1. List Prezesa Fundacji na rzecz Kredytu Hipotecznego Organizacja Fundacji na rzecz Kredytu Hipotecznego.. 7

Transkrypt

1 Raport z działalności 2014

2

3 3 Spis treści: 1. List Prezesa Fundacji na rzecz Kredytu Hipotecznego Organizacja Fundacji na rzecz Kredytu Hipotecznego Rada Programowa Zarząd Biuro Członkowie Fundacji Reprezentacja resortów Członkostwo banków fundacyjnych Bankowo resortowe grupy robocze Struktura komitetów i grup roboczych fundacji Tematyka zadań GR na II połowę 2014 r Wykaz prac Grup roboczych w latach Wykaz prac komitetów w latach Działalność Fundacji Realizacja celów statutowych - Ogólny Program Działań Systemy monitorowania obszarów wynikających z ogólnego programu działań Fundacji na rzecz Kredytu Hipotecznego Ochrona konsumenta hipotecznego odpowiedzialne kredytowanie i zadłużanie się Wymogi nadzorcze i Rekomendacje Fundacji Hipotecznej Ochrona nabywcy mieszkania i programy wsparcia mieszkalnictwa Wsparcie rozwoju listów zastawnych w Polsce prace na rzecz rozbudowy rynków finansowania długoterminowego Uporządkowana restrukturyzacja i likwidacja banków prace nad nowelą Ustawy o BFG Monitoring statystyk i sytuacji na rynku nieruchomości Udział w badaniach europejskich, monitoring prawa EU dotyczącego kredytowania hipotecznego Moduł portalu internetowego Fundacji Polska Mapa Kredytu Hipotecznego udoskonalone narzędzie komunikacji bieżących informacji dla Rady Programowej - wypełnienie celu statutowego w zakresie analiz i upowszechniania oraz wdrażania wiedzy o kredycie hipotecznym Funkcjonowanie Hipoteki po nowelizacji Hipoteka odwrócona Stanowiska zajęte przez Fundację oraz Rekomendacje Wdrożeniowe Fundacji Finansowanie i nabywanie mieszkań deweloperskich ORZECZNICTWO KLUCZOWE DLA FINANSOWANIA HIPOTECZNEGO - monitoring Fundacji, wnioski i wskazówki dla banków Elektroniczna księga wieczysta

4 Zbieranie, przetwarzanie oraz udostępnianie informacji w zakresie finansowania hipotecznego Wydawnictwa i publikacje Fundacji Strona internetowa Fundacji Zbiory biblioteczne Nowy Członek Fundacji Działalność szkoleniowa Seminaria Kurs Wycena dla celów kredytu hipotecznego Udział członków Fundacji w konferencjach i spotkaniach - kalendarium Sprawozdania składane przez Fundację... 57

5 5 1. LIST PREZESA FUNDACJI NA RZECZ KREDYTU HIPOTECZNEGO Rynek kredytów hipotecznych w 2013 roku i dalsze perspektywy Roku 2013 kontynuował tendencję spadkową, obserwowaną w polskim sektorze hipotecznym od 2011 roku. Pomimo atrakcyjnego oprocentowania kredytów, ze względu na rekordowo niski poziom stóp procentowych, jak i spadające ceny nieruchomości w ubiegłym roku udzielono zaledwie około 177 tys. nowych kredytów na łączną kwotę około 37 mld złotych. Bez wątpienia, na brak ożywienia na rynku finansowym wpłynęła z jednej strony nadal niepewna koniunktura gospodarcza w Polsce (w szczególności: na rynku pracy), ale i zmiany w otoczeniu regulacyjnym: wygaszenie programu Rodzina na Swoim z końcem 2012 r. i oczekiwanie na uruchomienie nowego programu pomocowego dopiero od 2014 r. Przede wszystkim: zapewnieni wysokiej jakości portfela Słabsza dynamika kredytowa w 2013 roku nie zmieniła jednak faktu, że w ciągu ostatnich 10 lat rynek kredytowania hipotecznego uległ znaczącemu rozwojowi zadłużenie z tytułu udzielonych kredytów mieszkaniowych wzrosło w tym czasie z poziomu 5-7% PKB do blisko 20% PKB; aktualnie uruchomionych jest ponad 1,8 miliona umów kredytu mieszkaniowego na łączną kwotę ponad 330 mld złotych. Można zatem stwierdzić, że punkt ciężkości na rynku przenosi się z inicjatywy aktywnej budowy portfela i wsparcia banków w poszerzaniu zakresu rynku na rzecz wsparcia sektora w relacji z konsumentem hipotecznym, analizy jakości portfela kredytowego (która ze względu na słabszą dynamikę wzrostu portfela i jego starzenie się w naturalny sposób może ulec pogorszeniu) oraz wspieranie rozwoju instrumentów fundingu kredytów hipotecznych za pomocą wysokiej jakości listów zastawnych. Ciągłe wyzwanie: zapewnienie fundingu portfela kredytowego Pomimo wyhamowania akcji kredytowej w sektorze kredytów mieszkaniowych, w portfelach banków nadal istnieją duże dysproporcje pod względem zapadalności aktywów i wymagalności pasywów, co wynika z dużego udziału krótkoterminowych depozytów w refinansowaniu długoterminowych kredytów. Jak podkreśla KNF, konieczne jest, aby banki zwiększyły udział długoterminowych, stabilnych źródeł finansowania akcji kredytowej m.in. w drodze uatrakcyjnienia długoterminowej oferty depozytowej, budowania długoterminowych relacji z klientami oraz emisji długoterminowych instrumentów dłużnych. Zapewnienie długoterminowych źródeł fundingu od lat jest kwestią intensywnie dyskutowaną w gremiach Fundacji. W szczególności, aktywność Fundacji poświęcona jest stworzeniu odpowiednich warunków brzegowych dla dalszego rozwoju rynku listów zastawnych. W tym celu konieczne będą zmiany prawne: doprecyzowanie przepisów dot. prawa upadłościowego w kontekście tego, co się dzieje po ogłoszeniu niewypłacalności przez emitenta listów zastawnych kwestie podatkowe obecnie emisja instrumentów dłużnych nie jest dla polskich banków opłacalna (cienka kapitalizacja, podatek u źródła) zapewnienie bezpieczeństwa zainwestowanych środków zmiany regulacyjne Rekomendacja F (wycena nieruchomości) i Rekomendacja K (rejestr zabezpieczeń) ważne w tym kontekście są nowe wymogi płynnościowe, płynące z CRD/CRR4 - możliwość zaliczenia listów zastawnych do aktywów (odpowiednio pasywów) płynnych, dla kalkulacji współczynników LCR i NSFR usprawnienie transferu wierzytelności Jednocześnie, zważywszy na fakt, że KNF wyraźnie odrzucił ideę zniesienia specjalizacji emisji listów zastawnych w Polsce, Fundacja z zadowoleniem przyjmuje deklaracje kolejnych banków dotyczące możliwości stworzenia przez nie banków specjalistycznych, co w dłuższym okresie nie tylko przyczyniłoby się do zwiększenia stabilności portfela kredytowego, ale również doprowadziłoby do rozbudowania wolumenu emisji listów zastawnych. W związku z prężnymi inicjatywami tworzenia kolejnych banków hipotecznych w Polsce, w 2013 r. Fundacja rozbudowała swoje struktury wsparcia reprezentacyjno analitycznego, skupiające przedstawicieli wszystkich emitentów listów zastawnych, jak i banki zainteresowane utworzeniem nowych banków hipotecznych.

6 6 Nadeszła rewolucja: nowa Dyrektywa hipoteczna! W najbliższych latach kluczowe znaczenie dla kształtowania otoczenia funkcjonowania rynku hipotecznego będzie miała nowa Dyrektywa w sprawie umów kredytowych związanych z nieruchomością mieszkalną. Jest to pierwszy akt prawny na poziomie wspólnotowym, poświęcony wyłącznie mieszkaniowym kredytom hipotecznym. Nowa regulacja którą państwa członkowskie muszą wdrożyć już do 21 marca 2016 roku - wprowadzi rewolucję na wielu płaszczyznach. Przede wszystkim nowy akt przewiduje stosowanie nowego, wystandaryzowanego wzorca informacji przedkontraktowej dla konsumenta znacznie bardziej rozbudowanego w porównaniu do stosowanego dotychczas w Polsce Formularza Informacyjnego. Istotna w tym zakresie będzie nie tylko optymalizacja kosztu wdrożenia nowych wymogów oraz wypracowanie ujednoliconych procedur wdrożeniowych, ale i dopilnowanie, aby ich realizacja nie doprowadziła do przeładowania informacyjnego konsumenta! Dyrektywa wprowadza także wymóg dopilnowania, że personel banku posiada odpowiednie kompetencje dot. kredytowania hipotecznego (monitorowane przez nadzór finansowy) zaś zakres kompetencji jest dość szeroki w tym miejscu powstaje pytanie o to, kto będzie dostarczał bankowcom szczegółowej wiedzy w zakresie przewidzianym dyrektywą, kto będzie te wymogi monitorował i aktualizował. Ponadto dyrektywa precyzuje m.in. takie kwestie jak: doradztwo, ocena zdolności kredytowej, koszt kredytu hipotecznego, czy też wprowadzenie szeregu wymogów dla pośredników kredytowych. Zważywszy na problemy, które towarzyszyły sektorowi bankowemu podczas tylko częściowego objęcia kredytów hipotecznych zakresem Dyrektywy o kredycie konsumenckim, w ocenie Fundacji wdrożenie nowego znacznie bardziej rozbudowanego aktu będzie zadaniem bardzo wymagającym. Z drugiej strony nieocenione w tym kontekście będzie doświadczenie Fundacji, która w prace nad wypracowaniem tekstu regulacji była zaangażowana od ich początku i przez to zna kontekst i podłoże konkretnych wymogów regulacyjnych. W celu wsparcia wdrożenia Dyrektywy hipotecznej w Polce, Fundacja Hipoteczna została powołana w skład Grupy Roboczej ds. implementacji dyrektywy 2014/17/UE, działającej przy Ministerstwie Finansów. Priorytety prac Fundacji na 2014 r. W związku z opisaną sytuacją priorytetem prac Fundacji na 2014 r. będzie wspólnie z instytucjami członkowskimi i działających przy Fundacji bankowo-resortowych grup roboczych: przygotowanie konkretnych propozycji legislacyjnych w zakresie usprawnienia i efektywności prowadzenia fundingu kredytów hipotecznych przez listy zastawne, w tym: zaawansowane prace nad nowelą ULZiBH kompleksowa pomoc dla jednolitego standardu i spójnego wdrożenia nowych unijnych oraz nadzorczych przepisów przy produktach hipotecznych monitoring ryzyka prawnego funkcjonowania hipoteki zarówno przy skutecznym ustanawianiu zabezpieczenia jak i egzekucji, oraz dostosowane programy szkoleniowe, zwłaszcza w zakresie edukacji pracowników i pośredników kredytów hipotecznych, jakie instytucje finansowe zobligowane będą zaimplementować w swoich wewnętrznych procedurach. nowe wyzwania w zakresie uregulowania bancassurance oraz w kwestii usprawnienia procesu egzekucji z nieruchomości (wsparcie zapewniają 2 nowe grupy robocze Fundacji). dr Agnieszka Tułodziecka Prezes Fundacji na rzecz Kredytu Hipotecznego

7 7 2. ORGANIZACJA FUNDACJI NA RZECZ KREDYTU HIPOTECZNEGO Fundacja na rzecz Kredytu Hipotecznego została założona w 1991 roku przez ówczesnego ministra finansów Leszka Balcerowicza w celu wspierania budowy sprawnego systemu kredytowania hipotecznego w Polsce. Członkami Fundacji są dziś przedstawiciele Ministerstwa Finansów, Ministerstwa Sprawiedliwości, Narodowego Banku Polskiego, oraz banki - liderzy bankowości hipotecznej, emitenci listów zastawnych. Realizując swoje cele statutowe Fundacja wypracowuje w powołanych przez nią bankowo-resortowych grupach roboczych propozycje rozwiązań najważniejszych problemów, w szczególności związanych z szeroko pojętymi problemami finansowania hipotecznego i hipoteki jako instrumentu zabezpieczenia na nieruchomości, a zwłaszcza bankowości hipotecznej. Nasza działalność nakierowana jest również na rozwój rynku kapitałowego, papierów dłużnych, papierów opartych na kredytach hipotecznych listów zastawnych, obligacjach hipotecznych, rozwój rynku wtórnego, MBS (sekurytyzacja), finansowanie deweloperów, produkty ubezpieczeniowe wspierające rynek hipoteczny, właściwą wycenę nieruchomości dla celów kredytu hipotecznego. Fundacja organizuje seminaria poświęcone szeroko rozumianej problematyce bankowości hipotecznej oraz finansowania hipotecznego, reprezentuje problemy i stanowiska sektora hipotecznego wobec krajowych i europejskich regulatorów i inwestorów. Celem Fundacji jest wszechstronna działalność, w tym naukowa, badawcza, oświatowa, wydawnicza zmierzająca do wprowadzenia, udoskonalenia, usprawnienia funkcjonowania w systemie finansowobankowym i prawno-instytucjonalnym długoterminowych kredytów i pożyczek w oparciu o wykorzystanie różnych form zabezpieczenia na nieruchomości oraz różnych sposobów refinansowania. Celem jest również przygotowanie i opiniowanie aktów prawnych w zakresie służącym osiągnięciu powyższych celów jak również popularyzowanie wiedzy o warunkach rozwoju i rozwiązaniach dotyczących powyższych instrumentów dla osiągnięcia ich szerokiego stosowania w gospodarce polskiej. (ze statutu Fundacji) Schemat organizacyjny Fundacji RADA PROGRAMOWA GRUPY ROBOCZE ZARZĄD BIURO

8 Rada Programowa Do kompetencji Rady Programowej należy: podejmowanie uchwał dotyczących ogólnego programu działań, zatwierdzanie rocznych sprawozdań zarządu z działalności fundacji oraz udzielanie absolutorium zarządowi, powoływanie i odwoływanie zarządu oraz podejmowanie uchwał w sprawie członkostwa w radzie, podejmowanie uchwał w sprawie zmian statutu i likwidacji fundacji. W Radzie Programowej reprezentowane są właściwe dla problematyki kredytu Hipotecznego resorty oraz grupy podmiotów reprezentujące rynek: RESORTY Ministerstwo Finansów Ministerstwo Sprawiedliwości Narodowy Bank Polski KREDYTODAWCY HIPOTECZNI - LIDERZY RYNKU - BANKI WSPIERAJĄCE DZIAŁALNOŚĆ FUNDACJI Osobowy skład RADY PROGRAMOWEJ oraz instytucje delegujące: Marek Wąsowicz Piotr Cyburt Henryk Bąk Wojciech Pantkowski Wojciech Werochowski Agnieszka Wachnicka Andreas Luckow Jacek Łaszek Łukasz Molenda Dorota Podgrocka-Stępień Grażyna Kołodziejska Tomasz Mozer Katarzyna Stawecka Narodowy Bank Polski (przewodniczący) mbank Hipoteczny S.A. (wiceprzewodniczący) Członek Rady od 1991 r. Bank Pekao S.A. Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski S.A. Ministerstwo Finansów Związek Niemieckich Banków Listu Zastawnego Narodowy Bank Polski Bank Zachodni WBK S.A. mbank S.A. Ministerstwo Sprawiedliwości Pekao Bank Hipoteczny S.A. ING Bank Śląski S.A. Obserwatorzy posiedzeń Rady Programowej: Irena Herbst

9 9 Prezydium RADY PROGRAMOWEJ prof. Marek Wąsowicz Narodowy Bank Polski Przewodniczący Rady Programowej Fundacji Piotr Cyburt BRE Bank Hipoteczny S.A. Wiceprzewodniczący Rady Programowej Fundacji Struktura głosów Rady Programowej 31% 69% Ministerstwo Finansów, Ministerstwo Sprawiedliwości, Narodowy Bank Polski Członkowskie instytucje finansowe

10 10 Rada Programowa Fundacji odbyła w 2014 r. dwa posiedzenia: PORZĄDEK 81 POSIEDZENIA odbywającego się w dniu 16 czerwca 2014 r. 1. Otwarcie posiedzenia oraz ogłoszenie zatwierdzenia protokołu 80 posiedzenia Rady Programowej. Zmiany w składzie osobowym Rady Programowej 2. Powołanie nowego przedstawiciela Banku Pekao S.A. w skład Rady Programowej na podstawie zgłoszenia przez Członka Zarządu Banku oraz odwołanie obecnego przedstawiciela. Formalno sprawozdawcze podsumowanie działalności fundacji za 2013 r. 3. Przedstawienie raportu Biegłego Rewidenta z badania sprawozdania finansowego Fundacji na Rzecz Kredytu Hipotecznego za rok Zatwierdzenie sprawozdania finansowego Fundacji za rok 2013 oraz sposobu pokrycia straty bilansowej. 5. Zatwierdzenie sprawozdania z działalności Fundacji za rok Udzielenie absolutorium dla Zarządu Fundacji. Zadania i tryb prac bankowo-resortowych grup roboczych przy FKH 7. Przegląd zakresu i struktury bankowo-resortowych GR przy Fundacji, koordynacja delegatów przez członków RP. Powołanie dwóch nowych GR. 8. Prace analityczne i lobbystyczne Fundacji, zorientowane na następujące procesy legislacyjne: ULZiBH oraz Rekomendacja K i F Ustawa deweloperska Ustawa o odwróconym kredycie hipotecznym 9. Prace nad wdrożeniem Dyrektywy hipotecznej w PL punkty ciężkości zmian generujące koszty dla banków oraz wymuszające modyfikację oferty kredytu hipotecznego (do dyskusji oraz przesądzenia trybu prac i priorytetów działań w GR): Co dalej z formularzem informacji przedkontraktowej? Potencjalne limity opłat za wcześniejszą spłatę kredytu hipotecznego Spodziewany wpływ nowych przepisów na strukturę produktu kredyt hipoteczny Nowe obowiązki w zakresie zapewnienia kompetencji personelu baku oraz sposoby jej weryfikacji 10. Sprawy różne. PORZĄDEK 80 POSIEDZENIA odbywającego się w dniu 31 stycznia 2014 r. 1. Otwarcie posiedzenia i ogłoszenie zatwierdzenia protokołu 79 posiedzenia Rady Programowej; 2. Zmiany składu Rady Programowej: uchwała ws. odwołania ze składu Rady Programowej Pana Svena-Torstena Kaina - Hypothekenbank Frankfurt AG (jako następca prawny Eurohypo AG) uchwała ws. powołania do składu Rady Programowej Pani Agnieszki Wachnickiej w miejsce Pana Piotra Piłata - Ministerstwo Finansów uchwała ws. odwołania ze składu Rady Programowej Pana Adriana Sejdaka Raiffeisen Bank Polska S.A. uchwała w sprawie odwołania z funkcji obserwatora Pana Tadeusza Hołyńskiego TU Europa SA 3. Zatwierdzenia wyboru biegłego rewidenta do badania sprawozdania finansowego Fundacji za rok 2013 (kontynuacja współpracy z dotychczasową firmą biegłego rewidenta) 4. Plan operacyjny Fundacji na 2014 r. z uwzględnieniem zakresu statutowego oraz prognozy finansów Fundacji 4a. Przegląd działań operacyjnych Fundacji i jej gremiów za 2013 r. w załączeniu zarząd Fundacji przedstawia materiał podsumowujący. Rok 2013 odznaczył się szczególnie intensywnymi działaniami Fundacji i jej grup roboczych przy analizach i doradztwie na rzecz opracowania w bankach procedur wdrażania do kredytu hipotecznego Rekomendacji S, J, przepisów konsumenckich i weryfikacji klauzul abuzywnych. powyższy zakres będzie znajdował kontynuację w 2014 r. z uwagi na sankcje ewentualnych zaniedbań bankowych oraz rosnące zagrożenie utraty reputacji banków. Problemem jest niedostateczne uwzględnienie w działaniach bankowych rekomendacji wdrożeniowych Fundacji. Praktyka i wyroki SOKiK pokazują, iż przyfundacyjne grupy eksperckie celnie i z wyprzedzeniem identyfikowały zagrożenia prawne i proceduralne (por. tabela w zał. 1); drugi nurt aktywności Fundacji stanowi nieustanne monitorowanie i współdziałanie z resortem sprawiedliwości oraz orzecznikami na rzecz utrzymania wiarygodności hipoteki jako zabezpieczenia kredytów z całą konsekwencją skutków nadzorczo (KNF)-kapitałowych i kosztowych. Załączony w tabeli przegląd załatwionych spraw pokazuje wagę know-how Fundacji w prowadzonych analizach, co odnosi skutek utrzymania bezpieczeństwa prawnego portfela hipotecznego. W 2014 r. przewidziano już nowe wyzwanie, zwłaszcza w związku z nagłymi zmianami kierunków orzecznictwa (por. wnioski z XII. Ogólnopolskiej Konferencji Wieczystoksięgowej);

