Żaba Probl C Hig i wsp. Epidemiol Ocena 2010, stanu trzeźwości 91(2): ofiar śmiertelnych wypadków samochodowych w rejonie Poznania...
|
|
- Amalia Popławska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Żaba Probl C Hig i wsp. Epidemiol Ocena 2010, stanu trzeźwości 91(2): ofiar śmiertelnych wypadków samochodowych w rejonie Poznania Ocena stanu trzeźwości ofiar śmiertelnych wypadków samochodowych w rejonie Poznania na podstawie materiału sekcyjnego ZMS UM w Poznaniu w latach Analysis of sobriety status in casualties of fatal car accidents in the Poznan area based on autopsy protocols from the Chair and Department of Forensic Medicine, Poznan University of Medical Sciences between Czesław Żaba 1/, Zbigniew Żaba 2/, Jerzy T. Marcinkowski 3/, Celina Helak 1/, Łukasz Łapaj 1/, Ewa Stachowiak 1/ 1/ Katedra i Zakład Medycyny Sądowej, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu 2/ Klinika Anestezjologii, Intensywnej Terapii i Leczenia Bólu, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu 3/ Zakład Higieny Katedry Medycyny Społecznej Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu W pracy dokonano analizy stanu trzeźwości ofiar śmiertelnych wypadków samochodowych sekcjonowanych w Katedrze i Zakładzie Medycyny Sądowej Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu w latach Analiza protokołów sekcyjnych dotyczyła wypadków samochodowych, czasu, wieku, płci i stanu trzeźwości. W analizowanym okresie stwierdzono 483 śmiertelnych ofiar wypadków samochodowych; najczęściej byli to mężczyźni (78,5%), w wieku lat. Co trzecia ofiara była pod wpływem alkoholu. Słowa kluczowe: wypadki drogowe, stan trzeźwości The aim of this study was to analyze the sobriety status in casualties of fatal car accidents in the Poznan area according to gender, age and alcohol intake. From among the autopsy protocols between from the Chair and Department of Forensic Medicine, Poznan University of Medical Sciences, 483 regarding car accidents were scrutinized, and the data regarding accident circumstances such as time, site of the crash, type of the accident, a casualty s gender, injuries and presence of alcohol in blood or urine samples were analyzed. The majority of the casualties were aged years. In 1/3 of the cases the alcohol concentration in blood and urine samples obtained during autopsies exceeded the limit legal in Poland. Key words: car accidents, sobriety status Probl Hig Epidemiol 2010, 91(2): Nadesłano: Zakwalifikowano do druku: Adres do korespondencji / Address for correspondence Dr n. med. Czesław Żaba Katedra i Zakład Medycyny Sądowej Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu ul. Święcickiego 6, Poznań, czaba@amp.edu.pl Wstęp Polska należy do krajów o wysokiej konsumpcji alkoholu wynoszącym litrów czystego etanolu na rok na 1 dorosłego mieszkańca. Taki poziom konsumpcji sprzyja dużemu odsetkowi wypadków drogowych z udziałem osób pod wpływem alkoholu. Wynika to z faktu, że wielu kierowców zasiada za kierownicą będąc pod wpływem alkoholu nie zdając sobie sprawy, że stanowią poważne zagrożenie dla siebie i innych użytkowników dróg. Ustawą z dnia 14 kwietnia 2000 r. (Dz. U. Nr 48, poz. 548) wprowadzono do kodeksu karnego paragraf uznający jako przestępstwo prowadzenie pojazdu (mechanicznego 1 albo innego 2) w stanie nietrzeźwości, tzn. gdy zawartość alkoholu we krwi przekracza do 0,5 promila albo prowadzi do stężenia przekraczającego tą wartość lub gdy zawartość alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg, albo prowadzi do stężenia przekraczającego tą wartość (zgodnie z art k.k.) lub jest pod wpływem środka odurzającego (art. 178a k.k.). Cele pracy Ocena stanu trzeźwości ofiar śmiertelnych wypadków samochodowych poszerzona o analizę płci i wieku ofiar oraz dni tygodnia i miesięcy, w których miały miejsce te wypadki.
2 292 Probl Hig Epidemiol 2010, 91(2): Materiały i metody Analizie poddano śmiertelne wypadki komunikacyjne z udziałem wyłącznie pojazdów samochodowych w mieście Poznaniu i przyległych gminach w latach Spośród 3765 protokołów sekcji zwłok z Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej Uniwersytetu Medycznego im Karola Marcinkowskiego w Poznaniu z lat wyselekcjonowano 1143 ofiar wypadków komunikacyjnych (30,3 % ogółu ofiar), w tym 483 ofiar wypadków samochodowych (1,3% ogółu i 42,2 % ofiar wypadków komunikacyjnych). Dane dotyczące płci, wieku, daty i okoliczności wypadku uzyskano z postanowień prokuratury, kart sekcyjnych, a także historii chorób. Wyniki W latach w Zakładzie Medycyny Sądowej Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu przeprowadzono 3765 sekcji zwłok, z których wyodrębniono 1143 ofiar wypadków komunikacyjnych (30,3 % ogółu ofiar) w tym: 483 ofiar wypadków samochodowych (11,3%). W analizowanych latach zauważa się spadek liczby wykonywanych sekcji. Na wyraźną uwagę zasługuje rok 2000, kiedy to sekcjonowano aż 429 osób. Także liczba sekcjonowanych ofiar wypadków drogowych samochodowych co roku maleje od 67 w 2000 r. do 34 w 2009 r. (tab. I). Tabela I. Liczby sekcji zwłok wykonanych w latach Table I. Number of autopsies between Liczba sekcji/number of autopsies Rok/year ofiar wypadków drogowych samochodowych/number of car accident casualties N % N % , , , , , , , , , , , , ,0 39 9, ,0 35 9, ,0 34 8, ,0 34 9,3 Razem , ,8 Wśród ogółu 483 (100,0%) ofiar śmiertelnych wypadków drogowych samochodowych obserwuje się wyraźną przewagę mężczyzn było ich aż 379 (78,5%), podczas gdy kobiet jedynie 104 (21,5%). We wszystkich latach analizowanego okresu zdecydowanie przeważali mężczyźni. Szczególnie ta dominacja zauważalna była w latach 2002 i Z kolei w 2000 r. i 2003 r. prawie co trzecia ofiara wypadków drogowych samochodowych była kobietą. (tab. II). Tabela II. Wypadki drogowe samochodowe z ofiarami śmiertelnymi w latach wg płci Table II. Car accidents with fatalities between according to gender Rok/year Kobiety/women Mężczyźni/men Razem n % n % N % , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,0 Śmiertelnymi ofiarami wypadków drogowych samochodowych najrzadziej były osoby powyżej 70 r.ż. i dzieci do 10 lat a najczęściej osoby w wieku lat (29,6%). Biorąc pod uwagę płeć ofiar wypadków drogowych samochodowych zauważa się, że co trzeci mężczyzna liczył lat (32,2%); natomiast wśród kobiet co piąta była w wieku lub lat. Dziewczynki w wieku poniżej 10 r.ż. w porównaniu z chłopcami w tym wieku były 8-krotnie częściej śmiertelnymi ofiarami wypadków drogowych samochodowych. Podobnie było wśród dziewcząt w wieku lat i wśród kobiet w wieku lat, które to 2-3 krotnie częściej były ofiarami tych wypadków aniżeli mężczyźni w ich wieku. Najmłodsza dziewczynka liczyła 3 lata, najstarsza kobieta miała 78 lat; wśród mężczyzn najmłodszy był chłopiec 2-letni, a najstarszy liczył 77 lat (tab. III). Tabela III. Wiek (w latach) ofiar wypadków drogowych samochodowych wg płci Table III. Age (in years) of the car accident casualties according to gender Wiek (w latach) Kobiety/women Mężczyźni/men /Age (in years) n % n % n % ,8 2 0,5 6 1, , , , , , , , , , , , , , , , ,7 11 2,9 19 3,9 > ,9 6 1,6 8 1,7 Razem , , ,0 Najczęściej ofiarami wypadków drogowych samochodowych były osoby w przedziałach wieku i lat. Analizując jednak ofiary wypadków drogowych samochodowych wg wieku w poszczególnych latach można zauważyć, że prawie wszystkie dzieci do 10 r.ż. uległy wypadkom drogowym samochodowych
