n o w o ś c i w y d a w n i c z e z a p o w i e d z i p r o m o c j e

Transkrypt

1 P a ź d z i e r n i k 2009 (63) informator sieci księgarskiej matras k s i ę g a r n i e n o w o ś c i w y d a w n i c z e z a p o w i e d z i p r o m o c j e w w w. m a t r a s. p l w w w. m a t r a s. p l w w w. m a t r a s. p l

2 TOP MATRASA WRZESIEŃ 2009 Październik Dom nad rozlewiskiem Małgorzata Kalicińska Zysk i S-ka 6. Zmierzch Stephanie Meyer Dolnośląskie 2. Kryształowy anioł Katarzyna Grochola WL 7. Margot Michał Witkowski Świat Książki T O P M a t r a s a 3. Dzieci Ireny Sendlerowej Anna Mieszkowska Muza 4. Nie potrafię schudnąć Pierre Dukan Otwarte 5. Miłość nad rozlewiskiem Małgorzata Kalicińska Zysk i S-ka 8. Przed świtem Stephanie Meyer Dolnośląskie 9. Pamiętnik IV Rzepy Krzysztof Daukszewicz Bellona 10. Homo bimbrownikus Andrzej Pilipiuk Fabryka Słów 11. Zaćmienie Stephanie Meyer, Dolnośląskie 12. Świat finansjery Terry Pratchett, Prószyński i S-ka 13. Czy Pan Bóg jest szczęśliwy i inne pytania Leszek Kołakowski, Znak 14. Gosposia prawie od wszystkiego Monika Szwaja, Sol 15. Tajemnice Jana Pawła II Antonio Socci, Rafael 16. Księżyc w nowiu Stephanie Meyer, Dolnośląskie 17. Zachowaj spokój Harlan Coben, Albatros 18. Zapomniany ogród Kate Morton, Albatros 19. Zwycięzca jest sam Paulo Coelho, Drzewo Babel 20. Za zamkniętymi drzwiami. Kulisy II Wojny Światowej Laurence Rees, Prószyński i S-ka

3 Jesienne ognie Postmodernistyczne zabawy konwencjami to rzecz już mocno osadzona w tradycji literatury fantasy, wspomnieć tu można choćby rodzimą sagę o Wiedźminie czy też twórczość Neila Gaimana. Ten sposób konstruowania rzeczywistości przedstawionej, polegający na odnoszeniu się do współczesności, przemieszaniu wielu konwencji czy też zapożyczaniu wątków i postaci z różnych źródeł, zadomowił się już na dobre w literaturze i wykorzystywany jest przez twórców w wieloraki sposób. W tej konwencji napisane są Jesienne ognie Walerii Komarowej, która z dużą wprawą, ale także z pewną nonszalancją miesza elementy różnych mitologii oraz gatunków literackich, wpasowując je (mniej lub bardziej udatnie) w stworzony przez siebie świat. Para głównych bohaterów, którzy kochają się i nienawidzą, greckie Parki, jednorożce i wilkołaki, elfy i gnomy, a gdzieś w tle walka z Chaosem to tylko niektóre z elementów zapożyczonych przez autorkę z tradycji literackiej i kulturowej. Do tego mamy jeszcze Wrota między światami, klątwę sprzed lat oraz powracający nieustannie motyw zemsty. Całość doprawiona jest cynicznym, miejscami czarnym humorem i brakiem szacunku nawet dla takich świętości literackich, jak Tolkien (np. mocno kpiarski opis krainy elfów i całej tej rasy). Fabuła powieści nie jest nowatorska w żaden sposób: Komarowa opisuje dzieje księżniczki Rejki, przedstawicielki tajemniczej i potężnej rasy feyrów. Dziewczę przemierza świat w poszukiwaniu własnej tożsamości, przy okazji zarabiając na życie jako najemniczka, dosyć specyficzna zresztą, gdyż potrafi władać ogniem oraz przemieniać się w istotę obdarzoną potężnymi pazurami i płonącymi skrzydłami. Wiedzie sobie spokojne życie na Rusi (to jedyna informacja o miejscu akcji, jaką otrzymujemy) do momentu, gdy upomni się o nią przeszłość. I w tym momencie rozpoczyna się klasyczne fantasy ze zbieraniem drużyny, wędrowaniem przez różne światy i przygotowaniami do walki ze złem. Świat wykreowany przez Komarową jest miejscem, gdzie koegzystują ludzie i istoty starszej krwi. Do tych drugich należą feyrowie, którzy podtrzymują Ład świata poprzez niedopuszczenie do przerwania granicy między Chaosem i Ładem. Powieść zaczyna się w momencie, gdy wojna między ludźmi i feyrami (wywołana pewnym smutnym incydentem) trwa już 18 lat. W trakcie przywracania pokoju między rasami rozpocznie się walka o istnienie całego świata. Komarowa mnoży zagadki, intryguje nagłymi zwrotami akcji i ani przez sekundę nie pozwala się nam nudzić. Ponad pięćset stron powieści aż pęcznieje od nagromadzonych niespodzianek, ja- Małgorzata Tomaszek kimi co rusz jesteśmy zaskakiwani, a tempo nie maleje nawet na chwilę. Całość czyta się bardzo dobrze, ale wszystko nie wykracza poza poziom sprawnie napisanego czytadła. Drażni główna bohaterka, która kreuje się na silną i krwiożerczą, tyle że zachowuje się raczej jak słodka idiotka. Komarowa stworzyła niezdecydowaną histeryczkę, wpatrującą się maślanymi oczami w pewnego maga. Nie przeczę, że sympatyczną, jednak trudno utożsamiać się z kimś, kto przypomina gorszą wersję Szarki z powieści Brzezińskiej. Lepiej i wiarygodniej wypadają bohaterowie drugoplanowi, nakreśleni w kilku zdaniach, ale naprawdę pełnokrwiści i niejednoznaczni. Komarowa czasami z trudem panuje nad namnożonymi bez umiaru wątkami, co daje o sobie znać kilkakrotnie: prowadzenie dwutorowej narracji niestety czasami zawodzi, rezultatem czego jest bałagan fabularny. Przesadny sentymentalizm i nadmiar patetyzmu także nie wychodzą powieści na dobre, choć akurat te chwyty można odczytywać jako kpinę z nadętego tonu niektórych dzieł fantasy. Powieść nie broni się również językowo: przedziwna mieszanina języka współczesnego i stylizowanego na starodawny brzmi groteskowo. Zwroty azaliż i czcigodna panno sąsiadują ze stwierdzeniami spadaj oraz mnie to rybka, co daje w sumie niespójny efekt pełen anachronizmów i zwrotów ze słownictwa potocznego, nieraz trudny do przyswojenia. Sprawne pióro i bogata wyobraźnia nie zawsze wystarczą. Gdy przeciwstawimy im nadmiar wątków i trudność w ich ogarnięciu, mało oryginalne wykorzystanie popularnych motywów, a także niezbyt wyrafinowane poczucie humoru, to jasnym się stanie, że nazwisko Komarowej nie może być stawiane w jednym rzędzie z pisarzami takimi jak Łukjanienko, Kornew czy Pielewin. Jako czytadło powieść Komarowej się broni, żal jedynie, że zabrakło tych kilku elementów, dzięki którym Jesienne ognie mogłyby być czymś więcej. Małgorzata Tomaszek Księgarnia Forum w Gliwicach Z n o t a t n i k a k s i ę g a r z a

