Michał Henryk Rudowski

Transkrypt

1 Michał Henryk Rudowski Instytut Informatyki Politechniki Warszawskiej Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych ul. Nowowiejska 15/19, Warszawa NOWE ROZWIĄZANIA TECHNOLOGICZNE W SYSTEMACH INFORMATYCZNYCH WYBRANYCH PRZEDSIĘBIORSTW KOLEJOWYCH W POLSCE I MOŻLIWOŚCI ZMNIEJSZENIA ICH CAŁKOWITYCH KOSZTÓW EKSPLOATACJI Rękopis dostarczono sierpień, 2015 Streszczenie: Współczesne IT charakteryzuje się licznymi rozwiązaniami technologicznymi zwiększającymi wydajność i jednocześnie obniżającymi koszty inwestycyjne oraz operacyjne składające się na całkowity koszt rozwiązania (TCO). Wiodącą rolę pełnią obecnie systemy eksploatowane w technologii chmury obliczeniowej. Celem pracy jest przedstawienie najważniejszych nowych rozwiązań IT wdrożonych w spółkach Grupy PKP oraz próba oceny zasadności kosztów ponoszonych przez spółki widziane nie z perspektywy pojedynczej spółki, ale całej Grupy. W pracy w sposób syntetyczny przedstawiono stan głównych systemów informatycznych największych spółek Grupy PKP na początku drugiej dekady ich działalności. Następnie zaprezentowano zdaniem autora najważniejsze nowe rozwiązania wdrożone w ostatnich latach w wybranych spółkach: PKP PLK, PKP Cargo, PKP Intercity i PKP Informatyka. Autor docenia jakość, nowoczesność, wydajność i niezawodność poszczególnych zastosowanych w różnych spółkach rozwiązań, ale ma wątpliwości czy zastosowanie ich wszystkich jednocześnie jest ekonomicznie uzasadnione. W kolejnym rozdziale przytoczono 10 praw Cloudonomiki sformułowanych przez Weinmana. Ich lektura pokazuje, że nawet optymalne w sensie jednego podmiotu przedsięwzięcia polegające na wdrożeniu nowych rozwiązań nie gwarantują optymalnego działania z punktu widzenia grupy podmiotów.

2 W przypadku Grupy PKP potencjalnie właściwe działania w skali jednej spółki nie skoordynowane w ramach większego wolumenu systemów i danych, wzajemnych powiązań i wymagań wynikających ze specyfiki transportu kolejowego prowadzą nieuchronnie do marnotrawstwa zasobów. W podsumowaniu autor wyjaśnia dlaczego nie jest możliwe ekonomiczne wykorzystanie wielu dobrych, ale różnorodnych rozwiązań i proponuje wprowadzenie wspólnej strategii IT, w ramach której możliwe byłoby skonsolidowanie systemów, w ramach wybranych technologii, co pozwoliłoby spółkom Grupy PKP na uzyskanie korzyści wynikających z kolejno realizowanych: konsolidacji, wirtualizacji, automatyzacji i optymalizacji systemów oraz procesów, co prowadzi do modelu przetwarzania w technologii chmury - Cloud Computing. Słowa kluczowe: systemy informatyczne, chmura obliczeniowa, całkowity koszt posiadania 1. WPROWADZENIE IT jest istotnym elementem każdego współczesnego przedsiębiorstwa i jego jakość (funkcjonalność, dostępność) oraz całkowity koszt (TCO) może decydować w istotnym stopniu o przewadze konkurencyjnej na rynku. Rozwiązania IT są szczególnie ważne w przedsiębiorstwach z rynku kolejowego jakimi są spółki Grupy PKP. Nowoczesne IT charakteryzuje się licznymi rozwiązaniami zwiększającymi znacznie wydajność oraz obniżającymi koszty inwestycyjne i koszty operacyjne składające się razem z ewentualnymi kosztami likwidacji aktywów na całkowity koszt posiadania rozwiązania (TCO). Wiodącą rolę wśród nich pełnią obecnie systemy eksploatowane w technologii chmury, dzięki możliwości zapewnienia zarówno dostępności, jak wydajności dla różnych systemów przy jednoczesnym obniżeniu kosztów wynikającym z konsolidacji, wirtualizacji, automatyzacji dostarczania usług i zarządzania oraz efektu skali dostarczania dużej liczby usług wielu podmiotom korzystającym z usług tych samych dostawców i tych samych technologii. Celem pracy jest przedstawienie nowych rozwiązań IT wdrożonych w spółkach Grupy PKP oraz próby oceny zasadności kosztów ponoszonych przez spółki widziane z perspektywy całej Grupy. W pracy wskazano najistotniejsze zdaniem autora nowe rozwiązania IT zastosowane w ostatnich trzech latach w wybranych spółkach Grupy PKP.

3 W rozdziale drugim przedstawiono w skrócie sytuację wyjściową w zakresie technik informacyjnych po pierwszych dziesięciu latach działalności spółek. W rozdziale trzecim przedstawiono wybrane systemy jako najciekawsze pod względem technologicznym, funkcjonalnym i mogące mieć największe znaczenie dla podmiotów, które te rozwiązania wdrażały. Autor wybrał rozwiązania: HP Cloud Matrix w PKP Informatyka, SAP HANA w PKP PLK, Korporacyjna Hurtownia Danych, SANKO i EKL w PKP Cargo oraz system ERP Oracle ebs, hurtownia danych Oracle Business Intelligence i Oracle Hyperion w PKP Intercity. W rozdziale piątym autor zacytował 10 praw Cloudonomiki sformułowanych przez J. Weinmana w 2008 r. i wskazał, że spółki grupy chociaż niektóre z nich podejmują słusznie wybór znakomitych technologicznie rozwiązań, to w sumie marnotrawią środki wydane na IT, bowiem zestaw jednolitych rozwiązań przy analogicznych korzyściach mógłby być zrealizowany z wykorzystaniem wielokrotnie mniejszych zasobów. W podsumowaniu autor próbuje wskazać drogę do integracji systemów IT w chmurze hybrydowej lub publicznej przez powierzenie usług eksploatacji i utrzymania IT wyspecjalizowanemu dostawcy, który byłby zobowiązany spełnić wymagania spółek z branży kolejowej i byłby w stanie im sprostać. 2. WYBRANE ROZWIĄZANIA WDROŻONE W SPÓŁKACH GRUPY PKP W PIERWSZYCH LATACH DZIAŁALNOŚCI W tej części pracy przedstawiono wybrane najistotniejsze systemy głównych spółek Grupy PKP: PKP PLK, PKP Cargo i PKP Intercity w pierwszej dekadzie ich działalności. Dnia 1 stycznia 2001 roku na podstawie ustawy z dnia 8 września 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego Polskie Koleje Państwowe" przedsiębiorstwo to zostało przekształcone w spółkę akcyjną, z której 1 października 2001 r. wydzielono kolejne spółki prawa handlowego. Ustawa była