3 Żaba C i wsp. Ocena stanu trzeźwości ofiar śmiertelnych wypadków samochodowych w rejonie Poznania Tabela IV. Wiek (w latach) ofiar wypadków drogowych samochodowych w latach Table IV. Age (in years) of car accident casualties between Wiek(w latach) /Age (in years) n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % ,0 1 1,5 6 1, ,9 4 6, ,6 6 10,3 1 2,3 7 14,3 3 7,7 6 17,1 3 8,8 5 14, , , , , ,1 6 13, , ,3 7 20, , , , , ,9 9 16, , , , ,6 8 22, ,4 7 20, , ,9 7 10, , , ,0 9 18,4 7 17,9 8 22,9 3 8,8 3 58, , ,9 8 11,9 5 8,9 9 15,5 6 13,6 5 10,2 3 7,7 5 14,3 7 20, , ,5 4 6,0 1 1,8 6 10,3 3 6,8 1 2,0 1 2,6 2 5,9 19 3,9 >70 1 1,5 2 3,0 1 1,7 1 2,3 1 2,0 2 5,1 1 2,9 8 1,7 Razem , , , , , , , , , , ,0 w 2000 r. i 2001 r. Zdecydowana większość osób po 70 r.ż. ginęła w latach , natomiast wśród ofiar w wieku lat w latach ; wśród ofiar w innych przedziałach wiekowych odsetki ofiar wypadków w poszczególnych latach różniły się nieznacznie (tab. IV). W analizowanym okresie aż co trzecia ofiara śmiertelnego wypadku drogowego samochodowego (33,1%) w chwili wypadku znajdowała się pod wpływem alkoholu; co druga (49,1%) była trzeźwa. U pozostałego odsetka (17,8%) nie oznaczano zawartości alkoholu we krwi z uwagi na co najmniej 24 godziny pobyt w szpitalu, a ponadto nie oznaczano alkoholu u małych dzieci. W poszczególnych latach analizowanego okresu zmieniały się odsetki, zarówno osób trzeźwych, jak i nietrzeźwych. Największy odsetek osób nietrzeźwych odnotowano w 2005 r. prawie połowa osób objętych badaniami. Z kolei w latach , i 2007 r. ponad 50% nie była pod wpływem alkoholu (tab. V). Tabela V. Stan trzeźwości ofiar śmiertelnych wypadków drogowych samochodowych w latach Table V. Sobriety status of the car accident casualties between Rok/year Trzeźwi /sober Stan trzeźwości/sobriety status Nietrzeźwi /intoxicated nie badano /Not examined Razem N % N % n % N % , , , , , , , , , ,7 4 7, , , , , , , ,6 8 18, , , ,9 3 6, , , ,2 8 20, , ,8 7 20,0 9 25, , , ,2 9 26, , , ,1 3 8, , , , , ,0 Analizując stan trzeźwości ofiar wypadków drogowych samochodowych pod względem płci zauważa się, że częściej kobiety (52,9%) niż mężczyźni (48,0%) nie znajdowały się w chwili wypadków drogowych samochodowych w stanie po spożyciu alkoholu; z kolei mężczyźni prawie 3-krotnie częściej niż kobiety ulegali tym śmiertelnym wypadkom będąc pod działaniem alkoholu (tab. VI). Tabela VI. Stan trzeźwości ofiar śmiertelnych wypadków drogowych samochodowych wg płci Table VI. Sobriety status of car accident fatalities according to gender Stan trzeźwości Kobiety/women Mężczyźni/men /Sobriety status n % n % n % Trzeźwi/sober 55 52, , ,0 Nietrzeźwi/intoxicated 16 15, , ,1 nie badano/not examined 33 31, , ,9 Razem , , ,0 Ofiary śmiertelne wypadków drogowych samochodowych, u których stwierdzono alkohol miały najczęściej jego zawartość w organizmie od 1 do 2 (32,5%), a co czwarta ofiara miała stężenie nie przekraczające 1 (23,8%) lub między 2 a 3 (28,1%). Zdarzały się też wypadki, gdy kierowca prowadził samochód będąc w stanie upojenia alkoholowego, gdzie zawartość alkoholu przekraczała nawet 4 (tab. VII). Analizując stężenie alkoholu u ofiar wypadków drogowych samochodowych pod względem płci można zauważyć, że w przypadku kobiet obserwowano jedynie stężenie alkoholu do 3 ; największe stężenie u kobiety wynosiło 3, a u mężczyzn przekraczało ono nawet 5 i wyniosło 5,45. U połowy kobiet, u których stwierdzono obecność alkoholu w organizmie jego stężenie nie przekraczało 1. Z kolei u mężczyzn znacznie częściej obserwowane były wyższe stężenia alkoholu niż 1 tzn. w przedziale 1-3 (tab. VIII).
4 294 Probl Hig Epidemiol 2010, 91(2): Tabela VII. Zawartość alkoholu we krwi ofiar wypadków drogowych samochodowych w latach Table VII. Alcohol content in blood of car accident casualties between Zawartość alkoholu ( )/Alcohol content N % n % N % n % n % n % N % n % n % N % n % do 1, ,0 6 40,0 6 30,0 2 11,8 3 17,6 4 16,7 3 27,2 2 28,6 1 7,7 5 31, ,8 1,01-2, ,0 4 26,7 6 30,0 4 23, ,0 7 29,2 4 36,4 3 42,8 4 30,8 5 31, ,5 2,01-3, ,0 3 20,0 5 25,0 6 35,3 1 5,9 6 25,0 3 27,2 2 28,6 7 53,8 3 18, ,1 3,01-4,00 1 5,0 4 23,5 2 11,8 5 20,8 1 9,0 3 18, ,0 4,01-5, ,3 2 10,0 2 8,3 6 3,8 > 5 1 5,0 1 5,9 1 7,7 3 1, , , , , , , , , , , ,0 Analizując częstość wypadków drogowych samochodowych z ofiarami śmiertelnymi wg poszczególnych dni tygodnia wynika, że najczęściej do takich wypadków dochodziło w piątki i soboty po 33,6%. Najmniej wypadków miało miejsce w czwartki (11,2%). W analizowanym okresie nie odnotowano ani jednego dnia, w którym nie zdarzyłby się jakikolwiek wypadek drogowy samochodowy z ofiarami śmiertelnymi; 1 wypadek drogowy samochodowy odnotowano Tabela VIII. Zawartość alkoholu we krwi ofiar wypadków drogowych samochodowych wg płci Table VIII. Alcohol content in blood of car accident casualties according to gender Zawartość alkoholu ( ) Kobiety/women Mężczyźni/men /Alcohol content n % n % n % do 1, , , ,8 1,01-2, , , ,5 2,01-3, , , ,1 3,01-4, , ,0 4,01-5,00 6 4,2 6 3,8 > 5 3 2,1 3 1,8 Razem , , ,0 w poniedziałek 2006 r. i w czwartek 2008 r. Z kolei w piątki 2008 r. wydarzył się aż co trzeci wypadek w tym roku (29,4%) (tab. IX). Analizując wypadki drogowe samochodowe wg płci wynika, że kobiety najczęściej ulegały wypadkom drogowym samochodowym w środy i piątki (17,3%), a najrzadziej w niedzielę (10,6%). Mężczyzn najwięcej uczestniczyło w wypadkach drogowych samochodowych w soboty (17,2%), a najmniej w czwartki (11,1%) (tab. X). W październiku i listopadzie (po 11%), a najrzadziej w kwietniu (5,0%) dochodziło do śmiertelnych wypadków drogowych samochodowych. W 2002 r. nie odnotowano żadnego śmiertelnego wypadku drogowego samochodowego, aż w 3 miesiącach (marcu, lipcu i grudniu), natomiast w roku 2003 i 2006 tylko w jednym miesiącu, a w 2007 i 2009 r. w 2 miesiącach. Najbardziej równomiernie rozłożyła się liczba śmiertelnych wypadków drogowych samochodowych w 2000 r., 2001 r. oraz 2005 r., w którym jedynie w listopadzie tego roku wydarzyło się 2-3-krotnie więcej wypadków drogowych samochodowych niż w pozostałych miesiącach (tab. XI). Tabela IX. Wypadki drogowe samochodowe z ofiarami śmiertelnymi w poszczególne dni tygodnia w latach Table IX. Car accidents with fatalities in consecutive days of the week between Dzień tygodnia/day of the week Poniedziałek /Monday Wtorek /Tuesday Środa /Wednesday Czwartek /Thursday n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % 3 4, ,9 9 16,1 5 8,6 7 15, ,4 1 2,5 3 8,6 2 5,9 5 14, ,6 6 8,9 9 13,4 4 7,2 7 12,1 9 20, ,4 6 15,5 9 25,7 5 14,7 3 8, , ,4 7 10,4 8 14, ,9 6 13,6 6 12,2 4 10,3 5 14,3 5 14,7 5 14, ,9 9 13, ,9 5 8,9 6 10,5 2 4,5 4 8,1 7 17,9 4 11,4 1 2,9 6 17, ,2 Piątek/Friday 10 15,0 8 11, ,4 7 12,1 2 4,5 9 18, ,2 8 22, ,4 4 11, ,8 Sobota /Saturday 12 17, , , , ,2 4 8,1 5 12,8 4 11,4 2 5,9 7 20, ,8 Niedziela /Sunday 12 17,9 5 7,6 5 8, ,9 7 15,9 6 12,2 5 12,8 2 5,8 9 26,5 4 11, ,6 Razem , , , , , , , , , , ,0
