Ćwiczenie laboratoryjne nr 5 i 6: HEMODIALIZA SZTUCZNA NERKA A. ZAGADNIENIA DO PRZYGOTOWANIA

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Ćwiczenie laboratoryjne nr 5 i 6: HEMODIALIZA SZTUCZNA NERKA A. ZAGADNIENIA DO PRZYGOTOWANIA"

Transkrypt

1 Ćwiczenie laboratoryjne nr 5 i 6: HEMODIALIZA SZTUCZNA NERKA WSTĘP TEORETYCZNY A. ZAGADNIENIA DO PRZYGOTOWANIA 1. Funkcje zdrowych nerek 2. Zasada dializy pozaustrojowej. 3. Zasada dializy otrzewnowej. 4. Ogólny schemat aparatu sztucznej nerki 5. Blokowy schemat obiegu płynu dializacyjnego. 6. Budowa modułu krwi. 7. Budowa i zasada działania czujników w aparacie. 8. Przebieg zabiegu hemodializy. B. LITERATURA PODSTAWOWA 1. Augustyniak Piotr wykład UZUPEŁNIAJĄCA 3. Daugirdas J.T, Blake P.G., Ing T.S., red. wyd. pol. Andrzej Książek: Podręcznik dializoterapii. Czelej, Korohoda P., Tadeusiewicz R.: Compression of sequences of thermograms documenting dynamic forearm studies in hemodialyzed patients. Thermology International, Vol 13, no. 2, s , Korohoda P., Pietrzyk J.A., Sułowicz W.: Modelowanie hemodializoterapii. Część I: Model dwuprzedziałowy, Część II: Model przepływowy. Nefrol. Dial. Pol., 8, 45-59, Rutkowski B.: Leczenie nerkozastępcze. Poradnik dla pacjentów i ich rodzin. Via Medica, Villee C. A.: Biologia. Wyd. VIII, Warszawa 1987.

2 8. Ziółko M., Pietrzyk J., Grabska-Chrząstowska J.: Accuracy of hemodialysis modeling. Kidney International, Vol. 57, pp , C. WPROWADZENIE TEORETYCZNE DIALIZA CZYLI PROTEZOWANIE FUNKCJI NEREK Działanie nerki człowieka W organizmie człowieka ważną rolę odgrywają nerki [5]. Jest to parzysty organ w kształcie fasoli, stosunkowo niewielki (średnio: 12 cm x 6 cm) umiejscowiony w tylnej części jamy brzusznej, w przestrzeni zaotrzewnowej. Nerki otrzymują krew z tętnic nerkowych i oddają ją do żył nerkowych. Każda nerka wydala mocz do miedniczki nerkowej, skąd spływa do moczowodu i dalej wpada do pęcherza moczowego (rys. 1a). a) b) Rys. 1. Budowa a) nerki; b) nefronu. Głównym elementem wykonawczym nerki są nefrony (rys. 1b), jednostki filtrujące krew z tętniczek nerkowych. Jedna nerka dysponuje około milionem elementów i z tego wynika, że tętnica nerkowa musi rozgałęziać się na tyle samo naczyń (tętniczek doprowadzających) wprowadzających krew do pojedynczej struktury nerkowej. Najistotniejszy proces zachodzi w elemencie nefronu zwanym torebką Bowmana: krew z tętniczki doprowadzającej wpływa do półprzepuszczalnej struktury zwanej kłębkiem, składającej się z 4 do 6 filtrów i opuszcza ją poprzez tętniczkę odprowadzająca, pozbawiona części swojej objętości. Większość cząstek o średnicy mniejszej niż pory w błonie kłębka przenika na zewnątrz kłębka, do torebki Bowmana i z częścią wody z krwi wędruje przez kolejne cewki do cewki zbiorczej. Szacuje

3 się, że ta objętość (zwana przesączem kłębkowym lub moczem pierwotnym) w ciągu doby wynosi około 180 l. W trakcie przemieszczania się część wody i składników potrzebnych organizmowi, poprzez sieć naczyń krwionośnych, wraca do ustroju. W efekcie, na dobę nerki usuwają około 1,5 l płynu, zwanym moczem ostatecznym. Przez pory w kłębku nie przechodzą m.in. krwinki, płytki krwi, białka i witaminy. Średnie dobowe wydalanie ważniejszych składników podaje tabela (tab. 1). Tab. 1. Średnie wydalanie dobowe najważniejszych produktów przemiany materii. SUBSTANCJA woda chlorek sodu potas mocznik kwas moczowy kreatynina amoniak WYDALANIE DOBOWE 1500 ml 8 15 g 2,5 g g 0,5-0,8 g 1-2 g 0,7 g Funkcje zdrowych nerek Główne funkcje nerek to funkcja wydalnicza i wewnątrzwydzielnicza. W szczególności praca nerek to: usuwanie z moczem szkodliwych produktów przemiany materii; zatrzymywanie składników niezbędnych dla organizmu, które ulegają przefiltrowaniu do moczu pierwotnego (reabsorbcja); regulacja objętości płynów ustrojowych; wydalanie leków i trucizn rozpuszczalnych w wodzie (barbiturany, salicylany, preparaty naparstnicy i większość antybiotyków); wpływ na ciśnienie tętnicze krwi (układ renina angiotensyna - aldosteron); wpływ na prawidłową erytropoezę (produkcja erytropoetyny); wpływ na równowagę kwasowo-zasadową (ph krwi), dzięki możliwości zakwaszania moczu; wpływ na układ kostny przez produkcję aktywnych postaci witaminy D 3. Przyczyny i objawy chorób nerek

4 Najczęstszymi przyczynami chorób nerek są choroby kłębuszków nerkowych, nefropatia cukrzycowa, choroby naczyń, choroby cewkowo-śródmiąższowe, choroby z towarzyszącymi torbielami nerek i inne. Duża część tych schorzeń ma podłoże genetycznie. Przyszli pacjenci klinik Nefrologii są do tego faktu przygotowywani od wczesnego dzieciństwa. Niestety ogromna liczba chorób nerek wynika z zaniedbania i niewiedzy, często młodych ludzi. Wiele ignorowanych infekcji zwłaszcza ropnych (angina, ból zęba, ale także powikłania po grypie) może doprowadzić do bezobjawowego zapalenia nerek. O ile ostre zapalenie nerek można stosunkowo łatwo wyleczyć antybiotykami, to przejście choroby w etap przewlekły może doprowadzić do nieodwracalnego uszkodzenia nerek. Na domiar złego pierwsze objawy niewydolności nerek mogą zostać źle zinterpretowane przez chorego a nawet lekarza internistę. Objawem pogarszającej się pracy nerek, to objawy zatrucia organizmu, mylone z zatruciem pokarmowym: osłabienie, uczucie zmęczenia, nudności, wymioty, bóle głowy itp. Najbardziej charakterystycznym objawem, które trudniej zignorować, to wysokie ciśnienie tętnicze, wielomocz lub skąpomocz, odwodnienie lub obrzęki, świąd skóry, bezsenność, zaburzenie widzenia, oczopląs czy duszność. Do pewnego momentu, przy wystarczającej liczbie pracujących nefronów, bez specjalistycznych badań nie jesteśmy w stanie stwierdzić, czy nerki nie znajdują się już na granicy swoje wydolności. Teoretycznie wystarczy nam 30 % działających elementów każdej nerki, czyli 60% aktywnych nefronów przy jednej nerce. Wydaje się, że mamy bardzo duży zapas struktur filtrujących, ale może to być bardzo złudne. Podstawową codzienną profilaktyką wydaje się dostarczanie w ciągu doby co najmniej 2 l płynów wliczając w to wszystkie produkty zawierające dużą objętość wody, czyli zupy, owoce, herbatę, kawę, soki itp. Zwłaszcza istotne jest to w okresach intensywnego pocenia się (upał, wysiłek fizyczny) i w okresie zażywania leków potencjalnie groźnych dla nerek. Im mniejsza objętość krwi tym fizjologiczne stężenie trucizn w nerkach jest wyższe i może doprowadzić do trwałych uszkodzeń. Metody zastępowania niektórych funkcji nerek W przypadku przewlekłej niewydolności nerek, która jest stanem nieodwracalnego uszkodzenia kłębuszków nerkowych chory wymaga leczenia nerkozastępczego, ratującego jego życie. Rozróżniamy trzy możliwe metody terapii [4]: transplantacja nerki; hemodializa czyli pozaustrojowe oczyszczanie krwi; dializa otrzewnowa. Przeszczep nerki jest najbardziej korzystną opcją dla pacjenta, ale z braku wystarczającej bazy nerek do przeszczepu, nie zawsze możliwą. Nerka do przeszczepu musi spełniać pewne wymogi, a przede wszystkim zgodność tkankową. W Polsce przeszczep od żywego dawcy dopuszcza się w przypadku rodziny biorcy, jak również w przypadku dawcy niespokrewnionego, ale po orzeczeniu odpowiedniego sądu rejonowego. Nerka po