4 n o w o ś c i w y d a w n i c z e PUBLICAT S.A. Wydawnictwo Papilon Wydawnictwo Dolnośląskie Wydawnictwo Publicat Wydawnictwo Książnica Wydawnictwo Elipsa Orlando Figes Tragedia narodu. Rewolucja rosyjska Mark Ryan Odwaga i gorycz Régine Pernoud Kobieta w czasach katedr Nora Roberts Prawo krwi Historia rewolucji październikowej przedstawiona od pierwszych oznak kryzysu aż do okresu powstania i okrzepnięcia podstawowych instytucji reżimu stalinowskiego. W szerokie tło i opis wydarzeń autor wplata indywidualne losy ważnych postaci rewolucji, przedstawicieli świata kultury oraz zwykłych ludzi. Przytacza liczne fragmenty dzienników i prywatnej korespondencji. Daje wgląd w mentalność rosyjskiego narodu, opisuje jego życie codzienne i podziały społeczne, opisuje mnogość czynników społecznych, które wpłynęły na przebieg rewolucji. Wydawnictwo Dolnośląskie Dokumentalna książka brytyjskiego dziennikarza zafascynowanego postacią jednego z najbardziej zasłużonych, ale też bardzo kontrowersyjnych szpiegów II wojny światowej Thomasa Sneuma, Duńczyka, który dostarczył Brytyjczykom bezcenne informacje na temat nowego niemieckiego systemu radarowego i postępu prac nad bronią atomową. Sneum i jego dokonania zyskały już wcześniej rozgłos dzięki powieści Kena Folleta Lot ćmy. Wydawnictwo Dolnośląskie Praca znanej francuskiej mediewistki, jedna z książek, które pomagają zrozumieć średniowiecze, uświadamiają jego wielkoć i ułomność, obalają mity napisana przystępnie, rzetelnie udokumentowana, wzbogacona ciekawostkami. Lubię francuską szkołę historyczną stwierdza jeden z recenzentów. Zamiast niewiele mówiących faktów z historii politycznej badacze pokazują życie zwykłego człowieka. Pernoud mówi o średniowieczu rzeczy, które wywróciły mi do góry nogami całe wyobrażenie tych czasów. I chwała jej za to! Wydawnictwo Książnica W trakcie prac budowlanych w miasteczku Woodsboro robotnik wydobywa z ziemi czaszkę sprzed pięciu tysięcy lat. Dla młodej pani archeolog, Callie Dunbrook to odkrycie jest życiową szansą i wielkim wyzwaniem. Jej współpracownikiem jest irytujący, ale wciąż pociągający były mąż Jake Graystone. Callie musi zmierzyć się z klątwą ciążącą nad projektem, a także z własną przeszłością, która okazuje się o wiele bardziej skomplikowana, niż sądziła. Wydawnictwo Książnica Victor Sebestyen Rewolucja Jak doszło do upadku komunizmu Remin Nicolas Weneckie zaręczyny Robyn Young Krucjata Kate Jacobs Drugi ścieg Październik 2009 Na początku 1989 r. 6 krajów europejskich miało status państw wasalnych Związku Radzieckiego. Zanim rok dobiegł końca, po kolei zrzuciły jarzmo komunizmu, ogłosiły niezawisłość i wkroczyły na drogę demokracji. W 20 lat po tamtych wydarzeniach Victor Sebestyen, który jako dziennikarz obserwował rozpad Związku Radzieckiego niejako z pierwszych rzędów, opisuje te najważniejsze momenty współczesnej historii. Jego Rewolucja 1989 stanowi frapującą opowieść o tym, w jaki sposób kraje tzw. bloku wschodniego wywalczyły sobie wolność. Wydawnictwo Dolnośląskie Druga po Śniegu w Wenecji (2008) część bestsellerowej serii kryminałów historycznych o komisarzu Tronie, podstarzałym i samotnym pracowniku weneckiej policji. Wenecja, październik 1863 r. Ofiarą morderstwa pada kochanka arcyksięcia Austrii, Maksymiliana. Sprawa szybko obrasta we wszelkie możliwe skandale obyczajowe i polityczne, a zaangażowanie Kościoła tylko pogarsza sytuację. Sam komisarz Tron również stoi na rozdrożu: zdemaskowanie mordercy nie leży w jego interesie. Wydawnictwo Dolnośląskie Powieść historyczna. Kontunuacja bestsellerowego Bractwa. Rok Za potężnymi murami Akki, twierdzy krzyżowców w Palestynie, dojrzewa konflikt, który zmieni losy świata. Po latach przelewu krwi Bractwu udało się doprowadzić do rozejmu między chrześcijanami a muzułmanami. Jednak w samej Akce zawiązany zostaje groźny spisek. Europejscy kupcy, czerpiący zyski z handlu bronią i niewolnikami, układają szokujący plan, by od nowa rozpalić nienawiść w Ziemi Świętej... Wydawnictwo Książnica Kontynuacja bestsellerowej powieści Piątkowy Klub Robótek Ręcznych. Założony przez Georgię Walker sklep z włóczką wciąż działa na Manhattanie, spotykają się też członkinie założonego przy nim klubu. Nowe postacie i wydarzenia zmuszają jednak do tego, by zrobić krok do przodu i albo dokończyć porzucone dawno robótki, albo rozpocząć nowe projekty. Namiętne romanse, pierwsze pocałunki, spotkania po latach, wielkie rozczarowania i wielkie niespodzianki oraz romantyczna wycieczka do Włoch składają się na historię bliską sercu każdej czytelniczki. Wydawnictwo Dolnośląskie

5 PUBLICAT S.A. Wydawnictwo Papilon Wydawnictwo Dolnośląskie Wydawnictwo Publicat Wydawnictwo Książnica Wydawnictwo Elipsa Paul Carson Andrzej Ziemiański Ostatni dyżur Ucieczka z Festung Breslau Clive Barker Wielkie sekretne widowisko William Gibson Mona Liza turbo James Eade Szachy. Nowa powieść mistrza thrillera medycznego. Kiedy Jack Hunt otrzymuje propozycję przeprowadzenia się z rodzinnego Dublina do Chicago i podjęcia tam pracy w renomowanej klinice kardiochirurgicznej, wydaje mu się, iż oto rozpoczyna się nowy, lepszy etap w życiu jego rodziny. W dniu gdy otrzymuje stanowisko ordynatora, spełniają się jego marzenia. Jednakże nieświadomy niczego Jack nieoczekiwanie odnajduje się w sercu szpitalnego koszmaru. Wydawnictwo Książnica Powieść jednego z najwybitniejszych autorów literatury grozy. Pracownik biura przesyłek zaginionych odkrywa zakodowane wiadomości o tajemniczej Szkole, strzegącej magicznej krainy Quiddity. Postanawia ją odnaleźć i z pomocą naukowca-narkomana opracowuje substancję zwaną nuncjo, która pomaga przenieść się na wyższy poziom świadomości. Rozpoczyna się wyniszczająca walka o krainę marzeń, walka, której areną jest małe miasteczko w USA, a strony konfliktu odkryją jeszcze innych przeciwników... Wydawnictwo Książnica Klasyka cyberpunka, trzecia część trylogii Ciągu (Neuromancer, Graf Zero). Gibson oprowadza nas po niezwykłym zmechanizowanym świecie, w którym wielonarodowe korporacje i stechnicyzowani przestępcy walczą o władzę. Mona to dziewczyna o mętnej przeszłości, która dzięki swemu podobieństwu do Angie Mitchell, gwiazdy światowej sieci video, zostaje wplątana w plan jej porwania. Spiskiem kieruje widmowa jaźń, która ma swoje plany wobec Mony, Angie i całej ludzkości. W sprawę zamieszani są szefowie Yakuzy, japońskiego podziemia przestępczego... Wydawnictwo Książnica Praktyczny przewodnik. Jak grać i wygrać Książkę opracowano w taki sposób, by Czytelnik mógł błyskawicznie określić problem i znaleźć rozwiązanie. Autor omawia ponad 300 przykładów, wskazując strategie ofensywne i obronne wykorzystywane w otwarciach, grze środkowej i końcówkach. Każdy ruch zilustrowano trójwymiarowymi diagramami opatrzonymi komentarzem, dzięki którym z łatwością prześledzimy przebieg partii. James Eade jest mistrzem szachowym i autorem kilku książek poświęconych szachom, m.in. bestsellera Chess for Dummies. Wydawnictwo Publicat Ewa Zachara Cajtfikser Nowa powieść jednego za najpopularniejszych polskich autorów. Sensacyjna, rozgrywająca się w błyskawicznym tempie akcja ma za scenerię Festung Breslau od zimy 1945 r. broniącej się przed atakami Armii Czerwonej. W tych dramatycznych okolicznościach agenci różnych wywiadów tropią zagadkę tajemniczych zgonów ludzi powiązanych z wywożeniem z miasta dzieł sztuki. Główni bohaterowie, oficer Abwehry (absolwent Oksfordu i pacyfista) Schielke oraz tajemniczy osobnik o nazwisku Holmes, planują wielki przekręt w gangsterskim stylu. Wydawnictwo Dolnośląskie Cajtfikser to przedmiot użytku codziennego, za którego pomocą można nadrobić przegapione sprawy, a nawet zmienić swoje życie. Większość ludzi korzysta z niego uczciwie, ale zdarzają się spryciarze, którzy usiłują go użyć wyłącznie w niecnych celach. Dwóch młodych ludzi postanawia wykorzystać cajtfikser, aby skłonić babcię do zmiany testamentu Jednak sytuacja się komplikuje, ponieważ energiczna staruszka przy pomocy życzliwych ludzi ucieka z domu. Wkrótce okazuje się, że była w młodości ukochaną prof. Sauera, szalonego wynalazcy cajtfiksera. Wydawnictwo Dolnośląskie Lou Krieger Poker. Praktyczny przewodnik. Jak grać i wygrać Poradnik i dla początkujących, i dla wytrawnych graczy. Jeśli znasz podstawowe zasady, a interesują Cię bardziej zaawansowane strategie czy najlepsze układy kart startowych dla każdej z pięciu omówionych w książce odmian pokera, wybierz odpowiedni rozdział. Jeżeli dopiero uczysz się gry, zacznij lekturę od początku, korzystając z rad eksperta. Lou Krieger jest autorem kilkunastu podręczników tej gry, został też uznany za jedną z najbardziej wpływowych osób w branży w XX wieku. Wydawnictwo Publicat Julian Pottage Brydż. Praktyczny przewodnik. Jak grać i wygrać Opisy ponad 300 przykładów licytacji, rozgrywek i obrony dla szerokiego zakresu rąk, od odzywek otwierających do strategii gry końcowej. Najważniejsze techniki wytrawnego brydżysty - porozumiewanie się poprzez odzywki i sygnały, ocenę siły ręki, planowanie, liczenie i prowadzenie gry poprzez określone zagrania. Julian Pottage, zdobywca wielu mistrzowskich tytułów w brydżu, od ponad 20 lat uczy zasad tej gry. Jest autorem 20 książek poświęconych brydżowi, współpracuje też z kilkoma czasopismami branżowymi. Wydawnictwo Publicat n o w o ś c i w y d a w n i c z e

