TENDENCJE BUDOWNICTWA EKOLOGICZNEGO W POLSCE.

Transkrypt

1

2 Justyna JUCHIMIUK 34 TENDENCJE BUDOWNICTWA EKOLOGICZNEGO W POLSCE. ELEMENTY PRO-EKOLOGICZNE KSZTAŁTOWANIA ARCHITEKTURY, ANALIZA OBSZARU ARCHITEKTURY ENERGOOSZCZĘDNEJ NA PRZYKŁADZIE NOWYCH WIELORODZINNYCH ZESPOŁÓW MIESZKANIOWYCH W WARSZAWIE. WPROWADZENIE Idea budownictwa proekologicznego rozumiana jest często jako tworzenie i budowanie obiektów przy zachowaniu zasad zrównoważonego rozwoju w aspekcie społecznym, ekonomicznym,ekologicznym oraz energooszczędnym. Współczesne technologie wyznaczają nam nowe jakości zamieszkiwania w środowisku mieszkaniowym. PROEKOLOGICZNE KSZTAŁTOWANIE ARCHITEKTURY -TENDENCJE Współczesne tendencje proekologiczne i zero energetyczne w architekturze poświęcają wiele miejsca na oszczędność energii potrzebnej do egzystencji i ochronie środowiska. Można je podzielić na dwie kategorie,pierwsza - zależna od stopnia oszczędności energii i sposobu realizacji, druga- powiązana z typem zastosowanej metody budowlanej. Typologia architektury ekologicznej w zależności od: a/stopnia oszczędności energii i sposobu realizacji: -Budynki energooszczędne (low-energy house LEH 705 Kwh/m2) -Domy pasywne (passive house PH,15 Kwh/m2) -Architektura solarna -Budynki niezależne/samowystarczalne (self-sufficient house-ssh) -Ekowioski (ecovillages) -Budynki w synergii z krajobrazem b/typu zastosowanej metody zrównoważonego poboru energii -czynniki konstrukcyjne wewnętrzne -wpływające na komfort cieplny, z zastosowaniem innowacyjnych materiałów -czynniki zewnętrzne-klimatyczne oraz ukształtowanie środowiska,system zarządzania energia w budynku -czynniki wypośrodkowane- instalacje pozyskujące energie z otoczenia-energia odnawialna 34 Mgr inż. arch., właściciel biura projektowego Studio MMVI 121