5 przeszczepie, o ile zabieg się udał i nerka podjęła swoje funkcje, pomimo środków immunosupresyjnych jest cały czas odrzucana przez organizm biorcy. Zatem, po pewnym czasie konieczna jest następna transplantacja. Zazwyczaj przeszczep umieszcza się w dolnej części jamy brzusznej nad talerzem kości biodrowej. Hemodializę czyli pozaustrojowe oczyszczanie krwi wykonuje się przy pomocy skomplikowanej aparatury zwanej potocznie sztuczną nerką [1]. Zabieg polega na wyprowadzeniu krwi z tętnicy pacjenta, przepuszczenie jej wzdłuż błony półprzepuszczalnej, gdzie po drugiej stronie przeciwbieżnie przepływa odpowiednio dobrany płyn dializacyjny, i powrocie wstępnie oczyszczonej krwi do żyły pacjenta (rys. 2). Zabiegowi dializy, chory z całkowitą niewydolnością nerek musi poddawać się w stacji dializ 3 razy w tygodniu, od godzin. Czas trwania zabiegu zależy przede wszystkim od objętości płynów ustrojowych, która jest wprost proporcjonalna do masy pacjenta. Rys. 2. Idea hemodializy. Niepotrzebne produkty przemiany materii czyli mocznik, kreatynina, kwas moczowy, fosforany i inne nadmiarowe cząstki drogą dyfuzji i osmozy przenikają z krwi do płynu dializacyjnego i wędrują do ścieku. W praktyce, nad całym tym prostym w idei procesem, czuwa skomplikowany technicznie aparat zwany potocznie sztuczną nerką. Alternatywnie do agresywnej metody hemodializy stosuje się dializę otrzewnową. Jest to proces w swojej koncepcji podobny do dializy pozaustrojowej (rys. 3). W tym przypadku, rolę błony półprzepuszczalnej pełni otrzewna wyścielająca jamę brzuszną. Dostęp krwi zapewnia bogate unaczynienie otrzewnej, a płyn dializacyjny wprowadza się i wyprowadza przez odpowiednio wprowadzony cewnik Tenckhoffa do położonej w dnie otrzewnej - jamy Douglasa.

6 Rys. 3. Schemat dializy otrzewnowej. Po pewnym okresie (kilku godzin) płyn dializacyjny nasyca się i trzeba go wymienić. Dializa otrzewnowa z przyczyn oczywistych wymaga sterylnego pomieszczenia w czasie wprowadzania i wyprowadzania płynu i dużej ostrożności przy zabiegach pielęgnacyjnych. Często stosuje się ją u dzieci w czasie nocnego odpoczynku. Do takich zabiegów stosuje się stosunkowo mało skomplikowane urządzenie zwane cyklerem. Szczegóły dotyczące zabiegu hemodializy Jak już wcześniej wspomniano hemodializa polega na kontakcie krwi z odpowiednio przygotowanym roztworem soli poprzez błonę półprzepuszczalną. Zatem podstawową część wyposażenia potrzebnego do wykonania zabiegu dializy stanowi jednorazowy dializator w formie filtra kapilarnego (rys. 4). Rys. 4. Uproszczony model dializatora. W plastikowej osłonie znajduje się tysiące bardzo cienkich kapilar (o średnicy zewnętrznej μm) zbudowane z półprzepuszczalnej błony np. z polisulfonu. Krew przepływa wewnątrz kapilar, a na zewnątrz płynie w przeciwnym kierunku płyn dializacyjny, Część

7 składników krwi przepływa do dializatu, a niektóre cząsteczki z płynu przedostają się do krwi wyrównując pewne niedobory pacjenta (rys. 5). W dializatorze i rurkach potrzebnych do wykonania zabiegu mieści się nie więcej niż 100 ml krwi. Parametrami dializatora są: powierzchnia czynna kapilar (np. 1,8 m 2 ); klirens czyli hipotetyczna objętość krwi, która jest całkowicie oczyszczona z danej substancji (zazwyczaj dotyczy mocznika) w przeliczeniu na minutę (np. 700 ml/min). Aby na całej długości kapilar zachować stały gradient przepływu danej substancji (np. mocznika) stosuje się przeciwbieżny przepływ dializatu w stosunku do ruchu krwi. Rys. 5. Budowa dializatora kapilarnego. Polimery i związki nieorganiczne stosowane do wytwarzania membran: Najwcześniej zastosowane i do dziś używane: celuloza, octan i azotan celulozy, Hydrofobowe: teflon, polifluorek winylidenu, polipropylen Hydrofilowe: poliamidy, polisulfon, poliwęglany, polialkohol winylowy Nieorganiczne: tlenki metali ZrO 2, grafit, szkło, metale.

8 Rys. 6. Przepływ cząstek w kapilarze. Aby skutecznie przeprowadzić zabieg dializy trzeba dysponować wodą klasy wody destylowanej (przewodność 1- w trakcie dializy trwającej 3,5-5 godzin należy produkować czystą wodę na bieżąco. Do tego celu przeznaczona jest stacja uzdatniania wody, gdzie wodę oczyszcza się mechanicznie i chemicznie. Przykładowy schemat takiego procesu przedstawiono na rysunku (rys. 7). Po zastosowaniu w pierwszej kolejności mechanicznego filtru do wyłapania dużych zanieczyszczeń, woda z wodociągu wędruje do pojemnika, gdzie jest dodatkowo dochlorowana i natleniona. Następnie przechodzi do kolumn pochłaniających żelazo, następnie chlor i w następnej kolejności wapń. Po przejściu przez kolejne kolumny z filtrami zanieczyszczeń biologicznych, wstępnie oczyszczona woda przechodzi do modułu odwróconej osmozy, gdzie jest pod ciśnieniem około 12 atmosfer przepychana przez odpowiednie membrany. Ostatecznie, wysokiej jakości woda wpływa do zbiornika, z którego nieustannie wędruje po całym budynku stacji dializ. Część niewykorzystanej wody wraca do zbiornika. Nieustanny ruch wody zapobiega namnażaniu się chorobotwórczych drobnoustrojów. Rys. 7. Podstawowe elementy w torze oczyszczania wody. Płyn dializacyjny to nie tylko woda, ale także koncentraty płynu dializacyjnego. Odpowiednie substancje: chlorek sodu, wapń, magnez itp. są przygotowywane w odpowiednim stężeniu w formie koncentratu, który jest w aparacie sztucznej nerki na bieżąco mieszany z wodą, w proporcji 1:30. W efekcie powstaje roztwór, tak dobrany, aby korygował zaburzenia krwi