4 inspirowana dyrektywą Rady Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG) z dnia 29 lipca 1991 r. w sprawie rozwoju kolei wspólnotowych (91/440/EWG) nakazującą między innymi rozdzielenie funkcji przewoźników pasażerskich i towarowych od funkcji zarządcy infrastruktury (linii kolejowych). Powstały, zatem następujące główne podmioty rynku kolejowego: PKP SA spółka matka grupy PKP, pełni nadzór właścicielski, koordynuje działania innych spółek, wyznacza cele, nadzoruje ich realizację oraz odpowiada za prywatyzację. PKP Polskie Linie Kolejowe SA (PKP PLK) zarządca infrastruktury. PKP Cargo SA (PKP Cargo) główny przewoźnik towarowy i operator logistyczny. PKP Przewozy Regionalne spółka z o.o. (Przewozy Regionalne) ogólnopolski przewoźnik pasażerski obsługujący przewozy lokalne, regionalne i do 2008 r. międzyregionalne z wyjątkiem międzyaglomeracyjnych (tzw. kwalifikowanych), od 2009 r. wydzielony z Grupy PKP jako Przewozy Regionalne spółka z o.o. PKP Intercity sp. z o.o. (PKP Intercity) ogólnopolski przewoźnik pasażerski obsługujący przewozy międzyaglomeracyjne (tzw. kwalifikowane), od 2008 r. przekształcony w PKP Intercity SA, przejął od przewozów Regionalnych przewozy międzyregionalne. Na podstawie tej samej ustawy powołano do życia także kilku mniejszych przewoźników obsługujących przewozy towarowe (Linia Hutnicza Szerokotorowa) oraz pasażerskie (Warszawska Kolej Dojazdowa i Szybka Kolej Miejska w Trójmieście), które korzystały z wydzielonej infrastruktury kolejowej. Oprócz wymienionych powstały spółki specjalistyczne o charakterze infrastrukturalnym: PKP Energetyka, Telekomunikacja Kolejowa i PKP Informatyka obecnie prywatyzowane lub przygotowywane do prywatyzacji. PKP Informatyka przejęła informatyczną obsługę spółek grupy PKP, nie posiadając jednak pozycji monopolistycznej. Spółki posiadały i posiadają możliwość wyboru systemów informatycznych zgodnie z własnymi potrzebami i priorytetami. Systemy informatyczne w Grupie PKP były w większości rozproszone zarówno w obszarze zarządzania ogólnego, jak też w zakresie zarządzania działalnością podstawową. Rozproszenie i zróżnicowanie wynikało z przyczyn technicznych i organizacyjnych. W

5 dużej części systemy te nie należały do nowoczesnych, ale były również wyjątki systemy klasy Enterprise pochodzące od czołowych światowych producentów. Systemy te były wykorzystywane tam, gdzie wymagania niezawodności, ciągłości świadczenia usług, wydajności oraz elastyczności były najwyższe. Oto kilka przykładów: 1. HP Service Guard, pierwszy w Polsce HP Metro Cluster, dla systemów zarzadzania działalnością podstawową PKP Cargo (dawny system SKPZ). 2. Tandem HP Non Stop dla systemu rezerwacji biletów Kurs-90 PKP Intercity, 3. SAP ERP i SAP BW w PKP PLK na HP Integrity rx6600 i rx8400 ze sprzętową wirtualizacją w warstwie baz danych i wirtualizacją softwarową w warstwie aplikacyjnej. 4. Serwery SunFire z systemem Solaris i klaster dla systemu RJ (KWR, OT, ESR) pakiet wspomagania rozkładów jazdy dla PKP PLK i przewoźników kolejowych. 5. Zwirtualizowane z pomocą oprogramowania VMware ESX środowiska systemowe dla celów rozwojowych, testowych i szkoleniowych w PKP Informatyka. 6. Oracle e-business Suite i Oracle Business Intelligence w PKP Intercity. Informacje dotyczące sieciowych, w sensie ogólnokrajowego zasięgu, systemów informatycznych w okresie działalności Przedsiębiorstwa Państwowego PKP i pierwszego dziesięciolecia spółek Grupy PKP, autor niniejszego artykułu przedstawił szczegółowo w rozdziale 5 pracy [7], oraz we wcześniejszych swoich pracach: [3], [4], [6]. Najważniejsze systemy opisane w [7] wdrożone lub modernizowane w wybranych spółkach Grupy PKP w pierwszej dekadzie ich działania przedstawiono w tablicy 1 - systemy ERP oraz w tablicy 2 - systemy zarządzania działalnością operacyjną. Systemy ERP w wybranych spółkach Grupy PKP Tablica 1. Spółka Aplikacja Platforma sprzętowa Platforma systemowa Telekomunikacja Oracle e-business Suite x86 Suse Linux Kolejowa PKP Informatyka Oracle e-business Suite x86 RH Linux Linia Hutnicza Oracle e-business Suite x86 RH Linux Szerokotorowa PKP Intercity Oracle e-business Suite Sun Sparc Sun Solaris i Business Intelligence PKP Przewozy Regionalne SAP ERP x86 MS Windows

6 PKP Cargo SAP ERP PA-RISC/Itanium 2 HP-UX PKP PLK SAP ERP Itanium 2 HP-UX PKP SA SAP ERP x86 MS Windows PKP Energetyka SAP ERP x86 MS Windows Wybrane systemy zarządzania działalnością operacyjną spółek Grupy PKP Tablica 2. Spółka Aplikacje Platforma sprzętowa Platforma systemowa PKP Informatyka Oracle Database, Oracle x86 MS Windows Internet Application Server, Oracle Internet Developer Suite PKP Informatyka Aplikacje tworzenia rozkładu jazdy RJ Sun Sparc Sun Solaris (KWR, OT, ESR) Linia Hutnicza Info-LHS x86 MS Windows Szerokotorowa PKP Intercity Kurs-90* Tandem - HP Non Stop Guardian PKP Intercity Kurs-2008 x86 RH Linux PKP Cargo SWHOPT, ORZ-WIP, PA-RISC/Itanium 2 HP-UX PKP PLK SEPE, SILK, x86 MS Windows *system wdrożony w latach 90. XX w., wymieniono komputery Tandem na HP Non Stop W raporcie Railway Business Forum Problemy Polskiego Kolejnictwa w obszarze informatyki [2] wymieniono więcej systemów informatycznych spółek Grupy PKP. Pomimo licznych błędów dotyczących szczegółowych informacji i wielu braków tego raportu może stanowić on, ze względu na kompleksowe podejście i szeroki zakres danych, istotne źródło ogólnej wiedzy o stanie systemów IT w spółkach Grupy PKP pod koniec pierwszej dekady XXI wieku. Co najważniejsze większość zawartych weń wniosków, mimo błędów w zakresie szczegółowych informacji, jest poprawnych i co niepokojące nadal aktualnych, a sytuacja w zakresie wskazanych braków głównie dotyczących strategii w obszarze IT nie uległa poprawie. 3. NOWE ROZWIAZANIA W SYSTEMACH INFORMATYCZNYCH SPÓŁEK GRUPY PKP