3 W artykule przybliżone zostaną rozwiązania z pierwszej grupy zalezie od stopnia oszczędności energii i sposobu realizacji: Budynki energooszczędne (low-energy house LEH 705 Kwh/m2) Zapotrzebowanie na ciepło dla domu niskoenergetycznego kształtuje się na poziomie od 30 do 60 kwh/ (m² rok). W przypadku budynku tradycyjnego wzniesionego zgodnie z obowiązującymi przepisami wartość ta wynosi od 90 do 120 kwh/ (m² rok). Dom pasywny potrzebuje poniżej 15 kwh/ (m² rok). Obiekty wznoszone w standardzie domu niskoenergetycznego mają dobrą izolację przegród zewnętrznych i okna o niskim współczynniku przenikania ciepła. Szczególną uwagę poświęca się miejscom, w których na skutek przerwania ciągłości izolacji cieplnej mogą tworzyć się tzw. mostki termiczne. Nie stosuje się w nich okien połaciowych. Stosuje się wyłącznie wentylację mechaniczną z rekuperacją, aby wykorzystywać ciepło zawarte w powietrzu usuwanym na zewnątrz jako urządzenie dodatkowe stosuje się gruntową czerpnię powietrza. Technologie stosowane w domach niskoenergetycznych: obniżające zużycie energii, w domach nieskoenergetycznych, podobnie jak w domach pasywnych, powszechnie stosuje się kolektory słoneczne, pompy ciepła, rekuperatory czy gruntowe wymienniki ciepła służące do pozyskiwania energii termalnej ze źródeł odnawialnych. Domy pasywne (passive house PH,15 Kwh/m2) W standardzie wznoszenia takich obiektów budowlanych zauważamy dobre parametry izolacyjne przegród zewnętrznych oraz zastosowanie szeregu rozwiązań, mających na celu zminimalizowanie zużycia energii w trakcie eksploatacji. Praktyka pokazuje, że zapotrzebowanie na energię w takich obiektach jest ośmiokrotnie mniejsze niż w tradycyjnych budynkach wznoszonych według obowiązujących norm. Dom pasywny to nowa idea w podejściu do oszczędzania energii we współczesnym budownictwie. Jej innowacyjność przejawia się w tym, że skupia się ona przede wszystkim na poprawie parametrów elementów i systemów istniejących w każdym budynku, zamiast wprowadzania dodatkowych rozwiązań. Dom pasywny wyróżnia bardzo niskie zapotrzebowanie na energię do ogrzewania poniżej 15 kwh/(m² rok). Oznacza to, że w przeciągu sezonu grzewczego do ogrzania jednego metra kwadratowego mieszkania potrzeba 15 kwh, co odpowiada spaleniu 1,5 l oleju opałowego, bądź 1,7 m³ gazu, czy też 2,3 kg węgla.. Z kolei system nawiewnowywiewnej wentylacji zmniejsza o 75-90% straty ciepła związane z wentylacją budynku. Rozwiązaniem często stosowanym w domach pasywnych jest gruntowy wymiennik ciepła. W okresie zimowym świeże powietrze po przefiltrowaniu przechodzi przez to urządzenie, gdzie jest wstępnie ogrzewane. Następnie powietrze dostaje się do rekuperatora, w którym zostaje podgrzane ciepłem pochodzącym z powietrza wywiewanego z budynku. Charakterystyczny dla standardu budownictwa pasywnego jest fakt, że w przeważającej części zapotrzebowanie na ciepło zostaje zaspokojone dzięki zyskom cieplnym z promieniowania słonecznego oraz ciepłu oddawanemu przez urządzenia i przebywających w budynku ludzi. Jedynie w okresach szczególnie niskich temperatur stosuje się dogrzewanie powietrza nawiewanego do pomieszczeń. Obecnie koszt budowy domu pasywnego w Polsce to 8 do 15 procent więcej w stosunku do budowy standardowej. W Niemczech koszty dodatkowe wynoszą jedynie 3-8 procent. 122

4 Architektura solarna Jest to sposób ogrzewania budynku naturalnymi źródłami ciepła, głównie energią słoneczną poprzez odpowiednie ukształtowanie bryły budynku, przeszkleń w nim zamieszczonych, odpowiednie usytuowanie poszczególnych elementów budowli względem pozycji słońca w cyklu rocznym i dziennym oraz zastosowanie innych wspomagających technik ogrzewania alternatywnego takich jak gruntowy wymiennik ciepła. Odpowiednio zaprojektowany budynek, w którym zastosowano dostępne na rynku techniki związane z wykorzystaniem ogrzewania pasywnego budynku takie jak: ściana Trombe'a, stałe elementy zacieniające powierzchnie przeszklone w okresie letnim, ew. markizy, gruntowy wymiennik ciepła, ma znacznie wyższy komfort cieplny od budynków tradycyjnych, a co za tym idzie znacznie mniejsze nakłady eksploatacyjne na ogrzewanie i klimatyzację. Przy zastosowaniu technik ogrzewania pasywnego zmniejszają się nakłady finansowe oraz energetyczne potrzebne do eksploatacji.dom wykonany w systemie ogrzewania pasywnego, który spełnia również normę domu pasywnego nie wymaga tradycyjnej instalacji grzewczej, co znacząco obniża koszty jego budowy, równoważąc częściowo dodatkowe nakłady na jego wybudowanie. Techniki ogrzewania pasywnego są również niezbędnymi, gdy wznosimy budynek autonomiczny. Budynki niezależne/samowystarczalne (self-sufficient house-ssh) Budynek autonomiczny (dom autonomiczny) to budynek zaprojektowany tak, by mógł funkcjonować niezależnie od zewnętrznej infrastruktury, to jest bez dostarczania z zewnątrz energii elektrycznej, wody oraz bez odbierania ścieków i kanalizacji burzowej. Budynek autonomiczny nie jest z definicji przyjazny dla środowiska, jednakże jego niezależność od zewnętrznych (nieodnawialnych) źródeł energii oznacza mniejszy wpływ na środowisko niż budownictwa tradycyjnego. Zwolennicy budownictwa autonomicznego wśród jego zalet wymieniają mniejszy jego wpływ na środowisko i koszty utrzymania oraz większe poczucie bezpieczeństwa przez użytkujących. Ostatnia zaleta wynika z niezależności domu od dostarczania z zewnątrz energii elektrycznej i wody, których dostawy mogą w przypadku normalnego budynku zostać zaburzone w przypadku kataklizmu, wojny, rozruchów, czy zwykłego remontu i konserwacji sieci energetycznej, bądź też wodociągowej. Koszt wybudowania takiego budynku jest jednak wyższy - ocenia się, że za te same pieniądze można zbudować dom w technologii tradycyjnej lub dom autonomiczny o powierzchni około 25% mniejszej od tradycyjnego. Użycie dostępnych na miejscu zasobów (energii słonecznej, energii wiatrowej, wody deszczowej) powoduje zmniejszenie niekorzystnego wpływu na środowisko. W przypadku normalnego budownictwa, większość z tych zasobów jest marnowana. Autonomia zmniejsza wpływ na utrzymanie domu kosztów zewnętrznych (abonament za przyłącza gazowe, elektryczne, wodne, kanalizacyjne i koszt dostarczania energii, wody, gazu).budynki autonomiczne są zazwyczaj również energooszczędne, co pozwala na dalsze zmniejszenie kosztów ich utrzymania. Taka tendencja wynika z tego, że łatwiej zaspokoić potrzeby energetyczne budynku odłączonego od sieci gdy są one mniejsze. Ekowioski Ekowioski to społeczności, których celem jest społecznie, ekonomicznie i ekologicznie: trwały styl życia. Liczba mieszkańców ekowioski to najczęściej