9 pacjenta, zarówno na plus jak i na minus. Do zabiegu używa się dwóch typów koncentratu. Skład jednego z nich tzw. kwaśnego przedstawiono w tabeli (tab. 2). Drugi, to koncentrat węglanowy. Zazwyczaj stosuje się równocześnie obydwa koncentraty w odpowiednich proporcjach. Tab. 2. Skład płynu dializacyjnego. Substancja Płyn dializacyjny [mmol/l] Surowica krwi [mmol/l] SÓD POTAS 2 3,5 5,0 WAPŃ 1,75 2,1 2,6 MAGNEZ 0,75 0,75 1,25 CHLOR OCTAN 38 0 Budowa aparatu do hemodializy Aparat do dializy składa się z dwóch podstawowych części: modułu krwi i modułu płynu dializacyjnego (rys. 8). Część hydrauliczna służy do przygotowania roztworu elektrolitów, utrzymywania odpowiedniej prędkości i składu płynu oraz do wychwytywania przecieku krwi przy ewentualnej awarii dializatora. Jest również odpowiedzialna za proces ultrafiltracji czyli pozbywania się ustalonej objętości wody z płynów ustrojowych pacjenta. Moduł krwi odpowiada za cały proces wyprowadzania i wprowadzania krwi z żył pacjenta, monitorowania ciśnień w odcinkach tętniczym i żylnym oraz za niedopuszczenie do wprowadzenia powietrza do żyły dializowanej osoby. Nad całą kilkugodzinną procedurą czuwa procesor i rozbudowana część elektroniczna umieszczona w module krwi z dala od części mokrej. Obsługa aparatu odbywa się przy pomocy dotykowego monitora, który umożliwia testy urządzenia, wprowadzanie parametrów dializy, oczyszczanie i dezynfekcję po zakończeniu całego procesu dializy i monitorowanie całego przebiegu zabiegu.

10 Budowa modułu płynu dializacyjnego Rys. 8. Schemat aparatu sztucznej nerki. Moduł płynu dializacyjnego składa się z kilkunastu podstawowych segmentów (rys. 9). Uzdatniona woda ze stacji wody zostaje wprowadzona do aparatu po uprzednim pomiarze ciśnienia i ewentualnym jego zredukowaniu. Odpowiednia pompa np. zębata lub perystaltyczna utrzymuje zadaną prędkość przepływu płynu (standardowo 500ml/min). Woda powinna zostać ogrzana do temperatury ciała człowieka (około o C), co gwarantuje optymalną wymianę cząstek w dializatorze i równocześnie zapewnia komfort powracającej krwi, która ogrzewa się w ciepłym dializatorze. Woda w komorze odgazowania zostaje pozbawiona pęcherzyków powietrza, które osadzając się wzdłuż kapilar filtra mogłyby zmniejszyć wydajność całego procesu dializy. Po zmieszaniu wody z koncentratem jest sprawdzana temperatura (zazwyczaj dwoma niezależnymi czujnikami typu termopara) oraz przewodność elektrolityczna. Utrzymanie właściwego stężenia elektrolitów gwarantuje bezpieczeństwo pacjenta. Odwrotność natężenia prądu to przewodność podawana w milisimensach [ms]. Do badania przewodności służą konduktometry. Jeżeli zmieszany roztwór nie spełnia warunków zadanych w aparacie, to cały płyn wędruje obejściem (bocznikiem) do ścieku, dopóki nie ustali się oczekiwana temperatura i przewodność płynu. W momencie otrzymania właściwych parametrów, roztwór poprzez przepływomierz (zazwyczaj rotametr) jest dopuszczony do dializatora, a co za tym idzie do kontaktu z krwią pacjenta poprzez błonę półprzepuszczalną.

11 Rys. 9. Schemat modułu płynu dializacyjnego. Płyn po opuszczeniu dializatora jest testowany na obecność krwinek, które mogły dostać się do płynu w sytuacji uszkodzenia kapilar w dializatorze. Ewentualne zmętnienie w płynie jest wychwytywane metodą fotometryczną (rys. 10). Źródło światła oświetla przepływający płyn, a znajdujące się po drugiej stronie fotodetektory dzięki specjalnym filtrom zwiększającym rozdzielczość pomiaru, mierzą natężenie światła. W przypadku zmiany natężenia światła na obu elementach optycznych wzbudza się alarm, który jest informacją dla obsługi, że należy wymienić dializator. Końcowym elementem drogi płynu dializacyjnego jest pompa ultrafiltracji, która zwiększając lub zmniejszając obroty wpływa na podciśnienie w dializatorze i steruje ilością wody wyciąganej z krwi pacjenta. Rys. 10. Schemat czujnika przecieku krwi. Istotnym elementem kontroli odwodnienia pacjenta jest mierzenie ciśnienia przezmembranowego tzw. TMP (TransMembrane Pressure). Wszystkie firmy produkujące aparaty do dializy prześcigają się w konstrukcji najlepiej działających systemów pomiaru TMP. Jedno z przykładowych rozwiązań przedstawia rys. 11. Różnica ciśnień przed i po dializatorze wpływa na prędkość obrotów pompy odwadniającej. Różnica w objętości płynu przed i po przepłynięciu przez dializator jest obliczana w trakcie całego procesu i stanowi objętość wody, którą pacjent traci w czasie dializy.

12 Rys. 11. Kontrola ultrafiltracji. Budowa modułu krwi Obieg krwi składa się z igieł, które są wpięte do żyły i tętnicy pacjenta i łączą się z plastikowymi rurkami. Do prawidłowego prowadzenia zabiegu dializy wymagany jest przepływ krwi w granicach ml/min. Tak dużego przepływu nie można uzyskać bez zastosowania pompy krwi wymuszającej krążenie w układzie pozaustrojowym. Wyższe składniki przepływu krwi u pewnych chorych są niezbędne do wyciągnięcia pewnych trudno usuwalnych substancji np. fosforanów. Im niższe wartości prędkości pompy, tym ryzyko powikłań ze strony serca pacjenta wydają się mniejsze. Krew z tętnicy, poprzez detektor ciśnienia wpływa zatem do pompy perystaltycznej (rys. 12). Pompa, z ustaloną wydajnością, przetacza krew do dializatora i przepycha ją przez cieniutkie kapilary filtra. Rys. 12. Budowa pompy perystaltycznej gdzie r - odległość ścianki od osi pompy. Pompa przewodowa pracuje na zewnątrz rurki z krwią i jest to jej podstawowa zaleta. Rolki na poruszającym się wale przeciskają krew (ugniatając rurkę) z jednego miejsca w drugie. Nacisk rolek jest regulowany i powinien jednocześnie być tak dobrany, aby nie niszczyć