7 W tym rozdziale przedstawiono wprowadzane w ostatnich latach w wybranych spółkach Grupy PKP nowe rozwiązania technologiczne. Rozwiązania zostały wprowadzone zarówno dla aplikacji stosowanych wcześniej, systemów kupowanych w firmach IT jak też zlecanych do realizacji na bazie rozwiązań standardowych. Wskazano najciekawsze rozwiązania wdrożone w spółkach PKP Informatyka, PKP PLK, PKP Cargo i PKP Intercity. Te rozwiązania to: kompleksowe, uniwersalne rozwiązanie sprzętowo-programowe dla świadczenia usług w technologii chmury obliczeniowej - HP Cloud Matrix w PKP Informatyka; specjalizowane rozwiązania sprzętowo-programowe dla aplikacji wspomagania decyzji - SAP HANA w PKP PLK; specjalizowane rozwiązanie sprzętowo programowe dla eksploatacji baz danych i systemów analitycznych Oracle Oracle Exadata i Oracle Exalytics w PKP Cargo; wdrożenie systemu utrzymania taboru SANKO bazującego na rozwiązaniu MAXIMO firmy IBM; zwirtualizowane środowisko sprzętowo-programowe dla systemów ERP, BI oraz aplikacji do planowania i budżetowania wykorzystujące serwery Oracle Sparc T4 i Oracle Sunfire 4170 z systemami Oracle Solaris i Oracle Linux w PKP Intercity. Każde z tych rozwiązań jest lub przynajmniej w momencie zakupu było czołowym rozwiązaniem w swojej kategorii. Jednak ich zróżnicowanie stwarza poważne wątpliwości co do istnienia strategii IT w Grupie PKP. 3.1 PKP Informatyka technologia chmury obliczeniowej W pierwszej dekadzie XXI wieku firma VMware swoim rozwiązaniem hypervisora VMware ESX rozpoczęła rewolucję wirtualizacji IT. Rozwiązanie to umożliwiło uruchomienie wielu niezależnych środowisk systemowych na jednym fizycznym serwerze. Rozwiązania wirtualizacji znane są od ponad 50 lat i były stosowane w komputerach typu

8 mainframe firmy IBM. Dopiero wzrost mocy obliczeniowej powszechnie stosowanych komputerów klasy x86 oraz upowszechnienie inteligentnych macierzy dyskowych spowodowały umożliwienie powszechnego wykorzystywania tego typu rozwiązań w większości przedsiębiorstw. Początkowo wirtualizacja była stosowana tylko dla systemów testowych i rozwojowych, gdzie zawsze była potrzeba posiadania wielu środowisk o najczęściej niewielkich wymaganiach wydajnościowych. W miarę rozwoju technik i produktów wirtualizacji okazało się, że stosowanie tych rozwiązań pozwala na znaczne oszczędności w infrastrukturze informatycznej, kosztach Data Center (powierzchnia, zużycie energii, pracochłonność) nie tylko dla systemów testowych, rozwojowych i szkoleniowych, ale także dla systemów produkcyjnych w tym dla systemów baz danych, które ze względu na intensywne wykorzystywanie podsystemów dyskowych uważano początkowo za trudne do wirtualizacji. Spółka PKP Informatyka od początku swego istnienia używa wirtualizacji korzystając z rozwiązań VMware i innych producentów, a od 2009 roku szeroko wykorzystuje te rozwiązania nie tylko na własny użytek, ale także do świadczenia bezpośrednio usług dla swoich klientów. Wraz z konsolidacją systemów przetwarzania danych oraz umożliwioną dzięki wirtualizacji systemów i macierzy dyskowych automatyzacją zadań administratorskich i wprowadzeniu zaawansowanych narzędzi do zarzadzania środowiskiem sprzętowo-programowym, możliwe się staje świadczenie usług przez udostepnienie aplikacji, środowisk systemowych, baz danych i innych usług na żądanie w chmurze obliczeniowej. Na przełomie 2011 i 2012 r. PKP Informatyka zakupiła i wdrożyła infrastrukturę firmy HP zainstalowaną w obudowie c7000 z przełącznikami sieciowymi vconnect i złożoną z dwu-procesorowych serwerów HP BL460c G7 z oprogramowaniem VMware ESX, systemami operacyjnymi MS Windows Serwer 2008 DC i RH Enterprise Linux. Podsystem dyskowy został zapewniony przez rozbudowaną macierz dyskową HP EVA (Enterprise Virtual Array) 8400, a całość rozwiązania była zarządzana przez oprogramowanie HP Insight Dynamics, które dało systemowi funkcjonalność chmury obliczeniowej. W ten sposób zbudowana chmura służy do świadczenia usług wewnętrznych w ramach spółki i miała być szeroko wykorzystywana i rozbudowywana w celu świadczenia usług w chmurze dla klientów spółek Grupy PKP. W ciągu roku liczba jednocześnie uruchomionych środowisk wirtualnych w tej infrastrukturze przekroczyła

9 100. Na utworzenie i udostepnienie klientowi kolejnych środowisk systemowych z systemami operacyjnymi Windows lub Linux wystarczało kilkadziesiąt minut od zgłoszenia. Niestety firma zrezygnowała z propagowania usług w modelu Cloud Computing dla klientów zewnętrznych pod koniec 2012 r. wraz z nastaniem nowego zarządu, który kierował tym przedsiębiorstwem w latach Obecnie do świadczenia usług wykorzystywane są tylko zwirtualizowane przy pomocy VMware ESX serwery klasy x86. Oprogramowanie dające funkcjonalność chmury nie jest używane, a przeszkolony personel realizuje inne zadania administratorskie i projektowe w różnych komórkach organizacyjnych PKP PLK SAP HANA W PKP PLK od 2007 r. eksploatowano jedno z największych środowisk Systemów SAP ERP i SAP BW w Polsce. Szczególne wymagania wystąpiły w tym środowisku w zakresie controlingu finansowego realizowanego po stronie hurtowni danych SAP BW. Pomimo zastosowania wydajnego serwera HP 8640 (8 dwu-rdzeniowych procesorów Itanium2, 128 GB RAM) oraz wydajnej macierzy dyskowej HP EVA 8100 i rozłożenia logicznych woluminów dyskowych na dużej liczbie fizycznych urządzeń, czas realizacji miesięcznych rozliczeń controlingowych dla całego przedsiębiorstwa był niezadowalająco długi, osiągając nawet kilkanaście godzin. Czas ten miał tendencję wzrostową wraz ze zwiększaniem się rozmiaru danych i obszaru zastosowania systemu. W związku z tym w 2013 r. podjęto decyzję o migracji systemu hurtowni danych SAP BW na nową platformę sprzętową. Wybrano platformę SAP HANA. SAP HANA, to specjalizowane urządzenie z oprogramowaniem do przetwarzania danych charakteryzujące się tym, że całość przetwarzanych danych znajduje się w pamięci operacyjnej systemu. Dzięki temu dostęp do danych w bazie staje się wielokrotnie szybszy. Wdrożenie SAP HANA, które zrealizowano w 2014 r. pozwoliło skrócić czas realizacji miesięcznych operacji controlingowych w spółce PKP PLK o rząd wielkości z

