnej, - równiarek albo układarek do rozkładania mieszanki, - walców ogumionych i stalowych wibracyjnych lub statycznych do zagęszczania. W miejscach trudno dostępnych powinny być stosowane zagęszczarki płytowe, ubijaki mechanicznie lub małe walce wibracyjne. 4. TRANSPORT - Kruszywa można przewozić dowolnymi środkami transportu w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem, zmieszaniem z innymi materiałami, nadmiernym wysuszeniem i zawilgoceniem. Transport cementu powinien odbywać się zgodnie z BN-88/ Transport pozostałych materiałów powinien odbywać się zgodnie z wymaganiami norm przedmiotowych. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Przygotowanie podłoża Podbudowa powinna być ułożona na podłożu zapewniającym nieprzenikanie drobnych cząstek gruntu do podbudowy. Warunek nieprzenikania należy sprawdzić wzorem: D 15 5 (1) d 85 w którym: D 15 - wymiar boku oczka sita, przez które przechodzi 15% ziarn warstwy podbudowy lub warstwy odsączającej, w milimetrach, d 85 - wymiar boku oczka sita, przez które przechodzi 85% ziarn gruntu podłoża, w milimetrach. Jeżeli warunek (1) nie może być spełniony, należy na podłożu ułożyć warstwę odcinającą lub odpowiednio dobraną geowłókninę. Ochronne właściwości geowłókniny, przeciw przenikaniu drobnych cząstek gruntu, wyznacza się z warunku: d 50 1,2 (2) O

87 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D w którym: d 50 - wymiar boku oczka sita, przez które przechodzi 50 % ziarn gruntu podłoża, w milimetrach, O 90 - umowna średnica porów geowłókniny odpowiadająca wymiarom frakcji gruntu zatrzymująca się na geowłókninie w ilości 90% (m/m); wartość parametru 0 90 powinna być podawana przez producenta geowłókniny. Paliki lub szpilki do prawidłowego ukształtowania podbudowy powinny być wcześniej przygotowane. Paliki lub szpilki powinny być ustawione w osi drogi i w rzędach równoległych do osi drogi, lub w inny sposób zaakceptowany przez Inżyniera. Rozmieszczenie palików lub szpilek powinno umożliwiać naciągnięcie sznurków lub linek do wytyczenia robót w odstępach nie większych, niż co 10 m Wytwarzanie mieszanki kruszywa Mieszankę kruszywa o ściśle określonym uziarnieniu i wilgotności optymalnej należy wytwarzać w mieszarkach gwarantujących otrzymanie jednorodnej mieszanki. Ze względu na konieczność zapewnienia jednorodności nie dopuszcza się wytwarzania mieszanki przez mieszanie poszczególnych frakcji na drodze. Mieszanka po wyprodukowaniu powinna być od razu transportowana na miejsce wbudowania w taki sposób, aby nie uległa rozsegregowaniu i wysychaniu Wbudowywanie i zagęszczanie mieszanki kruszywa Mieszanka kruszywa powinna być rozkładana w warstwie o jednakowej grubości, takiej, aby jej ostateczna grubość po zagęszczeniu była równa grubości projektowanej. Grubość pojedynczo układanej warstwy nie może przekraczać 20 cm po zagęszczeniu. Warstwa podbudowy powinna być rozłożona w sposób zapewniający osiągnięcie wymaganych spadków i rzędnych wysokościowych. Jeżeli podbudowa składa się z więcej niż jednej warstwy kruszywa, to każda warstwa powinna być wyprofilowana i zagęszczona z zachowaniem wymaganych spadków i rzędnych wysokościowych. Rozpoczęcie budowy każdej następnej warstwy może nastąpić po odbiorze poprzedniej warstwy przez Inżyniera. Wilgotność mieszanki kruszywa podczas zagęszczania powinna odpowiadać wilgotności optymalnej, określonej według próby Proctora, zgodnie z PN-B (metoda II). Materiał nadmiernie nawilgocony, powinien zostać osuszony przez mieszanie i napowietrzanie. Jeżeli wilgotność mieszanki kruszywa jest niższa od optymalnej o 20% jej wartości, mieszanka powinna być zwilżona określoną ilością wody i równomiernie wymieszana. W przypadku, gdy wilgotność mieszanki kruszywa jest wyższa od optymalnej o 10% jej wartości, mieszankę należy osuszyć. Wskaźnik zagęszczenia podbudowy wg BN-77/ powinien odpowiadać przyjętemu poziomowi wskaźnika nośności podbudowy wg tablicy 1, lp Utrzymanie podbudowy Podbudowa po wykonaniu, a przed ułożeniem następnej warstwy, powinna być utrzymywana w dobrym stanie. Jeżeli Wykonawca będzie wykorzystywał, za zgodą Inżyniera, gotową podbudowę do ruchu budowlanego, to jest obowiązany naprawić wszelkie uszkodzenia podbudowy, spowodowane przez ten ruch. Koszt napraw wynikłych z niewłaściwego utrzymania podbudowy obciąża Wykonawcę robót. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Badania przed przystąpieniem do robót Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien wykonać badania kruszyw przeznaczonych do wykonania robót i przedstawić wyniki tych badań Inżynierowi w celu akceptacji materiałów. Badania te powinny obejmować wszystkie właściwości określone w pkt 2.2 niniejszej ST Badania w czasie robót Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów Częstotliwość oraz zakres badań podano w tablicy 2. Tablica 2. Częstotliwość ora zakres badań przy budowie podbudowy z kruszyw stabilizowanych mechanicznie -85-

88 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Lp. Wyszczególnienie badań 1 Uziarnienie mieszanki 2 Wilgotność mieszanki Częstotliwość badań Minimalna liczba badań na dziennej działce roboczej 2 /600m2 3 Zagęszczenie warstwy 2 próbki / 600 m2 4 Badanie właściwości kruszywa wg tab. 1, pkt dla każdej partii kruszywa i przy każdej zmianie kruszywa Uziarnienie mieszanki Uziarnienie mieszanki powinno być zgodne z wymaganiami podanymi w pkt 2.2. Próbki należy pobierać w sposób losowy, z rozłożonej warstwy, przed jej zagęszczeniem. Wyniki badań powinny być na bieżąco przekazywane Inżynierowi Wilgotność mieszanki Wilgotność mieszanki powinna odpowiadać wilgotności optymalnej, określonej według próby Proctora, zgodnie z PN-B (metoda II), z tolerancją +10% -20%. Wilgotność należy określić według PN-EN [12] Zagęszczenie podbudowy Zagęszczenie każdej warstwy powinno odbywać się aż do osiągnięcia wymaganego wskaźnika zagęszczenia. Zagęszczenie podbudowy należy sprawdzać według BN-77/ W przypadku, gdy przeprowadzenie badania jest niemożliwe ze względu na gruboziarniste kruszywo, kontrolę zagęszczenia należy oprzeć na metodzie obciążeń płytowych, wg BN-64/ i nie rzadziej niż dwie próbki, lub według zaleceń Inżyniera. Zagęszczenie podbudowy stabilizowanej mechanicznie należy uznać za prawidłowe, gdy stosunek wtórnego modułu E 2 do pierwotnego modułu odkształcenia E 1 jest nie większy od 2,2 dla każdej warstwy konstrukcyjnej podbudowy. E 2 2,2 E Właściwości kruszywa Badania kruszywa powinny obejmować ocenę wszystkich właściwości określonych w pkt Próbki do badań pełnych powinny być pobrane przez Wykonawcę w sposób losowy w obecności Inżyniera Wymagania dotyczące cech geometrycznych podbudowy Częstotliwość oraz zakres pomiarów Częstotliwość oraz zakres pomiarów dotyczących cech geometrycznych podbudowy podano w tablicy 3. Tablica 3. Częstotliwość oraz zakres pomiarów wykonanej podbudowy z kruszywa stabilizowanego mechanicznie Lp. Wyszczególnienie badań i pomiarów Minimalna częstotliwość pomiarów 1 Szerokość podbudowy 20 razy na 1 km 2 Równość podłużna co 20 m łatą na każdym pasie ruchu 3 Równość poprzeczna co 25 m 4 Spadki poprzeczne* ) co 25 m -86-

89 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Rzędne wysokościowe co 25 m 6 Ukształtowanie osi w planie* ) 20 razy na 1 km 7 Grubość podbudowy podczas budowy: w 2 punktach na każdej działce roboczej przed odbiorewm: w 2 punktach *) Dodatkowe pomiary spadków poprzecznych i ukształtowania osi w planie należy wykonać w punktach głównych łuków poziomych Szerokość podbudowy Szerokość podbudowy nie może różnić się od szerokości projektowanej o więcej niż +10 cm, - 5 cm. Na jezdniach bez krawężników szerokość podbudowy powinna być większa od szerokości warstwy wyżej leżącej, o co najmniej 25 cm lub o wartość wskazaną w dokumentacji projektowej Równość podbudowy Nierówności podłużne podbudowy należy mierzyć 4-metrową łatą lub planografem, zgodnie z BN-68/ Nierówności poprzeczne podbudowy należy mierzyć 4-metrową łatą. Nierówności podbudowy nie mogą przekraczać: - 10 mm dla podbudowy zasadniczej, - 20 mm dla podbudowy pomocniczej Spadki poprzeczne podbudowy Spadki poprzeczne podbudowy na prostych i łukach powinny być zgodne z dokumentacją projektową, z tolerancją ± 0,5 % Rzędne wysokościowe podbudowy Różnice pomiędzy rzędnymi wysokościowymi podbudowy i rzędnymi projektowanymi nie powinny przekraczać + 1 cm, -2 cm Ukształtowanie osi podbudowy i ulepszonego podłoża Oś podbudowy w planie nie może być przesunięta w stosunku do osi projektowanej o więcej niż ±5 cm Grubość podbudowy i ulepszonego podłoża Grubość podbudowy nie może się różnić od grubości projektowanej o więcej niż: - dla podbudowy zasadniczej ± 10%, - dla podbudowy pomocniczej +10%, -15% Zasady postępowania z wadliwie wykonanymi odcinkami podbudowy Niewłaściwe cechy geometryczne podbudowy Wszystkie powierzchnie podbudowy, które wykazują większe odchylenia od określonych w punkcie 6.4 powinny być naprawione przez spulchnienie lub zerwanie do głębokości co najmniej 10 cm, wyrównane i powtórnie zagęszczone. Dodanie nowego materiału bez spulchnienia wykonanej warstwy jest niedopuszczalne. Jeżeli szerokość podbudowy jest mniejsza od szerokości projektowanej o więcej niż 5 cm i nie zapewnia podparcia warstwom wyżej leżącym, to Wykonawca powinien na własny koszt poszerzyć podbudowę przez spulchnienie warstwy na pełną grubość do połowy szerokości pasa ruchu, dołożenie materiału i powtórne zagęszczenie Niewłaściwa grubość podbudowy Na wszystkich powierzchniach wadliwych pod względem grubości, Wykonawca wykona naprawę podbudowy. Powierzchnie powinny być naprawione przez spulchnienie lub wybranie warstwy na odpowiednią głębokość, zgodnie z decyzją Inżyniera, uzupełnione nowym materiałem o odpowiednich właściwościach, wyrównane i ponownie zagęszczone. Roboty te Wykonawca wykona na własny koszt. Po wykonaniu tych robót nastąpi ponowny pomiar i ocena grubości warstwy, według wyżej podanych zasad, na koszt Wykonawcy Niewłaściwa nośność podbudowy -87-

90 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Jeżeli nośność podbudowy będzie mniejsza od wymaganej, to Wykonawca wykona wszelkie roboty niezbędne do zapewnienia wymaganej nośności, zalecone przez Inżyniera. Koszty tych dodatkowych robót poniesie Wykonawca podbudowy tylko wtedy, gdy zaniżenie nośności podbudowy wynikło z niewłaściwego wykonania robót przez Wykonawcę podbudowy. 7. OBMIAR ROBÓT Jednostką obmiarową jest m 2 (metr kwadratowy) wykonanej podbudowy oraz 1 m3 (metr sześcienny) wykonanej zasypki dołów po karczowaniu pni drzew. 8. ODBIÓR ROBÓT Roboty uznaje się za zgodne z Dokumentacją Projektową, ST i wymaganiami Inżyniera, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg. pkt. 6 dały wyniki pozytywne. 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI 9.1 Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności ogólne" pkt 9. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w STS D Wymagania 9.2 Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania 1 m 2 podbudowy obejmuje: - prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, - oznakowanie robót, - sprawdzenie podłoża, - przygotowanie mieszanki z kruszywa, zgodnie z receptą, - dostarczenie mieszanki na miejsce wbudowania, - rozłożenie mieszanki, - zasypanie dołów po wykarczowanych pniach drzew - zagęszczenie rozłożonej mieszanki, - przeprowadzenie pomiarów i badań laboratoryjnych określonych w specyfikacji technicznej, - utrzymanie podbudowy w czasie robót. 10. PRZEPISY ZWIĄZANE -88-

91 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D

92 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D ULEPSZONE PODŁOŻE Z GRUNTU STABILIZOWANEGO CEMENTEM

93 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D WSTĘP 1.1. Przedmiot specyfikacji Przedmiotem niniejszej Specyfikacji Technicznej Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych (zwanej dalej specyfikacją -ST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonaniem ulepszonego podłoża z gruntu stabilizowanego cementem w ramach Remontu drogi powiatowej łączącej ul. Dąbrowskiego z ul. Wojska Polskiego w Morągu jako objazd na czas rozbudowy ul. Dąbrowskiego 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja Techniczna (ST) jest stosowana jako Dokument Przetargowy i Kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót wymienionych w pkt Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej Specyfikacji dotyczą wykonania: Wykonanie warstwy wzmacniajacej podłoże z gruntu stabilizowanego cementem (CBGM 0/11,2 kl1,5/2,0 wg PN-EN )(stare oznaczenie Rm = 1,5 MPa) - materiał wytworzony w mieszarkach stacjonarnych gr 10.cm Wykonanie warstwy wzmacniajacej podłoże z gruntu stabilizowanego cementem (CBGM 0/11,2 kl 2,5-3,5 wg PN-EN )(stare oznaczenie Rm = 2,5 MPa)- materiał wytworzony w mieszarkach stacjonarnych gr. 15 cm 1.4. Określenia podstawowe 1. Mieszanka związana spoiwem hydraulicznym - mieszanka, w której następuje wiązanie i twardnienie na skutek reakcji hydraulicznych. 2. Mieszanka związana cementem (CBGM) - mieszanka związana hydraulicznie, składająca się z kruszywa o kontrolowanym uziarnieniu i cementu; wymieszaną w sposób zapewniający uzyskanie jednorodnej mieszanki. 3. Materiał hydrauliczny- materiał, który wiąże i twardnieje w obecności wody, tworząc stabilne i trwałe struktury. 4. Mieszanka związana spoiwem drogowym- mieszanka składająca się z kruszywa o kontrolowanym uziarnieniu, spoiwa drogowego i wody twardniejąca dzięki reakcji hydraulicznej. Twardnienie może być opóźnione przez dodanie środka opóźniającego wiązanie. 5. Spoiwo drogowe- spoiwa hydrauliczne do podbudów są gotowymi wyrobami wytwarzanymi w zakładzie produkcyjnym i dostarczane w stanie gotowym do użycia. Określone spoiwa hydrauliczne do podbudów i ulepszonego podłoża, charakteryzują się szczególnymi właściwościami, które mają znaczenie do przewidzianego celu zastosowania, 6. Wskaźnik smukłości(ang. siendemess rafio) - stosunek wysokości do średnicy próbki. 7. Szczelność(ang. compacity) - stosunek objętości ziaren do objętości mieszanki zawierającej ziarna i wolne przestrzenie między nimi. Szczelność oblicza się ze stosunku maksymalnej gęstości objętościowej szkieletu mieszanki (pd wg PN-EN zmodyfikowana metoda Proctora) do gęstości objętościowej ziaren mieszanki (pp wg PN-EN załącznik A). 8. Kategoria- charakterystyczny poziom właściwości kruszywa lub mieszanki związanej spoiwem hydraulicznym, wyrażony jako przedział wartości lub wartość graniczna. Nie ma

94 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D zależności pomiędzy kategoriami różnych właściwości. Właściwości oznaczone symbolem kategorii NR oznaczają brak konieczności badania danej cechy. 9. Partia - wielkość produkcji, wielkość dostawy, dostawę dzieloną (np. ładunek wagonowy, ładunek samochodu ciężarowego, dostawa) lub hałdę, która została wyprodukowana w okresie występowania jednakowych warunków. Przy ciągłym procesie produkcyjnym jako partię należy przyjmować ilość wyprodukowaną w ustalonym czasie. 10. Podłoże ulepszone z mieszanki związanej spoiwem hydraulicznym - warstwa zawierająca kruszywo naturalne lub sztuczne albo z recyklingu lub ich mieszaninę i spoiwo hydrauliczne, zapewniająca umożliwienie ruchu technologicznego i właściwego wykonania nawierzchni. Do warstwy podłoża ulepszonego zaliczamy także warstwę mrozoochronną, odcinającą, i wzmacniającą, które powinny spełniać dodatkowe wymagania. 11. Warstwa mrozoochronna- warstwa zapewniająca ochronę konstrukcji nawierzchni drogowej przed skutkami oddziaływania mrozu. 12. Podbudowa pomocnicza z mieszanki związanej spoiwem hydraulicznym - warstwa zawierająca kruszywo naturalne lub sztuczne a także z recyklingu lub ich mieszaninę i spoiwo hydrauliczne, zapewniająca przenoszenie obciążeń z warstwy podbudowy zasadniczej na warstwę podłoża. Podbudowa pomocnicza może składać się z kilku warstw o różnych właściwościach. 13. Podbudowa zasadnicza z mieszanki związanej spoiwem hydraulicznym - warstwa zawierająca kruszywo naturalne lub sztuczne a także z recyklingu lub ich mieszaninę i spoiwo hydrauliczne, zapewniająca przenoszenie obciążeń z warstw jezdnych na warstwę podbudowy pomocniczej lub podłoże. 14. Kruszywo stabilizowane cementem - mieszanka kruszywa naturalnego, cementu i wody, a w razie potrzeby również innych dodatków np. popiołów lotnych lub chlorku wapniowego, dobranych w optymalnych ilościach, zagęszczona i stwardniała w wyniku ukończenia procesu wiązania cementu. 15. Stabilizacja kruszywa cementem - proces technologiczny polegający na zmieszaniu spulchnionego gruntu lub kruszywa z optymalną ilością cementu i wody, a w razie potrzeby innych dodatków, z wyrównaniem i zagęszczeniem wytworzonej mieszanki. 16. Pozostałe określenia są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w ST D-M "Wymagania ogólne". 2. MATERIAŁY 2.1. Cement Należy stosować cement portlandzki klasy 32,5 wg PN-EN-197-1, portlandzki z dodatkami wg PN-EN lub hutniczy wg PN-EN Wymagania dla cementu zestawiono w tablicy 1.1. Tablica 1.1. Właściwości mechaniczne i fizyczne cementu wg PN-EN Lp. Właściwości Klasa cementu Wytrzymałość na ściskanie (MPa), po 7 dniach, nie mniej niż: - cement portlandzki bez dodatków - cement hutniczy - cement portlandzki z dodatkami Wytrzymałość na ściskanie (MPa), po 28 dniach, nie mniej niż: <52,5 MPa, > 32,5 MPa

95 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Czas wiązania: - początek wiązania, najwcześniej po upływie, min Stałość objętości, mm, nie więcej niż: 10 Badania cementu należy wykonać zgodnie z PN-EN 197-2:2002. Przechowywanie cementu powinno odbywać się zgodnie z BN-88/ W przypadku, gdy czas przechowywania cementu będzie dłuższy od trzech miesięcy, można go stosować za zgodą Inżyniera tylko wtedy, gdy badania laboratoryjne wykażą jego przydatność do robót Kruszywa Do wykonania mieszanki związanej cementem należy stosować kruszywa zgodnie z normą PN-EN Do wykonania mieszanki związanej cementem można stosować kruszywo naturalne, sztuczne lub z recyklingu albo mieszankę tych kruszyw, spełniające wymagania podane w tablicy 1.2. Tablica 1.2. Wymagania dla kruszyw przeznaczonych do stabilizacji cementem Rozdział w Właściwość Deklarowane kategorie lub wartości Odniesienie do normie PN-EN w odniesieniu do zastosowania kruszywa do warstwy związanej warstwy podbudowy pomocniczej i ulepszonego podłoża -wszystkie kategorie ruchu (KR1^KR6) PN-EN 13242: Frakcje/zestaw sit # 1; 2; 4; 5,6; 8; 11,2; 16; 22,4; 31,5 (zestaw Tabl. 1 podstawowy plus zestaw 1) 0/11,2; 0/16; 0/22,4; 0/31, Uziarnienie wg PN-EN GC80/20, Tabl. 2 GF80, GA Ogólne granice i tolerancje GT C NR Tabl. 3 uziarnienia kruszywa grubego na sitach pośrednich wg PN-EN Tolerancje typowego uziarnienia GTFNR, Tabl. 4 kruszywa drobnego i kruszywa o ciągłym uziarnieniu wg PN-EN GTANR 4.4 Kształt kruszywa grubego - maksymalne wartości wskaźnika FI Deklarowane Tabl. 5 płaskości wg PN-EN 933-3*) Kształt kruszywa grubego - maksymalne wartości wskaźnika kształtu wg PN-EN 933-4*) SI ^ -MDeklarowane Tabl Kategorie procentowych zawartości ziaren o powierz. przekrusz. lub łamanych oraz ziaren całkowicie zaokrąglonych w kruszywie grubym wg PN-EN Zawartość pyłów**) w kruszywie grubym wg PN-EN Zawartość pyłów**) w kruszywie drobnym wg PN-EN CNR Tabl. 7 /Deklarowane Tabl. 8 /Deklarowane Tabl

96 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Jakość pyłów Brak wymagań 5.2 Odporność na rozdrabnianie LA60 Tabl. 9 kruszywa grubego wg PN-EN Odporność na ścieranie wg PN- M DE NR Tabl. 11 EN Gęstość wg PN-EN Deklarowana rozdział 7,8 lub Nasiąkliwość wg PN-EN Deklarowana rozdział 7,8 lub Siarczany rozpuszczalne w kwasie - Kruszywo kam. AS 0,2 Tabl. 12 wg PN-EN Żużel kawałkowy wielkopiecowy AS 1,0 6.3 Całkowita zawartość siarki wg - Kruszywo łam. S NR Tabl. 13 PN-EN Żużel kawałkowy wielkopiecowy S Składniki wpływające na Deklarowana szybkość wiązania i twardnienia mieszanek związanych hydraulicznie Stałość objętościowa żużla stalowniczego wg PN-EN rozdział Rozpad krzemianowy w żużlu Brak rozpadu wielkopiecowym kawałkowym wg PN-EN rozdział Rozpad żelazowy w żużlu wielkopiecowym kawałkowym wg PN-EN rozdział 19.2 Brak rozpadu Składniki rozpuszczalne w wodzie Brak substancji szkodliwych dla środowiska wg PN-EN wg odrębnych przepisów Zanieczyszczenia Brak ciał obcych takich jak; drewno, szkło i plastik mogących pogorszyć wyrób końcowy 7.2 Zgorzel słoneczna bazaltu wg PN- SB L A EN , wg PN-EN Nasiąkliwość wg PN-EN WA24 2 Tabl. 16 rozdział 7 (Jeśli kruszywo nie spełnia warunku WA 24 2, to należy zbadaćjego mrozoodporność wg p Mrozoodporność na kruszywie - skały magmowe i przeobrażone: F 4 Tabl. 18 frakcji 8/16 wg PN-EN skały osadowe: F 10 (Badanie wykonywane tylko w - kruszywa z recyklingu; F 10 (F 25***) przypadku, gdy nasiąkliwość kruszywa przekracza WA 24 2) ZałącznikC pkt. Skład mineralogiczny Deklarowany C.3.4 ZałącznikC pkt. C.3.4 Istotne cechy środowiskowe Większość substancji niebezpiecznych określonych w dyrektywie Rady 76/769/EWG zazwyczaj nie występuje w źródłach kruszywa pochodzenia mineralnego. Jednak w odniesieniu do kruszyw sztucznych i odpadowych należy badać czy zawartość substancji niebezpiecznych nie przekracza wartości dopuszczalnych wg odrębnych

97 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D przepisów *) badaniem wzorcowym oznaczenia kształtu kruszywa grubego jest badanie wskaźnika płaskości **) łączna zawartość pyłów w mieszance powinna się mieścić w polu wyznaczonym przez krzywe graniczne ***) pod warunkiem, gdy zawartość w mieszance nie przekracza 50%m/m 2.3. Woda Woda stosowana do stabilizacji gruntu lub kruszywa cementem i ewentualnie do pielęgnacji wykonanej warstwy powinna odpowiadać wymaganiom PN-EN Bez badań laboratoryjnych można stosować wodociągową wodę pitną. Gdy woda pochodzi z wątpliwych źródeł nie może być użyta do momentu jej przebadania, zgodnie z wyżej podaną normą lub do momentu porównania wyników wytrzymałości na ściskanie próbek gruntowo-cementowych wykonanych z wodą wątpliwą i z wodą wodociągową. Brak różnic potwierdza przydatność wody do stabilizacji gruntu lub kruszywa cementem Dodatki ulepszające Przy stabilizacji gruntów cementem, w przypadkach uzasadnionych, stosuje się następujące dodatki ulepszające: - wapno wg PN-EN popioły lotne wg PN-S-96035, - chlorek wapniowy wg PN-C Za zgodą Inżyniera mogą być stosowane inne dodatki o sprawdzonym działaniu, posiadające aprobatę techniczną wydaną przez uprawnioną jednostkę Preparaty do pielęgnacji warstwy W przypadku stosowania do pielęgnacji warstwy preparatów powłokotwórczych muszą one posiadać Aprobatę Techniczną wydaną przez IBDiM i atest producenta. 3. SPRZĘT Wykonawca przystępujący do wykonania podbudowy lub ulepszonego podłoża stabilizowanego spoiwami powinien wykazać się możliwością korzystania z następującego sprzętu: - mieszarek stacjonarnych, - układarek lub równiarek do rozkładania mieszanki, - walców ogumionych i stalowych wibracyjnych lub statycznych do zagęszczania - zagęszczarek płytowych, ubijaków mechanicznych lub małych walców wibracyjnych do zagęszczania w miejscach trudnodostępnych, 3.1. Wytwórnia betonów Betoniarnia nie może zakłócać warunków ochrony środowiska tj. powodować zapylenia terenu, zanieczyszczać wód i wywoływać hałas powyżej dopuszczalnych norm. Wydajność betoniarni musi zapewnić zapotrzebowanie dla danej budowy. Betoniarnia musi posiadać pełne wyposażenie gwarantujące właściwą jakość wytworzonej mieszanki. Wytwórnia powinna być wyposażona w urządzenia do wagowego dozowania wszystkich składników, gwarantujące następujące tolerancje dozowania, wyrażone w stosunku do masy poszczególnych składników: kruszywo ± 3%, pozostałe składniki ± 2%. Inżynier może dopuścić objętościowe dozowanie wody (objętościomierz przepływowy). Zabrania się stosowania betoniarek wolno spadowych. Wybór urządzeń do zagęszczania pozostawia się Wykonawcy w zależności od jego możliwości i warunków terenowych - szerokości zagęszczanej warstwy ulepszonego podłoża i podbudowy. Użyty przez Wykonawcę sprzęt mechaniczny musi być sprawny technicznie i uzyskać akceptację Inżyniera

98 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D TRANSPORT Transport powinien spełniać wymagania określone w ST D Ponadto mieszanka kruszywa ulepszonego cementem powinna być transportowana w sposób chroniący ją przed rozsegregowaniem i osuszeniem. Transport cementu powinien odbywać się z zastosowaniem cementowozów. W czasie transportu i przeładunku cement nie może ulec zawilgoceniu. Wydajność środków transportowych musi być dostosowana do wydajności sprzętu stosowanego do mieszania oraz wbudowania mieszanki cementowo-gruntowej. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Skład mieszanki kruszywa stabilizowanego cementem Zawartość wody w mieszance powinna odpowiadać wilgotności optymalnej określonej według normalnej próby Proctora, zgodnie z PN-EN , z tolerancją +10%, -20% jej wartości. Skład mieszanki projektuje się ze względu na wytrzymałość na ściskanie próbek (System I), zagęszczanych metodą Proctora wg PN-EN w formach walcowych H/D=1. Wytrzymałość na ściskanie powinna być wyznaczona zgodnie z PN-EN po 28 dniach pielęgnacji. Dopuszcza się dodatkowo określić wytrzymałości na ściskanie po 7 lub 14 dniach o wymaganiach odpowiednich dla wytrzymałości po 28 dniach na podstawie receptury. 5. Mieszanki związane cementem winny spełniać wymagania zapisane odpowiednio w tablicach 2, 3, 4 i Tablica 2. Klasa wytrzymałości wg PN-EN Kolumna Wiersz Wytrzymałość na ściskanie po 28 dniach, MPa Klasa Wytrzymałość charakterystyczna Rc wytrzymałości Próbki walcowe Próbki walcowe H/D. =1,0*.) H/D *) =2,0 1 1,5 2,0 C1,5/2,0 2 2,5 3,5 C2,5/3,5 H/D = stosunek wysokości do średnicy próbki *) H/D = 0,8 do 1,21 Tablica 3. Minimalna zawartość cementu w mieszance wg PN-EN Maksymalny nominalny wymiar kruszywa, mm > 8,0 do 31,5 3 2,0 do 8,0 4 < 2,0 5 Minimalna zawartość spoiwa, % m/m Tablica 4. Wymagania wobec mieszanek związanych cementem Lp. Właściwość WYMAGANIA Uwagi 1.0 SKŁADNIKI 1.1 Cement wg PN-EN Kruszywo Tablica Woda zarobowa wg PN-EN Dodatki wg Aprobaty Technicznej 2.0 MIESZANKA

99 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Uziarnienie Krzywe graniczne uziarnienia - mieszanka CBGM 0/8mm - - mieszanka CBGM 0/11,2mm rys mieszanka CBGM 0/16mm rys mieszanka CBGM 0/22,4mm rys mieszanka CBGM 0/31,5mm rys Minimalna zawartość cementu Tablica Zawartość wody wg projektu Ustalenie na podstawie 5.2. Projektowanie składu mieszanki cementowo gruntowej i mieszanki kruszywa stabilizowanego cementem Na co najmniej 30 dni przed rozpoczęciem robót Wykonawca powinien dostarczyć Kierownikowi Projektu do akceptacji projekt składu mieszanki. Wraz z projektem Wykonawca powinien dostarczyć próbki gruntu lub kruszywa, cementu i ewentualnych dodatków, pobrane w obecności Inżyniera. Za przygotowanie receptury odpowiada Wykonawca robót, który przedstawi ją Inżynierowi do zatwierdzenia. Receptura powinna być opracowana dla konkretnych składników, zaakceptowanych wcześniej przez Inżyniera i przy wykorzystaniu reprezentatywnych próbek. Receptura powinna być opracowana w oparciu o następujące źródła: założenia ujęte w PZJ, wytyczne niniejszej specyfikacji, WT Odpowiednie uziarnienie mieszanki winno być zgodne z rys Grubość warstwy i metody stabilizacji

100 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Grubość projektowanych warstw po zagęszczeniu powinna wynosić jak podano w Dokumentacji Technicznej. Ulepszenie z gruntu stabilizowanego cementem powinno być wykonane z zastosowaniem metody mieszania w mieszarce stacjonarnej Warunki atmosferyczne Podbudowa z gruntu lub kruszywa stabilizowanego cementem nie może być wykonywana wtedy gdy temperatura powietrza spadła poniżej 2 C oraz wtedy, gdy podłoże jest zamarznięte i podczas opadów deszczu. Nie należy rozpoczynać stabilizacji gruntu lub kruszywa cementem jeżeli prognozy meteorologiczne wskazują na możliwy spadek temperatury poniżej 5 C w czasie najbliższych 7 dni Ochrona podbudowy ze względu na ruch budowlany Za ochronę podbudowy odpowiedzialny jest Wykonawca, który może dopuścić do ruchu po zezwoleniu Inżyniera Stabilizacja metodą mieszania w mieszarkach stacjonarnych Do przygotowania mieszanki można stosować wytwórnie mieszanki betonowej typu cyklicznego. Składniki mieszanki i w razie potrzeby dodatki ulepszające, powinny być dozowane w ilości określonej w recepcie laboratoryjnej. Mieszarka stacjonarna powinna być wyposażona w urządzenia do wagowego dozowania kruszywa lub gruntu i cementu oraz objętościowego dozowania wody, gwarantujące następujące tolerancje dozowania, wyrażone w stosunku do ich masy: - kruszywo ±3%, - cement ±0,5%, - woda ±2% w stosunku do wilgotności optymalnej. Czas mieszania w mieszarkach cyklicznych nie powinien być krótszy od 1 minuty, o ile krótszy czas mieszania nie zostanie dozwolony przez Inżyniera po wstępnych próbach. Przy stosowaniu stabilizacji metodą mieszania w mieszarkach stacjonarnych transport mieszanki powinien odbywać się w sposób nie dopuszczający do jej segregacji, przy użyciu środków transportowych wskazanych w p. 4. "Transport.". Przed ułożeniem mieszanki należy ustawić prowadnice i podłoże zwilżyć wodą. Mieszanka dowieziona z wytwórni powinna być układana przy pomocy układarek lub równiarek. Grubość układania mieszanki powinna być taka, aby zapewnić uzyskanie wymaganej grubości warstwy po zagęszczeniu. Przed zagęszczeniem warstwa powinna być wyprofilowana do wymaganych rzędnych, spadków podłużnych i poprzecznych. Przy użyciu równiarek do rozkładania mieszanki należy wykorzystać prowadnice w celu uzyskania odpowiedniej równości profilu warstwy. Od użycia prowadnic można odstąpić przy zastosowaniu technologii gwarantującej odpowiednią równość warstwy, po uzyskaniu zgody Inżyniera. Po wyprofilowaniu należy natychmiast przystąpić do zagęszczania warstwy Zagęszczanie Zagęszczanie warstwy gruntu lub kruszywa stabilizowanego cementem należy prowadzić przy użyciu walców gładkich, wibracyjnych lub ogumionych. W miejscach trudnodostępnych należy stosować zagęszczarki płytowe, ubijaki mechaniczne lub małe walce wibracyjne. Zagęszczanie warstwy o jednostronnym spadku poprzecznym powinno rozpocząć się od niżej położonej krawędzi i przesuwać pasami podłużnymi w stronę wyżej położonej krawędzi. Pojawiające się w czasie zagęszczania zaniżenia, ubytki, rozwarstwienia i podobne wady powinny być natychmiast naprawiane przez wymianę mieszanki na pełną głębokość, wyrównanie i ponowne zagęszczenie. Powierzchnia zagęszczonej warstwy powinna mieć prawidłowy przekrój poprzeczny i jednolity wygląd. W przypadku technologii mieszania w mieszarkach stacjonarnych operacje zagęszczania i obróbki powierzchniowej muszą być zakończone przed upływem 2 godzin od chwili dodania wody do mieszanki. Przerwy w zagęszczaniu nie mogą być dłuższe niż 30 minut. Zagęszczanie należy kontynuować do osiągnięcia wskaźnika zagęszczenia mieszanki nie mniejszego od 1,00 według normalnej próby Proctora, zgodnie z normą PN-88/B Specjalną uwagę należy poświęcić zagęszczaniu mieszanki w sąsiedztwie spoin roboczych podłużnych i poprzecznych, oraz wszelkich urządzeń obcych. Wszelkie miejsca luźne, rozsegregowane, spękane podczas zagęszczania lub w inny sposób wadliwe, powinny być naprawione przez zerwanie warstwy na pełną grubość, wbudowanie nowej mieszanki o odpowiednim składzie i ponowne zagęszczenie. Roboty te zostaną wykonane na koszt Wykonawcy

101 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Spoiny robocze Warstwę wykonywanć na całej szerokości bez spoin roboczych. W przypadkach koniecznych wykonać poprzeczną spoinę na połączeniu działek roboczych. Od obcięcia pionowego krawędzi w wykonanej mieszance można odstąpić wtedy, gdy czas pomiędzy zakończeniem zagęszczenia jednego pasa a rozpoczęciem wbudowania sąsiedniego pasa nie przekracza 60 minut Pielęgnacja warstwy z gruntu lub kruszywa stabilizowanego cementem Nie należy dopuścić do wyschnięcia warstwy mieszanki związanej cementem, aby nie powstały pęknięcia skurczowe. Pielęgnacja powinna być przeprowadzona według jednego z następujących sposobów: a) skropienie warstwy emulsją asfaltową, albo asfaltem D200 lub D300 w ilości 0,5 kg asfaltu na 1 m 2, b) skropienie specjalnymi preparatami powłokotwórczymi posiadającymi Aprobatę Techniczną wydaną przez uprawnioną jednostkę, po uprzednim zaakceptowaniu ich użycia przez Inżyniera, c) utrzymanie w stanie wilgotnym poprzez kilkakrotne skrapianie wodą w ciągu dnia, w czasie co najmniej 7 dni, d) przykrycie na okres 7 dni nieprzepuszczalną folią z tworzywa sztucznego, ułożoną na zakład o szerokości co najmniej 30 cm i zabezpieczoną przed zerwaniem z powierzchni warstwy przez wiatr, e) przykrycie warstwą piasku lub grubej włókniny technicznej i utrzymywanie jej w stanie wilgotnym w czasie co najmniej 7 dni. Inne sposoby pielęgnacji, zaproponowane przez Wykonawcę i inne wyroby do pielęgnacji mogą być zastosowane po uzyskaniu akceptacji Inżyniera. Nie należy dopuszczać żadnego ruchu pojazdów i maszyn po warstwie w okresie od jej zagęszczenia do upływu 7 dni od zagęszczenia. Po tym czasie ewentualny ruch technologiczny może odbywać się wyłącznie za zgodą Inżyniera. Koszt napraw uszkodzeń spowodowanych przez ruch albo czynniki atmosferyczne obciąża Wykonawcę Utrzymanie ulepszonego podłoża Podbudowa i ulepszone podłoże po wykonaniu, a przed ułożeniem następnej warstwy, powinny być utrzymywane w dobrym stanie. Jeżeli Wykonawca będzie wykorzystywał, za zgodą Inżyniera, gotową podbudowę lub ulepszone podłoże do ruchu budowlanego, to jest obowiązany naprawić wszelkie uszkodzenia warstwy spowodowane przez ten ruch. Koszt napraw wynikłych z niewłaściwego utrzymania podbudowy lub ulepszonego podłoża obciąża Wykonawcę robót. Wykonawca jest zobowiązany do przeprowadzenia bieżących napraw podbudowy lub ulepszonego podłoża uszkodzonych wskutek oddziaływania czynników atmosferycznych, takich jak opady deszczu i śniegu oraz mróz. Wykonawca jest zobowiązany wstrzymać ruch budowlany po okresie intensywnych opadów deszczu, jeżeli wystąpi możliwość uszkodzenia podbudowy lub ulepszonego podłoża. Warstwa stabilizowana cementem powinna być przykryta przed zimą warstwą nawierzchni lub zabezpieczona przed niszczącym działaniem takich jak opady deszczu i śniegu oraz mróz. Wykonawca jest zobowiązany wstrzymać ruch budowlany po okresie intensywnych opadów deszczu, jeżeli wystąpi możliwość uszkodzenia podbudowy lub ulepszonego podłoża. Warstwa stabilizowana cementem powinna być przykryta przed zimą warstwą nawierzchni lub zabezpieczona przed niszczącym działaniem czynników atmosferycznych w inny sposób zaakceptowany przez Inżyniera. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Badania przed przystąpieniem do robót

102 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien wykonać badania cementu, kruszyw i gruntów przeznaczonych do wykonania robót i przedstawić wyniki tych badań Kierownikowi Projektu w celu akceptacji Badania w czasie robót Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów w czasie wykonywania podbudowy lub ulepszonego podłoża stabilizowanych spoiwami podano w tablicy 5. Tablica 5. Częstotliwość badań i pomiarów Lp. Wyszczególnienie badań Częstotliwość badań Minimalna liczba badań na dziennej działce roboczej 1. Uziarnienie mieszanki gruntu lub kruszywa 2. Wilgotność mieszanki gruntu lub kruszywa z cementem 3. Rozdrobnienie gruntu 1) 1 4. Jednorodność i głębokość wymieszania 2) 5. Zagęszczenie warstwy 6. Grubość podbudowy lub ulepszonego 3 podłoża 7. Wytrzymałość na ściskanie - 7 i 28-dniowa przy stabilizacji cementem 6 próbek 8. Mrozoodporność 3) przy projektowaniu i w przypadkach wątpliwych 9. Badanie cementu przy projektowaniu składu mieszanki i przy każdej zmianie 10. Badanie wody dla każdego wątpliwego źródła 11. Badanie właściwości gruntu lub kruszywa dla każdej partii i przy każdej zmianie rodzaju gruntu lub kruszywa 1) Badanie wykonuje się dla gruntów spoistych 2) Badanie wykonuje się przy stabilizacji gruntu metodą mieszania na miejscu 3) Badanie wykonuje się przy stabilizacji gruntu lub kruszyw cementem Uziarnienie gruntu lub kruszywa Próbki do badań należy pobierać z mieszarek lub z podłoża przed podaniem cementu. Uziarnienie kruszywa lub gruntu powinno być zgodne z wymaganiami podanymi w niniejszej ST pkt Wilgotność mieszanki gruntu lub kruszywa z cementem Wilgotność mieszanki powinna być równa wilgotności optymalnej, określonej w projekcie składu tej mieszanki, z tolerancją + 2% i 2% jej wartości Jednorodność i głębokość wymieszania Jednorodność wymieszania gruntu z cementem polega na ocenie wizualnej jednolitego zabarwienia mieszanki. Głębokość wymieszania mierzy się w odległości min. 0,5 m od krawędzi podbudowy czy ulepszonego podłoża. Głębokość wymieszania powinna być taka, aby grubość warstwy po zagęszczeniu była równa projektowanej Zagęszczenie warstwy Mieszanka powinna być zagęszczana do osiągnięcia wskaźnika zagęszczenia nie mniejszego od 1,00 oznaczonego zgodnie z BN-77/ Grubość podbudowy lub ulepszonego podłoża Grubość warstwy należy mierzyć bezpośrednio po jej zagęszczeniu w odległości co najmniej 0,5 m od krawędzi. Grubość warstwy nie może różnić się od projektowanej o więcej niż ±1 cm Wytrzymałość na ściskanie

103 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Badanie wytrzymałości na ściskanie (System I) należy przeprowadzić na próbkach walcowych przygotowanych metodą Proctora zgodnie z PN-EN , przy wykorzystaniu metody badawczej zgodnej z PN-EN po 28 dniach pielęgnacji. Próbki, w ilości 6 sztuk, do badań należy pobierać z miejsc wybranych losowo, w warstwie rozłożonej przed jej zagęszczeniem. Wyniki wytrzymałości na ściskanie powinny być zgodne z wymaganiami podanymi w ST Mrozoodporność Wskaźnik mrozoodporności określany przez spadek wytrzymałości na ściskanie próbek poddawanych cyklom zamrażania i odmrażania powinien być zgodny z wymaganiami podanymi w niniejszej ST Badanie cementu Dla każdej dostawy cementu Wykonawca powinien określić właściwości podane w ST dotyczących poszczególnych rodzajów podbudów i ulepszonego podłoża Badanie wody W przypadkach wątpliwych należy przeprowadzić badania wody wg PN-EN Badanie właściwości gruntu lub kruszywa Właściwości gruntu lub kruszywa należy badać przy każdej zmianie rodzaju gruntu lub kruszywa. Właściwości powinny być zgodne z wymaganiami podanymi w ST dotyczących poszczególnych rodzajów podbudów i ulepszonego podłoża Wymagania dotyczące cech geometrycznych ulepszonego podłoża Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów dotyczących cech geometrycznych podaje tablica 6. Tablica 6. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów wykonanego ulepszonego podłoża stabilizowanych cementem Lp. Badania Częstotliwość badań 1. Szerokość podbudowy co 20 m 2. Równość podłużna co 20 m 3. Równość poprzeczna co 20 m 4. Spadki poprzeczne*) co 20 m 5. Rzędne wysokościowe co 20 m 6. Ukształtowanie osi w planie*) co 20 m 7. Grubość podbudowy i w 5 punktach na każde 200 mb drogi ulepszonego podłoża *) Dodatkowe pomiary spadków poprzecznych i ukształtowania osi w planie należy wykonać w punktach głównych łuków poziomych Szerokość ulepszonego podłoża Szerokość ulepszonego podłoża nie może różnić się od szerokości projektowanej o więcej niż +10 cm, -5 cm Równość podbudowy i ulepszonego podłoża Nierówności podłużne ulepszonego podłoża należy mierzyć 4-metrową łatą zgodnie z normą BN-68/ Nierówności poprzeczne ulepszonego podłoża należy mierzyć 4-metrową łatą. Nierówności nie powinny przekraczać 15 mm Spadki poprzeczne ulepszonego podłoża Spadki poprzeczne ulepszonego podłoża powinny być zgodne z Dokumentacją Projektową z tolerancją ± 0,5 % Rzędne wysokościowe ulepszonego podłoża Różnice pomiędzy rzędnymi wykonanego ulepszonego podłoża a rzędnymi projektowanymi nie powinny przekraczać + 0cm, -2 cm Grubość ulepszonego podłoża