13 krwinek (hemoliza) ale żeby przy zatrzymanej pompie nie przepuszczać krwi. W tego typu pompie stosuje się silnik krokowy, który zapewnia optymalną kontrolę prędkości skoku. Przed wejściem do dializatora, w obiegu krwi znajduje się wskaźnik ciśnienia i ujście pompki heparyny (jest ona zwykle realizowana na bazie strzykawki, lub małej pompki perystaltycznej). Obecnie w celu zapewnienia optymalnej niekrzepliwości krwi, która pozostaje poza ustrojem pacjenta, stosuje się na początku zabiegu heparynę drobnocząsteczkową (np. nadroparynę). W trakcie zabiegu substancja jest oddializowana z krwi pacjenta i po skończonej dializie nie zagraża jego zdrowiu. Na wyjściu znajduje się ultradźwiękowy detektor powietrza (rys. 13), a za nim już odpływ do pacjenta. Bardzo niebezpiecznym zdarzeniem w trakcie zabiegu może być przedostanie się powietrza do układu krążenia wskutek nieszczelności w układzie pozaustrojowym (np. pęknięcie rurki czy pusta butelka infuzyjna). Powstanie zatoru powietrznego może w ustroju pacjenta objawić się zapaścią naczyniową, która może doprowadzić do jego śmierci. W specjalnym pojemniku, na drodze krwi, monitoruje się techniką ultradźwiękową poziom krwi a nawet pojawienie się pęcherzyków powietrza. Głowica nadawcza z jednej strony pojemnika wysyła falę ultradźwiękową, którą odbiera głowica odbiorcza umieszczona po przeciwnej stronie kolbki. Pojawienie się powietrza powoduje zakłócenie przechodzeniu fali ultradźwiękowej i jest rejestrowane przez głowicę odbiorczą. W razie wystąpienia problemów jest zatrzymywana pompa krwi i zostaje zamknięty dostęp do żyły pacjenta. Rys. 13. Ultradźwiękowy detektor pęcherzyków powietrza w krwi. Aby umożliwić wielokrotny dostęp do naczyń krwionośnych pacjentach wykonuje się zabieg operacyjny wytworzenia zespolenia tętnicy z żyłą (najczęściej na przedramieniu) zwany przetoką tętniczo-żylną [2]. Krew z tętnicy pod dużym, jak na warunki żylne ciśnieniem wpływa do żyły. Po pewnym czasie (około trzech tygodni) żyła uelastycznia się, ścianki się pogrubiają i przetoka jest gotowa na częste wkłuwanie igieł, tętniczej niżej, a żylnej wyżej.

NIEWYDOLNOŚĆ NEREK - EPIDEMIOLOGIA, OBJAWY, STADIA NIEWYDOLNOŚCI, DIAGNOSTYKA AGNIESZKA BARTOSZ GR.1

NIEWYDOLNOŚĆ NEREK - EPIDEMIOLOGIA, OBJAWY, STADIA NIEWYDOLNOŚCI, DIAGNOSTYKA AGNIESZKA BARTOSZ GR.1 NIEWYDOLNOŚĆ NEREK - EPIDEMIOLOGIA, OBJAWY, STADIA NIEWYDOLNOŚCI, DIAGNOSTYKA AGNIESZKA BARTOSZ GR.1 Niewydolność nerek Niewydolność nerek charakteryzuje się utratą zdolności do oczyszczania organizmu

Bardziej szczegółowo

Układ wydalniczy (moczowy) Osmoregulacja to aktywne regulowanie ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych w celu utrzymania homeostazy.

Układ wydalniczy (moczowy) Osmoregulacja to aktywne regulowanie ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych w celu utrzymania homeostazy. Układ wydalniczy (moczowy) Osmoregulacja to aktywne regulowanie ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych w celu utrzymania homeostazy. Wydalanie pozbywanie się z organizmu zbędnych produktów przemiany

Bardziej szczegółowo

Jest to test przeznaczony dla klas II gimnazjum z tematu: Układ wydalniczy. Publikuję go celem dzielenia się doświadczeniem z innymi nauczycielami.

Jest to test przeznaczony dla klas II gimnazjum z tematu: Układ wydalniczy. Publikuję go celem dzielenia się doświadczeniem z innymi nauczycielami. Literka.pl Układ wydalniczy Data dodania: 2011-06-13 21:44:58 Autor: Iwona Ewa Wiśniewska Jest to test przeznaczony dla klas II gimnazjum z tematu: Układ wydalniczy. Publikuję go celem dzielenia się doświadczeniem

Bardziej szczegółowo

Co może zniszczyć nerki? Jak żyć, aby je chronić?

Co może zniszczyć nerki? Jak żyć, aby je chronić? Co może zniszczyć nerki? Jak żyć, aby je chronić? Co zawdzięczamy nerkom? Działanie nerki można sprowadzić do działania jej podstawowego elementu funkcjonalnego, czyli nefronu. Pod wpływem ciśnienia hydrostatycznego

Bardziej szczegółowo

www.dializadomowa.pl

www.dializadomowa.pl 12 marca 2009 r Informacja prasowa Przewlekła choroba nerek prowadzi do nieodwracalnej niewydolności tego organu. Jedyną możliwością utrzymania chorego przy życiu jest leczenie nerkozastępcze. Dializowanie

Bardziej szczegółowo

Wykład 8. Dyfuzyjne techniki membranowe (część 3) Opracowała dr Elżbieta Megiel

Wykład 8. Dyfuzyjne techniki membranowe (część 3) Opracowała dr Elżbieta Megiel Wykład 8 Dyfuzyjne techniki membranowe (część 3) Opracowała dr Elżbieta Megiel Dializa Dializa dla roztworów elektrolitów Równowaga Donnana, 1911 W warunkach równowagowych iloczyn jonowy każdego elektrolitu

Bardziej szczegółowo

jest podniesienie wśród ludzi świadomości znaczenia naszych nerek dla zdrowia i życia oraz

jest podniesienie wśród ludzi świadomości znaczenia naszych nerek dla zdrowia i życia oraz Światowy Dzień Nerek Światowy Dzień Nerek jest ogólnoświatową kampanią, której celem jest podniesienie wśród ludzi świadomości znaczenia naszych nerek dla zdrowia i życia oraz informowanie o powszechności

Bardziej szczegółowo

Narodowy Fundusz Zdrowia - SOK - 2005. Hemodializa

Narodowy Fundusz Zdrowia - SOK - 2005. Hemodializa 1 Narodowy Fundusz Zdrowia - SOK - 2005 Hemodializa Za pacjenta ze schyłkową niewydolnością nerek (N 18) uznaje się chorego, który został zakwalifikowany do leczenia powtarzanymi dializami od dnia rozpoczęcia

Bardziej szczegółowo

Zarys budowy układu moczowego... 7. Budowa i funkcje pęcherza moczowego... 13

Zarys budowy układu moczowego... 7. Budowa i funkcje pęcherza moczowego... 13 Zarys budowy układu moczowego... 7 Budowa i funkcje pęcherza moczowego... 13 Choroby pęcherza moczowego... 19 Zapalenie pęcherza moczowego i dróg moczowych... 20 Inne infekcje układu moczowego... 26 Kamica

Bardziej szczegółowo

Znaczenie równowagi mineralnej Dla pacjentów dializowanych otrzewnowo

Znaczenie równowagi mineralnej Dla pacjentów dializowanych otrzewnowo Znaczenie równowagi mineralnej Dla pacjentów dializowanych otrzewnowo Str. 1 Dlaczego dializa jest ważna? Dializa pomaga: 1. Usuwać produkty przemiany materii Zdrowe nerki filtrują krew, usuwając z niej

Bardziej szczegółowo

Układy: oddechowy, krążenia,

Układy: oddechowy, krążenia, Układy: oddechowy, krążenia, Kurs Kynologia ESPZiWP Układ oddechowy Układ oddechowy jest odpowiedzialny za utrzymanie stałej wymiany gazów między organizmem a środowiskiem. Składa się z dróg oddechowych

Bardziej szczegółowo

Copyright for the text by Jadwiga Górnicka, Warszawa 2013 Copyright by Agencja Wydawnicza Jerzy Mostowski, 2013

Copyright for the text by Jadwiga Górnicka, Warszawa 2013 Copyright by Agencja Wydawnicza Jerzy Mostowski, 2013 Copyright for the text by Jadwiga Górnicka, Warszawa 2013 Copyright by Agencja Wydawnicza Jerzy Mostowski, 2013 Zdjęcia na okładce freshidea Fotolia.com pixelplot Fotolia.com Redakcja Monika Marczyk Koordynacja

Bardziej szczegółowo

Imię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:...