5 osób dlatego, że ten rozmiar jest uważany, zgodnie z ustaleniami z socjologii i antropologii, za optymalny do stworzenia społecznej sieci. Ekowioski są wiejskimi społecznościami miejskimi, które dążą do utrzymania sposobu życia na niskim poziomie wpływu na środowisko naturalne. Mimo, że nie ma wzorcadla realizacji tego celu, ekowioski często charakteryzuje ekologiczne projektowanie, korzystanie z alternatywnych źródeł energii i wspólnotowe życie społeczne. Poniższy diagram przedstawia strukturę ekowiosek. Rys. 1. Struktura ekowiosek Fig. 1 Structure of ecovillages Budynki w synergii z krajobrazem Projekt powinien pozwalać na wykorzystanie tego, co daje natura, czyli na bierne pozyskiwanie energii. Jeśli działka nie jest zacieniona, warto tak usytuować dom, aby wykorzystać energię słoneczną i dzięki temu zmniejszyć zużycie energii na ogrzanie domu. Podstawowym warunkiem efektywnego wykorzystywania energii słonecznej jest odpowiednie usytuowanie go względem stron świata. Istotne przy projektowaniu mogą być także skupiska drzew oraz spadek terenu. DOSTĘPNE BUDOWNICTWO MIESZKANIOWE W Polsce widoczny jest deficyt mieszkaniowy, wahający się pomiędzy 2 a 3 milionami. Według spisu powszechnego w kraju brakuje ok. 1,5 miliona mieszkań w stosunku do liczby gospodarstw domowych a około 2 mln wymaga natychmiastowego,gruntownego remontu. Z uwagi na ilościowy i jakościowy charakter problemu mieszkaniowego zauważa się szybkie budowanie, niekorzystne dla przeciętnego Polaka kredytowanie oraz wysokie ceny za m2. Dobrym przykładem jest Warszawa i jej nowo powstające założenie Miasteczko Wilanów. Nierozważne budowanie 3 milionów mieszkań w Polsce ma również wpływ na szkody przestrzenne i środowiskowe. Problem mieszkaniowy wymaga rozwiązań systemowych - będących połączeniem instrumentów finansowych jaki i przestrzennych, angażujących administracyjne struktury na wszystkich poziomach. Pomocą może służyć system stosowany w Anglii tzw. dostępnego budownictwa 124