10 kilkudziesięciu godzin do kilkudziesięciu minut. Również realizacja innych operacji w systemie hurtowni danych została wielokrotnie skrócona (od 30 do 50 razy). Jest to przykład, jak zastosowanie odpowiedniej nowej technologii pozwala na istotną poprawę wydajności przetwarzania i podniesienie jakości usług. Platforma SAP HANA nie tylko zwiększyła moc obliczeniową systemów analiz dla aplikacji SAP BW, ale także poprawiła wykorzystanie czasu pracowników pozwalając lepiej zaspokajać potrzeby informacyjne, szybciej dostarczając szczegółowe analizy, pozwalając dokładniej planować i kontrolować procesy, a docelowo w większym stopniu wykorzystać potencjał dotychczasowych rozwiązań SAP. Wdrożenie SAP HANA było częścią większego projektu, którego celem była konsolidacja i wymiana infrastruktury IT dla wszystkich aplikacji biznesowych w spółce. Wzrost ilości danych spółki PKP PLK niezbędnych do kontrolowania procesów biznesowych i inwestycyjnych wymagał skonsolidowania i zoptymalizowania infrastruktury IT w celu obniżenia kosztów utrzymania i zwiększenia mocy obliczeniowych. Po wdrożeniu SAP HANA możliwe jest pełniejsze wykorzystanie systemów transakcyjnych SAP, prowadzenie bardziej złożonych analiz, a także szybkie generowanie raportów. Inwestycję zrealizowano po zamortyzowaniu dotychczasowego rozwiązania, w okresie, w którym była planowana modernizacja sprzętu. PKP PLK wraz z modernizacją sprzętu przejęła sprzęt i zarządzanie systemem od PKP Informatyka PKP Cargo Oracle Exadata i Exalytics z systemem Oracle Businness Intelligence, system SANKO na bazie IBM MAXIMO i rozwój systemu EKL W PKP Cargo w ostatnich paru latach realizowano kilka istotnych projektów związanych z nowymi rozwiązaniami sprzętowymi i programowymi. Najważniejsze z nich to wdrożenie korporacyjnej hurtowni danych z wykorzystaniem specjalizowanych urządzeń Exadata i Exalytics, pakietu oprogramowania IBM: Maximo Asset Management, FileNet oraz Cognos z wykorzystaniem standardowej infrastruktury serwerowej x86 blade

11 i bazy danych DB2 oraz rozwój systemu Elektroniczna Książka Logistyki (EKL), który pozwala zarządzać pojazdami i drużynami trakcyjnymi z uwzględnieniem ich aktualnej pozycji geograficznej. Od 2013 r. PKP Cargo przy pomocy PKP Informatyka i Oracle Polska realizuje projekt Korporacyjnej Hurtowni Danych opartej na technologii Oracle Business Intelligence Enterprise Edition i Oracle Database Enterprise Edition. Oprogramowanie to jest zainstalowane na specjalistycznym sprzęcie, zoptymalizowanym specjalnie dla tych produktów: Oracle Exadata i Oracle Exalytics. Exadata, to specjalna maszyna przeznaczona dla bazy danych Oracle Database Enterprise Edition z opcjami Real Application Clusters oraz Active Data Guard, ze specjalnym inteligentnym systemem dyskowym (storage servers) działającym pod kontrolą Oracle Automatic Storage Management, zoptymalizowana dla aplikacji OLTP i hurtowni danych, pozwalająca na jednoczesne przetwarzanie obu tych rodzajów baz danych z niedostępną dla innego sprzętu wydajnością. Exalytics, to system zoptymalizowany dla aplikacji wspomagania decyzji takich jak systemy hurtowni danych i business intelligence, w szczególności dla oprogramowania Oracle Business Intelligence Enterprise Edition, którego przetwarzanie odbywa się w pamięci operacyjnej. Dodatkowo system będzie wykorzystywał do równoległej replikacji narzędzie Oracle Golden Gate i oprogramowanie Oracle Data Integrator jako platformę integracyjną. Zakres tworzonej hurtowni danych obejmie wszystkie obszary działalności PKP Cargo: obsługa handlowa przewozów, eksploatacja i utrzymanie taboru, finanse, HR, gospodarka materiałowa, zakupy i wsparcie zarzadzania. Źródłem danych będą obecnie eksploatowane w spółce systemy transakcyjne w tym: SWHOPT, system SANKO oparty o rozwiązanie IBM Maximo Asset Management, SAP ERP, Elektroniczna Książka Logistyki. Celem wdrożenia hurtowni danych jest wsparcie efektywności i konkurencyjności firmy przez optymalizację procesów biznesowych, podniesienie jakości usług i lepszą kontrolę wyników. Również w 2013 r. uruchomiono projekt roboczo nazywany SANKO wdrożenia zarządzania zasobami przedsiębiorstwa PKP Cargo. Wdrażany pakiet oprogramowania obejmie aplikacje: Maximo Asset Management, FileNet oraz Cognos, umożliwiające scentralizowanie zarządzania zasobami przedsiębiorstwa na jednej platformie. PKP CARGO dysponuje ponad 63 tysiącami wagonów towarowych, około 2,5 tysiącami