104 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D cm Grubość ulepszonego podłoża nie może różnić się od grubości projektowanej o więcej niż +/ Zasady postępowania z wadliwie wykonanymi odcinkami ulepszonego podłoża Niewłaściwe cechy geometryczne ulepszonego podłoża Jeżeli po wykonaniu badań na stwardniałym ulepszonym podłożu stwierdzi się, że odchylenia cech geometrycznych przekraczają wielkości określone w p. 6.4, to warstwa zostanie zerwana na całą grubość i ponownie wykonana na koszt Wykonawcy. Dopuszcza się inny rodzaj naprawy wykonany na koszt Wykonawcy, o ile zostanie on zaakceptowany przez Inżyniera. Nie dopuszcza się mieszania składników mieszanki na miejscu. Roboty te Wykonawca wykona na własny koszt Niewłaściwa grubość ulepszonego podłoża Na wszystkich powierzchniach wadliwych pod względem grubości Wykonawca wykona naprawę ulepszonego podłoża przez zerwanie wykonanej warstwy, usunięcie zerwanego materiału i ponowne wykonanie warstwy o odpowiednich właściwościach i o wymaganej grubości. Roboty te Wykonawca wykona na własny koszt. Po wykonaniu tych robót nastąpi ponowny pomiar i ocena grubości warstwy, na koszt Wykonawcy Niewłaściwa wytrzymałość ulepszonego podłoża Jeżeli wytrzymałość średnia próbek będzie mniejsza od dolnej granicy określonej w ST, to warstwa wadliwie wykonana zostanie zerwana i wymieniona na nową o odpowiednich właściwościach na koszt Wykonawcy. 7. OBMIAR ROBÓT Jednostką obmiarową jest m 2 (metr kwadratowy) ulepszonego podłoża z gruntu stabilizowanego cementem z mieszanki wytworzonej w mieszarkach. 8. ODBIÓR ROBÓT Roboty uznaje się za zgodne z Dokumentacją Projektową, ST i wymaganiami Inżyniera, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pkt. 6 dały wyniki pozytywne. 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI Cena jednostkowa obejmuje: - prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, - oznakowanie robót, - zakup i dostarczenie materiałów, wyprodukowanie mieszanki i jej transport z rozładunkiem na miejsce wbudowania, - dostarczenie, ustawienie, rozebranie i odwiezienie prowadnic oraz innych materiałów i urządzeń pomocniczych, - rozłożenie i zagęszczenie mieszanki, - pielęgnacja wykonanej warstwy - przeprowadzenie pomiarów i badań laboratoryjnych, wymaganych w Specyfikacji Technicznej, 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Normy PN-EN Metody badania cementu - Analiza chemiczna cementu PN-EN Metody badania cementu - Oznaczanie stopnia zmielenia PN-EN Cement - Część 1: Skład, wymagania i kryteria zgodności dotyczące cementów powszechnego użytku PN-EN Badania podstawowych właściwości kruszyw - Procedura i terminologia uproszczonego opisu petrograficznego PN-EN Badania podstawowych właściwości kruszyw - Część 5: Wyposażenie podstawowe i wzorcowanie PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw - Oznaczanie składu ziarnowego - Metoda przesiewania

105 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw - Oznaczanie kształtu ziara za pomocą wskaźnika płaskości PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw - Część 4: Oznaczanie kształtu ziarn - Wskaźnik kształtu PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw - Oznaczanie procentowej zawartości ziarn o powierzchniach powstałych w wyniku przekruszenia lub łamania kruszyw grubych PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw - Część 8: Ocena zawartości drobnych cząstek - Badania wskaźnika piaskowego PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw - Ocena zawartości drobnych cząstek. Badania błękitem metylenowym PN-EN Domieszki do betonu, zaprawy i zaczynu - Domieszki do betonu - Definicje i wymagania PN-EN 1008 Woda zarobowa do betonu Specyfikacja pobierania próbek, badanie i ocena przydatności wody zarobowej do betonu, w tym wody odzyskanej z procesów produkcji betonu PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw - Oznaczanie odporności na ścieranie (mikro-deval) PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw - Metody oznaczania odporności na rozdrabnianie PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw - Część 6: Oznaczanie gęstości ziarn i nasiąkliwości PN-EN Badania właściwości cieplnych i odporności kruszyw na działanie czynników atmosferycznych - Część 1: Oznaczanie mrozoodporności PN-EN Badania właściwości cieplnych i odporności kruszyw na działanie czynników atmosferycznych - Badanie w siarczanie magnezu PN-EN Badania właściwości cieplnych i odporności kruszyw na działanie czynników atmosferycznych - Część 3: Badanie bazaltowej zgorzeli słonecznej metoda gotowania PN-EN Badania chemicznych właściwości kruszyw - Analiza chemiczna PN-EN Badania chemicznych właściwości kruszyw - Część 3: Przygotowanie wyciągów przez wymywanie kruszyw PN-ISO 565 Sita kontrolne - Tkanina z drutu, blacha perforowana i blacha cienka perforowana elektrochemicznie - Wymiary nominalne oczek PN-EN 13242:2004 Kruszywa do niezwiązanych i związanych hydraulicznie materiałów stosowanych w obiektach budowlanych i budownictwie drogowym PN-EN Mieszanki niezwiązane i związane spoiwem hydraulicznym - Część 1: Laboratoryjne metody oznaczania referencyjnej gęstości i wilgotności - Wprowadzenie, wymagania ogólne i pobieranie próbek PN-EN Mieszanki niezwiązane i związane spoiwem hydraulicznym - Część 2: Metody określania gęstości i zawartości wody Zagęszczanie metodą Proctora PN-EN Mieszanki niezwiązane i związane spoiwem hydraulicznym - Część 41; Metoda oznaczania wytrzymałości na ściskanie mieszanek związanych spoiwem hydraulicznym Mieszanki niezwiązane i związane spoiwem hydraulicznym - Część 44: Metoda oznaczania wskaźnika alfa granulowanego żużla wielkopiecowego PN-EN , - Mieszanki niezwiązane i związane spoiwem hydraulicznym - Część 47: Metoda badania do określenia kalifornijskiego wskaźnika nośności, natychmiastowego wskaźnika nośności i pęcznienia liniowego PN-EN Mieszanki niezwiązane i związane spoiwem hydraulicznym - Część 50: Metoda sporządzania próbek związanych hydraulicznie za pomocą aparatu Proctora lub zagęszczania na stole wibracyjnym PN-EN Mieszanki związane hydraulicznie - Specyfikacje - Część 11: Grunty stabilizowane wapnem ENV 13282, Hydraulic road binders Composition, spécifications and conformity criteria

106 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D PODBUDOWA Z BETONU ASFALTOWEGO

107 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D WSTĘP 1.1.Przedmiot specyfikacji Przedmiotem niniejszej Specyfikacji Technicznej Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych (zwanej dalej Specyfikacją Techniczną - ST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonaniem podbudowy z betonu asfaltowego w Ramach Remontu drogi powiatowej łączącej ul. Dąbrowskiego z ul. Wojska Polskiego w Morągu jako objazd na czas rozbudowy ul. Dąbrowskiego Zakres stosowania ST Specyfikacja Techniczna (ST) stanowi dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót na drogach Zakres robót objętych ST Wykonanie podbudowy zasadniczej z betonu asfaltowego AC22P, grubość 7 cm, Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonaniem i odbiorem warstwy podbudowy z betonu asfaltowego wg PN-EN [47] i WT-2 Nawierzchnie asfaltowe 2010 [65] z mieszanki mineralno-asfaltowej dostarczonej od producenta. W przypadku produkcji mieszanki mineralno-asfaltowej przez Wykonawcę dla potrzeb budowy, Wykonawca zobowiązany jest prowadzić Zakładową kontrolę produkcji (ZKP) zgodnie z WT-2 [65] punkt Podbudowę z betonu asfaltowego można wykonywać dla dróg kategorii ruchu od KR1 do KR6 (określenie kategorii ruchu podano w punkcie 1.4.7). Stosowane mieszanki betonu asfaltowego o wymiarze D podano w tablicy 1. Tablica 1. Stosowane mieszanki Kategoria ruchu KR 1-2 KR 3-4 KR 5-6 Mieszanki o wymiarze D 1), mm AC16P, AC22P AC16P, AC22P AC16P, AC22P 1) Podział ze względu na wymiar największego kruszywa w mieszance Określenia podstawowe Nawierzchnia konstrukcja składająca się z jednej lub kilku warstw służących do przejmowania i rozkładania obciążeń od ruchu pojazdów na podłoże Podbudowa główny element konstrukcyjny nawierzchni, który może być ułożony w jednej lub kilku warstwach Mieszanka mineralno-asfaltowa mieszanka kruszyw i lepiszcza asfaltowego Wymiar mieszanki mineralno-asfaltowej określenie mieszanki mineralno-asfaltowej, wyróżniające tę mieszankę ze zbioru mieszanek tego samego typu ze względu na największy wymiar kruszywa, np. wymiar 16 lub Beton asfaltowy mieszanka mineralno-asfaltowa, w której kruszywo o uziarnieniu ciągłym lub nieciągłym tworzy strukturę wzajemnie klinującą się

108 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Uziarnienie skład ziarnowy kruszywa, wyrażony w procentach masy ziaren przechodzących przez określony zestaw sit Kategoria ruchu obciążenie drogi ruchem samochodowym, wyrażone w osiach obliczeniowych (100 kn) wg Katalogu typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych GDDP-IBDiM [68] Wymiar kruszywa wielkość ziaren kruszywa, określona przez dolny (d) i górny (D) wymiar sita Kruszywo grube kruszywo z ziaren o wymiarze: D 45 mm oraz d >2 mm Kruszywo drobne kruszywo z ziaren o wymiarze: D 2 mm, którego większa część pozostaje na sicie 0,063 mm Pył kruszywo z ziaren przechodzących przez sito 0,063 mm Wypełniacz kruszywo, którego większa część przechodzi przez sito 0,063 mm. (Wypełniacz mieszany kruszywo, które składa się z wypełniacza pochodzenia mineralnego i wodorotlenku wapnia. Wypełniacz dodany wypełniacz pochodzenia mineralnego, wyprodukowany oddzielnie) Kationowa emulsja asfaltowa emulsja, w której emulgator nadaje dodatnie ładunki cząstkom zdyspergowanego asfaltu Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w ST D Wymagania ogólne pkt Symbole i skróty dodatkowe ACP beton asfaltowy do warstwy podbudowy, PMB polimeroasfalt, D górny wymiar sita (przy określaniu wielkości ziaren kruszywa), d dolny wymiar sita (przy określaniu wielkości ziaren kruszywa), C kationowa emulsja asfaltowa, NPD właściwość użytkowa nie określana (ang. No Performa Determined; producent może jej nie określać), TBR do zadeklarowania (ang. To Be Reported; producent m dostarczyć odpowiednie informacje, jednak nie jest do t zobowiązany), IRI (International Roughness Index) międzynarodowy wska równości, MOP miejsce obsługi podróżnych Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w ST D Wymagania ogólne [1] pkt MATERIAŁY 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w ST D Wymagania ogólne [1] pkt Lepiszcza asfaltowe Należy stosować polimeroasfalty wg PN-EN [59]. Rodzaje stosowanych lepiszcz asfaltowych podano w tablicy

109 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Tablica 2. Zalecane lepiszcza asfaltowego do warstwy podbudowy z betonu asfaltowego Kategoria Mieszanka Gatunek lepiszcza ruchu ACP polimeroasfalt KR4 AC16P, AC22P PMB 25/55-60 Polimeroasfalty powinny spełniać wymagania podane w tablicy 3. Tablica 3. Wymagania wobec asfaltów modyfikowanych polimerami (polimeroasfaltów) wg PN-EN [59] Wymaganie podstawowe Właściwość Metoda badania Jednostk Gatunek asfaltu modyfikowanego polimerami (PMB) 25/55 60 wymaganie klasa Konsystencja w pośrednich temperaturach eksploatacyjnych Konsystencja w wysokich temperaturacheksploatacyjnych Kohezja Stałość konsystencji (Odporność na starzenie wg PN-EN lub -3 [31] Penetracja w 25 C Temperatura mięknienia Siła rozciągania (mała prędkość rozciągania) Siła rozciągania w 5 C (duża prędkość rozciągania) Wahadło Vialit (metoda uderzenia) PN-EN 1426 [21] PN-EN 1427 [22] PN-EN [55] PN-EN [57] PN-EN [53] PN-EN [57] PN-EN [54] 0,1 mm C 60 6 J/cm 2 2 w 10 C 6 J/cm 2 NPD a 0 J/cm 2 NPD a 0 Zmiana masy % 0,5 3 Pozostała penetracja PN-EN 1426 [21] % 60 7 Wzrost temperatury mięknienia Inne właściwości Temperatura zapłonu PN-EN 1427 [22] PN-EN ISO 2592 [63] C 8 2 C Wymagania dodatkowe Temperatura łamliwości PN-EN [29] C Nawrót sprężysty w 25 C PN-EN [51] % 50 5 Nawrót sprężysty w 10 C NPD a 0 Zakres plastyczności PN-EN [59] Punkt C TBR b

110 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D PN-EN Stabilność magazynowania. Różnica [52] temperatur mięknienia PN-EN 1427 [22] PN-EN Stabilność magazynowania. Różnica [52] penetracji PN-EN 1426 [21] PN-EN Spadek temperatury mięknienia po starz 1 [31] wg PN-EN PN-EN lub -3 [31] [22] Nawrót sprężysty w 25 C po starzeniu w PN-EN PN-EN lub -3 [31] 1 [31] Nawrót sprężysty w 10 C po starzeniu w PN-EN PN-EN lub -3 [31] [51] a NPD No Performance Determined (właściwość użytkowa nie określana) b TBR To Be Reported (do zadeklarowania) C 5 2 0,1 mm NPD a 0 C TBR b % NPD a 0 Polimeroasfalt powinien być magazynowany w zbiorniku wyposażonym w system grzewczy pośredni z termostatem kontrolującym temperaturę z dokładnością ± 5 C. Zaleca się wyposażenie zbiornika w mieszadło. Zaleca się bezpośrednie zużycie polimeroasfaltu po dostarczeniu. Należy unikać wielokrotnego rozgrzewania i chłodzenia polimeroasfaltu w okresie jego stosowania oraz unikać niekontrolowanego mieszania polimeroasfaltów różnego rodzaju i klasy oraz z asfaltem zwykłym Kruszywo Do warstwy podbudowy z betonu asfaltowego należy stosować kruszywo według PN-EN [44] i WT-1 Kruszywa 2010 [64], obejmujące kruszywo grube, kruszywo drobne i wypełniacz. Kruszywa powinny spełniać wymagania podane w WT-1 Kruszywa 2010 punkt 6.1 tablica 4,5,6,6a,7. Składowanie kruszywa powinno się odbywać w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem i zmieszaniem z kruszywem o innym wymiarze lub pochodzeniu. Podłoże składowiska musi być równe, utwardzone i odwodnione. Składowanie wypełniacza powinno się odbywać w silosach wyposażonych w urządzenia do aeracji Środek adhezyjny W celu poprawy powinowactwa fizykochemicznego lepiszcza asfaltowego i kruszywa, gwarantującego odpowiednią przyczepność (adhezję) lepiszcza do kruszywa i odporność mieszanki mineralno-asfaltowej na działanie wody, można zastosować środek adhezyjny, tak aby dla konkretnej pary kruszywo-lepiszcze wartość przyczepności określona według PN-EN , metoda C [34] wynosiła co najmniej 80%. Środek adhezyjny powinien odpowiadać wymaganiom określonym przez producenta. Składowanie środka adhezyjnego jest dozwolone tylko w oryginalnych opakowaniach, w warunkach określonych przez producenta Materiały do uszczelnienia połączeń i krawędzi Do uszczelnienia połączeń technologicznych (tj. złączy podłużnych i poprzecznych z tego samego materiału wykonywanego w różnym czasie oraz spoin stanowiących połączenia różnych materiałów lub połączenie warstwy asfaltowej z urządzeniami obcymi w nawierzchni lub ją ograniczającymi, należy stosować: a) materiały termoplastyczne, jak taśmy asfaltowe, pasty itp. według norm lub aprobat technicznych b) emulsję asfaltową według PN-EN [58] lub inne lepiszcza według norm lub aprobat technicznych

111 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Składowanie materiałów termoplastycznych jest dozwolone tylko w oryginalnych opakowaniach producenta, w warunkach określonych w aprobacie technicznej. Do uszczelnienia krawędzi należy stosować asfalt drogowy wg PN-EN [27], asfalt modyfikowany polimerami wg PN-EN [59] metoda na gorąco. Dopuszcza się inne rodzaje lepiszcza wg norm lub aprobat technicznych Materiały do złączenia warstw konstrukcji Do złączania warstw konstrukcji nawierzchni należy stosować kationowe emulsje asfaltowe lub kationowe emulsje modyfikowane polimerami według ST Emulsję asfaltową można składować w opakowaniach transportowych lub w stacjonarnych zbiornikach pionowych z nalewaniem od dna. Nie należy nalewać emulsji do opakowań i zbiorników zanieczyszczonych materiałami mineralnymi. 3. SPRZĘT 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST D Wymagania ogólne [1] pkt Sprzęt stosowany do wykonania robót Przy wykonywaniu robót Wykonawca w zależności od potrzeb, powinien wykazać się możliwością korzystania ze sprzętu dostosowanego do przyjętej metody robót, jak: wytwórnia (otaczarka) o mieszaniu cyklicznym lub ciągłym, z automatycznym komputerowym sterowaniem produkcji, do wytwarzania mieszanek mineralno-asfaltowych, układarka gąsienicowa, z elektronicznym sterowaniem równości układanej warstwy, skrapiarka, walce stalowe gładkie, walce ogumione szczotki mechaniczne i/lub inne urządzenia czyszczące, samochody samowyładowcze z przykryciem brezentowym lub termosami, sprzęt drobny. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST D Wymagania ogólne [1] pkt Transport materiałów Polimeroasfalt należy przewozić w cysternach kolejowych lub samochodach izolowanych i zaopatrzonych w urządzenia umożliwiające pośrednie ogrzewanie oraz w zawory spustowe. Kruszywa można przewozić dowolnymi środkami transportu, w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem, zmieszaniem z innymi materiałami i nadmiernym zawilgoceniem. Wypełniacz należy przewozić w sposób chroniący go przed zawilgoceniem, zbryleniem i zanieczyszczeniem. Wypełniacz luzem powinien być przewożony w odpowiednich cysternach przystosowanych do przewozu materiałów sypkich, umożliwiających rozładunek pneumatyczny. Emulsja asfaltowa może być transportowana w zamkniętych cysternach, autocysternach, beczkach i innych opakowaniach pod warunkiem, że nie będą korodowały pod wpływem emulsji i nie będą powodowały jej rozpadu. Cysterny powinny być wyposażone w przegrody. Nie należy używać do transportu opakowań z metali lekkich (może zachodzić wydzielanie wodoru i groźba wybuchu przy emulsjach o ph 4)

112 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Mieszankę mineralno-asfaltową należy dowozić na budowę pojazdami samowyładowczymi w zależności od postępu robót. Podczas transportu i postoju przed wbudowaniem mieszanka powinna być zabezpieczona przed ostygnięciem i dopływem powietrza (przez przykrycie, pojemniki termoizolacyjne lub ogrzewane itp.). Warunki i czas transportu mieszanki, od produkcji do wbudowania, powinna zapewniać utrzymanie temperatury w wymaganym przedziale. Powierzchnie pojemników używanych do transportu mieszanki powinny być czyste, a do zwilżania tych powierzchni można używać tylko środki antyadhezyjne niewpływające szkodliwie na mieszankę. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w ST D Wymagania ogólne [1] pkt Projektowanie mieszanki mineralno-asfaltowej Przed przystąpieniem do robót Wykonawca dostarczy Inżynierowi do akceptacji projekt składu mieszanki mineralno-asfaltowej ( AC22P). Uziarnienie mieszanki mineralnej oraz minimalna zawartość lepiszcza podane są w tablicach 5i 6. Wymagane właściwości mieszanki mineralno-asfaltowej podane są w tablicach 7, 8, 9 - projektowanie empiryczne i 10,11 - projektowanie funkcjonalne. Tablica 5. Uziarnienie mieszanki mineralnej oraz zawartość lepiszcza do betonu asfaltowego do warstwy podbudowy (projektowanie empiryczne) [65] Przesiew, [% (m/m)] Właściwość AC16P AC22P Wymiar sita #, [mm] od od do do 31, , , , , Zawartość lepiszcza, minimum *) B min 4,0 B min3,8 Tablica 6. Uziarnienie mieszanki mineralnej oraz zawartość lepiszcza do betonu asfaltowego do warstwy podbudowy (projektowanie funkcjonalne) [65] Przesiew, [% (m/m)] Właściwość AC16P KR3-KR6 AC22P KR3-KR6 Wymiar sita #, [mm] od do od do 31, , ,063 2,0 12,0 2 11,0 Zawartość lepiszcza, minimum *) B min3,0 B min3,0 *) Minimalna zawartość lepiszcza jest określona przy założonej gęstości

113 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D mieszanki mineralnej 2,650 Mg/m 3. Jeżeli stosowana mieszanka mineralna ma inną gęstość (ρ d ), to do wyznaczenia minimalnej zawartości lepiszcza podaną wartość należy pomnożyć przez współczynnik α według równania: α = 2,650 ρd Tablica 7. Wymagane właściwości mieszanki mineralno-asfaltowej do warstwy podbudowy, KR1 KR2 (projektowanie empiryczne) [65] Właściwość Zawartość wolnych przestrzeni Wolne przestrzenie wypełnione lepiszczem Zawartość wolnych przestrzeni w mieszanc e mineralnej Odporność na działanie wody Warunki zagęszczania wg PN- EN [48] C.1.2,ubijanie, 2 50 uderzeń C.1.2,ubijanie, 2 50 uderzeń C.1.2,ubijanie, 2 50 uderzeń C.1.1,ubijanie, 2 25 uderzeń Metoda i warunki badania PN-EN [33], p. 4 PN-EN [33], p. 5 PN-EN [33], p. 5 PN-EN [35], przechowywanie w 40 C z jednym cyklem zamrażania, badanie w 15 C AC16P V min4,0 V max10,0 VFB min50 VFB min74 VMA min16 AC22P V min4,0 V max10,0 VFB min50 VFB min74 VMA min16 ITSR 70 ITSR 70 Tablica 8. Wymagane właściwości mieszanki mineralno-asfaltowej do warstwy podbudowy, [65] Właściwość Zawartość wolnych przestrzeni Odporność na deformacje trwałe Odporność na działanie wody Warunki zagęszczania wg PN- EN [48] C.1.3,ubijanie, 2 75 uderzeń C.1.20, wałowanie, P 98 -P 100 C.1.1,ubijanie, 2 35 uderzeń Metoda i warunki badania PN-EN [33], p. 4 PN-EN , metoda B w powietrzu, PN-EN , D.1.6,60 C, cykli [38] PN-EN [35], przechowywanie w 40 C z jednym cyklem zamrażania, badanie w 25 C AC16P/22P V min4,0 V max7,0 WTS AIR1,0 PRD AIRdeklar ITSR

114 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Tablica 9. Wymagane właściwości mieszanki mineralno-asfaltowej do warstwy podbudowy, przy ruchu KR5 KR6 (projektowanie empiryczne) [65] Właściwość Zawartość wolnych przestrzeni Warunki zagęszczania wg PN-EN [48] Metoda i warunki badania AC16P AC22P C.1.3,ubijanie, 2 75 uderzeń PN-EN [33], p. 4 Odporność na deformacje trwałe C.1.20, wałowanie, P 98 -P 100 Odporność na działanie wody C.1.1,ubijanie, 2 25 uderzeń PN-EN , metoda B w powietrzu, PN-EN , D.1.6,60 C, cykli [38] PN-EN [35], przechowywanie w 40 C z jednym cyklem zamrażania, badanie w 15 C V min5,0 V max10 WTS AIR0,80 PRD AIR7,0 V min5,0 V max10 WTS AIR0,8 PRD AIR7,0 ITSR 70 ITSR 70 Tablica 10. Wymagane właściwości mieszanki mineralno-asfaltowej do warstwy podbudowy, przy ruchu KR3 KR4 (projektowanie funkcjonalne) [65] Właściwość Zawartość wolnych przestrzeni Odporność na deformacje trwałe Odporność na działanie wody Sztywność Odporność na zmęczenie, kategoria nie niższa niż Warunki zagęszczania wg Metoda i warunki badania PN-EN [48] C.1.3,ubijanie, 2 75 uderzeń PN-EN [33], p. 4 C.1.20, wałowanie, P 98 -P 100 C.1.1,ubijanie, 2 25 uderzeń C.1.20, wałowanie, P 98 -P 100 C.1.20, wałowanie, P 98 -P 100 PN-EN , metoda B w powietrzu, PN-EN ,D.1.6,60 C, cykli [38] PN-EN [35], przechowywanie w 40 C z jednym cyklem zamrażania, badanie w 15 C PN-EN , 4PB-PR, temp.10 C, częstość 10Hz PN-EN , 4PB-PR, temp.10 C, częstość 10Hz AC16P - 22P V min4,0 V max7,0 WTS AIR1,0 PRD AIR deklarowane0 ITSR 70 S min10000 Tablica 11. Wymagane właściwości mieszanki mineralno-asfaltowej do warstwy podbudowy, przy ruchu KR5 KR6 (projektowanie funkcjonalne) [65] Właściwość Warunki zagęszczani wg PN-EN [48] Metoda i warunki badania ε AC16P AC22P Zawartość wolnych C.1.3,ubijanie, 2 75 PN-EN [33], p. 4 V min4,0 V min4,

115 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D przestrzeni uderzeń V max10 V max10 Odporność na deformac PN-EN , metoda B w C.1.20, wałowanie, trwałe powietrzu, PN-EN , D.1.6,60 WTS P 98 -P AIR WTS AIR cykli [38] PRD AIR PRD AIR PN-EN [35], przechowywan Odporność na działanie C.1.1,ubijanie, 2 25 w 40 C z jednym cyklem zamrażania, ITSR wody uderzeń 70 ITSR 70 badanie w 15 C C.1.20, wałowanie, PN-EN , 4PB-PR, Sztywność S min1100 S min1100 Odporność na zmęczeni kategoria nie niższa niż P 98 -P 100 C.1.20, wałowanie, P 98 -P Wytwarzanie mieszanki mineralno-asfaltowej temp.10 C, częstość 10Hz PN-EN , 4PB-PR, temp.10 C, częstość 10Hz ε ε Mieszankę mineralno-asfaltową należy wytwarzać na gorąco w otaczarce (zespole maszyn i urządzeń dozowania, podgrzewania i mieszania składników oraz przechowywania gotowej mieszanki). Dozowanie składników mieszanki mineralno-asfaltowej w otaczarkach, w tym także wstępne, powinno być zautomatyzowane i zgodne z receptą roboczą, a urządzenia do dozowania składników oraz pomiaru temperatury powinny być okresowo sprawdzane. Kruszywo o różnym uziarnieniu lub pochodzeniu należy dodawać odmierzone oddzielnie. Lepiszcze asfaltowe należy przechowywać w zbiorniku z pośrednim systemem ogrzewania, z układem termostatowania zapewniającym utrzymanie żądanej temperatury z dokładnością ± 5 C. Temperatura lepiszcza asfaltowego w zbiorniku magazynowym (roboczym) nie może przekraczać 180 C dla polimeroasfaltu drogowego 25/ Kruszywo (ewentualnie z wypełniaczem) powinno być wysuszone i podgrzane tak, aby mieszanka mineralna uzyskała temperaturę właściwą do otoczenia lepiszczem asfaltowym. Temperatura mieszanki mineralnej nie powinna być wyższa o więcej niż 30 C od najwyższej temperatury mieszanki mineralnoasfaltowej podanej w tablicy 12. W tej tablicy najniższa temperatura dotyczy mieszanki mineralnoasfaltowej dostarczonej na miejsce wbudowania, a najwyższa temperatura dotyczy mieszanki mineralnoasfaltowej bezpośrednio po wytworzeniu w wytwórni. Tablica 12. Najwyższa i najniższa temperatura mieszanki AC [65] Lepiszcze asfaltowe Temperatura mieszanki [ C] PMB 25/55-60 od 140 do 180 Sposób i czas mieszania składników mieszanki mineralno-asfaltowej powinny zapewnić równomierne otoczenie kruszywa lepiszczem asfaltowym. Dopuszcza się dostawy mieszanek mineralno-asfaltowych z kilku wytwórni, pod warunkiem skoordynowania między sobą deklarowanych przydatności mieszanek (m.in.: typ, rodzaj składników, właściwości objętościowe) z zachowaniem dopuszczalnych różnic ich składu: - zawartość lepiszcza: 0,3% (m/m), - zawartość kruszywa drobnego: 3,0% (m/m), - zawartość wypełniacza: 1,0% (m/m) Przygotowanie podłoża Podłoże (podbudowa z kruszywa niezwiązanego lub związanego) pod warstwę podbudowy z betonu asfaltowego powinno być na całej powierzchni: ustabilizowane i nośne, czyste, bez zanieczyszczenia lub pozostałości luźnego kruszywa, wyprofilowane, równe i bez kolein

116 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Maksymalne nierówności podłoża pod warstwę podbudowy, nie powinny przekraczać wartości podanych w tablicy 13. Tablica 13. Maksymalne nierówności podłoża pod warstwę podbudowy z betonu asfaltowego (pomiar łatą 4-metrową lub równoważną metodą) [65] Maksymalna nierówność Klasa Element nawierzchni podłoża pod warstwę drogi podbudowy [mm] A, S, Pasy: ruchu, awaryjne, dodatkowe, włączania i wyłączania 12 GP Jezdnie łącznic, jezdnie MOP, utwardzone pobocza 12 G Pasy: ruchu, dodatkowe, włączania i wyłączania, postojowe, jezdnie łącznic, utwardzone pobocza 12 Z, L, D Pasy ruchu 15 Jeżeli nierówności są większe niż dopuszczalne, to należy wyrównać podłoże. Rzędne wysokościowe podłoża oraz urządzeń usytuowanych w nawierzchni lub ją ograniczających powinny być zgodne z dokumentacją projektową. Z podłoża powinien być zapewniony odpływ wody. Wykonane w podłożu łaty z materiału o mniejszej sztywności (np. łaty z asfaltu lanego w betonie asfaltowym) należy usunąć, a powstałe w ten sposób ubytki wypełnić materiałem o właściwościach zbliżonych do materiału podstawowego (np. wypełnić betonem asfaltowym). W celu polepszenia połączenia między warstwami technologicznymi nawierzchni powierzchnia podłoża powinna być w ocenie wizualnej chropowata. Szerokie szczeliny w podłożu należy wypełnić odpowiednim materiałem, np. zalewami drogowymi według PN-EN [60] lub PN-EN [61] albo innymi materiałami według norm lub aprobat technicznych. Na podłożu wykazującym zniszczenia w postaci siatki spękań zmęczeniowych lub spękań poprzecznych zaleca się stosowanie membrany przeciwspękaniowej, np. mieszanki mineralno-asfaltowej, warstwy SAMI lub z geosyntetyków według norm lub aprobat technicznych Próba technologiczna Wykonawca przed przystąpieniem do produkcji mieszanki jest zobowiązany do przeprowadzenia w obecności Inżyniera próby technologicznej, która ma na celu sprawdzenie zgodności właściwości wyprodukowanej mieszanki z receptą. W tym celu należy zaprogramować otaczarkę zgodnie z receptą roboczą i w cyklu automatycznym produkować mieszankę. Do badań należy pobrać mieszankę wyprodukowaną po ustabilizowaniu się pracy otaczarki. Nie dopuszcza się oceniania dokładności pracy otaczarki oraz prawidłowości składu mieszanki mineralnej na podstawie tzw. suchego zarobu, z uwagi na możliwą segregację kruszywa. Mieszankę wyprodukowaną po ustabilizowaniu się pracy otaczarki należy zgromadzić w silosie lub załadować na samochód. Próbki do badań należy pobierać ze skrzyni samochodu zgodnie z metodą określoną w PN-EN [39]. Na podstawie uzyskanych wyników Inżynier podejmuje decyzję o wykonaniu odcinka próbnego Odcinek próbny Przed przystąpieniem do wykonania podbudowy z betonu asfaltowego Wykonawca wykona odcinek próbny celem uściślenia organizacji wytwarzania i układania oraz ustalenia warunków zagęszczania. Odcinek próbny powinien być zlokalizowany w miejscu uzgodnionym z Inżynierem. Powierzchnia odcinka próbnego powinna wynosić co najmniej 500 m 2, a długość co najmniej 50 m. Na odcinku próbnym

117 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Wykonawca powinien użyć takich materiałów oraz sprzętu jakie zamierza stosować do wykonania podbudowy. Wykonawca może przystąpić do realizacji robót po zaakceptowaniu przez Inżyniera technologii wbudowania i zagęszczania oraz wyników z odcinka próbnego Wbudowanie mieszanki mineralno-asfaltowej Mieszankę mineralno-asfaltową można wbudowywać na podłożu przygotowanym zgodnie z zapisami w punktach 5.4. Transport mieszanki mineralno-asfaltowej asfaltowej powinien być zgodny z zaleceniami podanymi w punkcie 4.2. Mieszankę mineralno-asfaltową asfaltową należy wbudowywać w odpowiednich warunkach atmosferycznych. Temperatura otoczenia w ciągu doby nie powinna być niższa od temperatury podanej w tablicy 16. Temperatura otoczenia może być niższa w wypadku stosowania ogrzewania podłoża. Nie dopuszcza się układania mieszanki mineralno-asfaltowej asfaltowej podczas silnego wiatru (V > 16 m/s). W wypadku stosowania mieszanek mineralno-asfaltowych z dodatkiem obniżającym temperaturę mieszania i wbudowania należy indywidualnie określić wymagane warunki otoczenia. Tablica 14. Minimalna temperatura otoczenia podczas wykonywania warstw asfaltowych Rodzaj robót Minimalna temperatura otoczenia [ C] przed przystąpieniem do w czasie robót robót Warstwa podbudowy Właściwości wykonanej warstwy podbudowy powinny spełniać warunki podane w tablicy 17. Tablica 15. Właściwości warstwy AC [65] Typ i wymiar mieszanki Projektowana grubość warstwy technologicznej [cm] Wskaźnik zagęszczenia [%] Zawartość wolnych przestrzeni w warstwie [%(v/v)] AC16P, KR3 KR4 F) 5,0 14,0 98 3,0 10,0 AC22P, KR3 KR4 F) 7,0 14,0 98 3,0 10,0 F) projektowanie funkcjonalne Mieszanka mineralno-asfaltowa powinna być wbudowywana rozkładarką wyposażoną w układ automatycznego sterowania grubości warstwy i utrzymywania niwelety zgodnie z dokumentacją projektową. W miejscach niedostępnych dla sprzętu dopuszcza się wbudowywanie ręczne. Grubość wykonywanej warstwy powinna być sprawdzana co 25 m, w co najmniej trzech miejscach (w osi i przy brzegach warstwy). Warstwy wałowane powinny być równomiernie zagęszczone ciężkimi walcami drogowymi. Do warstw z betonu asfaltowego należy stosować walce drogowe stalowe gładkie z możliwością wibracji, oscylacji lub walce ogumione

118 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Połączenia technologiczne [65]. Połączenia technologiczne należy wykonać zgodnie z WT-2 Nawierzchnie asfaltowe 2010 punkt KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w ST D Wymagania ogólne [1] pkt Badania przed przystąpieniem do robót Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien: uzyskać wymagane dokumenty, dopuszczające wyroby budowlane do obrotu i powszechnego stosowania (np. stwierdzenie o oznakowaniu materiału znakiem CE lub znakiem budowlanym B, certyfikat zgodności, deklarację zgodności, aprobatę techniczną, ew. badania materiałów wykonane przez dostawców itp.), ew. wykonać własne badania właściwości materiałów przeznaczonych do wykonania robót, określone przez Inżyniera. Wszystkie dokumenty oraz wyniki badań Wykonawca przedstawia Inżynierowi do akceptacji Badania w czasie robót Uwagi ogólne Badania dzielą się na: badania wykonawcy (w ramach własnego nadzoru), badania kontrolne (w ramach nadzoru zleceniodawcy Inżyniera) Badania Wykonawcy Badania Wykonawcy są wykonywane przez Wykonawcę lub jego zleceniobiorców celem sprawdzenia, czy jakość materiałów budowlanych (mieszanek mineralno-asfaltowych i ich składników, lepiszczy i materiałów do uszczelnień itp.) oraz gotowej warstwy (wbudowane warstwy asfaltowe, połączenia itp.) spełniają wymagania określone w kontrakcie. Wykonawca powinien wykonywać te badania podczas realizacji kontraktu, z niezbędną starannością i w wymaganym zakresie. Wyniki należy zapisywać w protokołach. W razie stwierdzenia uchybień w stosunku do wymagań kontraktu, ich przyczyny należy niezwłocznie usunąć. Wyniki badań Wykonawcy należy przekazywać zleceniodawcy na jego żądanie. Inżynier może zdecydować o dokonaniu odbioru na podstawie badań Wykonawcy. W razie zastrzeżeń Inżynier może przeprowadzić badania kontrolne według pktu Zakres badań Wykonawcy związany z wykonywaniem nawierzchni: pomiar temperatury powietrza, pomiar temperatury mieszanki mineralno-asfaltowej podczas wykonywania nawierzchni (wg PN-EN [36]), ocena wizualna mieszanki mineralno-asfaltowej, wykaz ilości materiałów lub grubości wykonanej warstwy, pomiar spadku poprzecznego warstwy asfaltowej, pomiar równości warstwy asfaltowej (wg pktu ), pomiar parametrów geometrycznych poboczy, ocena wizualna jednorodności powierzchni warstwy, ocena wizualna jakości wykonania połączeń technologicznych Badania kontrolne

119 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Badania kontrolne są badaniami Inżyniera, których celem jest sprawdzenie, czy jakość materiałów budowlanych (mieszanek mineralno-asfaltowych i ich składników, lepiszczy i materiałów do uszczelnień itp.) oraz gotowej warstwy (wbudowane warstwy asfaltowe, połączenia itp.) spełniają wymagania określone w kontrakcie. Wyniki tych badań są podstawą odbioru. Pobieraniem próbek i wykonaniem badań na miejscu budowy zajmuje się Inżynier w obecności Wykonawcy. Badania odbywają się również wtedy, gdy Wykonawca zostanie w porę powiadomiony o ich terminie, jednak nie będzie przy nich obecny. Rodzaj badań kontrolnych mieszanki mineralno-asfaltowej i wykonanej z niej warstwy podano w tablicy 16. Tablica 16. Rodzaj badań kontrolnych [65] Lp Rodzaj badań a), b) Mieszanka mineralno-asfaltowa Uziarnienie Zawartość lepiszcza Temperatura mięknienia lepiszcza odzyskanego Gęstość i zawartość wolnych przestrzeni próbki Warstwa asfaltowa Wskaźnik zagęszczenia a) Spadki poprzeczne Równość Grubość lub ilość materiału Zawartość wolnych przestrzeni a) Właściwości przeciwpoślizgowe a) do każdej warstwy i na każde rozpoczęte m 2 nawierzchni jedna próbka; w razie potrzeby liczba próbek może zostać zwiększona (np. nawierzchnie dróg w terenie zabudowy) b) w razie potrzeby specjalne kruszywa i dodatki Badania kontrolne dodatkowe W wypadku uznania, że jeden z wyników badań kontrolnych nie jest reprezentatywny dla ocenianego odcinka budowy, Wykonawca ma prawo żądać przeprowadzenia badań kontrolnych dodatkowych. Inżynier i Wykonawca decydują wspólnie o miejscach pobierania próbek i wyznaczeniu odcinków częściowych ocenianego odcinka budowy. Jeżeli odcinek częściowy przyporządkowany do badań kontrolnych nie może być jednoznacznie i zgodnie wyznaczony, to odcinek ten nie powinien być mniejszy niż 20% ocenianego odcinka budowy. Do odbioru uwzględniane są wyniki badań kontrolnych i badań kontrolnych dodatkowych do wyznaczonych odcinków częściowych. Koszty badań kontrolnych dodatkowych zażądanych przez Wykonawcę ponosi Wykonawca Badania arbitrażowe Badania arbitrażowe są powtórzeniem badań kontrolnych, co do których istnieją uzasadnione wątpliwości ze strony Inżyniera lub Wykonawcy (np. na podstawie własnych badań). Badania arbitrażowe wykonuje na wniosek strony kontraktu niezależne laboratorium, które nie wykonywało badań kontrolnych. Koszty badań arbitrażowych wraz ze wszystkimi kosztami ubocznymi ponosi strona, na której niekorzyść przemawia wynik badania. Wniosek o przeprowadzenie badań arbitrażowych dotyczących zawartości wolnych przestrzeni lub wskaźnika zagęszczenia należy złożyć w ciągu 2 miesięcy od wpływu reklamacji ze strony Zamawiającego

120 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Właściwości warstwy i nawierzchni oraz dopuszczalne odchyłki Uwagi ogólne Na etapie oceny jakości wbudowanej mieszanki mineralno-asfaltowej podaje się wartości dopuszczalne i tolerancje, w których uwzględnia się: rozrzut występujący przy pobieraniu próbek, dokładność metod badań oraz odstępstwa uwarunkowane metodą pracy. Właściwości materiałów należy oceniać na podstawie badań pobranych próbek mieszanki mineralno-asfaltowej przed wbudowaniem (wbudowanie oznacza wykonanie warstwy asfaltowej). Wyjątkowo dopuszcza się badania próbek pobranych z wykonanej warstwy asfaltowej. Dopuszczalne wartości odchyłek i tolerancje zawarte są w WT-2 Nawierzchnie asfaltowe 2008 punkt 8.8 [65] Warstwa asfaltowa Grubość warstwy oraz ilość materiału Grubość wykonanej warstwy oznaczana według PN-EN [40] oraz ilość wbudowanego materiału na określoną powierzchnię (dotyczy przede wszystkim cienkich warstw) mogą odbiegać od projektu o wartości podane w tablicy 17. W wypadku określania ilości materiału na powierzchnię i średniej wartości grubości warstwy z reguły należy przyjąć za podstawę cały odcinek budowy. Inżynier ma prawo sprawdzać odcinki częściowe. Odcinek częściowy powinien zawierać co najmniej jedną dzienną działkę roboczą. Do odcinka częściowego obowiązują te same wymagania jak do odcinka budowy. Za grubość warstwy lub warstw przyjmuje się średnią arytmetyczną wszystkich pojedynczych oznaczeń grubości warstwy na całym odcinku budowy lub odcinku częściowym. Tablica 17. Dopuszczalne odchyłki grubości warstwy oraz ilości materiału na określonej powierzchni, [%] [65] Warunki oceny Średnia z wielu oznaczeń grubości oraz ilości 1. duży odcinek budowy, powierzchnia większa niż 6000 m 2 lub droga ograniczona krawężnikami, powierzchnia większa niż 1000 m 2 lub Warstwa asfaltowa ACP mały odcinek budowy 10 Niezależnie od średniej grubości, dla warstwy podbudowy grubość określona w pojedynczym oznaczeniu nie może być mniejsza od projektowanej grubości o więcej niż 2,5 cm Wskaźnik zagęszczenia warstwy Zagęszczenie wykonanej warstwy, wyrażone wskaźnikiem zagęszczenia oraz zawartością wolnych przestrzeni, nie może przekroczyć wartości dopuszczalnych podanych w tablicy 17. Dotyczy to każdego pojedynczego oznaczenia danej właściwości. Określenie gęstości objętościowej należy wykonywać według PN-EN [32] Zawartość wolnych przestrzeni w nawierzchni