6 n o w o ś c i w y d a w n i c z e Październik 2009

7 Cisza i słowa Bar dobrych ludzi: wspomnienia J.R. Mohringera to zręcznie poprowadzona narracja o wychowaniu bez ojca, ale przede wszystkim historia chłopca wychowanego w domu kobiet silnych i zasadniczych pań, które odcisnęły piętno na życiu dziecka. Czy jest opowieścią o emancypantkach? Nie, to historia życiem pisana, życiem ćmy barowej. Wujek dobra rada wprowadza dorastającego chłopaka do miejsca zwierzeń, konfesjonału i ucieczki przed szarawą codziennością. Książka maluje raczej ponury obraz dziecięcej miłości, napotykającej na opory z zewnątrz. Ojciec pijący, chcący zabić matkę swego syna pracował jako prezenter w radiu, miał własny program. Głos był wychowawcą, a raczej marzeniem i tęsknotą o nim. Bohaterem staje się nieobecny, upragniony i oczekiwany ojciec zwanym rozczarowaniem. Można powiedzieć, że ojciec spełniał u Mohringera funkcję niepokazującego twarzy, ale wciąż obecnego, trwającego, sprawującego władzę pana. Władza pisał o tym R. Kapuściński w Imperium nigdy się nie śmieje, jest posępna, poważna, mająca monopol na rację. Czym jest tacierzyńska radość? Z drugiej jednak strony Bar dobrych ludzi nie jest tak gorzką impresją w duchu Dickensa jak mogłoby się wydawać, ponieważ nie jest pozbawiona humoru, a przekonujemy się o tym, czytając choćby scenki z życia ekscentrycznego księgarza. Właśnie te fragmenty nie pozostawiają obojętnymi tych, który pociąga kuchnia literacka. Wspomnienia zdobywcy nagrody Pulitzera z 2000 roku są świadectwem inicjacji życiowej, pragnienia całości, pełni i wyrazem dążenia do mądrego poznania, które staje się probierzem motywacji życiowych. Autobiograficzna powieść dotyka kwestii kluczowych dla znaczenia literatury, istoty sięgania po książki, narodzin miłości do czytania. Bo to czytamy we wspomnieniach: Słowa pierwszy raz wprowadziły ład w moim w życiu, uporządkowały chaos, ustaliły wyraźny podział na czarne I białe. [...] Matka była słowem pisanym namacalnym, rzeczywistym, obecnym tu i teraz a ojciec był słowem mówionym niewidzialnym, ulotnym, należał do świata wspomnień. W tej surowej symetrii było coś pokrzepiającego. I w tej symetrii jest też pogląd na podział tego, co męskie, ogólnoludzkie i żeńskie, prywatne, subiektywne, domowe. W refleksji feministycznej matka jest nieobecna, matka operuje przekazem ulotnym, oralnym; to ojciec tu mężczyzna odpowiada za pismo, trwały przekaz. System, który panuje: boleśnie patriarchalny jest świadectwem gry swoim władztwem. Babcia mieszka z dziadkiem ponieważ wie, ze jest od niego finansowo całkowicie zależna; poczucie doświadczanej krzywdy jest znoszone z woli przetrwania, z poczucia bezpieczeństwa. Pełna ochrona godności potrzebowałaby zmian, wymagałaby ryzyka. Tymczasem dziadek, wiedząc doskonale o swojej przewadze bawił się przednio: kazał babci chodzić w łachmanach, skoro nie wystarcza jej porcja dzienna: 4 dolary kieszonkowego. Myśl o płci jako narzędziu władzy kieruje również w stronę nowo wydanej nakładem W.A.B. książki Magdaleny Środy Kobiety i władza, która przekonuje, że nie ma innej drogi niż empatia: poczucie wspólnoty warunkuje zrozumienie społeczne. Książka Środy to lektura, która zobowiązuje do działania trzeba poważnego traktowania i głębokiej refleksji nad tolerancją i prawem do wolności osobistej w wyznaniowym państwie, żeby z uwagą i solidarnością zająć się punkt po punkcie naszą wspólną sprawą. Trzeba lekcji z wrażliwości społecznej i wielu zadań domowych. Mówi się o ucieczce w świat fikcji wrażliwiec jak dachowiec alienuje się i pozwala sobie żyć w wyobraźni, wyłączyć się, pozostać w spokoju, żądać tego spokoju podobnie jak bohaterowie filmu z 2005 roku Życie zapisane w słowach w reż. I. Coixet, który zadaje pytanie: czemu służyłaby prawda? Co dałaby świadomość samobójczej śmierci męża, co dałaby żonie? Czy nie lepiej myśleć, że był to wypadek, wszak wypadki zdarzają się w życiu? Ile waży cierpienie i życie z konsekwencjami? Wszystko jest wypadkiem podobnie jak w książce Bar dobrych ludzi. J. R. wyobcuje się, by następnie rzucić się w gromadę ludzką w poszukiwaniu pomocy, sensu rozmowy, wymiany myśli i doświadczeń. Pragnienie odpowiedzi na pytanie staje się kategoryczne. Dlaczego to mnie się przytrafiło życie w niepełnej rodzinie? Dlaczego moim ojcem jest nie dość, że nieobecny, to jeszcze zapijaczony bawidamek jeszcze szukający własnej tożsamości i drogi w życiu? Czy to mnie się takie życie śniło? O czym chciałaby pani śnić, Cora? O czym chciałby pan śnić, J. R.? Dlaczego doznanie pustki, tęsknoty, porzucenia jest droższe od hermetycznego życia w ciepełku mieszczańskiej idylli? Chciałoby się powiedzieć za dzieckiem-cieniem, dzieckiem doświadczenia, dzieckiem-kamieniem siedzącym na dnie ja: jest bardzo mało rzeczy: cisza i słowa. Chciałoby się znać prawdę. Chciałoby się znać odpowiedź zdaje się mówić autor Baru dobrych ludzi. Tajemnica tkwi w rytmie opowieści. Opowieść odsłoni ją, naga stanie się bliższa. Klimat intymności może jednak zrodzić pytanie o granice autokreacji: w jakim stopniu to, co mówię jest koloryzowaniem rzeczywistości i emocji; co jest prawdą a co kłamstwem o nas samych i naszym życiu? Kiedy kłamstwo staje się prawdą i drogą do zbawienia? Kreacja może być prawdziwa, nie wyklucza miłości do sterylnego świata niematerialnego: Najważniejsze, że mogłem je [słowa] czcić, jeszcze zanim potrafiłem dobrze czytać. Nie ulega wątpliwości, że bar to miejsce, a miejsce to ludzie. Gdy zmarł Steve, właściciel Publicansa, wcześniej Dickensa, bywalcy owego sanktuarium byli bardziej jak sieroty aniżeli żałobnicy. Istotą odwiedzin był ceremoniał konwersacji, inicjowany przez poczciwego barmana, znawcy dusz ludzkich. I tylko dźwięczało pytanie niegdyś zadane barowiczom: ukrywamy się przed życiem czy flirtujemy ze śmiercią? I na czym polega różnica? Thomas More w Utopii pisał o mieście, ze swej definicji obszarze hermetycznym: ulice były tak zaprojektowane, że zapewniona była ochrona przed wiatrem. Magia miejskiego baru chroniła przed wiatrem wewnątrz. Parasolem stawały się przeprowadzone rozmowy, przeczytane książki i obejrzane filmy. Dojmujące klimaty dickensowkie i te rodem z Dziewczynki z zapałkami każą pamiętać o poczuciu zapisanym w sercu i pamięci bohatera: Czasami czułem się taki samotny, że żałowałem, iż w słowniku nie ma jeszcze dłuższego, poważniejszego słowa określenia dla tego stanu. Bo w istocie są tylko słowa i cisza. Magdalena Gruda C i s z a i s ł o w a