5 Żaba C i wsp. Ocena stanu trzeźwości ofiar śmiertelnych wypadków samochodowych w rejonie Poznania Tabela X. Wypadki drogowe samochodowe z ofiarami śmiertelnymi w poszczególne dni tygodnia wg płci Table X. Car accidents with fatalities in consecutive days of the week according to gender Dzień tygodnia Kobiety/women Mężczyźni/men /Day of the week n % n % n % Poniedziałek/Monday 13 12, , ,6 Wtorek/Tuesday 16 15, , ,1 Środa/Wednesday 18 17, , ,9 Czwartek/Thursday 12 11, , ,2 Piątek/Friday 18 17, , ,8 Sobota/Saturday 16 15, , ,8 Niedziela/Sunday 11 10, , ,6 Razem Tabela XII. Wypadki drogowe samochodowe z ofiarami śmiertelnymi w poszczególnych miesiącach wg płci Table XII. Car accidents with fatalities in consecutive months according to gender Miesiąc/month Kobiety/women Mężczyźni/men n % n % n % Styczeń/January 13 12,5 34 8,9 47 9,7 Luty/February 6 5,8 23 6,1 29 6,0 Marzec/March 7 6,7 20 5,3 27 5,6 Kwiecień/April 4 3,8 20 5,3 24 5,0 Maj/May 3 2,9 31 9,8 34 7,0 Czerwiec/June 8 7,7 33 8,7 41 8,5 Lipiec/July 9 8,7 29 7,7 38 7,9 Sierpień/August 11 10,6 34 8,9 45 9,3 Wrzesień/September 11 10,6 36 9,5 47 9,7 Październik/October 6 5, , ,0 Listopad/November 9 8, , ,2 Grudzień/December 17 16,2 27 5,5 44 9,1 Razem , , ,0 Kobiety najczęściej w śmiertelnych wypadkach drogowych samochodowych uczestniczyły w miesiącu grudniu (16,2%), a najrzadziej w maju (2,9%). Mężczyźni najczęściej byli ofiarami śmiertelnych wypadków drogowych samochodowych w październiku i listopadzie (ok. 12%), a najrzadziej w marcu i kwietniu (po 5,3%) (tab. XII). Dyskusja Analiza protokołów sekcji zwłok wykazała, że częściej ofiarami wypadków drogowych samochodowych byli mężczyźni (78,5%), aniżeli kobiety (21,5%). Najwięcej było ofiar w wieku lat (29,6%), najmniej w wieku powyżej 70 lat, oraz dzieci do 10 r.ż. W okresie objętym analizą najczęściej ofiarami byli mężczyźni w wieku: lat (32,2%). W analizowanym okresie najczęściej do wypadków drogowych samochodowych dochodziło w piątki i soboty (po 33,6%), a najmniej miało miejsce w czwartki (11,2%). Kobiety najczęściej ulegały wypadkowym w środy i piątki (17,3%), a mężczyźni w soboty (17,2%). Dokonując analizy poszczególnych miesięcy zauważa się, że najwięcej ofiar było w październiku i listopadzie po 11%, a najmniej w kwietniu (5,0%). Kobiety najczęściej ulegały w grudniu (16,2%), a mężczyźni w październiku i listopadzie (około 12%). Co trzecia ofiara śmiertelna (33,1% w chwili wypadku znajdowała się pod wpływem alkoholu, a co druga (49,1%) była trzeźwa. Częściej kobiety (52,9%) niż mężczyźni (48,0%) nie znajdowały się w chwili wypadku w stanie po spożyciu alkoholu. Mężczyźni prawie 3-krotnie częściej niż kobiety ulegali śmier- Tabela XI. Wypadki drogowe samochodowe z ofiarami śmiertelnymi w poszczególnych miesiącach w latach Table XI. Car accidents with fatalities in consecutive months between Rok/year Miesiąc /month n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % n % I 9 13,4 5 7,5 6 10,7 2 3,4 2 4,5 5 10,2 4 10, 2 5,7 7 20,6 5 14,7 47 9,7 II 3 4,5 5 7,5 6 10,7 2 4,5 4 8,2 3 7,7 6 17,6 29 6,0 III 3 4,5 4 5,5 4 6,8 5 11,4 3 6,1 3 7,7 1 2,9 4 11,8 27 5,6 IV 5 7,5 5 7,5 2 3,6 2 3,4 5 11,4 2 4,1 2 5,1 1 2,9 24 5,0 V 5 7,5 6 9,0 7 12,5 3 5,2 2 4,5 2 4,1 2 5,1 3 8,6 1 2,9 3 8,8 34 7,0 VI 8 12,9 5 7,5 6 10,7 4 6,8 6 13,6 4 8,2 6 15, 1 2,9 1 2,9 41 8,5 VII 7 10,4 3 4, ,0 3 6,8 4 8,2 4 10,3 1 2,9 3 8,8 2 5,9 28 7,9 VIII 4 5,5 5 7, ,9 7 12,1 9 20,7 6 12,2 2 5,7 1 2,9 1 2,9 45 9,3 IX 5 7,5 6 9,0 7 12, ,3 1 2,3 2 4,1 4 10,3 3 8,6 1 2,9 8 23,6 47 9,7 X 7 10, ,0 8 14,2 6 10,4 4 9,0 3 6,1 4 10,3 4 11,4 3 8,8 2 5, ,0 XI 7 10,4 5 7,5 4 7,2 3 5,2 3 6, ,3 2 5,1 8 22,8 9 26,8 3 8, ,2 XII 4 5,5 6 9,0 6 10,4 2 4,5 4 8,2 5 12, ,4 1 2,9 5 14,7 44 9,1 Razem , , , , , , , , , , ,0
6 296 Probl Hig Epidemiol 2010, 91(2): telnym wypadkom drogowym samochodowym będąc pod działaniem alkoholu. W polskim prawodawstwie prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości jest przestępstwem. Mimo zaostrzenia przepisów prowadzenie pojazdów samochodowych pod wpływem alkoholu jest poważnym problemem w Polsce jak również w innych krajach [1, 3, 5]. W Polsce średnie stężenie alkoholu we krwi ofiar wypadków osiąga wartości zbliżone do obserwowanych w innych krajach Europy np. na Węgrzech 1,94 promila [2], Holandii 1,7-1,8 promila [3], w Szkocji 1,3 promila [4]. Warto zwrócić uwagę na różny dopuszczalny poziom alkoholu we krwi kierowców we wspomnianych krajach, wynoszący odpowiednio dla Polski 0,2, Węgier 0,0, dla Holandii 0,5, a dla Szkocji 0,8. Wynika z tego, że niestety ograniczenia prawne, dotyczące dopuszczalnej zawartości alkoholu we krwi prowadzących pojazdy, nie przekładają się na zawartość alkoholu we krwi ofiar wypadków. Analiza stężenia alkoholu we krwi ofiar wypadków Polsce wskazuje, że u większości ofiar przekracza 1,0 promila. Podobne tendencje obserwuje się w Hiszpanii [1], Grecji [5], Szkocji [4]. Wyniki z wielu krajów [1, 2, 5] dowodzą, że im wyższy jest poziom alkoholu w organizmie tym jest większe ryzyko wypadku. Kornobis [6] zwrócił uwagę na fakt, iż ilość wypadków śmiertelnych zwiększa się wraz ze wzrostem poziomu alkoholu we krwi tylko do pewnego poziomu 1-3 promila. Ten sam autor podaje, że w przypadku stężenia alkoholu we krwi większego od 3 promila kierowcy są zazwyczaj ograniczeni w czynnościach fizycznych, tym samym stosunkowo rzadziej prowadzą samochód. W naszym materiale zaobserwowaliśmy podobne granice. Wyniki niniejszej pracy wskazują na fakt, że u 1/3 ofiar wypadków drogowych samochodowych w Polsce była pod wpływem alkoholu. Podobne wyniki obserwowano w Norwegii 28,3% [8], a niższe w Szwecji 20,3% [7]. W krajach tych jest to być może spowodowane bardziej restrykcyjnym prawem, dotyczącym prowadzenia pod wpływem alkoholu. Częściej wypadki pod wpływem alkoholu mają miejsce we Włoszech 49% [9], w Wielkiej Brytanii 45,5% [10], na Węgrzech 46,8 % i w Hiszpanii 50,5% [1, 2]. Stosunkowo duży jest udział młodych osób (21-30 lat) wśród ofiar wypadków śmiertelnych. Podobne dane obserwuje się w USA. Najczęściej ofiarami wypadków drogowych samochodowych były osoby w wieku lat. Podobne wyniki obserwuje się w Grecji [5]. Z uwagi na powyższe wyniki, należałoby rozważyć w Polsce dalsze zmiany przepisów drogowych, również wobec młodych kierowców, którzy powodują stosunkowo dużo wypadków. Jednak nie powinno się ono tylko ograniczać do obniżania dopuszczalnego poziomu alkoholu we krwi. Zdaniem autorów trzeba położyć nacisk na edukację społeczną, szczególnie w zakresie zagrożeń związanych z wpływem alkoholu na zdolności psychomotoryczne. Dobre efekty mogłoby też przynieść zaostrzenie kar i ich rygorystyczne egzekwowanie. Przykłady możemy czerpać z innych krajów. W Grecji kierowca zatrzymany pierwszy raz pod wpływem alkoholu karany jest zawieszeniem prawa jazdy. W przypadku powtórnego zatrzymania, konfiskowany jest mu samochód [5]. W Kanadzie grupa pod kierunkiem E. Manna przeprowadziła wśród kierowców ankietę przed i po wprowadzeniu zmian w przepisach drogowych. Okazało się, że po wydłużeniu okresu zawieszenia prawa jazdy do 90 dni, mniejszy odsetek kierowców deklarował prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu [11]. Podsumowanie i wnioski 1. Badanie to jest jednym z pierwszych w Wielkopolsce, dotyczącym lat Tego rodzaju badania powinny być kontynuowane i systematycznie odnotowywane, aby monitorować problem prowadzenia pod wpływem alkoholu. Pomoże to w edukacji społeczeństwa i ułatwi planowanie środków zapobiegawczych i metod interwencji prawnych w celu obniżenia liczby wypadków powodowanych pod wpływem alkoholu. 2. Alkohol jest ciągle jednym z głównych czynników wypadków drogowych w Polsce; 1/3 ofiar wypadków drogowych samochodowych była pod wpływem alkoholu. 3. Znacznie częściej w wypadkach drogowych giną mężczyźni. Większość wypadków powodują ludzie młodzi. 4. Średnie stężenia alkoholu we krwi u ofiar wypadków drogowych znacznie przekracza poziom dopuszczalny; największa śmiertelność pod wpływem alkoholu notuje się w dni wolne od pracy (soboty).