6 mieszkaniowego ang. affotrable housing, który jest kompleksowym, publicznoprywatnym systemem budowania. W system ten wpisane są wytyczne gwarantujące wysoka jakość otrzymanej zabudowy, pod względem przestrzennym, technologicznym, ekologicznym, energetycznym i wykonawczym. W dalszej końcowej części artykułu przeanalizuję na przykładzie koncepcji mieszkaniowej w Wilanowie dyrektywę ekologiczną tego systemu. Rys. 2. Struktura angielskiego systemu affordable housing Fig. 2 Structure of affordable housing system in England STUDIUM PRZYPADKU-KONCEPCJA ZAGOSPODAROWANIA TERENÓW MIESZKANIOWYCH W WILANOWIE, WARSZAWA Miasteczko Wilanów miało być drugim Żoliborzem: pełne zieleni, nasycone usługami i sklepami, ze znakomitą komunikacją. Zamiast tego na Polach Wilanowskich pnie się w górę ekskluzywne blokowisko. Jest to realizacja koncepcji urbanistycznej w nowej części Wilanowa. Całkowicie zaplanowana wizja osiedla mieszkaniowego realizowana jest przez renomowane polskie i zagraniczne firmy deweloperskie. Oczekuje się, że całkowita liczba mieszkańców w ciągu 4 lat osiągnie tys. osób. Osiedle jest aktualnie w ok. 60% zrealizowane, natomiast infrastruktura jest ukończona w ok. 30%. Plany publicznych szkół i przedszkoli są już gotowe, a teren na ich budowę zakupiony przez Miasto St. Warszawy. Pierwsze etapy budowy boiska Orlik i placu zabaw mają być zakończone jesienią. Prywatne przedszkole Akademia Uśmiechu jest już niemal wybudowane. Mieszkańcy Miasteczka Wilanów oczekują budowy części handlowej i poprawy infrastruktury drogowej (Al. Rzeczypospolitej ma być w wkrótce otwarta). Wbrew tendencjom panującym na świecie budowania zamkniętych enklaw niemających nic wspólnego z budowaniem przestrzeni miejskiej, obecny etap rozwoju projektu pozwala stwierdzić, iż nie ma porównywalnego osiedla w Europie wybudowanego na tak dużym terenie przez tak wielu graczy z różnych krajów. Budynki mieszkalne harmonizują ze sobą i respektują obecność dwóch dominant, jakimi są: Pałac Wilanowski i Świątynia Opatrzności Bożej. Celem, który udało się 125

7 osiągnąć na obecnym etapie rozwoju osiedla jest m.in. fakt, iż żaden z budynków nie zaburzył obecności tych dwóch obiektów i nie przytłoczył ich wyróżniającym się stylem architektonicznym czy wysokością zabudowy, zachowując tym samym światowy standard wykonania i elegancję rozwiązań projektowych. Polnord i GTC wspólnie zrealizują nowoczesne centrum handlowe w Warszawie. Planowana inwestycja powstanie w prestiżowej lokalizacji, na 7-hektarowej działce w Wilanowie. Początek budowy planowany jest w drugiej połowie 2010 roku. 35 STRATEGIA ROZWOJU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ (ENERGETYCZNEJ) DLA MIASTA STOŁECZNEGO WARSZAWY- Zrównoważone wykorzystanie zasobów naturalnych wiąże się ze zmniejszeniem ich zużycia zarówno w gospodarstwach domowych, jaki w zakładach produkcyjnych czy usługowych. W przypadku użytkowników indywidualnych chodzi o oszczędne korzystanie przede wszystkim z energii i wody. W Warszawie w ramach racjonalnej gospodarki surowcami,miasto chce doprowadzić do znacznego zmniejszenia zużycia energii. W tym celu promowane będzie wykorzystanie energooszczędnych technologii i urządzeń w przemyśle, energetyce i gospodarce komunalnej. Zauważona została potrzeba zmniejszenia strat energii, zwłaszcza cieplnej, w obiektach mieszkalnych, przemysłowych i usługowych. Strategia zakłada podniesienie sprawność wytwarzania energii i doprowadzić do poprawy parametrów energetycznych istniejących już budynków. Oprócz obniżenia wskaźników zużycia energii równie ważnym zadaniem jest zwiększenie w bilansie energetycznym Warszawy zużycia energii ze źródeł odnawialnych. Możliwe jest wykorzystanie energii słonecznej (na potrzeby domów jednorodzinnych) oraz energii pozyskiwanej z biomasy, biogazu wysypiskowego, biogazu z procesów oczyszczania Ścieków. Opracowany zostanie w najbliższym czasie Program rozwoju energii odnawialnej dla Warszawy, w którym będzie można odnaleźć konkretne rozwiania i terminy ich wdrożenia a także zwiększenia recyklingu oraz odzysku materiałowego i energetycznego. STUDIUM PRZYPADKU - PROJEKT ZESPOŁU BUDYNKÓW MIESZKALNYCH Z USŁUGAMI I PARKINGAMI PODZIEMNYMI WIŚNIOWE PODWÓRZE NA TERENIE WILANOWA ZACHODNIEGO W WARSZAWIE W koncepcji zaproponowano stworzenie zespół budynków mieszkalnych z usługami i parkingami podziemnymi wraz z dojściem, dojazdami, zielonym podwórzem ze zbiornikiem retencyjnym i placami zabaw i rekreacji.za priorytetowe przyjęto powiązania funkcjonalno-przestrzenne z sąsiednimi terenami. Zaproponowano stworzenie przestrzeni publicznych spinających tj.amfiteatr, boiska, tereny rekreacyjne, sztuczne zbiorniki wodne oraz zielone przestrzenie na dachu dostępne dla mieszkańców

