Bezpieczeństwo danych a zawartość śmietników. Raport badawczy

Transkrypt

1 Bezpieczeństwo danych a zawartość śmietników Raport badawczy Warszawa, październik 2007

2 Wykonała : mgr Anna Macyszyn-Wilk Uniwersytet Wrocławski SPIS TREŚCI 1. Założenia badawcze 3 2. Badanie firm Co firma robi z nieaktualną, zbędną dokumentacją Problem Kradzieży tożsamości 6 3. Badanie stacji przeładunkowych Dokumenty pochodzące z biur, instytucji Dokumenty pochodzące z prywatnych domów Dokumenty niewiadomego pochodzenia Wybrane skrajne przykłady znalezionych dokumentów Wnioski z rekonesansu badawczego 14 2

3 1. ZAŁOŻENIA BADAWCZE Niniejszy raport jest sprawozdaniem z rekonesansu badawczego przeprowadzonego we wrześniu 2007 roku w Warszawie. Badanie jest kontynuacją cyklu badań przeprowadzanych w latach ubiegłych w Warszawie, jak i we Wrocławiu. Podstawowy cel badań nie uległ zmianie - było nim poznanie odpowiedzi na pytanie: czy obyczaje i nawyki związane z wyrzucaniem różnych dokumentów mogą zdradzić tożsamość właściciela? Wcześniejsze badania pokazały, iż problem kradzieży tożsamości pomimo istnienia w świadomości badanych jednostek w małym stopniu wpływa na ich postawy. Subiektywne opinie jednostek na temat zabezpieczania zbędnej dokumentacji były bardzo pozytywne, co jednak nie pokrywało się ze stanem faktycznym. Badania pokazały, iż zarówno osoby prywatne, jak i firmy nie przywiązują należytej uwagi do zabezpieczenia dokumentacji zawierającej istotne informacje. Spojrzenie na tegoroczne badania przez cykl badań na temat kradzieży tożsamości pozwoliło także na próbę odpowiedzi na następujące pytania: czy obecność tematu w mediach (w formie artykułów, komentarzy) wpłynęła na znajomość tematu wśród jednostek? I co się z tym wiąże: czy zmieniły się nawyki warszawiaków związane z wyrzucaniem dokumentów? Metodologia badań pozostała bez zmian. Składało się ono z dwóch etapów. Celem pierwszego było poznanie subiektywnych opinii jednostek na temat zabezpieczania lub niszczenia zbędnej dokumentacji zawierającej istotne dane. Badania przeprowadzone zostały wśród pracowników losowo wybranych warszawskich firm. Celem drugiego etapu badań było sprawozdanie, czy i jakie dokumenty zawierające istotne dane są po prostu przez jednostki wyrzucane. Ta część badań przeprowadzona została we współpracy z Miejskim Przedsiębiorstwem Oczyszczania w Warszawie, które udostępniło badaczom stacje przeładunkowe. Prezentowane tu badanie należy traktować jako rekonesans badawczy, gdyż nie zostały spełnione wszystkie warunki klasycznego problemu badawczego. Badanie miało na celu przybliżenie i sformułowanie problemu, który powinien być dalej i dogłębniej analizowany. 3

4 2. BADANIE FIRM Przed pierwszym etapem badań postawiono dwa cele. Pierwszym było uzyskanie informacji o subiektywnych opiniach badanych na temat zabezpieczania zbędnej, a zawierającej istotne informacje dokumentacji czy i w jaki sposób jest niszczona, zabezpieczana. Drugim było poznanie odpowiedzi na pytanie czy problem kradzieży tożsamości zaistniał się w świadomości jednostek? A co za tym idzie czy znajomość problemu kradzieży tożsamości wpływa na zachowania i nawyki jednostek związane z wyrzucaniem dokumentów? Ankieterzy przebadali 323 losowo wybrane warszawskie firmy. Do próby weszły firmy znajdujące się w 6 obszarach miasta : Mokotów, Ursynów, Centrum, Praga Północ, Praga Południe, Wola. Największą grupę przebadanych firm stanowią małe przedsiębiorstwa (59%), zatrudniające kilka osób. 26% stanowiły średnie, zatrudniające kilkanaście osób. Najmniej liczą grupą (15%) były przedsiębiorstwa zatrudniające kilkadziesiąt osób. 4

5 2.1 Co firma robi z nieaktualną, zbędną dokumentacją Zdaniem wiekszości badanych nieaktualna dokumentacja zawierająca istotne dane jest w ich firmie niszczona. Taką opinię wyraziło 40% badanych. Co piąty badany (23%) twierdzi, że taka dokumentacja jest oddawana na makulaturę. 11% badanych firm przekazuje dokumentację specjalistycznej firmie zajmującej się jej niszczeniem. Jedynie 5% badanych przyznało, że po prostu wyrzuca niepotrzebną dokumentację do śmieci. Interesujące wydaje się fakt, że 6% badncych przyznało, że w ich firmie zbędna dokumentacja jest różne niszczona w zależności od rodzaju dokumentu i zawartych w nich danych. Podsumowując aż 86% badanych uznało, że dokumentacja jest w ich firmie niszczona. Jedynie 14% przyznało, że wyrzuca dokumentację bez żadnego zabezpieczenia (po prostu wyrzuca; część niszczy, część wyrzuca). 5