12 lokomotyw do przewozu ładunków na terenach Polski, Niemiec, Czech, Słowacji, Austrii i Belgii i uruchamia średnio około pociągów na dobę. Z infrastruktury IT spółki PKP CARGO korzysta kilka tysięcy użytkowników pracujących w kilkudziesięciu różnych aplikacjach. Wdrożenie ma w założeniu usprawnić zarządzanie tymi wielkimi i różnorodnymi zasobami, jednocześnie dając możliwość integracji z aktualnymi rozwiązaniami. Za wdrożenie systemu odpowiada PKP Informatyka, ale eksploatacją będzie zajmować się PKP Cargo. Wzrost konkurencyjności w branży logistycznej zależy od sprawności systemu zarządzania zasobami i informacją o nich. Realizowane rozwiązanie, pozwala na bieżący dostęp do danych, zwiększa przewidywalność zdarzeń i skuteczność zarządzania zasobami. IBM Maximo Asset Management w PKP CARGO, zapewni funkcje analizy danych, tworzenia raportów oraz udostępni pracownikom natychmiastowy wgląd w dane związane z zarządzaniem zasobami i lokalizacjami: dokumentacja techniczna, dostępność taboru, wykorzystanie zasobów w zakładach obsługi technicznej. Pozwoli to na efektywne wykorzystanie i zwiększenie dostępności zasobów, a także na minimalizację kosztów utrzymania. IBM FileNet to komponent oprogramowania z grupy Enterprise Content Management (ECM - aplikacji do pozyskiwania, przechowywania, przetwarzania oraz udostępniania dokumentów). Narzędzie to jest wykorzystywane do inwentaryzacji dokumentacji technicznej i legislacyjnej, zapewniając błyskawiczny dostęp do dokumentów oraz możliwości jednoczesnej pracy na nich przez wiele osób. FileNet zmniejsza ryzyko zagubienia dokumentacji zwiększając bezpieczeństwo przechowywanych informacji. IBM Cognos jest uzupełnieniem pakietu o element analityczny do analizy stanu technicznego taboru, umożliwia lepsze prognozowanie i przeciwdziałanie potencjalnym problemom i awariom oraz skrócenie czasu związanego z procesami utrzymaniowymi. W ramach systemu Sanko uruchomiono centralny Rejestr Pojazdów Kolejowych (wagony i lokomotywy) z pełną digitalizacją dokumentacji technicznej. Zachowano możliwość korzystania z danych z dawnych systemów używanych w PKP Cargo: EWAG, EPT, Spis Wagonów i CBK Tabor. Wdrożenie kolejnych modułów Sanko pozwoli zapisywać informacje o wszystkich czynnościach technicznych, realizowanych zgodnie z obowiązującą dokumentacją

13 utrzymaniową taboru. System umożliwi rejestrację danych osób odpowiedzialnych i wykonujących czynności techniczne. Terminale Sanko będą dostępne we wszystkich punktach obsługi taboru PKP Cargo. System Sanko będzie współpracował z systemami ERP w zakresie kwalifikacji osób wykonujących naprawy, pozyskiwania części i materiałów do realizacji napraw lub przeglądów pozwalając na długookresowe planowanie czynności eksploatacyjnych z optymalizacją wykorzystania zasobów i kosztów. W ramach rozwijanego w PKP Cargo systemu Elektroniczna Książka Logistyki (EKL) wyposażono lokomotywy w urządzenia GPS/GSM umożliwiające ciągłą lokalizację składów pociągów towarowych z dokładnością do dwóch metrów. Urządzenia zainstalowano w większości pojazdów trakcyjnych PKP Cargo. W systemie EKL można na bieżąco odczytać informacje o relacji pociągu, jego numerze, pozycji na mapie sieci kolejowej, czasie pracy drużyny trakcyjnej, odchyleniach od rozkładu jazdy i przewidywanego czasu przybycia do stacji docelowej. EKL pozwala także na monitorowanie danych potrzebnych do utrzymania taboru. Chociaż Korporacyjna Hurtownia Danych w technologiach Oracle i system SANKO w technologiach IBM realizowane są przez PKP Informatyka, to eksploatacja tych systemów będzie realizowana na infrastrukturze PKP Cargo, zlokalizowanej w PKP Cargo i administrować systemami będą pracownicy PKP Cargo. Co więcej eksploatacja starych aplikacji sieciowych realizowanych w ramach projektu OMIS, administrowanych dotąd przez PKP Informatyka, wykorzystywanych przez PKP Cargo ma być przekazana do eksploatacji PKP Cargo na maszynę Oracle Exadata, co będzie możliwe po dostosowaniu i przetestowaniu aplikacji na wersji Oracle Database 11g albo 12c PKP Intercity systemy zarządzania przedsiębiorstwem w środowiskach wirtualnych Oracle Solaris i Oracle Linux Po 5 latach od wdrożenia Oracle e-business Suite i zmianach jakie zaszły w PKP Intercity system Oracle ebs, eksploatowany na serwerach Sun M4000, stał się

14 niewystarczający pod względem funkcjonalnym, wydajnościowym, i technologicznym. PKP Intercity po reorganizacji stało się obok Przewozów Regionalnych największym podmiotem w sektorze przewozów pasażerskich. W związku z tym w 2012 r. rozpoczęto projekt INTER12 wdrożenia nowej wersji aplikacji Oracle EBS v.12, nowej wersji aplikacji Oracle Business Intelligence oraz aplikacji Oracle Hyperion do planowania i budżetowania. Dla realizacji projektu w 2013 r. zakupiono nową infrastrukturę. Architektura rozwiązania składa się z czteroprocesorowych wysoko wydajnych serwerów Oracle Sparc T4-4 oraz dwuprocesorowych serwerów Oracle SunFire X4170 z procesorami Intel i macierzy Oracle StorageTek 2540 M2. Aplikacje posadowiono w środowisku zwirtualizowanych systemów operacyjnych Solaris11 i Oracle Linux. Zdaniem autora w tym przypadku wskazane byłoby zastosowanie jednolitej infrastruktury złożonej z 4-procesorowych serwerów x86 z 8-rdzeniowymi procesorami Intel, co pozwoliłoby uzyskać niemniejszą wydajność przy znacznie mniejszych kosztach. Natomiast należało zastosować wyższej klasy macierz dyskową, gdyż zastosowana nie ma możliwości rozbudowy i jedynym sposobem zwiększenia pojemności woluminów tej macierzy jest wymiana dysków na dyski większej pojemności, co niestety nie przełoży się na poprawę wydajności. Po wdrożeniu systemów spółka PKP Intercity w 2014 r. przejęła od PKP Informatyka administrowanie nimi pozostawiając jedynie kolokację sprzętu w serwerowni PKP Informatyka, gdyż PKP Intercity nie posiada własnego centrum danych spełniającego wymagania dla tego typu sprzętu i oprogramowania. 4. EKONOMICZNA OCENA TECHNOLOGICZNYCH I ORGANIZACYJNYCH PRZEMIAN IT GRUPY PKP Wykorzystanie we współczesnym IT pracy w modelu chmury jest nie tylko postępowaniem zgodnym z panującym trendem w dziedzinie, ale koniecznością ekonomiczną. Wszyscy jesteśmy użytkownikami systemów pracujących w tym modelu