11 11 ogromnym wyzwaniem bieżącym i przyszłym na rok 2014 będzie uchwalenie Dyrektywy Hipotecznej (por. zał. 2); ponadto Fundacja bardzo intensywnie pracuje nad reformą listu zastawnego (por. zakładka Mapy Hipotecznej na stronie prace w tym zakresie zostaną jeszcze zintensyfikowane w 2014 r. 4b. Finanse Fundacji w 2014 r. ulegają redukcji, zwłaszcza ze względu na planowane wystąpienie dwóch największych partnerów zagranicznych: Hypothekenbank Frankfurt AG i vdp. Brak tego zasilenia powoduje, iż prognoza na 2014 r. z dużym prawdopodobieństwem wskazuje naruszenie rezerwy stabilizacyjnej Fundacji. W związku z tym zarząd Fundacji proponuje przeprowadzenie dyskusji strategicznej z udziałem członków Rady, co do priorytetów i ewentualnej redukcji tematów oraz zadań dla Fundacji wobec ograniczenia środków już w 2014 r. Odpowiedni materiał merytoryczny zostanie przygotowany. Rada Programowa na bieżąco kieruje i nadzoruje postęp prac w następujących zakresach: Nowe regulacje w zakresie wymogów kapitałowych dla banków Klimat hipoteczny w Polsce Prace nad nową dyrektywą w sprawie umów o kredyt związanych z nieruchomościami mieszkalnymi Udział w pracach badawczych na poziomie europejskim Ustawa o kredycie konsumenckim zwiększenie stopnia ochrony konsumenta hipotecznego Kredyty walutowe List zastawny / refinansowanie portfela hipotecznego Monitorowanie statystyk Funkcjonowanie hipoteki po nowelizacji Hipoteka odwrócona Stanowiska zajęte przez Fundację w procesie społecznych konsultacji aktów prawnych W wyniku dyskusji merytorycznych na posiedzeniach Rady a również w podsumowaniu komunikacji Fundacji ze środowiskiem kredytodawców hipotecznych przyjęto dla działań Fundacji następujące podsumowanie oraz plan komunikacji z sektorem celem zapewnienia wysokiej jakości wdrożeń nowych przepisów wokół kredytów hipotecznych. 81. Posiedzenie Rady Programowej.

12 Zarząd Do kompetencji ZARZĄDU należy prowadzenie wszelkich spraw Fundacji, nie zastrzeżonych do wyłącznej właściwości Rady Programowej. Zarząd odpowiedzialny jest przede wszystkim za wdrażanie zadań statutowych i programu działań uchwalonych przez Radę Programową. Zarząd reprezentuje Fundację oraz stanowiska wypracowane w grupach roboczych na zewnątrz. W skład ZARZĄDU Fundacji wchodzą: Dr Agnieszka Tułodziecka Prezes Fundacji Izabela Heropolitańska Członek Zarządu Paweł Kuglarz Członek Zarządu

13 Biuro Biuro Fundacji zapewnia: logistykę organizacji prac komitetów i bankowo-resortowych grup roboczych prezencję wypracowanych w gremiach stanowisk i poglądów w procesach legislacyjnych wokół kredytu hipotecznego prowadzi samodzielne analizy i badania prawa oraz rynku, statystyki w zakresie bieżących wyzwań występuje z inicjatywami legislacyjnymi jako niezależna, wyspecjalizowana w finansowaniu i fundingu hipotecznym ekspercka organizacja o międzynarodowej renomie. Prawno-finansowa infrastruktura dla kredytu hipotecznego i listu zastawnego. mail: a.tulodziecka@ehipoteka.pl Dr Agnieszka Tułodziecka Prezes Fundacji Stała współpraca i wsparcie prawne, w tym organizacja Ogólnopolskiej Konferencji Wieczystoksięggowej mail: i.heropolitanska@ehipoteka.pl Izabela Heropolitańska Koordynator prac grup Zagadnienia Ekonomiczne, statystyki, wdrożenia Rekomendacji KNF, ochrona konsumenta. mail: a.tulodziecka@ehipoteka.pl Agnieszka Nierodka Ekonomista Organizacja prac biura, koordynacja projektów szkoleniowych, opieka nad portalem Fundacji. mail: fundacja@ehipoteka.pl Krzysztof Klukowski Sekretarz biura

14 Członkowie Fundacji REPREZENTACJA RESORTÓW Narodowy Bank Polski ul. Świętokrzyska 11/ Warszawa tel Ministerstwo Sprawiedliwości Al. Ujazdowskie Warszawa tel Ministerstwo Finansów ul. Świętokrzyska 12, Warszawa, tel CZŁONKOSTWO BANKÓW FUNDACYJNYCH Bank Pekao S.A. Grzybowska 53/ Warszawa tel Bank Zachodni WBK S.A. ul. Rynek 9/ Wrocław tel ING Bank Śląski S.A. ul. Sokolska Katowice tel mbank S.A. ul. Senatorska Warszawa tel mbank Hipoteczny S.A. Al. Armii Ludowej Warszawa tel.: do 01 Pekao Bank Hipoteczny S.A. ul. Domaniewska 39A Warszawa tel PKO Bank Polski S.A. ul. Puławska Warszawa, tel.: Związek Niemieckich Banków Listu Zastawnego Georgenstr Berlin tel

15 Bankowo resortowe grupy robocze O GRUPACH ROBOCZYCH (GR) Grupy robocze to platforma bankowo-resortowych spotkań organizowanych przy Fundacji na rzecz Kredytu Hipotecznego, których celem jest rozwiązywanie problemów i wymiana wiedzy ekspertów z dziedzin dotyczących przedmiotów omawianych na grupach przykładowo prawnicy odpowiedzialni za zmiany procedur w związku z nowelizacją czy osoby wdrażające nowe wymogi rekomendacji. Zakres tematów najczęściej obejmuje problemy zgłaszane przez samych członków grup jako reprezentantów Instytucji Członkowskich Fundacji na rzecz Kredytu Hipotecznego i dostrzeżone oraz zaproponowane przez samą Fundację. Grupy spotykają się w zależności od bieżących potrzeb. Udział w grupie nie wiąże się z żadnymi dodatkowymi opłatami ani obowiązkami. Jest natomiast cenną możliwością przedyskutowania problemów z innymi bankami oraz przedstawicielami resortów i daje możliwość ustalenia wspólnej, bezpiecznej praktyki postępowania. W zależności od tematu i decyzji na posiedzenie grupy zapraszani są specjaliści i autorytety w danej dziedzinie, jak również przedstawiciele NBP, KNF, Ministerstwa Sprawiedliwości, Ministerstwa Finansów, UOKiK, ZBP i związkowych organizacji dziedzin powiązanych tematycznie. REORGANIZACJA GRUP ROBOCZYCH DZIAŁAJĄCYCH PRZY FUNDACJI HIPOTECZNEJ W 2014 R. W związku z zachodzącymi i projektowanymi zmianami legislacyjnymi oraz nowymi wyzwaniami, przed którymi stoi polski sektor hipoteczny, jak również ze względu na oczekiwania roli Fundacji w rozwiązywaniu problemów, powstaje potrzeba zaktualizowania i wzmocnienia składu osobowego grup roboczych działających przy Fundacji oraz logistyki ich działania. Zakres powyższych zmian został zatwierdzony podczas 80 posiedzenia Rady Programowej Fundacji Hipotecznej (31/01/2014). Zauważono również potrzebę uformowania dwóch nowych grup Roboczych - ds. Egzekucji i ds. Bancassurance. PRZYWILEJ DELEGOWANIA UCZESTNIKA GRUPY Członków Grupy Roboczej koordynuje/ deleguje Członek Rady Programowej kierując się następującymi kryteriami: adekwatność zakresu obowiązków pracownika do przedmiotu i zadań Grupy Roboczej oraz możliwość osobistego uczestnictwa w pracach Grupy. zakres reprezentacji instytucji członkowskich: 3 osoby na Bank na GR (jeden Członek Grupy i dwóch zastępców). Podczas każdego posiedzenia może uczestniczyć od jednej do trzech osób, gdzie jedna osoba jest to wymagane minimum, aby na każdym posiedzeniu bank był reprezentowany. Rozszerzenie delegacji na dane spotkanie wymagane jest tylko dla kompleksowego wdrożenia tematu (np. dla wdrożenia obowiązków banku w związku z dyrektywą hipoteczną: a) prawnik (przesądzenie/ interpretacja zapisu b) osoba odpowiedzialna za wdrożenie procedur/ produktowiec). Zaproszenie na posiedzenie grupy zawsze otrzymują wszystkie trzy wskazane osoby. Osoby zgłoszone z ramienia Banku do GR: reprezentują stanowisko banku w konsultacjach przepisów i wzorców procedur mają prawo adresowania spraw na agendy posiedzeń otrzymują materiały, analizy, projekty ustaw i protokoły.

16 STRUKTURA KOMITETÓW I GRUP ROBOCZYCH FUNDACJI LISTY ZASTAWNE (STAN NA 2014 R.) Piotr Cyburt Koordynacja: Komitet Sterujący Tomasz Mozer Rafał Kozłowski Zespół doradczy O. Koepke T. Kubiak J. Kubas B. Meluch B. Śliwa Biuro projektowe A.Tułodziecka A.Nierodka K. Klukowski G. Łoś Ustawa Rekomendacja F Rekomendacja K Podatki Clearing/ relacje z inwestorami Komunikacja A. Tułodziecka I. Makowska P. Łopuszyński M. Kiesiewicz K. Semczuk R. Nowak M. Gorustowicz A. Krakowiak R. Litwińczuk M. Dąbrowska P. Bednarczyk M. Kapela A. Podhorodecki M. Pawlisz M. Zygierewicz K. Prażmo A. Tułodziecka R. Litwińczuk J. Wielechowska A. Nierodka E. Turkiewicz W. Kociara M. Kochanowska A. Tułodziecka 1. Opracowanie propozycji rozwiązań legislacyjnych dot.: - postępowania upadłościowego, - limitu refinansowania kredytów detalicznych, - elektronizacji wpisów w księgach wieczystych, - limitów inwestycyjnych TU i OFE, - opłat BFG 2. Współpraca z Min. Fin, Min. Spr, i UKNF 1. Opracowanie propozycji rozwiązań legislacyjnych dot.: - postępowania upadłościowego, - limitu refinansowania kredytów detalicznych, - elektronizacji wpisów w księgach wieczystych, - limitów inwestycyjnych TU i OFE, - opłat BFG 2. Współpraca z Min. Fin, Min. Spr, i UKNF 1. Wdrożenie zmian rekomendacji K dot.: - kształtu rejestru, - projekcji rachunku zabezpieczenia, - współpracy z powiernikami 2. Opracowanie propozycji rozwiązań legislacyjnych dot. aktualizacji rekomendacji K 3. Współpraca z UKNF dot. uzgodnień i wdrożenia 1. Opracowanie propozycji legislacyjnej dot.: - podatku u źródła - kup dla nabytych wierzytelności - VAT/PCC z tytułu transferu wierz. 2. Dostarczanie materiałów podatkowych oraz szacunków wpływu zmian na budżet państwa/ gospodarkę 3. Udział w spotkaniach z Min. Fin. 1. Zapewnienie rozliczania polskich L.Z. przez Clearstream/ Eurostream/ KDPW 2. Przygotowanie propozycji testu nadmiernego zadłużenia i testu płynności 3. Promocja polskich LZ wśród inwestorów krajowych i zagranicznych 4. Konsultacje z inwestorami/ agencjami ratingowymi 5. Przygotowanie newslettera o polskich LZ/kred.hip. 1. Kontakty z mediami krajowymi 2. Zapewnienie udziału w konf. krajowych i zagranicznych

17 17 KREDYTY HIPOTECZNE (STAN NA 2014 R.) Koordynacja: Rada Programowa, Zarząd Fundacji, Przewodniczący Grup Goście specjalni, eksperci i autorytety w omawianych dziedzinach Biuro Fundacji Ramy prawne dla kredytu hipotecznego Ochrona konsumenta Banki i Deweloperzy Ekonomiczne aspekty kredytu hipotecznego Egzekucja NOWA GR Bancassurance NOWA GR Izabela Makowska Agnieszka Turek Joanna Kornas Anita Ołdakowska Dorota Karubin Norbert Muciak Iwona Boćkowska Jolanta Chrupek Magdalena Kiesiewicz Sławomir Pawlak Hanna Maćkowiak Marta Bańka /Ewa Dumańska-Cichoń Marek Byczek / Klaudia Skalska Aleksandra Demianiuk Stachecka Robert Aleksandrzak Alicja Macierzyńska Bożena Buczkowska Dorota Karubin Małgorzata Dąbrowska Dorota Malec Anna Miler Marta Bańka /Ewa Dumańska-Cichoń Marek Byczek / Klaudia Skalska Agata Rybicka Jadwiga Uszacka Sylwia Nadolna Piotr Zator Ewa Krupa Marek Malinowski Ewa Skrundz Arkadiusz Michalak Monika Radziszewska- Rosik Anita Ołdakowska Barbara Kacprzak Izabela Modzelewska Marta Bańka /Ewa Dumańska-Cichoń Leszek Borkowski / Marek Filipczyk Anna Pauter Paweł Ostrowski Anna Szymanowska- Pszoniak Ewa Skrundz Renata Kowalczyk Michał Weinzieher Łukasz Molenda Mariusz Włodarski Marek Byczek/Tomek Zimka Leszek Borkowski / Marek Filipczyk Sylwia Nadolna Agnieszka Nachyła Ewa Renz Michał Szyszka Michał Kuchta Sebastian Eppel Cezary Apanas Grzegorz Mroziński Marzena Przepiórkowska-Owczarek Aleksander Markiewicz Marta Karnowska - Misiorny Joanna Kornas Katarzyna Gliwa Anita Ołdakowska Dominika Wielgus- Głodny/Małgorzata Klukowska/Marek Młocek Marta Bańka /Roman Blaszkowski Alicja Macierzyńska Paweł Kurpiński Paweł Nowacki Michał Łabenda Monika Radziszewska-Rosik Dorota Malec Anna Miler Małgorzata Dąbrowska Marta Bańka / Justyna Dąbrowska Elżbieta Gajewska / Paweł Hyjek Agnieszka Olek Przemysław Sandomierski Izabela Gucajma Marcin Łoś Anna Krawczyk Ewa Skrundz Renata Kowalczyk Przepisy, bankowa praktyka, procedury zabezpieczeń, orzecznictwo i nowe przepisy Standardy i procedury bankowe w wykonywaniu obowiązków wynikających z ustawy konsumenckiej, wyroków SOKiK, obowiązków informacyjnych, Rekomendacji KNF, Dyrektywy konsumenckiej Wdrożenie, współtworzenie przepisów ustawy deweloperskiej i problemów zabezpieczeń Analizy sektorowe oraz koszty wdrożenia regulacji Problemy i wymagania bankowych procedur w związku z nowymi przepisami Dyrektywy hipoteczne Problemy i wymagania bankowych procedur w związku z Dyrektywą hipoteczną i Rekomendacją U KNF