121 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Zawartość wolnych przestrzeni w próbce Marshalla z mieszanki mineralno-asfaltowej lub wyjątkowo powtórnie rozgrzanej próbki pobranej z nawierzchni, nie może wykroczyć poza wartości dopuszczalne podane w p. 5.2 o więcej niż 2,0 %(v/v) Spadki poprzeczne Spadki poprzeczne nawierzchni należy badać nie rzadziej niż co 20 m oraz w punktach głównych łuków poziomych. Spadki poprzeczne powinny być zgodne z dokumentacją projektową, z tolerancją ± 0,5% Równość podłużna i poprzeczna Do oceny równości podłużnej warstwy podbudowy nawierzchni dróg wszystkich klas technicznych należy stosować metodę z wykorzystaniem łaty 4-metrowej i klina lub metody równoważnej użyciu łaty i klina, mierząc wysokość prześwitu w połowie długości łaty. Pomiar wykonuje się nie rzadziej niż co 10 m. Wymagana równość podłużna jest określona w rozporządzeniu dotyczącym warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne [67]. Do oceny równości poprzecznej warstwy podbudowy nawierzchni dróg wszystkich klas technicznych należy stosować metodę z wykorzystaniem łaty 4-metrowej i klina lub metody równoważnej użyciu łaty i klina. Pomiar należy wykonywać w kierunku prostopadłym do osi jezdni, na każdym ocenianym pasie ruchu, nie rzadziej niż co 10 m. Wymagana równość poprzeczna jest określona w rozporządzeniu dotyczącym warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne [67] Pozostałe właściwości warstwy asfaltowej Szerokość warstwy, mierzona 10 razy na 1 km każdej jezdni, nie może się różnić od szerokości projektowanej o więcej niż ± 5 cm. Rzędne wysokościowe, mierzone co 10 m na prostych i co 10 m na osi podłużnej i krawędziach, powinny być zgodne z dokumentacją projektową z dopuszczalną tolerancją ± 1 cm, przy czym co najmniej 95% wykonanych pomiarów nie może przekraczać przedziału dopuszczalnych odchyleń. Ukształtowanie osi w planie, mierzone co 100 m, nie powinno różnić się od dokumentacji projektowej o ± 5 cm. Złącza podłużne i poprzeczne, sprawdzone wizualnie, powinny być równe i związane, wykonane w linii prostej, równolegle lub prostopadle do osi drogi. Przylegające warstwy powinny być w jednym poziomie. Wygląd zewnętrzny warstwy, sprawdzony wizualnie, powinien być jednorodny, bez spękań, deformacji, plam i wykruszeń. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w ST D Wymagania ogólne [1] pkt Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest m 2 (metr kwadratowy) wykonanej warstwy podbudowy z betonu asfaltowego (ACP). 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w ST D Wymagania ogólne [1] pkt 8. Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową, ST i wymaganiami Inżyniera, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji według pktu 6 dały wyniki pozytywne

122 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Jeśli warunki umowy przewidują dokonywanie potrąceń, to Zamawiający może w razie niedotrzymania wartości dopuszczalnych dokonać potrąceń według zasad określonych w WT-2 [65] pkt PODSTAWA PŁATNOŚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności pkt 9. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w ST D Wymagania ogólne [1] 9.2. Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania 1 m 2 warstwy podbudowy z betonu asfaltowego (AC P) obejmuje: prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, oznakowanie robót, oczyszczenie i skropienie podłoża, dostarczenie materiałów i sprzętu, opracowanie recepty laboratoryjnej, wykonanie próby technologicznej i odcinka próbnego, wyprodukowanie mieszanki betonu asfaltowego i jej transport na miejsce wbudowania, posmarowanie lepiszczem lub pokrycie taśmą asfaltową krawędzi urządzeń obcych i krawężników, rozłożenie i zagęszczenie mieszanki betonu asfaltowego, obcięcie krawędzi i posmarowanie lepiszczem, przeprowadzenie pomiarów i badań wymaganych w specyfikacji technicznej, odwiezienie sprzętu Sposób rozliczenia robót tymczasowych i prac towarzyszących Cena wykonania robót określonych niniejszą ST obejmuje: roboty tymczasowe, które są potrzebne do wykonania robót podstawowych, ale nie są przekazywane Zamawiającemu i są usuwane po wykonaniu robót podstawowych, prace towarzyszące, które są niezbędne do wykonania robót podstawowych, niezaliczane do robót tymczasowych, jak geodezyjne wytyczenie robót itd. 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Ogólne specyfikacje techniczne (ST) 1 D Wymagania ogólne Normy (Zestawienie zawiera dodatkowo normy PN-EN związane z badaniami materiałów występujących w niniejszej ST)

123 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D PN-EN PN-EN PN-EN Metody badania cementu Oznaczanie zawartości chlorków, dwutlenku węgla i alkaliów w cemencie Wapno budowlane Część 2: Metody badań Badania podstawowych właściwości kruszyw Procedura i terminologia uproszczonego opisu petrograficznego PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Oznaczanie składu ziarnowego Metoda przesiewania PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Oznaczanie kształtu ziaren za pomocą wskaźnika płaskości PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Część 4: Oznaczanie kształtu ziaren Wskaźnik kształtu PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Oznaczanie procentow zawartości ziaren o powierzchniach powstałych w wyniku przekruszenia łamania kruszyw grubych PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Część 6: Ocena właściwości powierzchni Wskaźnik przepływu kruszywa PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Ocena zawartości drobnych cząstek Badania błękitem metylenowym PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Część 10: Ocena zawartości drobnych cząstek Uziarnienie wypełniaczy (przesiewanie w strumieniu powietrza) PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Metody oznaczania odporności na rozdrabnianie PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Oznaczanie gęstości nasypowej i jamistości PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 4: Oznaczanie pustych przestrzeni suchego, zagęszczonego wypełniacza PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 5: Oznaczanie zawartości wody przez suszenie w suszarce z wentylacją PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 6: Oznaczanie gęstości ziaren i nasiąkliwości PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 7: Oznaczanie gęstości wypełniacza Metoda piknometryczna PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 8: Oznaczanie polerowalności kamienia PN-EN Badania właściwości cieplnych i odporności kruszyw na działanie czynników atmosferycznych Część 1: Oznaczanie mrozoodporności PN-EN Badania właściwości cieplnych i odporności kruszyw na działanie czynników atmosferycznych Część 3: Badanie bazaltowej zgorzeli słonecznej metodą gotowania PN-EN 1426 Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie penetracji igłą PN-EN 1427 Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie temperatury mięknienia Metoda Pierścień i Kula PN-EN 1428 Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie zawartości wody w emulsjach asfaltowych Metoda destylacji azeotropowej PN-EN 1429 Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie pozostałości na sicie emulsji asfaltowych oraz trwałości podczas magazynowania metodą pozostałoś na sicie PN-EN Badania chemicznych właściwości kruszyw Analiza chemiczna

124 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D PN-EN Badania chemicznych właściwości kruszyw Część 4: Oznaczanie podatności wypełniaczy do mieszanek mineralno-asfaltowych na działan wody PN-EN Asfalty i produkty asfaltowe Wymagania dla asfaltów drogowych PN-EN Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie rozpuszczalności PN-EN Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie temperatury łamliwości Fraas PN-EN Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie zawartości parafiny Część 1 PN-EN i PN-EN PN-EN PN-EN Metoda destylacyjna Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie odporności na twardnienie po wpływem ciepła i powietrza Część 1: Metoda RTFOT Jw. Część 3: Metoda RFT Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralnoasfaltowych na gorąco Część 6: Oznaczanie gęstości objętościowej metodą hydrostatyczną Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralnoasfaltowych na gorąco Część 8: Oznaczanie zawartości wolnej przestrzeni PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralnoasfaltowych na gorąco Część 11: Określenie powiązania pomiędzy kruszywem i asfaltem PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralnoasfaltowych na gorąco Część 12: Określanie wrażliwości na wodę PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralnoasfaltowych na gorąco Część 13: Pomiar temperatury PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralnoasfaltowych na gorąco Część 18: Spływanie lepiszcza PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralnoasfaltowych na gorąco Część 22: Koleinowanie PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralnoasfaltowych na gorąco Część 27: Pobieranie próbek PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralnoasfaltowych na gorąco Część 36: Oznaczanie grubości nawierzchni asfaltowych PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie czasu wypływu emulsji asfaltowych lepkościomierzem wypływowym PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie sedymentacji emulsji asfaltowych PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie wartości ph emulsji asfaltow PN-EN Kruszywa do mieszanek bitumicznych i powierzchniowych utrwaleń stosowanych na drogach, lotniskach i innych powierzchniach przeznaczonych do ruchu PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie lepiszczy z emulsji asfaltowy przez odparowanie PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Badanie rozpadu Część 1: Oznaczanie indeksu rozpadu kationowych emulsji asfaltowych, metoda z wypełniacz mineralnym PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Wymagania Część 1: Beton asfaltow PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Wymagania Część 20: Badanie typu

125 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D PN-EN PN-EN PN-EN PN-EN PN-EN PN-EN PN-EN PN-EN PN-EN PN-EN PN-EN PN-EN PN-EN Badania kruszyw wypełniających stosowanych do mieszanek bitumiczn Część 1: Badanie metodą Pierścienia i Kuli Badania kruszyw wypełniających stosowanych do mieszanek bitumiczn Część 2: Liczba bitumiczna Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie nawrotu sprężystego asfaltó modyfikowanych Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie odporności na magazynowan modyfikowanych asfaltów Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie ciągliwości lepiszczy asfaltowych metodą pomiaru ciągliwości Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie kohezji lepiszczy asfaltowych metodą testu wahadłowego Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie ciągliwości modyfikowanych asfaltów Metoda z duktylometrem Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie przyczepności emulsji bitumicznych przez zanurzenie w wodzie Metoda z kruszywem Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie energii deformacji Asfalty i lepiszcza asfaltowe Zasady specyfikacji kationowych emulsji asfaltowych Asfalty i lepiszcza asfaltowe Zasady specyfikacji asfaltów modyfikowanych polimerami Wypełniacze złączy i zalewy Część 1: Specyfikacja zalew na gorąco Wypełniacze złączy i zalewy Część 2: Specyfikacja zalew na zimno PN-EN Przetwory naftowe Oznaczanie temperatury zapłonu i palenia Pomia metodą otwartego tygla Clevelanda PN-EN ISO 2592 Oznaczanie temperatury zapłonu i palenia Metoda otwartego tygla Clevelanda Wymagania techniczne (obowiązkowe) 64. WT-1 Kruszywa Kruszywa do mieszanek mineralno-asfaltowych i powierzchniowych utrwaleń na drogach publicznych, Warszawa WT-2 Nawierzchnie asfaltowe Nawierzchnie asfaltowe na drogach publicznych, Warszawa WT-3 Emulsje asfaltowe Kationowe emulsje asfaltowe na drogach publicznych, Warszawa Inne dokumenty 67. Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz.U. nr 43, poz. 430) 68. Katalog typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych. Generalna Dyrekcja Dróg Publicznych Instytut Badawczy Dróg i Mostów, Warszawa

126 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D WYRÓWNANIE ISTNIEJĄCEJ PODBUDOWY BETONEM ASFALTOWYM

127 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D WSTĘP 1.1. Przedmiot Przedmiotem niniejszej Specyfikacji Technicznej Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych (zwanej dalej Specyfikacją Techniczną ST), są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonywaniem wyrównania istniejącej podbudowy betonem asfaltowym w Ramach Remontu drogi powiatowej łączącej ul. Dąbrowskiego z ul. Wojska Polskiego w Morągu jako objazd na czas rozbudowy ul. Dąbrowskiego Zakres stosowania Specyfikacja techniczna stanowi dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót na drogach Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonywaniem wyrównania nawierzchni betonem asfaltowym o uziarnieniu AC 16W. przy minimalnej grubości warstwy 3 cm 1.4. Określenia podstawowe Wg ST D a warstwa wiążąca 2. MATERIAŁY Wg ST D a warstwa wiążąca 3. SPRZĘT Wg ST D a warstwa wiążąca 4. TRANSPORT Wg ST D a warstwa wiążąca 5. WYKONANIE ROBÓT Wg ST D a warstwa wiążąca 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT Wg ST D a warstwa wiążąca 7. OBMIAR ROBÓT Wg ST D a warstwa wiążąca 8. ODBIÓR ROBÓT Wg ST D a warstwa wiążąca 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI Wg ST D a warstwa wiążąca 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Wg ST D a warstwa wiążąca

128 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /a SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /a NAWIERZCHNIA Z BETONU ASFALTOWEGO WARSTWA WIĄŻĄCA

129 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /a 1. WSTĘP 1.1. Przedmiot Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych ( zwanej dalej Specyfikacją Techniczną - ST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonywaniem warstwy wiążącej z betonu asfaltowego w Ramach Remontu drogi powiatowej łączącej ul. Dąbrowskiego z ul. Wojska Polskiego w Morągu jako objazd na czas rozbudowy ul. Dąbrowskiego Zakres stosowania ST Specyfikacja techniczna (ST) stanowi dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót na drogach i ulicach Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonywaniem: - Wykonanie nawierzchni z betonu asfaltowego o uziarnieniu AC22W - warstwa wiążąca, gr. 6 cm - warstwy wyrównawczej AC16 W o grubości zmiennej(min. 3 cm) Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonaniem i odbiorem warstwy wiążącej i wyrównawczej z betonu asfaltowego wg PN-EN [47] i WT-2 Nawierzchnie asfaltowe 2010 [65] z mieszanki mineralno-asfaltowej dostarczonej od producenta. W przypadku produkcji mieszanki mineralno-asfaltowej przez Wykonawcę dla potrzeb budowy, Wykonawca zobowiązany jest prowadzić Zakładową kontrolę produkcji (ZKP) zgodnie z WT-2 [65] punkt Warstwę wiążącą i wyrównawczą z betonu asfaltowego można wykonywać dla dróg kategorii ruchu od KR1 do KR6 (określenie kategorii ruchu podano w punkcie 1.4.8). Stosowane mieszanki betonu asfaltowego o wymiarze D podano w tablicy 1. Tablica 1. Stosowane mieszanki Kategoria ruchu KR 1-2 KR 3-4 KR 4-5 Mieszanki o wymiarze D 1), mm AC11W 2), AC16W AC16W, AC22W AC16W, AC22W 1) Podział ze względu na wymiar największego kruszywa w mieszance. 2) Dopuszcza się AC11 do warstwy wyrównawczej do kategorii ruchu KR3 KR Określenia podstawowe Nawierzchnia konstrukcja składająca się z jednej lub kilku warstw służących do przejmowania i rozkładania obciążeń od ruchu pojazdów na podłoże Warstwa wiążąca warstwa nawierzchni między warstwą ścieralną a podbudową Warstwa wyrównawcza warstwa o zmiennej grubości, ułożona na istniejącej warstwie w celu uzyskania odpowiedniego profilu potrzebnego do ułożenia kolejnej warstwy

130 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /a Mieszanka mineralno-asfaltowa mieszanka kruszyw i lepiszcza asfaltowego Wymiar mieszanki mineralno-asfaltowej określenie mieszanki mineralno-asfaltowej, wyróżniające tę mieszankę ze zbioru mieszanek tego samego typu ze względu na największy wymiar kruszywa, np. wymiar 11 lub Beton asfaltowy mieszanka mineralno-asfaltowa, w której kruszywo o uziarnieniu ciągłym lub nieciągłym tworzy strukturę wzajemnie klinującą się Uziarnienie skład ziarnowy kruszywa, wyrażony w procentach masy ziaren przechodzących przez określony zestaw sit Kategoria ruchu obciążenie drogi ruchem samochodowym, wyrażone w osiach obliczeniowych (100 kn) wg Katalogu typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych GDDP-IBDiM [68] Wymiar kruszywa wielkość ziaren kruszywa, określona przez dolny (d) i górny (D) wymiar sita Kruszywo grube kruszywo z ziaren o wymiarze: D 45 mm oraz d >2 mm Kruszywo drobne kruszywo z ziaren o wymiarze: D 2 mm, którego większa część pozostaje na sicie 0,063 mm Pył kruszywo z ziaren przechodzących przez sito 0,063 mm Wypełniacz kruszywo, którego większa część przechodzi przez sito 0,063 mm. (Wypełniacz mieszany kruszywo, które składa się z wypełniacza pochodzenia mineralnego i wodorotlenku wapnia. Wypełniacz dodany wypełniacz pochodzenia mineralnego, wyprodukowany oddzielnie) Kationowa emulsja asfaltowa emulsja, w której emulgator nadaje dodatnie ładunki cząstkom zdyspergowanego asfaltu Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w ST D Wymagania ogólne pkt Symbole i skróty dodatkowe ACW PMB D d C NPD - beton asfaltowy do warstwy wiążącej i wyrównawczej - polimeroasfalt, - górny wymiar sita (przy określaniu wielkości ziaren kruszywa), - dolny wymiar sita (przy określaniu wielkości ziaren kruszywa), - kationowa emulsja asfaltowa, - właściwość użytkowa nie określana (ang. No Performance Determined; producent może jej nie określać), TBR MOP - do zadeklarowania (ang. To Be Reported; producent może dostarczyć odpowiednie informacje, jednak nie jest do tego zobowiązany), - miejsce obsługi podróżnych Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w ST D Wymagania ogólne [1] pkt

131 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /a 2. MATERIAŁY 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w ST D Wymagania ogólne [1] pkt Lepiszcza asfaltowe Należy stosować asfalty drogowe wg PN-EN (dla zjazdów) lub polimeroasfalty wg PN- EN [59] (dla skrzyżowań z drogami powiatowymi lub o kategorię wyższymi niż powiatowe ). Rodzaje stosowanych lepiszcz asfaltowych podano w tablicy 2. Tablica 2. Zalecane lepiszcza asfaltowe do warstwy wiążącej i wyrównawczej z betonu asfaltowego Kategoria ruchu Mieszanka ACS KR1 KR2 AC11W,AC16W Gatunek lepiszcza asfalt drogowy polimeroasfalt - 50/70 (zjazdy i drogi gminne)) KR3 KR6 AC16W,AC22W PMB 25/55-60 (jezdnia i skrzyżowania z drogami powiatowymi lub wojewódzkimi) Asfalty drogowe powinny spełniać wymagania podane w tablicy 3. Polimeroasfalty powinny spełniać wymagania podane w tablicy 4. Tablica 3. Wymagania wobec asfaltów drogowych wg PN-EN [27] Lp. Metoda Właściwości badania WŁAŚCIWOŚCI OBLIGATORYJNE 1 Penetracja w 25 C 0,1 mm 2 Temperatura pięknienia 3 Temperatura zapłonu, nie mniej niż 4 Zawartość składników rozpuszczalnych, nie mniej niż 5 Zmiana masy po starzeniu (ubytek lub przyrost), nie więcej niż 6 Pozostała penetracja po starzeniu, nie mniej niż 7 Temperatura mięknienia po starzeniu, nie mniej niż Rodzaj asfaltu 35/50 50/70 PN-EN 1426 [21] C PN-EN 1427 [22] C PN-EN [62] % m/m % m/m PN-EN [28] PN-EN [31] ,5 0,5 % PN-EN 1426 [21] C PN-EN 1427 [22] WŁAŚCIWOŚCI SPECJALNE KRAJOWE

132 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /a 8 Zawartość parafiny, nie więcej niż 9 Wzrost temp. mięknienia po starzeniu, nie więcej niż 10 Temperatura łamliwości Fraassa, nie więcej niż % PN-EN [30] 2,2 2,2 C PN-EN 1427 [22] 8 9 C PN-EN [29] -5-8 Tablica 4. Wymagania wobec asfaltów modyfikowanych polimerami (polimeroasfaltów) wg PN-EN [59] Wymaga nie podstaw owe Właściwość Metoda badania Jednost ka Gatunki asfaltów modyfikowanych polimerami (PMB) 25/55 60 wymagani klasa e Konsyst encja w pośredni ch temperat u- racheks ploatacyjnyc h Konsyst encja w wysokic h temperat u- racheks ploatacyjnyc h Kohezja Penetracja w 25 C Temperatur a mięknienia Siła rozciągania (mała prędkość rozciągania) Siła rozciągania w 5 C (duża prędkość rozciągania) PN-EN 1426 [21] PN-EN 1427 [22] PN-EN [55] PN-EN [57] PN-EN [53] PN-EN [57] 0,1 mm C 60 6 J/cm 2 2 w 10 C J/cm 2 NPD a 0 Wahadło PN-EN J/cm 2 NPD a

133 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /a Stałość konsystencji (Odporn ość na starzeni e wg PN-EN lub -3 [31] Inne właściw ości Wymaga nia dodatko we Vialit (metoda uderzenia) Zmiana masy Pozostała penetracja Wzrost temperatury mięknienia Temperatur a zapłonu Temperatur a łamliwości Nawrót sprężysty w 25 C Nawrót sprężysty w 10 C Zakres plastycznoś ci Stabilność magazynow ania. Różnica tempe-ratur mięknienia Stabilność magazynow ania. Różnica penetracji Spadek temperatury mięknienia po starzeniu wg PN-EN lub -3 [31] Nawrót sprę-żysty w 25 C po [54] PN-EN 1426 [21] PN-EN 1427 [22] PN-EN ISO 2592 [63] PN-EN [29] PN-EN [51] PN-EN [59] Punkt PN-EN [52] PN-EN 1427 [22] PN-EN [52] PN-EN 1426 [21] PN-EN [31] PN-EN 1427 [22] PN-EN [31] % 0,5 3 % 60 7 C 8 2 C C % 50 5 NPD a 0 C TBR b 1 C 5 2 0,1 mm NPD a 0 C TBR b 1 %

134 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /a starzeniu wg PN-EN lub -3 [31] Nawrót sprę-żysty w 10 C po starzeniu wg PN-EN lub PN-EN [51] NPD a 0-3 [31] a NPD No Performance Determined (właściwość użytkowa nie określana) b TBR To Be Reported (do zadeklarowania) Składowanie asfaltu drogowego powinno się odbywać w zbiornikach, wykluczających zanieczyszczenie asfaltu i wyposażonych w system grzewczy pośredni (bez kontaktu asfaltu z przewodami grzewczymi). Zbiornik roboczy otaczarki powinien być izolowany termicznie, posiadać automatyczny system grzewczy z tolerancją ± 5 C oraz układ cyrkulacji asfaltu. Polimeroasfalt powinien być magazynowany w zbiorniku wyposażonym w system grzewczy pośredni z termostatem kontrolującym temperaturę z dokładnością ± 5 C. Zaleca się wyposażenie zbiornika w mieszadło. Zaleca się bezpośrednie zużycie polimeroasfaltu po dostarczeniu. Należy unikać wielokrotnego rozgrzewania i chłodzenia polimeroasfaltu w okresie jego stosowania oraz unikać niekontrolowanego mieszania polimeroasfaltów różnego rodzaju i klasy oraz z asfaltem zwykłym Kruszywo Do warstwy wiążącej i wyrównawczej z betonu asfaltowego należy stosować kruszywo według PN-EN [44] i WT-1 Kruszywa 2010 [64], obejmujące kruszywo grube, kruszywo drobne i wypełniacz. Kruszywa powinny spełniać wymagania podane w WT-1 Kruszywa 2010 punkt 6.2 2, tablice 8,9,10,11. Składowanie kruszywa powinno się odbywać w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem i zmieszaniem z kruszywem o innym wymiarze lub pochodzeniu. Podłoże składowiska musi być równe, utwardzone i odwodnione. Składowanie wypełniacza powinno się odbywać w silosach wyposażonych w urządzenia do aeracji Środek adhezyjny W celu poprawy powinowactwa fizykochemicznego lepiszcza asfaltowego i kruszywa, gwarantującego odpowiednią przyczepność (adhezję) lepiszcza do kruszywa i odporność mieszanki mineralno-asfaltowej na działanie wody, należy dobrać i zastosować środek adhezyjny, tak aby dla konkretnej pary kruszywo-lepiszcze wartość przyczepności określona według PN-EN , metoda C [34] wynosiła co najmniej 80%. Składowanie środka adhezyjnego jest dozwolone tylko w oryginalnych opakowaniach producenta Materiały do uszczelnienia połączeń i krawędzi Do uszczelnienia połączeń technologicznych (tj. złączy podłużnych i poprzecznych z tego samego materiału wykonywanego w różnym czasie oraz spoin stanowiących połączenia różnych materiałów lub połączenie warstwy asfaltowej z urządzeniami obcymi w nawierzchni lub ją ograniczającymi, należy stosować: c) materiały termoplastyczne, jak taśmy asfaltowe, pasty itp. według norm lub aprobat technicznych, d) emulsję asfaltową według PN-EN [58] lub inne lepiszcza według norm lub aprobat technicznych Grubość materiału termoplastycznego do spoiny powinna wynosić:

135 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /a nie mniej niż 10 mm przy grubości warstwy technologicznej do 2,5 cm, nie mniej niż 15 mm przy grubości warstwy technologicznej większej niż 2,5 cm. Składowanie materiałów termoplastycznych jest dozwolone tylko w oryginalnych opakowaniach producenta, w warunkach określonych w aprobacie technicznej. Do uszczelnienia krawędzi należy stosować asfalt drogowy wg PN-EN [27], asfalt modyfikowany polimerami wg PN-EN [59] metodą na gorąco. Dopuszcza się inne rodzaje lepiszcza wg norm lub aprobat technicznych Materiały do złączenia warstw konstrukcji Do złączania warstw konstrukcji nawierzchni (warstwa wiążąca z warstwą ścieralną) należy stosować kationowe emulsje asfaltowe lub kationowe emulsje modyfikowane polimerami według PN- EN [58] i WT-3 Emulsje asfaltowe 2009 punkt 5.1 tablica 2 i tablica 3 [66]. Emulsję asfaltową można składować w opakowaniach transportowych lub w stacjonarnych zbiornikach pionowych z nalewaniem od dna. Nie należy nalewać emulsji do opakowań i zbiorników zanieczyszczonych materiałami mineralnymi. 3. SPRZĘT 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu 3. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST D Wymagania ogólne [1] pkt 3.2. Sprzęt stosowany do wykonania robót Przy wykonywaniu robót Wykonawca w zależności od potrzeb, powinien wykazać się możliwością korzystania ze sprzętu dostosowanego do przyjętej metody robót, jak: wytwórnia (otaczarka) o mieszaniu cyklicznym lub ciągłym, z automatycznym komputerowym sterowaniem produkcji, do wytwarzania mieszanek mineralno-asfaltowych, układarka gąsienicowa, z elektronicznym sterowaniem równości układanej warstwy, skrapiarka, walce stalowe gładkie, walce ogumione szczotki mechaniczne i/lub inne urządzenia czyszczące, samochody samowyładowcze z przykryciem brezentowym lub termosami, sprzęt drobny. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu pkt 4. Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST D Wymagania ogólne [1] 4.2. Transport materiałów Asfalt i polimeroasfalt należy przewozić w cysternach kolejowych lub samochodach izolowanych i zaopatrzonych w urządzenia umożliwiające pośrednie ogrzewanie oraz w zawory spustowe. Kruszywa można przewozić dowolnymi środkami transportu, w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem, zmieszaniem z innymi materiałami i nadmiernym zawilgoceniem. Wypełniacz należy przewozić w sposób chroniący go przed zawilgoceniem, zbryleniem i zanieczyszczeniem. Wypełniacz luzem powinien być przewożony w odpowiednich cysternach przystosowanych do przewozu materiałów sypkich, umożliwiających rozładunek pneumatyczny. Emulsja asfaltowa może być transportowana w zamkniętych cysternach, autocysternach, beczkach i innych opakowaniach pod warunkiem, że nie będą korodowały pod wpływem emulsji i nie będą powodowały jej rozpadu. Cysterny powinny być wyposażone w przegrody. Nie należy używać

136 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /a do transportu opakowań z metali lekkich (może zachodzić wydzielanie wodoru i groźba wybuchu przy emulsjach o ph 4). Mieszankę mineralno-asfaltową należy dowozić na budowę pojazdami samowyładowczymi w zależności od postępu robót. Podczas transportu i postoju przed wbudowaniem mieszanka powinna być zabezpieczona przed ostygnięciem i dopływem powietrza (przez przykrycie, pojemniki termoizolacyjne lub ogrzewane itp.). Warunki i czas transportu mieszanki, od produkcji do wbudowania, powinna zapewniać utrzymanie temperatury w wymaganym przedziale. Powierzchnie pojemników używanych do transportu mieszanki powinny być czyste, a do zwilżania tych powierzchni można używać tylko środki antyadhezyjne niewpływające szkodliwie na mieszankę. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w ST D Wymagania ogólne [1] pkt Projektowanie mieszanki mineralno-asfaltowej Przed przystąpieniem do robót Wykonawca dostarczy Inżynierowi do akceptacji projekt składu mieszanki mineralno-asfaltowej (AC11W, AC16W, AC22W). Uziarnienie mieszanki mineralnej oraz minimalna zawartość lepiszcza podane są w tablicach 5i 6 Wymagane właściwości mieszanki mineralno-asfaltowej podane są w tablicach 7, 8 - projektowanie empirycznie i tablicach 9- projektowanie funkcjonalne. Tablica 5. Uziarnienie mieszanki mineralnej oraz zawartość lepiszcza do betonu asfaltowego do warstwy wiążącej i wyrównawczej (projektowanie empirycznie) [65] Przesiew, [% (m/m)] Właściwość AC11W KR1-KR2 AC16W KR1-KR2 AC16W KR3-KR6 AC22W KR3-KR6 Wymiar sita #, od do od do od do od do [mm] 31, , , , ,063 3,0 8,0 3,0 8,0 4,0 10,0 4,0 10,0 Zawartość lepiszcza, B min4,6 B min4,4 B min4,4 B min4,2 minimum *) *) Minimalna zawartość lepiszcza jest określona przy założonej gęstości mieszanki mineralnej 2,650 Mg/m 3. Jeżeli stosowana mieszanka mineralna ma inną gęstość (ρ d ), to do wyznaczenia minimalnej zawartości lepiszcza podaną wartość należy pomnożyć przez współczynnik α według równania: α = 2,650 ρd Tablica 6. Uziarnienie mieszanki mineralnej oraz zawartość lepiszcza do betonu asfaltowego do warstwy wiążącej i wyrównawczej (projektowanie funkcjonalne) [65]

137 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /a Przesiew, [% (m/m)] Właściwość AC16W KR3-KR6 AC22W KR3-KR6 Wymiar sita #, [mm] od do od do 31, , ,063 2,0 12,0 2 11,0 Zawartość lepiszcza, minimum *) B min3,0 B min3,0 *) Minimalna zawartość lepiszcza jest określona przy założonej gęstości mieszanki mineralnej 2,650 Mg/m 3. Jeżeli stosowana mieszanka mineralna ma inną gęstość (ρ d ), to do wyznaczenia minimalnej zawartości lepiszcza podaną wartość należy pomnożyć przez współczynnik α według równania: α = 2,650 ρd Tablica 7. Wymagane właściwości mieszanki mineralno-asfaltowej do warstwy wiążącej i wyrównawczej, KR1 KR2 (projektowanie empiryczne) [65] Właściwość Zawartość wolnych przestrzeni Wolne przestrzeni e wypełnione lepiszczem Zawartość wolnych przestrzeni w mieszance mineralnej Odporność na działanie wody Warunki zagęszcza nia wg PN-EN [48] C.1.2,ubija nie, 2 50 uderzeń C.1.2,ubija nie, 2 50 uderzeń C.1.2,ubija nie, 2 50 uderzeń C.1.1,ubija nie, 2 25 uderzeń Metoda i warunki badania PN-EN [33], p. 4 PN-EN [33], p. 5 PN-EN [33], p. 5 PN-EN [35], przechowywanie w 40 C z jednym cyklem zamrażania, badanie w 15 C AC11W V min3,0 V max6,0 VFB min65 VFB min80 VMA min14 AC16W V min3,0 V max6,0 VFB min60 VFB min80 VMA min14 ITSR 80 ITSR 80 Tablica 8. Wymagane właściwości mieszanki mineralno-asfaltowej do warstwy wyrównawczej, przy ruchu KR3 KR

138 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /a Właściwość Zawartość wolnych przestrzeni Odporność na deformacje trwałe Odporność na działanie wody Warunki zagęszczania wg PN- EN [48] C.1.3,ubijanie, 2 75 uderzeń C.1.20, wałowanie, P 98 -P 100 C.1.1,ubijanie, 2 25 uderzeń Metoda i warunki badania PN-EN [33], p. 4 PN-EN , metoda B w powietrzu, PN-EN , D.1.6,60 o C, cykli [38] PN-EN [35], przechowywanie w 40 C z jednym cyklem zamrażania, badanie w 15 C AC16W V min4,0 V max7,0 WTS AIR0,3 PRD AIRdeklarowane AC22W V min4,0 V max7,0 WTS AIR0,3 PRD AIRdeklarowane ITS 80 ITSR 80 Tablica 9. Wymagane właściwości mieszanki mineralno-asfaltowej do warstwy wiążącej przy ruchu KR3 KR6 Właściwość Zawartość wolnych przestrzeni Odporność na deformacje trwałe Odporność na działanie wody Warunki zagęszczania wg PN-EN [48] C.1.3,ubijanie, 2 75 uderzeń C.1.20, wałowanie, P 98 -P 100 C.1.1,ubijanie, 2 25 uderzeń Metoda i warunki badania PN-EN [33], p. 4 PN-EN , metoda B w powietrzu, PN-EN , D.1.6,60 o C, cykli [38] PN-EN [35], przechowywanie w 40 o C z jednym cyklem zamrażania, badanie w 15 o C AC16W V min4,0 V max7,0 WTS AIR0,15 PRD AIRdeklarowane AC22W V min4,0 V max7,0 WTS AIR0,15 PRD AIRdeklarowane ITSR 80 ITSR

139 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /a 5.3. Wytwarzanie mieszanki mineralno-asfaltowej Mieszankę mineralno-asfaltową należy wytwarzać na gorąco w otaczarce (zespole maszyn i urządzeń dozowania, podgrzewania i mieszania składników oraz przechowywania gotowej mieszanki). Dozowanie składników mieszanki mineralno-asfaltowej w otaczarkach, w tym także wstępne, powinno być zautomatyzowane i zgodne z receptą roboczą, a urządzenia do dozowania składników oraz pomiaru temperatury powinny być okresowo sprawdzane. Kruszywo o różnym uziarnieniu lub pochodzeniu należy dodawać odmierzone oddzielnie. Lepiszcze asfaltowe należy przechowywać w zbiorniku z pośrednim systemem ogrzewania, z układem termostatowania zapewniającym utrzymanie żądanej temperatury z dokładnością ± 5 C. Temperatura lepiszcza asfaltowego w zbiorniku magazynowym (roboczym) nie może przekraczać 180 C dla asfaltu drogowego 50/70 i polimeroasfaltu drogowego PMB25/ Kruszywo powinno być wysuszone i podgrzane tak, aby mieszanka mineralna uzyskała temperaturę właściwą do otoczenia lepiszczem asfaltowym. Temperatura mieszanki mineralnej nie powinna być wyższa o więcej niż 30 C od najwyższej temperatury mieszanki mineralno-asfaltowej podanej w tablicy 12. W tej tablicy najniższa temperatura dotyczy mieszanki mineralno-asfaltowej dostarczonej na miejsce wbudowania, a najwyższa temperatura dotyczy mieszanki mineralnoasfaltowej bezpośrednio po wytworzeniu w wytwórni. Tablica 12. Najwyższa i najniższa temperatura mieszanki AC [65] Lepiszcze asfaltowe Asfalt 50/70 PMB 25/55-60 Temperatura mieszanki [ C] od 140 do 180 od 140 do 180 Sposób i czas mieszania składników mieszanki mineralno-asfaltowej powinny zapewnić równomierne otoczenie kruszywa lepiszczem asfaltowym. Dopuszcza się dostawy mieszanek mineralno-asfaltowych z kilku wytwórni, pod warunkiem skoordynowania między sobą deklarowanych przydatności mieszanek (m.in.: typ, rodzaj składników, właściwości objętościowe) z zachowaniem braku różnic w ich właściwościach Przygotowanie podłoża Podłoże (podbudowa lub stara warstwa ścieralna) pod warstwę wiążącą lub wyrównawczą z betonu asfaltowego powinno być na całej powierzchni: ustabilizowane i nośne, czyste, bez zanieczyszczenia lub pozostałości luźnego kruszywa, wyprofilowane, równe i bez kolein. W wypadku podłoża z nowo wykonanej warstwy asfaltowej, do oceny nierówności należy przyjąć dane z pomiaru równości tej warstwy, zgodnie z WT-2 Nawierzchnie asfaltowe punkt [65]. Wymagana równość podłużna jest określona w rozporządzeniu dotyczącym warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne [67]. W wypadku podłoża z warstwy starej nawierzchni, nierówności nie powinny przekraczać wartości podanych w tablicy 13. Tablica 13. Maksymalne nierówności podłoża z warstwy starej nawierzchni pod warstwy asfaltowe (pomiar łatą 4-metrową lub równoważną metodą) [65] Klasa drogi Element nawierzchni Maksymalna nierówność podłoża pod warstwę wiążącą [mm]

140 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /a G Pasy: ruchu, dodatkowe, włączania i wyłączania, postojowe, jezdnie łącznic, utwardzone pobocza 10 Jeżeli nierówności są większe niż dopuszczalne, to należy wyrównać podłoże. Rzędne wysokościowe podłoża oraz urządzeń usytuowanych w nawierzchni lub ją ograniczających powinny być zgodne z dokumentacją projektową. Z podłoża powinien być zapewniony odpływ wody. Oznakowanie poziome na warstwie podłoża należy usunąć. Dopuszcza się pozostawienie oznakowania poziomego z materiałów termoplastycznych przy spełnieniu warunku sczepności warstw wg punktu 5.7. Nierówności podłoża (w tym powierzchnię istniejącej warstwy ścieralnej) należy wyrównać poprzez frezowanie lub wykonanie warstwy wyrównawczej. Wykonane w podłożu łaty z materiału o mniejszej sztywności (np. łaty z asfaltu lanego w betonie asfaltowym) należy usunąć, a powstałe w ten sposób ubytki wypełnić materiałem o właściwościach zbliżonych do materiału podstawowego (np. wypełnić betonem asfaltowym). W celu polepszenia połączenia między warstwami technologicznymi nawierzchni powierzchnia podłoża powinna być w ocenie wizualnej chropowata. Jeżeli podłoże jest nieodpowiednie, to należy ustalić, jakie specjalne środki należy podjąć przed wykonaniem warstwy asfaltowej. Szerokie szczeliny w podłożu należy wypełnić odpowiednim materiałem, np. zalewami drogowymi według PN-EN [60] lub PN-EN [61] albo innymi materiałami według norm lub aprobat technicznych. Na podłożu wykazującym zniszczenia w postaci siatki spękań zmęczeniowych lub spękań poprzecznych zaleca się stosowanie membrany przeciwspękaniowej, np. mieszanki mineralnoasfaltowej, warstwy SAMI lub z geosyntetyków według norm lub aprobat technicznych Próba technologiczna Wykonawca przed przystąpieniem do produkcji mieszanki jest zobowiązany do przeprowadzenia w obecności Inżyniera próby technologicznej, która ma na celu sprawdzenie zgodności właściwości wyprodukowanej mieszanki z receptą. W tym celu należy zaprogramować otaczarkę zgodnie z receptą roboczą i w cyklu automatycznym produkować mieszankę. Do badań należy pobrać mieszankę wyprodukowaną po ustabilizowaniu się pracy otaczarki. Nie dopuszcza się oceniania dokładności pracy otaczarki oraz prawidłowości składu mieszanki mineralnej na podstawie tzw. suchego zarobu, z uwagi na możliwą segregację kruszywa. Mieszankę wyprodukowaną po ustabilizowaniu się pracy otaczarki należy zgromadzić w silosie lub załadować na samochód. Próbki do badań należy pobierać ze skrzyni samochodu zgodnie z metodą określoną w PN-EN [39]. Na podstawie uzyskanych wyników Inżynier podejmuje decyzję o wykonaniu odcinka próbnego Odcinek próbny Przed przystąpieniem do wykonania warstwy wiążącej z betonu asfaltowego Wykonawca wykona odcinek próbny celem uściślenia organizacji wytwarzania i układania oraz ustalenia warunków zagęszczania. Odcinek próbny powinien być zlokalizowany w miejscu uzgodnionym z Inżynierem. Powierzchnia odcinka próbnego powinna wynosić co najmniej 500 m 2, a długość co najmniej 50 m. Na odcinku próbnym Wykonawca powinien użyć takich materiałów oraz sprzętu jakie zamierza stosować do wykonania warstwy. Wykonawca może przystąpić do realizacji robót po zaakceptowaniu przez Inżyniera technologii wbudowania i zagęszczania oraz wyników z odcinka próbnego

141 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /a 5.7. Połączenie międzywarstwowe Uzyskanie wymaganej trwałości nawierzchni jest uzależnione od zapewnienia połączenia między warstwami i ich współpracy w przenoszeniu obciążenia nawierzchni ruchem. Podłoże powinno być skropione lepiszczem. Ma to na celu zwiększenie połączenia między warstwami konstrukcyjnymi oraz zabezpieczenie przed wnikaniem i zaleganiem wody między warstwami. Skropienie lepiszczem podłoża (np. podbudowa asfaltowa), przed ułożeniem warstwy wiążącej z betonu asfaltowego powinno być wykonane w ilości podanej w przeliczeniu na pozostałe lepiszcze, tj. 0,3 0,5 kg/m 2, przy czym: zaleca się stosować emulsję modyfikowaną polimerem, ilość emulsji należy dobrać z uwzględnieniem stanu podłoża oraz porowatości mieszanki ; jeśli mieszanka ma większą zawartość wolnych przestrzeni, to należy użyć większą ilość lepiszcza do skropienia, które po ułożeniu warstwy ścieralnej uszczelni ją. Skrapianie podłoża należy wykonywać równomiernie stosując rampy do skrapiania, np. skrapiarki do lepiszczy asfaltowych. Dopuszcza się skrapianie ręczne lancą w miejscach trudno dostępnych (np. ścieki uliczne) oraz przy urządzeniach usytuowanych w nawierzchni lub ją ograniczających. W razie potrzeby urządzenia te należy zabezpieczyć przed zabrudzeniem. Skropione podłoże należy wyłączyć z ruchu publicznego przez zmianę organizacji ruchu. W wypadku stosowania emulsji asfaltowej podłoże powinno być skropione 0,5 h przed układaniem warstwy asfaltowej w celu odparowania wody. Czas ten nie dotyczy skrapiania rampą zamontowaną na rozkładarce Wbudowanie mieszanki mineralno-asfaltowej Mieszankę mineralno-asfaltową można wbudowywać na podłożu przygotowanym zgodnie z zapisami w punktach 5.4 i 5.7. Transport mieszanki mineralno-asfaltowej asfaltowej powinien być zgodny z zaleceniami podanymi w punkcie 4.2. Mieszankę mineralno-asfaltową asfaltową należy wbudowywać w odpowiednich warunkach atmosferycznych. Temperatura otoczenia w ciągu doby nie powinna być niższa od temperatury podanej w tablicy 14. Temperatura otoczenia może być niższa w wypadku stosowania ogrzewania podłoża. Nie dopuszcza się układania mieszanki mineralno-asfaltowej asfaltowej podczas silnego wiatru (V > 16 m/s). W wypadku stosowania mieszanek mineralno-asfaltowych z dodatkiem obniżającym temperaturę mieszania i wbudowania należy indywidualnie określić wymagane warunki otoczenia. Tablica 14. Minimalna temperatura otoczenia podczas wykonywania warstwy wiążącej lub wyrównawczej z betonu asfaltowego Rodzaj robót Minimalna temperatura otoczenia [ C] przed przystąpieniem do w czasie robót robót Warstwa wiążąca 0 +2 Warstwa wyrównawcza 0 +2 Właściwości wykonanej warstwy powinny spełniać warunki podane w tablicy 15. Tablica 15. Właściwości warstwy AC [65] Typ i wymiar mieszanki Projektowana grubość warstwy technologicznej [cm] Wskaźnik zagęszczenia [%] Zawartość wolnych przestrzeni w warstwie [%(v/v)]

142 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /a AC11W, KR1 KR2 E) 4,0 10,0 98 3,0 6,0 AC16W, KR1 KR4 E) 5,0 10,0 98 4,0 7,0 E) projektowanie empiryczne, Mieszanka mineralno-asfaltowa powinna być wbudowywana rozkładarką wyposażoną w układ automatycznego sterowania grubości warstwy i utrzymywania niwelety zgodnie z dokumentacją projektową. W miejscach niedostępnych dla sprzętu dopuszcza się wbudowywanie ręczne. Grubość wykonywanej warstwy powinna być sprawdzana co 25 m, w co najmniej trzech miejscach (w osi i przy brzegach warstwy). Warstwy wałowane powinny być równomiernie zagęszczone ciężkimi walcami drogowymi. Do warstw z betonu asfaltowego należy stosować walce drogowe stalowe gładkie z możliwością wibracji, oscylacji lub walce ogumione Połączenia technologiczne Połączenia technologiczne należy wykonać zgodnie z WT-2 Nawierzchnie asfaltowe 2010 punkt 8.6 [65]. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w ST D Wymagania ogólne [1] pkt Badania przed przystąpieniem do robót Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien: uzyskać wymagane dokumenty, dopuszczające wyroby budowlane do obrotu i powszechnego stosowania (np. stwierdzenie o oznakowaniu materiału znakiem CE lub znakiem budowlanym B, certyfikat zgodności, deklarację zgodności, aprobatę techniczną, ew. badania materiałów wykonane przez dostawców itp.), ew. wykonać własne badania właściwości materiałów przeznaczonych do wykonania robót, określone przez Inżyniera. Wszystkie dokumenty oraz wyniki badań Wykonawca przedstawia Inżynierowi do akceptacji Badania w czasie robót Uwagi ogólne Badania dzielą się na: badania wykonawcy (w ramach własnego nadzoru), badania kontrolne (w ramach nadzoru zleceniodawcy Inżyniera) Badania Wykonawcy Badania Wykonawcy są wykonywane przez Wykonawcę lub jego zleceniobiorców celem sprawdzenia, czy jakość materiałów budowlanych (mieszanek mineralno-asfaltowych i ich składników, lepiszczy i materiałów do uszczelnień itp.) oraz gotowej warstwy (wbudowane warstwy asfaltowe, połączenia itp.) spełniają wymagania określone w kontrakcie. Wykonawca powinien wykonywać te badania podczas realizacji kontraktu, z niezbędną starannością i w wymaganym zakresie. Wyniki należy zapisywać w protokołach. W razie stwierdzenia uchybień w stosunku do wymagań kontraktu, ich przyczyny należy niezwłocznie usunąć. Wyniki badań Wykonawcy należy przekazywać Inżynierowi na jego żądanie. Inżynier może zdecydować o dokonaniu odbioru na podstawie badań Wykonawcy. W razie zastrzeżeń Inżynier może przeprowadzić badania kontrolne według pktu Zakres badań Wykonawcy związany z wykonywaniem nawierzchni:

143 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /a pomiar temperatury powietrza, pomiar temperatury mieszanki mineralno-asfaltowej podczas wykonywania nawierzchni (wg PN- EN [36]), ocena wizualna mieszanki mineralno-asfaltowej, wykaz ilości materiałów lub grubości wykonanej warstwy, pomiar spadku poprzecznego warstwy asfaltowej, pomiar równości warstwy asfaltowej (wg pktu ), pomiar parametrów geometrycznych poboczy, ocena wizualna jednorodności powierzchni warstwy, ocena wizualna jakości wykonania połączeń technologicznych Badania kontrolne Badania kontrolne są badaniami Inżyniera, których celem jest sprawdzenie, czy jakość materiałów budowlanych (mieszanek mineralno-asfaltowych i ich składników, lepiszczy i materiałów do uszczelnień itp.) oraz gotowej warstwy (wbudowane warstwy asfaltowe, połączenia itp.) spełniają wymagania określone w kontrakcie. Wyniki tych badań są podstawą odbioru. Pobieraniem próbek i wykonaniem badań na miejscu budowy zajmuje się Inżynier w obecności Wykonawcy. Badania odbywają się również wtedy, gdy Wykonawca zostanie w porę powiadomiony o ich terminie, jednak nie będzie przy nich obecny. Rodzaj badań kontrolnych mieszanki mineralno-asfaltowej i wykonanej z niej warstwy podano w tablicy 16. Tablica 16. Rodzaj badań kontrolnych [65] Lp. Rodzaj badań a), b) Mieszanka mineralno-asfaltowa Uziarnienie Zawartość lepiszcza Temperatura mięknienia lepiszcza odzyskanego Gęstość i zawartość wolnych przestrzeni próbki Warstwa asfaltowa Wskaźnik zagęszczenia a) Spadki poprzeczne Równość Grubość lub ilość materiału Zawartość wolnych przestrzeni a) Właściwości przeciwpoślizgowe a) do każdej warstwy i na każde rozpoczęte m 2 b) nawierzchni jedna próbka; w razie potrzeby liczba próbek może zostać zwiększona (np. nawierzchnie dróg w terenie zabudowy) w razie potrzeby specjalne kruszywa i dodatki Badania kontrolne dodatkowe W wypadku uznania, że jeden z wyników badań kontrolnych nie jest reprezentatywny dla ocenianego odcinka budowy, Wykonawca ma prawo żądać przeprowadzenia badań kontrolnych dodatkowych. Inżynier i Wykonawca decydują wspólnie o miejscach pobierania próbek i wyznaczeniu odcinków częściowych ocenianego odcinka budowy. Jeżeli odcinek częściowy przyporządkowany do

144 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /a badań kontrolnych nie może być jednoznacznie i zgodnie wyznaczony, to odcinek ten nie powinien być mniejszy niż 20% ocenianego odcinka budowy. Do odbioru uwzględniane są wyniki badań kontrolnych i badań kontrolnych dodatkowych do wyznaczonych odcinków częściowych. Koszty badań kontrolnych dodatkowych zażądanych przez Wykonawcę ponosi Wykonawca Badania arbitrażowe Badania arbitrażowe są powtórzeniem badań kontrolnych, co do których istnieją uzasadnione wątpliwości ze strony Inżyniera lub Wykonawcy (np. na podstawie własnych badań). Badania arbitrażowe wykonuje na wniosek strony kontraktu niezależne laboratorium, które nie wykonywało badań kontrolnych. Koszty badań arbitrażowych wraz ze wszystkimi kosztami ubocznymi ponosi strona, na której niekorzyść przemawia wynik badania. Wniosek o przeprowadzenie badań arbitrażowych dotyczących zawartości wolnych przestrzeni lub wskaźnika zagęszczenia należy złożyć w ciągu 2 miesięcy od wpływu reklamacji ze strony Zamawiającego Właściwości warstwy i nawierzchni oraz dopuszczalne odchyłki Mieszanka mineralno-asfaltowa Dopuszczalne wartości odchyłek i tolerancje zawarte są w WT-2 Nawierzchnie asfaltowe 2008 punkt 8.8 [65]. Na etapie oceny jakości wbudowanej mieszanki mineralno-asfaltowej podaje się wartości dopuszczalne i tolerancje, w których uwzględnia się: rozrzut występujący przy pobieraniu próbek, dokładność metod badań oraz odstępstwa uwarunkowane metodą pracy. Właściwości materiałów należy oceniać na podstawie badań pobranych próbek mieszanki mineralno-asfaltowej przed wbudowaniem (wbudowanie oznacza wykonanie warstwy asfaltowej). Wyjątkowo dopuszcza się badania próbek pobranych z wykonanej warstwy asfaltowej Warstwa asfaltowa Grubość warstwy oraz ilość materiału Grubość wykonanej warstwy oznaczana według PN-EN [40] oraz ilość wbudowanego materiału na określoną powierzchnię (dotyczy przede wszystkim cienkich warstw) mogą odbiegać od projektu o wartości podane w tablicy 17. W wypadku określania ilości materiału na powierzchnię i średniej wartości grubości warstwy z reguły należy przyjąć za podstawę cały odcinek budowy. Inżynier ma prawo sprawdzać odcinki częściowe. Odcinek częściowy powinien zawierać co najmniej jedną dzienną działkę roboczą. Do odcinka częściowego obowiązują te same wymagania jak do odcinka budowy. Za grubość warstwy lub warstw przyjmuje się średnią arytmetyczną wszystkich pojedynczych oznaczeń grubości warstwy na całym odcinku budowy lub odcinku częściowym. Tablica 17. Dopuszczalne odchyłki grubości warstwy oraz ilości materiału na określonej powierzchni, [%] [65] Warunki oceny Warstwa asfaltowa AC a) A Średnia z wielu oznaczeń grubości oraz ilości 1. duży odcinek budowy, powierzchnia większa niż 6000 m 2 lub droga ograniczona krawężnikami, powierzchnia większa niż 1000 m 2 lub 2. mały odcinek budowy B Pojedyncze oznaczenie grubości

145 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /a a) w wypadku budowy dwuetapowej, tzn. gdy warstwa ścieralna jest układana z opóźnieniem, wartość z wiersza B odpowiednio obowiązuje; w pierwszym etapie budowy do górnej warstwy nawierzchni obowiązuje wartość 25%, a do łącznej grubości warstw etapu 1 15% Wskaźnik zagęszczenia warstwy Zagęszczenie wykonanej warstwy, wyrażone wskaźnikiem zagęszczenia oraz zawartością wolnych przestrzeni, nie może przekroczyć wartości dopuszczalnych podanych w tablicy 15. Dotyczy to każdego pojedynczego oznaczenia danej właściwości. Określenie gęstości objętościowej należy wykonywać według PN-EN [32] Zawartość wolnych przestrzeni w nawierzchni Zawartość wolnych przestrzeni w próbce Marshalla z mieszanki mineralno-asfaltowej lub wyjątkowo powtórnie rozgrzanej próbki pobranej z nawierzchni, nie może wykroczyć poza wartości dopuszczalne podane w p. 5.2 o więcej niż 2,0 %(v/v) Spadki poprzeczne Spadki poprzeczne nawierzchni należy badać nie rzadziej niż co 20 m oraz w punktach głównych łuków poziomych. Spadki poprzeczne powinny być zgodne z dokumentacją projektową, z tolerancją ± 0,5% Równość podłużna i poprzeczna Do oceny równości podłużnej warstwy wiążącej nawierzchni dróg wszystkich klas technicznych należy stosować metodę z wykorzystaniem łaty 4-metrowej i klina lub metody równoważnej użyciu łaty i klina, mierząc wysokość prześwitu w połowie długości łaty. Pomiar wykonuje się nie rzadziej niż co 10 m. Wymagana równość podłużna jest określona w rozporządzeniu dotyczącym warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne [67]. Do oceny równości poprzecznej warstwy wiążącej nawierzchni dróg wszystkich klas technicznych należy stosować metodę z wykorzystaniem łaty 4-metrowej i klina lub metody równoważnej użyciu łaty i klina. Pomiar należy wykonywać w kierunku prostopadłym do osi jezdni, na każdym ocenianym pasie ruchu, nie rzadziej niż co 10 m. Wymagana równość poprzeczna jest określona w rozporządzeniu dotyczącym warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne [67] Pozostałe właściwości warstwy asfaltowej Szerokość warstwy, mierzona 10 razy na 1 km każdej jezdni, nie może się różnić od szerokości projektowanej o więcej niż ± 5 cm. Rzędne wysokościowe, mierzone co 10 m na prostych i co 10 m na osi podłużnej i krawędziach, powinny być zgodne z dokumentacją projektową z dopuszczalną tolerancją ± 1 cm, przy czym co najmniej 95% wykonanych pomiarów nie może przekraczać przedziału dopuszczalnych odchyleń. Ukształtowanie osi w planie, mierzone co 100 m, nie powinno różnić się od dokumentacji projektowej o ± 5 cm. Złącza podłużne i poprzeczne, sprawdzone wizualnie, powinny być równe i związane, wykonane w linii prostej, równolegle lub prostopadle do osi drogi. Przylegające warstwy powinny być w jednym poziomie. Wygląd zewnętrzny warstwy, sprawdzony wizualnie, powinien być jednorodny, bez spękań, deformacji, plam i wykruszeń

146 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /a 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w ST D Wymagania ogólne [1] pkt Jednostka obmiarowa (AC). Jednostką obmiarową jest m 2 (metr kwadratowy) wykonanej warstwy z betonu asfaltowego 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w ST D Wymagania ogólne [1] pkt 8. Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową, ST i wymaganiami Inżyniera, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji według pktu 6 dały wyniki pozytywne. Jeśli warunki umowy przewidują dokonywanie potrąceń, to Zamawiający może w razie niedotrzymania wartości dopuszczalnych dokonać potrąceń według zasad określonych w WT-2 [65] pkt PODSTAWA PŁATNOŚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w ST D Wymagania ogólne [1] pkt Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania 1 m 2 warstwy z betonu asfaltowego (AC) obejmuje: prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, oznakowanie robót, oczyszczenie i skropienie podłoża, dostarczenie materiałów i sprzętu, opracowanie recepty laboratoryjnej, wykonanie próby technologicznej i odcinka próbnego, wyprodukowanie mieszanki betonu asfaltowego i jej transport na miejsce wbudowania, posmarowanie lepiszczem lub pokrycie taśmą asfaltową krawędzi urządzeń obcych i krawężników, rozłożenie i zagęszczenie mieszanki betonu asfaltowego, obcięcie krawędzi i posmarowanie lepiszczem, przeprowadzenie pomiarów i badań wymaganych w specyfikacji technicznej, odwiezienie sprzętu Sposób rozliczenia robót tymczasowych i prac towarzyszących Cena wykonania robót określonych niniejszą ST obejmuje: roboty tymczasowe, które są potrzebne do wykonania robót podstawowych, ale nie są przekazywane Zamawiającemu i są usuwane po wykonaniu robót podstawowych, prace towarzyszące, które są niezbędne do wykonania robót podstawowych, niezaliczane do robót tymczasowych, jak geodezyjne wytyczenie robót itd

147 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /a 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Ogólne specyfikacje techniczne (ST) 1. D Wymagania ogólne Normy (Zestawienie zawiera dodatkowo normy PN-EN związane z badaniami materiałów występujących w niniejszej ST) 2. PN-EN 196- Metody badania cementu Oznaczanie zawartości 21 chlorków, dwutlenku węgla i alkaliów w cemencie 3. PN-EN Wapno budowlane Część 2: Metody badań 4. PN-EN Badania podstawowych właściwości kruszyw Procedura i terminologia uproszczonego opisu petrograficznego 5. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Oznaczanie składu ziarnowego Metoda przesiewania 6. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Oznaczanie kształtu ziaren za pomocą wskaźnika płaskości 7. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Część 4: Oznaczanie kształtu ziaren Wskaźnik kształtu 8. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Oznaczanie procentowej zawartości ziaren o powierzchniach powstałych w wyniku przekruszenia lub łamania kruszyw grubych 9. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Część 6: Ocena właściwości powierzchni W skaźnik przepływu kruszywa 10. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Ocena zawartości drobnych cząstek Badania błękitem metylenowym 11. PN-EN PN-EN PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Część 10: Ocena zawartości drobnych cząstek Uziarnienie wypełniaczy (przesiewanie w strumieniu powietrza) Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Metody oznaczania odporności na rozdrabnianie Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Oznaczanie gęstości nasypowej i jamistości 14. PN-EN PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 4: Oznaczanie pustych przestrzeni suchego, zagęszczonego wypełniacza Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 5:

148 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /a 16. PN-EN PN-EN PN-EN PN-EN PN-EN Oznaczanie zawartości wody przez suszenie w suszarce z wentylacją Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 6: Oznaczanie gęstości ziaren i nasiąkliwości Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 7: Oznaczanie gęstości wypełniacza Metoda piknometryczna Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 8: Oznaczanie polerowalności kamienia Badania właściwości cieplnych i odporności kruszyw na działanie czynników atmosferycznych Część 1: Oznaczanie mrozoodporności Badania właściwości cieplnych i odporności kruszyw na działanie czynników atmosferycznych Część 3: Badanie bazaltowej zgorzeli słonecznej metodą gotowania 21. PN-EN 1426 Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie penetracji igłą 22. PN-EN 1427 Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie temperatury mięknienia Metoda Pierścień i Kula 23. PN-EN 1428 Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie zawartości wody w emulsjach asfaltowych Metoda destylacji azeotropowej 24. PN-EN 1429 Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie pozostałości na sicie emulsji asfaltowych oraz trwałości podczas magazynowania metodą pozostałości na sicie 25. PN-EN PN-EN Badania chemicznych właściwości kruszyw Analiza chemiczna Badania chemicznych właściwości kruszyw Część 4: Oznaczanie podatności wypełniaczy do mieszanek mineralno-asfaltowych na działanie wody 27. PN-EN Asfalty i produkty asfaltowe Wymagania dla asfaltów drogowych 28. PN-EN Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie rozpuszczalności 29. PN-EN Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie temperatury łamliwości Fraassa 30. PN-EN PN-EN Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie zawartości parafiny Część 1: Metoda destylacyjna Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie odporności na twardnienie pod wpływem

149 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /a i PN-EN ciepła i powietrza Część 1: Metoda RTFOT Jw. Część 3: Metoda RFT 32. PN-EN PN-EN PN-EN PN-EN PN-EN PN-EN PN-EN PN-EN PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 6: Oznaczanie gęstości objętościowej metodą hydrostatyczną Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 8: Oznaczanie zawartości wolnej przestrzeni Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 11: Określenie powiązania pomiędzy kruszywem i asfaltem Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 12: Określanie wrażliwości na wodę Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 13: Pomiar temperatury Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 18: Spływanie lepiszcza Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 22: Koleinowanie Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 27: Pobieranie próbek Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 36: Oznaczanie grubości nawierzchni asfaltowych 41. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie czasu wypływu emulsji asfaltowych lepkościomierzem wypływowym 42. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie sedymentacji emulsji asfaltowych 43. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie wartości ph emulsji asfaltowych 44. PN-EN Kruszywa do mieszanek bitumicznych i powierzchniowych utrwaleń stosowanych na drogach, lotniskach i innych powierzchniach przeznaczonych do ruchu 45. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie lepiszczy z emulsji asfaltowych przez odparowanie 46. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Badanie rozpadu Część 1: Oznaczanie indeksu rozpadu kationowych emulsji asfaltowych, metoda z wypełniaczem mineralnym 47. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Wymagania Część 1: Beton asfaltowy 48. PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Wymagania Część

150 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /a : Badanie typu 49. PN-EN Badania kruszyw wypełniających stosowanych do mieszanek bitumicznych Część 1: Badanie metodą Pierścienia i Kuli 50. PN-EN Badania kruszyw wypełniających stosowanych do mieszanek bitumicznych Część 2: Liczba bitumiczna 51. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie nawrotu sprężystego asfaltów modyfikowanych 52. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie odporności na magazynowanie modyfikowanych asfaltów 53. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie ciągliwości lepiszczy asfaltowych metodą pomiaru ciągliwości 54. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie kohezji lepiszczy asfaltowych metodą testu wahadłowego 55. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie ciągliwości modyfikowanych asfaltów Metoda z duktylometrem 56. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie przyczepności emulsji bitumicznych przez zanurzenie w wodzie Metoda z kruszywem 57. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie energii deformacji 58. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Zasady specyfikacji kationowych emulsji asfaltowych 59. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Zasady specyfikacji asfaltów modyfikowanych polimerami 60. PN-EN Wypełniacze złączy i zalewy Część 1: Specyfikacja zalew na gorąco 61. PN-EN Wypełniacze złączy i zalewy Część 2: Specyfikacja zalew na zimno 62. PN-EN Przetwory naftowe Oznaczanie temperatury zapłonu i palenia Pomiar metodą otwartego tygla Clevelanda 63. PN-EN ISO Oznaczanie temperatury zapłonu i palenia Metoda 2592 otwartego tygla Clevelanda Wymagania techniczne (obowiązkowe) 67. WT-1 Kruszywa Kruszywa do mieszanek mineralno-asfaltowych i powierzchniowych utrwaleń na drogach publicznych, Warszawa WT-2 Nawierzchnie asfaltowe Nawierzchnie asfaltowe na drogach publicznych 69. WT-3 Emulsje asfaltowe Kationowe emulsje asfaltowe na drogach publicznych Inne dokumenty 69. Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz.U. nr 43, poz. 430) 70. Katalog typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych. Generalna Dyrekcja Dróg Publicznych Instytut Badawczy Dróg i Mostów, Warszawa

151 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /b SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /b NAWIERZCHNIA Z BETONU ASFALTOWEGO WARSTWA ŚCIERALNA -149-

152 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /b 1. WSTĘP 1.1. Przedmiot Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych ( zwanej dalej Specyfikacją Techniczną - ST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonywaniem warstwy ścieralnej z betonu asfaltowego w Ramach Remontu drogi powiatowej łączącej ul. Dąbrowskiego z ul. Wojska Polskiego w Morągu jako objazd na czas rozbudowy ul. Dąbrowskiego Zakres stosowania ST Specyfikacja techniczna (ST) stanowi dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót na drogach i ulicach Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z wykonywaniem: - Wykonanie nawierzchni z betonu asfaltowego o uziarnieniu AC11S warstwa ścieralna, gr. 4 cm - Wykonanie nawierzchni z betonu asfaltowego o uziarnieniu AC11S warstwa ścieralna, gr. 5 cm wg PN-EN [47] i WT-2 Nawierzchnie asfaltowe 2010 [65] z mieszanki mineralnoasfaltowej dostarczonej od producenta. W przypadku produkcji mieszanki mineralno-asfaltowej przez Wykonawcę dla potrzeb budowy, Wykonawca zobowiązany jest prowadzić Zakładową kontrolę produkcji (ZKP) zgodnie z WT-2 [65] punkt Warstwę ścieralną z betonu asfaltowego można wykonywać dla dróg kategorii ruchu od KR1 do KR4 (określenie kategorii ruchu podano w punkcie 1.4.7). Stosowane mieszanki betonu asfaltowego o wymiarze D podano w tablicy 1. Tablica 1. Stosowane mieszanki Kategoria ruchu KR 1-2 KR 3-4 Mieszanki o wymiarze D 1), mm AC11S AC11S 1) Podział ze względu na wymiar największego kruszywa w mieszance Określenia podstawowe Nawierzchnia konstrukcja składająca się z jednej lub kilku warstw służących do przejmowania i rozkładania obciążeń od ruchu pojazdów na podłoże Warstwa ścieralna górna warstwa nawierzchni będąca w bezpośrednim kontakcie z kołami pojazdów Mieszanka mineralno-asfaltowa mieszanka kruszyw i lepiszcza asfaltowego Wymiar mieszanki mineralno-asfaltowej określenie mieszanki mineralno-asfaltowej, wyróżniające tę mieszankę ze zbioru mieszanek tego samego typu ze względu na największy wymiar kruszywa, np. wymiar 8 lub Beton asfaltowy mieszanka mineralno-asfaltowa, w której kruszywo o uziarnieniu ciągłym lub nieciągłym tworzy strukturę wzajemnie klinującą się Uziarnienie skład ziarnowy kruszywa, wyrażony w procentach masy ziaren przechodzących przez określony zestaw sit

153 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /b Kategoria ruchu obciążenie drogi ruchem samochodowym, wyrażone w osiach obliczeniowych (100 kn) wg Katalogu typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych GDDP-IBDiM [68] Wymiar kruszywa wielkość ziaren kruszywa, określona przez dolny (d) i górny (D) wymiar sita Kruszywo grube kruszywo z ziaren o wymiarze: D 45 mm oraz d >2 mm Kruszywo drobne kruszywo z ziaren o wymiarze: D 2 mm, którego większa część pozostaje na sicie 0,063 mm Pył kruszywo z ziaren przechodzących przez sito 0,063 mm Wypełniacz kruszywo, którego większa część przechodzi przez sito 0,063 mm. (Wypełniacz mieszany kruszywo, które składa się z wypełniacza pochodzenia mineralnego i wodorotlenku wapnia. Wypełniacz dodany wypełniacz pochodzenia mineralnego, wyprodukowany oddzielnie) Kationowa emulsja asfaltowa emulsja, w której emulgator nadaje dodatnie ładunki cząstkom zdyspergowanego asfaltu Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w ST D Wymagania ogólne pkt Symbole i skróty dodatkowe ACS PMB D d C NPD TBR IRI MOP beton asfaltowy do warstwy ścieralnej polimeroasfalt, górny wymiar sita (przy określaniu wielkości ziaren kruszywa), dolny wymiar sita (przy określaniu wielkości ziaren kruszywa), kationowa emulsja asfaltowa, właściwość użytkowa nie określana (ang. No Performance Determined; producent może jej nie określać), do zadeklarowania (ang. To Be Reported; producent może dostarczyć odpowiednie informacje, jednak nie jest do tego zobowiązany), (International Roughness Index) międzynarodowy wskaźnik równości, miejsce obsługi podróżnych Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w ST D Wymagania ogólne [1] pkt MATERIAŁY 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w ST D Wymagania ogólne [1] pkt Lepiszcza asfaltowe Należy stosować asfalty drogowe wg PN-EN [27] (dla zjazdów na pola i na drogi gminne) lub polimeroasfalty wg PN-EN [59] (dla dróg powiatowych lub dróg wyższych klas). Rodzaje stosowanych lepiszcz asfaltowych podano w tablicy 2. Oprócz lepiszcz wymienionych w tablicy 2 można stosować inne lepiszcza nienormowe według aprobat technicznych. Tablica 2. Zalecane lepiszcza asfaltowego do warstwy ścieralnej z betonu asfaltowego -151-

154 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /b Kategoria Mieszanka Gatunek lepiszcza ruchu ACS asfalt drogowy Polimeroasfalt (zjazdy na pola i (zjazdy na drogi drogi gminne) powiatowe i wyższych klas) KR1 KR2 AC11S 50/70 1), PMB 45/80-55, KR3-4 AC11S ) Nie zaleca się do stosowania w regionach, gdzie spodziewana minimalna temperatura nawierzchni wynosi poniżej -28 C (region północno-wschodni i tereny podgórskie) Asfalty drogowe powinny spełniać wymagania podane w tablicy 3. Polimeroasfalty powinny spełniać wymagania podane w tablicy 4. Tablica 3. Wymagania wobec asfaltów drogowych wg PN-EN [27] Lp. Właściwości 1 Penetracja w 25 C 0,1 mm 2 Temperatura mięknienia 3 Temperatura zapłonu, nie mniej niż 4 Zawartość składników rozpuszczalnych, nie mniej niż 5 Zmiana masy po starzeniu (ubytek lub przyrost), nie więcej niż 6 Pozostała penetracja po starzeniu, nie mniej niż 7 Temperatura mięknienia po starzeniu, nie mniej niż 8 Zawartość parafiny, nie więcej niż 9 Wzrost temp. mięknienia po starzeniu, nie więcej niż 10 Temperatura łamliwości Fraassa, nie więcej niż Metoda badania 50/70 PN-EN 1426 [21] C PN-EN 1427 [22] C PN-EN [62] % m/m % m/m PN-EN [28] PN-EN [31] ,5 % PN-EN 1426 [21] 50 C PN-EN 1427 [22] 48 % PN-EN [30] 2,2 C PN-EN 1427 [22] 9 C PN-EN [29]

155 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /b Tablica 4. Wymagania wobec asfaltów modyfikowanych polimerami (polimeroasfaltów) wg PN-EN [59] Wymaganie podstawowe Konsystencja w pośrednich temperaturacheksploatacyjnych Konsystencja w wysokich temperaturacheksploatacyjnych Kohezja Właściwość Penetracja w 25 C Temperatura mięknienia Siła rozciągania (mała prędkość rozciągania) Siła rozciągania w 5 C (duża prędkość rozciągania) Wahadło Vialit (meto-da uderzenia) Metoda badania PN-EN 1426 [21] Jednostk a 0,1 mm Gatunki asfaltów modyfikowanych polimerami (PMB) 45/80 55 wymaga klasa nie PN-EN 1427 [22] C 55 7 PN-EN [55] PN-EN [57] PN-EN [53] PN-EN [57] PN-EN [54] J/cm 2 3 w 5 C 2 J/cm 2 NPD a 0 J/cm 2 NPD a 0 Stałość kon- Zmiana masy % 0,5 3 systencji Pozostała (Odporność penetracja PN-EN 1426 [21] % 50 7 na starzenie Wzrost wg PN-EN temperatury lub mięknienia -3 [31] PN-EN 1427 [22] C 9 2 Inne właściwości Wymagania dodatkowe Temperatura zapłonu Temperatura łamliwości PN-EN ISO 2592 [63] PN-EN [29] C C

156 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /b Wymagania dodatkowe Nawrót sprężysty w 25 C Nawrót sprężysty w 10 C Zakres plastyczności Stabilność magazynowa-nia. Różnica temperatur mięknienia Stabilność magazynowa-nia. Różnica penetracji Spadek temperatury mięknienia po starzeniu wg PN- EN lub -3 [31] Nawrót sprężysty w 25 o C po starzeniu wg PN- EN lub - 3 [31] Nawrót sprężysty w 10 C po starzeniu wg PN- EN lub - 3 [31] PN-EN [51] PN-EN [59] Punkt PN-EN [52] PN-EN 1427 [22] PN-EN [52] PN-EN 1426 [21] PN-EN [31] PN-EN 1427 [22] PN-EN [31] PN-EN [51] % 50 5 NPD a 0 C TBR b 1 C 5 2 0,1 mm NPD a 0 C TBR b 1 % 50 4 NPD a 0 a NPD No Performance Determined (właściwość użytkowa nie określana) b TBR To Be Reported (do zadeklarowania) Składowanie asfaltu drogowego powinno się odbywać w zbiornikach, wykluczających zanieczyszczenie asfaltu i wyposażonych w system grzewczy pośredni (bez kontaktu asfaltu z przewodami grzewczymi). Zbiornik roboczy otaczarki powinien być izolowany termicznie, posiadać automatyczny system grzewczy z tolerancją ± 5 C oraz układ cyrkulacji asfaltu. Polimeroasfalt powinien być magazynowany w zbiorniku wyposażonym w system grzewczy pośredni z termostatem kontrolującym temperaturę z dokładnością ± 5 C. Zaleca się wyposażenie zbiornika w mieszadło. Zaleca się bezpośrednie zużycie polimeroasfaltu po dostarczeniu. Należy unikać wielokrotnego rozgrzewania i chłodzenia polimeroasfaltu w okresie jego stosowania oraz unikać niekontrolowanego mieszania polimeroasfaltów różnego rodzaju i klasy oraz z asfaltem zwykłym

157 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /b 2.3. Kruszywo Do warstwy ścieralnej z betonu asfaltowego należy stosować kruszywo według PN-EN [44] i WT-1 Kruszywa 2010 [64], obejmujące kruszywo grube, kruszywo drobne i wypełniacz. Kruszywa powinny spełniać wymagania podane w WT-1 Kruszywa 2010 punkt 6.3, tablica 12,13,14,15. Składowanie kruszywa powinno się odbywać w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem i zmieszaniem z kruszywem o innym wymiarze lub pochodzeniu. Podłoże składowiska musi być równe, utwardzone i odwodnione. Składowanie wypełniacza powinno się odbywać w silosach wyposażonych w urządzenia do aeracji Środek adhezyjny W celu poprawy powinowactwa fizykochemicznego lepiszcza asfaltowego i kruszywa, gwarantującego odpowiednią przyczepność (adhezję) lepiszcza do kruszywa i odporność mieszanki mineralno-asfaltowej na działanie wody, należy dobrać i zastosować środek adhezyjny, tak aby dla konkretnej pary kruszywo-lepiszcze wartość przyczepności określona według PN-EN , metoda C [34] wynosiła co najmniej 80%. Środek adhezyjny powinien odpowiadać wymaganiom określonym przez producenta. Składowanie środka adhezyjnego jest dozwolone tylko w oryginalnych opakowaniach, w warunkach określonych przez producenta Materiały do uszczelnienia połączeń i krawędzi Do uszczelnienia połączeń technologicznych (tj. złączy podłużnych i poprzecznych z tego samego materiału wykonywanego w różnym czasie oraz spoin stanowiących połączenia różnych materiałów lub połączenie warstwy asfaltowej z urządzeniami obcymi w nawierzchni lub ją ograniczającymi, należy stosować: e) materiały termoplastyczne, jak taśmy asfaltowe, pasty itp. według norm lub aprobat technicznych, f) emulsję asfaltową według PN-EN [58] lub inne lepiszcza według norm lub aprobat technicznych Grubość materiału termoplastycznego do spoiny powinna wynosić: nie mniej niż 10 mm przy grubości warstwy technologicznej do 2,5 cm, nie mniej niż 15 mm przy grubości warstwy technologicznej większej niż 2,5 cm. Składowanie materiałów termoplastycznych jest dozwolone tylko w oryginalnych opakowaniach producenta, w warunkach określonych w aprobacie technicznej. Do uszczelnienia krawędzi należy stosować asfalt drogowy wg PN-EN [27], asfalt modyfikowany polimerami wg PN-EN [59] metoda na gorąco. Dopuszcza się inne rodzaje lepiszcza wg norm lub aprobat technicznych Materiały do złączenia warstw konstrukcji Do złączania warstw konstrukcji nawierzchni (warstwa wiążąca z warstwą ścieralną) należy stosować kationowe emulsje asfaltowe lub kationowe emulsje modyfikowane polimerami według PN- EN [58] i WT-3 Emulsje asfaltowe 2009 punkt 5.1 tablica 2 i tablica 3 [66]. Kationowe emulsje asfaltowe modyfikowane polimerami (asfalt 70/100 modyfikowany polimerem lub lateksem butadienowo-styrenowym SBR) stosuje się tylko pod cienkie warstwy asfaltowe na gorąco. Emulsję asfaltową można składować w opakowaniach transportowych lub w stacjonarnych zbiornikach pionowych z nalewaniem od dna. Nie należy nalewać emulsji do opakowań i zbiorników zanieczyszczonych materiałami mineralnymi

158 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /b 3. SPRZĘT 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu 3. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST D Wymagania ogólne [1] pkt 3.2. Sprzęt stosowany do wykonania robót Przy wykonywaniu robót Wykonawca w zależności od potrzeb, powinien wykazać się możliwością korzystania ze sprzętu dostosowanego do przyjętej metody robót, jak: wytwórnia (otaczarka) o mieszaniu cyklicznym lub ciągłym, z automatycznym komputerowym sterowaniem produkcji, do wytwarzania mieszanek mineralno-asfaltowych, układarka gąsienicowa, z elektronicznym sterowaniem równości układanej warstwy, skrapiarka, walce stalowe gładkie, lekka rozsypywarka kruszywa, szczotki mechaniczne i/lub inne urządzenia czyszczące, samochody samowyładowcze z przykryciem brezentowym lub termosami, sprzęt drobny. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu pkt 4. Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST D Wymagania ogólne [1] 4.2. Transport materiałów Asfalt i polimeroasfalt należy przewozić w cysternach kolejowych lub samochodach izolowanych i zaopatrzonych w urządzenia umożliwiające pośrednie ogrzewanie oraz w zawory spustowe. Kruszywa można przewozić dowolnymi środkami transportu, w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem, zmieszaniem z innymi materiałami i nadmiernym zawilgoceniem. Wypełniacz należy przewozić w sposób chroniący go przed zawilgoceniem, zbryleniem i zanieczyszczeniem. Wypełniacz luzem powinien być przewożony w odpowiednich cysternach przystosowanych do przewozu materiałów sypkich, umożliwiających rozładunek pneumatyczny. Emulsja asfaltowa może być transportowana w zamkniętych cysternach, autocysternach, beczkach i innych opakowaniach pod warunkiem, że nie będą korodowały pod wpływem emulsji i nie będą powodowały jej rozpadu. Cysterny powinny być wyposażone w przegrody. Nie należy używać do transportu opakowań z metali lekkich (może zachodzić wydzielanie wodoru i groźba wybuchu przy emulsjach o ph 4). Mieszankę mineralno-asfaltową należy dowozić na budowę pojazdami samowyładowczymi w zależności od postępu robót. Podczas transportu i postoju przed wbudowaniem mieszanka powinna być zabezpieczona przed ostygnięciem i dopływem powietrza (przez przykrycie, pojemniki termoizolacyjne lub ogrzewane itp.). Warunki i czas transportu mieszanki, od produkcji do wbudowania, powinna zapewniać utrzymanie temperatury w wymaganym przedziale. Powierzchnie pojemników używanych do transportu mieszanki powinny być czyste, a do zwilżania tych powierzchni można używać tylko środki antyadhezyjne niewpływające szkodliwie na mieszankę. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w ST D Wymagania ogólne [1] pkt

159 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /b 5.2. Projektowanie mieszanki mineralno-asfaltowej Przed przystąpieniem do robót Wykonawca dostarczy Inżynierowi do akceptacji projekt składu mieszanki mineralno-asfaltowej (AC11S). Uziarnienie mieszanki mineralnej oraz minimalna zawartość lepiszcza podane są w tablicach 6 i 7. Wymagane właściwości mieszanki mineralno-asfaltowej podane są w tablicach 8. Tablica 6. Uziarnienie mieszanki mineralnej oraz zawartość lepiszcza do betonu asfaltowego do warstwy ścieralnej dla KR1-KR2 [65] Właściwość Przesiew, [% (m/m)] AC11S Wymiar sita #, [mm] od do , , , , ,0 Zawartość lepiszcza, minimum *) B min5,6 Tablica 7. Uziarnienie mieszanki mineralnej oraz zawartość lepiszcza do betonu asfaltowego do warstwy ścieralnej dla KR3-KR6[65] Właściwość Przesiew, [% (m/m)] AC11S Wymiar sita #, [mm] od do , , , , ,0 B min5,4 Zawartość lepiszcza, minimum *) *) Minimalna zawartość lepiszcza jest określona przy założonej gęstości mieszanki mineralnej 2,650 Mg/m 3. Jeżeli stosowana mieszanka mineralna ma inną gęstość (ρ d ), to do wyznaczenia minimalnej zawartości lepiszcza podaną wartość należy pomnożyć przez współczynnik α według równania: α = 2,650 ρd -157-

160 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /b Tablica 8. Wymagane właściwości mieszanki mineralno-asfaltowej do warstwy ścieralnej, przy ruchu KR1 KR2 [65] Właściwość Zawartość wolnych przestrzeni Wolne przestrzeni e wypełnione lepiszczem Zawartość wolnych przestrzeni w mieszanc e mineralnej Odporność na działanie wody Warunki zagęszczania wg PN-EN [48] Metoda i warunki badania C.1.2,ubijanie, 2 50 uderzeń PN-EN [33], p. 4 C.1.2,ubijanie, 2 50 uderzeń PN-EN [33], p. 5 C.1.2,ubijanie, 2 50 uderzeń PN-EN [33], p. 5 C.1.1,ubijanie, 2 25 uderzeń PN-EN [35], przechowywanie w 40 C z jednym cyklem zamrażania, badanie w 15 C AC11S V min1,0 V max3,0 VFB min75 VFB min93 VMA min14 ITSR 90 Tablica 9. Wymagane właściwości mieszanki mineralno-asfaltowej do warstwy ścieralnej, przy ruchu KR3 -KR6 Właściwość Zawartość wolnych przestrzeni Odporność na deformacje trwałe Odporność na działanie wody Warunki zagęszczania wg PN-EN [48] Metoda i warunki badania C.1.2,ubijanie, 2 50 uderzeń C.1.20, wałowanie, P 98 -P 100 C.1.1,ubijanie, 2 25 uderzeń PN-EN [33], p. 4 PN-EN , metoda B w powietrzu, PN-EN , D.1.6,60 C, cykli [38] PN-EN [35], przechowywanie w 40 C z jednym cyklem zamrażania, badanie w 15 C AC11S V min2,0 V max4,0 WTS AIR0,50 PRD AIRdeklarowane ITSR

161 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /b 5.3. Wytwarzanie mieszanki mineralno-asfaltowej Mieszankę mineralno-asfaltową należy wytwarzać na gorąco w otaczarce (zespole maszyn i urządzeń dozowania, podgrzewania i mieszania składników oraz przechowywania gotowej mieszanki). Dozowanie składników mieszanki mineralno-asfaltowej w otaczarkach, w tym także wstępne, powinno być zautomatyzowane i zgodne z receptą roboczą, a urządzenia do dozowania składników oraz pomiaru temperatury powinny być okresowo sprawdzane. Kruszywo o różnym uziarnieniu lub pochodzeniu należy dodawać odmierzone oddzielnie. Lepiszcze asfaltowe należy przechowywać w zbiorniku z pośrednim systemem ogrzewania, z układem termostatowania zapewniającym utrzymanie żądanej temperatury z dokładnością ± 5 C. Temperatura lepiszcza asfaltowego w zbiorniku magazynowym (roboczym) nie może przekraczać 180 C dla asfaltu drogowego 50/70 i polimeroasfaltu drogowego 45/80-55, Kruszywo (ewentualnie z wypełniaczem) powinno być wysuszone i podgrzane tak, aby mieszanka mineralna uzyskała temperaturę właściwą do otoczenia lepiszczem asfaltowym. Temperatura mieszanki mineralnej nie powinna być wyższa o więcej niż 30 o C od najwyższej temperatury mieszanki mineralno-asfaltowej podanej w tablicy 10. W tej tablicy najniższa temperatura dotyczy mieszanki mineralno-asfaltowej dostarczonej na miejsce wbudowania, a najwyższa temperatura dotyczy mieszanki mineralno-asfaltowej bezpośrednio po wytworzeniu w wytwórni. Tablica 10. Najwyższa i najniższa temperatura mieszanki AC [65] Lepiszcze asfaltowe Asfalt 50/70 PMB 45/80-55 Temperatura mieszanki [ C] od 140 do 190 od 130 do 180 Sposób i czas mieszania składników mieszanki mineralno-asfaltowej powinny zapewnić równomierne otoczenie kruszywa lepiszczem asfaltowym. Dopuszcza się dostawy mieszanek mineralno-asfaltowych z kilku wytwórni, pod warunkiem skoordynowania między sobą deklarowanych przydatności mieszanek (m.in.: typ, rodzaj składników, właściwości objętościowe) z zachowaniem braku różnic w ich właściwościach Przygotowanie podłoża Podłoże (warstwa wyrównawcza, warstwa wiążąca lub stara warstwa ścieralna) pod warstwę ścieralną z betonu asfaltowego powinno być na całej powierzchni: ustabilizowane i nośne, czyste, bez zanieczyszczenia lub pozostałości luźnego kruszywa, wyprofilowane, równe i bez kolein. W wypadku podłoża z nowo wykonanej warstwy asfaltowej, do oceny nierówności należy przyjąć dane z pomiaru równości tej warstwy, zgodnie z WT-2 Nawierzchnie asfaltowe punkt [65]. Wymagana równość podłużna jest określona w rozporządzeniu dotyczącym warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne [67]. W wypadku podłoża z warstwy starej nawierzchni, nierówności nie powinny przekraczać wartości podanych w tablicy

162 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /b Tablica 11. Maksymalne nierówności podłoża z warstwy starej nawierzchni pod warstwy asfaltowe (pomiar łatą 4-metrową lub równoważną metodą) [65] Klasa drogi Element nawierzchni Maksymalna nierówność podłoża pod warstwę ścieralną [mm] Z, L, D Pasy ruchu 6 Jeżeli nierówności są większe niż dopuszczalne, to należy wyrównać podłoże. Rzędne wysokościowe podłoża oraz urządzeń usytuowanych w nawierzchni lub ją ograniczających powinny być zgodne z dokumentacją projektową. Z podłoża powinien być zapewniony odpływ wody. Oznakowanie poziome na warstwie podłoża należy usunąć. Dopuszcza się pozostawienie oznakowania poziomego z materiałów termoplastycznych przy spełnieniu warunku sczepności warstw wg punktu 5.7. Nierówności podłoża (w tym powierzchnię istniejącej warstwy ścieralnej) należy wyrównać poprzez frezowanie lub wykonanie warstwy wyrównawczej. Wykonane w podłożu łaty z materiału o mniejszej sztywności (np. łaty z asfaltu lanego w betonie asfaltowym) należy usunąć, a powstałe w ten sposób ubytki wypełnić materiałem o właściwościach zbliżonych do materiału podstawowego (np. wypełnić betonem asfaltowym). W celu polepszenia połączenia między warstwami technologicznymi nawierzchni powierzchnia podłoża powinna być w ocenie wizualnej chropowata. Jeżeli podłoże jest nieodpowiednie, to należy ustalić, jakie specjalne środki należy podjąć przed wykonaniem warstwy asfaltowej. Szerokie szczeliny w podłożu należy wypełnić odpowiednim materiałem, np. zalewami drogowymi według PN-EN [60] lub PN-EN [61] albo innymi materiałami według norm lub aprobat technicznych. Na podłożu wykazującym zniszczenia w postaci siatki spękań zmęczeniowych lub spękań poprzecznych zaleca się stosowanie membrany przeciwspękaniowej, np. mieszanki mineralnoasfaltowej, warstwy SAMI lub z geosyntetyków według norm lub aprobat technicznych Próba technologiczna Wykonawca przed przystąpieniem do produkcji mieszanki jest zobowiązany do przeprowadzenia w obecności Inżyniera próby technologicznej, która ma na celu sprawdzenie zgodności właściwości wyprodukowanej mieszanki z receptą. W tym celu należy zaprogramować otaczarkę zgodnie z receptą roboczą i w cyklu automatycznym produkować mieszankę. Do badań należy pobrać mieszankę wyprodukowaną po ustabilizowaniu się pracy otaczarki. Nie dopuszcza się oceniania dokładności pracy otaczarki oraz prawidłowości składu mieszanki mineralnej na podstawie tzw. suchego zarobu, z uwagi na możliwą segregację kruszywa. Mieszankę wyprodukowaną po ustabilizowaniu się pracy otaczarki należy zgromadzić w silosie lub załadować na samochód. Próbki do badań należy pobierać ze skrzyni samochodu zgodnie z metodą określoną w PN-EN [39]. Na podstawie uzyskanych wyników Inżynier podejmuje decyzję o wykonaniu odcinka próbnego