15 jako użytkownicy Internetu i urządzeń mobilnych. Również MSP stają się użytkownikami chmury, gdyż wiele niedostępnych dotąd ze względu na barierę kosztów inwestycyjnych (capex) i operacyjnych (opex) aplikacji stało się dostępnych dzięki chmurze obliczeniowej. Tańsze i bardziej dostępne stały się również usługi developerskie świadczone przez firmy IT z wykorzystaniem zwirtualizowanej infrastruktury udostępnianej w modelu chmury. Stało się to właśnie dzięki temu modelowi przetwarzania, który kolejno dzięki konsolidacji zasobów, ich wirtualizacji, automatyzacji i uproszczeniu procedur oraz samoobsłudze i zastosowaniu odpowiednich narzędzi do zarządzania systemem oraz dostarczania usług spowodował wielokrotnie lepsze wykorzystanie zasobów sprzętowych, programowych, ludzkich, energii i innych. Daje to wielkie oszczędności, które przy wzmożonej konkurencji w zakresie możliwości świadczenia usług przekładają się na spadek cen, znaczący wzrost jakości usług i wielokrotnie krótszy czas przygotowania i dostarczenia usługi. Model chmurowy wprowadza nie tylko konsekwencje technologiczne. Wprowadza zasadę ergonomii korzystania z zasobów, zmienia optykę patrzenia na gospodarkę, a w konsekwencji przenika do ekonomii stając się koniecznością ekonomiczną. Początkowo model chmury dotyczył wyłącznie sprzętu i dopiero po skutecznym zastosowaniu go w tym obszarze, zaczął rozprzestrzeniać się na kolejne zasoby. W 2008 r. Joe Weinman opracował 10 praw Cloudonomiki [8]. Autor przytacza ich w tym miejscu skróconą wersję tych praw za książką [1]: Pierwsze prawo Cloudonomiki: Koszty usług publicznych (chmurowych) są niższe pomimo tego, że kosztują więcej. Jest to pozorny paradoks. Chociaż koszty usług chmurowych są wyższe kiedy z nich korzystamy, to nie kosztują nic, kiedy z nich nie korzystamy. Bilans jest dla nas korzystny, bo płacimy za efektywne użycie zasobów, a tym samym osiągamy sumaryczne obniżenie kosztów. Drugie prawo Cloudonomiki: Funkcja na żądanie przebija przewidywanie. Przewidywanie jest często błędne, a możliwość skalowania w górę i w dół wykorzystanych / użytych zasobów na żądanie umożliwia optymalizację kosztową. Trzecie prawo Cloudonomiki: wartość szczytowa sumy nigdy nie jest większa niż suma wartości szczytowych. Przedsiębiorstwa zatrudniają określoną pojemność i zasoby w zależności od swoich potrzeb. Według tej strategii całkowita pojemność i zasoby

16 są sumą wszystkich wartości szczytowych. Rozwiązanie chmurowe pozwala na re-alokację zasobów na wiele przedsiębiorstw, ze względu na ich różne potrzeby w różnym czasie. Dzięki temu Dostawca Chmur efektywniej wykorzystuje udostępnioną infrastrukturę. Czwarte prawo Cloudonomiki: Agregowany popyt jest bardziej stabilny niż popyt oparty na jednym użytkowniku. Sumowany popyt wielu klientów ma tendencję do większej stabilności i efektywniejszego wykorzystania zasobów. Zatem, Chmury są efektywniej wykorzystywane i umożliwiają skuteczniejszą ekonomię zarządzania zasobami. Piąte prawo Cloudonomiki: Średnie koszty jednostkowe są zredukowane przez rozłożenie kosztów stałych na większą ilość jednostek zewnętrznych. Im większy Dostawca Chmur tym większe korzyści z ekonomii skali. Szóste prawo Cloudonomiki: Przewaga liczebna jest najważniejszym czynnikiem decydującym o rezultacie walki (Clausewitz). Dostawcy Chmur mogą być bardziej skuteczni w kooperacyjnym zwalczaniu ataków hakerskich. Siódme prawo Cloudonomiki: Czas jest ciągły. Organizacje opierają swoją przewagę konkurencyjną na szybszym niż konkurenci dostosowywaniu się do potrzeb i zmian na rynku. W oparciu o chmurową skalowalność, i adekwatne do wykorzystanych zasobów koszty, biznes może przyspieszyć przepływ informacji procesowych i podejmowanie decyzji. Ósme prawo Cloudonomiki: Rozproszenie jest odwrotnie proporcjonalne do opóźnienia. Redukcja opóźnień jest esencją nowoczesnych aplikacji. Dostawcy Chmur są w stanie dostarczyć więcej punktów węzłowych, i ograniczyć opóźnienia, dzięki czemu przedsiębiorstwa będą chciały bardziej korzystać z usług i aplikacji chmurowych. Dziewiąte prawo Cloudonomiki: Nie wkładaj wszystkich jaj do jednego koszyka. Niezawodność systemu wzrasta z dodatkowym, rezerwowym, rozproszonym geograficznie komponentem, takim jak centrum danych. Dostawcy Chmur muszą skalować i dywersyfikować swoje zasoby. Dziesiąte prawo Cloudonomiki: Obiekt w stanie spoczynku ma tendencję do pozostawania w stanie spoczynku. Centrum danych jest bardzo dużym obiektem. Prywatne centra danych są często zakładane wg kryterium bliskości do siedziby firmy lub ze względu na dobre warunki związane z kupnem lub wynajmem nieruchomości.