18 TEMATYKA ZADAŃ GR NA II POŁOWĘ 2014 R. 1. Grupa Robocza Ramy Prawne Kredytu Hipotecznego wypracowywanie rekomendacji dla praktyki bankowej współpraca banków z sędziami i notariuszami - biezące problemy analiza bieżącego orzecznictwa wnioski dla banków odnośnie problemów z hipotekami starego typu (sprzed noweli w 2009 r.) współtworzenie ustaw, udział w pracach legislacyjnych (np. ustawa o odwróconym kredycie hipotecznym) bieżące analizy problemów praktyki bankowej (agendy 2 posiedzeń) opróżnione miejsce hipoteczne dostęp do KW online, a praktyka zabezpieczenia na użytkowaniu wieczystym i prawach spółdzielczych (nowe orzecznictwo - skutki) przelewy wierzytelności hipotecznych (refinansowanie portfeli hipotecznych) 2. Grupa Robocza ds. Ochrony Konsumenta wypracowywanie rekomendacji dla praktyki bankowej interpretacja i współtworzenie tekstów ustaw (nowa ustawa o kredycie hipotecznym) analiza orzecznictwa konsumenckiego kredytu hipotecznego - wnioski dla banków nowe klauzule abuzywne opracowanie nowych procedur w związku z Dyrektywą Hipoteczną recenzje, konsultacje, opiniowanie projektów w procesie legislacyjnym 3. Grupa Robocza Banki i Deweloperzy rekomendacje wdrożenia ustawy deweloperskiej w aspekcie ryzyk bankowych (aktualizacja Zeszytu Hipotecznego nr 29) regulaminy rachunków otwarty/zamknięty, konstrukcje zabezpieczeń współtworzenie i opiniowanie tekstu noweli ustawy deweloperskiej planowane na 2014 rok współpraca z notariuszami współpraca z PZFD 4. Grupa Robocza Ekonomiczne aspekty kredytu hipotecznego aktualizacje informacji o ryzykach walutowych (regularne publikacje Fundacji) analizy kosztów wdrażania nowych regulacji (por. prace innych GR Fundacji) rynek, wycena, statystyki bazy danych - Rekomendacja J - wdrożenie 2014 r. 5. Grupa Robocza ds. Egzekucji - NOWA rozwiązywanie problemów bankowych wg zgłoszonej agendy w zakresie zaopiniowania i współtworzenia nowych przepisów: zmiana w 2014 r. KPC, projekt ustawy o restrukturyzacji prawa upadłościowego, wdrażanie dyrektywy hipotecznej egzekucja niespłaconych kredytów hipotecznych egzekucja z wierzytelności hipotecznych problemy bankowe z procedurą i zabezpieczeniami wypracowywanie procedur postępowania z klientem nadmiernie zadłużonym (obowiązek z dyrektywy i EBA) 6. Grupa Robocza ds. Bancassurance - NOWA pomoc przy wdrażaniu rekomendacji KNF wdrażanie procedur odnośnie obowiązków informacyjnych dla konsumenta hipotecznego (obowiązek z Dyrektywy) zabezpieczenie wierzytelności na umowach ubezpieczenia prace nad projektowaną Rekomendacją U Od maja 2014 r. posiedzenia odbywają się w nowej siedzibie Fundacji przy ul. Finlandzkiej 8 lok.1

19 WYKAZ PRAC GRUP ROBOCZYCH W LATACH Grupa Prawna W dniu 5 kwietnia 2013 r. odbyło się posiedzenie Grupy Ramy Prawne poświęcone: Konferencji dot. hipoteki łącznej i hipoteki na ułamkowej części nieruchomości, noweli hipotecznej dot. zmiany art. 76 ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz problemom z bieżącej praktyki bankowej Grupa Prawna W dniu 18 września 2013 r. odbyło się posiedzenie Grupy Ramy Prawne poświęcone: skutkom dla praktyki bankowej Uchwały składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 2013 r., sygn. akt III CZP 104/12, Konferencji wieczystoksięgowej grudzień 2013 r. oraz projektowi rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie informatycznym Grupa Banki Hipoteczne W dniu 10 maja odbyło się posiedzenie Grupy Banki Hipoteczne. W związku z przystąpieniem przez PKO BP do projektu utworzenia banku hipotecznego, celem posiedzenia było między innymi zaprezentowanie dorobku postulatów grupy, uczulenie na kluczowe problemy systemowe oraz kierunki rozwiązań dojrzewające celem jednolitej prezentacji wobec ustawodawcy i agencji ratingowych. Podczas spotkania zaprezentowane zostały prezentacje: Dr O. Stoecker (VdP) sytuacja oraz preferowane rozwiązania modelowe z doświadczeń europejskiego rynku covered bond; najnowsze restrykcje w ratingach wobec europejskich cb Prezentacja oraz kulisy kierunkowych rozwiązań i postulatów grupy strategicznej fundingu (por.prezentacja) ocena potencjalnego wpływu zmian na percepcję listów zastawnych przez PL rynek Grupa Banki Hipoteczne W dniu 24 maja odbyło się posiedzenie Grupy Banki Hipoteczne wraz z udziałem przedstawicieli agencji raitingowych mające na celu omówienie raportu o polskich listach zastawnych przygotowywanego przez Fitch Ratings oraz omówienie dalszej współpracy Grupa Banki Hipoteczne W dniu 21 czerwca odbyło się posiedzenie Grupy Banki Hipoteczne podczas spotkania omówiono wyniki spotkania z Fitch Ratings w sprawie założeń do zmiany polskiego prawa upadłościowego i oraz ustawy o listach zastawnych. Podczas posiedzenia poczyniono przygotowania merytoryczne do spotkania w dniu r. w Brukseli Grupa Banki Hipoteczne W dniu 5 lipca odbyło się posiedzenie Grupy Banki Hipoteczne podsumowano na nim wyniki spotkania z dnia r. w Brukseli poświęconemu listom zastawnym. oraz podniesieniu ich jakości Grupa Banki Hipoteczne W dniu 24 września odbyło się posiedzenie Grupy Banki Hipoteczne wraz z udziałem przedstawicieli KNF. Podczas spotkania zaprezentowano wyniki analizy prawno-systemowej dotyczącej listów zastawnych w upadłości banku Grupa Banki Hipoteczne W dniu 9 października odbyło się posiedzenie Grupy Banki Hipoteczne w trakcie spotkania przygotowano rozpiskę obszarów legislacyjnych, które będą dotknięte zmianami dla zrealizowania nowej, wypracowanej przez grupę ds. refinansowania listami zastawnymi koncepcji legislacyjnej ujęcia obsługi listów zastawnych po otwarciu postępowania upadłościowego wobec banku hipotecznego. Omówiono schemat planowanej prawnej nowej koncepcji oraz listę zagadnień do rozstrzygnięcia wskazaną przez agencje ratingowe jako kluczowe nie tylko w obowiązującym ale i w przyszłym systemie. Dalszym celem spotkania było wyznaczenie i sformułowanie założeń legislacyjnych w ogólnym formacie ale na tyle prawniczo precyzującym systemowe propozycje zmian aby koncepcja mogła być przedstawiona na forum albo adekwatnym do celu i przedmiotu reformy członkom Komisji Kodyfikacyjnej oraz Ministerstwu Sprawiedliwości i 22 Grupa Banki Hipoteczne W dniach 7 i 22 listopada odbyły się posiedzenia Grupy Banki Hipoteczne poświęcone: Aktualizacja informacji na temat postępu prac nad reformą polskiego lista zastawnego Badanie hipotetycznego stres testu według projektowanych przepisów Informacje zwrotnym od agencji ratingowych i równoległych inicjatyw europejskich o rozwiązaniach podobnych do polskiego ( relacja z Kopenhagi i VdP / O.Stoecker nowych kwestii związanych z nieustannym rozwojem Europejskiej)

20 Grupa Prawna W dniu 12 lutego 2014 r. odbyło się posiedzenie Grupy Ramy Prawne poświęcone problemom jakie pojawiły się po wejściu w Zycie ustawy MDM, praktyce sądowej dot. wpisywania roszczenia banku o przeniesienie hipoteki na opróżnione miejsce hipoteczne, jakie powstanie po hipotece wpisanej do kwoty niższej niż kwota hipoteki banku lub w innej walucie, praktyce sadowej w zakresie wpisu roszczenia o przeniesienie na miejsce opróżnione, technice bezpiecznego spowodowania posunięcia się hipotek naprzód (możliwość niedoprowadzenia do OMH) Grupa Prawna Posiedzenie Grupy Ramy Prawne poświęcone: Zapoznanie się członków Grupy oraz wybór Zastępcy Przewodniczącego Grupy Znaczenie dla praktyki bankowej postanowienia SN z dnia 16 stycznia 2014 r., IV CSK 207/13, LEX nr , Lexis.pl nr Znaczenie dla praktyki bankowej postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2013 r., III CSK 326/2012, Lexis.pl nr , LEX nr Hipoteki garażowe Hipoteki garażowe vs. garaż jako prawo związane z własnością lokalu Czy prokurent, działając łącznie z członkiem zarządu musi posiadać szczególne pełnomocnictwa do ustanowienia hipoteki? Wtórne opróżnione miejsce hipoteczne Opróżnione miejsce jedna hipoteka na kilku OMH, różnica walut Posuwanie się hipotek naprzód, jak pozwolić działać zasadzie dalsze analizy po poprzednim posiedzeniu Grupa Egzekucja i upadłość Skrócona agenda posiedzenia: I. Rekomendacje bezpiecznej od ryzyka prawnego praktyki banków w odniesieniu do zgłoszonych bieżących problemów, m.in.: egzekucja z 777 KPC egzekucja z nieruchomości dewelopera problematyka czynszu najmu i dzierżawy II. Orzecznictwo wnioski dla praktyki bakowej w wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach r. ( prawo wyboru waluty) WYKAZ PRAC KOMITETÓW W LATACH r. Kick-off projektu ELIZABETH w siedzibie PKO Banku Polskiego r. posiedzenie wewnętrzne Komitetu Rekomendacja K r. posiedzenie z dyr. A. Reichem (KNF) dotyczące prac nad Rekomendacją F r. posiedzenie Komitetu Ustawa Agenda: Aktualizacja projektu zapisów spec ustawy dot. l.z. o: Wynik grudniowego posiedzenia grupy strategicznej w Fundacji oraz propozycji zmian w tym kontekście przygotowanych przez p. K. Semczuka (przegląd, zatwierdzenie, przesądzenie zgłoszonych obiegowo wątpliwości) Uzupełnienie projektu noweli o brzmienie postulatu włączenia listów zastawnych w limity OFE (por. mail a. Tułodziecka z 6i 7 grudnia z propozycjami zapisów ) z uwzględnieniem zodyfikowanych założeń spec ustawy za zgodą ministerstwa finansów (por. mail p. R. Kozłowskiego z 12 grudnia), Odniesienia do ustawy o obligacjach (wariantowo do noweli ustawy o obligacjach) r. posiedzenie Komitetu Sterującego i Liderów Komitetów Ustawa, Clearing/ relacje z inwestorami i PMO. Agenda: Omówienie, harmonogramów i zakresu działań dwóch zespołów projektowych: 1) Ustawa 15:00-15:45 2) Clearing/relacje z inwestorami 15:45-16:30 3) Sprawy inne 16:30-16:45

21 r. posiedzenie Komitetu Sterującego Agenda spotkania - omówienie, harmonogramów i zakresu działań zespołów projektowych: PMO - status realizacji zadań w poszczególnych strumieniach - 15 minut Ustawa - uwagi do projektu założeń oraz projekt zapisów ustawy - 30 minut Podatki - uwagi do projektu założeń oraz projekt zapisów ustawy - 30 minut Clearing/ relacje z inwestorami: - 30 minut clearing; test nadzadłużenia i płynności; relacje z agencjami ratingowymi (w tym plan konsultacji projektu leg.) PMO - harmonogram spotkań Komitetu Sterującego w 1Q'14-15 minut r. posiedzenie Komitetu Sterującego Agenda spotkania: Ustawa - uwagi do projektu założeń oraz projekt zapisów ustawy ad. PRAWO UPADŁOŚCIOWE Podatki - uwagi do projektu założeń oraz projekt zapisów ustawy Współpraca z ZBP Następne kroki: 05/02/2014 koniec konsultacji społecznych dot. ULZiBH (możliwe że uwagi będą spływać do 07/02) W oparciu o ww. MF opracuje tabelę uwag, będących podstawą do konferencji uzgodnieniowej, która będzie miała miejsce w ostatnim tygodniu lutego Po konf. uzgodnieniowej 7-dniowy okres konsultacyjny w zakresie ewent. dodatkowych zmian Propozycje zmian zostaną przedłożone Komitetowi ds. Cyfryzacji marzec/ kwiecień prace skierowane do Komitetu Stałego RM w kwietniu projekt założeń do RM, RCL zaczyna pisać ustawę w oparciu o tekst przedłożony przez Fundację r. posiedzenie Komitetu Ustawa Agenda spotkania: Kolejna część analiz i omówienia stanowisk zgłoszonych do Ministerstwa Finansów do ustawy LZ, w ramach konsultacji społecznych r. Telekonferencja z Agencjami raitingowymi r. posiedzenie Komitetu Ustawa Agenda spotkania: cd. spotkań prawnych, zmierzając do wyklarowania tekstu projektu noweli ustawy o LZ i BH po: dokonanych zmianach do założeń projektu (por. na zakładce mapy hipotecznej, (projekt datowany ), konsultacjach z agencjami ratingowymi (mail z dnia r.) omówienie poprawek i dodatkowych propozycji (por. materiały na spotkanie PKO BP z dnia r.). podsumowanie stanowiska do uwag MSZ po konsultacji z bankami członkowskimi r. posiedzenie Komitetu Sterującego Agenda spotkania - omówienie, harmonogramów i zakresu działań zespołów projektowych: Podsumowanie wyniku konsultacji społeczno-resortowych projektu założeń do ULZiBH (materiał: stanowisko Fundacji przygotowane w oparciu o wewnętrzne międzybankowe analizy, przekazane MF dokument zamieszczony będzie na mapie LINK po posiedzeniu strumienia Ustawa w dn. 27/02/2014) Status projektu roboczego noweli ULZiBH oraz zmian w Prawie upadłościowym (wording) Status i zaawansowanie konsultacji i prac odnośnie do rekomendacji F i K oraz założeń testów płynności i nadzadłużenia na wypadek upadłości banku hipotecznego Podsumowanie konsultacji założeń projektu ULZiBH z agencjami ratingowymi (conference call + korespondencja) Plan udziału i reprezentacji w ramach krajowych i międzynarodowych konferencji dot. covered bonds r. Konferencja uzgodnieniowa w sprawie założeń do projektu ustawy o LZ i BH w Ministerstwie Finansów

22 r. posiedzenie Komitetu Sterującego Agenda spotkania - omówienie harmonogramów i zakresu działań strumieni projektowych: PMO Status prac w strumieniach (update) Strumień Ustawa, Strumień Podatki: Podsumowanie dwóch tur konferencji uzgodnieniowej (w dniach 10 i 13 marca) i następne kroki Strumień Clearing i Ustawa: clearing, promocja polskich l.z. wśród inwestorów krajowych, broszura o systemie polskich listów zastawnych, Strumień Komunikacja: plan komunikacji (update) Strumień Rekomendacja F: Założenia do nowelizacji rekomendacji F i termin ich wdrożenia 12:25 12:40 Strumień Rekomendacja K (R.Litwińczuk): Założenia do nowelizacji rekomendacji K i termin ich wdrożenia r. posiedzenie Komitetu Ustawa r. posiedzenie Komitetu Ustawa Reasumpcja uwag do stanowisk zajętych przez resorty w III rundzie konsultacji założeń do projektu ustawy z dnia r. Projekt wordingu ustawy o LZiBH w związku z nowelą cz. I r. posiedzenie Komitetu Sterującego Agenda spotkania - omówienie harmonogramów i zakresu działań strumieni projektowych: PMO: Status prac w strumieniach (update) Strumień Ustawa: Działania w związku z nowelą ustawy, wymiana poglądów, ustosunkowanie się do uwag które wpłynęły, Strumień Clearing i Ustawa: Agencje ratingowe przedyskutowanie ustawy z agencjami, NBP - potencjalny inwestor w LZ Strumień Komunikacja: Plan komunikacji omówienie planu na maj i czerwiec r. Spotkanie w NBP 29 kwietnia godz. 14:00 w związku z debatą dotyczącą "Projektu założeń projektu ustawy o zmianie ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych oraz niektórych innych ustaw" r. posiedzenie Komitetu Ustawa r. posiedzenie Komitetu Ustawa Reasumpcja uwag do stanowisk zajętych przez resorty w III rundzie konsultacji założeń do projektu ustawy z dnia r.: Stanowisko RCL z dnia r. w tym kluczowe zagadnienie niestosowania do LZ art. 24 ust.2 ustawy o obligacjach (stanowisko pogłębione w toku) Stanowisko MS z kwietnia 2014 oraz stanowisko Fundacji do tegoż z dnia 07/ r. Stanowisko KNF z dnia r. (nowe) Projekt wordingu ustawy o LZiBH w związku z nowelą cz. I w realizacji założeń do projektu noweli o LZ z dnia r. Dodatkowe pilne analizy w zakresie, który wskaże ewentualnie resort na tle bieżących uzgodnień miedzyresortowych r. Spotkanie przedstawicieli sektora hipotecznego z reprezentantami NBP w celu usprawnienia polskiego systemu listów zastawnych r. posiedzenie Komitetu Sterującego Agenda spotkania - omówienie harmonogramów i zakresu działań strumieni projektowych: PMO: Status prac w strumieniach (aktualizacja) Strumień Ustawa: Działania w związku z nowelą ustawy. Przygotowanie logistyczne kolejnych etapów projektu Status rozbieżności resortowych Status prac w Strumieniach Rekomendacja F, Rekomendacja K, Clearing/ relacje z inwestorami, Podatki aktualne informacje Liderów Komitetów Europejskie regulacje CB, raport EBA ( status próby harmonizacji CB) Ujecie CB w CRR proponowane działania i plany zaangażowania Fundacji Podsumowanie spotkania Komitetu Sterującego z przedstawicielami NBP w dn. 19/05/2014; dalsze kroki aktywizujące wsparcie NBP dla LZ r. posiedzenie Komitetu Ustawa Konsultacja stanowiska do projektu ustawy restrukturyzacyjnej w kontekście listów zastawnych i banków hipotecznych.