7 Żaba C i wsp. Ocena stanu trzeźwości ofiar śmiertelnych wypadków samochodowych w rejonie Poznania Piśmiennictwo / References 1. Carmen del Rio M, Javier Alvarez F. Alcohol use among fatally injured drivers in Spain. Department of Pharmacology and Therapeutics, Faculty of Medicine, University of Valladolid, Spain, Varga T, Jeszenszky E, Simonka JA. Influence of alcohol 114 hospitalized victims of traffic accidents. Szeged, Hungary, Smink BE, Ruiter B, Lusthof KJ, Zweipfenning PMM. Driving under the influence of alcohol and/or drugs in the Netherlands in view of the German and Belgian legislation. Department of Toxicology, Netherlands Forensic Institute, Rijswijk, The Netherlands, Seymour A, Oliver JS. Role of drugs and alcohol in impaired drivers and fatally injured drivers in the Strathclyde police region of Scotland, Department of Forensic Medicine and Science, University of Glasgow, Scotland, UK, C Chem, FRSC Athanaselis S, Dona A, Papadodima S, Papoutsis G, Maravelias C. Koutselinis, the use of alcohol and other psychoactive substances by victims of traffic accidents in Grece. Athens, Greece, Kornobis J. Stężenie alkoholu we krwi osób zmarłych śmiercią gwałtowną. Katedra i Zakład Medycyny Sądowej AM we Wrocławiu, Harmeet S, Bjornstig U, Eriksson A, Ohman U, Solarz A. Drug and Alcohol Use Among Injured Motor Vehicle Drivers in Sweden: Prevalence, Driver, Crash and Injury Characteristics, Alcohol. Clin Exp Res 1997, 21: Gjerde H, Beylich KM, Morland J. Incidence of alcohol and drugs in fatally injured car drivers. Accid Anal Prec 1993, 25: Ferrara SD, Giorgetti R, Zancaner S. Psychoactive substances and driving: state of the art and methodology. Alcohol and Drugs and Driving 1994, 10: Maycock G. Drinking and Driving in Great Britain A Review, Transport Research Laboratory, Bekshire, Mann RE, Smart RG, Stoduto G, Adlaf EM, Vingilis E, Beirness D, Lamble R. Changing drinking-and-driving behaviour: the effect of Ontario s administrative driver s license suspension law. Centre For Addiction and Mental Health, Ontario, Canada, 2000.
Śmiertelne wypadki samochodowe w rejonie Poznania w latach 1961-1970. Część I. Charakterystyka ofiar i ich stanu trzeźwości
Żaba Probl C Hig i wsp. Epidemiol Śmiertelne 2011, wypadki 92(3): 415-419 samochodowe w rejonie Poznania w latach 1961-1970. Część I. Charakterystyka... 415 Śmiertelne wypadki samochodowe w rejonie Poznania
Bardziej szczegółowomgr Dorota Lasota Wpływ alkoholu etylowego na ciężkość obrażeń ofiar wypadków komunikacyjnych Streszczenie Wstęp
mgr Dorota Lasota Wpływ alkoholu etylowego na ciężkość obrażeń ofiar wypadków komunikacyjnych Streszczenie Wstęp Wypadki komunikacyjne są istotnym problemem cywilizacyjnym, społecznym i medycznym. Są jedną
Bardziej szczegółowoWypadkowość w pracy w związku z nietrzeźwością
ARCH. MED. SĄD. KRYM., 2004, LIV, 234-241 PRACE ORYGINALNE Krystian Rygol, Stanisława Kabiesz-Neniczka, Zofia Olszowy Wypadkowość w pracy w związku z nietrzeźwością Accidents in the workplace caused by
Bardziej szczegółowoWojciech Stępniewski, Maria Rydzewska-Dudek, Jerzy Janica, Janusz Załuski, Magdalena Okłota, Michał Szeremeta
ANNALES ACADEMIAE MEDICAE STETINENSIS ROCZNIKI POMORSKIEJ AKADEMII MEDYCZNEJ W SZCZECINIE 2007, 53, SUPPL. 2, 50 54 Wojciech Stępniewski, Maria Rydzewska-Dudek, Jerzy Janica, Janusz Załuski, Anna Niemcunowicz-Janica,
Bardziej szczegółowoSTAN BEZPIECZEŃSTWA NA DROGACH POWIATU WYSZKOWSKIEGO W okresie roku
STAN BEZPIECZEŃSTWA NA DROGACH POWIATU WYSZKOWSKIEGO W okresie 1.1-31.8 13 roku W okresie od 1.1.13 r. do 31.8.13 r. na terenie powiatu wyszkowskiego zaistniało 67 wypadków drogowych, w tym 11 wypadków
Bardziej szczegółowoOfiary śmiertelne pożarów w materiale sekcyjnym Katedry
w materiale sekcyjnym Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu oraz Komendy Wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej w Poznaniu w latach 2000 2009 Streszczenie Przeanalizowano
Bardziej szczegółowoARCH. MED. SĄD. KRYM., 2006, LVI, 80-85
ARCH. MED. SĄD. KRYM., 2006, LVI, 80-85 PRACE ORYGINALNE Małgorzata Kłys, Sabina Grzeszczuk, Tomasz Majchrzak Wypadki komunikacyjne ze skutkiem śmiertelnym a alkohol na obszarze Małopolski w latach 2000-2003
Bardziej szczegółowoDzieci i młodzież jako ofiary wypadków drogowych w województwie podlaskim w latach 2000-2007
Piątkiewicz Probl Hig Epidemiol JA i wsp. 2011, Dzieci 92(2): i młodzież 311-318 jako ofiary wypadków 2000-2007 311 Dzieci i młodzież jako ofiary wypadków drogowych w województwie podlaskim w latach 2000-2007
Bardziej szczegółowoSkrót raportu. o stanie bezpieczeństwa ruchu drogowego w województwie Pomorskim w 205 roku
Skrót raportu o stanie bezpieczeństwa ruchu drogowego w województwie Pomorskim w 205 roku W roku 2015, na drogach woj. pomorskiego doszło do 2675 wypadków drogowych. W wypadkach tych zginęło 170 osób,
Bardziej szczegółowoRetrospektywna analiza przyczyn zgonów osób zmarłych w stanie nietrzeźwości w 2008 r.