6 2.2 Problem Kradzieży tożsamości Pomimo szerokiego omawiania problemu kradzieży tożsamości w mediach aż 44% badanych stwierdziło, że nie zna terminu i z niczym go nie kojarzy. Jest to wynik dość zaskakujący w stosunku do zeszłorocznych badań, z których wynikało, iż termin kradzież tożsamości był obcy tylko 25% badanych. 6

7 Tak jak w ubiegłych badanich, tak i w tym roku zabezpieczenie się przed kradzieżą tożsamości w większości (52%) kojarzone jest z należytym niszczeniem dokumentów. Niespełna 19% badanych uznało także, że chronią ich zabezpieczenia komputerowe, takie jak hasła, blokady. Ponad 10% uznalo, iż w ich firme wszystkie dokumenty są archiwizowane lub przekazywane do centrali. Niespełna 8% respondentów pomimo znajomości problemu i niebezpieczeństw z nim związanych przyznało, że nie zabezpiecza się wcale. 3. BADANIE STACJI PRZEŁADUNKOWYCH Badania terenowe przeprowadzone zostały na terenie trzech stacji przeładunkowych na ulicach Kopijników, Marsa oraz Burakowskiej. Ankieterzy pracowali na stacjach po 10 dni. W tym czasie przebadali 6120 worków, wśród których znaleziono 2046 worków zawierających dokumenty. 7

8 Worki zawierające dokumenty w przeważającej większości pochodziły z firm lub instytucji (1569 worków). Jednak w kontekście tych badań należy pamiętać, iż to właśnie instytucje i biura w większości tworzą różnego rodzaju dokumentację. Aż 12% worków zawierających dokumenty pochodziła z prywatnych domów, co pozwala przypuszczać, że jednostki same naraziły się na niebezpieczeństwo rozpowszechnienia istotnych danych. W przypadku 220 worków nie udało się ustalić miejsca ich pochodzenia. 3.1 WORKI POCHODZĄCE Z BIUR I INSTYTUCJI Wśród worków wyrzuconych z firm i instytucji, a zawierających dokumenty z istotnymi informacjami przeważały worki zawierające same dokumenty. Innymi słowy w 64% ankieterzy znajdowali worki wypchane dokumentami. 8

9 Wśród worków biurowych było tylko 63% (987) zniszczonych dokumentów. Jako zniszcone określane były dokumenty chociażby przedarte na pół (co nie oznacza, iż były nie czytelne). Aż 459 worków zawierało dokumentacje wyrzuconą w całości, często zapakowaną w folie lub zbindowaną. Dość znamienny obraz nawyków związanych z wyrzucaniem i zabezpieczaniem dokumentacji pokazuje trzeci wariant odpowiedzi 8% (122) worków zawierało część dokumentów zniszczonych, a część nie. Oznacza to, iż jednostki nie zawsze lub nie wszystkie dokumenty niszczą w jednakowy sposób. Przyglądając się bliżej kategorii dokumentów zniszczonych można zauważyć, że aż 44%, a więc 489 było całkowicie identyfikowalnych. Innymi słowy wszystkie zawarte na dokumentach informacje były możliwe do odtworzenia. Podsumowując, można powiedzieć, iż w workach pochodzących z biur lub instytucji na łączną liczbę 1569 worków, w których znajdowały się dokumenty, aż w 948 z nich dokumenty były 9

10 całkowicie identyfikowalne i czyletne (459 dokumentów niezniszczonych i 489 dokumentów zniszczonych ale identyfikowalnych). Identyfikowalność "zniszczonych" dokumentów 56% 44% Identyfikowalne Nieidentyfikowalne Wśród znalezionych dokumentów pochodzących z biur do najliczniejszych kategorii należały: pisma wewnętrzne, czyli stany magazynowe, zestawienia, raporty, kontrole wewnętrzne, opisy pracy (272), faktury (259), Korespondencja firmowa (210), Rachunki, dowody wpłaty, protokoły (154), Umowy, zamówienia, zlecenia, zgłoszenia reklamacyjne (126), Dokumentacja osobista, listy pracowników, płac, klientów, inne dokumenty z ich danymi (117), Łącznie w 1569 workach biurowych znaleziono 1482 czytelne dokumenty. 10

11 3.2 DOKUMENTY POCHODZĄCE Z PRYWATNYCH DOMÓW Druga część worków zawierających dokumenty została zidentyfikowana jako pochodząca z domu. Wśród nich przeważały worki wypełnione także innymi odpadkami (83%). 11