23 23 3. DZIAŁALNOŚĆ FUNDACJI 3.1. Realizacja celów statutowych - Ogólny Program Działań A. PRAWNE B. EKONOMICZNE I. Kredyty hipoteczne Księgi wieczyste i inne rejestry nieruchomości, elektronizacja ksiąg wieczystych Hipoteka Egzekucja Prawo upadłościowe Dług gruntowy Nieruchomość jako przedmiot zabezpieczenia i obrotu Kompleksowa analiza zagadnień transferu wierzytelności bankowych w sytuacji regularnej oraz w okolicznościach kryzysu płynności - ze szczególnym uwzględnieniem barier podatkowych Finansowanie konsorcjalne Przedsięwzięcia deweloperskie, spółdzielnie mieszkaniowe Prawo bankowe Krajowe regulacje nadzorcze, Dyrektywa w sprawie Adekwatności Kapitałowej Wycena nieruchomości dla celów kredytu, ustawa o gospodarce nieruchomościami i akty wykonawcze Finansowanie JST Ochrona konsumenta odpowiedzialne kredytowanie Koszty kredytu Standardy odpowiedzialności pośrednictwa kredytowego Transgraniczność Europejskie zagadnienia, przepisy i rekomendacje II. Refinansowanie kredytów hipotecznych Prawo bankowe, regulacje nadzorcze Ustawodawstwo o listach zastawnych-krajowe i europejskie Sekurytyzacja Rynek kapitałowy, ustawa o obligacjach Obrót wierzytelnościami hipotecznymi Modele refinansowania portfeli hipotecznych - ekonomiczne i systemowe zalety emitowania zabezpieczonych obligacji / listu zastawnego na podstawie kredytów udzielonych przez wiele banków Transgraniczność Analizy prawno-porównawcze efektywności zabezpieczeń hipotecznych Europejskie zagadnienia, przepisy i rekomendacje Statystyka kredytu (Polska, UE), statystyki odzyskiwalności z zabezpieczeń na nieruchomości Statystyka i ocena rynku nieruchomości i zmiany koniunkturalne (Polska, UE) Wycena nieruchomości Rzeczoznawstwo w relacji z bankami Ubezpieczenia kredytów Rachunkowość i podatki Ekonomiczne i statystyczne aspekty oferowania kredytów hipotecznych z udziałem pośredników Formy kredytu Ekonomiczne i kosztowe aspekty oferty kredytowej Implementacja przepisów i działań Komisji Europejskiej na rzecz integracji rynków hipotecznych skutki ekonomiczno-finansowe Statystyka rynku kapitałowego (Polska, UE) Rynek kapitałowy (np. rating) List zastawny, obligacje zabezpieczone rola w gospodarce Sekurytyzacja Zarządzanie Aktywami i Pasywami Płynność rynku finansowego Szersze wykorzystanie listu zastawnego jako instrumentu refinansowania kredytów (modele poolowania kredytów pod emisje listów zastawnych), z uwzględnieniem czynników ryzyka i sytuacji płynnościowej na polskim rynku

24 Systemy monitorowania obszarów wynikających z ogólnego programu działań Fundacji na rzecz Kredytu Hipotecznego OCHRONA KONSUMENTA HIPOTECZNEGO OD- POWIEDZIALNE KREDYTOWANIE I ZADŁUŻANIE SIĘ a) Kwartalne aktualizacje Informacji o ryzyku walutowym, ryzyku stopy procentowej i ryzyku zmiany cen zabezpieczenia wypracowany przez Fundację sposób realizacji wymogów nadzorcy w zakresie informowania o ryzyku detalicznych ekspozycji kredytowych zabezpieczonych na nieruchomościach (posiadający akceptację KNF) Fundacja przygotowuje dla instytucji członkowskich pakiet informacji spełniających wymagania rekomendacji nadzorczych - według zaleceń dotychczasowej Rekomendacji S (informacje o ryzyku: kredytów opartych o zmienną stopę %, zabezpieczonych na nieruchomości oraz kredytów walutowych). Zgodnie z wymogami Rekomendacji S, banki spełniając zasadę odpowiedzialnego doradztwa są zobowiązane do przedstawiania tego typu informacji konsumentowi rozważającemu opcję zaciągnięcia kredytu hipotecznego. Intencją instytucji członkowskich przy tej inicjatywie jest uniknięcie ryzyka indywidualnego sposobu informowania o ryzyku, co - w zależności od zbyt szczegółowego albo zbyt ogólnikowego podejścia - mogłoby być kwestionowane przez konsumentów lub KNF. Opracowywana przez Fundację Informacja o ryzykach przygotowywana jest kwartalnie i uzyskała pozytywną ocenę nadzoru finansowego - odnośnie do stosowania przez banki modelowych symulacji o ryzyku nadzór przychyla się do propozycji przedstawiania klientowi symulacji modelowej w zakresie zmienności czynników ekonomicznych ( ), co pozwoli na przekazanie pełnej, czytelnej i zrozumiałej dla klienta informacji. Ciągłość analiz Fundacja przygotowuje dla swych banków symulację nieprzerwanie od IV kw r. oraz aktualizacje jej zakresu w odniesieniu do zmieniających się warunków rynkowych i wymogów regulacyjnych zapewniają wysoki standard i bezpieczeństwo informacji przekazywanych konsumentowi przez Bank. Powyższe ma szczególne znaczenie w sytuacji skarg pojawiających się ze strony konsumentów, dotyczących niewłaściwego poinformowania ich przez kredytodawcę o ryzykach związanych z kredytem hipotecznym. W odpowiedzi na konkretne pytania banków, które odwołanie do fundacyjnej Informacji o ryzykach niejednokrotnie zamieszczają w procedurach wewnątrzbankowych, Fundacja potwierdziła, że asystę dla banków w powyższym zakresie będzie kontynuować także w 2014 r., po wejściu w życie znowelizowanej Rekomendacji S. b) Asysta FKH wewnętrzny przegląd procedur bankowych pod katem spełniania regulacyjnych wymogów dla kredytu hipotecznego Od 2013 r. Fundacja Hipoteczna udostępniła bankom możliwość skorzystania z asysty dotyczącej zapewniania odpowiedniego stopnia wywiązywania się z obowiązków dot. ochrony konsumenta hipotecznego, co w szczególności obejmuje przegląd zgodności dokumentacji stosowanej przez bank z wymogami dotyczącymi relacji banku z konsumentem. Fundacja na rzecz Kredytu Hipotecznego jako bezstronny ekspert, w oparciu o wieloletnie know-how, współpracuje z bankami w celu przeglądu dokumentacji Banku pod kątem spełniania wymogów w zakresie ochrony konsumenta oraz eliminacji ryzyk prawnych jakości portfela konsumenckiego. Przedmiot bilateralnej współpracy dotyczy przeglądu zgodności dokumentacji stosowanej przez Bank z wymogami dotyczącymi relacji kredytodawcy hipotecznego z konsumentem. Audytowi podlegają przekazane przez Bank: wniosek o kredyt, arkusz informacyjny, wzór umowy kredytu, regulamin kredytowania, tabele opłat i prowizji, regulamin promocji oraz oświadczenia klienta.

25 25 Prewencyjny audyt procedur dot. kredytu hipotecznego uwzględnia bieżąco analizowane i monitorowane obszary legislacji specyficzne dla kredytowania hipotecznego: Ustawa o listach zastawnych i bankach hipotecznych Ustawa o kredycie konsumenckim Rekomendacje KNF (w tym: nowe wymogi Rek. J - wejście w życie 2014, nowa Rek. S ) Prawo bankowe Rejestr klauzul niedozwolonych/ Wyroki SOKiK Dyrektywa w sprawie umów o kredyt związanych z nieruchomościami mieszkalnymi (implementacja do 2015) Dyrektywa i Rozporządzenie w spr. wymogów kapitałowych (wejście w życie ) Interpretacje, rozstrzyganie problemów wdrożeniowych i wzorce (wynik prac Grup Roboczych Fundacji) Bezpośrednia kooperacja z resortami (MF, MS, KNF, UOKiK) w celu uzyskania bieżących interpretacji i zatwierdzenia wzorców wdrożeniowych Orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego odnośnie do kredytowania hipotecznego i zabezpieczenia na nieruchomościach Pomoc Fundacji w audycie wzorców umownych jest pochodną negatywnego rezultatu kontroli przeprowadzonych przez UOKiK - zarówno na poziomie Formularzy Informacyjnych, jak i umów kredytu hipotecznego (szereg kontroli wśród banków komercyjnych i spółdzielczych, w tym rekordowa kara na poziomie blisko 3 milionów złotych za nieprawidłowości w stosowaniu FI dla kredytu komercyjnego dla jednego z banków). Fundacja - po przeprowadzeniu audytu konsumenckiego dla jednej z największych grup kapitałowych działających na polskim rynku, przyjętego z uznaniem, może być dla Banku godnym polecenia partnerem w uniknięciu przykrych doświadczeń innych banków. Outsourcing usługi powierzonej Fundacji wzbogaca praktykę podejścia wewnątrzbankowego. Szerokie doświadczenie Fundacji zarówno na poziomie legislacyjnym, jak i na poziomie praktycznym, umożliwia przeprowadzenie takiej bezpośredniej analizy ze skutecznością profesjonalisty, a bez narażenia się na kary instytucjonalne. Schemat: Dostosowanie zakresu wdrożeń do etapu życia kredytu hipotecznego* * Schemat poglądowy FKH aktualizuje źródła obowiązków bankowych w miarę wystąpienia nowych obowiązków/ zmian prawnych. Banki instytucje członkowskie Fundacji zapraszamy do bilateralnych rozmów. Jednocześnie, w ramach struktur bankowo-resortowej Grupy Roboczej ds. Ochrony Konsumenta Fundacja przedkłada bankom bieżące analizy monitoringu klauzul niedozwolonych UOKiK i wyroków SOKiK.

26 26 Efektem bieżącej współpracy z delegatami banków do ww. grupy roboczej prowadzonej z poszanowaniem zasad poufności jest rozpracowanie na bieżąco zgłaszanych problemów oraz wyznaczanie standardów procedur wolnych od ryzyka prawnego vide wydane Rekomendacje Wdrożeniowe Fundacji. c) Zestawienie informacji o wyrokach SOKiK dotyczących kredytów hipotecznych Od 2013 r. na Mapie Hipotecznej, w zakładce poświęconej ochronie konsumenta, zamieszczamy krótkie omówienie wyroków SOKiK dotyczących zagadnień związanych z kredytami hipotecznymi. Bieżące monitorowanie wyroków sądu w powyższym zakresie ma wspomóc służby prawne/ compliance banków w celu uniknięcia stosowania klauzul abuzywnych w umowach kredytu hipotecznego WYMOGI NADZORCZE I REKOMENDACJE FUNDACJI HIPOTECZNEJ Fundacja przy udziale Grup Roboczych rozpoczęła w 2011 roku inicjatywę publikowania Rekomendacji Wdrożeniowych - wskazówek praktycznych, przesądzających zgłoszone przez banki wątpliwości interpretacyjne, co stanowi dla banków asystę przy wzorcowym wdrażaniu nowych wymogów regulacyjnych. Rekomendacje wdrożeniowe Fundacji mają charakter ekspercki, opierają się na wnioskach analiz biura Fundacji oraz na uzgodnieniach bankowo-resortowych grup roboczych działających przy Fundacji. Szczególnie wartym podkreślenia jest fakt, że podczas wypracowania Rekomendacji na bieżąco konsultujemy się z odpowiednimi organami administracji i nadzoru finansowego, ze środowiskami sędziów i referendarzy zdejmując tym samym część obciążenia z banków członkowskich, które często z różnych przyczyn nie podejmują tego typu prac indywidualnie. Celem prac jest zminimalizowanie ryzyka niewłaściwego wdrożenia nowych regulacji, co mogłoby negatywnie wpłynąć na reputację banków jako kredytodawców hipotecznych. Dzięki zaangażowaniu Fundacji udaje się wypracować praktyczne wzorce wdrożeniowe akceptowane przez sektor hipoteczny, pozbawione niejasności interpretacyjnych. Publikacja Rekomendacji Wdrożeniowych Fundacji jest dla naszych instytucji członkowskich niewątpliwą korzyścią dzięki: minimalizacji ryzyka bankowego, odpowiedzialności władz banku i ograniczenie kosztów powstających w związku z potencjalnie nieprawidłowym wdrożeniem nowych przepisów; ujednolicenia poziomu wdrożeń regulacji w braku jasności interpretacyjnej organu źródła prawa wypracowaniu najrozsądniejszej w danych warunkach praktyki wdrożeniowej dla której obroną będzie powszechność danego standardu. Do tej pory przy wsparciu Grup Roboczych - Fundacja udostępniła między innymi: Rekomendację Wdrożeniową dot. wdrożenia Ustawy o kredycie konsumenckim w zakresie przewidzianym dla kredytów zabezpieczonych hipoteką Rekomendację Wdrożeniową dot. zapewnienia prawidłowego stosowania znowelizowanego prawa hipotecznego

27 27 Rekomendację Wdrożeniową dot. wdrożenia Ustawy o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego Rekomendację Wdrożeniową dot. wdrożenia znowelizowanej Rekomendacji J do procedur bankowych (połączona z warsztatem eksperckim we wrześniu 2013 r.: Tworzenie baz danych o nieruchomościach oraz modeli oceny wartości zabezpieczenia na nieruchomości i wyceny nieruchomości w oparciu o nowe wymogi Rekomendacji J ) Rekomendację Wdrożeniową dot. zapewnienia spójności znowelizowanej Rekomendacji S Komisji Nadzoru Finansowego z innymi regulacjami (po noweli z 2013 r.) Rekomendację Wdrożeniową dot. wdrożenia znowelizowanej Rekomendacji S Komisji Nadzoru Finansowego do procedur bankowych Rekomendację Wdrożeniową dot. wdrożenia znowelizowanej Rekomendacji S Komisji Nadzoru Finansowego do procedur bankowych - część 2. Rekomendację Wdrożeniową dot. obciążenia hipoteką spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu (w związku z uchwałą składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 2013 r., III CZP 104/12 ) część I. Zważywszy na liczbę pytań spływających do Fundacji po każdej noweli rekomendacji nadzorczych obejmujących swych zasięgiem tematykę kredytowania hipotecznego oraz przebieg rozmów konsultacyjnych prowadzonych z poszczególnymi bankami, uznajemy rolę Fundacji we wdrażaniu zaleceń KNF za ważną we wsparciu funkcjonowania działów prawnych banków. Rola ta została dostrzeżona także w sektorze bankowym (prośby o wskazówki interpretacyjne spływają do Fundacji także ze strony instytucji nieczłonkowskich) OCHRONA NABYWCY MIESZKANIA I PROGRAMY WSPARCIA MIESZKALNICTWA Ustawa MDM Na początku 2013 r. Fundacja przekazała MTBiGM swoje stanowisko dotyczące projektu Ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez ludzi młodych. Członkowie Fundacji brali udział w spotkaniach podkomisji nadzwyczajnej do rozpatrzenia rządowego projektu MdM. Większość uwag, zgłoszonych przez Fundację, znalazła sowje odzwierciedlenie w ostatecznym tekście aktu. Z kwestii, zaadresowanych przez FKH i odrzuconych przez Ministerstwo, należy zwrócić uwagę na: (i) nierówne traktowanie potencjalnych beneficjentów ustawy mieszkających w dużych aglomeracjach oraz w małych miasteczkach (w tych drugich praktycznie nie ma aktywności deweloperskiej); (ii) brak objęcia programem rynku wtórnego (na który trafiło ponad 54% środków w ramach RnS). Przedstawiciele Fundacji zwrócili uwagę na niebezpieczeństwo nieefektywnego wykorzystania środków budżetowych (skierowanie wsparcia do zamożniejszych klientów, przy jednoczesnym wykluczeniu z zakresu dotacji biedniejszych gospodarstw domowych z mniejszych miast). Ustawa o odwróconym kredycie hipotecznym FKH od 2011 r. analizuje i opiniuje założenia do projektu Ustawy o odwróconym kredycie hipotecznym. Od początku procesu konsultacyjnego podkreślamy, że konieczne jest jednak zwrócenie uwagi przez ustawodawcę na kilka fundamentalnych kwestii, których pominięcie w ostatecznej wersji ustawy może skutkować zarówno zagrożeniem interesów seniorów potencjalnie najszerszej grupy beneficjentów odwróconego kredytu hipotecznego (głównie: kwestia informacji dla konsumenta, problem kilku kredytobiorców i kwestie dziedziczenia, szacowanie wartości nieruchomości, kwestie podatkowe) jak i banków, jako instytucji udzielających odwróconego kredytu hipotecznego (głownie: zaspokojenie interesów instytucji kredytującej a egzekucja z nieruchomości, upadłość konsumencka a odwrócony kredyt hipoteczny). W 2013 r. przedstawiciele FKH brali także udział w debacie poświeconej reverse mortgage, zorganizowanej przez UOKiK. Prace dot. powyższego projektu są kontynuowane w 2014 r.

28 WSPARCIE ROZWOJU LISTÓW ZASTAWNYCH W POLSCE PRACE NA RZECZ ROZBUDO- WY RYNKÓW FINANSOWANIA DŁUGOTERMINOWEGO Udział Fundacji w pracach dot. nowelizacji ULZiBH (projekt Elizabeth) W 2013 r. banki zainteresowane emisją listów zastawnych powołały przy FKH grupę roboczą, której celem jest wsparcie Ministerstwa Finansów przy noweli ULZiBH (tzw. projekt Elizabeth). W ramach realizacji projektu, przy Fundacji działa 6 Komitetów: A) Komitet Ustawa: 1. Opracowanie propozycji rozwiązań legislacyjnych dot.: - postępowania upadłościowego, - limitu refinansowania kredytów detalicznych, - elektronizacji wpisów w księgach wieczystych, - limitów inwestycyjnych TU i OFE, - opłat BFG 2. Współpraca z Min. Fin, Min. Spr, i UKNF B) Komitet Rekomendacja F: 1. Wdrożenie zmian rekomendacji F dot. metody portfelowej 2. Opracowanie propozycji rozwiązań leg. dot. aktualizacji rekomendacji F 3. Współpraca z UKNF dot. uzgodnień i wdrożenia C) Komitet Rekomendacja K: 1. Wdrożenie zmian rekomendacji K dot.: - kształtu rejestru, - projekcji rachunku zabezpieczenia, - współpracy z powiernikami 2. Opracowanie propozycji rozwiązań legislacyjnych dot. aktualizacji rekomendacji K 3. Współpraca z UKNF dot. uzgodnień i wdrożenia D) Komitet Podatki: 1. Opracowanie propozycji legislacyjnej dot.: - podatku u źródła - kup dla nabytych wierzytelności - VAT/PCC z tytułu transferu wierz. 2. Dostarczanie materiałów podatkowych oraz szacunków wpływu zmian na budżet państwa/ gospodarkę 3. Udział w spotkaniach z Min. Fin. E) Komitet Clearing/ Relacje z inwestorami: 1. Zapewnienie rozliczania polskich L.Z. przez Clearstream/ Eurostream/ KDPW 2. Przygotowanie propozycji testu nadmiernego zadłużenia i testu płynności 3. Promocja polskich LZ wśród inwestorów krajowych i zagranicznych 4. Konsultacje z inwestorami/ agencjami ratingowymi 5. Przygotowanie newslettera o polskich LZ/kred.hip. F) Komitet Komunikacja: 1. Kontakty z mediami krajowymi 2. Zapewnienie udziału w konf. krajowych i zagranicznych W ramach prac zespołu, FKH organizuje stosowne spotkania robocze (2-3 spotkania miesięcznie) oraz konsultacje obiegowe. Prace zespołu są kontynuowane w 2014 r.