Prace oryginalne Retrospektywna analiza przyczyn zgonów osób zmarłych w stanie nietrzeźwości w 2008 r. Retrospective analysis of cause of death in intoxicated patients in 2008 Dariusz Zawadzki 1,A D, Piotr
Bardziej szczegółowoSkrót raportu. o stanie bezpieczeństwa ruchu drogowego w województwie Pomorskim w 2014 roku
Skrót raportu o stanie bezpieczeństwa ruchu drogowego w województwie Pomorskim w 2014 roku Raport o stanie bezpieczeństwa ruchu drogowego w 2014 roku wykonała Fundacja Rozwoju Inżynierii Lądowej na zlecenie
Bardziej szczegółowoProblem nietrzeźwości wśród kierujących pojazdami stan badań
Makara-Studzińska Hygeia Public Health M, 2012, Latała-Łoś 47(3): E. 283-287 Problem nietrzeźwości wśród kierujących pojazdami stan badań 283 Problem nietrzeźwości wśród kierujących pojazdami stan badań
Bardziej szczegółowoRok 2012: wypadki drogowe i ich skutki
W 2012 roku wydarzyło się 37 046 wypadków drogowych, w tym ze skutkiem śmiertelnym 3 246. W ich konsekwencji śmierć poniosło 3 571 osób. Wynika z tego, że w co jedenastym wypadku zginął co najmniej jeden
Bardziej szczegółowoPOLITYKA PREWENCYJNA
V Forum Bezpieczeństwa Transportu Alkohol w ruchu drogowym polski problem? Warszawa, 30 stycznia 2014 r. POLITYKA PREWENCYJNA WOBEC NIETRZEŹWYCH UŻYTKOWNIKU YTKOWNIKÓW W DRÓG Ilona Buttler Instytut Transportu
Bardziej szczegółowoŚmiertelne wypadki samochodowe w rejonie Poznania w latach 1961-1970. Część II. Rodzaj i zakres obrażeń doznanych przez ofiary
420 Probl Hig Epidemiol 2011, 92(3): 420-427 Śmiertelne wypadki samochodowe w rejonie Poznania w latach 1961-1970. Część II. Rodzaj i zakres obrażeń doznanych przez ofiary Fatal car accidents in the region
Bardziej szczegółowoAlkohol i prowadzenie pojazdu skala problemu w Polsce
Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Międzynarodowa konferencja ekspertów w zakresie wymiany dobrych praktyk w obszarze bezpieczeństwa ruchu drogowego w Polsce Warszawa dn. 1. 09. 2015 r. Alkohol i prowadzenie
Bardziej szczegółowo1. STAN BEZPIECZEŃSTWA W RUCHU DROGOWYM.
1. STAN BEZPIECZEŃSTWA W RUCHU DROGOWYM. Z danych wstępnych nadesłanych do Wydziału Profilaktyki i Analiz Biura Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji wynika, że w sierpniu 2008 roku miało miejsce: 4
Bardziej szczegółowoObrażenia postrzałowe w materiałach Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej CM UMK w Bydgoszczy z lat
ARCH. MED. SĄD. KRYM.,, LVII, - prace oryginalne Elżbieta Bloch-Bogusławska, Piotr Engelgardt, Agnieszka Paradowska * Obrażenia postrzałowe w materiałach Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej CM UMK w Bydgoszczy
Bardziej szczegółowoZatrucia tlenkiem węgla w materiale sekcyjnym Zakładu Medycyny Sądowej AM w Białymstoku w latach
ARCH. MED. SĄD. KRYM., 2005, LV, 42-46 PRACE ORYGINALNE Zofia Wardaszka, Anna Niemcunowicz-Janica, Jerzy Janica, Ewa Koc-Żórawska Zatrucia tlenkiem węgla w materiale sekcyjnym Zakładu Medycyny Sądowej
Bardziej szczegółowoSamobójstwa w œwietle materia³u sekcyjnego Zak³adu Medycyny S¹dowej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu lata 1990-2000
224 Probl Hig Epidemiol 27, 88(2): 224-229 Samobójstwa w œwietle materia³u sekcyjnego Zak³adu Medycyny S¹dowej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu lata 199-2 Suicides in the material of Department of Forensic
Bardziej szczegółowoWojciech Stępniewski, Maria Rydzewska-Dudek, Jerzy Janica, Janusz Załuski, Magdalena Okłota, Michał Szeremeta
ANNALES ACADEMIAE MEDICAE STETINENSIS ROCZNIKI POMORSKIEJ AKADEMII MEDYCZNEJ W SZCZECINIE 2007, 53, SUPPL. 2, 55 59 Wojciech Stępniewski, Maria Rydzewska-Dudek, Jerzy Janica, Janusz Załuski, Anna Niemcunowicz-Janica,
Bardziej szczegółowo1. STAN BEZPIECZEŃSTWA W RUCHU DROGOWYM.
1. STAN BEZPIECZEŃSTWA W RUCHU DROGOWYM. Z danych wstępnych nadesłanych do Wydziału Profilaktyki w Ruchu Drogowym Biura Prewencji i Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji wynika, że w marcu 2007 roku
Bardziej szczegółowo1. STAN BEZPIECZEŃSTWA W RUCHU DROGOWYM.
1. STAN BEZPIECZEŃSTWA W RUCHU DROGOWYM. Z danych wstępnych nadesłanych do Wydziału Profilaktyki i Analiz Biura Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji wynika, że we wrześniu 2008 roku miało miejsce: 4
Bardziej szczegółowoCENY ZAKUPU I DZIERŻAWY KWOTY MLECZNEJ W GOSPODARSTWACH KRAJÓW EUROPEJSKICH W LATACH
FOLIA UNIVERSITATIS AGRICULTURAE STETINENSIS Folia Univ. Agric. Stetin. 2007, Oeconomica 256 (48), 117 122 Bogusław GOŁĘBIOWSKI, Agata WÓJCIK CENY ZAKUPU I DZIERŻAWY KWOTY MLECZNEJ W GOSPODARSTWACH KRAJÓW
Bardziej szczegółowoSocjokulturowe aspekty spożycia alkoholu w Polsce
Socjokulturowe aspekty spożycia alkoholu w Polsce Dr hab. n. med. Maciej Pilecki Klinika Psychiatrii Dzieci i Młodzieży Katedry Psychiatrii UJ CM Za panowania Augusta III kraj cały nie wytrzeźwiał jeszcze
Bardziej szczegółowo1. STAN BEZPIECZEŃSTWA W RUCHU DROGOWYM.
ZATWIERDZAM... 1. STAN BEZPIECZEŃSTWA W RUCHU DROGOWYM. Z danych wstępnych nadesłanych do Wydziału Profilaktyki i Analiz Biura Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji wynika, że w listopadzie 2008 roku
Bardziej szczegółowoACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS. WIELOLETNIA ZMIENNOŚĆ WYSTĘPOWANIA BURZ W SZCZECINIE, ŁODZI, KRAKOWIE I NA KASPROWYM WIERCHU W LATAm
ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS FOLIA GEOGRAPHICA PHYSICA 3, 1998 Zuzanna Bielec WIELOLETNIA ZMIENNOŚĆ WYSTĘPOWANIA BURZ W SZCZECINIE, ŁODZI, KRAKOWIE I NA KASPROWYM WIERCHU W LATAm 1954-1993 LONG-TERM VARIABILITY
Bardziej szczegółowoBEZPIECZEŃSTWO RUCHU DROGOWEGO POLSKI, NIEMIEC I CZECH
Piotr SZCZĘSNY, Joanna RYMARZ BEZPIECZEŃSTWO RUCHU DROGOWEGO POLSKI, NIEMIEC I CZECH Streszczenie W artykule przedstawiono wyniki analiz głównych wskaźników bezpieczeństwa ruchu drogowego w trzech sąsiednich
Bardziej szczegółowoWYPADKI DROGOWE W WARSZAWIE W KWIETNIU 2017 ROKU
WYPADKI DROGOWE W WARSZAWIE W KWIETNIU 217 ROKU 2 W kwietniu 217 roku na terenie miasta stołecznego Warszawy odnotowano: 14 wypadki drogowe (o 44 więcej niż w kwietniu 216 r.), w wyniku których 1 osoba
Bardziej szczegółowoWyniki badań zgonów osób powyżej 65. roku życia w 2001 roku
JAKUB TRNKA HUBERT SZATNY ROBERT SUSŁO Akademia Medyczna we Wrocławiu GWAŁTOWNE PRZYCZYNY ZGONÓW LUDZI W STARSZYM WIEKU Ludzie starsi są obok dzieci najsłabszymi uczestnikami życia społecznego. Zmiany
Bardziej szczegółowoZakład Ubezpieczeń Społecznych Departament Statystyki i Prognoz Aktuarialnych
Zakład Ubezpieczeń Społecznych Departament Statystyki i Prognoz Aktuarialnych Struktura wysokości emerytur i rent wypłacanych przez ZUS po waloryzacji i podwyższeniu świadczeń najniższych w marcu 2017
Bardziej szczegółowoURZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, Warszawa BEZROBOCIE REJESTROWANE W PŁOCKU W 2014 R. ***
URZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, 02-134 Warszawa Informacja sygnalna Data opracowania październik 2015 r. Kontakt: e-mail:sekretariatuswaw@stat.gov.pl tel. 22 464 23 15 faks 22 846 76