12 Analizując poniższy wykres mogłoby się wydawać, że aż 40% wyrzucanych przez jednostki dokumentów jest niszczonych. Jednak pamiętając o założeniu badawczym mówiącym, że zniszczony dokument to także ten przedarty na pół, musimy spojrzeć na dalsze analizy. Wynika z nich, iż praktycznie wszystkie, bo aż 97% zniszczonych dokumentów, jest całkowicie identyfikowalnych, czyli możliwe jest odtworzenie wszystkich zawartych w nich informacji. W liczbach bezwzględnych oznacza to, że na 257 worków domowych zawierających dokumenty tylko 3 były całkowicie zniszczone, natomiast w 5 część była zniszczonych, część nie. Identyfikowalność "zniszczonych" dokumentów 3% Identyfikowalne 97% Nieidentyfikowalne Wśród znalezionych dokumentów wyrzuconych z domu przeważały: Rachunki (66), Wyciągi z banku, korespodencja z bankiem (64), Bilingi (59), Faktury VAT (40), Dokumentacja osobista (38). 12

13 Łącznie w 257 workach pochodzących z domu, a zawierających istotne dla jednostek informacje, znaleziono 368 dokumentów. 3.3 WORKI NIEZNANEGO POCHODZENIA W przypadku 220 worków z dokumentami nie sposób było ustalić miejsce pochodzenia worka. Mogło to być biuro, instytucja jak i prywatne mieszkanie. Przyglądając się sposobowi pakowania śmieci papierowych łatwo zauważyć, iż najczęściej wyrzucane są z innymi odpadkami. 13

14 Analizując stan wyrzuconych dokumentów należy zwrócić uwagę, że tak jak w przypadku dokumentów domowych kategoria dokumenty zniszczone nie pokazuje wszystkich aspektów zjawiska. Wykres Identyfikowalność zniszczonych dokumentów wskazuje, że aż 85% dokumentów zniszczonych jest całkowicie identyfikowalnych. W liczbach bezwzględnych oznacza to iż, w 220 workach z dokumentami, 199 było całkowicie czytelnych. Identyfikowalność "zniszczonych" dokumentów 15% Identyfikowalne 85% Nieidentyfikowalne 14

15 Wśród znalezionych dokumentów przeważały: Faktury VAT (57), Pisma wewnętrzne (36), Wyciągi z banku, korespondencja z bankiem (30), Dokumentacja osobista (27). Tak więc w 220 workach znalezniono 265 identyfikowalnych i czytelnych dokumentów. 15

16 4. WYBRANE SKRAJNE PRZYKŁADY ZNALEZIONYCH DOKUMENTÓW Wybrane poniżej skrajne przykłady wyrzuconych dokumentów pozwalają uzmysłowić jak często pozostawiamy ślady na papierze. Dane osobowe konwojentów z trzech firm ochroniarskich wzory legitymacji, podpisy, typy i nr rejestracyjne samochodów, umowy, potwierdzenia przyjęcia pieniędzy Akredytacje dziennikarzy przy Sejmie RP Przeterminowana karta kredytowa nie zniszczona Kody jednorazowe do konta, nie otwarte przeterminowane razem z umową na założenie konta i wydrukami transakcji Rolka kalki z urządzenia kopiującego z negatywem różnych dokumentów Kilkadziesiąt CV młodych kobiet z klubu lub kawiarni Wydruk scenariusza filmu lub serialu Twardy dysk z prywatnymi danymi listami, zdjęciami i pracą licencjacką. Dokumentacja osobowa uczniów ze szkoły podstawowej 5. WNIOSKI Z PRZEPROWADZONEGO REKONESANSU BADAWCZEGO Tylko 14% badanych stwierdziło, że nieaktualna zawierająca istotne dane dokumentacja jest wyrzycana do śmieci. Większość badanych jest zadania, że ich dokumentacja firmowa jest całkowcie niszczona. Jednak podczas prac na stacjach przeładunkowych ankieterzy przebadali 6120 worków, wśród których znaleziono 2046 worków zawierających dokumenty. Badania pokazały iż wśród badanych w stosunku do zeszłego roku znacząco spadła znajomość problemu kradzieży tożsamości. Aż 44% respondentów stwierdziła, że nie zna tego terminu (spadek o 19 punktów procentowych). Stosowanie różnego rodzaju procedur zabezpieczenia i niszczenia dokumentów jest dość powszechnym działaniem w badanych firmach. Jedynie 8% badanych znających problem kradzieży tożsamości nie zabezpiecza się wcale. Deklaracje respondentów należy jednak postawić w konetkście badań na stacjch przeładunkowych. W workach pochodzących z biur lub instytucji na 1569 w których znajdowały się dokumanty aż 948 (całkowicie identyfikowalne i czyletne). Wśród worków pochodzących z prywatnych domów na 257 zawierających dokumenty znaleziono 368 identyfikowalnych dokumentów, natomiast tylko 3 były całkowicie zniszczone. 16