29 29 Współpraca FKH z agencjami ratingowymi (zapewnienie dobrego ratingu dla PL listu zastawnego) i Bankiem Światowym. W lutym 2013 r. w siedzibie Fundacji miało miejsce spotkanie przedstawicieli FKH z reprezentantami Banku Światowego. Podczas spotkania przedyskutowano stan rozwoju polskiego rynku listów zastawnych oraz perspektywy jego usprawnienia. Pod koniec maja 2013 r. Fundacja zorganizowała spotkanie przedstawicieli banków hipotecznych (oraz banków uniwersalnych zainteresowanych utworzeniem banku hipotecznego) z przedstawicielami agencji ratingowej Fitch. Podczas spotkania zidentyfikowano główne czynniki mające wpływ na ratingu polskiego listu zastawnego wg metodologii Fitch. Dalsze konsultacje w ramach Grupy zaowocowały wizytą studialną przedstawicieli Fundacji i vdp oraz emitentów listów zastawnych w Brukseli. Celem spotkania było pozyskanie doświadczeń i opinii w zakresie postępowanie w sytuacji upadłości banku hipotecznego (m.in. kwestia konstrukcji pass-through). Udział przedstawicieli Fundacji w pracach zespołu roboczego ds. rozwoju rynku długoterminowych bankowych instrumentów dłużnych przy KNF Od kwietnia 2012 roku do kwietnia 2013 r. przedstawiciele Fundacji brali udział w pracach zespołu ds. rozwoju rynku długoterminowych instrumentów dłużnych. W raporcie podsumowującym prace Zespołu, KNF podkreślił konieczność stworzenia takich warunków, aby emitowane listy zastawne były atrakcyjne dla inwestorów. W tym celu konieczne będą zmiany prawne: doprecyzowanie przepisów dot. prawa upadłościowego w kontekście tego, co się dzieje po ogłoszeniu niewypłacalności przez emitenta listów zastawnych kwestie podatkowe obecnie emisja instrumentów dłużnych nie jest dla polskich banków opłacalna (cienka kapitalizacja, podatek u źródła) zapewnienie bezpieczeństwa zainwestowanych środków zmiany regulacyjne Rekomendacja F (wycena nieruchomości) i Rekomendacja K (rejestr zabezpieczeń) ważne w tym kontekście są nowe wymogi płynnościowe, płynące z CRD/CRR4 - możliwość zaliczenia listów zastawnych do aktywów (odpowiednio pasywów) płynnych, dla kalkulacji współczynników LCR i NSFR usprawnienie transferu wierzytelności Promocja polskiego LZ uczestnictwo w konferencjach. W celu promocji polskiego LZ, FKH brała udział w konferencji Izby Domów Maklerskich: Zdolność polskiego rynku kapitałowego do finansowania wzrostu gospodarczego: szanse i wyzwania dla rządu, regulatora, nadzoru i uczestników rynku kapitałowego w Polsce (zroganizowana w marcu 2013 r.). Przedstawiciele Fundacji moderowali dyskusję dot. uwarunkowań rozwoju rynku korporacyjnych instrumentów dłużnych na tle rozwiązań w Unii Europejskiej. Dużą uwagę w dyskusji poświęcono nowym aspektom regulacyjnym i kwestii rewizji strategii inwestowania oraz fundingu: Rola systemowego wsparcia płynności (programy EBC), Podejście agencji ratingowych (nowe kryteria), rating w europejskich regulacjach, wpływ na cenę i plasowanie papierów dłużnych, Atrakcyjność regulacyjna dla inwestorów (preferencyjne wymogi kapitałowe: CRD IV; kwalifikacja papierów do buforów płynnościowych, NSFR, Solvency II) Problemy z papierami dłużnymi nie wyłączonymi z bail in (EU Bank Recovery and Resolution Direcive) Przedstawiciele FKH brali także udział w międzynarodowej konferencji zorganizowanej przez NBP: Workshop on Recent trends in the real estate market and its analysis, gdzie zaprezentowano referat pt. Usprawnienie rynku LZ w Polsce potrzeba zmian regulacyjnych, w którym przedstawiono kierunek zmian obrany w projekcie noweli ULZiBH. W szczególności, w analizie zaakcentowano konieczność zmian w prawie upadłościowym, przekładające się na podwyższenie ratingu listów zastawnych i ich większą atrakcyjność dla inwestorów. Podkreślono także, że kluczowe znaczenie dla rozwoju rynku miałoby także wprowadzenie nowego modelu emisji listów zastawnych, opartego o system poolingowy co z kolei wymaga usprawniania w Polsce mechanizmu transferu wierzytelności.

30 UPORZĄDKOWANA RESTRUKTURYZACJA I LIKWIDACJA BANKÓW PRACE NAD NOWE- LĄ USTAWY O BFG Od 2013 r. przedstawiciele Fundacji biorą udział w pracach poświeconych ustawie o BFG (aktywność w ramach zespołu roboczego przy RRRF/ MF). Zaangażowanie Fundacji w powyższe prace ma na celu: 1.. Zapewnienie wyłączenia banków hipotecznych spod składek na BFG 2.. Zapewnienie wyłączenia listów zastawnych spod instrumentu konwersji długów oraz wprowadzenie do systemu prawnego definicji zobowiązania zabezpieczonego. Dotychczas, wszystkie postulaty zgłoszone przez FKH w powyższym zakresie, zostały uwzględnione przez MF. Prace są kontynuowane w 2014 r. W dniu 15/05/2014 została opublikowana Dyrektywa 2014/59/UE ustanawiająca ramy na potrzeby prowadzenia działań naprawczych oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w odniesieniu do instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych. Celem dalszych prac FKH będzie zapewnienie spójności Ustawy o BFG z tekstem dyrektywy (w szczególności w zakresie wyłączenia listów zastawnych spod procedury bail-in po uprzednich konsultacjach wpływu tego wyłączenia na ratingu LZ) MONITORING STATYSTYK I SYTUACJI NA RYNKU NIERUCHOMOŚCI Zagregowane dane statystyczne dotyczące aktywności banków hipotecznych w Polsce, zawierające najbardziej istotne pozycje opisujące stan zadłużenia banków z tytułu emisji listów zastawnych publikowane są raz na rok; Zagregowane dane statystyczne dotyczące stanu budownictwa mieszkaniowego oraz kredytowania hipotecznego kwartalne raporty (Quarterly Figures), przesyłane EFH Śledzenie zmian i tendencji europejskich w obszarze refinansowania kredytów prace na forum ECBC; Prezentacja polskiego rynku obligacji zabezpieczonych do publikacji ECBC Covered Bonds Fact Book, prezentującej analizę zagadnień prawnych związanych z emisją covered bonds, a także statystykę emisji. Omówienie trendów na polskim rynku hipotecznym i nieruchomości oraz dane statystyczne do publikacji Hypostat W 2013 r. Fundacja kontynuowała opracowywanie wskaźnika: Klimat hipoteczny miernik oceny sektora kredytów hipotecznych w Polsce Publikacje zbiorczych opracowań, do których wkład zapewnia Fundacja (Hypostat, Fact Book) przewidziane są na listopad 2014 r UDZIAŁ W BADANIACH EUROPEJSKICH, MONITORING PRAWA EU DOTYCZĄCEGO KRE- DYTOWANIA HIPOTECZNEGO a) Monitorowanie prac nad Dyrektywą w sprawie umów o kredyt związanych z nieruchomościami mieszkalnymi, a w dalszej kolejności - wzorce wdrożeniowe do dyrektywy. Fundacja Hipoteczna dzięki swoim doświadczeniom w reprezentowaniu polskiego sektora hipotecznego w Brukseli od lat monitoruje rozwój regulacji dotyczących kredytowania hipotecznego na poziomie Unii Europejskiej. Kluczowe znaczenie dla rynku hipotecznego ma w tym kontekście nowa Dyrektywa hipoteczna, w pracę nad

31 31 którą Fundacja jest zaangażowana od 2007 roku, a która istotnie wpłynie na funkcjonowanie europejskich rynków hipotecznych. W dniu 28/02/2014 opublikowana została ostateczna wersja Dyrektywy w sprawie konsumenckich umów o kredyt związanych z nieruchomościami mieszkalnymi. Główne wyzwania, związane z nowym aktem przedstawia tabela: Dyrektywa Hipoteczna Uwagi generalne: dyrektywa wchodzi w życie 20 dni po publikacji w Dzienniku Urzędowym UE, państwa członkowskie mają 2 lata na implementację postanowień (do 21/03/2016) cel Fundacji: udział w pracach nad stworzeniem Ustawy hipotecznej (na wzór uczestnictwa w wypracowaniu Ustawy o kredycie konsumenckim) w kwietniu 2014 r. w Monitorze Prawa Bankowego ukazało się opracowanie Fundacji nt. postanowień nowej dyrektywy i związanych z nią wyzwań dla sektora bankowego Uwagi szczegółowe: Najważniejsze zagadnienia Konieczne działania Edukacja finansowa konsumentów Wsparcie przy opracowaniu odp. materiałów informacyjnych (KNF/ UOKiK) Odpowiednie kompetencje personelu - Opracowanie programu szkoleniowego dla pracowników banków/ pośredników kredytowych - Uzyskanie akceptacji KNF dla ww. Relacje z pośrednikami kredytowymi - Kwestia podziału odpowiedzialności bank-pośrednik - Wymogi informacyjne wobec konsumentów Doradztwo - Określenie zasad świadczenia przez banki usługi doradztwa - Sprecyzowanie ostrzeż dla konsumenta przy ww. Wymogi informacyjne wzgl. konsumentów - Dostosowanie formularza informacyjnego (zgodnego z Ust. o kred. kons.) do nowych wymogów; rozstrzygnięcie wątpliwości związanych z ww. - konsultacje z KNF w zakresie ewent. zmian w Rekomendacji S (relacje z klientami) - dostosowanie informacji zawartej w reklamach do nowych wymogów Egzekucja z nieruchomości - wypracowanie procedur postępowania z klientem mającym kłopoty/oczekującym kłopotów ze spłatą b) Monitorowanie prac nad CRD/CRR 4 głównie problemy dot. LZ Przedstawiciele Fundacji wdzieli udział w pracach europejskich stowarzyszeń kredytu hipotecznego w celu ustalenia wspólnego stanowiska sektora w zakresie traktowania listów zastawnych w ujęciu nowych wymogów płynnościowych. Podstawą do dyskusji stała się analiza EBA Report on appropriate uniform definitions of extremely high quality liquid assets, która wyklucza listy zastawne z katalogu instrumentów b. wysokiej płynności (poziom 1 w ujęciu regulacji bazylejskich). Swoją rekomendację EBA przekazał do Komisji Europejskiej, która do końca I kwartału 2014 r. podejmie decyzję, czy rekomendacja ta będzie w ogóle brana pod uwagę. Celem prac emitentów listów zastawnych jest nakłonienie KE do zmiany stanowiska w zakresie klasyfikowania LZ jako instrumentów zapewniających wysoką płynność. Dla osiągnięcia powyższego, przygotowano projekt wystąpienia do KE, dot. przedmiotowej kwestii. Przedstawiciele stowarzyszeń branżowych zgodzili się co do konieczności wprowadzenia następujących zmian: 1. bardziej szczegółowe przedstawienie konieczności uwzględnienie LZ wśród instrumentów wysoce płynnych w szczeg. należy przywołać w tym kontekście zalecenia motywu 100 preambuły do CRR: Z uwagi na to, że w trybie ex-ante nie można z całą pewnością wiedzieć, które konkretne aktywa w obrębie każdej klasy aktywów mogłyby podlegać wstrząsom ex-post, należy promować zróżnicowany i wysokiej jakości bufor płynności składający się z różnych kategorii aktywów. Koncentracja aktywów oraz nadmierne poleganie na płynności rynkowej stwarzają ryzyko systemowe dla sektora finansowego i należy ich unikać. W pierwszym okresie obserwacji należy zatem uwzględnić szeroką gamę aktywów wysokiej jakości, co zostanie później wykorzystane do opracowania definicji wymogów w zakresie pokrycia płynności. 2. zostaną zaproponowane kryteria, które muszą spełniać LZ, aby zostały włączone do aktywów płynnych poziomu I gł. kwestia ratingu.

32 32 Tekst zostanie przesłany jako wspólne stanowisko organizacji krajowych, ze wskazaniem tych organizacji. Oczekuje się, że KE będzie skłonna włączyć LZ do katalogu instrumentów wysoce płynnych, ale emisje będą w tym kontekście różnicowane pod kątem ratingu oraz ich wielkości. W dniu 01/07/2014 EBA opublikowała raport poświęcony otoczeniu prawnemu, nowym wymogom nadzorczym oraz regulacjom kapitałowym (w tym wymogi eligibility) dot. europejskiego rynku covered bonds. Gremia Fundacji, jako organizacji zrzeszającej emitentów listów zastawnych, intensywnie analizują zalecenia EBA pod kątem ich uwzględnienia w dalszych pracach nad nowelą ULZiBH oraz wdrożenia do praktyki bankowej MODUŁ PORTALU INTERNETOWEGO FUNDACJI POLSKA MAPA KREDYTU HIPOTECZ- NEGO UDOSKONALONE NARZĘDZIE KOMUNIKACJI BIEŻĄCYCH INFORMACJI DLA RADY PRO- GRAMOWEJ - WYPEŁNIENIE CELU STATUTOWEGO W ZAKRESIE ANALIZ I UPOWSZECHNIANIA ORAZ WDRAŻANIA WIEDZY O KREDYCIE HIPOTECZNYM Mapa Polskiego Kredytu Hipotecznego to internetowy serwis informacji, gdzie Fundacja zapewnia uprzywilejowany dostęp do zasobów merytorycznych zawartych na stronie internetowej Fundacji dla członka Rady Programowej i pracowników Banku przez niego wskazanych, a także pracowników Banku wyznaczonych na członków do grup roboczych Fundacji - o bieżących pracach i zamierzeniach legislacyjnych, które mają wpływ na kredytowanie budownictwa mieszkaniowego i komercyjnego w działalności Banku (np. zmiany ustaw, orzeczenia sądowe, nowe procedury wieczysto-księgowe, korzystanie z elektronicznej księgi wieczystej) a także asysta merytoryczna, szczególnie poprzez newsy zamieszczane we wszystkich zaprezentowanych obszarach tematycznych oraz odnośnie pytań i problemów wynikających z bieżącej praktyki, w szczególności zagadnień prawnych; Polska Mapa Kredytu Hipotecznego - to logicznie powiązany i kompleksowy system zagadnień, które ujmują całość problematyki kredytu hipotecznego w praktyce instytucji finansowych. Podstawową zaletą tego systemu jest możliwość śledzenia na bieżąco wszelkich zmian w obowiązującym prawie w Polsce i w Europie, które mają wpływ na biznes hipoteczny dzięki prostemu systemowi nawigacji, który na bieżąco obsługiwany jest przez Fundację. Dzięki selektywnemu przygotowaniu i przetworzeniu informacji przez pracowników Fundacji mamy nadzieję dotrzeć z kwintesencją zagadnienia do użytkownika w odpowiednim czasie. Użytkownik oceniając wagę zagadnienia może przejść na dalszy poziom Mapy w celu sprawdzenia lub przesłania do innej komórki w banku, jak również skierować pytanie lub opinię do Fundacji. Za uproszczonym widokiem podstawowych zagadnień kryje się baza profesjonalnie przygotowanych informacji i źródłowych opracowań, których bieżące śledzenie z pewnością dla Państwa nie jest możliwe. Hasło "NOWOŚĆ" na pierwszym planie kieruje użytkownika do tych wyselekcjonowanych obszarów, które na dany moment mają największe znaczenie dla praktyki bankowej. System eliminuje ryzyko przeoczenia faktów lub przepisów i konsekwencji z tym związanych. Mapa Hipoteczna pozwala błyskawicznie komunikować użytkownika ze specjalistami w Fundacji w przypadku wątpliwości lub pomocy w rozwiązaniu określonych problemów. Przeznaczenie Mapa przeznaczona jest w szczególności dla pracowników: odpowiedzialnych za kreowanie produktów związanych z finansowaniem mieszkalnictwa i budownictwa oraz strategię w zakresie finansowania nieruchomości instytucji finansowych, do których zadań należy zarządzanie i przetwarzanie informacji dot. kredytu hipotecznego w zakresie prawa i ekonomii modelujących procesy finansowania rynku nieruchomości, współpracujących z zagranicznymi udziałowcami lub klientami odpowiedzialnych za adekwatność instrukcji bankowych do zmieniającego się prawa i przepisów nadzorczych oraz prawa konsumenckiego Intencja i korzyści dla członków Fundacji Wybór obszarów, które powinny być śledzone przez pracowników wyższego szczebla i komórek prawnych w instytucjach finansowych oraz prosty system nawigacji, stanowią same w sobie know-how, którym dzieli się Fundacja z instytucjami członkowskimi, przekazując tym samym swoje 15-letnie doświadczenie w zarządzaniu informacją i doradztwie systemowym oraz komunikacji z bankami w newralgicznych obszarach rozwoju biznesu.

33 33 Mamy nadzieję, iż ta elektroniczna platforma przyczyni się do polepszenia efektywności współpracy instytucji finansowych i Fundacji na rzecz rozwoju kredytu hipotecznego w Polsce. Wdzięczni będziemy za wszelkie krytyczne uwagi, które pozwolą nam doskonalić ten system. Cenną dla sektora hipotecznego, bardzo aktywną w 2013 roku częścią Mapy Hipotecznej okazały się opracowane dla minimalizacji ryzyk operacyjnych i prawnych analizy wyroków SOKiK i klauzul abuzywnych, zamieszczone między innymi w zakładce Ochrona-konsumenta/Klauzule-abuzywne, poniżej zamieszczamy przykładowe informacje: W decyzji UOKiK dot. powyższej sprawy podkreślono, że pracownicy banków muszą przekazywać dane dot. oferowanych produktów w sposób jasny, jednoznaczny i niewprowadzający w błąd. Powinni informować w takim samym stopniu zarówno o korzyściach, jak i o ryzyku. Sprzeczne z dobrymi obyczajami jest ukrywanie przed klientem istotnych cech produktu. Za wprowadzanie konsumentów w błąd kara nałożona na Getin Noble Bank wyniosła mln zł. Prezes nakazała również publikację sentencji decyzji na stronie internetowej banku. Bank zaprzestał stosowania zakwestionowanych działań. W decyzji UOKiK dot. powyższej sprawy podkreślono, że pracownicy banków muszą przekazywać dane dot. oferowanych produktów w sposób jasny, jednoznaczny i niewprowadzający w błąd. Powinni informować w takim samym stopniu zarówno o korzyściach, jak i o ryzyku. Sprzeczne z dobrymi obyczajami jest ukrywanie przed klientem istotnych cech produktu. Za wprowadzanie konsumentów w błąd kara nałożona na Getin Noble Bank wyniosła mln zł. Prezes nakazała również publikację sentencji decyzji na stronie internetowej banku. Bank zaprzestał stosowania zakwestionowanych działań. Niezgodne z prawem klauzule w umowach kredytu konsumenckiego Banku (kara ponad 29 milionów zł). Zastrzeżenia UOKiK wzbudziły następujące praktyki banku w zakresie umów o kredytu konsumencki: (i) zapis informujący, że oprocentowanie pożyczki może ulegać zmianom (bez sprecyzowania, w jakich sytuacjach może dojść do zmiany i jaka może być jej wysokość Fundacja uczula banki, że abuzywne są także analogiczne zapisy w umowach kredytu hipotecznego); (ii) 1- dniowy termin ważności formularza informacyjnego dla kredytu konsumenckiego. Widok Mapy Polskiego Kredytu Hipotecznego w ramach portalu Fundacji.