Bardziej szczegółowoWYPADKI DROGOWE W WARSZAWIE W LUTYM 2016 ROKU
WYPADKI DROGOWE W WARSZAWIE W LUTYM 216 ROKU 2 W lutym 216 roku na terenie miasta stołecznego Warszawy odnotowano: 78 wypadków drogowych (o 21 więcej niż w lutym 215 r.), w wyniku których 5 osób poniosło
Bardziej szczegółowoAlkohol- wzorce konsumpcji, postawy, zachowania i stereotypy w województwie świętokrzyskim
Alkohol- wzorce konsumpcji, postawy, zachowania i stereotypy w województwie świętokrzyskim W miesiącu listopadzie i grudniu 2005 r. na zlecenie Zarządu Województwa Świętokrzyskiego zostały przeprowadzone
Bardziej szczegółowoZagrożenia niechronionych uczestników ruchu (III) Motocykliści i motorowerzyści
Motocykliści należą do niechronionej grupy użytkowników dróg, którzy w niewielkim stopniu są chronieni przez hełmy i odzież ochronną. Dodatkowo nowe rozwiązania techniczne umożliwiają motocyklistom jazdę
Bardziej szczegółowoWYPADKI DROGOWE W WARSZAWIE W LUTYM 2019 ROKU
WYPADKI DROGOWE W WARSZAWIE W LUTYM 2019 ROKU 2 W lutym 2019 roku na terenie miasta stołecznego Warszawy odnotowano: 65 wypadków drogowych (o 2 mniej niż w lutym 2018 r.), w wyniku których 5 osób poniosło
Bardziej szczegółowoBadanie opinii polskich kierowców dotyczące progów zwalniających
STOWARZYSZENIE INTEGRACJI STOŁECZNEJ KOMUNIKACJI ul. Mroczna 5/23, 01-456 Warszawa Badanie opinii polskich kierowców dotyczące progów zwalniających Jan Jakiel Warszawa, wrzesień 2005 r. 1 We wrześniu 2005
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 5 1 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Białej Podlaskiej Instytut Pielęgniarstwa Higher State Vocational School
Bardziej szczegółowoKampania Piłeś? Nie jedź! 2009 Wyniki badania ewaluacyjnego
Kampania Piłeś? Nie jedź! 2009 Wyniki badania ewaluacyjnego Warszawa, 26 1 luty stycznia 2010r. 2009 r. Metodologia badania Metodologia PAPI - Paper and Pencil Interview Badanie zostało przeprowadzone
Bardziej szczegółowoWYPADKI DROGOWE W WARSZAWIE W MARCU 2017 ROKU
WYPADKI DROGOWE W WARSZAWIE W MARCU 217 ROKU 2 W marcu 217 roku na terenie miasta stołecznego Warszawy odnotowano: 19 wypadków drogowych (o 54 więcej niż w marcu 216 r.), w wyniku których 3 osoby poniosły
Bardziej szczegółowoWYPADKI DROGOWE W WARSZAWIE W KWIETNIU 2018 ROKU
WYPADKI DROGOWE W WARSZAWIE W KWIETNIU 218 ROKU 2 W kwietniu 218 roku na terenie miasta stołecznego Warszawy odnotowano: 13 wypadków drogowych (o 77 więcej niż w kwietniu 217 r.), w wyniku których 3 osoby
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo w ruchu drogowym
Bezpieczeństwo w ruchu drogowym W 2008 roku na terenie KPP Inowrocław zaistniało 2391 zdarzeń drogowych, z czego 2270 to kolizje drogowe, a 121 to wypadki drogowe. W zdarzeniach tych 152 osoby doznały
Bardziej szczegółowoSTATYSTYCZNA ANALIZA BEZPIECZEŃSTWA W RUCHU DROGOWYM W UKŁADZIE WOJEWÓDZTW
Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach ISSN 2083-8611 Nr 220 2015 Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach Wydział Zarządzania Katedra Ekonometrii andrzej.wojcik@ue.katowice.pl
Bardziej szczegółowoMarcin Skrok, Alicja Nowicka, Tomasz Miklusz
Marcin Skrok, Alicja Nowicka, Tomasz Miklusz Realizacja zajęć z zakresu pierwszej pomocy podczas kursów prawa jazdy, wśród osób egzaminowanych w Wojewódzkim Ośrodku Ruchu Drogowego w Bydgoszczy Przegląd
Bardziej szczegółowoWYPADKI DROGOWE W WARSZAWIE W LUTYM 2018 ROKU
WYPADKI DROGOWE W WARSZAWIE W LUTYM 2018 ROKU 2 W lutym 2018 roku na terenie miasta stołecznego Warszawy odnotowano: 65 wypadków drogowych (o 14 więcej niż w lutym 2017 r.), w wyniku których 2 osoby poniosły
Bardziej szczegółowoBajka o Jasiu i Małgosi
Bajka o Jasiu i Małgosi Wprowadzenie dla nauczyciela: Według statystyk małopolskiej policji, na terenie naszego województwa w roku 2012 doszło do 3901 wypadków i 25801 kolizji, w których śmierć poniosło
Bardziej szczegółowoŚciganie sprawców prowadzenia pojazdów w stanie nietrzeźwości w Polsce. Prof. dr hab. Ryszard A. Stefański
Ściganie sprawców prowadzenia pojazdów w stanie nietrzeźwości w Polsce Prof. dr hab. Ryszard A. Stefański Art.115 16 k.k. i art.46 ust.3 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości
Bardziej szczegółowoWYPADKI DROGOWE W WARSZAWIE W LUTYM 2017 ROKU
WYPADKI DROGOWE W WARSZAWIE W LUTYM 2017 ROKU 2 W lutym 2017 roku na terenie miasta stołecznego Warszawy odnotowano: 74 wypadki drogowe (o 12 więcej niż w lutym 2016 r.), w wyniku których 3 osoby poniosły
Bardziej szczegółowoCBOS - SPOSOBY POPRAWY BEZPIECZEŃSTWA NA DROGACH
POLICJA.PL http://www.policja.pl/pol/aktualnosci/2754,cbos-sposoby-poprawy-bezpieczenstwa-na-drogach.html 2018-12-26, 17:16 Strona znajduje się w archiwum. CBOS - SPOSOBY POPRAWY BEZPIECZEŃSTWA NA DROGACH
Bardziej szczegółowoZatrucia tlenkiem węgla w materiale sekcyjnym Zakładu Medycyny Sądowej UM w białymstoku w latach
ARCH. MED. SĄD. KRYM., 2009, LIX, 177-182 PRACE ORYGINALNE Zofia Wardaszka, Iwona Ptaszyńska-Sarosiek, Anna Niemcunowicz-Janica Zatrucia tlenkiem węgla w materiale sekcyjnym Zakładu Medycyny Sądowej UM
Bardziej szczegółowoWYPADKI DROGOWE W WARSZAWIE W KWIETNIU 2014 ROKU
WYPADKI DROGOWE W WARSZAWIE W KWIETNIU 24 ROKU 2 W kwietniu 24 roku na terenie miasta stołecznego Warszawy odnotowano: 9 wypadków drogowych (o 9 więcej niż w kwietniu 23 r.), w wyniku których 5 osób poniosło
Bardziej szczegółowoWYPADKI DROGOWE W WARSZAWIE W LIPCU 2017 ROKU
WYPADKI DROGOWE W WARSZAWIE W LIPCU 217 ROKU 2 W lipcu 217 roku na terenie miasta stołecznego Warszawy odnotowano: 1 wypadków drogowych (o 29 więcej niż w lipcu 216 r.), w wyniku których 5 osób poniosło
Bardziej szczegółowoA N A L I Z A REALIZACJI PROCEDURY INTERWENCJI WOBEC PRZEMOCY W RODZINIE PN. NIEBIESKIE KARTY PRZEZ JEDNOSTKI KPP/KMP WOJ.
A N A L I Z A REALIZACJI PROCEDURY INTERWENCJI WOBEC PRZEMOCY W RODZINIE PN. NIEBIESKIE KARTY PRZEZ JEDNOSTKI KPP/KMP WOJ. LUBUSKIEGO I PÓŁROCZE 2013 ROKU Wydział Prewencji Komenda Wojewódzka Policji w
Bardziej szczegółowoWypadki w stolicy. O 40% więcej zdarzeń z udziałem rowerów
Wypadki w stolicy. O 40% więcej zdarzeń z udziałem rowerów data aktualizacji: 2019.07.02 Na ulicach Warszawy jest bezpieczniej, ale nadal nie możemy czuć się pewnie przechodząc przez pasy. Warto też oglądać
Bardziej szczegółowoJerzy Stockfisch 1, Jarosław Markowski 2, Jan Pilch 2, Brunon Zemła 3, Włodzimierz Dziubdziela 4, Wirginia Likus 5, Grzegorz Bajor 5 STRESZCZENIE
Czynniki ryzyka związane ze stylem i jakością życia a częstość zachorowań na nowotwory złośliwe górnych dróg oddechowych w mikroregionie Mysłowice, Imielin i Chełm Śląski Jerzy Stockfisch 1, Jarosław Markowski
Bardziej szczegółowoEmerytury nowosystemowe wypłacone w grudniu 2018 r. w wysokości niższej niż wysokość najniższej emerytury (tj. niższej niż 1029,80 zł)
Emerytury nowosystemowe wypłacone w grudniu 18 r. w wysokości niższej niż wysokość najniższej emerytury (tj. niższej niż 9,8 zł) DEPARTAMENT STATYSTYKI I PROGNOZ AKTUARIALNYCH Warszawa 19 1 Zgodnie z art.