8 J ó z e f C z a p s k i Józef Czapski: malarz życia, malarz cierpienia W rozmowie z Barbarą Toruńczyk i Adamem Zagajewskim wyznawał Józef Czapski: Przejmowały mnie zawsze sceny straszne. Sceny tragiczne (...). Mam wrażenie, że mój ekspresjonizm prawdziwy to nie jest zrobić karykaturę, namalować brzydką kobietę czy kalekę, ale wyrazić ból, ból istnienia (...) wyrazić współczucie, które jest we mnie - współczucie wobec grozy życia. Cała malarska twórczość Józefa Czapskiego jest wyrazem dramatycznego odczucia ziemskiej rzeczywistości, rzeczywistości niedoskonałej, ułomnej, skażonej złem moralnym, złem cierpienia, złem śmierci i złem lęku przed śmiercią. Podczas swego długiego życia miał Czapski okazję doświadczyć i niszczącego chaosu historii, i dogłębnej deprawacji człowieka, widział postępującą degradację kultury, kryzys religii i kryzys sztuki. Ale był też w duchowości tego niezwykłego artysty pewien rys, który nieodmiennie kojarzy się z postawą chrześcijańską, jednak nie w sensie konwencjonalnej, powierzchownej praktyki, lecz w sensie niezwykle wrażliwego poczucia stałej mediacji pomiędzy dolegliwym ciężarem ziemskości a wyzwalającym stanem religijnego i estetycznego przeżycia, pomiędzy pełną udręk wędrówką w przestrzeni horyzontalnej i wyzwalającym wzlotem ku niebu, pomiędzy nieuchronnym upadkiem w grzech a nadzieją moralnego odrodzenia. Malarstwo pełniło w życiu Czapskiego rolę szczególną; było, co oczywiste, wymiarem estetycznych fascynacji, płaszczyzną rozwiązywania problemów ściśle formalnych, ale też refleksją nad światem, nad ludzką egzystencją, nad moralną kondycją, nad losem i przeznaczeniem. Estetyczne zauroczenia towarzyszyły pierwszemu kontaktowi Czapskiego z malarstwem Goyi, Cézanne a, van Gogha czy Corota, który - jak wyznał - otworzył mu oczy na malarstwo. W latach dwudziestych był młody artysta pod wielkim wpływem Pankiewicza, Bonnarda, Cézanne a. Pankiewiczowi poświęci później sporą monografię, Bonnardowi piękne pośmiertne wspomnienie, Cézanne owi interesujące studium, w którym fascynacja sztuką francuskiego mistrza połączy się z głębokim zrozumieniem uniwersalnych prawd malarskich i zasadami, z którymi jako członek Komitetu Paryskiego i wychowanek Pankiewicza będzie się jeszcze przez pewien czas solidaryzował. Mimo że Czapski przyjął dobrodziejstwo koloryzmu jako wyzwolenie od ciasnego, akademickiego gorsetu, który krępował przez całe lata malarstwo tematami, wymogiem służebności wobec spraw wyższych, z czasem zacznie coraz wyraźniej dostrzegać sprzeczność pomiędzy czystym Październik 2009 malarstwem a własnym moralnym temperamentem, pomiędzy artyzmem a wrażliwością człowieka pojednanego ze światem doświadczeniem cierpienia. Dlatego kapistycznemu dążeniu do sztuki czystej, absolutnej, sprowadzonej do kultu malarskiego qualité przeciwstawi wewnętrzny nakaz ujawniania dramatyzmu istnienia. Czapski już w tych wczesnych latach czuł, że jego wrażliwość, jego artystyczny, ale i moralny impuls pchają go gdzie indziej, w stronę ekspresjonizmu, tam, gdzie jest miejsce na swobodną eksterioryzację emocji. Dlatego, mimo że w tym okresie głosił jeszcze dość entuzjastycznie prawdy malarstwa czystego, a więc egzystencjalnie beztroskiego, nie obciążonego dramatyczną wizją losu, jednocześnie już wyraźnie odczuwał rozdźwięk pomiędzy myślą moralną, poczuciem wewnętrznej uczciwości a poetyką kapistów. Lata II wojny światowej przeżył przede wszystkim na nieludzkiej ziemi, a później z Armią Andersa na Bliskim Wschodzie. Wtedy też chyba po raz pierwszy naprawdę zrozumiał naturę rzeczywistości, naturę i wszechobecność cierpienia i zła, nieustanne przenikanie się ciemności i światła, zaciekłą rywalizację Arymana z Ormuzdem. Był to czas doświadczeń skrajnych, czas tułaczki przez sowieckie piekło, przez zniszczoną, głodną, pogrążoną w chaosie i przerażeniu Rosję, kiedy to po raz pierwszy w życiu zło objawiło się Czapskiemu w całej swej przepotężnej i skondensowanej postaci. I w czasie uwięzienia, i już po amnestii, w okresie tworzenia Armii Polskiej, gdy podróżował przez Rosję, poszukując śladów zaginionych kolegów, spotykał byłych więźniów, żołnierzy rosyjskich, mieszkańców miasteczek, miast i osad, w jego świadomości skupiało się całe nieszczęście wielomilionowego narodu: więzienia, tortury, cele śmierci, skrajne wyczerpanie, powszechny głód, paraliżujący strach, niszczące choroby, poniżenie, wszechobecna śmierć, która na nikim nie robiła już wrażenia. Słuchał opowieści o dniach i godzinach spędzanych w celach śmierci, o torturach zadawanych przez oprawców z NKWD, o umierających z głodu rodzinach, o dzieciach zjeżdżających dla zabawy na zamarzniętych ciałach, o szczuciu psami, katowaniu podczas przesłuchań, o chorobach z wyczerpania i głodu; sam widział zezwierzęcenie, skrajną demoralizację i degenerację człowieka, widział ziemskie infernum, w którym miliony niewinnych potępieńców cierpiały, niewolniczo pogodzone ze swym losem. Tym ciemnym obszarom przeciwstawiał duchową siłę grup i jednostek, a także sztukę, która w tych warunkach stawała się źródłem ożywczego światła. Fascynacja sztuką, manifestowanie estetycznej wrażliwości było w tych warunkach niewątpliwie wyrazem eskapizmu, ale sztuka gwarantowała również zachowanie moralnego pionu. W tych