34 FUNKCJONOWANIE HIPOTEKI PO NOWELIZACJI Ponad 2-letnie przygotowania Ustawa zmieniająca obowiązującą Ustawę o księgach wieczystych i hipotece została uchwalona przez Sejm 26 czerwca 2009 r. Dzień jej wejścia w życie został określony na 20 lutego 2011 r. Fundacja na rzecz Kredytu Hipotecznego uczestniczyła w procesie przygotowywania ustawy już na etapie jej projektu, a rok 2011 był dla Fundacji rokiem bardzo intensywnych prac nad nowymi regulacjami hipotecznymi. Fundacja udzielała bieżącego wsparcia swoim bankom członkowskim we wdrożeniu nowego prawa do procedur bankowych, organizowała posiedzenia roboczej grupy prawnej dla rozwiania wątpliwości interpretacyjnych, udzielała wystąpień dla mediów, współpracowała z Ministerstwem Sprawiedliwości, m.in. przez zorganizowanie X Ogólnopolskiej Konferencji Wieczystoksięgowej, poświęconej zagadnieniom nowego prawa hipotecznego oraz wzięła udział w licznych konferencjach o tej tematyce m.in. Konferencji Hipoteka po nowelizacji organizowanej przez Uniwersytet Wrocławski. Fundacja przeprowadziła szereg analiz i interpretacji pozwalających rozwiać wątpliwości pojawiające się na tle nowej hipoteki. Zmiany w hipotece Ustawa nowelizująca wprowadziła następujące istotne zmiany w konstrukcji hipoteki: likwidacja podziału na hipotekę zwykłą i kaucyjną od 20 lutego 2011 r. w polskim prawie istnieć będzie tylko jeden rodzaj hipoteki, hipoteka zabezpieczać będzie wierzytelności istniejące i przyszłe, hipoteka będzie mogła być wyrażona w innej walucie niż zabezpieczana wierzytelność, jedna hipoteka będzie mogła zabezpieczać kilka wierzytelności tego samego wierzyciela, umożliwienie przelewu wierzytelności z pozostawieniem hipoteki u zbywcy, wprowadzenie administratora hipoteki dla zabezpieczenia kilku wierzytelności różnych wierzycieli, umożliwienie zastępowania wierzytelności hipotecznej inną wierzytelnością, wprowadzenie instytucji rozporządzania opróżnionym miejscem hipotecznym. Znaczenie praktyczne zmian Zmiany w polskiej hipotece mają służyć uelastycznieniu tego zabezpieczenia, zwiększeniu jego skuteczności i zmniejszeniu kosztów transakcyjnych. Są one korzystne zarówno dla wierzyciela, który zyskuje pewniejsze zabezpieczenie, jak i dla dłużnika, który zyskuje narzędzia negocjacji z wierzycielem warunków umowy kredytowej. Dzięki wprowadzeniu jednego rodzaju hipoteki znikną koszty związane z ustanawianiem dwu hipotek na zabezpieczenie jednego kredytu (hipoteki zwykłej na zabezpieczenie kapitału i kaucyjnej dla odsetek). Możliwość zabezpieczania kilku wierzytelności jedną hipoteką oraz instytucja podstawiania wierzytelności umożliwią wielokrotne wykorzystanie tego samego zabezpieczenia, co zmniejszy koszty zabezpieczenia przy umowach ramowych oraz umożliwi tańsze zabezpieczanie kolejnych kredytów udzielanych temu samemu klientowi (odpadnie koszt ustanawiania nowej hipoteki dla każdej nowej wierzytelności). Dzięki administratorowi hipoteki umożliwione zostanie zabezpieczenie kredytów udzielanych przez konsorcja bankowe. Wprowadzenie rozporządzania opróżnionym miejscem hipotecznym pozwoli wierzycielowi pozostającemu w stałych stosunkach gospodarczych z kredytobiorcą na trwałe zapewnienie posiadania zabezpieczenia na pierwszym miejscu. Dla właściciela oznacza to możliwość zachowania odpowiedniego pierwszeństwa hipoteki i zaoferowanie go kredytodawcy. Właścicielowi przyznano ponadto możliwość żądania zmniejszenia sumy hipoteki w przypadku wystąpienia nadzabezpieczenia oraz w przypadku tzw. hipotek deweloperskich (powstających w związku z wydzieleniem własności kupowanego mieszkania). Najlepszym instrumentem weryfikacji problemów z zabezpieczeniem hipotecznym są organizowane co roku Ogólnopolskie Konferencje Wieczystoksięgowe W latach Fundacja na rzecz Kredytu Hipotecznego we współpracy z Ministerstwem Sprawiedliwości zorganizowała 12 edycji ogólnopolskiej konferencji Księgi wieczyste w sądach gwarantem bezpieczeństwa obrotu nieruchomościami. W każdej edycji konferencji uczestniczyło ponad 100 sędziów i referendarzy sądowych, orzekających w sprawach ksiąg wieczystych oraz analogiczna liczba użytkowników ksiąg wieczystych, tj. przedstawicieli banków, notariuszy, kancelarii prawniczych, firm ubezpieczeniowych oraz innych zawodów. Dzięki swojej formule powyższe konferencje stały się największym w Polsce ogólnokrajowym spotkaniem tych środowisk. Ich celem było i nadal jest stworzenie forum wymiany poglądów i podsumowania doświadczeń między sędziami i referendarzami sądowymi a użytkownikami ksiąg wieczystych, co skutkuje usprawnieniem postępowań wieczysto księgowych, mających z kolei decydujący wpływ na jakość zabezpieczeń i rynek hipoteczny. Z perspektywy czasu możemy stwierdzić, iż cel ten dzięki owocnej współpracy z Ministerstwem Sprawiedliwości udaje się zrealizować, a konferencje stały się już tradycją i na stałe weszły do kalendarza przedsięwzięć szkoleniowych. Dowodem na to jest zgłaszanie do Fundacji licznych zapytań odnośnie terminu konferencji w tym roku, jak również deklaracji udziału i referowania bieżących wyzwań w związku z prowadzeniem i użytkowaniem ksiąg wieczystych ze wszystkich zawodowo związanych z nimi środowisk.

35 35 XII Ogólnopolska Konferencja Księgi wieczyste i hipoteka w praktyce sądowej i bankowej grudnień 2013 r. W dniach grudnia 2013 r. odbyła się zorganizowana przez Fundację na rzecz Kredytu Hipotecznego oraz Ministerstwo Sprawiedliwości XII Konferencja Wieczystoksięgowa. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom praktyków rynku hipotecznego, Fundacja, we współpracy z Ministerstwem Sprawiedliwości, zorganizowała dwunastą już Konferencję Wieczystoksięgową, która w roku 2013 poświęcona była wyłącznie zagadnieniom nowego prawa hipotecznego. Celem tej inicjatywy jest podsumo- wanie funkcjonowania nowych przepisów w praktyce oraz zmierzenie się z problemami obrotu w możliwie najszerszym gronie: orzeczników wieczystoksięgowych, bankowców, notariuszy, ubezpieczycieli, praktyków upadłościowych oraz prawników z zewnętrznych kancelarii zajmujących się obsługą biznesu hipotecznego. Udział w konferencji potwierdzili już m.in. orzecznicy wieczystoksięgowi, autorzy komentarzy do znowelizowanej hipoteki i reprezentanci sektora hipotecznego.

36 HIPOTEKA ODWRÓCONA Odwrócony kredyt hipoteczny pozwoli na uzyskanie środków finansowych tym osobom, których pieniądze zamrożone są w środkach trwałych, takich jak grunty czy mieszkania. Ministerstwo: Lekarstwo na problemy polskich emerytów Dnia 19 kwietnia 2010 r. Ministerstwo Finansów opracowało projekt założeń do Ustawy o odwróconym kredycie hipotecznym, który został następnie przedłożony do konsultacji społecznych. Zgodnie z pierwotnymi założeniami Ministerstwa konstrukcja odwróconego kredytu hipotecznego ma pozwolić polskim emerytom na czerpanie korzyści finansowych z majątku zgromadzonego za życia. Fundacja na rzecz Kredytu Hipotecznego zajęła stanowisko w sprawie projektu i uczestniczyła w konferencjach uzgodnieniowych dotyczących projektu założeń. Dalsze prace były kontynuowane w 2011 roku. Czym jest hipoteka odwrócona? Idea odwróconego kredytu hipotecznego bazuje na występującej w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii konstrukcji tzw. hipoteki odwróconej (ang. reverse mortgage). Zgodnie z założeniami przedstawionymi przez Ministerstwo, ma być to kredyt polegający na tym, że instytucja kredytowa wypłaca kredytobiorcy cyklicznie środki pieniężne przez określony czas albo jednorazowo. Kredytobiorca nie ma obowiązku zwrotu tych środków i może wydać je na dowolny cel, musi on jednak ustanowić na rzecz instytucji kredytującej hipotekę. Kredytodawca otrzyma spłatę kredytu dopiero po śmierci klienta. Spadkobiercy kredytobiorcy mają prawo zadecydować, czy chcą spłacić jego kredyt (i tym samym doprowadzić do wykreślenia hipoteki, która obciąża nieruchomość), czy też wolą, by kredytodawca odzyskał swoją należność przez sprzedaż nieruchomości obciążonej hipoteką. Sens hipoteki odwróconej polega na tym, że osoba posiadająca nieruchomość (grunt, budynek lub lokal) może spieniężyć ją bez dokonywania jej sprzedaży. Osoba taka przez cały czas pozostaje właścicielem nieruchomości i może nią swobodnie dysponować (np. sprzedać, darować). Interesy kredytodawcy są zabezpieczone hipoteką, która cały czas obciąża nieruchomość Fundacja: Lekarstwo dla wszystkich Fundacja przedstawiła 23-stronicowe stanowisko do przedłożonego projektu; liczne ze zgłoszonych uwag zostało uwzględnionych w toku konferencji uzgodnieniowych, m.in. umożliwienie korzystania z hipoteki odwróconej przez wszystkich klientów detalicznych, nie tylko emerytów czy zrezygnowanie z wymogu ustanawiania hipoteki odwróconej na pierwszym miejscu. Fundacja zgłosiła także uwagi o charakterze systemowym, dotyczące skuteczności egzekucji z nieruchomości, ochrony najemców lokalu czy celowości wprowadzenia konstrukcji hipoteki właściciela, które powinny zostać uwzględnione w celu zwiększenia bezpieczeństwa prawnego i efektywności zabezpieczenia hipotecznego. Obecny stan: Na przełomie 2011 i 2012 r. dalej trwały prace legislacyjne nad projektem ustawy o odwróconym kredycie hipotecznym. Obecnie- stan na kwiecień 2012 r. - projekt złożony jest do Rady Ministrów. Przy rządowej krytyce projektu ( wicepremier Waldemar Pawlak) proponuje się, by regulacje uzupełnić o przepisy dotyczące tzw. umów dożywocia. Poselski projekt zmian w ustawie o odwróconym kredycie hipotecznym (druk 1442) z dnia 2 kwietnia 2013 r. Prace nad ustawą o odwróconym kredycie hipotecznym trwają już od trzech lat. Propozycje strony rządowej ulegały kilkukrotnym zmianom. Aktualnie wydaje się, że ustawowe rozwiązania obejmą także instytucję renty dożywotniej, która jest obecna w Polsce od kilku lat. Ostatnie propozycje Ministerstwa Gospodarki przewidują stworzenie hipotecznego funduszu gwarancyjnego, podobnego do BFG czy UFG. Stanowiłby on zabezpieczenie na wypadek upadłości firmy wypłacającej pieniądze w ramach dożywotniej renty hipotecznej. Dochodziłoby do tego w przypadku, gdy świadczenie nie jest wypłacane przez co najmniej trzy miesiące. Z projektu założeń do ustawy wynika, że główną różnicą między rentą a odwróconą hipoteką będzie kwestia momentu przeniesienia prawa własności do danej nieruchomości. W przypadku odwróconego kredytu hipotecznego prawo miałoby być przenoszone dopiero po śmierci klienta, a w przypadku dożywotniej renty wraz z podpisaniem umowy.

37 STANOWISKA ZAJĘTE PRZEZ FUNDACJĘ ORAZ REKOMENDACJE WDROŻENIOWE FUNDACJI Stanowisko Fundacji na rzecz Kredytu Hipotecznego do Projektu ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez ludzi młodych. Wspólny projekt koniecznych zmian ustawy o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego Polskiego Związku Firm Deweloperskich oraz Fundacji na rzecz Kredytu Hipotecznego. Stanowisko Fundacji na rzecz Kredytu Hipotecznego, zajęte w publicznej konsultacji nowelizacji Rekomendacji S dot. dobrych praktyk w zakresie zarządzania ekspozycjami kredytowymi zabezpieczonymi hipotecznie. Stanowisko Fundacji na rzecz Kredytu Hipotecznego odnośnie propozycji zmiany art. 76 UKWH po wyroku TK z dnia 10 lipca 2012 r., P 15/12, Dz.U. 2012, poz. 827 Stanowisko Fundacji na rzecz Kredytu Hipotecznego odnośnie propozycji zmiany art. 76 UKWH po wyroku TK z dnia 10 lipca 2012 r., P 15/12, Dz.U. 2012, poz. 827 Stanowisko i uwagi do: projekt rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie informatycznym Dotychczas wydane Rekomendacje Wdrożeniowe Fundacji: Fundacja przedstawiła w tym stanowisku uwagi krytyczne oraz zaproponowała treść przepisów ale również przedstawiła propozycje wprowadzenia nowych zapisów, które miałyby na celu uczynienie księgi wieczystej bardziej przejrzystą. Rekomendacja nt. Obciążenie hipoteką spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu (w związku z uchwała składu siedmiu sędziów sądu najwyższego z dnia 24 maja 2013 r., III CZP 104/12 W której Fundacja przedstawiła rekomendowane rozwiązania problemów wywołanych Uchwałą, w której Sąd Najwyższy orzekł, że Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu ustanowione w budynku położonym na gruncie, do którego spółdzielni nie przysługuje własność albo użytkowanie wieczyste, stanowi ekspektatywę tego prawa; niedopuszczalne jest założenie księgi wieczystej w celu jej ujawnienia. Propozycja zmian w ustawie z dnia 16 września 2011 r. o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego wraz z uzasadnieniem, przekazana UOKiK SYGN _RWF/REKS/AN RWF dotyczy: wdrożenie znowelizowanej Rekomendacji S Komisji Nadzoru Finansowego do Procedur Bankowych METRYCZKA Akt, którego dotyczy Rekomendacja wdrożeniowa Organ właściwy Organ odpowiedzialny za prace i uzgodnienia w strukturze Fundacji Data wydania Rekomendacji Wdrożeniowej Fundacji Zagadnienia Rekomendacja S dotycząca dobrych praktyk w zakresie zarządzania ekspozycjami dobrych praktyk w zakresie zarządzania ekspozycjami kredytowymi zabezpieczonymi hipotecznie (Uchwała Nr 148/2013 Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 18 czerwca 2013 r.) Komisja Nadzoru Finansowego Grupa Robocza Ochrona Konsumenta Grupa Robocza Ekonomiczne aspekty kredytu hipotecznego Rada Programowa Fundacji 20/01/ Kredyty walutowe 2. Definicja nieruchomości komercyjnej 3. Procedury na wypadek spadku wartości nieruchomości 4. Okres spłaty vs. okres kredytowania 5. Limity DtI 6. Zabezpieczenia kredytu 7. Relacje z klientami

38 38 SYGN _RWF/REKS/AN RWF dotyczy: wdrożenie znowelizowanej Rekomendacji S Komisji Nadzoru Finansowego do Procedur Bankowych METRYCZKA DOKUMENTU Akt, którego dotyczy Rekomendacja wdrożeniowa Organ właściwy Organ odpowiedzialny za prace i uzgodnienia w strukturze Fundacji Data wydania Rekomendacji Wdrożeniowej Fundacji Zagadnienia Rekomendacja S dotycząca dobrych praktyk w zakresie zarządzania ekspoz cjami dobrych praktyk w zakresie zarządzania ekspozycjami kredytowymi zabezpieczonymi hipotecznie (Uchwała Nr 148/2013 Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 18 czerwca 2013 r.) Komisja Nadzoru Finansowego Grupa Robocza Ochrona Konsumenta Grupa Robocza Ekonomiczne aspekty kredytu hipotecznego Rada Programowa Fundacji 07/10/ Bank istotnie zaangażowany 2. Ocena wartości zabezpieczenia na nieruchomości oraz wartość rynkowa nieruchomości 3. Warunki udzielania kredytów walutowych 4. Kwestia odpowiedzialności członków zarządu za zarządzanie ryzykiem. 5. Potrzeba uwzględnienia zdolności kredytobiorcy do kreowania dochodów po osiągnięciu wieku emerytalnego 6. Relacja banku z klientem 7. Limity LTV SYGN _RWF/UKW/IH RWF dotyczy: obciążenia hipoteką spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu (w związku z uchwałą składu METRYCZKA DOKUMENTU Akt, którego dotyczy Rekomendacja wdrożeniowa Organ odpowiedzialny za prace i uzgodnienia w strukturze Fundacji Data wydania Rekomendacji Wdrożeniowej Fundacji Pytania Przedmiot i cel Rekomendacji Wdrożeniowej Fundacji Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz.U. z 2013 r., poz. 707), dalej UKW Uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 2013 r., III CZP 104/12 ( Grupa Robocza Ramy Prawne dla Kredytu Hipotecznego 30/09/ Czy możliwe jest obciążenie hipoteką spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu znajdującego się w budynku, którego spółdzielnia nie jest właścicielem/użytkownikiem wieczystym, jeżeli dla prawa tego: została założona księga wieczysta, nie została założona księga wieczysta 2. Czy możliwe jest obciążenie hipoteką spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu znajdującego się w budynku, którego spółdzielnia jest właścicielem/użytkownikiem wieczystym, jeżeli dla nieruchomości nie jest założona księga wieczysta Identyfikacja ryzyka prawnego hipotek ustanowionych na spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu (w określonych Uchwalą SN przypadkach) oraz wskazówki praktyczne dla bieżących procedur zabezpieczenia kredytu na ww. prawie.