163 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /b 5.6. Odcinek próbny Przed przystąpieniem do wykonania warstwy ścieralnej z betonu asfaltowego Wykonawca wykona odcinek próbny celem uściślenia organizacji wytwarzania i układania oraz ustalenia warunków zagęszczania. Odcinek próbny powinien być zlokalizowany w miejscu uzgodnionym z Inżynierem. Powierzchnia odcinka próbnego powinna wynosić co najmniej 500 m 2, a długość co najmniej 50 m. Na odcinku próbnym Wykonawca powinien użyć takich materiałów oraz sprzętu jakie zamierza stosować do wykonania warstwy ścieralnej. Wykonawca może przystąpić do realizacji robót po zaakceptowaniu przez Inżyniera technologii wbudowania i zagęszczania oraz wyników z odcinka próbnego Połączenie międzywarstwowe Uzyskanie wymaganej trwałości nawierzchni jest uzależnione od zapewnienia połączenia między warstwami i ich współpracy w przenoszeniu obciążenia nawierzchni ruchem. Podłoże powinno być skropione lepiszczem. Ma to na celu zwiększenie połączenia między warstwami konstrukcyjnymi oraz zabezpieczenie przed wnikaniem i zaleganiem wody między warstwami. Skropienie lepiszczem podłoża (np. z warstwy wiążącej asfaltowej), przed ułożeniem warstwy ścieralnej z betonu asfaltowego powinno być wykonane w ilości podanej w przeliczeniu na pozostałe lepiszcze, tj. 0,1 0,3 kg/m 2, przy czym: zaleca się stosować emulsję modyfikowaną polimerem, ilość emulsji należy dobrać z uwzględnieniem stanu podłoża oraz porowatości mieszanki ; jeśli mieszanka ma większą zawartość wolnych przestrzeni, to należy użyć większą ilość lepiszcza do skropienia, które po ułożeniu warstwy ścieralnej uszczelni ją. Skrapianie podłoża należy wykonywać równomiernie stosując rampy do skrapiania, np. skrapiarki do lepiszczy asfaltowych. Dopuszcza się skrapianie ręczne lancą w miejscach trudno dostępnych (np. ścieki uliczne) oraz przy urządzeniach usytuowanych w nawierzchni lub ją ograniczających. W razie potrzeby urządzenia te należy zabezpieczyć przed zabrudzeniem. Skropione podłoże należy wyłączyć z ruchu publicznego przez zmianę organizacji ruchu. W wypadku stosowania emulsji asfaltowej podłoże powinno być skropione 0,5 h przed układaniem warstwy asfaltowej w celu odparowania wody. Czas ten nie dotyczy skrapiania rampą zamontowaną na rozkładarce Wbudowanie mieszanki mineralno-asfaltowej Mieszankę mineralno-asfaltową można wbudowywać na podłożu przygotowanym zgodnie z zapisami w punktach 5.4 i 5.7. Transport mieszanki mineralno-asfaltowej asfaltowej powinien być zgodny z zaleceniami podanymi w punkcie 4.2. Mieszankę mineralno-asfaltową asfaltową należy wbudowywać w odpowiednich warunkach atmosferycznych. Temperatura otoczenia w ciągu doby nie powinna być niższa od temperatury podanej w tablicy 12. Temperatura otoczenia może być niższa w wypadku stosowania ogrzewania podłoża. Nie dopuszcza się układania mieszanki mineralno-asfaltowej asfaltowej podczas silnego wiatru (V > 16 m/s) W wypadku stosowania mieszanek mineralno-asfaltowych z dodatkiem obniżającym temperaturę mieszania i wbudowania należy indywidualnie określić wymagane warunki otoczenia. Tablica 12. Minimalna temperatura otoczenia podczas wykonywania warstw asfaltowych Rodzaj robót Minimalna temperatura otoczenia [ C] przed przystąpieniem do w czasie robót robót -161-

164 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /b Warstwa ścieralna o grubości 3 cm Warstwa ścieralna o grubości <3 cm Właściwości wykonanej warstwy powinny spełniać warunki podane w tablicy 13. Tablica 13. Właściwości warstwy AC [65] Typ i wymiar mieszanki AC11S, KR1- KR2 Projektowana grubość warstwy technologicznej [cm] Wskaźnik zagęszczenia [%] Zawartość wolnych przestrzeni w warstwie [%(v/v)] 5,0 6,0 98 1,0 4,0 AC11S, KR3 5,0 6,0 98 2,0 5,0 Mieszanka mineralno-asfaltowa powinna być wbudowywana rozkładarką wyposażoną w układ automatycznego sterowania grubości warstwy i utrzymywania niwelety zgodnie z dokumentacją projektową. W miejscach niedostępnych dla sprzętu dopuszcza się wbudowywanie ręczne. Grubość wykonywanej warstwy powinna być sprawdzana co 25 m, w co najmniej trzech miejscach (w osi i przy brzegach warstwy). Warstwy wałowane powinny być równomiernie zagęszczone ciężkimi walcami drogowymi. Do warstw z betonu asfaltowego należy stosować walce drogowe stalowe gładkie z możliwością wibracji, oscylacji lub walce ogumione Połączenia technologiczne Połączenia technologiczne należy wykonać zgodnie z WT-2 Nawierzchnie asfaltowe 2010 punkt 8.6 [65]. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w ST D Wymagania ogólne [1] pkt Badania przed przystąpieniem do robót Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien: uzyskać wymagane dokumenty, dopuszczające wyroby budowlane do obrotu i powszechnego stosowania (np. stwierdzenie o oznakowaniu materiału znakiem CE lub znakiem budowlanym B, certyfikat zgodności, deklarację zgodności, aprobatę techniczną, ew. badania materiałów wykonane przez dostawców itp.), ew. wykonać własne badania właściwości materiałów przeznaczonych do wykonania robót, określone przez Inżyniera. Wszystkie dokumenty oraz wyniki badań Wykonawca przedstawia Inżynierowi do akceptacji Badania w czasie robót Uwagi ogólne Badania dzielą się na: badania wykonawcy (w ramach własnego nadzoru), badania kontrolne (w ramach nadzoru zleceniodawcy Inżyniera)

165 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /b Badania Wykonawcy Badania Wykonawcy są wykonywane przez Wykonawcę lub jego zleceniobiorców celem sprawdzenia, czy jakość materiałów budowlanych (mieszanek mineralno-asfaltowych i ich składników, lepiszczy i materiałów do uszczelnień itp.) oraz gotowej warstwy (wbudowane warstwy asfaltowe, połączenia itp.) spełniają wymagania określone w kontrakcie. Wykonawca powinien wykonywać te badania podczas realizacji kontraktu, z niezbędną starannością i w wymaganym zakresie. Wyniki należy zapisywać w protokołach. W razie stwierdzenia uchybień w stosunku do wymagań kontraktu, ich przyczyny należy niezwłocznie usunąć. Wyniki badań Wykonawcy należy przekazywać zleceniodawcy na jego żądanie. Inżynier może zdecydować o dokonaniu odbioru na podstawie badań Wykonawcy. W razie zastrzeżeń Inżynier może przeprowadzić badania kontrolne według pktu Zakres badań Wykonawcy związany z wykonywaniem nawierzchni: pomiar temperatury powietrza, pomiar temperatury mieszanki mineralno-asfaltowej podczas wykonywania nawierzchni (wg PN- EN [36]), ocena wizualna mieszanki mineralno-asfaltowej, wykaz ilości materiałów lub grubości wykonanej warstwy, pomiar spadku poprzecznego warstwy asfaltowej, pomiar równości warstwy asfaltowej (wg pktu ), pomiar parametrów geometrycznych poboczy, ocena wizualna jednorodności powierzchni warstwy, ocena wizualna jakości wykonania połączeń technologicznych Badania kontrolne Badania kontrolne są badaniami Inżyniera, których celem jest sprawdzenie, czy jakość materiałów budowlanych (mieszanek mineralno-asfaltowych i ich składników, lepiszczy i materiałów do uszczelnień itp.) oraz gotowej warstwy (wbudowane warstwy asfaltowe, połączenia itp.) spełniają wymagania określone w kontrakcie. Wyniki tych badań są podstawą odbioru. Pobieraniem próbek i wykonaniem badań na miejscu budowy zajmuje się Inżynier w obecności Wykonawcy. Badania odbywają się również wtedy, gdy Wykonawca zostanie w porę powiadomiony o ich terminie, jednak nie będzie przy nich obecny. Rodzaj badań kontrolnych mieszanki mineralno-asfaltowej i wykonanej z niej warstwy podano w tablicy 14. Tablica 14. Rodzaj badań kontrolnych [65] a) Lp. Rodzaj badań a), b) 1 Mieszanka mineralno-asfaltowa 1.1 Uziarnienie 1.2 Zawartość lepiszcza 1.3 Temperatura mięknienia lepiszcza odzyskanego 1.4 Gęstość i zawartość wolnych przestrzeni próbki 2 Warstwa asfaltowa 2.1 Wskaźnik zagęszczenia a) 2.2 Spadki poprzeczne 2.3 Równość 2.4 Grubość lub ilość materiału 2.5 Zawartość wolnych przestrzeni a) 2.6 Właściwości przeciwpoślizgowe do każdej warstwy i na każde rozpoczęte m 2 nawierzchni jedna próbka; w razie potrzeby liczba próbek może zostać zwiększona (np. nawierzchnie dróg w terenie zabudowy) -163-

166 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /b b) w razie potrzeby specjalne kruszywa i dodatki Badania kontrolne dodatkowe W wypadku uznania, że jeden z wyników badań kontrolnych nie jest reprezentatywny dla ocenianego odcinka budowy, Wykonawca ma prawo żądać przeprowadzenia badań kontrolnych dodatkowych. Inżynier i Wykonawca decydują wspólnie o miejscach pobierania próbek i wyznaczeniu odcinków częściowych ocenianego odcinka budowy. Jeżeli odcinek częściowy przyporządkowany do badań kontrolnych nie może być jednoznacznie i zgodnie wyznaczony, to odcinek ten nie powinien być mniejszy niż 20% ocenianego odcinka budowy. Do odbioru uwzględniane są wyniki badań kontrolnych i badań kontrolnych dodatkowych do wyznaczonych odcinków częściowych. Koszty badań kontrolnych dodatkowych zażądanych przez Wykonawcę ponosi Wykonawca Badania arbitrażowe Badania arbitrażowe są powtórzeniem badań kontrolnych, co do których istnieją uzasadnione wątpliwości ze strony Inżyniera lub Wykonawcy (np. na podstawie własnych badań). Badania arbitrażowe wykonuje na wniosek strony kontraktu niezależne laboratorium, które nie wykonywało badań kontrolnych. Koszty badań arbitrażowych wraz ze wszystkimi kosztami ubocznymi ponosi strona, na której niekorzyść przemawia wynik badania. Wniosek o przeprowadzenie badań arbitrażowych dotyczących zawartości wolnych przestrzeni lub wskaźnika zagęszczenia należy złożyć w ciągu 2 miesięcy od wpływu reklamacji ze strony Zamawiającego Właściwości warstwy i nawierzchni oraz dopuszczalne odchyłki Mieszanka mineralno-asfaltowa Dopuszczalne wartości odchyłek i tolerancje zawarte są w WT-2 Nawierzchnie asfaltowe 2008 punkt 8.8 [65]. Na etapie oceny jakości wbudowanej mieszanki mineralno-asfaltowej podaje się wartości dopuszczalne i tolerancje, w których uwzględnia się: rozrzut występujący przy pobieraniu próbek, dokładność metod badań oraz odstępstwa uwarunkowane metodą pracy. Właściwości materiałów należy oceniać na podstawie badań pobranych próbek mieszanki mineralno-asfaltowej przed wbudowaniem (wbudowanie oznacza wykonanie warstwy asfaltowej). Wyjątkowo dopuszcza się badania próbek pobranych z wykonanej warstwy asfaltowej Warstwa asfaltowa Grubość warstwy oraz ilość materiału Grubość wykonanej warstwy oznaczana według PN-EN [40] oraz ilość wbudowanego materiału na określoną powierzchnię (dotyczy przede wszystkim cienkich warstw) mogą odbiegać od projektu o wartości podane w tablicy 15. W wypadku określania ilości materiału na powierzchnię i średniej wartości grubości warstwy z reguły należy przyjąć za podstawę cały odcinek budowy. Inżynier ma prawo sprawdzać odcinki częściowe. Odcinek częściowy powinien zawierać co najmniej jedną dzienną działkę roboczą. Do odcinka częściowego obowiązują te same wymagania jak do odcinka budowy. Za grubość warstwy lub warstw przyjmuje się średnią arytmetyczną wszystkich pojedynczych oznaczeń grubości warstwy na całym odcinku budowy lub odcinku częściowym. Tablica 15. Dopuszczalne odchyłki grubości warstwy oraz ilości materiału na określonej powierzchni, [%] [65] Warunki oceny Warstwa asfaltowa AC a) -164-

167 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /b A Średnia z wielu oznaczeń grubości oraz ilości 1. duży odcinek budowy, powierzchnia większa niż 6000 m 2 lub 10 droga ograniczona krawężnikami, powierzchnia większa niż 1000 m 2 lub warstwa ścieralna, ilość większa niż 50 kg/m mały odcinek budowy lub warstwa ścieralna, ilość większa niż 50 kg/m 2 B Pojedyncze oznaczenie grubości 25 a) w wypadku budowy dwuetapowej, tzn. gdy warstwa ścieralna jest układana z opóźnieniem, wartość z wiersza B odpowiednio obowiązuje; w pierwszym etapie budowy do górnej warstwy nawierzchni obowiązuje wartość 25%, a do łącznej grubości warstw etapu 1 15% Wskaźnik zagęszczenia warstwy Zagęszczenie wykonanej warstwy, wyrażone wskaźnikiem zagęszczenia oraz zawartością wolnych przestrzeni, nie może przekroczyć wartości dopuszczalnych podanych w tablicy 13. Dotyczy to każdego pojedynczego oznaczenia danej właściwości. Określenie gęstości objętościowej należy wykonywać według PN-EN [32] Zawartość wolnych przestrzeni w nawierzchni Zawartość wolnych przestrzeni w próbce pobranej z nawierzchni, określona w tablicy 13, nie może wykroczyć poza wartości dopuszczalne więcej niż 1,5 %(v/v) Spadki poprzeczne Spadki poprzeczne nawierzchni należy badać nie rzadziej niż co 20 m oraz w punktach głównych łuków poziomych. Spadki poprzeczne powinny być zgodne z dokumentacją projektową, z tolerancją ± 0,5% Równość podłużna i poprzeczna Pomiary równości podłużnej należy wykonywać w środku każdego ocenianego pasa ruchu. Do oceny równości podłużnej warstwy ścieralnej nawierzchni drogi klasy Z, L i D oraz placów i parkingów należy stosować metodę z wykorzystaniem łaty 4-metrowej i klina lub metody równoważnej, mierząc wysokość prześwitu w połowie długości łaty. Pomiar wykonuje się nie rzadziej niż co 10 m. Wymagana równość podłużna jest określona przez wartość odchylenia równości (prześwitu), które nie mogą przekroczyć 6 mm. Przez odchylenie równości rozumie się największą odległość między łatą a mierzoną powierzchnią. Przed upływem okresu gwarancyjnego wartość odchylenia równości podłużnej warstwy ścieralnej nawierzchni dróg klasy Z i L nie powinna być większa niż 8 mm. Badanie wykonuje się według procedury jak podczas odbioru nawierzchni. Do oceny równości poprzecznej warstw nawierzchni dróg wszystkich klas technicznych należy stosować metodę z wykorzystaniem łaty 4-metrowej i klina lub metody równoważnej użyciu łaty i klina. Pomiar należy wykonywać w kierunku prostopadłym do osi jezdni, na każdym ocenianym pasie ruchu, nie rzadziej niż co 10 m. Wymagana równość poprzeczna jest określona w rozporządzeniu dotyczącym warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne [67]

168 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /b Przed upływem okresu gwarancyjnego wartość odchylenia równości poprzecznej warstwy ścieralnej nawierzchni dróg wszystkich klas technicznych nie powinna być większa niż podana w tablicy 17. Badanie wykonuje się według procedury jak podczas odbioru nawierzchni. Tablica 17. Dopuszczalne wartości odchyleń równości poprzecznej warstwy ścieralnej wymagane przed upływem okresu gwarancyjnego [65] Klasa drogi Element nawierzchni Wartości odchyleń równości poprzecznej [mm] Z, L, D Pasy ruchu Właściwości przeciwpoślizgowe Przy ocenie właściwości przeciwpoślizgowych nawierzchni drogi klasy Z i dróg wyższych klas powinien być określony współczynnik tarcia na mokrej nawierzchni przy całkowitym poślizgu opony testowej. Pomiar wykonuje się przy temperaturze otoczenia od 5 do 30 C, nie rzadziej niż co 50 m na nawierzchni zwilżanej wodą w ilości 0,5 l/m 2, a wynik pomiaru powinien być przeliczany na wartość przy 100% poślizgu opony testowej o rozmiarze 185/70 R14. Miarą właściwości przeciwpoślizgowych jest miarodajny współczynnik tarcia. Za miarodajny współczynnik tarcia przyjmuje się różnicę wartości średniej E(μ) i odchylenia standardowego D: E(μ) D. Długość odcinka podlegającego odbiorowi nie powinna być większa niż 1000 m. Liczba pomiarów na ocenianym odcinku nie powinna być mniejsza niż 10. W wypadku odbioru krótkich odcinków nawierzchni, na których nie można wykonać pomiarów z prędkością 60 lub 90 km/h (np. rondo, dojazd do skrzyżowania, niektóre łącznice), poszczególne wyniki pomiarów współczynnika tarcia nie powinny być niższe niż 0,47, przy prędkości pomiarowej 30 km/h. Dopuszczalne wartości miarodajnego współczynnika tarcia nawierzchni wymagane w okresie od 4 do 8 tygodni po oddaniu warstwy do eksploatacji są określone w rozporządzeniu dotyczącym warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne [67]. Jeżeli warunki atmosferyczne uniemożliwiają wykonanie pomiaru w wymienionym terminie, powinien być on zrealizowany z najmniejszym możliwym opóźnieniem. Przed upływem okresu gwarancyjnego wartości miarodajnego współczynnika tarcia nie powinny być mniejsze niż podane w tablicy 18. W wypadku badań na krótkich odcinkach nawierzchni, rondach lub na dojazdach do skrzyżowań poszczególne wyniki pomiarów współczynnika tarcia nie powinny być niższe niż 0,44, przy prędkości pomiarowej 30 km/h. Tablica 18. Dopuszczalne wartości miarodajnego współczynnika tarcia wymagane przed upływem okresu gwarancyjnego [65] Klasa drogi GP, G, Z Element nawierzchni Pasy: ruchu, dodatkowe, utwardzone pobocza Pozostałe właściwości warstwy asfaltowej Miarodajny współczynnik tarcia przy prędkości zablokowanej opony względem nawierzchni 60 km/h 90 km/h 0,36 - Szerokość warstwy, mierzona 10 razy na 1 km każdej jezdni, nie może się różnić od szerokości projektowanej o więcej niż ± 5 cm

169 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /b Rzędne wysokościowe, mierzone co 10 m na prostych i co 10 m na osi podłużnej i krawędziach, powinny być zgodne z dokumentacją projektową z dopuszczalną tolerancją ± 1 cm, przy czym co najmniej 95% wykonanych pomiarów nie może przekraczać przedziału dopuszczalnych odchyleń. Ukształtowanie osi w planie, mierzone co 100 m, nie powinno różnić się od dokumentacji projektowej o ± 5 cm. Złącza podłużne i poprzeczne, sprawdzone wizualnie, powinny być równe i związane, wykonane w linii prostej, równolegle lub prostopadle do osi drogi. Przylegające warstwy powinny być w jednym poziomie. Wygląd zewnętrzny warstwy, sprawdzony wizualnie, powinien być jednorodny, bez spękań, deformacji, plam i wykruszeń. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w ST D Wymagania ogólne [1] pkt Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest m 2 (metr kwadratowy) wykonanej warstwy ścieralnej z betonu asfaltowego (AC). 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w ST D Wymagania ogólne [1] pkt 8. Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową, ST i wymaganiami Inżyniera, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji według pktu 6 dały wyniki pozytywne. Jeśli warunki umowy przewidują dokonywanie potrąceń, to Zamawiający może w razie niedotrzymania wartości dopuszczalnych dokonać potrąceń według zasad określonych w WT-2 [65] pkt PODSTAWA PŁATNOŚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w ST D Wymagania ogólne [1] pkt Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania 1 m 2 warstwy ścieralnej z betonu asfaltowego (AC) obejmuje: prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, oznakowanie robót, oczyszczenie i skropienie podłoża, dostarczenie materiałów i sprzętu, opracowanie recepty laboratoryjnej, wykonanie próby technologicznej i odcinka próbnego, wyprodukowanie mieszanki betonu asfaltowego i jej transport na miejsce wbudowania, posmarowanie lepiszczem lub pokrycie taśmą asfaltową krawędzi urządzeń obcych i krawężników, rozłożenie i zagęszczenie mieszanki betonu asfaltowego, obcięcie krawędzi i posmarowanie lepiszczem, przeprowadzenie pomiarów i badań wymaganych w specyfikacji technicznej, odwiezienie sprzętu

170 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /b 9.3. Sposób rozliczenia robót tymczasowych i prac towarzyszących Cena wykonania robót określonych niniejszą ST obejmuje: roboty tymczasowe, które są potrzebne do wykonania robót podstawowych, ale nie są przekazywane Zamawiającemu i są usuwane po wykonaniu robót podstawowych, prace towarzyszące, które są niezbędne do wykonania robót podstawowych, niezaliczane do robót tymczasowych, jak geodezyjne wytyczenie robót itd. 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Ogólne specyfikacje techniczne (ST) 1. D Wymagania ogólne Normy (Zestawienie zawiera dodatkowo normy PN-EN związane z badaniami materiałów występujących w niniejszej ST) 2. PN-EN Metody badania cementu Oznaczanie zawartości chlorków, dwutlenku węgla i alkaliów w cemencie 3. PN-EN Wapno budowlane Część 2: Metody badań 4. PN-EN Badania podstawowych właściwości kruszyw Procedura i terminologia uproszczonego opisu petrograficznego 5. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Oznaczanie składu ziarnowego Metoda przesiewania 6. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Oznaczanie kształtu ziaren za pomocą wskaźnika płaskości 7. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Część 4: Oznaczanie kształtu ziaren Wskaźnik kształtu 8. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Oznaczanie procentowej zawartości ziaren o powierzchniach powstałych w wyniku przekruszenia lub łamania kruszyw grubych 9. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Część 6: Ocena właściwości powierzchni Wskaźnik przepływu kruszywa 10. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Ocena zawartości drobnych cząstek Badania błękitem metylenowym 11. PN-EN Badania geometrycznych właściwości kruszyw Część 10: Ocena zawartości drobnych cząstek Uziarnienie wypełniaczy (przesiewanie w strumieniu powietrza) 12. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Metody oznaczania odporności na rozdrabnianie 13. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Oznaczanie gęstości nasypowej i jamistości 14. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 4: Oznaczanie pustych przestrzeni suchego, zagęszczonego wypełniacza 15. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 5: Oznaczanie zawartości wody przez suszenie w suszarce z wentylacją 16. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw -168-

171 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /b Część 6: Oznaczanie gęstości ziaren i nasiąkliwości 17. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 7: Oznaczanie gęstości wypełniacza Metoda piknometryczna 18. PN-EN Badania mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw Część 8: Oznaczanie polerowalności kamienia 19. PN-EN Badania właściwości cieplnych i odporności kruszyw na działanie czynników atmosferycznych Część 1: Oznaczanie mrozoodporności 20. PN-EN Badania właściwości cieplnych i odporności kruszyw na działanie czynników atmosferycznych Część 3: Badanie bazaltowej zgorzeli słonecznej metodą gotowania 21. PN-EN 1426 Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie penetracji igłą 22. PN-EN 1427 Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie temperatury mięknienia Metoda Pierścień i Kula 23. PN-EN 1428 Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie zawartości wody w emulsjach asfaltowych Metoda destylacji azeotropowej 24. PN-EN 1429 Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie pozostałości na sicie emulsji asfaltowych oraz trwałości podczas magazynowania metodą pozostałości na sicie 25. PN-EN Badania chemicznych właściwości kruszyw Analiza chemiczna 26. PN-EN Badania chemicznych właściwości kruszyw Część 4: Oznaczanie podatności wypełniaczy do mieszanek mineralno-asfaltowych na działanie wody 27. PN-EN Asfalty i produkty asfaltowe Wymagania dla asfaltów drogowych 28. PN-EN Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie rozpuszczalności 29. PN-EN Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie temperatury łamliwości Fraassa 30. PN-EN Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie zawartości PN-EN i PN-EN PN-EN PN-EN PN-EN parafiny Część 1: Metoda destylacyjna Asfalty i produkty asfaltowe Oznaczanie odporności na twardnienie pod wpływem ciepła i powietrza Część 1: Metoda RTFOT Jw. Część 3: Metoda RFT Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 6: Oznaczanie gęstości objętościowej metodą hydrostatyczną Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 8: Oznaczanie zawartości wolnej przestrzeni Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 11: Określenie powiązania pomiędzy kruszywem i asfaltem -169-

172 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /b 35. PN-EN PN-EN PN-EN PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 12: Określanie wrażliwości na wodę Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 13: Pomiar temperatury Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 18: Spływanie lepiszcza Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 22: Koleinowanie 39. PN-EN PN-EN Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 27: Pobieranie próbek Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody badań mieszanek mineralno-asfaltowych na gorąco Część 36: Oznaczanie grubości nawierzchni asfaltowych 41. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie czasu wypływu emulsji asfaltowych lepkościomierzem wypływowym 42. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie sedymentacji emulsji asfaltowych 43. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie wartości ph emulsji asfaltowych 44. PN-EN Kruszywa do mieszanek bitumicznych i powierzchniowych utrwaleń stosowanych na drogach, lotniskach i innych powierzchniach przeznaczonych do ruchu 45. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie lepiszczy z emulsji asfaltowych przez odparowanie 46. PN-EN PN-EN PN-EN PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Badanie rozpadu Część 1: Oznaczanie indeksu rozpadu kationowych emulsji asfaltowych, metoda z wypełniaczem mineralnym Mieszanki mineralno-asfaltowe Wymagania Część 1: Beton Asfaltowy Mieszanki mineralno-asfaltowe Wymagania Część 20: Badanie typu Badania kruszyw wypełniających stosowanych do mieszanek bitumicznych Część 1: Badanie metodą Pierścienia i Kuli 50. PN-EN Badania kruszyw wypełniających stosowanych do 2 mieszanek bitumicznych Część 2: Liczba bitumiczna 51. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie nawrotu sprężystego asfaltów modyfikowanych 52. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie odporności na magazynowanie modyfikowanych asfaltów 53. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie ciągliwości lepiszczy asfaltowych metodą pomiaru ciągliwości 54. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie kohezji lepiszczy asfaltowych metodą testu wahadłowego 55. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie ciągliwości -170-

173 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D /b modyfikowanych asfaltów Metoda z duktylometrem 56. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie przyczepności emulsji bitumicznych przez zanurzenie w wodzie Metoda z kruszywem 57. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Oznaczanie energii deformacji 58. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Zasady specyfikacji kationowych emulsji asfaltowych 59. PN-EN Asfalty i lepiszcza asfaltowe Zasady specyfikacji asfaltów modyfikowanych polimerami 60. PN-EN Wypełniacze złączy i zalewy Część 1: Specyfikacja zalew 1 na gorąco 61. PN-EN Wypełniacze złączy i zalewy Część 2: Specyfikacja zalew 2 na zimno 62. PN-EN Przetwory naftowe Oznaczanie temperatury zapłonu i palenia Pomiar metodą otwartego tygla Clevelanda 63. PN-EN ISO Oznaczanie temperatury zapłonu i palenia Metoda 2592 otwartego tygla Clevelanda Wymagania techniczne (obowiązkowe) 70. WT-1 Kruszywa Kruszywa do mieszanek mineralno-asfaltowych i powierzchniowych utrwaleń na drogach publicznych, Warszawa WT-2 Nawierzchnie asfaltowe Nawierzchnie asfaltowe na drogach publicznych 72. WT-3 Emulsje asfaltowe Kationowe emulsje asfaltowe na drogach publicznych Inne dokumenty 71. Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz.U. nr 43, poz. 430) 72. Katalog typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych. Generalna Dyrekcja Dróg Publicznych Instytut Badawczy Dróg i Mostów, Warszawa

174 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D FREZOWANIE NAWIERZCHNI ASFALTOWYCH

175 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D WSTĘP 1.1. Przedmiot Przedmiotem niniejszej Specyfikacji Technicznej Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych (zwanej dalej Specyfikacją Techniczną ST), są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z frezowaniem nawierzchni asfaltowych na zimno w Ramach Remontu drogi powiatowej łączącej ul. Dąbrowskiego z ul. Wojska Polskiego w Morągu jako objazd na czas rozbudowy ul. Dąbrowskiego Zakres stosowania Specyfikacja techniczna stanowi dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót na drogach Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z : Wykonanie frezowania nawierzchni asfaltowych na zimno na minim. gł. 4 cm z wywozem i spryzmowaniem destruktu w bliskości robót UWAGA: Niewykorzystany w miejscu budowy destrukt (pofrezowy) należy wywieźć w miejsce wskazane przez Inżyniera (w przypadku przekazania do Zamawiającego) lub poddać utylizacji zgodnie z przytoczonymi w pkt 10 przepisami związanymi Określenia podstawowe Frezowanie nawierzchni asfaltowej na zimno - kontrolowany proces skrawania górnej warstwy nawierzchni asfaltowej, bez jej ogrzania, na określoną głębokość Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w ST D Wymagania ogólne. 2. MATERIAŁY 3. SPRZĘT Nie występują. Należy stosować frezarki drogowe umożliwiające frezowanie nawierzchni asfaltowej na zimno na określoną głębokość. Frezarka powinna być sterowana elektronicznie i zapewniać zachowanie wymaganej równości oraz pochyleń poprzecznych i podłużnych powierzchni po frezowaniu. Szerokość bębna frezującego powinna być dostosowana do szerokości skrawanych elementów nawierzchni. Przy dużych robotach frezarki muszą być wyposażone w przenośnik sfrezowanego materiału, podający go z jezdni na środki transportu. Przy pracach prowadzonych w terenie zabudowanym frezarki muszą, a poza nimi powinny, być zaopatrzone w systemy odpylania. Za zgodą Inżyniera można dopuścić frezarki bez tego systemu na drogach miejskich, przy małym zakresie robót. Wykonawca może używać tylko frezarki zaakceptowane przez Inżyniera. Wykonawca powinien przedstawić dane techniczne frezarek, a w przypadkach jakichkolwiek wątpliwości przeprowadzić demonstrację pracy frezarki, na własny koszt

176 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D TRANSPORT Transport sfrezowanego materiału powinien być tak zorganizowany, aby zapewnić pracę frezarki bez postojów. Materiał może być wywożony dowolnymi środkami transportowymi. Materiał sfrezowany należy do Zamawiającego i z nim należy uzgodnić miejsce jego składowania. 5. WYKONANIE ROBÓT Przed wykonaniem frezowania przeprowadzić pomiar powierzchni i rzędnych istniejącej nawierzchni przewidzianej do frezowania. Nawierzchnia powinna być frezowana do głębokości zgodnej z wykazem rozbiórek nawierzchni, oraz szerokości i pochyleń podłużnych i poprzecznych zgodnych z Dokumentacją Projektową. Należy stosować taką głębokość frezowania, aby doprowadzić do usunięcia wszystkich warstw bitumicznych. Możliwe jest pozostawienie 2 centymetrowej bitumicznej warstwy sczepnej pod warunkiem dobrego jej przylegania do podbudowy tłuczniowej. W przypadku niewłaściwego przylegania i wykruszeń warstwę tę należy bezwzględnie usunąć. Ocenę właściwości warstwy dokona Inżynier na etapie frezowania nawierzchni. Do frezowania należy użyć frezarek sterowanych elektronicznie, względem ustalonego poziomu odniesienia, zachowując spadki poprzeczne i niweletę drogi. Nawierzchnia powinna być sfrezowana z dokładnością ±5 mm oraz w zakresie i na szerokości wg Dokumentacji Projektowej. Nierówności powierzchni po sfrezowaniu mierzone łatą 4 metrową nie powinny przekraczać 6 mm. Po wykonaniem frezowania przeprowadzić pomiar powierzchni i rzędnych sfrezowanej nawierzchni w celu określenia rzeczywistej ilości destruktu pofrezowego. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Częstotliwość oraz zakres pomiarów kontrolnych Minimalna częstotliwość pomiarów Częstotliwość oraz zakres pomiarów dla nawierzchni frezowanej na zimno podano w tablicy 1. Tablica 1. Częstotliwość oraz zakres pomiarów kontrolnych nawierzchni frezowanej na zimno Lp. Właściwość nawierzchni Minimalna częstotliwość pomiarów 1 Równość podłużna łatą 4-metrową co 20 metrów 2 Równość poprzeczna łatą 4-metrową co 20 metrów 3 Spadki poprzeczne co 50 m 4 Szerokość frezowania co 50 m 5 Głębokość frezowania na bieżąco, według dokumentacji Równość nawierzchni Nierówności powierzchni po frezowaniu mierzone łatą 4-metrową zgodnie z BN-68/ nie powinny przekraczać 6 mm Spadki poprzeczne Spadki poprzeczne nawierzchni po frezowaniu zgodne z tolerancją ± 0,5% Szerokość frezowania Szerokość frezowania powinna odpowiadać szerokości z dokładnością ±5 cm Głębokość frezowania Głębokość frezowania powinna odpowiadać głębokości z dokładnością ±5 mm

177 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D OBMIAR ROBÓT Jednostką obmiarową jest m 2 (metr kwadratowy). 8. ODBIÓR ROBÓT Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową, ST i wymaganiami Inżyniera, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pkt 6 dały wyniki pozytywne. W przypadku stwierdzenia usterek Inżynier ustali zakres robót poprawkowych, które Wykonawca zrealizuje na własny koszt w terminie uzgodnionym z Inżynierem. 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI Cena wykonania 1 m 2 frezowania na zimno nawierzchni asfaltowej obejmuje: prace pomiarowe przed przystąpieniem do robót, oznakowanie robót prowadzonych w pasie drogowym, frezowanie istniejącej nawierzchni bitumicznej, załadunek, transport i rozładunek materiału z frezowania, oczyszczenie miejsca robót, zabezpieczenie destruktu przed zbryleniem do czasu jego wbudowania, koszty dzierżawy terenu pod składowisko materiału z frezowania, przeprowadzenie niezbędnych pomiarów i badań, wykonanie pomiarów powierzchni i rzędnych przed i po frezowaniu. 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Normy 1. BN-68/ Drogi samochodowe. Pomiar równości nawierzchni planografem i łatą. Inne Dyrektywa Rady 75/442/EWG z dnia 15 lipca 1975 r w sprawie odpadów Dyrektywa Rady 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne. Dyrektywa Rady 91/689/EWG z dnia 12 grudnia 1991 r. w sprawie odpadów niebezpiecznych. Dyrektywa Rady 1999/31/WE z dnia 26 kwietnia 1999 r. w sprawie składowania odpadów. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach. Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 sierpnia 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzania raportu o oddziaływaniu na środowisko

178 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D NAWIERCHNIA Z BRUKOWEJ KOSTKI BETONOWEJ -176-

179 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Wstęp 1.1. Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej Specyfikacji Technicznej są wymagania dotyczące wykonania i odbioru nawierzchni z kostki betonowej w Ramach Remontu drogi powiatowej łączącej ul. Dąbrowskiego z ul. Wojska Polskiego w Morągu jako objazd na czas rozbudowy ul. Dąbrowskiego Zakres stosowania ST Specyfikacja Techniczna jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót wymienionych w punkcie Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą prowadzenia robót przy wykonaniu nawierzchni z kostki betonowej i obejmują: Wykonanie nawierzchni chodników z kostki brukowej betonowej, gr. 8 cm w kolorze szarym na podsypce cem.-piaskowej 1:4 gr.4 cm z wypełnieniem spoin piaskiem 1.4. Określenia podstawowe Betonowa kostka brukowa - prefabrykat betonowy, stosowany jako materiał nawierzchni, który spełnia następujące warunki: w odległości 50 mm od każdej krawędzi, żaden przekrój poprzeczny nie powinien wykazywać wymiaru poziomego mniejszego niż 50 mm i długość całkowita kostki podzielona przez jej grubość powinna być mniejsza lub równa cztery Kostka integracyjna - kształtka z wyraźnie odmienną od standardowej kostki fakturą i kolorem nawierzchni pozwalająca osobą niepełnosprawnym zlokalizować miejsce przejścia na chodniku, wejście na jezdnię z chodnika itp Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi przepisami, odpowiednimi polskimi normami oraz z definicjami podanymi w ST D Wymagania ogólne" pkt Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w ST D Wymagania ogólne" pkt MATERIAŁY 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w ST D Wymagania ogólne" pkt 2. Nie dopuszcza się stosowania azbestu lub materiałów zawierających azbest. Kostka betonowa dostarczona przez producenta ma spełniać wymagania określone w PN- EN 1338:2005. Kształt i wymiar elementów brukowych powinien być zgodna z Dokumentacją projektową. Kostki kolorowe powinny być barwione substancjami odpornymi na działanie czynników atmosferycznych, światła i silnych alkaliów. Dopuszcza się do wykorzystania wyłącznie kostkę betonową, na którą została wydana przez producenta deklaracja zgodności i oznaczona przez producenta znakiem CE 2.2. Betonowa kostka brukowa Dopuszczalne odchyłki Dopuszczalne odchyłki wynoszą: - dla długości i szerokości: ± 3 mm, -177-

180 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D grubość: ± 4 mm, - maksymalna wypukłość: 1,5 mm (dla długości pomiarowej 300 mm) i 2,0 mm (dla długości pomiarowej 400 mm), - maksymalna wklęsłość: 1,0 mm (dla długości pomiarowej 300 mm) i 1,5 mm (dla długości pomiarowej 400 mm). Różnica pomiędzy dwoma pomiarami grubości tej samej kostki powinna być < 3 mm Odporność na warunki atmosferyczne: Nasiąkliwość - klasa 2, wartość średnia < 6% masy. Odporność na zamrażanie/odmrażanie - klasa 3, wartość średnia <1,0 kg/m 2, przy czym żaden pojedynczy wynik > 1,5. Odporność na działanie mrozu po 150 cyklach zamrażania i odmrażania próbek w wodzie jest wystarczająca jeżeli: - próbka nie wykazuje pęknięć, - strata masy nie przekracza 5%, - obniżenie wytrzymałości na ściskanie w stosunku do wytrzymałości próbek nie zamrażanych nie jest większa niż 20% Inne wymagania Wytrzymałość charakterystyczna na rozciąganie przy rozłupowaniu T nie powinna być mniejsza niż 3,6 MPa. Żaden pojedynczy wynik nie powinien być mniejszy niż 2,9 MPa i nie powinien wykazywać obciążenia niszczącego mniejszego niż 250 N/mm długości rozłupania. Wymaganie odporności na ścieranie - klasa 4: < 20 mm na szerokiej tarczy ściernej lub < mm 3 /5 000 mm 2 na tarczy Boehmego. Górna powierzchnia betonowych kostek brukowych nie powinna wykazywać wad, takich jak rysy lub odpryski. W przypadku dwuwarstwowych kostek brukowych nie dopuszcza się występowania rozwarstwienia między warstwami. Jeżeli kostki brukowe produkowane są z powierzchnią o specjalnej teksturze, to taka tekstura powinna być opisana przez producenta. Barwiona powinna być cała kostka betonowa. Jeżeli nie ma znaczących różnic w zabarwieniu, zgodność elementów powinna być ustalona przez porównanie z próbkami dostarczonymi przez producenta i zatwierdzonymi przez Inżyniera. Różnice w jednolitości tekstur i zabarwienia kostek brukowych, które mogą być spowodowane nieuniknionymi zmianami właściwości surowców lub przez zmianę warunków twardnienia nie są uważane za istotne Materiały na podsypkę i zaprawę Piasek na podsypkę cementowo-piaskową 1:4 powinien odpowiadać wymaganiom PN-EN 13242:2004. Piasek do zaprawy cementowo-piaskowej 1:2 powinien odpowiadać wymaganiom PN-EN 13139:2003. Właściwości piasku określa tablica

181 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Cement stosowany do betonu powinien być cementem portlandzkim klasy nie niższej niż CEM I 32,5 wg PN-EN 197-1:2002, odpowiadający wymaganiom zawartym w tablicy 2. Przechowywanie cementu powinno być zgodne z BN-88/ Przechowywanie cementu powinno się odbywać w warunkach zgodnych z BN-88/ Woda powinna być odmiany 1" i odpowiadać wymaganiom PN-EN 1008:2004. Piasek do spoin powinien odpowiadać PN-B-11113:1996. Masa zalewowa do wypełnienia szczelin dylatacyjnych powinna posiadać ważne dokumenty dopuszczające wyrób do stosowania w robotach drogowych zgodnie z ustawą o wyrobach budowlanych. Należy stosować masę zalewową odmiany 1 zgodnie z PN-B-24005:1997. Zaleca się stosowanie masy zalewowej dodatkiem wypełniaczy i odpowiednich polimerów termoplastycznych (np. typu kopolimeru SBS), posiadające bardzo dobrą zdolność wypełniania szczelin, niską spływność w temperaturze +60 o C, bardzo dobrą przyczepność do ścianek, a także dobrą rozciągliwość w niskich temperaturach. 3. SPRZĘT 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST D Wymagania ogólne" pkt Sprzęt do wykonania nawierzchni i elementów z kostki betonowej Małe powierzchnie nawierzchni z kostki betonowej wykonuje się ręcznie. Jeśli powierzchnie są duże, można stosować mechaniczne urządzenia układające. Do wykonania nawierzchni stosuje się : - zagęszczarki wibracyjne, lekkie walce (ręczne) wibratory płytowe z osłoną z tworzywa sztucznego oraz sprzęt ręczny (np. ogumione młotki), - betoniarek do przygotowania podsypki i zaprawy cementowo-piaskowej, - szczotki ręczne lub mechaniczne, - sprzęt tnący (przycinarki, szlifierki z tarczą itp.). 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST D Wymagania ogólne" pkt Transport betonowych kostek betonowych -179-

182 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Kostki betonowe można również przewozić samochodami na paletach transportowych, zgodnie z zaleceniami Producenta Transport pozostałych elementów Transport i przechowywanie cementu powinno się odbywać w warunkach zgodnych z BN- 88/ Kruszywa można przewozić dowolnym środkiem transportu, w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem i zmieszaniem z innymi materiałami. Podczas transportu kruszywa powinny być zabezpieczone przed wysypaniem, a kruszywo drobne - przed rozpyleniem. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w ST D Wymagania ogólne" pkt 5. Kostkę betonową na podsypce cementowo-piaskowej należy układać, jeżeli temperatura otoczenia jest +5 o C lub wyższa. Jeżeli w ciągu dnia temperatura utrzymuje się w granicach od 0 do +5 o C, a w nocy spodziewane są przymrozki, kostkę ułożoną do 7 dni wstecz należy zabezpieczyć przez nakrycie materiałem o złym przewodnictwie cieplnym Podsypka Bezpośrednio przed układaniem kostki betonowej należy wykonać podsypkę cementowopiaskową o proporcjach 1:4 o grubości zgodnej z Dokumentacją projektową. Wilgotność podsypki powinna być taka, aby po ściśnięciu podsypki w dłoni nie rozsypywała się i nie było na dłoni śladów wody. Z kolei po ściśnięciu palcami podsypki powinna rozsypać się. Nie dopuszcza się układania podsypki w stanie suchym z późniejszym polewaniem wodą. Podsypka powinna być zwilżona wodą, zagęszczona w stanie wilgotnym zagęszczarkami wibracyjnymi lub lekkimi walcami i wyprofilowana. Wymagania dla podsypki cementowo-piaskowej: - współczynnik wodnocementowy od 0,25 do 0,35, - wytrzymałość na ściskanie nie mniejsza niż R 7 =10 MPa i R 28 =14 MPa. Całkowite ubicie nawierzchni i wypełnienie spoin musi być zakończone przez rozpoczęciem wiązania cementu w podsypce Układanie nawierzchni i elementów z kostki betonowej Kostkę betonową układa się na podsypce w taki sposób, aby szczeliny między nimi wynosiły od 2 do 4 mm. Elementy betonowe należy układać w taki sposób, aby po wibrowaniu (ubijaniu) na nawierzchni kostki uzyskać rzędne wg Dokumentacji projektowej (ok. 1,5 cm powyżej rzędnych projektowanych). Powierzchnia kostek położonych obok urządzeń infrastruktury technicznej powinna być trwale wystawać od 3 do 5 mm powyżej powierzchni tych urządzeń. Powierzchnia kostek położonych obok korytek ściekowych powinna być trwale wystawać od 3 do 10 mm powyżej powierzchni tych korytek. Do uzupełnienia przestrzeni można stosować elementy brukowe wykończeniowe w postaci tzw. połówek i dziewiątek, mających wszystkie krawędzie równe i odpowiednio fazowane. W przypadku potrzeby kształtek 0 nietypowych wymiarach, wolną przestrzeń uzupełnia się kostką ciętą, przycinaną na budowie specjalnymi narzędziami tnącymi. Szczeliny należy wypełnić: - paskiem przy układaniu nawierzchni przeznaczonej dla ruchu pieszych, jak chodniki perony itp., - zaprawą cementowo-piaskową 1:2 przy układaniu nawierzchni przeznaczonej do ruchu lub postoju pojazdów, jak zjazdy miejsca postojowe itp. Po wypełnieniu spoin piaskiem należy zamieść powierzchnię przy użyciu szczotek ręcznych lub mechanicznych 1 przystąpić do ubijania nawierzchni