9 najtrudniejszych chwilach Czapski nie rozstawał się z poezją Słowackiego, Norwida, wielkich poetów rosyjskich Biełego, Achmatowej, pisał z pamięci historię malarstwa od Davida do współczesności, prowadził wykłady o Pruście. Mistycyzm Słowackiego był dlań ścieżką ku duchowemu wyzwoleniu, wyrazem tak zawsze głęboko odczuwanej tęsknoty do przebóstwienia czy przeanielenia rzeczywistości. Dla Czapskiego wartość duchowego pierwiastka była najważniejsza. Postrzegał bowiem los człowieka w sposób podkreślam ten aspekt - głęboko chrześcijański, tzn. jako nieustanne doznawanie cierpień i podążanie trudną drogą wyrzeczeń ku duchowym wyżynom, jako dramat człowieka skazanego na udrękę bytowania, wydanego na grzech, a jednocześnie tęskniącego do duchowej czystości. Dowodem tej wyższej rzeczywistości, namiastką czystego dobra była dlań właśnie sztuka i te, tak żywo odczuwane napięcia pomiędzy dobrem i złem, niebiańskością i ziemskością znajdują wydaje mi się wyraz w kolorystycznej organizacji jego płócien, bo kolorystyka, oprócz swej funkcji czysto plastycznej, ma tu również sens symboliczny. Tak jest z żółcieniem - kolorem nadziei, niebieskim - barwą ducha i świętości, czerwienią - kolorem krwi. Gra kolorem koresponduje u Czapskiego z dynamiczną grą emocji. Czasem obserwujemy tonację posępną, nostalgiczną, dramatyczną, czasem odczuwamy czystą radość, spokój, pocieszenie, jakby matissowską sérénité. Obrazy te można by ułożyć w wielki poliptyk, malarską opowieść o samotności, starości i cierpieniu. Postacie, często pojedyncze, usytuowane gdzieś w oddali, z boku, zagubione na peryferiach płótna, na peryferiach świata, na skraju myśli i uczuć. Stoją na schodach, w głębi pomieszczeń, oddalone od punktu spojrzenia, w dworcowych poczekalniach, pociągach, na pustych ulicach, w korytarzach, przytłoczone bezmiarem przestrzeni. Są ciche, milczące, ich spojrzenia nie wyrażają żadnych emocji, jakby świat był im obojętny, albo jakby to oni byli obojętni światu. Samotny robotnik ( Robotnik ) spoglądający z jakimś martwym wyrazem oczu na swe spracowane ręce, samotni ludzie w metrze ( Metro Pasteur ), odwrócony twarzą niewidomy żebrak ( Ślepiec ), przytulony do kaloryfera mężczyzna ( Człowiek w poczekalni ), samotnik z nisko opuszczoną głową ( Nędzarz ), samotna, zgorzkniała kobieta przy plakacie z napisem Femme forte, samotna kobieta w czerni na tle harmonii żółto-niebieskiej posadzki ( Samotna kobieta ). Nawet w obrazach, gdzie widzimy grupę lub parę i to nawet w sytuacjach sugerujących dialog (np. Para w kawiarni, Bilard, Para w salonie ), nie czuje się między ludźmi żadnej więzi, ich emocje zdają się neutralne, chłodne, gesty konwencjonalne, pozbawione żywszych impulsów. Tę perspektywę samotności, opuszczenia, nieobecności, braku sugeruje też Czapski przemyślną kompozycją przestrzeni. Bardzo często zasadza się ona na przeciwstawieniu punktu (plamy) - płaszczyźnie, człowieka - bezmiernej przestrzeni tego, co na zewnątrz. Opera Leśna w Sopocie, Podwórko paryskie, W rzeźni, Mężczyzna na wystawie, Wjazd do Paryża, to przykłady takiej właśnie organizacji płótna. Wszystkie one zbudowana są na zasadzie przestrzennej antynomii. Tym, co przede wszystkim przykuwa oko jest w nich przestrzeń, podzielona, kadrowana, będąca połączeniem barwnych płaszczyzn. Przestrzeń wydawałoby się pusta, w której głębia właściwie nie istnieje i równie dobrze można by traktować ją jako zupełnie abstrakcyjną, dopiero po chwili oko wyławia postać i to jej kształt tworzy głębię obrazu, a zarazem przynosi poczucie absolutnego wyobcowania. I w tej wszechogarniającej obojętności świata słychać też wyraźny głos litości, zgodnego i solidarnego współodczuwania. Czapski był malarzem ludzkiego losu. Starał się dać na płótnach obraz człowieczej doli odczuty przez siebie z całą powagą i wrażliwością. Pokazywał człowieka samotnego, obcego w świecie, zagubionego w rzeczywistości, w której przyszło mu żyć, której do końca nie rozumie i którą akceptuje biernie i niejako bezradnie. Czy jednak tylko do ludzi kierował Czapski swe uczucia? W jego obrazach nawet przedmioty martwe wydają się podlegać surowym regułom człowieczego bytowania. Posiadają coś z życia holenderskich martwych, zdają się współistnieć z ludzkim losem, tak samo naznaczone piętnem osamotnienia i zbędności. Jest w płótnach Czapskiego jakaś niesłychanie silna potrzeba utrwalania materii, przedmiotów codziennych, banalnych, brzydkich nawet. Z szacunkiem przysługującym dostojnikom utrwalał wazon, telefon, rower, prosty stół, krzesło, wózki bagażowe, naczynia, kaloryfery, uliczne plakaty, tandetne ornamenty barów i kawiarń, jakby cały świat materii stworzonej godzien był uwagi i adoracji. Malował i ocalał przedmioty wiedziony intuicją, że przedłużyć żywot przedmiotom, to przedłużyć żywot własny, bo pozostaje malarski gest, czujne spojrzenie, unieśmiertelniona malarska wizja, obejmująca sobą cały świat, podobnie jak malowane przezeń nieba, obejmujące sobą, niby przepotężne uczucia, całą widzialną przestrzeń. Nieba Czapskiego: nieba błękitne, modre, czerwone, pełne światła, lub przysłonięte cieniem, nieba z chmurą czerwoną, białą czy żółtą, nieba pełne powietrza i tęsknoty, zlewające się z horyzontem, wtłaczające się z uporem w ziemię, nieba barwiące pola i łąki, nieba, ku którym wznosił swe myśli, pragnienia, modlitwy, prośby, złorzeczenia i podziękowania. Piotr Siemaszko J ó z e f C z a p s k i

10 Październik 2009 Wiemy, że Matka Boża przemawiała do Papieża, chociaż On o tym nie mówił... Karol Wojty a od 26. roku ycia do wiadcza prze y mistycznych!. n o w o ś c i w y d a w n i c z e Jerzy Bralczyk Słowo o słowie Bestseller! Ju w Polsce! Książka ta powstała na podstawie cyklicznej audycji radiowej Słowo o słowie, prowadzonej przez profesora Bralczyka w wielu rozgłośniach radiowych. Zawiera 240 pytań i odpowiedzi, które zostały spisane i zredagowane tak, aby zachować styl właściwy językowi mówionemu. Co znaczy? Skąd pochodzi? Jak wymawiać? Jak pisać? Jak odmieniać? Jak używać? Czy używać? to części, na które podzielony jest poradnik i według których uporządkowano materiał. Wydawnictwo PWN Michael Scott Mag Sekrety nieśmiertelnego Nicholasa Flamela Gdy Księga Maga Abrahama znajdzie się w rękach doktora Johna Dee i Mrocznego Klanu, nastąpi koniec ludzkiej cywilizacji. Dee dzielą od tajemnicy zaledwie dwie ostatnie stronice wydarte przez Josha jeśli uda mu się je zdobyć, niepodzielną władzę nad światem obejmą Mroczni Starsi Czy jest jeszcze nadzieja na ocalenie świata? Drugi tom bestsellerowej serii fantasy Sekrety nieśmiertelnego Nicholasa Flamela. Wydawnictwo Nasza Księgarnia Ta sensacyjna informacja uzyskana przez autora w rozmowie z kard. Deskurem, wieloletnim przyjacielem polskiego papie a, staje si pretekstem do dalszego zbadania tej niezwyk ej wiadomo- ci. Potwierdzenia szuka nie tylko w relacjach kolejnych wiadków, ale tak e po ród nadprzyrodzonych wydarze i znaków towarzysz cych pos udze Jana Paw a Wielkiego jak sam go okre la autor. Wyniki tego ledztwa s absolutnie zaskakuj ce! Rzucaj zupe nie nowe wiat o na rol, jak odegra Jan Pawe II w dziejach wiata, nie tylko jako wybitny przewodnik duchowy, ale i cz owiek maj cy realny kontakt z Bogiem w wymiarze, który trudno sobie wyobrazi... cena: 29,90 z wi cej na stronie: Rafał Zimny, Paweł Nowak Słownik polszczyzny politycznej po 1989 roku Książka obejmuje skrzydlate słowa polskiej polityki, tzn. często powtarzane wyrazy i wyrażenia, których autorstwo nie wszystkim dobrze znane można przypisać uczestnikom polskiego życia publicznego, przede wszystkim politykom lub osobom angażującym się w politykę, np. Alleluja i do przodu!, Anan Kofan, Balcerowicz musi odejść, becikowe, bulterier Kaczyńskich, bura suka, Buzek na wózek. Patrick Gale Notatki z wystawy Wydawnictwo PWN Rachel Kelly jest znaną malarką, która stanowi zagadkę dla najbliższej rodziny. Całe życie miota się pomiędzy pasją tworzenia a wyniszczającymi stanami depresyjnymi. Kiedy zostaje znaleziona martwa w swojej pracowni w Kornwalii, wraz z nowymi, niezwykłymi dziełami, rodzina zaczyna szukać odpowiedzi na niezadane wcześniej pytania. Fragmenty roztrzaskanego życia powoli wychodzą na światło dzienne i staje się jasne, że artystka pozostawiła dzieciom nie tylko talent malarski, lecz także prześladujące ją demony. Wydawnictwo Nasza Księgarnia 10