39 39 SYGN _RWF/REKJ/AN RWF dotyczy: wdrożenie znowelizowanej Rekomendacji J Komisji Nadzoru Finansowego do Procedur Bankowych METRYCZKA DOKUMENTU Akt, którego dotyczy Rekomendacja wdrożeniowa Organ właściwy Organ odpowiedzialny za prace i uzgodnienia w strukturze Fundacji Data wydania Rekomendacji Wdrożeniowej Fundacji Zagadnienia Rekomendacja J dotycząca zasad gromadzenia i przetwarzania przez banki danych o nieruchomościach. Komisja Nadzoru Finansowego Grupa Robocza Ochrona Konsumenta Grupa Robocza Ekonomiczne aspekty kredytu hipotecznego Rada Programowa Fundacji 12/12/ Przeprowadzenie oceny i monitorowania wartości zabezpieczenia przy zastosowaniu przez bank metod statystycznych. 2. Zmiana wartości zabezpieczenia 3. Częstotliwość monitorowania wartości zabezpieczenia na nieruchomości, wymaganego przez Rekomendację J. 4. Wiarygodność bazy danych dla nieruchomości komercyjnych 5. Zakres obowiązywania Rekomendacji J. 6. Potrzeba doprecyzowania terminów 7. Pytania/ uwagi dot. Załącznika do Rekomendacji J. SYGN _RWF/HIP/ZR RWF dotyczy: Zagadnienia z praktyki bankowej i sądowej na tle znowelizowanego prawa hipotecznego - wnioski po X Ogólnopolskiej Konferencji Wieczystoksięgowej - część 3. METRYCZKA DOKUMENTU Akt, którego dotyczy Rekomendacja Wdrożeniowa Organ odpowiedzialny za prace i uzgodnienia w strukturze Fundacji Data wydania Rekomendacji Wdrożeniowej Fundacji Pytania/Zagadnienia Ustawa z dnia 26 czerwca 2009 r. o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz niektórych innych ustaw (ostatnia nowelizacja UKWH) (Dz.U. Nr 131, poz. 107) Grupa Robocza Ramy Prawne Kredytu Hipotecznego Rada Programowa Fundacji 23/03/2012 Rekomendacja Fundacji dotycząca noweli hipotecznej cz.3 (cz. 2 wydana została 30/11/2011) 1. Charakter prawny hipoteki 2. Ustanowienie hipoteki oraz podstawa wpisów do księgi wieczystej 3. Zakres zabezpieczenia hipoteką art. 65 i 69 UKWH 4. Zmiana treści hipoteki 5. Administrator hipoteki 6. Opróżnione miejsce hipoteczne 7. Hipoteka łączna 8. Przepisy intertemporalne

40 40 SYGN _RWF/HIP/ZR RWF dotyczy: Zapewnienie prawidłowego stosowania znowelizowanego prawa hipotecznego - część 2. Nadzabezpieczenie hipoteczne METRYCZKA DOKUMENTU Akt, którego dotyczy Rekomendacja Wdrożeniowa Organ odpowiedzialny za prace i uzgodnienia w strukturze Fundacji Data wydania Rekomendacji Wdrożeniowej Fundacji Pytania Ustawa o księgach wieczystych i hipotece (UKWH) (tekst jedn. Dz.U Nr 124, poz ze zm.) Ustawa z dnia 26 czerwca 2009 r. o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz niektórych innych ustaw (ostatnia nowelizacja UKWH) (Dz.U. Nr 131, poz. 107) Grupa Robocza Ramy Prawne Kredytu Hipotecznego Rada Programowa Fundacji 30/11/ Zagadnienia dot. nadzabezpieczenia hipotecznego na etapie ustanawiania hipoteki 2. Zagadnienia dot. obrony w sądzie w razie wytoczenia powództwa o obniżenie sumy hipoteki SYGN _RWF/HIP/JK/UZ ( ) RWF dotyczy: zapewnienie prawidłowego stosowania znowelizowanego prawa hipotecznego - część 1A. METRYCZKA DOKUMENTU Akt, którego dotyczy Rekomendacja Wdrożeniowa Organ odpowiedzialny za prace i uzgodnienia w strukturze Fundacji Data wydania Rekomendacji Wdrożeniowej Fundacji Pytania Dodano: Uzupełniono: Ustawa o księgach wieczystych i hipotece (UKWH) (tekst jedn. Dz.U Nr 124, poz ze zm.) Ustawa z dnia 26 czerwca 2009 r. o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz niektórych innych ustaw (ostatnia nowelizacja UKWH) (Dz.U. Nr 131, poz. 107) Grupa Robocza Ramy Prawne Kredytu Hipotecznego Rada Programowa Fundacji 06/10/2011 (zmiana (15/11/2011) Czy żądanie we wniosku o wpis w księdze wieczystej hipoteki w kwocie bądź do kwoty ma wpływ ma rozpoznanie wniosku przez sąd (czy jest to podstawą do oddalenia wniosku)? W jakiej formie należy zawierać umowę powołującą administratora hipoteki? Czy umowa powołująca administratora jest podstawą wpisu hipoteki do księgi wieczystej? Specyfika procedury postępowania przy zmianie administratora: Czy do zmiany administratora konieczny jest wpis do księgi wieczystej? Kto i w jakiej formie powinien złożyć wniosek o ujawnienie nowego administratora w księdze wieczystej? 4. Jaki dokument jest podstawą wpisu do księgi wieczystej roszczenia o przeniesienie hipoteki na opróżnione miejsce hipoteczne: dokument z podpisem notarialnie poświadczonym czy dokument wydany na podstawie art. 95 Prawa bankowego?

41 41 SYGN _RWF/HIP/JK RWF dotyczy: zapewnienie prawidłowego stosowania znowelizowanego prawa hipotecznego - część 1. METRYCZKA DOKUMENTU Akt, którego dotyczy Rekomendacja Wdrożeniowa Organ odpowiedzialny za prace i uzgodnienia w strukturze Fundacji Data wydania Rekomendacji Wdrożeniowej Fundacji Pytania Ustawa o księgach wieczystych i hipotece (UKWH) (tekst jedn. Dz.U Nr 124, poz ze zm.) Ustawa z dnia 26 czerwca 2009 r. o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz niektórych innych ustaw (ostatnia nowelizacja UKWH) (Dz.U. Nr 131, poz. 107) Grupa Robocza Ramy Prawne Kredytu Hipotecznego Rada Programowa Fundacji 06/10/ Czy żądanie we wniosku o wpis w księdze wieczystej hipoteki w kwocie bądź do kwoty ma wpływ ma rozpoznanie wniosku przez sąd (czy jest to podstawą do oddalenia wniosku)? 2. W jakiej formie należy zawierać umowę powołującą administratora hipoteki? 3. Czy umowa powołująca administratora jest podstawą wpisu hipoteki do księgi wieczystej? 4. Jaki dokument jest podstawą wpisu do księgi wieczystej roszczenia o przeniesienie hipoteki na opróżnione miejsce hipoteczne: dokument z podpisem notarialnie poświadczonym czy dokument wydany na podstawie art. 95 Prawa bankowego? SYGN _RWF/NOT/JK RWF dotyczy: zapewnienie spójnej praktyki bankowo-notarialnej w zakresie kredytowania hipotecznego METRYCZKA DOKUMENTU Akt, którego dotyczy Rekomendacja Wdrożeniowa Organ odpowiedzialny za prace i uzgodnienia w strukturze Fundacji Data wydania Rekomendacji Wdrożeniowej Fundacji Pytania Prawo o notariacie (PrNor) (tekst jedn. Dz.U Nr 189, poz ze zm.) Ustawa o księgach wieczystych i hipotece (UKWH) (tekst jedn. Dz.U Nr 124, poz ze zm.) Kodeks rodzinny i opiekuńczy (KRO) (Dz.U Nr 9, poz. ze zm.) Grupa Robocza Ramy Prawne Kredytu Hipotecznego Rada Programowa Fundacji 09/12/2011

42 42 SYGN _RWF/UKK/AN RWF dotyczy: wdrożenie ustawy o kredycie konsumenckim w zakresie przewidzianym dla kredytów zabezpieczonych hipoteką (wejście w życie Ustawy: 18/12/2011) część I. METRYCZKA DOKUMENTU Akt, którego dotyczy Rekomendacja wdrożeniowa Organ właściwy Organ odpowiedzialny za prace i uzgodnienia w strukturze Fundacji Data wydania Rekomendacji Wdrożeniowej Fundacji Pytania Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz.U Nr 126 poz.715 ze zm.) Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów Grupa Robocza Ochrona Konsumenta Rada Programowa Fundacji 15/11/2011 1) Jaki jest optymalny moment przekazania Formularza Informacyjnego? 2) Szereg pytań dot. interpretacji wymogów Formularza Informacyjnego, m.in.: Tryb przekazywania i potwierdzenia przekazania Formularza; Przekazywanie inf.przedumownej w zakresie nieobjętym Formularzem Ujęcie kosztów kredytu w Formularzu Kredytowanie opłat i prowizji ujęcie w całkowitej kwocie kredytu SYGN _RWF/REKS2/AN - STATA WERSJA NIEAKTUALNA RWF dotyczy: zapewnienie spójności znowelizowanej Rekomendacji S Komisji Nadzoru Finansowego z innymi regulacjami METRYCZKA DOKUMENTU Akt, którego dotyczy Rekomendacja wdrożeniowa Organ właściwy Organ odpowiedzialny za prace i uzgodnienia w strukturze Fundacji Data wydania Rekomendacji Wdrożeniowej Fundacji Pytania Rekomendacja S dotycząca dobrych praktyk w zakresie zarządzania ekspozycjami kredytowymi finansującymi nieruchomości oraz zabezpieczonymi hipotecznie (Uchwała Nr 18/2011 Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 25 stycznia 2011 r.) Komisja Nadzoru Finansowego Grupa Robocza Ochrona Konsumenta Rada Programowa Fundacji 05/10/ Czy do procedur bankowych należy wprowadzić standard pobierania od kredytobiorcy hipotecznego deklaracji, iż zobowiązuje się nie obciążać bez zgody banku nieruchomości (zalecenie Rekomendacji S II) wobec określenia przepisami prawa hipotecznego, że takie zastrzeżenie jest niedopuszczalne? 2. Jaką strukturę organizacyjną odnośnie funkcji sprzedaży, pomiaru ryzyka i monitoringu ekspozycji: 2- czy 3-stopniową należy przyjąć w banku w związku z zaleceniem Rekomendacji SII?

43 FINANSOWANIE I NABYWANIE MIESZKAŃ DEWELOPERSKICH Prace Fundacji na Rzecz Kredytu Hipotecznego nad zagadnieniami pozycji banku oraz nabywcy mieszkania od dewelopera zostały docenione przez Trybunał Konstytucyjny. Ustawa proponuje obowiązkowe stosownie zabezpieczeń powierzanych środków, zawsze, gdy budowa ma być, choćby w części, finansowana z zaliczek nabywców. W związku ze zbliżającym się terminem podsumowania przez UOKiK funkcjonowania ustawy o ochronie nabywcy lokalu od dewelopera, której Fundacja była animatorem i sejmowym ekspertem, na forum Fundacji w 2012 roku przeprowadziliśmy szereg działań ułatwiających wdrożenie ustawy przede wszystkim mając na uwadze ryzyka bankowe oraz prawne (kooperacja ze środowiskiem notarialnym, deweloperskim oraz kancelariami). Konstruktywnym wkładem w proces wdrożeniowy było wydanie Zeszytu Hipotecznego nr 29 (instrukcje prawne i wzory umów zabezpieczających, rachunków powierniczych, umów rezerwacji lokalu oraz PID), a także szereg bankowo środowiskowych konsultacji prowadzonych w ramach pracy bankowo resortowej grupy roboczej Ramy Prawne oraz Grupy konsumenckiej przy Fundacji Hipotecznej, koordynowane przez p. Izabelę Heropolitańską. W dniu 15 stycznia 2013 r. odbyła się w siedzibie PAP wspólna konferencja prasowa PZFD oraz Fundacji na rzecz Kredytu Hipotecznego (reprezentowanej przez zarząd Fundacji w osobie Mec. P. Kuglarza). Podczas spotkania upubliczniono uzgodniony przez Fundację i PZFD materiał prasowy do Państwa wiadomości w załączeniu. W gazetach Rzeczpospolita oraz Gazeta Wyborcza oraz w ich wersjach internetowych pojawiły się artykuły związane z konferencją i przedstawionym na niej stanowiskiem. Artykuły pojawiły się również w wielu innych portalach informacyjnych. h t t p : / / w y b o r c z a. b i z / f i n a n s e - /1,105684, ,Deweloperzy Nam_takze_nalezy _sie_ochrona.html h t t p : / / w w w. n e w s e r i a. p l / n e w s / deweloperzy_trzeba,p Przedstawiając powyższe chciałabym wyrazić podziękowanie przedstawicielom Państwa Banków uczestniczących w 8 wspólnych posiedzeniach Grupy Prawnej oraz Grupy Deweloperskiej, których wynikiem było przygotowanie przez Fundację na Rzecz Kredytu Hipotecznego przedstawionych zmian ustawy deweloperskiej. Projekt zmian, przed przedstawieniem go na konferencji, był przedmiotem konsultacji z Członkami Grup Roboczych, którzy zgłosili liczne uwagi i dodatkowe propozycje. Pozwoliło to na przedstawienie projektu zmian w ustawie dostosowanych do potrzeb praktyki. Fundacja na Rzecz Kredytu Hipotecznego będzie na bieżąco śledziła losy projektu, w szczególności będziemy na bieżąco ustalać czy inicjatywa zmiany ustawy deweloperskiej została podjęta przez grupę poselską lub przez resort. W takim wypadku Fundacja zadeklaruje swoją współpracę przy dalszym udoskonalaniu projektu. Jednocześnie informuję, że Fundacja będzie organizowała kolejne posiedzenia połączonych Grup Roboczych Prawnej i Deweloperskiej w celu omawiania i rozwiązywania wspólnie bieżących problemów związanych z funkcjonowaniem ustawy. W I półroczu 2013 r. szczególną uwagę poświęcimy rachunkom powierniczym. Aktualnie na obecnym etapie przeglądu legislacyjnego, który wkrótce będzie odbywał się również na forum Komisji Sejmowych, pozostają wypracowane przez grupy eksperckie Fundacji następujące postulaty zmian ustawy, względnie ustawowego doprecyzowania: I. UREGULOWANIE UMOWY REZERWACYJNEJ II. WPROWADZENIE GWARANCJI BANKOWEJ I UBEZ- PIECZENIOWEJ JAKO SAMODZIELNEGO ZABEZPIECZENIA ORAZ SANKCJI ZA BRAK ŚRODKÓW OCHRONY III. WERYFIKACJA ZASADNOŚCI ODSTĄPIENIA OD UMOWY IV.DOPRECYZOWANIE OBOWIĄZKU PRZEDSTAWIENIA SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO V.OKREŚLENIE DOPUSZCZALNEJ RÓŻNICY POWIERZCH- NI PROJEKTOWANEJ I WYKONANEJ VI.DOPRECYZOWANIE OBOWIĄZKU UJAWNIENIA W KSIĘDZE WIECZYSTEJ ROSZCZENIA NABYWCY VII.DOPRECYZOWANIE PODZIAŁU WARTOŚCI INWE- STYCJI I ZASAD ROZLICZANIA ZADANIA INWESTYCYJNE- GO VIII. UREGULOWANIE ZASAD PONOSZENIA KOSZTÓW ZMIAN W UMOWIE DEWELOPERSKIEJ IX. ZASTĄPIENIE KAR WOLNOŚCIOWYCH KARĄ GRZYW- NY ORAZ WPROWADZENIE KARY ZA POBIERANIE WPŁAT OD NABYWCÓW POZA RACHUNKIEM POWIER-

44 44 NICZYM X. NOWELIZACJA PRZEPISÓW REGULUJĄCYCH UPA- DŁOŚĆ DEWELOPERSKĄ XI. DOPRECYZOWANIE OBOWIĄZKÓW INFORMACYJ- NYCH DOTYCZĄCYCH OTOCZENIA INWESTYCJI W przypadku podjęcia inicjatywy legislacyjnej przez UOKiK lub Ustawodawcę będziemy prowadzili dalsze prace celem uszczegółowienia i aktualizacji o kierunki wnioskowane przez członków Fundacji na bazie problemów bieżącej praktyki finansowania deweloperów oraz kredytowania nabywców. Zatem w powyższym zakresie Fundacja nadal otwarta jest na Państwa bieżące inspiracje do koniecznych ustawowych zmian, potrzebę spójnej interpretacji czy wypracowania standardów wdrożeń ORZECZNICTWO KLUCZOWE DLA FINANSOWANIA HIPOTECZNEGO - MONITORING FUNDACJI, WNIOSKI I WSKAZÓWKI DLA BANKÓW WYBRANE ORZECZNICTWO DOTYCZĄCE HIPOTEKI I KSIĄG WIECZYSTYCH OPUBLIKOWANE od 1 lutego 2012 r. do 31 stycznia 2013 r. I. Wyroki Trybunału Konstytucyjnego Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 lipca 2012 r., P 15/12, Dz.U. z 2012 r. poz. 827 Art. 76 ust. 1 zdanie drugie ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U. z 2001 r. Nr 124, poz i Nr 125, poz. 1368, z 2002 r. Nr 169, poz. 1387, z 2003 r. Nr 42, poz. 363, z 2004 r. Nr 172, poz. 1804, z 2008 r. Nr 116, poz. 731, z 2009 r. Nr 131, poz oraz z 2011 r. Nr 230, poz. 1370) jest niezgodny z art. 64 ust. 1 i 3 w związku z art. 31 ust. 3 i art. 21 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz jest zgodny z art. 64 ust. 2 w związku z art. 32 ust. 1 Konstytucji. II. Wyroki Sądu Najwyższego Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2011 r., IV CSK 570/10, Legalis Hipoteka zwykła wpisana przed dniem 20 lutego 2011 r. korzysta z domniemania istnienia prawa wynikającego z wpisu hipoteki, która obejmuje, jeśli chodzi o odpowiedzialność z nieruchomości, także wierzytelność zabezpieczoną hipoteką. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 2011 r., III CZP 60/11, OSN 2012 nr 6, poz. 66 Budynek wzniesiony przez dzierżawcę na gruncie oddanym w użytkowanie wieczyste stanowi własność wieczystego użytkownika. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 2012 r., IV CSK 251/11, Legalis Ze względu na wymagania określone w art. 31 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 124, poz ze zm.) oraz innych szczególnych przepisach podstawą wpisu w księdze wieczystej nie może być kserokopia dokumentu. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2012 r., V CSK 47/11, OSN 2012 nr 7-8, poz. 95 Wierzyciel, po uzyskaniu dalszych tytułów wykonawczych na podstawie art. 793 KPC, uprawniony jest do zabezpieczenia hipotekami przymusowymi zwykłymi jednej wierzytelności na kilku nieruchomościach dłużnika w zakresie określonym w art. 68 i 69 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 124, poz ze zm.). Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2012 r., IV CSK 218/11, Legalis Zgodnie z regułą związania sądu wieczystoksięgowego stanem rzeczy z chwili złożenia wniosku, wyłączającą odpowiednie zastosowanie art KPC, złożenie przez komornika wniosku o dokonanie w księdze wieczystej wpisu o wszczęciu egzekucji z nieruchomości nie stanowi przeszkody do wpisu hipoteki umownej na tej nieruchomości na wniosek złożony wcześniej, niż wniosek komornika. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2012 r., V CSK 40/11, Legalis W sprawie z powództwa wierzyciela hipotecznego przeciwko dłużnikowi hipotecznemu niebędącemu dłużnikiem osobistym o zapłatę wierzytelności hipotecznej dłużnikowi temu przysługują zarzuty określone w art. 73 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 124, poz ze zm.). Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 lutego 2012 r., III CSK 181/11, LEX nr Do ustanowienia hipoteki łącznej na nieruchomości na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy z 1995 r. o obligacjach, tj. w wyniku oświadczenia dłużnika-emitenta obligacji, złożonego w formie aktu notarialnego, nie jest niezbędne użycie w treści oświadczenia woli właściciela sformułowania "hipoteka łączna" lub ekwiwalentnego, dla skuteczności ustanowienia takiej hipoteki. Podstawowe znaczenie ma tu wola dłużnika hipotecznego ustanawiającego hipotekę, znajdująca.