17 Dostawcy Chmur powinni wybierać lokalizację swoich centrów danych wg kryteriów związanych ze zużyciem energii, warunków chłodzenia (chłodniejszy klimat) oraz przepisów prawa miejscowego. Dziesięć wyżej wyspecyfikowanych praw Cloudonomiki opisuje i reguluje podstawowe zasady gospodarowania zasobami IT w środowisku chmur obliczeniowych. Wymienione wyżej prawa są w pełni zgodne z doświadczeniami autora. Zestawiając te prawdy sformułowane na podstawie doświadczeń i powszechnej praktyki z działaniami w grupie PKP wyraźnie widać, że IT w grupie PKP idzie w przeciwnym kierunku. Należy zauważyć, że w przypadku wszystkich opisanych w niniejszej pracy najważniejszych nowych rozwiązań IT zmniejsza się udział PKP Informatyki jako dostawcy usług w zakresie: udostępniania centrum danych, infrastruktury teleinformatycznej, usług administrowania i utrzymania systemów. W PKP Informatyka wymagana byłaby co najwyżej modernizacja dotychczasowego centrum danych i infrastruktury. Nowe rozwiązania IT są tańsze i oszczędniejsze w eksploatacji. Jednak spółka PKP Informatyka przekazała w 2014 roku własną siedzibę, gdzie znajduje się jej największe i najlepiej wyposażone centrum danych innej spółce. Od 2015 r. spółka PKP Informatyka sama wynajmuje powierzchnię w centrum danych innego przedsiębiorstwa. Spółki Grupy PKP po rozproszeniu zasobów IT nie mają istotnego wpływu na dostawców usług, a nawet gdyby wystąpiły wspólnie korzystają z różnych technologii niemożliwych do pełnej integracji usług w jednolitej infrastrukturze. Kierunek IT powszechnego podążania w kierunku chmury prywatnej, hybrydowej lub publicznej, nie jest dyktowany modą, ale wymiernymi korzyściami wynikającymi z kolejno realizowanych kroków wdrażania przetwarzania w modelu chmury: konsolidacja, wirtualizacja, automatyzacja, samoobsługa, optymalne zarządzanie. Tymczasem PKP Informatyka nie wykorzystuje posiadanej technologii, oddaje usługi infrastrukturalne spółkom do samodzielnej realizacji lub powierzenia innym podmiotom, co przy ich najlepszych chęciach i staraniach prowadzi do marnotrawstwa zasobów: infrastruktury, zasobów ludzkich i przede wszystkim finansowych. Rozpraszając infrastrukturę i ograniczając rolę infrastruktury potencjalnego dostawcy usług spółki Grupy PKP są zmuszone do znacznego zwiększenia całkowitych kosztów posiadania (TCO) swoich systemów zarówno kosztów inwestycyjnych jak i kosztów bieżącej eksploatacji. Spółki nie

18 mogą skorzystać z efektu skali, gdyż każde z opisywanych rozwiązań jest niewielkie w porównaniu z liczącymi się podmiotami na rynku IT, każde z rozwiązań wymaga innych kwalifikacji personelu. Wysokie wymagania niezawodności, bezpieczeństwa, które stawia się przed dostawcą usług IT dla kolei, znacznie łatwiej i taniej byłoby spełnić łącząc wysiłki spółek koncentrując je u wybranego dostawcy. Również wymagania formalne i prawne można łatwiej zapewnić korzystając z usług podmiotu zależnego, na którego rozwój i jakość usług można mieć bezpośredni wpływ. 5. PODSUMOWANIE Od 2012 r. po zamieszaniu związanym z nieudanym wdrożeniem rozkładu jazdy 2011/2012 nastąpiły zmiany w zarządach spółek grupy. Duży nacisk położono wówczas w kierunku intensyfikacji wspólnych działań spółek grupy, w celu uzyskania zmniejszenia kosztów dzięki wykorzystaniu efektu skali. Podobnie mogłoby być w zakresie IT. Unifikacja systemów IT chociaż to zadanie trudne i możliwe do realizacji wyłącznie w dłuższej perspektywie musiałaby przynieść wiele korzyści w zakresie wymaganych zasobów lokalowych, infrastruktury teleinformatycznej, kosztów oprogramowania, usług, zatrudnienia. Wykorzystanie wspólnych centrów danych ułatwiłoby wzajemną współpracę podmiotów Grupy PKP oraz innych przedsiębiorstw branży kolejowej za pośrednictwem aplikacji. Systemy informatyczne wszystkich spółek wymagają modernizacji i integracji. Zbudowano wiele interfejsów między nimi, ale potrzeby są nadal niezaspokojone tak ilościowo jak też jakościowo. Potrzebna jest taka integracja, aby systemy różnych podmiotów współpracowały ze sobą będąc dla siebie nawzajem klientem i usługodawcą. Przykładowo dla przewoźników pasażerskich najważniejsze jest opracowanie wspólnej platformy sprzedaży biletów, by każdy mógł kupić bilet między dowolnymi stacjami, niezależnie od liczby przesiadek i przewoźników, z których usług będzie korzystał w najniższej cenie z uwzględnieniem wszystkich dostępnych promocji i zniżek, korzystając z dowolnej formy płatności. Zdaniem autora jest to niezbędne od dawna. Utworzenie takiej

19 platformy deklaruje od lat PKP Informatyka, ale czy będzie w stanie ją zbudować? Kto będzie tą platformą zarządzać? Czy wpływy z biletów będą odpowiednio szybko trafiać do przewoźników, aby zastosowanie rozwiązania nie zakłóciło ich płynności finansowej? Te pytania nadal pozostają bez odpowiedzi. Problemy dotyczące sprzedaży biletów, które wystąpiły w listopadzie 2014 r., a następnie w lipcu 2015 r. potwierdzają ich zasadność oraz powodują niepokój o przyszłość rozwiązań IT w tym zakresie. Rozwój i upowszechnienie wirtualizacji, technik utrzymywania wysokiej dostępności i wydajności pozwala na realizację większości systemów zarządzania na standardowej jednolitej pod względem sprzętu i oprogramowania infrastrukturze, tak zwanej infrastrukturze konwergentnej. Dla pewnych komponentów systemów (np. bazy danych) jest uzasadnione stosowanie rozwiązań specjalizowanych (jak engineered systems np. Orace Exadata), ale wyłącznie w odpowiednio wielkiej skali. Z wykorzystaniem możliwości, jakie daje konsolidacja, wirtualizacja i automatyzacja możliwe jest uzyskanie olbrzymich oszczędności w stosunku do dotychczasowych systemów. Już kilka lat temu dostrzeżono konieczność konsolidacji, wirtualizacji i unifikacji systemów informatycznych w spółkach grupy PKP [5], lecz realizacja tych działań przebiegała zbyt wolno, a obecnie wydaje się panować tendencja odwrotna. Zastosowanie infrastruktury konwergentnej w zakresie od urządzeń aktywnych sieci przez urządzenia pamięci masowej (storage) aż do serwerów i systemów operacyjnych daje redukcje kosztów inwestycyjnych oraz operacyjnych. Konsolidacja i wirtualizacja systemów oraz automatyzacja czynności ich utrzymania, pozwala na przetwarzanie systemów w chmurze obliczeniowej, które daje kolejne istotne oszczędności dzięki dalszej automatyzacji procedur i funkcji zarządzania systemami. Możliwe jest także skonsolidowanie IT na wybranej platformie sprzętowoprogramowej jak na przykład rozwiązanie Oracle Exastack (Exadata, Exalytics i Exalogic) lub SAP HANA. Konieczny jest jednak wybór najbardziej ograniczonej liczby rozwiązań pokrywających całość potrzeb. Wiele korporacji światowych (np. Hewlett-Packard) przeprowadziło taką konsolidację odnosząc gigantyczne korzyści. Realnie realizacja wszystkich potrzeb informacyjnych, przykładowo w zakresie systemów baz danych pojedynczych spółek Grupy PKP, nie wyczerpie możliwości takich systemów jak Exadata czy SAP HANA, a ich rozwój prawdopodobnie będzie znacznie szybszy od wzrostu potrzeb w zakresie IT i możliwości ich zaspokajania w spółkach Grupy PKP. Dlatego w