183 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Współczynnik wodnocementowy dla zaprawy cementowo-piaskowej lub powinien wynosić od 0,20 do 0,25, a wytrzymałość na ściskanie R 7 = 10 MPa, R 28 = 14 MPa. Do ubijania ułożonej nawierzchni chodnika oraz zjazdów z kostek brukowych stosuje się wibratory płytowe z osłoną z tworzywa sztucznego dla ochrony kostek przed uszkodzeniem i zabrudzeniem. Jeżeli warunki na budowie pozwalają wibrowanie należy prowadzić od krawędzi powierzchni ubijanej w kierunku środka i jednocześnie w kierunku poprzecznym kształtek. Pozostałe elementy należy ubijać ręcznie przy pomocy ogumionych młotków. Lokalizację nawierzchni i elementów z kostki betonowej, w tym kostki integracyjnej określa Dokumentacja projektowa. W przypadku układania kostek na podsypce cementowo-piaskowej i wypełnianiu spoin zaprawą cementowo-piaskową w odległościach nie większych niż 10 m oraz w miejscu, w którym następuje zmiana sztywności podłoża, należy wykonać szczeliny dylatacyjne. Szerokość spoin nie powinna być większa niż 8 mm i powinna umożliwić przejęcie przemieszczeń wywołanych wysokimi temperaturami w okresie letnim. Masa zalewowa do szczelin dylatacyjnych jest wbudowywana po uprzednim rozgrzaniu do stanu płynnego, który jest osiągany w temperaturze od 150 do 180 o C. Gruntownik, zwiększający przyczepność zalewy do ścianek szczeliny, należy stosować w przypadkach zalecanych przez producenta masy zalewowek. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w ST D Wymagania ogólne" pkt 6 Przed przystąpieniem do rób Wykonawca powinien: - uzyskać dla każdego materiału wymagane dokumenty zgodnie z Ustawą o wyrobach budowlanych oraz w przytoczonych normach - ewentualnie wykonać własne badanie właściwości materiałów przeznaczonych do wykonania robót na wniosek Inżyniera lub jeżeli istnieje podejrzenie, że materiał może nie spełniać wymagań określonych w specyfikacji. - sprawdzić cechy zewnętrzne kostki betonowej, Wymagane dokumenty i wyniki badań Wykonawca przedstawi Inżynierowi do akceptacji. Sprawdzenie wyglądu zewnętrznego kostki betonowej należy przeprowadzić na podstawie oględzin elementu przez pomiar i ocenę uszkodzeń występujących na powierzchniach i krawędziach elementu zgodnie z pkt. 2.2 i ustaleniami PN-EN 1338 (załącznik C) Badania i częstotliwość w czasie robót Sprawdzenie podłoża i podbudowy Sprawdzenie podłoża i podbudowy polega na stwierdzeniu ich zgodności z Dokumentacją projektową i ST D Profilowanie i zagęszczenie podłoża w korycie" Sprawdzenie podsypki Sprawdzenie podsypki w zakresie grubości i wymaganych spadków poprzecznych i podłużnych oraz cech konstrukcyjnych polega na stwierdzeniu zgodności z Dokumentacją projektową oraz pkt 5.2 niniejszej ST. Pomiar cech geometrycznych za pomocą przymiaru liniowego. Grubość odchyłki od projektowanej grubości posypki ± 0,5 cm Sprawdzenie wykonania nawierzchni Sprawdzenie prawidłowości wykonania nawierzchni i elementów z betonowych kostek betonowych polega na stwierdzeniu zgodności wykonania z Dokumentacją projektową oraz wymaganiami wg pkt 5.3 niniejszej ST: - rzędne wysokościowe (odchyłka ± 0,5 cm), równość w profilu podłużnym (nierówności do 8 mm) i przekroju poprzecznym (prześwity między łatą a powierzchnią do 8 mm), spadki poprzeczne (odchyłki od dokumentacji projektowej do 0,3%) oraz szerokość nawierzchni (odchyłka do ± 5 cm) - co 25 m oraz we wszystkich przekrojach charakterystycznych. - sprawdzenie szerokości spoin i prawidłowości wypełnienia spoin (w 20 punktach charakterystycznych dziennej działki roboczej lub wg zaleceń Inżyniera), -181-

184 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIAIODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D sprawdzenie, czy przyjęty deseń (wzór) i kolor nawierzchni jest zachowany (kontrola bieżąca). Nierówności podłużne i poprzeczne nawierzchni należy mierzyć 4-metrową łatą lub planografem, zgodnie z normą BN-68/ Sprawdzenie wypełnienia spoin wykonuje się przez wykruszenie zaprawy lub masy zalewowej na długości około 10 cm i zmierzenie głębokości wypełnienia spoiny i sprawdzenie przyczepności zaprawy lub masy zalewowej do kostki. Sprawdzenie spoin wypełnionych piaskiem dokonuje się wizualnie Ocena wyników badań Wszystkie elementy robót, które wykazują odstępstwa od postanowień ST powinny zostać rozebrane i ponownie wykonane na koszt Wykonawcy. 7. ODBIÓR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady odbioru robót Ogólne zasady odbioru robót podano w ST D Wymagania ogólne" pkt 8. Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z Dokumentacją projektową, ST i wymaganiami Inżyniera, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji według pkt 6 dały wyniki pozytywne Odbiór robót zanikających i ulegających zakryciu Odbiorowi robót zanikających i ulegających zakryciu podlegają: - przygotowanie podłoża i wykonanie koryta, - wykonanie podbudowy, -182-

185 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D wykonanie podsypki, - ewentualne wykonanie ław betonowych pod krawężniki, obrzeża, cieki itp. Zasady ich odbioru są określone w ST D Wymagania ogólne". 8. OBMIAR ROBÓT Jednostką obmiaru robót jest 1 m 2 (metr kwadratowy) wykonanej nawierzchni z kostki betonowej. Ogólne zasady obmiaru robót podano w ST D-M Wymagania ogólne". 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI Ogólne wymagania dotyczące płatności podano w ST D-M Wymagania ogólne". Cena wykonania robót obejmuje: - prace pomiarowe i przygotowawcze, - zakup i transport materiałów na miejsce wbudowania, - sytuacyjno - wysokościowe wyznaczenie robót, - ustalenie kształtu, koloru i desenia kostek, - wykonanie podsypki piaskowej, - wykonanie podsypki cementowo-piaskowej, - ułożenie kostki, - ubijanie wibracyjne kostki, - wypełnienie spoin między kostką, - pielęgnacja wykonanej nawierzchni, - przeprowadzenie niezbędnych pomiarów i badań, - uporządkowania miejsca prowadzonych robót, - roboty tymczasowe, które są potrzebne do wykonania robót podstawowych, - prace towarzyszące, które są niezbędne do wykonania robót podstawowych. 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Normy: PN-EN 1338:2005 Betonowe kostki brukowe. Wymagania i metody badań PN-EN 13139:2003 Kruszywa do zaprawy PN-EN 197-1:2002 Metody badania cementu. Sposoby pobierania i przygotowywania próbek cementu PN-EN 1008:2004 Woda zarobowa do betonu. Specyfikacja pobierania próbek, badania i ocena przydatności wody zarobowej do betonu, w tym wody odzyskanej z procesów produkcji betonu PN-B-11113:1996 Kruszywa mineralne. Kruszywa naturalne do nawierzchni drogowych. Piasek PN-B-24005:1997 Asfaltowa masa zalewowa PN-EN 933-1:2000 Badania geometrycznych właściwości kruszyw. Oznaczanie składu ziarnowego. Metoda przesiewania. PN-EN 933-8:2001 Badania geometrycznych właściwości kruszyw. Część 8: Ocena zawartości drobnych cząstek. Badanie wskaźnika piaskowego. PN-EN 933-6:2002 Badania geometrycznych właściwości kruszyw. Część 6: Ocena właściwości powierzchni. Wskaźnik przepływu kruszyw. PN-EN 17441:2000 Badania chemicznych właściwości kruszyw. Analiza chemiczna -183-

186 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D PN-EN 10973:2000 Badania Mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw. Oznaczenia gęstości nasypowej i jamistości PN-78/B-06714/46. Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie potencjalnej reaktywności alkalicznej metodą szybką. BN-88/ Cement. Transport i przechowywanie BN-68/ Drogi samochodowe. Pomiar równości nawierzchni planografem i łatą Inne dokumenty Instrukcja ITB Nr 234/95. Wytyczne badania promieniotwórczości naturalnej surowców i materiałów budowlanych

187 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D HUMUSOWANIE Z OBSIANIEM TRAWĄ i UMOCNIENIE SKARP

188 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D WSTĘP 1.1. Przedmiot SST Przedmiotem niniejszej Specyfikacji Technicznej Wykonania i Odbioru Robót (ST) są wymagania dotyczące umocnienia skarp, rowów i ścieków Ramach Remontu drogi powiatowej łączącej ul. Dąbrowskiego z ul. Wojska Polskiego w Morągu jako objazd na czas rozbudowy ul. Dąbrowskiego 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja Techniczna jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót wymienionych w punkcie Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczące: humusowania gr. 5 cm z obsianiem trawą obrobienie skarp na czysto Umocnienie skarp płytami ażurowymi Umocnienie skarp brukiem polnym na podsypce cementowo-piaskowej Darniowanie skarp 1.4. Określenia podstawowe Rów - otwarty wykop, który zbiera i odprowadza wodę Humus - ziemia roślinna (urodzajna) Humusowanie - pokrycie skarpy lub rowu humusem w celu zapewnienia dobrego wzrostu trawy Prefabrykat - element wykonany w zakładzie przemysłowym, który po zmontowaniu na budowie stanowi umocnienie rowu lub ścieku Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w SST D Wymagania ogólne punkt Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w SST D Wymagania ogólne punkt MATERIAŁY 2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania podano w SST D Wymagania ogólne punkt Rodzaje materiałów Materiałami stosowanymi przy umacnianiu skarp i rowów objętymi niniejszą SST są: nasiona traw, cement, zaprawa cementowa, elementy prefabrykowane, kruszywo,

189 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D beton, humus Ziemia urodzajna (humus) Ziemia urodzajna powinna zawierać co najmniej 2% części organicznych. Ziemia urodzajna powinna być wilgotna i pozbawiona kamieni większych od 5 cm oraz wolna od zanieczyszczeń obcych. W przypadkach wątpliwych Inżynier może zlecić wykonanie badań w celu stwierdzenia, że ziemia urodzajna odpowiada następującym kryteriom: a) optymalny skład granulometryczny: - frakcja ilasta (d <0,002 mm) 12-18%, - frakcja pylasta (0,002 do 0,05mm) 20-30%, - frakcja piaszczysta (0,05 do 2,0 mm) 45-70%, b) zawartość fosforu (P 2 O 5 ) > 20 mg/m 2, c) zawartość potasu (K 2 O) > 30 mg/m 2, d) kwasowość ph 5, Nasiona traw Wybór gatunków traw należy dostosować do rodzaju gleby i stopnia jej zawilgocenia. Zaleca się stosować mieszanki traw o drobnym, gęstym ukorzenieniu, spełniające wymagania PN-R Kruszywo Żwir i mieszanka kruszywa naturalnego powinny odpowiadać wymaganiom PN-B :1996. Piasek powinien odpowiadać wymaganiom PN-B-11113: Cement Należy stosować cementy powszechnego użytku: cement portlandzki CEM I klasy 32,5 N, cement portlandzki wieloskładnikowy CEM II klasy 32,5 N, cement hutniczy CEM III klasy 32,5 N, cement pucolanowy CEM IV klasy 32,5 N, według PN-EN-197-1: Składowanie cementu powinno być zgodne z BN-88/ Zaprawa cementowa Przy wykonywaniu umocnień ścieków należy stosować zaprawy cementowe zgodne z wymaganiami PN-B-14501: Elementy prefabrykowane Wytrzymałość, kształt i wymiary elementów powinny być zgodne z Dokumentacja Projektowa, KPED i SST. Należy zastosować betonowe płyty ażurowe o wymiarach 60x4010cm odpowiadające wymaganiom normy PN-EN 1339 Beton powinien spełniać następujące wymagania: - klasa nie niższa niz C 25/30, - nasiąkliwość klasa B. - mrozoodporność nie niższa niż F 100, - ścieralność na tarczy Boehmego, określona strata wysokości nie większa niz 3 mm. Dopuszczalne odchyłki wymiarów (od wymiarów nominalnych):

190 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D długość ±1%,_4mm i _10mm - dla powierzchni ±3%,_3mm i _5mm - dla innych części ±5%,_3mm i _10mm Właściwości fizyczne i mechaniczne: - Odporność na warunki atmosferyczne wg Zał. D PN-EN Ubytek masy po badaniu: wartość średnia _1,0kg/m2, (przy czym każdy pojedynczy wynik <1,5 kg/m2) Wygląd: - bez rys i odprysków, nie dopuszcza sie rozwarstwień w elementach warstwowych. Tekstura i zabarwienie: - powinno byc porównywalne z próbkami dostarczonymi przez Producenta, zatwierdzonymi przez odbiorcę.: 3. SPRZĘT 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w SST D Wymagania ogólne punkt Sprzęt do wykonania robót Wykonawca przystępujący do wykonania umocnienia powinien wykazać się możliwością korzystania z następującego sprzętu: koparek z łyżkami skarpowymi, płyt ubijających. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w SST D Wymagania ogólne punkt Transport materiałów Transport humusu Humus można przewozić dowolnymi środkami transportu w warunkach zabezpieczających przed wysychaniem oraz przed zanieczyszczeniem innymi materiałami Transport nasion traw Nasiona traw można przewozić dowolnymi środkami transportu w warunkach zabezpieczających je przed zawilgoceniem Transport kruszywa i narzutu kamiennego Kruszywo można przewozić dowolnymi środkami transportu w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem, zmieszaniem z innymi kruszywami i nadmiernym zawilgoceniem Transport cementu Cement należy przewozić zgodnie z wymaganiami BN-88/ Transport elementów prefabrykowanych

191 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Elementy prefabrykowane można przewozić dowolnymi środkami transportu w warunkach zabezpieczających je przed uszkodzeniami. Do transportu można przekazać elementy, w których beton osiągnął wytrzymałość co najmniej 0,75 RG Transport mieszanki betonowej Transport mieszanki betonowej powinien odbywać się zgodnie z normą PN-B Czas transportu powinien spełniać wymóg zachowania dopuszczalnej zmiany konsystencji mieszanki uzyskanej po jej wytworzeniu. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w SST D Wymagania ogólne punkt Humusowanie Humusowanie powinno być wykonywane od górnej krawędzi skarpy do jej dolnej krawędzi. Warstwa humusu powinna sięgać poza górną krawędź skarpy i poza podnóże skarpy nasypu od 15 do 25 cm. Grubość pokrycia ziemią roślinną powinna wynosić od 10 cm do 15 cm w zależności od gruntu występującego na powierzchni skarpy. W celu lepszego powiązania warstwy ziemi urodzajnej z gruntem, na powierzchni skarpy należy wykonywać rowki poziome lub pod kątem 30 o do 45 o o głębokości od 3 do 5 cm, w odstępach co 0,5do1,0 m. Ułożoną warstwę ziemi urodzajnej należy zagrabić (pobronować) i lekko zagęścić przez ubicie ręczne lub mechaniczne Obsianie nasionami traw Obsianie powierzchni skarp i rowów trawą należy wykonywać w odpowiednich warunkach atmosferycznych w okresie wiosny lub jesieni. Proces umocnienia powierzchni skarp i rowów poprzez obsianie nasionami traw i roślin motylkowatych polega na: a) wytworzeniu na skarpie warstwy ziemi urodzajnej przez: - humusowanie, - wymieszanie gruntu skarpy z naniesionymi osadami ściekowymi za pomocą osprzętu agrouprawowego, aby uzyskać zawartość części organicznych warstwy co najmniej 1%, b) obsianiu warstwy ziemi urodzajnej kompozycjami nasion traw, roślin motylkowatych i bylin w ilości od 18 g/m 2 do 30 g/m 2, dobranych odpowiednio do warunków siedliskowych (rodzaju podłoża, wystawy oraz pochylenia skarp), c) naniesieniu na obsianą powierzchnię tymczasowej warstwy przeciwerozyjnej. W okresach posusznych należy systematycznie zraszać wodą obsiane powierzchnie Tymczasowa warstwa przeciwerozyjna Tymczasowa warstwa przeciwerozyjna doraźnie zabezpiecza przed erozją powierzchniową do czasu przejęcia tej funkcji przez okrywę roślinną. Tymczasowa warstwa przeciwerozyjna może być wykonana z biowłókniny, geosyntetyków, z płynnych osadów ściekowych, emulsji bitumicznych lub lateksowych np. metodą mulczowania lub hydromulczowania

192 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Mulczowanie polega na naniesieniu na powierzchnię gruntu ściółki (np. sieczki, stróżyn, trocin, substratu torfu) z lepiszczem (np. emulsją asfaltową) w celu ochrony przed wysychaniem i erozją, w ilości od 0,03 do 0,05 kg/m 2. Zaleca się wykonanie tymczasowej warstwy przeciwerozyjnej na wyprofilowanych skarpach, które jeszcze w stanie surowym powinny być niezwłocznie zabezpieczone przed erozją. Właściwe umocnienie skarp, przewidziane w dokumentacji projektowej, powinno być wykonywane w optymalnych terminach agrotechnicznych Pielęgnacja trawników Najważniejszym zabiegiem w pielęgnacji obsiania jest koszenie: pierwsze koszenie powinno być przeprowadzone, gdy trawa osiągnie wysokość około 10 cm, następne koszenia powinny się odbywać w takich odstępach czasu, aby wysokość trawy przed kolejnym koszeniem nie przekraczała wysokości 10 do 12 cm, ostatnie, przedzimowe koszenie powinno być wykonane z 1-miesięcznym wyprzedzeniem spodziewanego nastania mrozów (dla warunków klimatycznych Polski można przyjąć pierwszą połowę października), koszenia obsiewu w całym okresie pielęgnacji powinny się odbywać często i w regularnych odstępach czasu, przy czym częstość koszenia i wysokość cięcia, należy uzależniać od gatunku wysianej trawy, chwasty trwałe w pierwszym okresie należy usuwać ręcznie; środki chwastobójcze o selektywnym działaniu należy stosować z dużą ostrożnością i dopiero po okresie 6 miesięcy od obsiania. Trawniki wymagają nawożenia mineralnego - około 3 kg NPK na 1 ar w ciągu roku. Mieszanki nawozów należy przygotowywać tak, aby trawom zapewnić składniki wymagane w poszczególnych porach roku: wiosną, wymaga mieszanki z przewagą azotu, od połowy lata należy ograniczyć azot, zwiększając dawki potasu i fosforu, ostatnie nawożenie nie powinno zawierać azotu, lecz tylko fosfor i potas Układanie elementów prefabrykowanych W dokumentacji projektowej przewidziano ułożenie ścieku korytkowego podchodnikowego wg KPED ( krawężnik i płyta chodnikowa ) oraz umocnienie ścieku stokowego wg KPED Typowymi elementami prefabrykowanymi stosowanymi dla umocnienia skarp są: prefabrykaty - płyty ażurowe typu MEBA, grubości 10 cm, Podłoże, na którym układane będą elementy prefabrykowane, powinno być zagęszczone do wskaźnika Is= 1,0. Na przygotowanym podłożu należy ułożyć podsypkę cementowo-piaskową o stosunku 1:4 i zagęścić do wskaźnika Is= 1,0. Płyty MEBA zostaną wykorzystane jako umocnienie dolnej części skarpy rowu. Zostaną ułożone na podsypce piaskowo-żwirowej grubości 10 cm, dłuższą krawędzią prostopadle do dna rowu. Elementy prefabrykowane należy układać z zachowaniem spadku podłużnego i rzędnych ścieku zgodnie z dokumentacją projektową. Spoiny pomiędzy płytami należy wypełnić zaprawą cementowo-piaskową o stosunku 1:2 i utrzymywać w stanie wilgotnym przez co najmniej 7 dni. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót

193 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w SST D Wymagania ogólne punkt Kontrola jakości humusowania i obsiania Kontrola polega na ocenie wizualnej jakości wykonanych robót i ich zgodności z SST, oraz na sprawdzeniu daty ważności świadectwa wartości siewnej wysianej mieszanki nasion traw. Po wzejściu roślin, łączna powierzchnia nie porośniętych miejsc nie powinna być większa niż 2% powierzchni obsianej skarpy, a maksymalny wymiar pojedynczych nie zatrawionych miejsc nie powinien przekraczać 0,2 m 2. Na zarośniętej powierzchni nie mogą występować wyżłobienia erozyjne ani lokalne zsuwy Kontrola jakości umocnień elementami prefabrykowanymi Kontrola polega na sprawdzeniu: wskaźnika zagęszczenia gruntu w korycie - zgodnego z punktem 5.7, szerokości dna koryta - dopuszczalna odchyłka ±2 cm, dokładności wypełnienia szczelin między prefabrykatami - pełna głębokość. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót 7. Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D Wymagania ogólne punkt 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest: m 2 (metr kwadratowy) powierzchni skarp i rowów umocnionych przez humusowanie i obsianie, m 2 (metr kwadratowy) rowu umocnionego elementami prefabrykowanymi, 8. ODBIÓR ROBÓT 8.1. Ogólne zasady odbioru robót Ogólne zasady odbioru robót podano w SST D Wymagania ogólne punkt 8. Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową, SST i wymaganiami Kierownika Projektu, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji według punktu 6 dały wyniki pozytywne. 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w SST D Wymagania ogólne punkt Cena jednostki obmiarowej Cena 1 m 2 humusowania i obsiania skarp i rowów obejmuje:

194 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D roboty pomiarowe i przygotowawcze, dostarczenie i wbudowanie materiałów, pielęgnację i nawożenie obsiewu, uporządkowanie terenu, przeprowadzenie badań i pomiarów wymaganych w specyfikacji technicznej. Cena umocnienia 1 m2 skarpy elementami prefabrykowanymi obejmuje: roboty pomiarowe i przygotowawcze, wykonanie koryta, dostarczenie materiałów, wykonanie podbudowy, ułożenie prefabrykatów, wypełnienie spoin bitumiczną masą zalewową, konserwację i pielęgnację umocnień, uporządkowanie terenu. przeprowadzenie badań i pomiarów wymaganych w Specyfikacji Technicznej. 10. PRZEPISY ZWIĄZANE 1. PN-S Drogi samochodowe. Roboty ziemne. Wymagania i badania. 2. PN-R Materiał siewny. Nasiona roćlin rolniczych. 3. PN-EN 1339 Elementy prefabrykowane 4. PN-B Piasek 5. PN-EN Cement INNE MATERIAŁY Katalog powtarzalnych elementów drogowych (KPED), Transprojekt-Warszawa,

195 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCHD SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D OZNAKOWANIE POZIOME

196 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCHD WSTĘP 1.1. Przedmiot Przedmiotem niniejszej Specyfikacji Technicznej Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych (zwanej dalej Specyfikacją Techniczną ST), są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonaniem oznakowania poziomegow Ramach Remontu drogi powiatowej łączącej ul. Dąbrowskiego z ul. Wojska Polskiego w Morągu jako objazd na czas rozbudowy ul. Dąbrowskiego 1.2. Zakres stosowania ST Szczegółowa Specyfikacja Techniczna jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót wymienionych w punkcie Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą prowadzenia robót przy wykonaniu docelowego oznakowania poziomego jezdni materiałami grubowarstwowymi i obejmują: - Wykonanie oznakowania poziomego jezdni materiałami grubowarstwowymi (masy termoplastyczne) 1.4. Określenia podstawowe Oznakowanie poziome- znaki drogowe poziome umieszczone na nawierzchni w postaci linii ciągłych lub przerywanych, pojedynczych lub podwójnych, strzałek, napisów, symboli oraz innych linii związanych z oznaczeniem określonych miejsc na tej nawierzchni. W zależności od rodzaju i sposobu zastosowania znaki poziome mogą mieć znaczenie prowadzące, segregujące, informujące, ostrzegawcze, zakazujące lub nakazujące Znaki podłużne - linie równoległe do osi jezdni lub odchylone od niej pod niewielkim kątem występujące jako linie: - pojedyncze: przerywane lub ciągłe, segregacyjne lub krawędziowe, - podwójne: przerywane z ciągłymi, przerywane lub ciągłe Strzałki-znaki poziome na nawierzchni, występujące jako strzałki kierunkowe służące do wskazania dozwolonego kierunku jazdy Znaki poprzeczne znaki służące do oznaczenia miejsc wymagających zatrzymania pojazdów Znaki uzupełniające- znaki o różnych kształtach, wymiarach i przeznaczeniu, występujące w postaci symboli, powierzchni wyłączonych z ruchu Materiały do znakowania grubowarstwowego masy termoplastyczne stosowane na gorąco nakładane warstwą grubości od 3,0 mm do 5,0 mm Kulki szklane - materiał w postaci przezroczystych, kulistych cząstek szklanych do posypywania lub narzucania pod ciśnieniem na oznakowanie wykonane w stanie ciekłym, w celu uzyskania widzialności oznakowania w nocy przez odbicie powrotne padającej wiązki światła pojazdu w kierunku kierowcy. Kulki szklane są także składnikami materiałów grubowarstwowych Oznakowanie nowe oznakowanie, w którym zakończył się czas schnięcia i nie upłynęło 30 dni od wykonania oznakowania. Pomiary właściwości oznakowania należy wykonać od 14 do 30 dnia po wykonaniu oznakowania Powyższe i pozostałe określenia są zgodne z odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w SST D ,,Wymagania ogólne" 1.5. Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w ST D Wymagania ogólne. Wykonawca robót jest odpowiedzialny za jakość ich wykonania, oraz za zgodność z Dokumentacją Projektową, SST i poleceniami Inżyniera

197 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCHD Materiały 2.1 Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania podano w ST D Wymagania ogólne pkt Dokument dopuszczający do stosowania materiałów Materiały stosowane przez Wykonawcę do poziomego oznakowania dróg powinny spełniać warunki postawione w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury (7). Producenci powinni oznakować wyroby znakiem budowlanym B, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury (8), co oznacza wystawienie deklaracji zgodności z aprobatą techniczną (np. dla mas temoplastycznych) lub znakiem CE, zgodnie z rozporządzenie Ministra Infrastruktury (12), co oznacza wystawienie deklaracji zgodności z normą zharmonizowaną (np. dla kulek szklanych (3 i 3a) i punktowych elementów odblaskowych (5 i 5a)). Aprobaty wystawione przed wejściem w życie rozporządzenia (15) nie mogą być zmieniane, lecz zachowują ważność przez okres, na jaki zostały wydane. W tym przypadku do oznakowania wyrobu znakiem budowlanym B wystarcza deklaracja zgodności z aprobatą techniczną. 2.3 Badanie materiałów, których jakość budzi wątpliwość Wykonawca powinien przeprowadzić dodatkowe badania tych materiałów, które budzą wątpliwości jego lub Inżyniera, co do jakości, w celu stwierdzenia czy odpowiadają one wymaganiom określonym w punkcie 2. Badania te Wykonawca zleci IBDiM lub akredytowanemu laboratorium drogowemu. Badania powinny być wykonane zgodnie z PN-EN 1871:2003 (6) lub po Warunkami Technicznymi POD-97 (9) lub POD-2006 po ich wydaniu (10) 2.4 Oznakowanie opakowań Wykonawca powinien żądać od producenta, aby oznakowanie opakowań materiałów do poziomego znakowania dróg było wykonane zgodnie z PN-O-79252, a ponadto, aby na każdym opakowaniu był umieszczony trwały napis zawierający: - nazwę i adres producenta, - datę produkcji i termin przydatności do użycia - masenetto, - numer partii i datę produkcji, - informację że wyrób posiada aprobatę techniczną IBDiM i jej numer, - nazwę jednostki certyfikującej i numer certyfikatu, jeśli dotyczy (8), - znak budowlany B wg rozporządzenia Ministra Infrastruktury (8) i/lub znak CE wg rozporządzenia Ministra Infrastruktury, - informację o szkodliwości i klasie zagrożenia pożarowego, - ewentualne wskazówki dla użytkowników. 2.5 Przepisy określające wymagania dla materiałów Podstawowe wymagania dotyczące materiałów podano w punkcie 2.6, a szczegółowe wymagania określone w Warunkach technicznych POD-97 (9) lub POD-2006 po ich wydaniu (10). 2.6 Wymagania wobec materiałów do poziomego znakowania dróg Materiały do znakowania grubowarstwowego Oznakowania grubowarstwowe wykonać masami termoplastycznymi stosowanymi na gorąco i umożliwiającymi nakładanie ich warstwą grubości od 3,0 mm do 5,0 mm. Masy termoplastyczne powinny być substancjami jedno-, dwu- lub trójskładnikowymi, mieszanymi ze sobą w proporcjach ustalonych przez producenta i nakładanymi na nawierzchnię z użyciem odpowiedniego sprzętu. Masy te powinny tworzyć powłokę, której spójność zapewnia jedynie reakcja chemiczna

198 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCHD Właściwości fizyczne materiałów do znakowania grubowarstwowego i wykonanych z nich elementów prefabrykowanych określają aprobaty techniczne Kulki szklane Materiały w postaci kulek szklanych refleksyjnych do posypywania lub narzucania pod ciśnieniem na materiały do oznakowania powinny zapewnić widzialność w nocy poprzez odbicie powrotne w kierunku pojazdu wiązki światła wysyłanej przez reflektory pojazdu. Kulki szklane powinny charakteryzować się współczynnikiem załamania powyżej 1,50, wykazywać odporność na wodę, kwas solny, chlorek wapniowy i siarczek sodowy oraz zawierać nie więcej niż 20% kulek z defektami w przypadku kulek o maksymalnej średnicy poniżej 1mm oraz 30% w przypadku kulek o maksymalnej średnicy równej i większej niż 1mm. Krzywa uziarnienia powinna mieścić się w krzywych granicznych podanych w wymaganiach aprobaty technicznej wyrobu lub certyfikacie CE. Kulki szklane hydrofobizowane powinny ponadto wykazywać stopień hydrofobizacji, co najmniej 80%. Wymagania i metody badań kulek szklanych podano w PN-EN 1423:2000 (3,3a). Właściwości kulek szklanych określają odpowiednie aprobaty techniczne, lub certyfikaty CE Punktowe elementy odblaskowe Punktowym elementem odblaskowym powinna być naklejana, kotwiczona lub wbudowana w nawierzchnię płytka z materiału wytrzymującego przejazdy pojazdów samochodowych, zawierająca element odblaskowy umieszczony w ten sposób, aby zapewniał widzialność w nocy, a także w czasie opadów deszczu wg PE-EN :2000 (5 i 5a). Odbłyśnik, będący częścią punktowego elementu odblaskowego powinien być plastikowy z warstwą zabezpieczającą przed ścieraniem, który może mieć warstwę odbijającą tylko w miejscu nie wystawionym na ruch i w którym powierzchnie wystawione na ruch są zabezpieczone warstwami odpornymi na ścieranie Profil punktowego elementu odblaskowego nie powinien mieć żadnych ostrych krawędzi od strony najeżdżanej przez pojazdy. Jeśli punktowy element odblaskowy jest wykonany z dwu lub więcej części, każda z nich powinna być usuwalna tylko za pomocą narzędzi polecanych przez producenta. Wysokość punktowego elementu nie może być większa od 25 mm. Barwa, w przypadku oznakowania trwałego, powinna być biała lub srebrzysta. Właściwości i wymaganie dotyczące punktowych elementów odblaskowych określone są w normie zharmonizowanej (5a) i odpowiednich aprobatach technicznych Wymagania wobec materiałów ze względu na ochronę warunków pracy i środowiska. Materiały stosowane do znakowania nawierzchni nie powinny zawierać substancji zagrażających zdrowiu ludzi i powodujących skażenie środowiska Przechowywanie i składowanie materiałów Materiały do znakowania grubowarstwowego nawierzchni powinny zachować stałość swoich właściwości chemicznych i fizykochemicznych przez okres, co najmniej 6 miesięcy składowania w warunkach określonych przez producenta. Materiały do poziomego znakowania dróg należy przechowywać w magazynach odpowiadających zaleceniom producenta, zwłaszcza zabezpieczających je od napromieniowania słonecznego, opadów i w temperaturze poniżej 40 o. 3. SPRZĘT 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST D Wymagania ogólne

199 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCHD Sprzęt do wykonania oznakowania poziomego Wykonawca przystępujący do wykonania oznakowania poziomego, w zależności od zakresu robót, powinien wykazać się możliwością korzystania z następującego sprzętu, zaakceptowanego przez Inżyniera: - szczotek mechanicznych (zaleca się stosowanie szczotek wyposażonych w urządzenia odpylające) oraz szczotek ręcznych, - frezarek, - sprężarek, - malowarek, - układarek mas termoplastycznych, - sprzętu do badan, określonego wg ST. Wykonawca powinien zapewnić odpowiednią jakość, ilość i wydajność malowarek lub układarek proporcjonalną do wielkości i czasu wykonania całego zakresu robót. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST D Wymagania ogólne pkt Przewóz materiałów do poziomego znakowania dróg Materiały do poziomego znakowania dróg należy przewozić w pojemnikach zapewniających szczelność, bezpieczny transport i zachowanie wymaganych właściwości materiałów. Pojemniki powinny być oznakowane zgodnie z normą PN-O [8]. W przypadku materiałów niebezpiecznych opakowania powinny być oznakowane zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia (13). Materiały do znakowania poziomego należy przewozić krytymi środkami transportowymi, chroniąc opakowania przed uszkodzeniem mechanicznym, zgodnie z PN-C [7] oraz zgodnie z prawem przewozowym. Masy termoplastyczne należy transportować zgodnie z postanowieniami umowy międzynarodowej [14] dla transportu drogowego materiałów palnych, klasy 3, oraz szczegółowymi zaleceniami zawartymi w karcie charakterystyki wyrobu sporządzonej przez producenta. Wyroby, wyżej wymienione, nie posiadające karty charakterystyki nie powinny być dopuszczone do transportu. Pozostałe materiały do oznakowania poziomego należy przewozić krytymi środkami transportowymi, chroniąc opakowania przed uszkodzeniem mechanicznym, zgodnie z PN-C [1] oraz zgodnie z prawem przewozowym. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne warunki wykonania robót podano w ST D "Wymagania ogólne". Nowe i odnowione nawierzchnie dróg przed otwarciem do ruchu muszą być oznakowane zgodnie z dokumentacją projektową Warunki atmosferyczne W czasie wykonywania oznakowania temperatura nawierzchni i powietrz powinna wynosić co najmniej 5 C, a wilgotność względna powietrza powinna być zgodna z zaleceniami producenta lub wynosić co najwyżej 85% Przygotowanie podłoża do wykonania znakowania Przed wykonaniem znakowania poziomego należy oczyścić powierzchnię nawierzchni malowanej z pyłu, kurzu, piasku, smarów, olejów i innych zanieczyszczeń, przy użyciu sprzętu wymienionego w ST i zaakceptowanego przez Inżyniera. Powierzchnia nawierzchni przygotowana do wykonania oznakowania poziomego musi być czysta i sucha

200 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCHD Do wykonania oznakowania można przystąpić po 30 dniach od wykonania warstwy ścieralnej Przedznakowanie W celu dokładnego wykonania poziomego oznakowania drogi, można wykonać przedznakowanie, stosując się do ustaleń zawartych w dokumentacji projektowej, w załączniku nr 2 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury [7], ST i wskazaniach Inżyniera. Do wykonania przedznakowania można stosować nietrwała farbę, np. farbę silnie rozcieńczoną rozpuszczalnikiem. Zaleca się wykonanie przedznakowania w postaci cienkich linii lub kropek. Początek i koniec znakowania należy zaznaczyć mała kreską poprzeczną. Trasowanie należy bezwzględnie zgłosić do odbioru przez Inspektora Nadzoru Wykonanie oznakowania drogi Dostarczenie materiałów i spełnienie zaleceń producenta materiałów Materiały do oznakowania drogi, spełniające wymagania podane w punkcie 2, powinny być dostarczone w oryginalnych opakowaniach handlowych i stosowane zgodnie z zaleceniami ST, producenta oraz wymaganiami znajdującymi się w aprobacie technicznej Wykonanie znakowania drogi materiałami grubowarstwowymi Wykonanie znakowania powinno być zgodne z zaleceniami producenta materiałów, a w przypadku ich braku lub niepełnych danych - zgodne z poniższymi wskazaniami. Materiał znakujący należy nakładać równomierną warstwą o grubości (lub w ilości) 3,0 mm z tolerancją ±20% zachowując wymiary i ostrość krawędzi. Grubość nanoszonej warstwy zaleca się kontrolować przy pomocy grzebienia pomiarowego na płytce metalowej, podkładanej na drodze malowarki. Ilość materiału zużyta w czasie prac, określona przez średnie zużycie na metr kwadratowy, nie może się różnić od ilości ustalonej, więcej niż o 20%. W przypadku mas termoplastycznych wszystkie większe prace (linie krawędziowe, segregacyjne na długich odcinkach dróg) powinny być wykonywane przy użyciu urządzeń samojezdnych z automatycznym podziałem linii i posypywaniem kulkami szklanymi z ew. materiałem uszorstniającym. W przypadku mniejszych prac, wielkość, wydajność i jakość sprzętu należy dostosować do ich zakresu i rozmiaru. Decyzję dotyczącą rodzaju sprzętu i sposobu wykonania znakowania podejmuje Inżynier na wniosek Wykonawcy Wykonanie znakowania drogi punktowymi elementami odblaskowymi Wykonanie oznakowania powinno być zgodne z zaleceniami producenta materiałów, a w przypadku ich braku lub niepełnych danych - zgodne z poniższymi wskazaniami. Przy wykonywaniu znakowania punktowymi elementami odblaskowymi należy zwracać szczególną uwagę na staranne mocowanie elementów do podłoża, od czego zależy trwałość wykonanego oznakowania. Nie wolno zmieniać ustalonego przez producenta rodzaju kleju z uwagi na możliwość uzyskania różnej jego przyczepności do nawierzchni i do materiałów, z których wykonano punktowe elementy odblaskowe. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w ST D "Wymagania ogólne" pkt Badanie przygotowania podłoża i przedznakowania Powierzchnia jezdni przed wykonaniem znakowania poziomego musi być całkowicie czysta i sucha. Przedznakowanie powinno być wykonane zgodnie z wymaganiami punktu Badania wykonania oznakowania poziomego Wymagania wobec oznakowania poziomego Zasady

201 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCHD Wymagania sprecyzowano przede wszystkim w celu określenia właściwości oznakowania dróg w czasie ich użytkowania. Wymagania określa się kilkoma parametrami reprezentującymi różne aspekty właściwości oznakowania dróg według PN-EN 1436:2000 [4] i PN-EN 1436:2000/A1:2005 [4a]. Badania wstępne, dla których określono pierwsze wymaganie, są wykonane w celu kontroli przed odbiorem. Powinny być wykonane w terminie od 15 do 30 dnia po wykonaniu. Kolejne badania kontrolne należy wykonywać po okresie, od 3 do 6 miesięcy po wykonaniu i przed upływem 1 roku oraz po 2 dla materiałów o trwałości dłużej niż 1 rok Widzialność w dzień Widzialność oznakowania w dzień jest określona współczynnikiem luminancji β i barwą oznakowania wyrażoną współrzędnymi chromatyczności. Wartość współczynnika β powinna wynosić dla oznakowania nowego barwy białej w terminie od 14 do 30 dnia po wykonaniu, na nawierzchni asfaltowej, co najmniej 0,40, klasa B3. Wartość współczynnika β powinna wynosić po 30 dniu od wykonania dla całego okresu użytkowania oznakowania barwy białej,na nawierzchni asfaltowej, co najmniej 0,30, klasa B2. Barwa oznakowania powinna być określona wg PN-EN 1436:2000[4] przez współrzędne chromatyczności x i y, które dla suchego oznakowania powinny leżeć w obszarze zdefiniowanym przez cztery punkty narożne podane w tablicy 1. Tablica 1. Punkty narożne obszarów chromatyczności oznakowań dróg Punkt narożny nr Oznakowanie białe x 0,355 0,305 0,285 0,335 y 0,355 0,305 0,325 0,375 Pomiar współczynnika luminancji β może być zastąpiony pomiarem współczynnika luminancji w świetle rozproszonym Qd, wg PN-EN 1436:2000 [4] lub wg POD-97 [9] i POD-2006 (po wydaniu) [10]. Do określenia odbicia światła dziennego lub odbicia oświetlenia drogi od oznakowania stosuje się współczynnik luminancji w świetle rozproszonym Qd. Wartość współczynnika Qd dla oznakowania nowego barwy białej w ciągu dni po wykonaniu powinna wynosić dla oznakowania świeżego, co najmniej 160 mcd m -2 lx -1 (nawierzchnie asfaltowe), klasa Q3. Wartość współczynnika Qd powinna wynosić dla oznakowania eksploatowanego barwy białej po 30 dniu od wykonania i w ciągu całego okresu gwarancyjnego, co najmniej 120 mcd m -2 lx -1 (nawierzchnie asfaltowe), klasa Q Widzialność w nocy Za miarę widzialności w nocy przyjęto powierzchniowy współczynnik odblasku R L, określany wg PN-EN 1436:2000 [4] z uwzględnieniem podziału na klasy PN-EN 1436:2000/A1:2005 [4a]. Wartość współczynnika R L powinna wynosić dla oznakowania nowego barwy białej (w stanie suchym) wciągu dni po wykonaniu, na pozostałych drogach, co najmniej 200 mcd m -2 lx -1, klasa R4. Wartość współczynnika R L powinna wynosić dla oznakowania barwy białej eksploatowanego w ciągu od 2 do 6 miesięcy po wykonaniu na pozostałych drogach, co najmniej 150 mcd m -2 lx -1, klasa R

202 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCHD Wartość współczynnika R L powinna wynosić dla oznakowania barwy białej eksploatowanego od 7 miesiąca po wykonaniu, na pozostałych drogach, co najmniej 100 mcd m -2 lx -1, klasa R2. Wartość współczynnika R L powinna wynosić dla oznakowania profilowanego, nowego (w stanie wilgotnym) i eksploatowanego w okresie gwarancji wg PN-EN 1436:2000 [4] zmierzona od 14 do 30 dni po wykonaniu, barwy: - białej, co najmniej 50 mcd m -2 lx -1, klasa RW3, - w okresie eksploatacji co najmniej 35 mcd m -2 lx -1, klasa RW2. Powyższe wymaganie dotyczy jedynie oznakowań profilowanych, takich jak oznakowanie strukturalne wykonane masami termoplastycznymi w postaci np. virboline itp. Wykonywanie pomiarów na oznakowaniu ciągłym z naniesionymi wygarbieniami może być wykonywane tylko metodą dynamiczną. Pomiar aparatem ręcznym jest albo niemożliwy albo obciążony dużym błędem. Wykonywanie pomiarów odblaskowości na pozostałych typach oznakowania strukturalnego, z uwagi na jego niecałkowite i niejednorodne pokrycie powierzchni oznakowania, jest obarczone większym błędem niż na oznakowaniach pełnych. Dlatego podczas odbioru czy kontroli, należy przyjąć jako dopuszczalne wartości współczynnika odblasku o 20% niższe od przyjętych w ST Szorstkość oznakowania Miara szorstkości oznakowania jest wartość wskaźnika szorstkości SRT (SkidResistance Tester) mierzona wahadłem angielskim, wg PN-EN 1436:2000 [4] lub POD- 97 [9] i POD-2006 (po wydaniu) [10].Wartość SRT symuluje warunki, w których pojazd wyposażony w typowe opony hamuje z blokadą kół przy prędkości 50 km/h na mokrej nawierzchni. Wymaga się, aby wartość wskaźnika szorstkości SRT wynosiła na oznakowaniu w ciągu całego okresu użytkowania, co najmniej 45 jednostek SRT (klasa S1) Szorstkość oznakowania, na którym nie zastosowano kruszywa przeciwpoślizgowego, zazwyczaj wzrasta w okresie eksploatacji oznakowania, dlatego nie należy wymagać wyższej jego wartości na starcie, a niższej w okresie gwarancji. Wykonanie pomiarów wskaźnika szorstkości SRT dotyczy oznakowań jednolitych, płaskich wykonanych masami termoplastycznymi. Pomiar na oznakowaniu strukturalnym jest, jeśli możliwy, to nie miarodajny. W przypadku oznakowania z wygarbieniami i punktowymi elementami odblaskowymi pomiar nie jest możliwy. UWAGA: Wskaźnik szorstkości SRT w normach powierzchniowych został nazwany PTV (Polishing Test Value) za PN-EN :2004(U) [6a]. Metoda pomiaru i sprzęt do jego wykonania są identyczne z przyjętymi w PN-EN 1436:2000 [4] dla oznakowań poziomych Czas schnięcia oznakowania ( względnie czas do przejezdności oznakowania) Za czas schnięcia oznakowania przyjmuje się czas upływający między wykonaniem oznakowania a jego oddaniem do ruchu. Czas schnięcia oznakowania nie powinien przekraczać czasu gwarantowanego przez producenta, z tym że nie może przekraczać 2 godzin w przypadku wymalowań nocnych i 1 godziny w przypadku wymalowań dziennych. Metoda oznaczenia czasu schnięcia znajduje się w POD-97 [9] lub POD-2006 (po wydaniu) [10] Grubość znakowania Grubość oznakowania, tj. podwyższenie ponad górną powierzchnię nawierzchni, powinna wynosić dla: a) oznakowania grubowarstwowego od 3,0 mm do 5,00 mm b) punktowych elementów odblaskowych umieszczanych na części jezdnej drogi, co najwyżej 15mm, a w uzasadnionych przypadkach ustalonych w dokumentacji projektowej, co najwyżej 25mm. Kontrola grubości oznakowania jest wykonywana za pomocą aparatury lub poprzez ocenę wizualną