45 45 odpowiednie odzwierciedlenie w treści stosownego aktu notarialnego i okolicznościach towarzyszących ustanowieniu hipoteki (np. w treści odpowiednich porozumień dłużnika z jego wierzycielami). 2. Stwierdzenie przez sąd "stanu nadzabezpieczenia" to wynik dokonania in concreto pogłębionej oceny okoliczności i konsekwencji prawnych ustanowienia zabezpieczenia zindywidualizowanej wierzytelności z punktu widzenia zasad współżycia społecznego (art k.c), a niekiedy także - kryteriów przewidzianych w art k.c. Co więcej, badanie takie powinno nastąpić przede wszystkim w sferze relacji dłużnika ustanawiającego zabezpieczenie i wierzyciela - beneficjenta zabezpieczenia i stanowi ono raczej szczególny sposób obrony dłużnika "nadmiernie obciążonego" istniejącymi zabezpieczeniami Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2012 r., II CSK 325/11, Legalis W art. 94 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. - o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 124, poz ze zm.) zostały wyrażone zasady akcesoryjności hipoteki w stosunku do wierzytelności, którą zabezpiecza, w takim zakresie, w jakim hipoteka jest uzależniona od zabezpieczonej wierzytelności. Postanowienie SN z 16 lutego 2012 r., IV CSK 272/11, Legalis 1. Stan prawny nieruchomości rozumieć należy jako stan praw do niej. Prawa odnoszące się do nieruchomości ujęte są w działach II - IV księgi wieczystej. Nie można jednak ustalić ich pełnej treści bez uwzględnienia opisu nieruchomości zawartego w dziale I. Opis ten określa cechy fizyczne nieruchomości, które identyfikują i umieszczają nieruchomość w przestrzeni. O ile więc same cechy fizyczne nie mieszczą się w pojęciu stanu prawnego, ponieważ opisują tylko, dla jakiej nieruchomości księga jest prowadzona, o tyle - w połączeniu z wynikającymi z dalszych działów prawami do nieruchomości - nabierają znaczenia prawnego jako wyznacznik przedmiotu określonego prawa. Z tego powodu opis nieruchomości powinien odpowiadać stanowi rzeczywistemu i w tym celu może być prostowany w trybie art. 626[13] 2 KPC i art. 27 ustawy z 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz.U r. Nr 124, poz ze zm.). Jeżeli jednak treść działu I - 0 nie odtwarza dokładnie rzeczywistości, jest to tylko nieadekwatność odzwierciedlenia stanu faktycznego w opisie, nie wpływająca na przedmiot praw. Przedmiot ten stanowi nieruchomość istniejącej w przestrzeni, a nie jej opis wieczystoksięgowy. Przy takim rozumieniu znaczenia działu I - 0 księgi wieczystej wpis w tym dziale nie jest objęty rękojmią wiary publicznej ksiąg wieczystych, ustanowioną w art. 5 ustawy. 2. Wpisy w dziale I - 0 księgi wieczystej nie tworzą stanu prawnego nieruchomości, jednak w wypadku, kiedy - na skutek nieujawnionych zmian stanu prawnego księga wieczysta obejmuje nieruchomość, do której wydzielonej części w rzeczywistości prawo przysługuje innej osobie niż wpisana, przez co część ta stanowi inną, odrębną nieruchomość w rozumieniu art KC - wadliwość księgi wieczystej nie dotyczy danych zawartych w dziale I - 0 lecz błędnego wpisu w dziale II i zastosowanie w takim wypadku rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych nie jest wyłączone. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2012 r., II CSK 472/11, Legalis W wypadku podziału nieruchomości obciążonej hipoteką zabezpieczającą kredyt udzielony na budowę domów mieszkalnych, polegającego na przeniesieniu własności części nieruchomości zabudowanej domem mieszkalnym, dokonanego przed wejściem w życie ustawą z dnia 26 czerwca 2009 r. o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2009 r. Nr 131, poz. 1075) nowelizującej art. 76 ust. 4 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 124, poz ze zm.) ma zastosowanie w brzmieniu dotychczasowym. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 2012 r., V CZ 167/11, Legalis na Apelację od wpisu w księdze wieczystej może wnieść skutecznie tylko osoba, która była uczestnikiem postępowania wieczystoksięgowego w rozumieniu art. 626[1] 2 KPC. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 kwietnia 2012 r., V CSK 194/11, Legalis 1. Obciążenie przez dłużnika nieruchomości w ujęciu art KPC nie obejmuje czynności prawnej polegającej na zawarciu umowy dzierżawy i umowy najmu. Czynnością prowadzącą do obciążenia nieruchomości jest ujawnienie tych umów w księdze wieczystej. 2. Umowa przedwstępna o słabszym skutku może być podstawą wpisu do księgi wieczystej wynikającego z niej roszczenia. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 marca 2012 r., II CSK 282/11, Legalis Wierzytelność zabezpieczona hipoteką kaucyjną podlega ochronie hipotecznej tylko do wysokości sumy wpisanej do księgi wieczystej. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2012 r., II CSK 472/11, Legalis

46 46 W wypadku podziału nieruchomości obciążonej hipoteką zabezpieczającą kredyt udzielony na budowę domów mieszkalnych, polegającego na przeniesieniu własności części nieruchomości zabudowanej domem mieszkalnym, dokonanego przed wejściem w życie ustawą z dnia 26 czerwca 2009 r. o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2009 r. Nr 131, poz. 1075) nowelizującej art. 76 ust. 4 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 124, poz ze zm.) ma zastosowanie w brzmieniu dotychczasowym. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 kwietnia 2012 r., II CSK 459/11, Legalis W postępowaniu o wpis w księdze wieczystej prawa własności nieruchomości nie należy do kognicji sądu wieczystoksięgowego rozstrzyganie sporu dotyczącego prawa własności. Wyrok SN z 26 kwietnia 2012 r., III CSK 300/11, LEX nr Przy ustanowieniu hipoteki łącznej na kilku nieruchomościach nie jest wymagane szczególne zastrzeżenie umowne co do łącznego charakteru obciążenia. Gdyby bowiem strony zamierzały zabezpieczyć tę samą wierzytelność na kilku nieruchomościach, nie nadając temu obciążeniu charakteru hipoteki łącznej, musiałyby przewidzieć w umowie repartycję zabezpieczenia. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 maja 2012 r., IV CSK 369/11, Legalis Dokument poświadczający wykreślenie - na skutek przeprowadzenia postępowania upadłościowego - z Krajowego Rejestru Sądowego dłużnika osobistego (spółki akcyjnej), wobec którego wierzytelności zostały zabezpieczone hipotekami nieruchomości osoby trzeciej, nie stanowi podstawy uzasadniającej wykreślenie hipotek. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 2012 r., V CZ 16/12, Legalis Uczestnikiem postępowania o dokonanie wpisu łącznej hipoteki umowy kaucyjnej jest dłużnik umowy i wierzyciel umowy, natomiast nie jest nim dłużnik osobisty. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 8 sierpnia 2012 r., III CZP 42/12 Biul.SN 2012 nr 8 Upadły, który udzielił poręczenia i zabezpieczył wykonanie tego zobowiązania ustanawiając hipotekę, jest dłużnikiem osobistym zabezpieczonego wierzyciela w rozumieniu art. 130 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2012 r., III CZP 45/12, SitePages/Baza%20orzecze%C5%84.aspx? ItemID=1992&ListName=Orzeczenia2 Po wejściu w życie ustawy z dnia 26 czerwca 2009 r. o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 131, poz. 1075) nie jest możliwe dokonanie wpisu w księdze wieczystej hipoteki umownej zwykłej na podstawie oświadczenia o jej ustanowieniu sporządzonego przed dniem 20 lutego 2011 r., jeżeli wniosek o wpis został złożony po tej dacie. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 października 2012 r., IV CSK 213/12, Legalis 1. W ramach kognicji wyznaczonej przepisem art. 626[8] 2 KPC, sąd jest obowiązany również do zbadania dokumentów spełniających wymogi z art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 124, poz ze zm.), a znajdujących się już w aktach danej księgi wieczystej, na które powołuje się wnioskodawca, o ile mają one znaczenie dla zakresu uprawnień objętych wnioskiem o wpis. 2. Treść wpisu winna być przez sąd zredagowana w taki sposób, aby nie nastręczała wątpliwości ze względu na przepisy art. 321 KPC w zw. z art KPC. 3. W postępowaniu wieczystoksięgowym sąd nie jest uprawniony do powoływania we wpisie dokumentów, które nie były przedmiotem badania, a na które powołały się strony w zawartej czynności prawnej stanowiącej podstawę tego wpisu. II. Wyroki Sądów Apelacyjnych Postanowienie SAp we Wrocławiu z 17 sierpnia 2011 r., II AKz 290/11, OSA 2012 nr 7, poz. 23 Aby możliwe było dokonanie obciążenia nieruchomości hipoteką (choćby przymusową), w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności, niezbędne jest, aby miała ona założoną księgę wieczystą; także wtedy, gdy jest wyodrębnioną nieruchomością lokalową. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 9 lutego 2012 r., V ACa 96/12, Przeg.Orz. SA Gd nr 2, poz. 3 Status osoby fizycznej, jako konsumenta, w rozumieniu art. 22[1] KC powinien być oceniany na chwilę dokonywania czynności prawnej. Zaprzestanie prowadzenia działalności gospodarczej lub zawodowej, nie oznacza, że osoba fizyczna powinna być uważana za konsumenta, gdy w chwili dokonywania czynności prawnej statusu takiego nie miała. Z uzasadnienia: W rezultacie, w ocenie Sądu odwoławczego, Sąd meriti prawidłowo przyjął, że status pozwanej, bądź jako przedsiębiorcy, bądź jako konsumenta, winien być rozpatrywany na chwilę zawierania przedmiotowej umowy kredytowej, w tym także w zakresie złożonego oświadczenia o obciążeniu nieruchomości hipoteką.

47 47 Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 13 lipca 2012 r., I ACa 326/12, OSAB 2012 nr 2-3 Właściciel nieruchomości nie może dokonać potrącenia wierzytelności, która przysługuje dłużnikowi osobistemu przeciwko wierzycielowi hipotecznemu, z wierzytelnością zabezpieczoną hipoteką. II. Wyroki Sądów Administracyjnych Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 11 października 2012 r., II FSK 343/11, MoPod 2013 nr 1, str. 47 Wydatki poniesione na wcześniejszą spłatę kredytu, ze środków uzyskanych ze sprzedaży nieruchomości, nie spełniają jednego z warunków wynikających z art. 22 ust. 6c ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307). Wydatki tego rodzaju nie są związane z nabyciem nieruchomości. Są one konsekwencją zawartej umowy z bankiem i są uwarunkowane samodzielną decyzją podatnika, w tym wypadku o przeznaczeniu środków ze sprzedaży na wcześniejsze uregulowanie zadłużenia. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z 28 marca 2012 r., I SA/Op 16/12, LEX nr Do ustanowienia hipoteki łącznej dochodzi w drodze czynności cywilnoprawnej, jaką jest zawarcie umowy o ustanowieniu hipoteki łącznej. Podstawę prawną stanowi art. 76 ust. 3 u.k.w.h., a za ujęciem hipoteki łącznej, jako jednego prawa przemawiają w szczególności takie elementy jak: brak w przeciwnym razie potrzeby istnienia dla hipoteki łącznej szczególnej podstawy ustawowej przełamującej zasadę, zgodnie z którą przedmiotem prawa rzeczowego może być tylko jedna rzecz, zbędność zastrzeżenia o możliwości wyboru przez wierzyciela nieruchomości, z której chce zaspokoić swą należność, oraz zbędność przepisu dopuszczającego podział przez wierzyciela zabezpieczenia pomiędzy poszczególne nieruchomości. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Gdańsku z dnia 4 kwietnia 2012 r., III SA/Gd 136- /12, Legalis Wierzyciel nie jest zwolniony od wykazania interesu prawnego w żądaniu udzielenia informacji (danych) z ewidencji gruntów i budynków. Wypis czy inne dane z ewidencji gruntów i budynków nie są niezbędne dla przeprowadzenia postępowania egzekucyjnego, zaś wpis hipoteki przymusowej dotyczyć może jedynie zindywidualizowanej nieruchomości ELEKTRONICZNA KSIĘGA WIECZYSTA Księga wieczysta on-line to najważniejsze usprawnienie praktyki wieczystoksięgowej od lat. Dzięki internetowej dostępności ksiąg wieczysty banki działające w Polsce będą mogły ograniczyć istotnie czas i koszty związane z badaniem ksiąg wieczystych. Tworząc publiczny, bezpłatny, powszechny dostęp do przeglądania księgi wieczystej prowadzonej w postaci elektronicznej wyszliśmy naprzeciw zapotrzebowaniom społecznym - Minister Sprawiedliwości Krzysztof Kwiatkowski. Nowe zasady korzystania z Elektronicznej Księgi Wieczystej od 01/07/2014. Od 1 lipca 2014 r. przeglądarka ksiąg wieczystych funkcjonuje pod nowym adresem internetowym: ekw.ms.gov.pl/eukw/pdcbdkw.html. Ponadto od 1 lipca uruchomiona została nowa funkcjonalność systemu: możliwość wydruku KW przez przeglądarkę internetową. Plik po wydrukowaniu będzie miał moc dokumentu o wartości tradycyjnego odpisu. Możliwe będzie także składanie on-line wniosku o wydanie dokumentu w postaci papierowej, który zostanie przesłany przez Centralną Informację Ksiąg Wieczystych wnioskodawcy drogą pocztową. Ponadto możliwa będzie weryfikacja, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, samodzielnie wydrukowanych dokumentów w sposób umożliwiający ustalenie faktu ich wydania przez Centralną Informację Ksiąg Wieczystych i sprawdzenia, czy treść dokumentu nie uległa zmianie od czasu wydania tego dokumentu. 16 czerwca 2010 roku uruchomiony został darmowy dostęp on-line do przeglądarki elektronicznych ksiąg wieczystych. System umożliwia przeglądanie treści Ksiąg, które zostały przemigrowane do wersji elektronicznej, ( na czerwiec 2010 w systemie elektronicznym prowadzone było ok. 12 mln ksiąg z ponad 18,8 mln łącznie istniejących, przy czym prawie całość ksiąg dla nieruchomości zlokalizowanych na terenach miejskich była prowadzona właśnie w systemie elektronicznym ).

48 48 Widok, dostępny dla każdego użytkownika jest taki sam jak widok widoczny dla operatora stanowiska komputerowego w sądzie wieczystoksięgowym. Na razie, wydruk z przeglądarki nie posiada mocy urzędowej i może być traktowane tylko jako narzędzie poglądowe. Niemniej system jest niezwykle wiarygodny, co umożliwiło wyeliminowanie papierowych odpisów ksiąg wieczystych na wielu etapach procedur bankowych. Dodatkowo, dostęp on-line sprawił, iż możliwe jest sprawdzenie aktualnego stanu księgi wieczystej np. tuż przed wypłatą środków kredytobiorcy, czy tuż przed zawarciem aktu notarialnego przenoszącego własność nieruchomości. Aby skorzystać z przeglądarki wymagany jest jedynie dostęp do Internetu oraz nr księgi wieczystej. Przeglądać można zarówno wersje aktualną księgi wieczystej ( odpis zwykły ) jak i wersje z historycznymi zmianami ( odpis zupełny ). Ciekawostką jest fakt, iż system odświeża się co 3 sekundy zapewniając tym samym największą aktualność stanu księgi wieczystej. Pozwoli to na podniesienie poziomu bezpieczeństwa transakcji, ponieważ do tej korzystano z papierowych odpisów, które czasami miały nawet kilka tygodni. Adres internetowy przeglądarki on-line to ekw.ms.gov.pl Wygląd przeglądarki ksiąg wieczystych on-line. Fundacja konsultuje i szkoli pracowników bankowych w korzystaniu z elektronicznej Księgi Wieczystej przy udzielaniu kredytów hipotecznych i ustanawianiu zabezpieczeń na hipotekach Zbieranie, przetwarzanie oraz udostępnianie informacji w zakresie finansowania hipotecznego WYDAWNICTWA I PUBLIKACJE FUNDACJI Fundacja na rzecz Kredytu Hipotecznego we współpracy z ekspertami polskimi i zagranicznymi wydaje opracowania naukowe w formie Zeszytów Hipotecznych. W 2013 roku dokonano aktualizacji wzorców oświadczeń bankowych oraz wzorców umów zabezpieczających przepływy finansowe. Wersja elektroniczna jest dostepna bezpłatnie do pobrania z portalu Fundacji