8 Projektowana inwestycja zajmuje ok m 2 powierzchnia działki przy powierzchni zabudowy ok 7000m 2.Powierzchnia użytkowa mieszkań PUM 20047,43m 2.Ilość mieszkańców to ok.760 przy 183 mieszkaniach i 296. Kubatura obiektu to m 3,ilość kondygnacji naziemnych 4, podziemnych 1.Teren praktycznie płaski, niezabudowany bez drzew i krzewów. Zarośnięty trawą i bylinami. Otaczające tereny z trzech stron pasy dróg i uzbrojeń miejskich z czwartej strony rozpoczęta realizacja zabudowy mieszkaniowej. Droga Nowa 1 jest zrealizowana bez włączenia do zaprojektowanej (nie rozpoczęta realizacja) ul. Sobieskiego bis. Aleja Oś Królewska w sąsiedztwie projektowanej zabudowy nie jest zrealizowana. Wychodząc z założenia stworzenia maksymalnie korzystnych warunków zamieszkiwania i jednocześnie uzyskania największej powierzchni użytkowej, w dostosowaniu do wymiarów i kształtu działki, przyjęto następujące założenia dla projektowanej zabudowy: zabudowa obrzeżna z zielonym podwórzem w środku linię zabudowy przyjęto - wzdłuż ul. Sobieskiego wg wytycznych planu - wzdłuż al. Oś Królewska 4m od linii rozgraniczającej w dostosowaniu do zabudowy sąsiadującej - wzdłuż ul Nowej 6m od linii rozgraniczającej ulicy w dostosowaniu do zabudowy sąsiadującej - wzdłuż linii rozgraniczającej od działki sąsiada od wschodu 4m od niej z lokalnymi odsunięciami w głąb własnej działki w dostosowaniu do projektowanej zabudowy sąsiada wzdłuż tak przyjętej zewnętrznej linii zabudowy zlokalizowano obrzeżny parking 16m szerokości i na nim zlokalizowano 16m głębokości traktu 4-ro kondygnacyjny budynek mieszkalny z lokalnie rozmieszczonymi w parterze usługami (na narożnikach zabudowy w strefie ulic prostopadłych do ul. Sobieskiego bis, na której zakazane jest nawet zatrzymywanie się pojazdów). Od strony ulic otaczających i sąsiadującego zespołu mieszkaniowego 4-ta kondygnacja odsunięta jest o 1m od linii zabudowy wjazd do garażu podziemnego, trafostacje zlokalizowano od ul. Nowa 1, węzły cieplne w dwóch narożnikach pod usługami główne wejście do zespołu zaprojektowano od ul. Sobieskiego bis (tramwaj) tworząc wygrodzony dziedziniec wejściowy prowadzący do reprezentacyjnego dwupoziomowego hallu łączącego parking i parter budynku w strefie klubu mieszkańców i Sali zabaw (dziecięcych). Przestrzeń hallu wprowadza na przejścia piesze do klatek schodowych wejścia do klatek schodowych są z dwóch poziomów - parkingu (zaprojektowanego jako salon naszych samochodów ) - zielonego (wiśniowego) podwórza dachy budynku zaprojektowano jako teren zielony dla mieszkańców zgrupowanych przy poszczególnych klatkach, stanowiący jednocześnie wstępną retencję wód opadowych wewnętrzny zielony dziedziniec z maksymalną ilością zieleni oraz naturalnie ukształtowanych strumieni i zbiorników wodnych Wiśniowe Podwórze stanowi wewnętrzną przestrzeń rekreacyjną dla mieszkańców i jednocześnie system retencyjny wód opadowych (patrz opracowanie Zieleń, układ wodny i wystąpienie o pozwolenie wodno prawne). 127