203 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCHD Badania wykonania znakowania poziomego z materiału grubowarstwowego Wykonawca wykonując znakowanie poziome z materiału grubowarstwowego przeprowadza przed rozpoczęciem każdej pracy oraz w czasie jej wykonywania, co najmniej raz dziennie, lub zgodnie z ustaleniami SST, następujące badania: a) przed rozpoczęciem pracy: sprawdzenie oznakowania opakowań, wizualną ocenę stanu materiału, w zakresie jego jednorodności i widocznych wad, pomiar wilgotności względnej powietrza, pomiar temperatury powietrza i nawierzchni, badanie lepkości farby wg POD-97 [9] lub POD-2006 (po wydaniu) [10], b) w czasie wykonywania pracy: pomiar grubości warstwy oznakowania, pomiar czasu schnięcia, wg POD-97 [9] lub POD-2006 (po wydaniu) [10], wizualną ocenę równomierności rozłożenia kulek szklanych podczas objazdu w nocy, pomiar poziomych wymiarów oznakowania, na zgodność z dokumentacją projektową i załącznikiem nr 2 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury [7], wizualną ocenę równomierności skropienia (rozłożenia materiału) na całej szerokości linii, oznaczenia czasu przejezdności wg PN POD-97 [9] lub POD-2006 (po wydaniu) [10]. Protokół z przeprowadzonych badań wraz z jedną próbką, jednoznacznie oznakowaną, na blasze (300 x 250 x 1,5 mm) Wykonawca powinien przechować do czasu upływu okresu gwarancji. Do odbioru i w przypadku wątpliwości dotyczących wykonania oznakowania poziomego, Inżynier może zlecić wykonanie badań: widzialności w dzień, widzialności w nocy, szorstkości, odpowiadających wymaganiom podanym w punkcie i wykonanych według metod określonych w Warunkach technicznych POD-97 [9] lub POD-2006 (po wydaniu) [10]. Jeżeli wyniki tych badań wykażą wadliwość wykonanego oznakowania to koszt badań ponosi Wykonawca, w przypadku przeciwnym - Zamawiający. Badania powinien zlecać Zamawiający do niezależnego laboratorium badawczego, co gwarantuje większa wiarygodność wyników. W przypadku wykonywania pomiarów współczynnika odblaskowości i współczynnika luminancji aparatami ręcznymi częstotliwość pomiarów należy dostosować do długości badanego odcinka, zgodnie z tablicą 2. W każdym z mierzonych punktów należy wykonać po 3 odczyty współczynnika odblasku i po 3 odczyty współczynników luminancji w odległości jeden od drugiego minimum 1 m. Tablica 2. Częstotliwość pomiarów współczynników odblaskowości i luminancji aparatami ręcznymi. Lp. Częstotliwość pomiarów, co najmniej Minimalna ilość pomiarów 2 co 0,5 km 10 Wartość wskaźnika szorstkości zaleca się oznaczyć w 2-4 punktach oznakowania odcinka Badania wykonania oznakowania poziomego z zastosowaniem punktowych elementów odblaskowych Wykonawca wykonując znakowanie z prefabrykowanych elementów odblaskowych przeprowadza, co najmniej raz dziennie lub zgodnie z ustaleniem SST, następujące badania:

204 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCHD sprawdzenie opakowań oznakowania, sprawdzenie rodzaju stosowanego kleju lub innych elementów mocujących, zgodnie z zaleceniami ST, wizualną ocenę stanu elementów, w zakresie ich kompletności i braku wad, temperatury powietrza i nawierzchni, pomiaru czasu oddania do ruchu, wizualną ocenę liniowości i kierunkowości przyklejenia elementów, równomierności przyklejenia elementów na całej długości linii, zgodności wykonania oznakowania z dokumentacja projektową i załącznikiem nr 2 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 3 lipca 2003 r. [7]. Protokół z przeprowadzonych badań wraz z próbkami przyklejanych elementów, w liczbie określonej w ST, Wykonawca przechowuje do czasu upływu okresu gwarancji. W przypadku wątpliwości dotyczących wykonania oznakowania poziomego Inżynier może zlecić wykonanie badań widzialności w nocy, na próbkach zdjętych z nawierzchni i dostarczonych do laboratorium, na zgodność z wymaganiami podanymi w ST lub aprobacie technicznej, wykonanych według metod określonych w PN-EN 1436:2001 [5] lub w Warunkach technicznych POD-97 [9] lub POD-2006 (po wydaniu) [10]. Jeśli wyniki tych badań wykażą wadliwość wykonanego oznakowania to koszt badań ponosi Wykonawca, w przypadku przeciwnym - Zamawiający Zbiorcze zestawienie wymagań dla materiałów i oznakowań W tablicy 3 podano zbiorcze zestawienie dla materiałów. W tablicy 4 podano zbiorcze zestawienie dla oznakowań na drodze klasy GP i drogach klas niższych. Tablica 3. Zbiorcze zestawienie wymagań dla materiałów Lp. Rodzaj wymagania Jednostka Wymagania Właściwości kulek szklanych 1 - współczynnik załamania światła - 1,5 - zawartość kulek z defektami % (m/m) 20 Okres stałości właściwości materiałów do 2 znakowania przy składowaniu miesiące 6 Tablica 4. Zbiorcze zestawienie dla oznakowań na drogach klasy GP i drogach klas niższych Lp. Rodzaj wymagania Jednostka Wymagania Klasa 1 Współczynnik odblasku R L dla oznakowania nowego barwy białej (w ciągu dni po mcd m -2 lx R4 wykonaniu) w stanie suchym 2 Współczynnik odblasku R L dla oznakowania suchego barwy białej w okresie od 1 do 6 mcd m -2 lx R3 miesięcy po wykonaniu 3 Współczynnik odblasku R L dla oznakowania suchego barwy białej w okresie od 7 miesiąca po wykonaniu mcd m -2 lx R2 Współczynnik odblasku R L dla grubowarstwowego strukturalnego 4 oznakowania wilgotnego barwy białej od 14 do 30 dnia po wykonaniu 50 RW3 Współczynnik odblasku R L dla grubowarstwowego strukturalnego 5 oznakowania wilgotnego barwy białej po 30 mcd m -2 lx RW2 dniu po wykonaniu 6 Współczynnik luminancji β dla oznakowania - 0,40 B3B

205 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCHD nowego barwy białej (od 14 do 30 dnia po wykonaniu)na nawierzchni asfaltowej Współczynnik luminancji β dla oznakowania eksploatowanego barwy białej (po 30 dniu od wykonania) Współczynnik luminancji w świetle rozproszonym Qd (alternatywnie do β) dla oznakowania nowego barwy białej w ciągu od 14 do 30 dnia po wykonaniu (na nawierzchni asfaltowej) - 0,30 B2 mcd m -2 lx Q3 9 Współczynnik luminancji w świetle rozproszonym Qd (alternatywnie do β) dla oznakowania eksploatowanego barwy białej w ciągu całego okresu gwarancji po 30 dniu od wykonania (na nawierzchni asfaltowej) 10 Szorstkość oznakowania eksploatowanego 12 Czas schnięcia materiału na nawierzchni - w dzień - w nocy mcd m -2 lx Q2 wskaźnik SRT 6.4. Tolerancje wymiarów oznakowania Tolerancje nowo wykonanego oznakowania Tolerancje nowo wykonanego oznakowania poziomego, zgodnego z dokumentacją projektową i załącznikiem nr 2 do rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia r [7], powinny odpowiadać następującym warunkom: szerokość linii może różnić się od wymaganej o ± 5 mm, długość linii może być mniejsza od wymaganej co najwyżej o 50 mm lub większa co najwyżej o 150 mm, dla linii przerywanych, długość cyklu składającego się z linii i przerwy nie może odbiegać od średniej liczonej z 10 kolejnych cykli o więcej niż ± 50 mm długości wymaganej, dla strzałek, liter i cyfr rozstaw punktów narożnikowych nie może mieć większej odchyłki od wymaganego wzoru niż ± 50 mm dla wymiaru długości i ± 20 mm dla wymiaru szerokości. 7. OBMIAR ROBÓT h h Ogólne zasady obmiaru Ogólne zasady obmiaru podano w ST D "Wymagania ogólne". 7.2 Jednostka obmiaru Jednostką obmiarową oznakowania poziomego jest 1 m 2 ( metr kwadratowy) powierzchni naniesionych oznakowań oraz szt. umieszczonych punktów elementów odblaskowych. 8. ODBIÓR ROBÓT 8.1. Ogólne zasady odbioru robót. Ogólne zasady odbioru robót podano w ST D Wymagania ogólne pkt 8. Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową, ST i wymaganiami Inżyniera, jeżeli wszystkie pomiary i badania, z zachowaniem tolerancji wg pkt 6, dały wyniki pozytywne. 1 2 S

206 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCHD Odbiór robót zanikających i ulegających zakryciu Odbiór robót zanikających i ulegających zakryciu, w zależności od przyjętego sposobu wykonania robót, może być dokonany po: - oczyszczeniu powierzchni nawierzchni, - przedznakowaniu Odbiór ostateczny Odbioru ostatecznego należy dokonać po całkowitym zakończeniu robót, na podstawie wyników pomiarów i badań jakościowych określonych w punktach od 2 do Odbiór pogwarancyjny Odbioru pogwarancyjnego należy dokonać po upływie okresu gwarancyjnego, ustalonego w ST. Sprawdzeniu podlegają cechy oznakowania określone w niniejszej ST na podstawie badań wykonanych przed upływem okresu gwarancyjnego. Wykonawca udzieli gwarancji na wykonane trwałe oznakowanie poziome trasy dla oznakowania grubowarstwowego i znakowania punktowymi elementami odblaskowymi na okres zgodny z zapisami umowy. W ciągu okresu gwarancyjnego, znakowanie winno zachować parametry wymienione w punkcie PODSTAWA PŁATNOŚCI Ogólne wymagania dotyczące płatności podano w SST D "Wymagania ogólne". Płatność za m 2 powierzchni oznakowania materiałami grubowarstwowymi należy przyjmować zgodnie z obmiarem, oceną jakości wykonania robót na i jakości użytych materiałów na podstawie wyników pomiarów i badań. Zgodnie z Dokumentacją Projektową należy wykonać oznakowanie poziome jezdni materiałami do oznakowania grubowarstwowego (masy termoplastyczne): Cena wykonania robót obejmuje: - prace pomiarowe, roboty przygotowawcze i oznakowanie robót, - zakup, przygotowanie i dostarczenie materiałów wraz z rozładunkim, - oczyszczenie podłoża (nawierzchni), - przedznakowanie, - naniesienie powłoki znaków na nawierzchnie drogi o kształtach i wymiarach zgodnych z dokumentacją projektową i załącznikiem nr 2 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury, - ochrona znaków przed zniszczeniem przez pojazdy w czasie prowadzenia robót, - przeprowadzenie pomiarów i badań laboratoryjnych wymaganych w specyfikacji technicznej. 10. Przepisy związane Normy 1. PN-89/C Wyroby lakierowe. Pakowanie, przechowywanie i transport. 2. PN-85/O Opakowania transportowe z zawartością. Znaki i znakowanie. Wymagania podstawowe. 3. PN-EN Materiały do poziomego oznakowania dróg. 1423:2001/A1:2005 Materiały do posypywania. Kulki szklane, kruszywo przeciwpoślizgowe i ich mieszaniny. 3a. PN-EN (Zmiana A1) 1423:2001/A1:2005 Materiały do poziomego oznakowania dróg. Materiały do posypywania. Kulki szklane, kruszywo przeciwpoślizgowe i ich mieszaniny. 4. PN-EN 1436:2000 Materiały do poziomego oznakowania dróg. Wymagania dotyczące poziomego oznakowania dróg

207 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCHD a. PN-EN (Zmiana A1) Materiały do poziomego oznakowania dróg. 1436:2000/A1:2005 Wymagania dotyczące poziomego oznakowania dróg. 5. PN-EN :2000 Materiały do poziomego oznakowania dróg. Punktowe elementy odblaskowe Część 1: Wymagania dotyczące charakterystyki nowego elementu. 5a. PN-EN (Zmiana A1) Materiały do poziomego oznakowania dróg :2000/A1:2005 Punktowe elementy odblaskowe Część 1: Wymagania dotyczące charakterystyki nowego elementu. 5b. PN-EN :2000 Materiały do poziomego oznakowania dróg. Punktowe elementy odblaskowe Część 2: Badania terenowe 6. PN-EN 1871:2003 Materiały do poziomego oznakowania dróg. Właściwości fizyczne. 6a PN-EN Drogi samochodowe i lotniskowe Metody badań Część 4: :2004(U) Metoda pomiaru oporów poślizgu/poślizgnięcia napowierzchni: próba wahadła Przepisy związane i inne dokumenty 7. Załącznik nr 2 do rozporządzenie Ministrów Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003r. Szczegółowe warunki technicznych dla znaków drogowych poziomych i warunki ich umieszczania na drogach (Dz. U. nr 220, poz. 2181) 8. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie sposobów deklarowania zgodności wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym (Dz.U. nr 198, poz. 2041) 9. Warunki techniczne. Poziome znakowanie dróg. POD-97. Seria I - Informacje, Instrukcje. Zeszyt nr 55. IBDiM, Warszawa, Warunki techniczne. Poziome znakowanie dróg. POD Seria I - Informacje, Instrukcje. IBDiM, Warszawa, w opracowaniu. 11. Prawo przewozowe (Dz.U. nr 53 z 1984r., poz.272 z późniejszymi zmianami) 12. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie systemów oceny zgodności, wymagań jakie powinny spełniać notyfikowane jednostki uczestniczące w ocenie zgodności oraz sposobu oznaczania wyrobów budowlanych oznakowaniem CE (Dz.U. nr 195, poz.2011) 13. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 września 2003r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz.U. nr 73, poz. 1679) 14. Umowa europejska dotycząca międzynarodowego przewozu towarów niebezpiecznych (RID/ADR) 15. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 8 listopada 2004 r. w sprawie aprobat technicznych oraz jednostek organizacyjnych uprawnionych do ich wydania (Dz.U. nr 249, poz. 2497)

208 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D OZNAKOWANIE PIONOWE -206-

209 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D WSTĘP 1.1. Przedmiot Przedmiotem niniejszej Specyfikacji Technicznej Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych (zwanej dalej Specyfikacją Techniczną ST), są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z oznakowaniem pionowym w ramach Remontu drogi powiatowej łączącej ul. Dąbrowskiego z ul. Wojska Polskiego w Morągu jako objazd na czas rozbudowy ul. Dąbrowskiego 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja Techniczna jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót wymienionych w punkcie 1.1. Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą prowadzenia robót przy wykonaniu oznakowania pionowego trasy i obejmują: Ustawienie słupków z rur stalowych śr. 70 mm Przymocowanie tarcz znaków drogowych odblaskowych do gotowych słupków Ustawienie znaków C-9 aktywnych Zakup i ustawienie słupa z bateriami słonecznymi do zasilania aktywnego Przestawienie znaków 1.4. Określenia podstawowe Znak pionowy - znak wykonany w postaci tarczy lub tablicy z napisami albo symbolami, zwykle umieszczony na konstrukcji wspornej Tarcza znaku - element konstrukcyjny, na powierzchni którego umieszczona jest treść znaku Konstrukcja wsporcza znaku - słup, wysięgnik, wspornik, itp., na którym zamocowana jest tarcza znaku wraz z elementami służącymi do przymocowania tarczy (śruby, zaciski, itp.) Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z definicjami podanymi w odpowiednich polskich normach i w ST D-M Wymagania ogólne Ogólne wymagania dotyczące robót. Wykonawca robót jest odpowiedzialny za jakość ich wykonania oraz za zgodność z dokumentacją projektową, ST i poleceniami Inspektora Nadzoru. Ogólne wymagania dotyczące robót podano w ST D-M Wymagania ogólne. Wykonawca jest odpowiedzialny za jakość wykonania robót, za prawidłowe oznakowanie robót oraz bezpieczeństwo ruchu na drodze w trakcie prowadzenia robót. Warunkiem prowadzenia robót jest posiadanie przez Wykonawcę, uzgodnionego i zatwierdzonego przez właściwy organ zarządzający ruchem, projektu oznakowania i organizacji ruchu na czas robót. 2. Materiały

210 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Wymagania ogólne dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania podano w ST D-M Wymagania ogólne Świadectwo dopuszczenia do stosowania Każdy materiał do wykonania pionowego znaku drogowego na który nie ma polskiej normy (PN lub BN) musi posiadać dokument wydany przez Instytut Badawczy Dróg i Mostów pt. Świadectwo dopuszczenia do stosowania w budownictwie drogowym i mostowym lub Tymczasowe świadectwo dopuszczenia do stosowania. Znaki drogowe pionowe podlegają obowiązkowi certyfikacji na znak bezpieczeństwa B. Inspektor Nadzoru nie dopuści do wbudowania znaków drogowych pionowych nie posiadających znaku bezpieczeństwa B Materiały stosowane do fundamentów znaków. Fundamenty dla zamocowania konstrukcji wsporczych znaków, mogą być wykonane jako: prefabrykaty betonowe, z betonu wykonanego na mokro, Klasa betonu powinna być nie mniejsza niż B-15. Skład betonu oraz materiały użyte do jego zestawienia powinny spełniać wymagania normy PN - 88/B Beton zwykły Konstrukcje wsporcze Wymiary i najważniejsze charakterystyki. Konstrukcje wsporcze znaków pionowych należy wykonać zgodnie z dokumentacją projektową i ST, a w przypadku braku wystarczających ustaleń Wykonawca przedstawi do akceptacji Inspektorowi Nadzoru propozycje konstrukcji dostosowanej do wymiarów znaków i tablic. Konstrukcje wsporcze można wykonać z ocynkowanych rur względnie innych kształtowników zaakceptowanych przez Inspektora Nadzoru. Do każdej partii dla rur i kształtowników wytwórca powinien dostarczyć zaświadczenie o jakości stwierdzające zgodność wyrobu z wymaganiami normy, zawierające co najmniej nazwę lub znak towarowy wytwórcy, oznaczenie wyrobu i stwierdzenie o zgodności wyrobu z wymaganiami normy. Powłoka metalizacyjna cynkowa na konstrukcjach wsporczych do znaków powinna być z cynku o czystości nie mniejszej niż 99,5% i odpowiadać wymaganiom BN - 89/ Minimalna grubość powłoki metalizacyjnej cynkowej narażonej na działania korozji atmosferycznej wg BN - 89/ w warunkach umiarkowanych wynosi 120µm Wymagania dla rur. Rury powinny odpowiadać wymaganiom norm: PN-80/H-74219, PN-84/H lub innej normy zaakceptowanej przez Inspektora Nadzoru

211 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Powierzchnia zewnętrzna i wewnętrzna rur nie powinna wykazywać wad w postaci łusek, pęknięć, zwalcowań i naderwań. Dopuszczalne są nieznaczne nierówności, pojedyncze rysy wynikające z procesu wytwarzania, mieszczące się w granicach dopuszczalnych odchyłek wymiarowych. Końce rur powinny być obcięte równo i prostopadle do osi rury. Rury powinny być proste. Dopuszczalna miejscowa krzywizna nie powinna przekraczać 1,5 mm na 1m długości rury. Rury powinny być cechowane indywidualnie lub na przywieszkach metalowych. Cechowanie na rurze lub przywieszce powinno obejmować co najmniej znak wytwórczy, znak stali i numer wytopu Wymagania dla kształtowników. Kształtowniki powinny odpowiadać wymaganiom normy PN - 91/H Powierzchnia kształtownika powinna być charakterystyczna dla procesy walcowania i wolna od wad jak widoczne łuski, pęknięcia, zwalcowania i naderwania. Dopuszczalne są usunięte wady przez szlifowanie lub dłutowanie z tym, ze obrobiona powierzchnia powinna mieć łagodne wycięcia z zaokrąglone brzegi, a grubość kształtownika nie powinna wykazywać rozwarstwień, pęknięć, i śladów jamy skurczowej widocznych nie uzbrojonym okiem Tarcza znaku Trwałość materiałów na wpływy zewnętrzne. Materiały użyte na lico i tarczę znaku oraz połączenie lica znaku z tarczą, a także sposób wykończenia znaku, muszą wykazywać pełną odporność na działania światła, zmiany temperatury, wpływy atmosferyczne i występujące w normalnych warunkach oddziaływania chemiczne - przez cały czas trwałości znaku, określony przez wytwórcę lub dostawcę Warunki gwarancyjne producenta lub dostawcy znaku. Producent lub dostawca znaku zobowiązany jest przy dostawie określić trwałość znaku, warunki gwarancyjne dla znaku oraz udostępnić na życzenie odbiorcy: instrukcję montażu znaku, instrukcję utrzymania znaku, dane szczegółowe o ewentualnych ograniczeniach w stosowaniu znaku Materiały do wykonania tarczy znaku. Do wykonania tarczy znaku drogowego należy zastosować blachę stalową Tarcza znaku z blachy stalowej

212 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Tarcza znaku z blachy stalowej grubości co najmniej 1,5 mm powinna być zabezpieczona przed korozją obustronnie cynkowaniem ogniowym lub elektrolitycznym. Dopuszcza się stosowanie innych sposobów zabezpieczenia stalowych tarcz znaków przed korozją, np. przez metalizowanie lub pokrywanie tworzywami syntetycznymi pod warunkiem uzyskania świadectwa dopuszczenia dla danej technologii. Nie dopuszcza się stosowania stalowych tarcz znaków, zabezpieczonych przed korozją jedynie farbami antykorozyjnymi. Krawędzie tarczy powinny być zabezpieczone przed korozją farbami ochronnymi o odpowiedniej trwałości, nie mniejszej niż przewidywany okres użytkowania znaku. Wytrzymałość dla tarczy znaku z blachy stalowej nie powinna być mniejsza niż 310 MPa Warunki wykonania tarczy znaku. Tarcza znaku musi być równa i gładka - bez odkształceń płaszczyzny znaku, w tym pofałdowań, wgięć, lokalnych wgnieceń lub nierówności itp. Odchylenie płaszczyzny tarczy znaku (zwichrowanie, pofałdowanie itp.) nie może wynosić więcej niż 1,5% największego wymiaru znaku. Krawędzie tarczy znaku muszą być równe i nieostre. Zniekształcenia krawędzi tarczy znaku, pozostałe po tłoczeniu lub innych procesach technologicznych, któremu tarcza ta (w znakach drogowych składanych - segmenty tarczy) była poddana, muszą być usunięte. Krawędzie tarczy znaku muszą być podwójnie zaginane. Wysokość zamocowania znaków 2m licząc od jego dolnej krawędzi (w przypadku dwóch lub trzech znaków lub znaku z tabliczką licząc od dolnej krawędzi znaku najniżej zamocowanego lub tabliczki). W przypadku umieszczenia znaku na chodniku 2,2m, a w ciągu pieszo-rowerowym 2,50 m Znaki odblaskowe Wymagania dotyczące powierzchni odblaskowej. Znaki drogowe odblaskowe wykonuje się przez oklejenie powierzchni znaku materiałem odblaskowym. Dla wszystkich znaków należy zastosować folię odblaskową typu 2. Wymagania dotyczące barwy i odblaskowości znaków przedstawione są w Szczegółowych warunkach technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach z 2003r w tablicach 1.3, 1.4, 1.5, 1.6, 1.7. Oświetlenie: Wzorcowe źródło światła D65 (geometria pomiaru 45/0 o ) Wymagania jakościowe znaku odblaskowego. Folie odblaskowe użyte do wykonania lica tablicy powinny wykazywać pełne związanie z tarczą przez cały okres deklarowanej trwałości znaku. Niedopuszczalne są lokalne -210-

213 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D niedoklejenia, odklejania, złuszczenia lub odstawanie folii na krawędziach tarczy tablicy oraz na jego powierzchni. Sposób połączenia folii z powierzchnią tarczy tablicy powinien uniemożliwiać jej odklejenie od tarczy bez jej zniszczenia. Powierzchnia lica tablicy powinna być równa i gładka, nie mogą na niej występować lokalne nierówności i pofałdowania. Połączenie folii odblaskowej z tarczą tablicy nie może wykazywać żadnych odklejeń i rozwarstwień między licem i tarczą tablicy. Niedopuszczalne jest występowanie jakichkolwiek ognisk korozji, zarówno na powierzchni jak i na obrzeżach tarczy tablicy. Niedopuszczalne jest występowanie jakichkolwiek zarysowań powierzchni znaku. Niedopuszczalne jest występowanie jakichkolwiek rys, sięgających przez warstwę folii do powierzchni tarczy tablicy. Na tablicach znajdujących się w okresie gwarancji żadna korozja tarczy znaku nie powinna występować. Wymagana jest taka wytrzymałość połączenia folii odblaskowej z tarczą znaku, by po zgięciu tarczy o 90 o przy promieniu łuku zgięcia 10 mm w żadnym miejscu nie uległo ono zniszczeniu. Niedopuszczalne jest występowanie jakichkolwiek zarysowań powierzchni znaku Tylna strona znaków odblaskowych. Tylna strona tarczy znaków odblaskowych musi być zabezpieczona matową farbą nieodblaskową barwy ciemno-szarej (szarej neutralnej). Grubość powłoki farby nie może być mniejsza od 20 µm. Gdy tarcza znaku wykonana jest ze stali cynkowanej ogniowo i cynkowanie to jest wykonywane po ukształtowaniu tarczy - jej krawędzie mogą pozostać nie zabezpieczone farbą ochronną Materiały do montażu znaków. Wszystkie ocynkowane łączniki metalowe przewidywane do mocowania między sobą elementów konstrukcji wsporczych znaków jak śruby, listwy, wkręty, nakrętki itp. powinny być czyste, gładkie, bez pęknięć, naderwań, rozwarstwień i wypukłych karbów. Dostawa może być dostarczona w pudełkach tekturowych, pojemnikach blaszanych lub paletach, w zależności od wielkości wyrobów Przechowywanie i składowanie materiałów. Wykonawca powinien zapewnić wszystkim materiałom warunki przechowywania i składowania zapewniające zachowanie ich jakości i przydatności do robót oraz zgodność z wymaganiami niniejszej ST Podstawowe materiały do znaku aktywnego - konstrukcja nośna stalowa ocynkowana, -211-

214 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Sprzęt - bateria solarna, - turbina wiatrowa zintegrowana z regulatorem ładowania, - akumulator z układem ładowania i sterowania (sterownik z oprogramowaniem wyłącznik zmierzchowy układ regulacji poboru mocy układ regulacji świecenia), - znaki aktywne C-9 (folia typu 2, obrysy konturu znaku otoczone dwoma rzędami diod LED), - rury osłonowe SRS 110 oraz przewody i złącza niezbędne do okablowania układu, - beton B20, - obejmy i uchwyty do znaków. Wymagania ogólne dotyczące sprzętu podano w ST D-M Wymagania ogólne. Jakikolwiek sprzęt, maszyny i urządzenia nie gwarantujące zachowania wymagań jakościowych robót zostaną przez Inspektora Nadzoru zdyskwalifikowane i nie dopuszczone do robót. Przy wykonywaniu demontażu i montażu oznakowania pionowego, przewozie, załadunku i wyładunku materiałów można stosować: koparki kołowe np. 0,15 m3, koparki gąsienicowe np. 0,25 m3, koparki samochodowe o udźwigu do 4t, wiertnice do wykonywania dołów pod słupki w gruncie zwięzłym, betoniarki przewoźne do wykonywania fundamentów betonowych, sprzęt spawalniczy, Sprzęt musi być zaakceptowany przez Inspektora Nadzoru. 4. Transport Wymagania ogólne dotyczące transportu podano w ST DM Wymagania ogólne. Transport znaków, konstrukcji wsporczych, i osprzętu powinien odbywać się w sposób uniemożliwiający ich przesuwanie się w czasie transportu. 5. Wykonywanie robót Roboty przygotowawcze. Przed przystąpieniem do robót należy: wyznaczyć lokalizację znaku tj. jego pikietażu oraz odległość od krawędzi jezdni, krawędzi pobocza bitumicznego, Punkty stabilizujące miejsca ustawienia znaku należy zabezpieczyć w taki sposób, aby w czasie trwania i odbioru robót istniała możliwość odtworzenia lokalizacji znaków

215 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Znak istniejący można zdemontować po ustawieniu nowego znaku. Zdemontowane znaki należy przewieźć do właściwej jednostki terenowej Zamawiającego Wykonanie wykopów i fundamentów dla konstrukcji wsporczych. Sposób wykonywania wykopu pod fundament znaku pionowego powinien być dostosowany do głębokości wykopu, rodzaju gruntu i posiadanego sprzętu. Wymiary wykopu powinny być zgodne z wymaganiami dokumentacji projektowej lub wskazaniami Inspektora Nadzoru. Dno wykopu przed ułożeniem fundamentów prefabrykowanych należy wyrównać i zagęścić. Wolne przestrzenie pomiędzy ścianami gruntu i prefabrykatem należy wypełnić materiałem kamiennym np. klińcem i dokładnie zagęścić ubijakami ręcznymi. Jeżeli znak jest zlokalizowany na poboczu drogi to górna powierzchnia prefabrykatu powinna być równa z powierzchnią pobocza Konstrukcje wsporcze. Konstrukcje wsporcze znaków - słupki, słupy, wysięgniki powinny być wykonane zgodnie z dokumentacją projektową lub wskazaniami Inspektora Nadzoru. Dopuszcza się tolerancje: odchyłka od pionu nie więcej niż + 1%, odchyłka od wysokości umieszczenia znaku - nie więcej niż + 2cm, odchyłka w odległości ustawienia znaku od krawędzi jezdni lub utwardzonego pobocza, nie więcej niż + 5cm Połączenie tarczy znaku z konstrukcją wsporczą. Tarcza znaku musi być zamocowana do konstrukcji wsporczej w sposób uniemożliwiający jej przesunięcie lub obrót. Materiał i sposób wykonania połączenia musi umożliwiać, przy użyciu odpowiednich narzędzi odłączenie tarczy znaku od tej konstrukcji przez cały okres użytkowania znaku. Nie dopuszcza się zamocowania znaku do konstrukcji wsporczej w sposób wymagający bezpośredniego przeprowadzenia śrub mocujących przez lico znaku. 6. Kontrola jakości. Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w ST D-M Wymagania ogólne. Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien przedstawić Inspektorowi Nadzoru konieczne atesty i świadectwa dopuszczenia materiałów w celu akceptacji. W czasie wykonywania robót należy zbadać: zgodność wykonywania znaków pionowych z dokumentacją techniczną i warunkami kontraktu, zachowanie dopuszczalnych odchyłek, prawidłowość wykonania wykopów pod konstrukcje wsporcze, poprawność wykonania fundamentów pod słupki, prawidłowość ustawienia słupków i konstrukcji wsporczych

216 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Obmiar robót. Jednostką obmiarową jest 1 szt. (sztuka) nowo zamontowanego znaku pionowego. 8. Odbiór robót. Ogólne zasady odbioru robót podano w ST D-M Wymagania ogólne. W przypadku stwierdzenie usterek Inspektor Nadzoru ustali zakres robót poprawkowych do wykonania, a Wykonawca wykona je na koszt własny w ustalonym terminie. 9. Podstawa płatności: Ogólne wymagania dotyczące płatności podano w ST D-M Wymagania ogólne. Cena wykonania robót obejmuje: - oznakowanie robót prowadzonych w pasie drogowym, - roboty przygotowawcze, - demontaż znaków, - zakup i transport znaków, słupków i konstrukcji wsporczych, - zakup i transport znaków aktywnych, - wykonanie fundamentów, - ustawienie słupków i konstrukcji wsporczych, - zamocowanie tarcz znaków drogowych, - montaż znaków aktywnych, - uporządkowanie miejsca robót, - załadunek i transport złomu na składowisko Zamawiającego, - załadunek i transport gruzu na składowisko Wykonawcy, - przeprowadzenie pomiarów i badań 10. Przepisy związane. 1. Załącznik nr 4: Szczegółowe warunki techniczne dla urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunki ich umieszczania na drogach" do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa mchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach (załącznik do Dz. U. nr 220, poz. 2181).. Rozporządzenie Ministrów Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 lipca 2002r w sprawie znaków i sygnałów drogowych (Dz. U. Nr 170 z dnia 12 października 2002r), 3. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003r w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów świetlnych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu i warunków ich umieszczania na drogach (Dz.U. nr 220 z 2003 roku poz. 2181), -214-

217 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 września 2003r. w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem (Dz.U. nr 177 poz. 1729), 5. Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. prawo o ruchu drogowym (Dz.U. nr 108 poz.908 z 2005 r jednolity tekst) 6. PN-EN ISO 1461:2000 Powłoki cynkowe nanoszone na stal metodą zanurzeniową(cynkowanie jednostkowe) - Wymaganie i badanie 7.PN-EN 10240:2001 Wewnętrzne i/lub zewnętrzne powłoki ochronne rur stalowych. Wymagania dotyczące powłok wykonanych przez cynkowanie ogniowe w ocynkowniach zautomatyzowanych 8.PN-EN 10292:2003/Taśmy i blachy ze stali o podwyższonej granicy plastyczności A1:2004/A1:2005(U) powlekane ogniowo w sposób ciągły do obróbki plastycznej na zimno. Warunki techniczne dostawy 9.PN-EN 10327:2005(U) Taśmy i blachy ze stali niskowęglowych powlekane ogniowo w sposób ciągły do obróbki plastycznej na zimno. 10.PN-EN 12767:2003 Warunki techniczne dostawy urządzeń drogowych. Wymagania i metody badań 11.PN-EN :2005 Stałe, pionowe znaki drogowe - Część 1: Znaki stałe 12.EN Stałe, pionowe znaki drogowe - Część 5 Badanie wstępne typu 13.PN-EN : 1990 Oprawy oświetleniowe. Wymagania ogólne i badania 14.PN-EN :2003(U) Oprawy oświetleniowe - Wymagania szczegółowe - Oprawy oświetleniowe drogowe 15.PN-H-74200:1998 Rury stalowe ze szwem, gwintowane 16.PN-EN ISO 2808:2000 Farby i lakiery - oznaczanie grubości powłoki 17.PN-91/H Stal. Kształtowniki walcowane na gorąco 18.PN-S-02205:1998 Drogi samochodowe. Roboty ziemne. Wymagania i badania -215-

218 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D BARIERY OCHRONNE STALOWE -216-

219 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D WSTĘP 1.1.Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej Specyfikacji Technicznej Wykonania i Odbioru Robót (ST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych wykonaniem barier sprężystych w Ramach Remontu drogi powiatowej łączącej ul. Dąbrowskiego z ul. Wojska Polskiego w Morągu jako objazd na czas rozbudowy ul. Dąbrowskiego 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja Techniczna jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zleceniu i realizacji robót wymienionych w punkcie Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z ustawieniem barier ochronnych stalowych jednostronnych przekładkowych i obejmują: Ustawienie barier ochronnych stalowych jednostronnych - przekładkowych typ H1 W6 A o rozstawie 2,0 m Ustawienie barier U-11a Ogrodzenia U-5c aktywnych 1.4. Określenia podstawowe Dla celów niniejszej SST przyjmuje się następujące określenia podstawowe: Bariera ochronna - urządzenie bezpieczeństwa ruchu drogowego, stosowane w celu fizycznego zapobieżenia zjechaniu pojazdu z drogi w miejscach, gdzie to jest niebezpieczne, wyjechaniu pojazdu poza koronę drogi, przejechaniu pojazdu na jezdnię przeznaczoną dla przeciwnego kierunku ruchu lub niedopuszczenia do powstania kolizji pojazdu z obiektami lub przeszkodami stałymi znajdującymi się w pobliżu jezdni Bariera ochronna stalowa - bariera ochronna, której podstawowym elementem jest prowadnica wykonana z profilowanej taśmy stalowej Bariera skrajna - bariera ochronna umieszczona przy krawędzi jezdni lub korony drogi, przeciwdziałająca niebezpiecznym następstwom zjechania z drogi lub je ograniczająca Bariera przekładkowa - bariera, w której prowadnica zamocowana jest do słupków za pośrednictwem przekładek zapewniających odstęp między prowadnicą a słupkiem od 100 mm do 180 mm Prowadnica bariery - podstawowy element bariery wykonany z profilowanej taśmy stalowej, mający za zadanie umożliwienie płynnego wzdłużnego przemieszczenia pojazdu w czasie kolizji, w czasie którego prowadnica powinna odkształcać się stopniowo i w sposób plastyczny Przekładka - element bariery, wykonany zwykle z rury (okrągłej, prostokątnej) lub kształtownika stalowego (np. z ceownika, dwuteownika) o szerokości od 100 do 140 mm, umieszczony pomiędzy prowadnicą a słupkiem, którego zadaniem jest nadanie barierze korzystniejszych właściwości kolizyjnych (niż w barierze bezprzekładkowej), powodujących, że prowadnica bariery w pierwszej fazie odkształcania lub przemieszczania słupków nie jest odginana do dołu, lecz unoszona ku górze Ogrodzenia ochronne sztywne - przegrody fizyczne separujące ruch pieszy od ruchu kołowego wykonane z kształtowników stalowych, siatek na linkach naciągowych, ram z kształtowników wypełnionych siatką, szczeblinami lub panelami z tworzyw sztucznych lub szkła zbrojonego

220 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Kształtowniki - wyroby o stałym przekroju poprzecznym w kształcie złożonej figury geometrycznej, dostarczane w odcinkach prostych, stosowane w konstrukcjach stalowych lub w połączeniu z innymi materiałami budowlanymi Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w SST D Wymagania ogólne Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w ST D Wymagania ogólne. 2. MATERIAŁY 2.1. Materiały do wykonania barier ochronnych stalowych Dopuszcza się do stosowania tylko takie konstrukcje drogowych barier ochronnych, na które wydano aprobatę techniczną. Metalowe bariery ochronne dostarczone na budowę muszą spełniać wymagania normy PN-EN 1317, posiadać znak CE lub znak budowlany oraz mieć deklarację zgodności producenta. Producent musi udokumentować odpowiednimi sprawozdaniami badania zderzeniowe. Aby bariera mogła zostać oznaczona znakiem CE zgodnie z normą, należy przeprowadzić próby zderzeniowe oraz określić podstawowe parametry funkcjonalne zdefiniowane w tej normie tj.; -poziom powstrzymywania, -szerokość pracująca, -wskaźnik intensywności zderzenia. Do elementów tych należą: prowadnica, słupki, pas profilowy, przekładki, wsporniki, śruby, podkładki, światła odblaskowe, łączniki ukośne, obejmy słupka, itp. 2.2 Zabezpieczenie metalowych elementów bariery przed korozją Sposób zabezpieczenia antykorozyjnego elementów bariery ustala producent w taki sposób, aby zapewnić trwałość powłoki antykorozyjnej przez okres 5 do 10 lat w warunkach normalnych, do co najmniej 3 do 5 lat w środowisku o zwiększonej korozyjności. Wszystkie uszkodzenia powłoki powinny zostać naprawione, a naprawy zaakceptowane przez Inżyniera 3. SPRZĘT Wykonawca powinien posiadać sprzęt do wbijania słupków bariery ochronnej np.: wibromłoty. Powyższy sprzęt powinien uzyskać akceptację Inżyniera i zabezpieczać wbijane słupki przed uszkodzeniem. 4. TRANSPORT Elementy barier ochronnych stalowych mogą być przewożone dowolnymi środkami transportu. Należy je ułożyć równomiernie na całej powierzchni ładunkowej -218-

221 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D i zabezpieczyć przed możliwością przesuwania się i uszkodzenia podczas transportu, wg zaleceń producenta. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w D-M Wymagania ogólne" Roboty przygotowawcze Przed wykonaniem właściwych robót należy: - wytyczyć trasę bariery, - ustalić lokalizację słupków, - określić wysokość prowadnicy bariery, - określić miejsca odcinków początkowych i końcowych bariery, - ustalić ew. miejsca przerw, przejść i przejazdów w barierze, itp Osadzenie słupków Słupki osadzane w otworach uprzednio wykonanych w gruncie Wykonanie dołów pod słupki Doły (otwory) pod słupki powinny mieć wymiary: - przy wykonywaniu otworów wiertnicą - średnica otworu powinna być większa o około 20 cm od największego wymiaru poprzecznego słupka, a głębokość otworu od 1,25 do 1,35 m w zależności od typu bariery, - przy ręcznym wykonaniu dołu pod fundament betonowy - wymiary przekroju poprzecznego mogą wynosić 30 x 30 cm, a głębokość otworu co najmniej 0,75 m przy wypełnianiu betonem otworu gruntowego lub wymiary powinny być ustalone indywidualnie w przypadku stosowania prefabrykowanego fundamentu betonowego Osadzenia słupków w otworach wypełnionych gruntem Osadzenie słupków w wykonanych uprzednio otworach (dołach) powinno uwzględniać: - zachowanie prawidłowego położenia i pełnej równoległości słupków, najlepiej przy zastosowaniu odpowiednich szablonów, - wzmocnienie dna otworu warstwą tłucznia (ew. żwiru) o grubości warstwy min. 5 cm, - wypełnienie otworu piaskiem stabilizowanym cementem (od 40 do 50 kg cementu na 1 m 3 piasku) lub zagęszczonym gruntem rodzimym, przy czym wskaźnik zagęszczenia nie powinien być mniejszy niż 0,95 według normalnej metody Proctora Osadzenie słupków w fundamencie betonowym Osadzenie słupków w otworze, w gruncie wypełnionym betonem lub w prefabrykowanym fundamencie betonowym powinno uwzględniać: - ew. wykonanie zbrojenia, zgodnego z dokumentacją projektową, a w przypadku braku wskazań - zgodnego z zaleceniem producenta barier, - wypełnienie otworu mieszanką betonową klasy B15, odpowiadającą wymaganiom PN-B Do czasu stwardnienia betonu słupek zaleca się podeprzeć. Zaleca się wykonywać montaż bariery na słupkach co najmniej po 7 dniach od ustawienia słupka w betonie Słupki wbijane lub wwibrowywane bezpośrednio w grunt Inżynier na wniosek Wykonawcy ustali bezpośrednie wbijanie lub wwibrowywanie słupków w grunt, to Wykonawca przedstawi do akceptacji Inżyniera: - sposób wykonania, zapewniający zachowanie osi słupka w pionie i nie powodujący odkształceń lub uszkodzeń słupka, -219-

222 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D rodzaj sprzętu, wraz z j ego charakterystyką techniczną, dotyczący urządzeń wbij ających (np. młotów, bab, kafarów) ręcznych lub mechanicznych względnie wibromłotów pogrążających słupki w gruncie poprzez wibrację i działanie udarowe Tolerancje osadzenia słupków Dopuszczalna technologicznie odchyłka odległości między słupkami, wynikająca z wymiarów wydłużonych otworów w prowadnicy, służących do zamocowania słupków, wynosi ± 11 mm. Dopuszczalna różnica wysokości słupków, decydująca czy prowadnica będzie zamocowana równolegle do nawierzchni j ezdni, j est wyznaczona kształtem i wymiarami otworów w słupkach do mocowania wysięgników lub przekładek i wynosi ± 6 mm. Tolerancje osadzania słupków: - odchylenie od pionu ± 1%, - odchyłka w wysokości słupka ± 6 mm, - odchyłka w odległości ustawienia słupka od krawędzi j ezdni, utwardzonego pobocza lub pasa awaryjnego postoju ±2cm Montaż bariery Sposób montażu bariery zaproponuje Wykonawca i przedstawi do akceptacji Inżyniera. Bariera powinna być montowana zgodnie z instrukcją montażową lub zgodnie z zasadami konstrukcyjnymi ustalonymi przez producenta bariery. Montaż bariery, w ramach dopuszczalnych odchyłek umożliwionych wielkością otworów w elementach bariery, powinien doprowadzić do zapewnienia równej i płynnej linii prowadnic bariery w planie i profilu. Przy montażu bariery niedopuszczalne jest wykonywanie jakichkolwiek otworów lub cięć, naruszających powłokę cynkową poszczególnych elementów bariery. Montaż wysięgników i przekładek ze słupkami i prowadnicą powinien być wykonany ściśle według zaleceń producenta bariery z zastosowaniem przewidzianych do tego celu elementów (obejm, wsporników itp.) oraz właściwych śrub i podkładek. Przy montażu barier należy zwracać uwagę na poprawne wykonanie, zgodne z dokumentacją projektową i wytycznymi producenta barier: - odcinków początkowych i końcowych bariery, o właściwej długości odcinka (8 m i 12 m, 16 m), z zastosowaniem łączników ukośnych w miejscach niezbędnych przy połączeniu poziomego odcinka prowadnicy z odcinkiem nachylonym, z odchyleniem odcinka w planie w miejscach przewidzianych dla barier skrajnych, - odcinków barier osłonowych o właściwej długości odcinka bariery: a) przyległego do obiektu lub przeszkody, b) przed i za obiektem, c) ukośnego początkowego, d) ukośnego końcowego, e) wzmocnionego, - odcinków przejściowych pomiędzy różnymi typami i odmianami barier, w tym m.in. na dojazdach do mostu z zastosowaniem właściwej długości odcinka ukośnego w planie, jak również połączenia z barierami betonowymi pełnymi i ew. poręczami betonowymi, - przerw, przejść i przejazdów w barierze w celu np. doj ścia do kolumn alarmowych lub innych urządzeń, przejścia pieszych z pobocza drogi za barierę w tym na chodnik mostu, na skrzyżowaniu z drogami, przejścia przez pas dzielący, przejazdu poprzecznego przez pas dzielący, - dodatkowych urządzeń, jak np. dodatkowej prowadnicy bariery, osłony słupków bariery, itp. - sposób montażu barier rozbieralnych według instrukcji Producenta. Na barierze powinny być umieszczone elementy odblaskowe: -220-