Imię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury medycznej

Bardziej szczegółowo

2. Kłębuszkowe zapalenie nerek - GLOMERULONEPHRITIS - choroba z autoagresji ( powstawanie przeciwciał skierowanych przeciw własnym tkankom).

2. Kłębuszkowe zapalenie nerek - GLOMERULONEPHRITIS - choroba z autoagresji ( powstawanie przeciwciał skierowanych przeciw własnym tkankom). PIELĘGNACJA W SCHORZENIACH UKŁADU MOCZOWEGO CZĘŚCIEJ WYSTEPUJĄCE JEDNOSTKI CHOROBOWE: 1. Zapalenie pęcherza moczowego - CYSTITIS 2. Kłębuszkowe zapalenie nerek - GLOMERULONEPHRITIS - choroba z autoagresji

Bardziej szczegółowo

Wykład 1. Wprowadzenie do metod membranowych

Wykład 1. Wprowadzenie do metod membranowych Wykład 1 Wprowadzenie do metod membranowych Cele metod rozdzielania: 1) 2) 3) zatężania oczyszczanie frakcjonowanie Historia 1855 A. Fick membrany kolodionowe 1866 T. Graham membrany kauczukowe 1950/1960

Bardziej szczegółowo

WYDALANIE. Usuwanie zbędnych i szkodliwych produktów przemiany materii. opracowanie: Robert Duszyński

WYDALANIE. Usuwanie zbędnych i szkodliwych produktów przemiany materii. opracowanie: Robert Duszyński WYDALANIE Usuwanie zbędnych i szkodliwych produktów przemiany materii. opracowanie: Robert Duszyński 1 UKŁAD WYDALNICZY Elementy układu wydalniczego: * para nerek * moczowody * pęcherz moczowy * cewka

Bardziej szczegółowo

LECZENIE NERKOZASTĘPCZE

LECZENIE NERKOZASTĘPCZE LECZENIE NERKOZASTĘPCZE Celem leczenia nerkozastępczego jest stałe lub czasowe zastąpienie funkcji nerek, które ustały w wyniku odwracalnych lub nieodwracalnych zmian. Ma ono zastosowanie w ostrej i przewlekłej

Bardziej szczegółowo

Wykład 2. Wprowadzenie do metod membranowych (część 2)

Wykład 2. Wprowadzenie do metod membranowych (część 2) Wykład 2 Wprowadzenie do metod membranowych (część 2) Mechanizmy filtracji membranowej Model kapilarny Model dyfuzyjny Model dyfuzyjny Rozpuszczalność i szybkość dyfuzji Selektywność J k D( c c ) / l n

Bardziej szczegółowo

Opcje terapeutyczne w chorobach nerek

Opcje terapeutyczne w chorobach nerek Opcje terapeutyczne w chorobach nerek Spis treści Co dzieje się z moim zdrowiem Co to jest niewydolność nerek? Postacie niewydolności nerek Co jest przyczyną niewydolności nerek? Jakie objawy możesz odczuwać?

Bardziej szczegółowo

HEMODIALIZA. SZTUCZNA NERKA Joanna Grabska - Chrząstowska

HEMODIALIZA. SZTUCZNA NERKA Joanna Grabska - Chrząstowska HEMODIALIZA SZTUCZNA NERKA Joanna Grabska - Chrząstowska UMIEJSCOWIENIE NEREK PRAWA NERKA LEWA NERKA MOCZOWODY MOCZOWODY KOŚCI MIEDNICY PĘCHERZ MOCZOWY CEWKA MOCZOWA UMIEJSCOWIENIE NEREK U człowieka nerki

Bardziej szczegółowo

Anatomia, embriologia i fizjologia nerek, budowa kłębuszka nerkowego

Anatomia, embriologia i fizjologia nerek, budowa kłębuszka nerkowego Anatomia, embriologia i fizjologia nerek, budowa kłębuszka nerkowego Krzysztof Letachowicz Katedra i Klinika Nefrologii i Medycyny Transplantacyjnej, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Kierownik: Prof.

Bardziej szczegółowo

Scyntygrafia nerek. Zakład Medycyny Nuklearnej SP CSK Warszawa

Scyntygrafia nerek. Zakład Medycyny Nuklearnej SP CSK Warszawa Scyntygrafia nerek Zakład Medycyny Nuklearnej SP CSK Warszawa Podział badań scyntygraficznych Scyntygrafia nerek Inne Dynamiczna Statyczna Angioscyntygrafia Pomiar klirensu nerkowego Test z kaptoprilem

Bardziej szczegółowo

Kompartmenty wodne ustroju

Kompartmenty wodne ustroju Kompartmenty wodne ustroju Tomasz Irzyniec Oddział Nefrologii, Szpital MSWiA Katowice Zawartość wody w ustroju jest funkcją wieku, masy ciała i zawartości tłuszczu u dzieci zawartość wody wynosi około

Bardziej szczegółowo

Leczenie żylaków. Warianty usługi: estetyka.luxmed.pl

Leczenie żylaków. Warianty usługi: estetyka.luxmed.pl Leczenie żylaków Przewlekła niewydolność żylna to choroba objawiająca się zmęczeniem, obrzękiem i bólem nóg, szpecącymi pajączkami żylnymi, żylakami czy owrzodzeniami żylnymi. Zabiegi usunięcia żylaków

Bardziej szczegółowo

Mikrofiltracja, ultrafiltracja i nanofiltracja. Katarzyna Trzos Klaudia Zięba Dominika Stachnik

Mikrofiltracja, ultrafiltracja i nanofiltracja. Katarzyna Trzos Klaudia Zięba Dominika Stachnik Mikrofiltracja, ultrafiltracja i nanofiltracja. Katarzyna Trzos Klaudia Zięba Dominika Stachnik Procesy membranowe Procesy separacji przebiegające dzięki obecności membrany Zasadą technik mikrofiltracji,

Bardziej szczegółowo

I. Cukrzycowa choroba nerek (nefropatia cukrzycowa)

I. Cukrzycowa choroba nerek (nefropatia cukrzycowa) Spis treści 1. Wprowadzenie 13 Wstęp do wydania II 16 I. Cukrzycowa choroba nerek (nefropatia cukrzycowa) 2. Podstawowa charakterystyka struktury i czynności nerek 21 3. Czynniki wpływające na rozwój uszkodzenia

Bardziej szczegółowo

Modele kompartmentowe (kompartmentalne, ang. compartmental)

Modele kompartmentowe (kompartmentalne, ang. compartmental) ocybernetyczne modelowanie systemu zawierającego elementy biologiczne i elementy techniczne Wykład nr 11 z kursu ocybernetyki dla Inżynierii omedycznej prowadzonego przez Prof. Ryszarda Tadeusiewicza Przykładowym

Bardziej szczegółowo

MODEL FUNKCJONOWANIA UKŁADU KRĄŻENIA [ BAP_2014969.doc ]

MODEL FUNKCJONOWANIA UKŁADU KRĄŻENIA [ BAP_2014969.doc ] MODEL FUNKCJONOWANIA UKŁADU KRĄŻENIA [ ] Użytkowanie Jak napełnić model układu krążenia? 1. Model ułożyć poziomo, płasko na stole. 2. Odłączyć niebieskie rurki od układu krążenia, łączenie znajduje się

Bardziej szczegółowo

OSMOREGULACJA I WYDALANIE

OSMOREGULACJA I WYDALANIE OSMOREGULACJA I WYDALANIE Nerki są parzystym narządem, pełniącym funkcje wydalnicze (usuwanie zbędnych końcowych produktów metabolizmu) oraz osmoregulacyjne, związane z utrzymaniem w organizmie właściwej