9 wszystkie mieszkania na parterze mają swój ogródek powiązany z Wiśniowym Podwórzem wszystkie mieszkania na najwyższej (4-tej) kondygnacji mają swój ogródek na dachu powiązany wewnętrznymi schodami mieszkania 2-giej i 3-ciej kondygnacji 4 szt. mają swoją powierzchnię rekreacyjną na dachu dostępną z własnej klatki schodowej. Powierzchnia ta nie może być podzielona lub użytkowana wspólnie 12 mieszkań o powierzchni ~160m 2 ma zaprojektowane kominy do podłączenia kominków Rys. 3. Rzuty podstawowe i plan zagospodarowania przestrzennego terenu - osiedle w Wilanowie, Warszawa- proj. Marek Budzyński architect Fig.3 The basic plans and conceptions of land development of house estate in Wilanow, Warsaw design Marek Budzyński Cechami zgodnymi z przyjętym rozumieniem proekologicznego kształtowania formy urbanistycznej osiedla Wiśniowe Podwórze są Stosunkowo gęsta i zwarta zabudowa Zapewniona minimalna ilość usług w parterze: sklep, gastronomia, klub mieszkańca, wewnętrzne tereny zielone z placem zabaw, zbiornikami retencyjnymi Zapewnienie przestrzeni publicznych Dostęp do komunikacji publicznej,w przyszłości rozbudowywanej 128

10 Rys. 4. Kierunki rozwoju koncepcji architektury proekologicznej- interakcja z architekturą energooszczędną,bioklimatyczną-zmierzanie w stronę standardów architektury zrównoważonej Fig. 4 Direction of pro-ecological architecture development integration with solar and bioclimatic architecture Tending towards sustainable architecture standards Ocena efektywności energetycznej W analizowanym założeniu mieszkaniowym spełniono następujące kryteria : Energooszczędne urządzenia techniczne Zielone elewacje Dachy płaskie pokryte ekstensywna roślinnością(poprawa ochrony cieplnej, bufor wody deszczowej, ochrona pokrycia przed dzialaniem UV i nagłymi zmianami temperatur- popraw mikroklimatu) zielone dachy,częściowo również na parkingu podziemnym Weliminowano mostki termiczne Wentylacja grawitacyjna z nasadami hybrydowymi o małej energochłonności Zwrócić należy uwagę na słabe strony tj Niekonwencjonalne żródła energii-brak Technologie alternatywne-brak Widoczne są jednak możliwości (wymagane prawem)racjonalizacji zużycia energii przez określenie racjonalnej-optymalnej izolacji termicznej przegród,do której ten jeszcze niezrealizowany obiekt będzie zobligowany się dostosować. Osiedle Wiśniowe Podwórze spełnia w swoich założeniach koncepcje zrównoważonego podejścia do budowania, zarówno analizując jego wpływ na środowisko, równowagę ekonomiczną i społeczną wg. przyjętych w diagramie punktów. 129