11 Federico Moccia Wybacz, ale będę ci mówiła skarbie Tadeusz Kowalik Afirmacja młodości w romansie nastolatki ze starszym o dwadzieścia lat mężczyzną. Alex, główny bohater powieści, zbliżający się do czterdziestki zdolny art director, w jednej z czołowych rzymskich agencji reklamowych lubi się otaczać efekciarskimi atrybutami człowieka sukcesu mieszka w lofcie zaprojektowanym przez architekta wnętrz, jeździ najnowszym mercedesem. Lśniąca fasada skrywa jednak pustkę emocjonalną i samotność, po rozstaniu z partnerką, której odejście wprawiło Alexa w głębokie osłupienie. Życie mężczyzny zmienia w okamgnieniu niegroźny wypadek samochodowy, w trakcie którego poznaje Niki, śliczną licealistkę i bez pamięci się w niej zakochuje. Wydawnictwo Muza Najnowsza książka prof. Tadeusza Kowalika szczegółowo przedstawia społecznogospodarcze przemiany w Polsce od 1989 roku. Autor dokonuje krytycznej analizy wydarzeń oraz postaci, które miały znaczący wpływ na rozwój nowo powstałego systemu gospodarczego w naszym kraju. Prezentuje bogaty materiał poznawczy, faktograficzny i dokumentalny. Książka zawiera również pokaźny zbiór dokumentów tworzonych w początkowym okresie przemian w Polsce. Wydawnictwo Muza Richard Cavendish 1001 miejsc historycznych, które warto w życiu zobaczyć Bogato ilustrowany przewodnik, wydany we współpracy z UNESCO, stanowi obszerne kompendium najważniejszych miejsc historycznych świata. Od cudów starożytności, jak Wielki Mur w Chinach i piramidy w Egipcie, do pomników upamiętniających znaczące momenty XX wieku. Bogactwo obiektów z różnych epok, od jaskiń Sterkfontein koło Johannesburga w RPA ( kolebki rasy ludzkiej ) do Checkpoint Charlie w Berlinie, ikonicznego symbolu zimnej wojny. Książka uporządkowana geograficznie i obejmująca ponad 800 barwnych fotografii. W serii również: n o w o ś c i w y d a w n i c z e 1001 cudów natury, które warto w życiu zobaczyć 1001 obrazów, które warto w życiu zobaczyć 1001 ogrodów, które warto w życiu zobaczyć Wydawnictwo Muza 11

12 Październik 2009 n a g r o d a w k o n k u r s i e l i t e r a c k i m Uszczypnij się, bo śnisz 1. Całkiem niedawno wpadła do moich łapsk drugi poetycki tom Rafała Muszera z Mikołowa. Książka była dołączona do Opcji w sumie rzadko kupuję dwa w jednym czy trzy w jednym, gdyż wietrzę w tym podstęp: książka albo pismo musi być do niczego, żeby dwa opchnąć za jedną cenę jak na promocji w markecie. Tym razem okazało się jednak, że książka jak i numer Opcji z w miarę fachowym tekstem o black metalu są warte przeczytania. Nie znałem pierwszej książki Muszera, przyznaję więc, że nie będę porównywał tego tomiku do poprzedniego, jak też nie będę analizował rozwoju twórczości poety. Skupię się raczej na kilku wierszach, żeby pokazać wartość tej ciekawej poezji, a także dokonać szkicowej jej charakterystyki. Mamy tu do czynienia z poetyckim Śląskiem tym razem bardziej notatkowym, ale i bardzo precyzyjnym. Jeden wiersz po pierwszym przeczytaniu zapada od razu w pamięć i trudno o nim nie wspomnieć: na stronie 22 znajduje się utwór o incipicie Od rana... Wiersz jest relacją z soboty takiej jak wiele w małych miasteczkach upał, kibole, nowożeńcy, coś się dzieje, ale nie za wiele. Poeta odnotowuje spotkanie tych grup, które są dla siebie obce (niedojrzali kibole i nowożeńcy). Pojawiają się także znudzone sprzedawczynie ze sklepu, które mają na czym zawiesić wzrok. Niedojrzałe chłopaki żyjący uwielbieniem dla barw klubu zostają zestawieni z osobami wkraczającymi w kolejny etap dorosłości. To wstępowanie w dorosłość jest ukazane nieco kiczowato: obowiązkowe białe welony, mercedesy (poeta użył w wierszu potocznego słowa merol, do czego my, czytelnicy poezji jesteśmy od wielu lat przyzwyczajeni). Białe welony, merol moim zdaniem chodzi o pokazanie, że w Polsce nawet własnego ślubu nie da się zrobić po swojemu, kameralnie i oryginalnie. Wiersz kończy się wersem Takie śląskie Alcatraz. Małe śląskie miasto Mikołów staje się w tym wierszu wyspą-więzieniem, z którego niewiele jest wyjść. Taką próba wyjścia, ale tylko na chwilę, z byle jakiego świata jest dla poety przyroda,. W utworze *** wchodząc do lasu czytamy: Wchodząc do lasu, nie wiem, co jest na końcu tej wąskiej ścieżki, która niebezpiecznie wciąga coraz głębiej Ten wiersz, kończący się zdaniem Zamknąć oczy, // pomyśleć o czymś przyjemnym, ukazuje pragnienie wyjścia poza ustaloną atmosferę miasta, w którym wszystko biegnie swoim rytmem, poprzetykanym nudą. 2. Za to wiersz ***, Ręka pęcznieje po użądleniu osy staje się okazją do namysłu nad istotą interpretacji. Ból nie podlega dowolnej interpretacji pisze Muszer, ból zdaje się mówić poeta jest konkretny jak jego przyczyna, więc niemożliwe jest gdybanie i dawanie na siłę fałszywych interpretacji. Rana jest bardziej czytelna niż uśmiech czytamy dalej. Można to zdanie wziąć za krytykę dzisiejszego świata, gdzie trudno odróżnić uśmiech zwykły, niewymuszony od wytrenowanego na kursach marketingu, który jest falsyfikatem i nic nie znaczy tzn. odsyła do samego siebie i jego jedyną funkcją jest wspomaganie perswazji. Czyli jest symulacją. W takim niezbyt czytelnym świecie, gdzie trudno odróżnić prawdę od fikcji, realny jest przede wszystkim ból, a czytelna rana, która także ma swoją przyczynę i nie istnieje jako falsyfikat. Ran nie można podrobić, gdyż nawet próba samookaleczenie powoduje ranę i ma swoja przyczynę. Można także odczytać pewną intencję poety: dobra książka poetycka to książka o bólu i ranie. Jakby ten ból, który odczuwa poeta uwrażliwia zmysły (W powietrzu ciepły jeszcze oddech / przechodzącej niedawno kobiety), ale wiersz kończy się linijką: Ręka przestaje boleć. Nierealnie. Bez bólu znów poeta wraca do nierealności. Ta nierealność świata także może mieć swoją przyczynę w samotności. Świat bez bólu z falsyfikatami oznak szczęścia prowadzi do poszukiwania w najdrobniejszych okruchach codziennego życia oznak czegoś prawdziwego, realnego. Ból i rana potwierdza życie. Bezbolesne życie jest fikcją, zdaje się sugerować mikołowski poeta. 3. Następny ciekawy wiersz: Jutro nadal będę poszukiwał tego, czego nie zdążyłem znaleźć dzisiaj. Butów na zimę, Waniliowego smaku lodów, Szpaków śmierci jak Waldek miejsca jak Renia pewności jak Olka Świat w poezji Muszera jest wyprany z bezpieczeństwa, radosnej akceptacji; poeta czy bohater liryczny wierszy nie jest współczesnym Wolterem, który stara się udowodnić wszystkim dookoła, że żyjemy w najlepszym świecie ze wszystkich. Żyjemy w świecie, w którym najlepiej skupić 12