Bardziej szczegółowo

Kształcenie Podyplomowe Specjalizacja Program Specjalizacji w Dziedzinie Pielęgniarstwa Nefrologicznego dla Pielęgniarek

Kształcenie Podyplomowe Specjalizacja Program Specjalizacji w Dziedzinie Pielęgniarstwa Nefrologicznego dla Pielęgniarek ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 29 października 2003 r. W SPRAWIE WYKAZU DZIEDZIN PIELĘGNIARSTWA ORAZ DZIEDZIN MAJĄCYCH ZASTOSOWANIE W OCHRONIE ZDROWIA, W KTÓRYCH MOŻE BYĆ PROWADZONA SPECJALIZACJA

Bardziej szczegółowo

CMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca

CMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca CMC/2015/03/WJ/03 Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca Dane pacjenta Imię:... Nazwisko:... PESEL:... Rozpoznane choroby: Nadciśnienie tętnicze Choroba wieńcowa Przebyty zawał

Bardziej szczegółowo

DIALIZY OTRZEWNOWE JAKO LECZENIE NERKOZASTĘPCZE U NOWORODKÓW DOŚWIADCZENIA WŁASNE

DIALIZY OTRZEWNOWE JAKO LECZENIE NERKOZASTĘPCZE U NOWORODKÓW DOŚWIADCZENIA WŁASNE DIALIZY OTRZEWNOWE JAKO LECZENIE NERKOZASTĘPCZE U NOWORODKÓW DOŚWIADCZENIA WŁASNE Dorota Bulsiewicz, Dariusz Gruszfeld, Sylwester Prokurat, Anna Dobrzańska Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka WSTĘP

Bardziej szczegółowo

Imię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:...

Imię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury medycznej

Bardziej szczegółowo

Wydalanie ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI

Wydalanie ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI Wydalanie DR MAGDALENA MARKOWSKA ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI Środowisko odla ZWIERZĘCIA jest nim OTOCZENIE, w którym żyje odla KOMÓREK PŁYN ZEWNĄTRZKOMÓRKOWY,

Bardziej szczegółowo

Przeszczepienie nerek Najczêœciej zadawane pytania

Przeszczepienie nerek Najczêœciej zadawane pytania Przeszczepienie nerek Najczêœciej zadawane pytania Witamy w naszej Stacji Dializ Dlaczego potrzebujê przeszczepienia nerki? Kiedy nerki przestaj¹ funkcjonowaæ istniej¹ trzy dostêpne metody leczenia: Hemodializa

Bardziej szczegółowo

Wywiady z zakresu układu moczowego. Klinika Medycyny Transplantacyjnej, Nefrologii i Chorób Wewnętrznych WUM

Wywiady z zakresu układu moczowego. Klinika Medycyny Transplantacyjnej, Nefrologii i Chorób Wewnętrznych WUM Wywiady z zakresu układu moczowego Klinika Medycyny Transplantacyjnej, Nefrologii i Chorób Wewnętrznych WUM Dyzuria Częstomocz Główne objawy Zmiany wyglądu moczu - krwiomocz - pienienie się moczu Zaburzenia

Bardziej szczegółowo

... Specjalistyczny Szpital im. E. Szczeklika Tarnów ul.szpitalna 13 -

... Specjalistyczny Szpital im. E. Szczeklika Tarnów ul.szpitalna 13 - ...... Znak: AE/ZP-27-19/17 Tarnów, 2017-05-02 Dotyczy: przetargu nieograniczonego o wartości powyżej 209.000 EURO na dostawę urządzeń do hemodializy 9 sztuk oraz systemu uzdatniania wody 1 kpl. W związku

Bardziej szczegółowo

ZALECENIA ŻYWIENIOWE, LECZENIE. dr n. med. Małgorzata Kaczkan dietetyk Katedra Żywienia Klinicznego GUMed

ZALECENIA ŻYWIENIOWE, LECZENIE. dr n. med. Małgorzata Kaczkan dietetyk Katedra Żywienia Klinicznego GUMed ZALECENIA ŻYWIENIOWE, LECZENIE dr n. med. Małgorzata Kaczkan dietetyk Katedra Żywienia Klinicznego GUMed AKTUALNE ZALECENIA I NOWE MOŻLIWOŚCI LECZENIA NIEDOŻYWIENIA CELE LECZENIA ŻYWIENIOWEGO: zapobieganie

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE Nr 89/2012/DSOZ PREZESA NARODOWEGO FUNDUSZU ZDROWIA. z dnia 8 grudnia 2012 r.

ZARZĄDZENIE Nr 89/2012/DSOZ PREZESA NARODOWEGO FUNDUSZU ZDROWIA. z dnia 8 grudnia 2012 r. ZARZĄDZENIE Nr 89/2012/DSOZ PREZESA NARODOWEGO FUNDUSZU ZDROWIA z dnia 8 grudnia 2012 r. zmieniające zarządzenie w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju: świadczenia zdrowotne

Bardziej szczegółowo

I n f or ma cje og ól ne. Pielęgniarstwo specjalistyczne - opieka pielęgniarska nad chorym przewlekle w przypadku chorób nerek

I n f or ma cje og ól ne. Pielęgniarstwo specjalistyczne - opieka pielęgniarska nad chorym przewlekle w przypadku chorób nerek Nazwa modułu Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok, semestr studiów np. rok 1, semestr (I i II) Liczba przypisanych punktów ECTS (z rozbiciem

Bardziej szczegółowo

Aneks III. Zmiany do odpowiednich części Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta.

Aneks III. Zmiany do odpowiednich części Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta. Aneks III Zmiany do odpowiednich części Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta. Uwaga: Poszczególne punkty Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta są wynikiem zakończenia

Bardziej szczegółowo

Formularz asortymentowo-cenowy

Formularz asortymentowo-cenowy Formularz asortymentowo-cenowy Załącznik nr 1 ZAMAWIAJĄCY: Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Sokołowie Podlaskim ul. ks. Bosko 5, 08-300 Sokołów Podlaski Nazwa (Firma) Wykonawcy... Adres

Bardziej szczegółowo

7. Uktad wydalniczy - utrzymywanie równowagi wodno-mineralnej i wydalanie

7. Uktad wydalniczy - utrzymywanie równowagi wodno-mineralnej i wydalanie 7. Uktad wydalniczy - utrzymywanie równowagi wodno-mineralnej i wydalanie Warunkiem normalnego funkcjonowania naszego organizmu jest utrzymywanie homeostazy. Na poprawne funkcjonowanie organizmu wpływa

Bardziej szczegółowo

FORMULARZ ASORTYMENTOWO CENOWY PAKIET I. Zamawiający nie dopuszcza możliwości składania ofert częściowych w przedmiotowym pakiecie

FORMULARZ ASORTYMENTOWO CENOWY PAKIET I. Zamawiający nie dopuszcza możliwości składania ofert częściowych w przedmiotowym pakiecie PAKIET I Zamawiający nie dopuszcza możliwości składania ofert częściowych w przedmiotowym pakiecie Przedmiot zamówienia: Materiały do wykonywania ciągłej hemodializy z regionalną antykoagulacją cytrynianową

Bardziej szczegółowo

Prof. dr hab. n. med. Anna Wasilewska

Prof. dr hab. n. med. Anna Wasilewska Prof. dr hab. n. med. Anna Wasilewska Nieodwracalny, postępujący proces chorobowy Powoduje uszkodzenie, a następnie zmiany w budowie i czynności nerek Prowadzi do zmiany składu oraz objętości płynów ustrojowych,

Bardziej szczegółowo

1. Co to jest lek Sal Vichy factitium i w jakim celu się go stosuje

1. Co to jest lek Sal Vichy factitium i w jakim celu się go stosuje Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Sal Vichy factitium, 600 mg, tabletki musujące (Natrii hydrogenocarbonas + Natrii chloridum + Natrii hydrophosphas anhydricus + Natrii sulfas anhydricus

Bardziej szczegółowo

Wydział Nauk o Zdrowiu

Wydział Nauk o Zdrowiu Załącznik nr 5b do Uchwały senatu UMB nr 61/2016 z dnia 30.05.2016 Wydział Nauk o Zdrowiu Kierunek PIELĘGNIARSTWO KARTA PRZEDMIOTU / SYLABUS Wydział Nauk o Zdrowiu Profil kształcenia ogólnoakademicki x

Bardziej szczegółowo

Objawy chorób układu moczowo-płciowego. Seminarium dla studentów III roku interny Izabela Łoń

Objawy chorób układu moczowo-płciowego. Seminarium dla studentów III roku interny Izabela Łoń Objawy chorób układu moczowo-płciowego Seminarium dla studentów III roku interny Izabela Łoń Symptomatologia chorób układu moczowego Związana z układem moczowym pacjent sam moŝe powiązać objaw z układem

Bardziej szczegółowo

EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT.

EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT. EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT. Prowadząca edukację: piel. Anna Otremba CELE: -Kształtowanie

Bardziej szczegółowo

Dializa domowa -życie bez granic!

Dializa domowa -życie bez granic! Światowy Dzień Nerki 12 marca 2009 roku Warsztaty dla mediów w ramach ogólnopolskiej kampanii edukacyjnej Dializa domowa -życie bez granic! ZASADY QUIZU 1 9 pytań, 3 możliwe odpowiedzi 2 3 TYLKO JEDNA

Bardziej szczegółowo

SYLABUS. Część A - Opis przedmiotu kształcenia. II Wydział Lekarski z Oddziałem Anglojęzycznym Lekarski

SYLABUS. Część A - Opis przedmiotu kształcenia. II Wydział Lekarski z Oddziałem Anglojęzycznym Lekarski SYLABUS Nazwa modułu/przedmiotu : Wydział: Kierunek studiów: Część A - Opis przedmiotu kształcenia. Nefrologia Kod modułu LK.3.E.008 II Wydział Lekarski z Oddziałem Anglojęzycznym Lekarski Specjalności:

Bardziej szczegółowo

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla studentów V roku

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla studentów V roku PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla studentów V roku 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Nefrologia 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek )

Bardziej szczegółowo

Moja historia z pielęgniarstwem nefrologicznym

Moja historia z pielęgniarstwem nefrologicznym Danuta Hartwich Moja historia z pielęgniarstwem nefrologicznym Wyobraźnia ważniejsza jest od wiedzy, ponieważ wiedza jest ograniczona Albert Einstein Moja 40-letnia praktyka pielęgniarska w dziedzinie

Bardziej szczegółowo

OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA

OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA Załącznik nr 9 do Zarządzenia Rektora ATH Nr 514/2011/2012z dnia 14 grudnia 2011 r. Druk DNiSS nr PK_IIIF OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA NAZWA PRZEDMIOTU/MODUŁU KSZTAŁCENIA: Pielęgniarstwo specjalistyczne - Nefrologia

Bardziej szczegółowo

(+) ponad normę - odwodnienie organizmu lub nadmierne zagęszczenie krwi

(+) ponad normę - odwodnienie organizmu lub nadmierne zagęszczenie krwi Gdy robimy badania laboratoryjne krwi w wyniku otrzymujemy wydruk z niezliczoną liczbą skrótów, cyferek i znaków. Zazwyczaj odstępstwa od norm zaznaczone są na kartce z wynikami gwiazdkami. Zapraszamy

Bardziej szczegółowo

Zastosowanie antykoagulacji cytrynianowej w ciągłej terapii nerkozastępczej u niemowląt z ostrym uszkodzeniem nerek.

Zastosowanie antykoagulacji cytrynianowej w ciągłej terapii nerkozastępczej u niemowląt z ostrym uszkodzeniem nerek. Zastosowanie antykoagulacji cytrynianowej w ciągłej terapii nerkozastępczej u niemowląt z ostrym uszkodzeniem nerek. Klinka Kardiologii i Nefrologii Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu

Bardziej szczegółowo

enfoss Katalog stacji odwróconej osmozy serii ENRO

enfoss Katalog stacji odwróconej osmozy serii ENRO enfoss Katalog stacji odwróconej osmozy serii ENRO Stacja odwróconej osmozy ENRO Agregat uzdatniania ENRO to kompleksowe urządzenie do oczyszczania wody. Pzemyślane rozwiązania oparte o proces odwróconej

Bardziej szczegółowo

Cukrzyca Epidemia XXI wieku Debata w Wieliczce www.seniorizdrowie.pl

Cukrzyca Epidemia XXI wieku Debata w Wieliczce www.seniorizdrowie.pl Projekt jest współfinansowany ze środków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w ramach Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata 2014 2020 Cukrzyca Epidemia XXI wieku Debata w Wieliczce

Bardziej szczegółowo

Duosol zawierający 4 mmol/l potasu

Duosol zawierający 4 mmol/l potasu CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1 NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Duosol zawierający 4 mmol/l potasu 2 SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Mniejsza komora Roztwór elektrolitów 555 ml na Większa komora Roztwór

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 5

INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 5 INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 5 Elementy stanowiska Aparat do hemodializy Gambro AK 10 na stoliku MODUŁ KRWI MODUŁ PŁYNU DIALIZACYJNEGO zestaw plastikowych rurek dializator kanister z płynem dializacyjnym

Bardziej szczegółowo

Zaznacz wykres ilustrujący stałocieplność człowieka. A. B. C. D.

Zaznacz wykres ilustrujący stałocieplność człowieka. A. B. C. D. I. Organizm człowieka. Skóra powłoka organizmu 1. Zadanie Napisz, czym zajmuje się anatomia............................................................................................................................

Bardziej szczegółowo

Funkcja błony otrzewnowej

Funkcja błony otrzewnowej Dr n. med. Aleksander Horeglad, Szpital Wojewódzki w Przemyślu Funkcja błony otrzewnowej Dializa otrzewnowa polega na wykorzystaniu błony otrzewnowej jako dializatora w procesie usuwania nagromadzonych

Bardziej szczegółowo

CHOROBY WEWNĘTRZNE CHOROBY UKŁADU MOCZOWEGO

CHOROBY WEWNĘTRZNE CHOROBY UKŁADU MOCZOWEGO CHOROBY WEWNĘTRZNE CHOROBY UKŁADU MOCZOWEGO Dariusz Moczulski Klinika Chorób Wewnętrznych i Nefrodiabetologii Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. WAM ul. Żeromskiego 113, Łódź Zaburzenia gospodarki wodno

Bardziej szczegółowo

Dr n. med. Anna Prokop-Staszecka Dyrektor Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II

Dr n. med. Anna Prokop-Staszecka Dyrektor Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II Dr n. med. Anna Prokop-Staszecka Dyrektor Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II Przewodnicząca Komisji Ekologii i Ochrony Powietrza Rady Miasta Krakowa Schorzenia dolnych dróg oddechowych

Bardziej szczegółowo

LECZENIE WTÓRNEJ NADCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH ICD-10 N

LECZENIE WTÓRNEJ NADCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH ICD-10 N Załącznik nr 42 do zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu: LECZENIE WTÓRNEJ NADCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH ICD-10 N 25.8 Inne zaburzenia

Bardziej szczegółowo

ULOTKA DLA PACJENTA. Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Glukoza 5 Braun, 50 mg/ml, roztwór do infuzji (Glucosum)

ULOTKA DLA PACJENTA. Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Glukoza 5 Braun, 50 mg/ml, roztwór do infuzji (Glucosum) ULOTKA DLA PACJENTA Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Glukoza 5 Braun, 50 mg/ml, roztwór do infuzji (Glucosum) Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku,

Bardziej szczegółowo

Uzależnienia. Nabyta silna potrzeba zażywania jakiejś substancji.