11 Rys. 5. Zrównoważone budowanie Fig. 5 Sustainable building Ocena cyklu życia produktów w odniesieniu do budynków (ang.life Cycle Assessment LCA) 36 Projektowanie budynków wg.zasad zrównoważonego rozwoju,może wykorzystywać opracowywane obecnie wskaźniki LCA. Ocena cyklu życia budynku jest jedną z technik zarządzania środowiskiem służąca analizie cyklu np. budowlanego, mająca na celu określenie, a nawet jego ocenę. Podstawowymi elementami LCA są : identyfikacja zagrożeń dla środowiska naturalnego ocena ilościowa: materiałów zużytych i ich wpływu na lokalny ekosystem Oddziaływanie wyprodukowanych materiałów na człowieka,tu obiektu budowlanego na mieszkańców Zużycia energii podczas budowy oraz w trakcie eksploatacji obiektu Eksploatacja wynika z całego okresu życia obiektu. W skali tego przedziału czasu uwzględniane są również emisje zanieczyszczeń i odpadów oraz ocena potencjalnych wpływów tych obciążeń na środowisko naturalne. Zatem wprowadzenie wymogu racjonalizacji rozwiązań na etapie projektowania w zakresie zużycia energii jest wstępem do postępowanie wg. zasad zrównoważonego rozwoju. Jest to korzystne zarówno dla inwestora z uwagi na optymalizację kosztów inwestycji oraz późniejszych kosztów eksploatacji. Przez to korzystne dla środowiska naturalnego. Przy projektowaniu Wiśniowego Podwórza przeprowadzono wyżej opisana analizę, która dała pozytywny wynik. Tym samym projekt wpisuje się w zasady kształtowania swojej struktury w poniższy diagram. 36 Kowalski Z., Kulczycka J., Góralczyk M., Ekologiczna ocena cyklu życia procesów wytwórczych (LCA), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

12 Rys. 6. Schemat zasad kształtowania budynku zrównoważonego Fig. 6 Scheme of constructing sustainable building Rys. 7. Wiśniowe Podwórze Wilanów -proj. Marek Budzyński architekt Fig. 7. Wiśniowe Podwórze Wilanów design Marek Budzyński architekt 131

13 PODSUMOWANIE Zgodnie z przyjętymi w maju, przez Parlament Europejski, zmianami w Dyrektywie 2002/91/WE z dn.16 grudnia 2002r. (ang.epbp), począwszy od 2021 r., nowo powstałe budynki na terenie UE muszą być budynkami o prawie zerowym zapotrzebowaniu na energię. Przedstawione tendencje w rozwoju architektury,nie tylko mieszkaniowej kładą wysoki nacisk na energooszczędność. Przed współczesnymi architektami stoi wyzwanie zaprojektowania budynku harmonijnie wyspanego w środowisko, możliwego do realizacji przy minimalnym poborze energii i wykorzystaniu surowców mineralnych oraz niewielkim wpływie na środowisko naturalne. W kształtowaniu opisywanego w artykule osiedla mieszkaniowego, istnieje wiele czynników, które dowodzą o proekologicznym i zrównoważonym modelu zagospodarowani przestrzennego oraz o takich rozwiązaniach funkcjonalnoprzestrzennych.w przyszłości istnieje możliwości jego transformacji w założenie samowystarczalne. Dalszy rozwój proekologicznej architektury mieszkaniowej nierozerwalnie wiąże się z procesem edukacji jej odbiorców - młodego pokolenia - świadomego i zdolnego do rzeczywistych działań prowadzących do zrównoważonego środowiska mieszkaniowego. Powinniśmy zmienić sposób myślenia i dostosować je do powiedzenia jednego z delegatów na konferencji Zrównoważonego Budynku w Maastricht: My nie odziedziczyliśmy Ziemi po naszych ojcach, ale pożyczyliśmy ją od naszych dzieci TENDENCIES IN ECOLOGICAL CONSTRUCTION IN POLAND. PRO-ECOLOGICAL ELEMENTS OF ARCHITECTURAL DESIGN. ANALYSIS OF LOW-ENERGY ARCHITECTURE, CASE STUDY: NEW HOUSING DEVELOPMENT IN WARSAW. This article discusses pro-ecological issues in polish design. An analysis of the problem of introducing low-energy and pro-ecological architecture to the housing structure has been made in the context if its influence on habitable conditions. An attempt has been taken at compiling list of categories that shapes habitability conditions. This problem in question has been illustrated by an example of housing estate in Warsaw - Wisniowe Podwórze. 132