13 uwagę na rzeczach i sprawach drobnych, sprawdzonych przez rodzinę czy znajomych, którymi wydają się być przywoływane z imion osoby. Te sprawy drobne w wierszach Muszera to odbicie w lustrze, spotkania z nieznajomymi i znajomymi kobietami, spacer do monopolowego jak w wierszu przywiązanie, który odbywa się w upalny dzień i porównany jest do modlitwy. W utworze wyczuwalna jest sakralizacja picia alkoholu, no bo cóż wydaje się sugerować mikołowski poeta nic się dzieje, w świecie obecnym można istnieć gdy się uwierzy w jego kompletną fikcyjność i się do niego jakoś dostosuje. A tak to poszukuje się oznak pewnej rzeczywistości w bólu albo w piciu. A tak to upał, obserwacje tego co się dzieje koło bloku, trafne lub mniej trafne pointy do tych obserwacji, interpretacje, komentarze Za mało by żyć, więc upojenie może wprowadzić w chwilowe zapomnienie o bylejakości i nudzie. 4. Laboratorium to dziesiątki migawek ze świata najbliższego i tego za oknem dokonane przez kogoś, kto dorastał w cieniu lokalnego parku i legend ludzi, którzy wyszli z tego miasta, jak czytamy w notce zamieszczonej na okładce. Pragnienie wyjścia poza bylejakość, poszukiwanie czegoś więcej niż jest dane. Smutek ogólnie, duszna atmosfera Te wiersze bronią się, choć na pewno nie przewyższają propozycji poetyckich uznanych śląskich twórców jak Krzysztof Siwczyk, Maciej Melecki, Bartłomiej Majzel czy Marty Podgórnik. W poezji Muszera zauważa się jednak pewną antymanieryczność, ba, nawet prostotę. Zauważalne jest także odejście od potężnych, rozbuchanych konstrukcji wiersza Proste referowanie zwyczajnych spraw, notatkowe i drobiazgowe, dodanie point i komentarzy odautorskich do nijakiego istnienia, z którego nie ma wyjścia. Tyle. Ale precyzja myśli i komentowanych zdarzeń spora. Udana książka, trzeba przyznać, i sporo w niej zastanawiających wierszy. (Rafał Muszer, Laboratorium, Katowice 2009) Mateusz Wabik PS. To jest tekst o ulubionej książce poetyckiej z ostatnich kilku miesięcy. Diana Palmer Nieustraszeni st2009 III-XI fala matras.indd 21 Heather Graham Noc śmierci Agent specjalny Rodrigo Ramirez zostaje wysłany w tajnej misji na teksańską farmę, na której prawdopodobnie działa siatka szmuglująca narkotyki z Meksyku. Współwłaścicielką rozległego majątku ziemskiego jest Gloryanne, nieśmiała, lecz silna kobieta, która szybko zaczyna podejrzewać, że jej nowy pracownik Rodrigo nie jest tym, za kogo się podaje. Ten groźny i tajemniczy mężczyzna coraz bardziej jej się podoba, a ona też nie jest mu obojętna. Każde z nich ma do ukrycia wiele tajemnic, a przecież szczerość to podstawa udanego związku Wydawnictwo Mira Aidan jest najstarszym z braci Flynn, którzy odziedziczyli stary dom i rozległą plantację w Luizjanie. Jak przystało na prywatnego detektywa, polega jedynie na faktach, dlatego śmieszą go plotki głoszące, że rodzinna rezydencja Flynnów jest nawiedzona. Jednak gdy odnajduje na terenie posiadłości ludzkie szczątki, zwraca się o pomoc do znawczyni tarota Kendall. Aidan i Kendall próbują wspólnymi siłami dociec prawdy. W miarę prowadzonego śledztwa odkrywają coraz więcej mrocznych tajemnic, a wspólna walka ze złem wzmacniają łączącą ich więź n o w o ś c i w y d a w n i c z e 12/22/08 10:06 AM Wydawnictwo Mira 13

14 n o w o ś c i w y d a w n i c z e Colm Tóibín Brooklyn st2009 III-XI fala matras.indd 22 Linda Lael Miller Trudny wybór Eric Christiansen Krucjaty północne Karin Slaughter Pęknięcie Rance McKettrick postanawia rozpocząć nowe życie. Po śmierci ukochanej żony otwarte przestrzenie Arizony tracą dla niego wszelki urok. Chce rzucić firmę, wraz z córeczkami opuścić rodzinne Indian Rock i związane z nim dramaty. Tymczasem tajemnicza Echo Wells, nowa właścicielka księgarni w miasteczku, zasiewa w nim wątpliwości co do słuszności tej decyzji. Między tą parą powoli budzi się uczucie. Czy potrafią się jednak porozumieć? Rance jest rzeczowym biznesmenem, Echo zawsze była marzycielką Wydawnictwo Mira Colm Tóibín we wzruszający, ale i niepozbawiony humoru sposób ukazuje piekło emigracyjnej izolacji i żmudny proces układania sobie życia od nowa. To także wiarygodny portret kobiety przezwyciężającej własną bierność. Wydawnictwo Rebis Krucjaty północne w odróżnieniu od tych bliskowschodnich nie zaistniały tak bardzo w świadomości historycznej, chociaż były znacznie skuteczniejsze. Ogromne nowe terytoria znalazły się i pozostały w sferze wpływów chrześcijaństwa. Książka Christiansena wzbogacona o nowe odkrycia badaczy średniowiecza bałtyckiego oraz skandynawskiego, jest wyważonym, ale też fascynującym źródłem wiedzy o tej burzliwej epoce. Wydawnictwo Rebis Abigail Campano wraca do domu i na progu swojej sypialni znajduje zwłoki dziewczyny. Myslac, że to jej córka, zabija domniemanego zabójcę, którego zastała na miejscu zbrodni. Agent Will Trent wraz z przydzieloną mu do pomocy młodą policjantką musi rozwiązać trudną sprawę, dysponując jedynie wątpliwymi poszlakami. Wszystko się komplikuje, gdy okazuje się, że oprócz morderstwa doszło także do porwania Wydawnictwo Rebis Adrian Tchaikovsky Imperium czerni i złota Książka wybrana przez największą internetową księgarnię świata amazon.co.uk jako jeden z najlepszych tytułów SF i fantasy w 2008 roku. Miasta-państwa Nizin od dziesięcioleci żyły w spokoju, pokładając wiarę w zapewniające im bezpieczeństwo traktaty. Jednak na dalekich rubieżach ich terytorium rozwinęło się dążące do podboju wszelkimi metodami Imperium Os. Ofiarą doskonale zorganizowanych oddziałów zaczęły padać kolejne krainy... Wydaje się, że jedynie doświadczony wojownik, szpieg, wynalazca i mąż stanu, dostrzega prawdziwe zamiary władców drapieżnego Imperium. Wydawnictwo Rebis Barbara Stanisławczyk Miłosne gry Marka Hłaski Literacka próba wyjaśnienia przyczyn niedojrzałości emocjonalnej i nieumiejętności życia Marka Hłaski. Autorka dopatruje się ich w toksycznym związku z matką, w nagłym i nie całkiem zasłużonym sukcesie literackim, w niezdolności do funkcjonowania poza krajem. Opisuje skomplikowane życie uczuciowe Hłaski, prezentując liczne materiały źródłowe. 12/22/08 10:06 AM David King Wiedeń 1814 Październik 2009 Wydawnictwo Rebis Jak pogromcy Napoleona, bawiąc się, ustalali kształt Europy. Książka w interesujący sposób rzuca światło na zawiłe intrygi towarzyskie i polityczne tego historycznego kongresu sławetnego przyjęcia, podczas którego przekształcono równowagę sił w Europie, zapewniono jej najdłuższy okres pokoju i zapoczątkowano nową epokę. Wydawnictwo Rebis Tadeusz Bór-Komorowski Armia podziemna Gen. dyw. Tadeusz Komorowski Bór był dowódcą Armii Krajowej od lipca 1943 r. aż do chwili upadku Powstania Warszawskiego, jeńcem oflagów niemieckich od października 1944 do 5 maja 1945 r. Uwolniony przez aliantów z obozu w Markt Pongau w Tyrolu udał się do Londynu. Tam podjął obowiązki Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych. Niniejsza książka została napisana w roku 1945 i była przeznaczona dla czytelników, których zapoznać miała z dziejami polskiego podziemia i udziałem Polski we wspólnym wysiłku wojennym Sprzymierzonych. Wydawnictwo Bellona 14