223 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D a) czerwone - po prawej stronie jezdni, b) białe - po lewej stronie jezdni. Odległości pomiędzy kolejnymi elementami odblaskowymi powinny być zgodne z ustaleniami WSDBO. Elementy odblaskowe należy umocować do bariery w sposób trwały, zgodny z wytycznymi producenta barier. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w D-M Wymagania ogólne". Kontrola polega na ocenie zgodności usytuowania barier z Dokumentacją Projektową i Wytycznymi stosowania drogowych barier ochronnych Badania przed przystąpieniem do robót Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien przedstawić Inżynierowi: - zaświadczenia o jakości na materiały, do których wydania producenci są zobowiązani przez właściwe normy. Do materiałów, których badania powinien przeprowadzić Wykonawca należą materiały do wykonania fundamentów betonowych i ew. kotew na mokro". Uwzględniając nieskomplikowany charakter robót betonowych, na wniosek Wykonawcy, Inżynier może zwolnić go z potrzeby wykonania badań materiałów dla tych robót. Wszystkie partie elementów bariery ochronnej, przed dostarczeniem na budowę powinny zostać zbadane przez Producenta zgodnie z wymaganiami podanymi w odpowiednich Normach oraz według niniejszego punktu. Wykonawca powinien wymagać od Producenta wykonania odpowiednich badań. Wykonawca, po dostarczeniu na teren budowy elementów bariery ochronnej, powinien dostarczyć Inżynierowi wyniki badań wykonanych przez Producenta 6.3. Badania w czasie wykonywania robót Badania materiałów w czasie wykonywania robót Wszystkie materiały dostarczone na budowę z zaświadczeniem o jakości (certyfikat) producenta powinny być sprawdzone w zakresie powierzchni wyrobu i jego wymiarów. Częstotliwość badań i ocena ich wyników powinna być zgodna z zaleceniami tablicy 2. W przypadkach budzących wątpliwości można zlecić uprawnionej jednostce zbadanie właściwości dostarczonych wyrobów i materiałów w zakresie wymagań podanych w punkcie 2. Tablica 2. Częstotliwość badań przy sprawdzeniu powierzchni i wymiarów wyrobów dostarczonych przez producenta Lp. Rodzaj Liczba badań Opis badań Ocena wyników badań badania 1 Sprawdzenie powierzchni 2 Sprawdzenie wymiarów 5 do 10 badań z wybranych losowo elementów w każ- dej dostarczanej partii wyrobów liczącej do 1000 elementów Powierzchnię zbadać nie uzbrojonym okiem. Do ew. sprawdzenia głębokości wad użyć dostępnych narzędzi (np. liniałów z czujnikiem, suwmiarek, mikrometrów itp.) Przeprowadzić uniwersalnymi przyrządami pomiarowymi lub sprawdzianami Wyniki powinny być zgodne z wymaganiami punktu 2 i katalogiem (informacją) producenta barier Kontrola w czasie wykonywania robót W czasie wykonywania robót należy zbadać: a) zgodność wykonania bariery ochronnej z założeniami (lokalizacja, wymiary, wysokość prowadnicy nad terenem), -221-

224 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D b) zachowanie dopuszczalnych odchyłek wymiarów, zgodnie z katalogiem (informacją) producenta barier, c) prawidłowość wykonania dołów pod słupki, zgodnie z punktem 5, d) poprawność wykonania fundamentów pod słupki, zgodnie z punktem 5, e) poprawność ustawienia słupków, zgodnie z punktem 5, f) prawidłowość montażu bariery ochronnej stalowej, zgodnie z punktem 5, g) poprawność wykonania ew. robót betonowych, zgodnie z punktem 5, h) poprawność umieszczenia elementów odblaskowych, zgodnie z punktem 5 i w odległościach ustalonych w WSDBO. 7. OBMIAR ROBÓT Jednostką obmiaru jest 1 m (metr) ustawionych i zamocowanych barier ochronnych. Ogólne zasady obmiaru robót podano w ST D-M Wymagania ogólne". 8. ODBIÓR ROBÓT Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową, ST i wymaganiami Inżyniera, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pkt 6 dały wyniki pozytywne 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI Ogólne wymagania dotyczące płatności podano w ST D-M Wymagania ogólne". Cena wykonania robót obejmuje: - transport elementów barier ochronnych na miejsce wbudowania, - wytyczenie odcinków ustawienia barier wraz z miej scami osadzenia słupków, - oznakowanie robót prowadzonych w pasie drogowym, - wbicie słupków barier ochronnych, - przymocowanie przygotowanych słupków bariery, - montaż taśmy profilowej oraz innych elementów bariery, - montaż poręczy - montaż elementów odblaskowych, - przeprowadzenie pomiarów i badań, oczyszczenie placu budowy, - uporządkowanie miej sca prowadzonych robót, 10. PRZEPISY ZWIĄZANE Normy 1. Załącznik nr 4: Szczegółowe warunki techniczne dla urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunki ich umieszczania na drogach" do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa mchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach (załącznik do Dz. U. nr 220, poz. 2181)

225 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D Rozporządzenie Ministrów Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 lipca 2002r w sprawie znaków i sygnałów drogowych (Dz. U. Nr 170 z dnia 12 października 2002r), 3. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003r w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów świetlnych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu i warunków ich umieszczania na drogach (Dz.U. nr 220 z 2003 roku poz. 2181), 4. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 września 2003r. w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem (Dz.U. nr 177 poz. 1729), 5. Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. prawo o ruchu drogowym (Dz.U. nr 108 poz.908 z 2005 r jednolity tekst) 6. PN-EN ISO 1461:2000 Powłoki cynkowe nanoszone na stal metodą zanurzeniową(cynkowanie jednostkowe) - Wymaganie i badanie 7.PN-EN 10240:2001 Wewnętrzne i/lub zewnętrzne powłoki ochronne rur stalowych. Wymagania dotyczące powłok wykonanych przez cynkowanie ogniowe w ocynkowniach zautomatyzowanych 8.PN-EN 10292:2003/Taśmy i blachy ze stali o podwyższonej granicy plastyczności A1:2004/A1:2005(U) powlekane ogniowo w sposób ciągły do obróbki plastycznej na zimno. Warunki techniczne dostawy 9.PN-EN 10327:2005(U) Taśmy i blachy ze stali niskowęglowych powlekane ogniowo w sposób ciągły do obróbki plastycznej na zimno. 10.PN-EN 12767:2003 Warunki techniczne dostawy urządzeń drogowych. Wymagania i metody badań 11.PN-EN :2005 Stałe, pionowe znaki drogowe - Część 1: Znaki stałe 12.EN Stałe, pionowe znaki drogowe - Część 5 Badanie wstępne typu 13.PN-EN : 1990 Oprawy oświetleniowe. Wymagania ogólne i badania 14.PN-EN :2003(U) Oprawy oświetleniowe - Wymagania szczegółowe - Oprawy oświetleniowe drogowe 15.PN-H-74200:1998 Rury stalowe ze szwem, gwintowane 16.PN-EN ISO 2808:2000 Farby i lakiery - oznaczanie grubości powłoki 17.PN-91/H Stal. Kształtowniki walcowane na gorąco 18.PN-S-02205:1998 Drogi samochodowe. Roboty ziemne. Wymagania i badania Inne dokumenty Wytyczne stosowania drogowych barier ochronnych na drogach kraj owych - załącznik do Zarządzenia Nr 31 Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z dnia 23 kwietnia 2010 r Katalog Drogowych Barier Ochronnych. Producent -223-

226 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCHD SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D KRAWĘŻNIKI I OPORNIKI BETONOWE ~ 224 ~

227 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCHD l. WSTĘP 1.1. Przedmiot Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych (zwanej dalej ST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z ustawieniem krawężników i oporników betonowych w ramach Remontu drogi powiatowej łączącej ul. Dąbrowskiego z ul. Wojska Polskiego w Morągu jako objazd na czas rozbudowy ul. Dąbrowskiego 1.2. Zakres stosowania Specyfikacja techniczna (ST) stanowi dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót na drogach Zakres robót objętych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z ustawieniem: Ustawienie oporników betonowych 12x25 z wykonaniem ław betonowych z betonu C12/15 (B15) na podsypce cementowo-piaskowej 1:4 gr. 3 cm Ustawienie krawężników betonowych 15x30 cm z wykonaniem ław betonowych z betonu C12/15 (B15) na podsypce cementowo-piaskowej 1:4 gr. 3 cm Ustawienie krawężników betonowych najazdowych 15x22 cm z wykonaniem ław betonowych z betonu C12/15 (B15) na podsypce cementowo-piaskowej 1:4 gr. 3 cm Ustawienie krawężników betonowych skośnych z wykonaniem ław betonowych z betonu C12/15 (B15) na podsypce cementowo-piaskowej 1:4 gr. 3 cm Krawężniki będą ułożone na podsypce cementowo-piaskowej o grubości 3 cm. Wymiary i szczegółowa lokalizacja krawężników wg Dokumentacji Projektowej Określenia podstawowe Krawężniki betonowe - prefabrykowane belki betonowe rozgraniczające chodniki dla pieszych od jezdni Ława - warstwa nośna służąca do umocnienia krawężnika oraz przenosząca obciążenie krawężnika na grunt Podsypka - warstwa wyrównawcza ułożona bezpośrednio na podłożu lub ławie Pozostałe określenia są zgodne z obowiązującymi odpowiednimi normami i z definicjami podanymi w SST Wymagania ogólne" pkt Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w SST Wymagania ogólne" pkt MATERIAŁY Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania podano w SST Wymagania ogólne" pkt Podstawowe wymagania dotyczące materiałów ~ 225 ~

228 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCHD Wszystkie materiały użyte do budowy powinny pochodzić tylko ze źródeł uzgodnionych i zatwierdzonych przez Inspektora Nadzoru. Źródła materiałów powinny być wybrane przez Wykonawcę z wyprzedzeniem przed rozpoczęciem robót nie później niż 3 tygodnie. Do każdej ilości jednorazowo wysyłanego materiału (krawężników, betonu na ławę, cementu, piasku, masy zalewowej) dołączony powinien być dokument potwierdzający jego jakość na podstawie przeprowadzonych badań. Preferowane są wyroby (krawężniki) i wytwórnie posiadające Aprobatę Techniczną IBDiM Krawężniki betonowe Do wykonania robót należy użyć krawężnik drogowy prostokątny lub trapezowy, jednowarstwowy, gatunku I. Krawężniki winny być wykonane z betonu, spełniającego wymagania: - klasa nie niższa niż B 30, - nasiąkliwość nie większa niż 4%, - mrozoodporność nie niższa niż F 150, - ścieralność na tarczy Boehmego, określona stratą wysokości nie większa niż 3mm. - no śność minimum 31,6kN Powierzchnie krawężników powinny być bez rys, pęknięć i ubytków betonu. Krawędzie elementów powinny być równe i proste. Tekstura i kolor powierzchni górnej (licowej) powinny być jednorodne, struktura zwarta. Dopuszczalne odchyłki wymiarów: - dla wysokości ± 3mm, - dla szerokości i długości ± 8mm. Sprawdzenie wyglądu zewnętrznego należy przeprowadzić na podstawie oględzin elementu poprzez pomiar i policzenie uszkodzeń występujących na powierzchniach i krawędziach elementu. Pomiarów i badań należy dokonywać zgodnie z PN-EN 1340:2004. W razie wystąpienia wątpliwości Inspektor Nadzoru może zmienić sposób pobierania próbek lub poszerzyć zakres kontroli krawężników o inny rodzaj badań Materiały na podsypkę i wypełnienia szczelin pomiędzy ściankami bocznymi Należy stosować następujące materiały: (tablica nr 1 i nr 2) a) na podsypkę cementowo-piaskową: - mieszankę cementu i piasku w stosunku 1:4 z piasku naturalnego spełniającego wymagania według PN- EN 13242:2004, cementu powszechnego użytku spełniającego wymagania PN-EN 197-1:2002 wraz z aktualizacją PN-EN 197-1:2002/A1:2005 i wody odpowiadającej wymaganiom PN-S-96014:1997 lub wody pitnej, b) do wypełniania spoin: ~ 226 ~

229 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCHD mieszankę cementu i piasku w stosunku 1:2 z piasku naturalnego spełniającego wymagania według PN- EN 13242:2004 oraz cementu powszechnego użytku spełniającego wymagania PN-EN 197-1:2002 wraz z aktualizacją PN-EN 197-1:2002/A1: Materiały do wypełnienia szczelin dylatacyjnych Masa zalewowa do wypełniania spoin i szczelin dylatacyjnych w nawierzchniach z kostki powinna być stosowana na gorąco i odpowiadać wymaganiom normy PN-B-24008:1997 lub aprobaty technicznej Materiały do posadowienia krawężników Krawężniki posadowione są na ławie z oporem o wymiarach jak w Dokumentacji Projektowej. Ława wykonana z betonu klasy C-12/15 spełniającą wymagania norm PN-EN x. Do wykonywania betonu należy użyć: - kruszywa spełniającego wymagania normypn-en 13242:2004; (tablica nr 3) uziarnienie kruszywa wchodzącego w skład mieszanki betonowej powinno być tak dobrane, aby mieszanka ta wykazywała maksymalną szczelność i urabialność przy minimalnym zużyciu cementu i wody - uziarnienie według PN-EN 933-1:2000, - cementu portlandzkiego klasy 32.5N według PN-EN 197-1:2002 oraz PN-EN 197-1:2002/A1:2005, portlandzkiego z domieszkami według PN-EN 934-2:2002, - wody wg PN-S-96014:1997 lub wody wodociągowej pitnej, - można użyć dodatków lub domieszek (według PN-EN 934-2:2002) i posiadających aprobatę techniczną IBDiM. ~ 227 ~

230 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCHD Tablica nr 3 Wymagania dla Kruszywa do betonu Lp. Parametry kruszywa Jednostka Opis grupy uziarnienia Badanie 0/31,5 mm 0/31,5 mm wg normy (naturalne) (łamane) 1 Kształt ziarna S ideklarowana FI15, SI15 FI20, SI20 PN-EN 933-4: Wymiar ziarna GC, GF, GN, GA GA90 GA90 GA85 PN-EN 933- GA85 1: Obecność zanieczyszczeń barwa jaśniejsza barwa jaśniejsza PN-B- 6714/12: Pyły fdeklarowana f3 PN-EN 933-1: Ziarna przekruszone lub CDeklarowana C0/100 C75/10 PN-EN 5: łamane/całkowicie zaokrąglone 6 Odporność na SZDeklarowana LA25 LA25 PN-EN rozdrabnianie LADeklarowana 2: Odporność na polerowanie r o V PSV50 PSV50 PN-EN Deklarowana 8: Odporność na ścieranie AAVDeklarowa AAV10 AAV10 PN-EN powierzchniowe na 8: Odporność na ścieranie MDEDeklarowa MDE20 MDE20 PN-EN mikro-deval na 1: Skurcz przy wysychaniu 0,03 0,03 PN-EN SDeklarowana 4: Nasiąkliwość WA241 WA242 WA242 WA242 PN-EN : Mrozoodporność F1 F1 PN EN (odporność na zamarzanie r Deklarowana 1:2001 i odmrażanie) 14 Mrozoodporność z FDeklarowana F1 F1 F2 PN-EN użyciem soli NaCl 2: Zawartość zanieczyszczeń % mlpc0,1 mlpc0,1 PN-EN organicznych lekkich 1: Trwałość a reaktywność % stopień 0 stopień 0 PN-Balkaiczno-krzemionkowa 6714/46: Wskaźnik piaskowy PN-EN 933-8: Zawartość siarczanu ASDeklarowan AS0,2 AS0,2 PN-EN rozpuszczalnego w kwasie a 1: Całkowita zawartość siarki % <0,1 <0,1 PN-EN : Zawartość domieszek % zwiększeni zwiększenie PN-EN wpływających na e czasu 1:2000 układanie i twardnienie betonu 21 Uwolnienia radioaktywności metali ciężkich PAKs lub Bq/kg wiązania - 10minut <120 czasu wiązania - 10minut <120 F1max=0,2 F1max=0,2 5 5 F2max=11, F2max=11, Instrukcja ITB 234/95 ~ 228 ~

231 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCHD podobnych niebezpiecznych substancji 2.6. Przechowywanie i składowanie materiałów Krawężniki powinny być składowane w pozycji wbudowania na otwartej przestrzeni, na podłożu wyrównanym i odwodnionym z zastosowaniem podkładek i przekładek lub na paletach transportowych. Cement można przechowywać nie dłużej niż 3 miesiące. Przechowywanie cementu powinno się odbywać w sposób uniemożliwiający zawilgocenie. Stosować wymagania producenta. Kruszywa należy gromadzić w pryzmach na dobrze odwodnionym placu w warunkach zabezpieczających przed zanieczyszczeniem i przed wymieszaniem różnych rodzajów i frakcji. 3. SPRZĘT Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w SST Wymagania ogólne" pkt Roboty można wykonywać ręcznie przy pomocy drobnego sprzętu z zastosowaniem: - betoniarek do wytwarzania zapraw oraz przygotowania podsypki cementowo-piaskowej, - wibratorów płytowych, ubij aków ręcznych lub mechanicznych Do wytwarzania betonu na ławy: - wytwórnia stacjonarne do wytwarzania mieszanki betonowej wyposażona w urządzenia do wagowego dozowania składników, - samochody samowyładowcze do transportu wyprodukowanej mieszanki betonowej. 4. TRANSPORT Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w SST Wymagania ogólne" pkt.4. Krawężniki mogą być przewożone dowolnymi środkami transportu po osiągnięciu przez beton wytrzymałości minimum 75% wytrzymałości gwarantowanej; w trakcie transportu powinny być zabezpieczone przed przemieszczaniem się i uszkodzeniem. Należy je układać na podkładach i przekładkach drewnianych długością w kierunku osi podłużnej środka transportowego. Sposób ich załadunku na środki transportowe i zabezpieczenie przed przesunięciem w czasie jazdy powinny być zgodne z obowiązującymi przepisami. Wszystkie elementy powinny być oznaczone. Dane ich powinny być umieszczone na palecie transportowej. W przypadku przewożenia luzem należy oznaczać w sposób trwały, co 50 sztukę. Oznaczenie na palecie powinno zawierać, co najmniej: - oznaczenie (określenie) wyrobu, - znak wytwórni, - datę produkcji. Wyprodukowaną mieszankę betonową należy dostarczać na budowę w warunkach zabezpieczających przed wysychaniem, wpływami atmosferycznymi i segregacją. Transport cementu powinien się odbywać w sposób uniemożliwiający zawilgocenie. Stosować wymagania producenta. ~ 229 ~

232 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCHD Pozostałe materiały wg SST Wymagania ogólne". 5. WYKONANIE ROBÓT Ogólne zasady wykonywania robót podano w SST Wymagania ogólne" pkt Ława betonowa Przygotowanie betonu C-12/15 należy wykonywać zgodnie z PN-EN 206-1:2003 ze zmianami oraz PN-B :2004. Ławę betonową z oporem należy wykonać w szalowaniu. Beton rozścielony w szalowaniu powinien być wyrównywany warstwami, przy czym należy stosować minimum, co 50 m szczeliny dylatacyjne wypełnione bitumiczną masą zalewową wg 2.4. Ława betonowa nie może być wykonywana wtedy, gdy temperatura powietrza spadła poniżej 2 C oraz wtedy, gdy podłoże jest zamarznięte i podczas opadów deszczu. Natychmiast po rozłożeniu mieszanki należy przystąpić do jej zagęszczania. Operacja ta powinna zakończyć się po upływie dwóch godzin od chwili dodania wody do suchej mieszanki. Bezpośrednio po zagęszczeniu beton należy zabezpieczyć przed wyparowaniem wody. Pielęgnację należy rozpocząć przed upływem 90 min. Poprzez kilkakrotne zwilżanie wodą w ciągu dnia w czasie, co najmniej 3 dni do 7 dni w czasie suchej pogody Ustawienie krawężników Ustawienie krawężników na ławie betonowej wykonuje się na podsypce cementowopiaskowej 1:4 grubości 3 cm po zagęszczeniu. Krawężniki należy wykonywać ze spoinami szerokości 5 mm minimum, co 50m stosować szczeliny dylatacyjne nad szczelinami dylatacyjnymi ławy betonowej. Przy układaniu krawężników na łukach należy stosować krawężniki o długości 50cm. Światło krawężnika od strony jezdni powinno wynosić 12cm, a przy przejściach dla pieszych 0cm. Rzędne wysokościowe powinny być zgodne z Dokumentacją Projektową Wypełnianie spoin Spoiny należy wypełniać zaprawą cementowo-piaskową 1:2. Spoiny przed zalaniem zaprawą należy oczyścić i zmyć wodą. Szczeliny dylatacyjne należy zalewać masą zalewową wg pkt.2.4. po ich uprzednim starannym oczyszczeniu na pełną głębokość i osuszeniu. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w SST Wymagania ogólne" pkt Badania przed przystąpieniem do robót ~ 230 ~

233 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCHD Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien wykonać badania materiałów przeznaczonych do ustawienia krawężników betonowych i przedstawić wyniki tych badań Inspektorowi Nadzoru do akceptacji. Należy sprawdzić: a) krawężniki betonowe: - wymagania typu: wygląd zewnętrzny, kształt i wymiary powinny być zgodne z PN-EN 1340:2004, - Aprobaty Techniczne, - w wątpliwych przypadkach należy przedstawić komplet badań laboratoryjnych przeprowadzonych przez producenta dla dostarczonej partii materiałów. b) materiały do posadowienia krawężników, podsypek i wypełnienia spoin: - wytrzymałość na ściskanie betonu C-12/15 zgodnie z PN-EN 206-1:2003 ze zmianami oraz PN-B : średnio co drugą partię betonu rozumianą jako ilość betonu zużytą w ciągu jednej działki dziennej i w przypadkach wątpliwych, - konsystencję betonu - przy każdym załadunku, - właściwości cementu klasy 32,5N - zgodność jego właściwości podanych w deklaracji producenta z wymaganiami odpowiednich norm, - masę zalewową- zgodność jej właściwości podanych w deklaracji producenta z wymaganiami wg pktu 2.4, - piasek: uziarnienie (wg PN-EN 933-1:2000), zawartość i jakość pyłów mineralnych (wg PN-EN 933-8:2001 i PN-EN 933-9:2001), zawartość zanieczyszczeń obcych i organicznych - 1 raz przed przystąpieniem do robót dla partii nie większej niż 1500 Mg i każdorazowo przy zmianie źródła dostawy, - wytrzymałość podsypki cementowo-piaskowej na ściskanie na serii 6 próbek (3 dla R7 i 3 dla R28) - 1 raz w czasie budowy i w przypadku wątpliwości; wytrzymałość powinna wynosić min. R7>10 MPa, R28 > 14MPa Badania w czasie wykonywania robót Kontrola wykonania ławy betonowej Należy sprawdzić co 20 mb: a) zgodność profilu podłużnego górnej powierzchni ławy z dokumentacja projektową; dopuszczalne odchyłki niwelety ławy ± 1 cm na każde 100mb, b) odchylenie linii od projektowanego kierunku - nie może przekraczać ± 1 cm na każde 100 mb, c) wymiary ławy, dopuszczalne odchyłki: - dla wysokości - ± 10% wysokości projektowanej, - dla szerokości - ± 20% szerokości projektowanej. d) równość górnej powierzchni ławy mierzona łatą 3 m - nierówności nie mogą przekraczać 1 cm na każde 100 mb Kontrola ułożenia krawężników Należy sprawdzić co 20 mb : a) zgodność niwelety górnej płaszczyzny krawężników z dokumentacją projektową, dopuszczalne odchyłki niwelety ± 1 cm na każde 100 mb, b) usytuowanie w planie - odchyłki nie mogą przekraczać ± 1 cm na każde 100 mb, c) równość górnej powierzchni krawężników mierzona łatą 3 m - nierówności nie mogą przekraczać 0,5 cm na każde 100mb Kontrola wypełnienia spoin ~ 231 ~

234 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCHD Zaprawę do wypełnienia spoin należy skontrolować, co najmniej raz przy wykonywaniu robót i w przypadkach wątpliwych. Wytrzymałość na ściskanie zaprawy powinna wynosić nie mniej niż 30 MPa. Szerokość i dokładność wypełnienia spoin należy skontrolować na każdych 10 metrach ustawionego krawężnika. Spoiny muszą być wypełnione całkowicie na pełną głębokość i mieć szerokość ok. 5 mm. 7. OBMIAR ROBÓT Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST Wymagania ogólne" pkt Jednostka obmiarowa Jednostką obmiarową jest 1m (metr) ustawionego krawężnika betonowego. 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w SST Wymagania ogólne" pkt 8. Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową, SST i wymaganiami Inspektora Nadzoru, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pkt 6 dały wyniki pozytywne Odbiór robót zanikających i ulegających zakryciu Odbiorowi robót zanikających i ulegających zakryciu podlegają: - wykonanie koryta pod ławę, - wykonanie ławy, - wykonanie podsypki. 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w wymaganiami SST Wymagania ogólne" pkt Cena jednostki obmiarowej Cena jednostkowa ustawienia 1 m krawężnika uwzględnia: - zakup i koszty zakupu potrzebnych materiałów, - dostarczenie i koszty dostarczenia potrzebnych materiałów, - koszt zapewnienia niezbędnych czynników produkcji, - prace pomiarowe, roboty przygotowawcze, - wykonanie wykopu pod ławę, - wykonanie szalunku pod ławę betonową, - wykonanie, dostarczenie i wbudowanie mieszanki betonowej C-12/15, - pielęgnacja ławy betonowej, - oczyszczenie ławy, przygotowanie, rozścielenie podsypki i zagęszczenie cementowo-piaskowej grubości 5 cm po zagęszczeniu, - ustawienie krawężników w pionie, - przygotowanie zaprawy cementowej i wypełnienie spoin, - zalanie szczelin dylatacyjnych bitumiczną masą zalewową, - zasypanie zewnętrznej ściany krawężnika i ubicie, ~ 232 ~

235 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCHD wykonanie niezbędnych badań materiałów zgodnie z niniejszą SST 10. PRZEPISY ZWIĄZANE PN-EN 1340:2004 Krawężniki betonowe. Wymagania i metody badań PN-EN 13139:2003 Kruszywa do zaprawy PN-EN 197-1:2002 Cement część 1: Skład, wymagania i kryteria zgodności dotyczące cementu powszechnego użytku. PN-EN 1340:2004 Krawężniki betonowe. Wymagania i metody badań PN-EN 13139:2003 Kruszywa do zaprawy PN-EN 197-1:2002 Cement część 1: Skład, wymagania i kryteria zgodności dotyczące cementu powszechnego użytku. PN-EN 1008:2004 Woda zarobowa do betonu. Specyfikacja pobierania próbek, badania i ocena przydatności wody zarobowej do betonu, w tym wody odzyskanej z procesów produkcji betonu PN-EN 206-1:2003 Beton - Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność PN-B-06265:2004 Krajowe uzupełnienia PN-EN 206-1:2003 Beton. Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność PN-EN 120:2004 Kruszywa do betonu PN-EN 933-1:2000 Badania geometrycznych właściwości kruszyw. Oznaczanie składu ziarnowego. Metoda przesiewania. PN-EN 933-8:2001 Badania geometrycznych właściwości kruszyw. Część 8: Ocena zawartości drobnych cząstek. Badanie wskaźnika piaskowego. PN-EN 933-6:2002 Badania geometrycznych właściwości kruszyw. Część 6: Ocena właściwościpowierzchni. Wskaźnik przepływu kruszyw. PN-EN :2000 Badania chemicznych właściwości kruszyw. Analiza chemiczna. PN-EN :2000 Badania Mechanicznych i fizycznych właściwości kruszyw. Oznaczenia gęstości nasypowej i jamistości PN-78/B-06714/46 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie potencjalnej reaktywnościalkalicznej metodą szybką PN-B-24005:1997 Asfaltowa masa zalewowa PN-B-06050:1999 Geotechnika. Roboty ziemne. Wymagania ogólne BN-88/ Cement. Transport i przechowywanie BN-68/ Drogi samochodowe. Pomiar równości nawierzchni planografem i łatą PN-EN 13242:2004 Kruszywa do niezwiązanych i związanych hydraulicznie materiałów stosowanych w obiektach budowlanych i budownictwie drogowym Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o Drogach publicznych z późniejszymi zmianami (Dz. U. Nr 71, poz. 838 z uwzględnieniem zmian wynikających z Dz U nr 86 poz 950; Dz U 2000 nr 12 poz 135; Dz U 2001 nr 125 poz 1371; Dz U 2002 nr 25 poz 253; Dz U 2002 nr 41 poz 365; Dz U 2002, nr 62 poz554; Dz U 2002nr 74 poz 676; Dz U 2002 nr 89 poz 804; Dz U 2002 nr 113 poz 984; Dz U 2002 nr 216 poz 1826; Dz U 2003 nr 80 poz 721; Dz U 2003 nr 80 poz 717) Katalog szczegółów drogowych ulic, placów i parków miejskich. Katalog powtarzalnych elementów drogowych. ~ 233 ~

236 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCHD SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH D KRAWĘŻNIKI KAMIENNE ~ 234 ~

237 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCHD WSTĘP 1.1. Przedmiot Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych (zwanej dalej ST) są wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z ustawieniem krawężników i oporników kamiennych w ramach Remontu drogi powiatowej łączącej ul. Dąbrowskiego z ul. Wojska Polskiego w Morągu jako objazd na czas rozbudowy ul. Dąbrowskiego 1.2 Zakres stosowania Specyfikacji technicznej ST jest stosowana jako dokument przetargowy przy zlecaniu i realizacji robót, które zostaną wykonane w ramach Zamówienia publicznego wymienionego w ST D Wymagania ogólne" pkt Zakres robót objętych Specyfikacją techniczną Ustalenia zawarte w niniejszej ST dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z ustawieniem krawężników i oporników kamiennych na ławie betonowej z oporem. - Ustawienie krawężników kamiennych o wymiarach 20x30cm z wykonaniem ław betonowych z betonu C12/15 na podsypce cementowo-piaskowej 1:4 gr. 3 cm 1.4 Określenia podstawowe Krawężniki kamienne - element z kamienia naturalnego długości większej od 300 mm, powszechnie stosowany jako obramowanie drogi lub ścieżki Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi przepisami, odpowiednimi polskimi normami oraz z definicjami podanymi w ST D Wymagania ogólne" pkt Ogólne wymagania dotyczące robót Ogólne wymagania dotyczące robót podano w ST D Wymagania ogólne" pkt MATERIAŁY 2.2 Ogólne wymagania dotyczące materiałów Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w ST D Wymagania ogólne" pkt 2. Dopuszcza się do wykorzystania wyłącznie krawężniki kamienne, na które została wydana przez producenta deklaracja zgodności i oznaczone przez producenta znakiem CE. Nie dopuszcza się stosowania azbestu lub materiałów zawierających azbest. 2.3 Stosowane materiały Materiałami stosowanymi są: - krawężniki kamienne wykonane ze skał granitowych o klasie I wg PN-B-11213: piasek na podsypkę i do zapraw, - cement do podsypki i zapraw, - woda, - materiały do wykonania ławy pod krawężniki, - bitumiczna masa zalewowa. ~ 235 ~

238 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCHD Krawężniki kamienne - wymagania techniczne Kształt i wymiary Kształt i wymiary krawężników kamiennych przedstawiono w Dokumentacji projektowej. Ostre krawędzie mogą mieć fazy o nominalnych wymiarach pionowych i poziomych nie przekraczających 2 mm. Końce krawężników łukowych powinny być zaokrąglone. Minimalna długość (dłuższy wymiar) krawężników łukowych powinna wynosić 500 mm Dopuszczalne odchyłki Dopuszczalne odchyłki dotyczące całkowitej szerokości, wysokości oraz powierzchni skośnej powinny być zgodne z PN-EN 1343:2003. Krawężnik powinien odpowiadać klasie 2. Odchyłki oraz nierówności powierzchni czołowych powinny odpowiadać PN-EN 1343:2003 jak dla krawężników obrabianych: - odchyłka od nominalnej całkowitej szerokości i wysokości pomiędzy dwoma powierzchniami obrabianymi: ± 10 mm, - odchyłka na skosach krawężników z fazą dla powierzchni skośnej: ± 5 mm, - prostoliniowość krawędzi równoległych do powierzchni górnej: ± 3 mm, - prostoliniowość krawędzi prostopadłych do powierzchni górnej, 3mm od góry: ± 3 mm, - prostopadłość pomiędzy powierzchniami górną i czołową, gdy tworzą one kąt prosty: ± 7 mm, - nierówność górnej powierzchni: ± 5 mm, - prostopadłość pomiędzy powierzchnią górną i powierzchnią tylną : ± 5 mm, - odchyłka wypukłości wklęsłości na powierzchni: ± 3 mm Mrozoochronność Producent powinien zadeklarować odporność kamienia na zamrażanie/rozmrażanie jak dla klasy 1 (oznaczenie znakiem F1) zgodnie z PN-EN 1343:2003. Badanie należy wykonać zgodnie z PN-EN Wytrzymałość na zginanie Minimalne obciążenie niszczące powinno wynosić: - dla dróg i ulic - 25 kn, - w pozostałych przypadku - 14 kn Składowanie Krawężniki mogą być przechowywane na składowiskach otwartych, posegregowane wg typów, rodzajów, odmian i wielkości Materiały na podsypkę i do zapraw ~ 236 ~

239 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCHD Cement na podsypkę i do zaprawy cementowo-piaskowej powinien być cementem portlandzkim CEM I klasy wytrzymałościowej 32,5 R lub 42,5 R wg PN-EN 197-1:2002, zgodnie z wymaganiami zawartymi w tablicy 2. Przechowywanie cementu powinno się odbywać w warunkach zgodnych z BN-88/ Woda powinna odpowiadać wymaganiom PN-EN 1008:2004. Masa zalewowa do wypełnienia szczelin dylatacyjnych powinna posiadać ważne dokumenty dopuszczające wyrób do stosowania w robotach drogowych zgodnie z ustawą o wyrobach budowlanych. Należy stosować masę zalewową odmiany 1 zgodnie z PN-B-24005:1997. Zaleca się stosowanie masy zalewowej dodatkiem wypełniaczy i odpowiednich polimerów Materiały na ławy betonowe Cement. Należy zastosować cement CEM I 32,5 N odpowiadający wymaganiom przedstawionym w tablicy 2. Dodatkowo cement powinien spełniać wymagania określone w PN-EN 197-1: Kruszywo do betonu. Kruszywo do betonu powinno odpowiadać wymaganiom PN-EN 12620:2004 zgodnie z tablicą 3. ~ 237 ~

240 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCHD Mieszanka betonowa i dodatki. Mieszanka betonowa powinna posiadać klasę konsystencji S2, z dopuszczeniem S1. Ponadto mieszanka betonowa powinna spełniać warunek maksymalnej zawartości alkaliów, która powinna być mniejsza od 3kg/m3. Ilość dodatków do betonu należy określać na podstawie badań wstępnych przeprowadzonych na mieszance betonowej o temperaturze od 15 o C do 22 o C. W badaniu wstępnym należy badać co najmniej 3 próbki pobranego z każdego z 3 zarobów. Maksymalna ilość popiołu lotnego, uwzględniania w wartości tzw. współczynnika k powinna spełniać warunek: - popiół lotny/cement < 0,33 masowo. Dla betonu zawierającego cement CEM I 32,5 dopuszcza się wartość współczynnika k=0,2. ~ 238 ~

241 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCHD Maksymalna ilość pyłu krzemionkowego, uwzględniania w wartości tzw. współczynnika k powinna spełniać warunek: - pył krzemionkowy/cement < 0,11 masowo. Dla betonu zawierającego cement CEM I dopuszcza się stosowanie następujących wartości współczynnika k; - dla określonego współczynnika woda/cement < 0,45: k=2,0, - dla określonego współczynnika woda/cement > 0,45: k=1,0. Zawartość powietrza w mieszance betonowej powinna wynosić od 4 do 8% Beton. Do wykonania ław pod krawężniki należy stosować, dla ławy betonowej - beton klasy zgodnej z dokumentacją projektową, wg PN-EN 206-1:2003. Zawartość chlorków w betonie, określona jako procentowa zawartość jonów chloru w odniesieniu do masy cementu nie powinna przekraczać 1,0% (klasa CI 1,0). Woda powinna odpowiadać wymaganiom PN-EN 1008: SPRZĘT 3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w ST D Wymagania ogólne" pkt Sprzęt Roboty wykonuje się ręcznie przy zastosowaniu: - betoniarek do wytwarzania betonu i zapraw oraz przygotowania podsypki cementowopiaskowej, - wibratorów płytowych, ubijaków ręcznych lub mechanicznych, - sprzęt ręczny. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w ST D Wymagania ogólne" pkt Transport krawężników Krawężniki kamienne należy przewozić samochodami na paletach transportowych, zgodnie z zaleceniami Producenta Transport pozostałych materiałów Transport cementu powinien się odbywać w warunkach zgodnych z BN-88/ Kruszywa można przewozić dowolnym środkiem transportu, w warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem i zmieszaniem z innymi materiałami. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w ST D Wymagania ogólne" pkt Wykonanie koryta pod ławy Koryto pod ławy należy wykonywać zgodnie z PN-B-06050:1999. Wymiary wykopu powinny odpowiadać wymiarom ławy w planie z uwzględnieniem w szerokości dna wykopu ew. konstrukcji szalunku. Nośność i wskaźnik zagęszczenia dna wykonanego koryta pod ławę powinien odpowiadać wymaganiom ST D Profilowanie i zagęszczenia podłoża w korycie". ~ 239 ~

242 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCHD Wykonanie ław Ławy betonowe z oporem wykonuje się w szalowaniu. Betonowanie ław należy wykonywać zgodnie z wymaganiami PN-B i PN-EN 206-1, przy czym należy stosować co 50 m szczeliny dylatacyjne wypełnione bitumiczną masą zalewową. Ława pod krawężnik powinna być wykonana zgodnie z dokumentacją projektową Ustawienie krawężników kamiennych Zasady ustawiania krawężników Światło (odległość górnej powierzchni krawężnika od jezdni) powinno być zgodne z ustaleniami Dokumentacji projektowej. Ustawienie krawężników powinno być zgodne z BN-64/ i odpowiadać ustaleniom określonym w dokumentacji projektowej. Krawężnik kamienny ustawia się bezpośrednio na podsypce cementowo-piaskowej zgodnie z Dokumentacją projektową. 6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w ST D Wymagania ogólne" pkt 6. Przed przystąpieniem do rób Wykonawca powinien: - uzyskać dla każdego materiału wymagane dokumenty zgodnie z Ustawą o wyrobach budowlanych oraz określone w przytoczony normach, - ewentualnie wykonać własne badanie właściwości materiałów przeznaczonych do wykonania robót na wniosek Inżyniera lub jeżeli istnieje podejrzenie, że materiał może nie spełniać wymagań określonych w specyfikacji. - sprawdzić cechy zewnętrzne krawężników. Wszystkie dokumenty i wyniki badań Wykonawca przedstawia Inżynierowi do akceptacji. Sprawdzenie wyglądu zewnętrznego krawężników należy przeprowadzić na podstawie oględzin elementu przez pomiar i ocenę uszkodzeń występujących na powierzchniach i krawędziach elementu zgodnie z pkt i ustaleniami PN-EN 1343 (załącznik A) Badania przed przystąpieniem do robót Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien wykonać na podstawie ustaleń z Inżynierem zakres i częstotliwość badań materiałów przeznaczonych do ustawienia krawężników kamiennych i przedstawić wyniki tych badań Inżynierowi do akceptacji Badania w czasie robót Sprawdzenie koryta pod ławę Należy sprawdzać wymiary koryta oraz zagęszczenie podłoża na dnie wykopu. Tolerancja dla szerokości wykopu wynosi ± 2 cm. Zagęszczenie podłoża powinno być zgodne z pkt Sprawdzenie ław Przy wykonywaniu ław badaniu podlegają: Zgodność profilu podłużnego górnej powierzchni ław z Dokumentacją projektową. Profil podłużny górnej powierzchni ławy powinien być zgodny z projektowaną niweletą. Dopuszczalne odchylenia mogą wynosić ± 1 cm na każde 100 m ławy. b) Wymiary ław. Wymiary ław należy sprawdzić w dwóch dowolnie wybranych punktach na każde 100 m ławy. Tolerancje wymiarów wynoszą: ~ 240 ~

243 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCHD dla wysokości ± 10% wysokości projektowanej, - dla szerokości ± 10% szerokości projektowanej. c) Równość górnej powierzchni ław. Równość górnej powierzchni ławy sprawdza się przez przyłożenie w dwóch punktach, na każde 100 m ławy, trzymetrowej łaty. Prześwit pomiędzy górną powierzchnią ławy i przyłożoną łatą nie może przekraczać 1 cm. d) Odchylenie linii ław od projektowanego kierunku. Dopuszczalne odchylenie linii ław od projektowanego kierunku nie może przekraczać ± 2 cm na każde 100 m wykonanej ławy Sprawdzenie ustawienia krawężników Przy ustawianiu krawężników należy sprawdzać: - dopuszczalne odchylenia linii krawężników w poziomie od linii projektowanej, które wynosi ± 1 cm na każde 100 m ustawionego krawężnika, - dopuszczalne odchylenie niwelety górnej płaszczyzny krawężnika od niwelety projektowanej, które wynosi ± 1 cm na każde 100 m ustawionego krawężnika, - równość górnej powierzchni krawężników, sprawdzane przez przyłożenie w dwóch punktach na każde 100 m krawężnika, trzymetrowej łaty, przy czym prześwit pomiędzy górną powierzchnią krawężnika i przyłożoną łatą nie może przekraczać 1 cm, - wykonanie każdej szczeliny dylatacyjnej. Nierówności podłużne krawężnika należy mierzyć 4-metrową łatą, zgodnie z normą BN-68/ Ocena wyników badań Wszystkie elementy robót, które wykazują odstępstwa od postanowień ST powinny zostać rozebrane i ponownie wykonane na koszt Wykonawcy. 7. ODBIÓR ROBÓT 7.1 Ogólne zasady odbioru robót Ogólne zasady odbioru robót podano w ST D Wymagania ogólne" pkt 8. Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z Dokumentacją projektową, ST i wymaganiami Inżyniera, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pkt 6 dały wyniki pozytywne. 7.2 Odbiór robót zanikających i ulegających zakryciu Odbiorowi robót zanikających i ulegających zakryciu podlegają: - wykonanie koryta pod ławę, - wykonanie ławy, - wykonanie podsypki cementowo-piaskowej 1:4. 8. OBMIAR ROBÓT Jednostką obmiaru robót jest m (metr bieżący) ułożonego krawężnika lub opornika kamiennego na ławie betonowej. Ogólne zasady obmiaru robót podano w ST D-M Wymagania ogólne". 9. PODSTAWA PŁATNOŚCI Cena wykonania 1 m krawężnika lub kamiennego obejmuje: prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, zakup i dostarczenie materiałów na miejsce wbudowania wraz z rozładunkiem, wykonanie wykopu pod ławę, ~ 241 ~

244 SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCHD wykonanie szalunku, wykonanie ławy, ustawienie elementu kamiennego na podsypce, wypełnienie spoin, zasypanie zewnętrznej ściany opornika gruntem i ubicie, przeprowadzenie badań i pomiarów wymaganych w specyfikacji technicznej 10. PRZEPISY ZWIĄZANE 10.1 Normy 10.2 Inne dokumenty ~ 242 ~