20 działaniach konsolidacyjnych zdaniem autora powinny uczestniczyć także przedsiębiorstwa kolejowe, w tym przewoźnicy nie będący członkami grupy. Największe spółki Grupy PKP stać na realizację chmury prywatnej, może to mieć wiele zalet. Jednak realizacja jednej chmury zamiast wielu będzie rozwiązaniem jeszcze bardziej ekonomicznym, co wprost wynika z przedstawionych w rozdziale czwartym praw Cloudonomiki. Mniejsze spółki powinny korzystać z usług specjalizującego się w usługach typu Cloud Computing dostawcy. Warto wiec, by w Grupie PKP jeden wyspecjalizowany podmiot był dostawcą usług w chmurze dla wszystkich spółek grupy i także dla innych klientów, w tym przedsiębiorstw kolejowych i szeroko rozumianej branży transportowej. Obecnie dostępne nowoczesne systemy informatyczne są przygotowane do ekonomicznego, ale i bezpiecznego współdzielenia zasobów różnych podmiotów. Należy zauważyć, że z powodu zmniejszania się Grupy PKP w wyniku przekazania niektórych zadań przewozowych samorządom i należącym do nich spółkom, oraz trwającej i przygotowywanej prywatyzacji kolejnych spółek, nie będą możliwe działania typu korporacyjnego (nakazowe). Konieczne będzie świadome i dobrowolne działanie oparte na zasadzie win-win, według której wszystkie zaangażowane podmioty mają odnieść korzyści. Dzięki zależności korzyści od skali rozwiązania jest to możliwe przy dobrej woli stron. Artykuł ukazuje, że w zakresie IT spółki Grupy PKP pomimo modernizacji infrastruktury działając jak dotąd i osiągając korzyści z modernizacji IT, nie uzyskają przewagi konkurencyjnej, bowiem jeśli strategia IT nie ulegnie zmianie, będą nadal ponosić nieuzasadnione koszty spowodowane brakiem standaryzacji, konsolidacji, mniejszym zakresem wirtualizacji, automatyzacji i optymalizacji procesów usługowych oraz zarządczych. Wprost pokazują to zacytowane prawa Cloudonomiki [1]. W tej sytuacji zdaniem autora należy zastanowić się nad powołaniem, być może w miejsce PKP Informatyka, specjalistycznego podmiotu gospodarczego, którego zadaniem byłaby obsługa IT nie tylko spółek Grupy PKP, ale także i innych przedsiębiorstw transportu niekoniecznie kolejowego. Warto również rozważyć możliwość obsługi przez ten podmiot innych spółek z większościowym udziałem Skarbu Państwa. Można także wziąć pod uwagę szerszą obsługę spółek Skarbu Państwa i spółek należących do samorządów powołując Centrum Usług Wspólnych, dla którego dostarczanie usług IT lub

21 ICT byłoby tylko jednym z wielu zadań. Uruchomienie usług w takim Centrum Usług Wspólnych pozwoliłoby na zapewnienie ciągłości usług przetwarzania danych przy zachowaniu wydajności, wymaganego poziomu bezpieczeństwa systemów i danych przy jednoczesnym zachowaniu kontroli nad podmiotem odpowiedzialnym za świadczenie usług. Bibliografia: 1. Mayevsky M.: Ekonomia chmur. Foreknowledge Ltd, London, UK 2013 r. str Railway Business Forum raport: Problemy Polskiego Kolejnictwa w Obszarze Informatyki. Warszawa 2010 r., 3. Rudowski M.: Dobre praktyki zarządzania dostępnością i ciągłością przetwarzania w warunkach spółek grupy PKP, Konferencja Naukowo-Techniczna PKP w Unii przełamać bariery, Jelenia Góra marca 2006 r. str Rudowski M.: Infrastruktura techniczna PKP Informatyka bezpieczeństwo i outsourcing aplikacji. Konferencja Naukowo-Techniczna Stacja docelowa Unia Europejska, Jelenia Góra grudnia 2002 r. str Rudowski M.: Konsolidacja i wirtualizacja zasobów IT w warunkach spółek Grupy PKP. Konferencja Naukowo-Techniczna PKP w Unii blaski i cienie, Jastrzębia Góra, września 2007 r. str Rudowski M.: Rozwój infrastruktury informatycznej Spółki PKP Informatyka nowe możliwości świadczenia usług. Rynek Kolejowy, Warszawa 5/2007 r. str Rudowski M.: Sieciowe systemy informatyczne w polskim transporcie kolejowym w okresie przemian ustrojowych i technologicznych. Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej, Transport, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, nr 104, 2014 r. str Weinman J.: Cloudonomics: the Economics of Cloud Computing. Diversity Limited, 2011 r. NEW IT SOLUTIONS IN SELECTED POLISH RAILWAY COMPANIES AND THE POSSIBILITY OF REDUCING THEIR TCO Summary: Modern IT include a number of solutions that increase productivity and performance and in the same case significantly decrease total cost of ownership (TCO) of that solution. The leading role is played by cloud computing technologies. The aim of the study is to present the most important new IT solutions implemented in PKP Group companies and attempts to assess the validity of the costs incurred by the companies as seen from the perspective not of a single company, but the entire Group. The paper presents

22 status of major systems in the largest PKP Group companies at the beginning of the second decade of their business. Then presents the most important new hardware and software solutions implemented in recent years in selected companies: PKP PLK, PKP Cargo, PKP Intercity and PKP Informatyka. The author appreciates the quality, modernity, efficiency and reliability applied in different companies solutions. In the next chapter The 10 Laws of Cloudonomics formulated by J. Weinman were quoted. That laws clearly shows that even optimal in the sense of a single entity projects for the implementation of new IT solutions could not guarantee cost optimization. In the case of PKP Group appropriate actions on a scale of one company only, if they are not coordinated within the larger volume of systems and data interfaces and requirements resulting from the nature of rail transport are leading to a waste of resources. So individual not coordinated projects in small scale could not be optimal. In conclusion, the author explains why effective usage of variety different IT solutions is not possible. Author proposes the introduction of a common IT strategy, which it would be possible to consolidate systems in selected technologies, and usage of Converged Infrastructure. Converged Infrastructure, which would allow the PKP Group companies to gain the benefits of successively implemented: consolidation, virtualization, automation and optimization of systems and processes, which directly leads to a processing in the cloud which is called Cloud Computing. Keywords: Information systems, cloud computing, total cost of ownership