Bardziej szczegółowoBajka o Czerwonym Kapturku
Bajka o Czerwonym Kapturku Wprowadzenie dla nauczyciela: Według statystyk małopolskiej policji, na terenie naszego województwa w roku 2012 doszło do 3901 wypadków i 25801 kolizji, w których śmierć poniosło
Bardziej szczegółowoStruktura wysokości emerytur i rent wypłacanych przez ZUS po waloryzacji w marcu 2018 roku
Struktura wysokości emerytur i rent wypłacanych przez ZUS po waloryzacji w marcu 2018 roku D DEPARTAMENT STATYSTYKI I PROGNOZ AKTUARIALNYCH Warszawa 2018 Opracowała: Ewa Karczewicz Naczelnik Wydziału Badań
Bardziej szczegółowoRaport podsumowujący działalność Ogólnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy w rodzinie Niebieska Linia.
Raport podsumowujący działalność Ogólnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy w rodzinie Niebieska Linia. Marzec, 214 Działalność Ogólnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie Niebieska Linia
Bardziej szczegółowoStan bezpieczeństwa ruchu drogowego na małopolskich drogach w 2013 roku. WRD KWP w Krakowie
Stan bezpieczeństwa ruchu drogowego na małopolskich drogach w 2013 roku WRD KWP w Krakowie W 2013 roku w Polsce odnotowano : 35 752 ( 37 046 ) wypadków drogowych - spadek o 1 294 tj. 3,5 %, 3 334 ( 3 571
Bardziej szczegółowoDane te w porównaniu z sierpniem roku poprzedniego przedstawiają się następująco:
STAN BEZPIECZEŃSTWA W RUCHU DROGOWYM W SIERPNIU 2006r. Z danych wstępnych nadesłanych do Wydziału Profilaktyki w Ruchu Drogowym Biura Prewencji i Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji wynika, że w sierpniu
Bardziej szczegółowoWYPADKI DROGOWE W WARSZAWIE W MAJU 2017 ROKU
WYPADKI DROGOWE W WARSZAWIE W MAJU 217 ROKU 2 W maju 217 roku na terenie miasta stołecznego Warszawy odnotowano: 14 wypadków drogowych (o 33 więcej niż w maju 216 r.), w wyniku których 3 osoby poniosły
Bardziej szczegółowoZakład Ubezpieczeń Społecznych Departament Statystyki i Prognoz Aktuarialnych
Zakład Ubezpieczeń Społecznych Departament Statystyki i Prognoz Aktuarialnych Struktura wysokości emerytur i rent wypłacanych przez ZUS po waloryzacji w marcu 2015 roku. Warszawa 2015 Opracowała: Ewa Karczewicz
Bardziej szczegółowoWYPADKI DROGOWE W WARSZAWIE W LIPCU 2018 ROKU
WYPADKI DROGOWE W WARSZAWIE W LIPCU 218 ROKU 2 W lipcu 218 roku na terenie miasta stołecznego Warszawy odnotowano: 98 wypadków drogowych (o 31 więcej niż w lipcu 217 r.), w wyniku których 2 osoby poniosły
Bardziej szczegółowo1. STAN BEZPIECZEŃSTWA W RUCHU DROGOWYM.
1. STAN BEZPIECZEŃSTWA W RUCHU DROGOWYM. Z danych wstępnych nadesłanych do Wydziału Profilaktyki w Ruchu Drogowym Biura Prewencji i Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji wynika, że w październiku 2006
Bardziej szczegółowoURZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, Warszawa BEZROBOCIE REJESTROWANE W RADOMIU W I PÓŁROCZU 2015 R.
URZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, 02 134 Warszawa Informacja sygnalna Kontakt: e-mail: sekretariatuswaw@stat.gov.pl tel. 22 464 23 15 faks 22 846 76 67 Data opracowania: sierpień 2015 r.
Bardziej szczegółowoURZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, 02 134 Warszawa BEZROBOCIE REJESTROWANE W PŁOCKU W 2015 R. ***
URZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, 02 134 Warszawa Informacja sygnalna Data opracowania kwiecień 2016 r. Kontakt: e-mail:sekretariatuswaw@stat.gov.pl tel. 22 464 23 15 faks 22 846 76 67
Bardziej szczegółowoARCH. MED. SĄD. KRYM., 2009, LIX, 194-198
ARCH. MED. SĄD. KRYM., 2009, LIX, 194-198 PRACE ORYGINALNE Anna Niemcunowicz-Janica, Zofia Wardaszka, Iwona Ptaszyńska-Sarosiek badania nad obecnością środków odurzających i substancji psychotropowych
Bardziej szczegółowo266 milionów dorosłych Europejczyków pije średnio dziennie alkohol w ilości nieprzekraczającej 20g (kobiety) lub 40g (mężczyźni), Ponad 58 milionów
266 milionów dorosłych Europejczyków pije średnio dziennie alkohol w ilości nieprzekraczającej 20g (kobiety) lub 40g (mężczyźni), Ponad 58 milionów dorosłych (15 %) przekracza ten poziom; 20 milionów (6
Bardziej szczegółowoWYPADKI DROGOWE W WARSZAWIE W MAJU 2018 ROKU
WYPADKI DROGOWE W WARSZAWIE W MAJU 218 ROKU 2 W maju 218 roku na terenie miasta stołecznego Warszawy odnotowano: 133 wypadki drogowe (o 41 więcej niż w maju 217 r.), w wyniku których 3 osoby poniosły śmierć
Bardziej szczegółowoOCENA MECHANIZMÓW POWSTAWANIA PĘKNIĘĆ WĄTROBY W URAZACH DECELERACYJNYCH ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM ROLI WIĘZADEŁ WĄTROBY
Lek. Piotr Arkuszewski OCENA MECHANIZMÓW POWSTAWANIA PĘKNIĘĆ WĄTROBY W URAZACH DECELERACYJNYCH ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM ROLI WIĘZADEŁ WĄTROBY Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor:
Bardziej szczegółowoWYPADKI DROGOWE W WARSZAWIE W CZERWCU 2017 ROKU
WYPADKI DROGOWE W WARSZAWIE W CZERWCU 217 ROKU 2 W czerwcu 217 roku na terenie miasta stołecznego Warszawy odnotowano: 142 wypadki drogowe (o 45 więcej niż w czerwcu 216 r.), w wyniku których 1 osoba poniosła
Bardziej szczegółowoWYPADKI DROGOWE W WARSZAWIE W CZERWCU 2018 ROKU
WYPADKI DROGOWE W WARSZAWIE W CZERWCU 218 ROKU 2 W czerwcu 218 roku na terenie miasta stołecznego Warszawy odnotowano: 138 wypadków drogowych (o 51 więcej niż w czerwcu 217 r.), w wyniku których 4 osoby
Bardziej szczegółowoAnaliza ofiar wypadków komunikacyjnych w świetle materiału sekcyjnego Zakładu Medycyny Sądowej w białymstoku w latach 2007-2008
ARCH. MED. SĄD. KRYM., 2009, LIX, 172-176 PRACE ORYGINALNE Michał Szeremeta, Anna Niemcunowicz-Janica, Adam Sackiewicz, Iwona Ptaszyńska-Sarosiek Analiza ofiar wypadków komunikacyjnych w świetle materiału
Bardziej szczegółowoMAZOWIECKI RYNEK PRACY I KWARTAŁ 2015 I KWARTAŁ 2015 NAJWAŻNIEJSZE INFORMACJE
MAZOWIECKI RYNEK PRACY I KWARTAŁ 2015 I KWARTAŁ 2015 NAJWAŻNIEJSZE INFORMACJE Na Mazowszu nie pracowało 43,2% ludności w wieku 15 lat i więcej co oznacza poprawę sytuacji w ujęciu rocznym. W województwie
Bardziej szczegółowoA N A L I Z A REALIZACJI PROCEDURY PN. NIEBIESKIE KARTY PRZEZ KOMENDY MIEJSKIE I POWIATOWE POLICJI WOJ. LUBUSKIEGO W 2013 ROKU
A N A L I Z A REALIZACJI PROCEDURY PN. NIEBIESKIE KARTY PRZEZ KOMENDY MIEJSKIE I POWIATOWE POLICJI WOJ. LUBUSKIEGO W 2013 ROKU Wydział Prewencji Komenda Wojewódzka Policji w Gorzowie Wlkp. Gorzów Wlkp.,
Bardziej szczegółowoWYPADKI DROGOWE W WARSZAWIE W STYCZNIU 2013 ROKU
WYPADKI DROGOWE W WARSZAWIE W STYCZNIU 23 ROKU 2 W styczniu 23 roku na terenie miasta stołecznego Warszawy odnotowano: 83 wypadki drogowe (o 24 więcej niż w styczniu 22 r.), w wyniku których 3 osoby poniosły
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 232 SECTIO D 2003
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 232 SECTIO D 2003 *Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Białej Podlaskiej Instytut Pedagogiki i Pielęgniarstwa 21-500
Bardziej szczegółowoURZĄD STATYSTYCZNY W BIAŁYMSTOKU
URZĄD STATYSTYCZNY W BIAŁYMSTOKU Opracowania sygnalne Białystok, marzec 2013 r. Kontakt: e-mail: SekretariatUSBST@stat.gov.pl tel. 85 749 77 00, fax 85 749 77 79 Internet: www.stat.gov.pl/urzedy/bialystok
Bardziej szczegółowoWYPADKI DROGOWE W WARSZAWIE W MARCU 2018 ROKU
WYPADKI DROGOWE W WARSZAWIE W MARCU 2018 ROKU 2 W marcu 2018 roku na terenie miasta stołecznego Warszawy odnotowano: 83 wypadki drogowe (o 24 więcej niż w marcu 2017 r.), w wyniku których 2 osoby poniosły
Bardziej szczegółowoInformacja o sytuacji na rynku pracy w powiecie grajewskim według stanu na 31 maja 2012 roku
Informacja o sytuacji na rynku pracy w powiecie grajewskim według stanu na 31 maja 2012 roku Poziom bezrobocia Poziom bezrobocia w końcu maja 2012r. był nieznacznie wyższy od notowanego w analogicznym
Bardziej szczegółowoZatrucia alkoholami wśród pacjentów Oddziału Toksykologii Instytutu Medycyny Pracy im. J. Nofera w Łodzi, hospitalizowanych w latach 2007-2012
PRACE ORYGINALNE Anna Rogaczewska 1 Katarzyna Kobza-Sindlewska 1 Anna Krakowiak 2 Anna Piekarska-Wijatkowska 1 Zatrucia alkoholami wśród pacjentów Oddziału Toksykologii Instytutu Medycyny Pracy im. J.