15 RABAT Przypominamy, że możecie Państwo zostać posiadaczami Karty Stałego Klienta, która uprawnia do zakupów z wysokimi rabatami. 5% karta niebieska 10% karta srebrna 20% karta złota RABAT 10% Przy okazji różnych akcji promocyjnych w naszych księgarniach możecie Państwo nabyć książki z rabatem do 50%, otrzymać cenny upominek, a także spotkać się z autorami, których zapraszamy do księgarń. k s i ą ż k a t y g o d n i a Jina Bacarr Perfumy Kleopatry Harlequin Irena Matuszkiewicz Apetyt na kwaśne winogrona Lilka, Oliwia i Mikołaj znają się od lat i zawsze mogą na siebie liczyć. Właśnie zaczynają wspólnie kolejny etap życia. Przed nimi nowa szkoła, nowe wyzwania, nowi znajomi nie zawsze tacy, jakich chcieliby mieć... Ponadto Lilkę czeka egzamin z samodzielności, gdyż na dłuższy czas zostanie sama w domu. A pokusy czyhają wolne mieszkanie to przecież idealna meta na imprezki... Nasza Księgarnia Małgorzata Gutowska-Adamczyk Wystarczy, że jesteś Weronika jest z natury pesymistką. Nie wierzy w siebie ani w to, że odnajdzie w życiu szczęście i miłość. Zapamiętale czyta Zmierzch i skrycie marzy o wielkim, wyjątkowym uczuciu oraz księciu, zbyt doskonałym, by mógł być prawdziwy. Idealny chłopak rodzi się w wyobraźni dziewczyny i żyje w świecie wirtualnym, w prowadzonym przez nią blogu. Czy rzeczywistość może się upodobnić do marzeń? Najnowsza powieść Małgorzaty Gutowskiej-Adamczyk opowiada o dojrzewaniu do miłości, potrzebie kochania i bycia kochanym, pierwszych rozczarowaniach oraz trudnej drodze do zrozumienia, co jest naprawdę wartościowe. Autorka jest laureatką nagrody Książka Roku 2008, przyznawanej przez Polską Sekcję IBBY, za powieść 13. Poprzeczna. Nasza Księgarnia p r o m o c j e 10% k s i ą ż k a M I E S I Ą C A Stanisław Grzybowski Elżbieta Wielka Elżbieta, po tragicznej śmierci matki Anny Boleyn, utraciła tytuł księżniczki i przez wiele lat żyła na wygnaniu. Prześladowana i więziona za panowania swej przyrodniej siostry Marii, po jej śmierci objęła rządy. Ta charyzmatyczna i władcza, ale też nie stroniąca od flirtów królowa panowała 45 lat, a pomyślny dla Anglii okres jej rządów przeszedł do historii jako epoka elżbietańska. Książka zawiera 24 ilustracje czarno-białe. Wydawnictwo Ossolineum 15

16 n a s z e k s i ę g a r n i e Matras Bełchatów, Plac Narutowicza / Matras Będzin, Małachowskiego 7 032/ Matras Wiktoria Białogard, Wojska Polskiego / Matras CHR Sfera Bielsko-Biała, Mostowa 5 033/ Matras Bydgoszcz, Gdańska / Matras Staromiejska Bydgoszcz, Długa / Matras Bydgoszcz, Chodkiewicza / Matras Bydgoszcz, Dworcowa / Matras Kujawska Bydgoszcz, Stary Rynek 15/21 052/ Matras Galeria Pomorska Bydgoszcz, Fordońska 141 (Carrefour) 052/ Matras Pod Arkadami Bydgoszcz, Focha 2 052/ Matras Bytom, Dworcowa 22 (wejście od strony ul. Moniuszki) 032/ Matras Chojnice, Stary Rynek / Matras Chorzów, Wolności / Matras CH AKS Chorzów, Parkowa / Matras Chrzanów, Al. Henryka / Matras Cieszyn, Głęboka / Matras Częstochowa, Al. NMP / Matras Częstochowa, Al. NMP / Matras Elipsa Człuchów, Królewska 8 059/ Matras Wiedza Drawsko Pomorskie, 4 Marca 4 094/ Matras CH Ogrody Elbląg, Płk. Dąbka 152 (Carrefour) 055/ Matras CH Morena Gdańsk, Schuberta 102a (Carrefour) 058/ Matras CH Osowa Gdańsk, Spacerowa 48 (Real) 058/ Matras Galeria Przymorze Gdańsk,Obrońców Wybrzeża1(E. Leclerc) 058/ Matras CH Wzgórze Gdynia, K. Górskiego 2 (Real) 058/ Matras Biały Kruk Gdynia, 10 Lutego 11 (CH Batory) 058/ Matras CH Forum Gliwice, Lipowa 1 032/ Matras Gliwice, Zwycięstwa / Matras Goleniów, Konstytucji 3-go Maja / Matras CH Askana Gorzów Wlkp., Al. Konstytucji 3-go Maja 095/ Matras Grudziądz, Wybickiego / Matras Inowrocław, Solankowa 3 052/ Matras Inowrocław, NMP / Matras Jastrzębie Zdrój, Podhalańska / Matras Jawor, Staszica / Matras CH Galeria Kalisz II Kalisz, Poznańska / Matras Katowice, Stawowa / Matras Papirus Kędzierzyn Koźle, Poniatowskiego 1/3 077/ Matras Edukacja Kołobrzeg, Ratuszowa 2d 094/ Matras Fala Kołobrzeg, Giełdowa 8a 094/ Matras Morska Kołobrzeg, Walki Młodych / Matras Naukowa Koszalin, Rynek Staromiejski 2 094/ Matras Pegaz Koszalin, Zwycięstwa / Matras Galeria Emka Koszalin, Jana Pawła II / Matras Kraków, Rynek Główny / Matras Galeria Krakowska Kraków, Pawia 5 012/ Matras Kraków, al.pokoju 44 (CH Plaza) 012/ Matras Kwidzyn, Chopina 15/8 055/ Matras Legnica, NMP / Matras Lubin,Gen.Sikorskiego20(CH Cuprum-Arena) 076/ Matras Lublin,Staszica2(wej od Krak.Przed) 081/ Matras Lubliniec, Plac Kopernika 1 034/ Matras Łódź, Al. Piłsudskiego 15/23 (Galeria Łódzka) 042/ Matras Manufaktura Łódź, Jana Karskiego 5 042/ Matras Nakło, Rynek 9 052/ Matras Oława, Rynek 4 071/ Matras Opole, Plac Teatralny / Matras Ostrów Wielkopolski, Rynek 12a 062/ Matras Piotrków Trybunalski, Słowackiego / Matras Płock, Pl. Nowy Rynek 3 (D.H. Promenada) 024/ Matras Polkowice, Moniuszki 1a/1 076/ Matras CH King Cross Poznań, Bukowska 156 (Marcelin) 061/ Matras Radom, Żeromskiego / Matras Radomsko, Plac 3 Maja / Matras Ruda Śląska, 1 Maja 310 (CH Plaza) 032/ Matras Staromiejska Słupsk, Stary Rynek / Matras Sosnowiec, Modrzejowska / Matras Starogard Gdański, Ks.Kellera 7 058/ Matras Quo Vadis Strzelce Opolskie, Rynek / Matras CH Turzyn Szczecin, Bohaterów Warszawy 42 (Carrefour) 091/ Matras Eureka Szczecinek, Kardynała Wyszyńskiego 5 094/ Matras Świdnica, Rynek / Matras Świecie, Duży Rynek / Matras Tarnowskie Góry, Krakowska 9 032/ Matras Toruń, Rynek Staromiejski / Matras CH Bielawy Toruń, Olsztyńska 12 (Carrefour) 056/ Matras Toruń, Szeroka / Matras Toruń, Wojska Polskiego 43/45 056/ Matras Tuchola, Świecka / Matras Biały Ptak Tychy, Bocheńskiego / Matras Ustroń, Daszyńskiego 12B 033/ Matras Wałbrzych, Słowackiego 1 074/ Matras Wałcz, Kilińszczaków / Matras im. S. Żeromskiego Warszawa, Al. Solidarności 119/ / Matras CH Arkadia Warszawa, Al. Jana Pawła II / Matras Leksykon Warszawa, Nowy Świat / Matras, Księgarnia WNT Warszawa, ul. Mazowiecka 2/4 022/ Matras CH Wileńska Warszawa, Targowa 72 (Carrefour) 022/ Matras Warszawa, Al. Niepodległości 121/ / Matras Wejherowo, Sobieskiego / Matras Włocławek, 3 Maja 34/36 054/ Matras CH Borek Wrocław, Hallera 52 (Carrefour) 071/ Matras Dolnośląska Wrocław, Świdnicka / Matras Zabrze, 3 Maja 5 032/ Matras Zabrze, ul. Wolności / Matras Zduńska Wola, Królewska 1 (przy Łaskiej) 043/ Matras Profesja Zielona Góra, Sobieskiego / Matras Atena Złocieniec, Józefa Piłsudskiego 2 094/ Matras Złotów, Wojska Polskiego / Matras Żywiec, Żeromskiego 41 (CH Nowy Świat) 033/