Bardziej szczegółowoURZĄ D STATYSTYCZNY W BIAŁ YMSTOKU
URZĄ D STATYSTYCZNY W BIAŁ YMSTOKU Opracowania sygnalne Białystok, lipiec 2014 r. Tel. 85 749 77 00, fax 85 749 77 79 E-mail: SekretariatUSBST@stat.gov.pl Internet: http://bialystok.stat.gov.pl Zgodnie
Bardziej szczegółowoIP/07/584. Bruksela, dnia 27 r. april 2007
IP/07/584 Bruksela, dnia 27 r. april 2007 Bezpieczeństwo drogowe: europejski program działań nadal przynosi dobre wyniki - cel, jakim jest uratowanie życia 25 000 osób na drogach w Europie, może zostać
Bardziej szczegółowoEKSPERTYZA ALKOHOLOGICZNA
EKSPERTYZA ALKOHOLOGICZNA Dariusz Zuba Instytut Ekspertyz Sądowych im. Prof. dra J. Sehna w Krakowie Prawo o ruchu drogowym Ustawa z dnia 20.06.1997 r. (Dz. U. Nr 98, poz. 602) Prawo o ruchu drogowym Ustawa
Bardziej szczegółowoPODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ WPISANE DO REJESTRU REGON W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM STAN NA KONIEC 2007 R.
PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ WPISANE DO REJESTRU REGON W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM STAN NA KONIEC 2007 R. Według stanu z końca grudnia 2007 r. w rejestrze REGON województwa świętokrzyskiego zarejestrowanych
Bardziej szczegółowoWśród ankietowanych aż 73,5% stanowiły kobiety. Świadczyć to może o większym zainteresowaniu niezależną modą i dizajnem wśród kobiet.
Podsumowanie ankiety przeprowadzonej podczas targów SILESIA BAZAAR vol.3 opracowanej przez organizację PRogress przy Uniwersytecie Ekonomicznym w Katowicach Spis treści 1. Pytania o płeć... 2 2. Pytanie
Bardziej szczegółowoAnaliza wyników badania okresów pobierania emerytur
Analiza wyników badania okresów pobierania emerytur Departament Statystyki i Prognoz Aktuarialnych Warszawa 2019 Opracował: Andrzej Kania Wydział Badań Statystycznych Akceptowała: Hanna Zalewska Dyrektor
Bardziej szczegółowoUstawa z dnia 29.07.2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005r. Nr 180, poz. 1493). Ustawa z dnia 26.10.1982 roku o wychowaniu
Ustawa z dnia 29.07.2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005r. Nr 180, poz. 1493). Ustawa z dnia 26.10.1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U.
Bardziej szczegółowoINFORMACJA O SYTUACJI NA RYNKU PRACY W POWIECIE OPOLSKIM I MIEŚCIE OPOLU ZA ROK 2002
POWIATOWY URZĄD PRACY W OPOLU ul. mjr Hubala 21, 45-266 Opole tel. 44 22 929, fax 44 22 928, e-mail: opop@praca.gov.pl INFORMACJA O SYTUACJI NA RYNKU PRACY W POWIECIE OPOLSKIM I MIEŚCIE OPOLU ZA ROK 2002
Bardziej szczegółowoChoroby narządu wzroku
WYBRANE WSKAŹNIKI LECZENIA ZAĆMY W POLSCE [ANALIZOWANY OKRES SPRAWOZDAWCZY] STRUKTURA ROZLICZONYCH JGP W POLSCE Choroby narządu wzroku SEKCJA B - DOROŚLI (październik - grudzień 2018 r.) Stan obecny i
Bardziej szczegółowoZakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych jako sankcja za prowadzenie samochodu w stanie nietrzeźwym - na przykładzie wybranych krajów europejskich
Warszawa, dnia 26 stycznia 2010 r. Zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych jako sankcja za prowadzenie samochodu w stanie nietrzeźwym - na przykładzie wybranych krajów europejskich Prowadzenie pojazdu
Bardziej szczegółowoZdarzenia drogowe z udziałem rowerzystów
Zdarzenia drogowe z udziałem rowerzystów Aleksander Buczyński Departament Studiów GDDKiA Zespół ds. Ścieżek Rowerowych 26 kwietnia 2012 1 Fakty a mity Skala problemu Stereotypy a rzeczywistość 2 Kontekst
Bardziej szczegółowoStruktura wysokości świadczeń wypłacanych przez ZUS po waloryzacji w marcu 2019 roku
Struktura wysokości świadczeń wypłacanych przez ZUS po waloryzacji w marcu 2019 roku DEPARTAMENT STATYSTYKI I PROGNOZ AKTUARIALNYCH Warszawa 2019 Opracowała: Ewa Karczewicz Naczelnik Wydziału Badań Statystycznych
Bardziej szczegółowoSprawozdanie z realizacji procedury Niebieskie karty przez jednostki organizacyjne Policji w I półroczu 2008 roku
Biuro Prewencji Komendy Głównej Policji Dokument zatwierdził: insp. Michał Czeszejko-Sochacki Dyrektor Biura Prewencji KGP Sprawozdanie z realizacji procedury Niebieskie karty przez jednostki organizacyjne
Bardziej szczegółowoJak jeżdżą Polacy? Czy akceptujemy ograniczenia prędkości? Raport z badań opinii publicznej. Konferencja prasowa Warszawa, 28 października 2013 r.
Jak jeżdżą Polacy? Czy akceptujemy ograniczenia prędkości? Raport z badań opinii publicznej Konferencja prasowa Warszawa, 28 października 2013 r. Prędkość a liczba zabitych 3 przyczyny powodujące największą
Bardziej szczegółowoGłówne przyczyny wypadków drogowych spowodowanych przez kierujących pojazdami, w których poszkodowany został pieszy w 2011 roku
Wypadki spowodowane przez innych użytkowników drogi, gdzie poszkodowany został pieszy w 2011 roku Pojazd Samochód osobowy 5 486 423 6 040 Samochód ciężarowy bez przyczepy 251 41 240 Pojazd nieustalony
Bardziej szczegółowoZgony w izbie wytrzeźwień w Poznaniu
ARCH. MED. SĄD. KRYM., 2009, LIX, 112-117 PRACE ORYGINALNE Czesław Żaba, Paweł Świderski, Zbigniew Żaba 1, Dorota Lorkiewicz-Muszyńska Zgony w izbie wytrzeźwień w Poznaniu Deaths in the sobering station
Bardziej szczegółowoWYPADKI DROGOWE W WARSZAWIE W LIPCU 2016 ROKU
WYPADKI DROGOWE W WARSZAWIE W LIPCU 216 ROKU 2 W lipcu 216 roku na terenie miasta stołecznego Warszawy odnotowano: 11 wypadków drogowych (o 46 więcej niż w lipcu 215 r.), w wyniku których 5 osób poniosło
Bardziej szczegółowoTRANSPROJEKT-WARSZAWA 01-793 Warszawa, ul. Rydygiera 8 bud.3a, tel.(0-22) 832-29-15, fax:832 29 13
BIURO PROJEKTOWO - BADAWCZE DRÓG I MOSTÓW Sp. z o.o. TRANSPROJEKT-WARSZAWA 01-793 Warszawa, ul. Rydygiera 8 bud.3a, tel.(0-22) 832-29-15, fax:832 29 13 PRACOWNIA RUCHU I STUDIÓW DROGOWYCH GENERALNY POMIAR
Bardziej szczegółowo