Uzależnienia. Nabyta silna potrzeba zażywania jakiejś substancji. Uzależnienia Nabyta silna potrzeba zażywania jakiejś substancji. Termin uzależnienie jest stosowany głównie dla osób, które nadużywają narkotyków, alkoholu i papierosów. Używki Wszystkie używki stanowią

Bardziej szczegółowo

Modelowanie matematyczne w zastosowaniach biomedycznych

Modelowanie matematyczne w zastosowaniach biomedycznych Modelowanie matematyczne w zastosowaniach biomedycznych Wykład 5: Modele rozłożone transportu wody i substancji w tkance Dr Jan Poleszczuk 29/03/2017 IBIB PAN Otrzewna Błona wyścielająca jamę otrzewnową

Bardziej szczegółowo

Opieka pielęgniarska nad pacjentem w oddziale chirurgii ogólnej, po zabiegu operacyjnym, w wybranych jednostkach chorobowych.

Opieka pielęgniarska nad pacjentem w oddziale chirurgii ogólnej, po zabiegu operacyjnym, w wybranych jednostkach chorobowych. Opieka pielęgniarska nad pacjentem w oddziale chirurgii ogólnej, po zabiegu operacyjnym, w wybranych jednostkach chorobowych. Aby ujednolicić opis opieki pielęgniarskiej nad pacjentem po zabiegu operacyjnym

Bardziej szczegółowo

Światowy Dzień Nerek bezpłatnych badań w Krakowie

Światowy Dzień Nerek bezpłatnych badań w Krakowie Światowy Dzień Nerek - 1000 bezpłatnych badań w Krakowie 2017-03-08 4,5 mln Polaków choruje na nerki. Większość nawet się tego nie domyśla. Tylko w tym roku, co najmniej 4000 nowych osób rozpocznie stałe

Bardziej szczegółowo

OGŁOSZENIE O ZMIANIE OGŁOSZENIA O PRZETRARGU NIEOGRANICZONYM I o wartości poniżej 200 000 Euro (tablica ogłoszeń, strona internetowa)

OGŁOSZENIE O ZMIANIE OGŁOSZENIA O PRZETRARGU NIEOGRANICZONYM I o wartości poniżej 200 000 Euro (tablica ogłoszeń, strona internetowa) RADOMSKI SZPITAL SPECJALISTYCZNY im. dr Tytusa Chałubińskiego 26-610 Radom, ul. Lekarska 4 Dział Zamówień Publicznych, Funduszy Strukturalnych i Zaopatrzenia www.szpital.radom.pl; zampubl@rszs.regiony.pl

Bardziej szczegółowo

Otyłość i choroby nerek. groźny problem XXI wieku

Otyłość i choroby nerek. groźny problem XXI wieku Otyłość i choroby nerek groźny problem XXI wieku Dr Lucyna Kozłowska SGGW, Wydział Nauk o śywieniu Człowieka i Konsumpcji Katedra Dietetyki e-mail: lucyna_kozlowska@sggw.pl Nadwaga + otyłość 25% 27% Nadwaga

Bardziej szczegółowo

ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. Multi-Sanostol Syrop

ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. Multi-Sanostol Syrop ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA Multi-Sanostol Syrop Preparat wielowitaminowy dla dzieci. Należy przeczytać uważnie całą ulotkę, ponieważ zawiera ona ważne informacje dla pacjenta. Lek

Bardziej szczegółowo

Aneks III. Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta

Aneks III. Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta Uwaga: Konieczna może być późniejsza aktualizacja zmian w charakterystyce produktu leczniczego i ulotce

Bardziej szczegółowo

Wstępna propozycja dotycząca dodatkowych środków ograniczających ryzyko dla Sevemed 800 mg, tabletki powlekane. Informacje dla pacjentów

Wstępna propozycja dotycząca dodatkowych środków ograniczających ryzyko dla Sevemed 800 mg, tabletki powlekane. Informacje dla pacjentów Wstępna propozycja dotycząca dodatkowych środków ograniczających ryzyko dla Sevemed 800 mg, tabletki powlekane Informacje dla pacjentów Niniejszy materiał edukacyjny zawiera informacje dla pacjentów poddawanych

Bardziej szczegółowo

Pomieszczenie Ilość Opis pomieszczenia 8 1 sala 1-łóżkowa + sanitariat 1 sala 2-łóżkowa + sanitariat 6 sal 3-łóżkowych

Pomieszczenie Ilość Opis pomieszczenia 8 1 sala 1-łóżkowa + sanitariat 1 sala 2-łóżkowa + sanitariat 6 sal 3-łóżkowych Wewnętrzna struktura organizacyjna I. Pełna nazwa oddziału : Oddział Chorób Nerek II. Specjalność: Oddział : zachowawcza III. Oferowany poziom świadczeń szpitalnych : Oddział specjalistyczny IV. Pomieszczenia

Bardziej szczegółowo

układu krążenia Paweł Piwowarczyk

układu krążenia Paweł Piwowarczyk Monitorowanie układu krążenia Paweł Piwowarczyk Monitorowanie Badanie przedmiotowe EKG Pomiar ciśnienia tętniczego Pomiar ciśnienia w tętnicy płucnej Pomiar ośrodkowego ciśnienia żylnego Echokardiografia

Bardziej szczegółowo

Subiektywne objawy zmęczenia. Zmęczenie. Ból mięśni. Objawy obiektywne 2016-04-07

Subiektywne objawy zmęczenia. Zmęczenie. Ból mięśni. Objawy obiektywne 2016-04-07 Zmęczenie to mechanizm obronny, chroniący przed załamaniem funkcji fizjologicznych (wyczerpaniem) Subiektywne objawy zmęczenia bóle mięśni, uczucie osłabienia i wyczerpania, duszność, senność, nudności,

Bardziej szczegółowo

Mathematical modelling of cardiovascular response to haemodilysis

Mathematical modelling of cardiovascular response to haemodilysis Recenzja rozprawy doktorskiej mgr. inż. Leszka Pstrasia Mathematical modelling of cardiovascular response to haemodilysis Promotor: Prof. dr. hab. Jacek Waniewski Instytut Biocybernetyki i Inżynierii Biomedycznej

Bardziej szczegółowo

NA ZAKAŻENIE HBV i HCV

NA ZAKAŻENIE HBV i HCV NA ZAKAŻENIE HBV i HCV Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Gdańsku 18.04.2016r. Aneta Bardoń-Błaszkowska HBV - Hepatitis B Virus Simplified diagram of the structure of hepatitis B virus, Autor

Bardziej szczegółowo

biologia w gimnazjum UKŁAD KRWIONOŚNY CZŁOWIEKA

biologia w gimnazjum UKŁAD KRWIONOŚNY CZŁOWIEKA biologia w gimnazjum 2 UKŁAD KRWIONOŚNY CZŁOWIEKA SKŁAD KRWI OSOCZE Jest płynną częścią krwi i stanowi 55% jej objętości. Jest podstawowym środowiskiem dla elementów morfotycznych. Zawiera 91% wody, 8%

Bardziej szczegółowo

Niedociśnienie tętnicze. IKARD r dr Radosław Sierpiński

Niedociśnienie tętnicze. IKARD r dr Radosław Sierpiński Niedociśnienie tętnicze IKARD 15.12.2015r dr Radosław Sierpiński Definicja Przez niedociśnienie tętnicze, czyli hipotonię, rozumiemy trwale utrzymujące się niskie ciśnienie tętnicze, zazwyczaj skurczowe

Bardziej szczegółowo

DIETA W PRZEWLEKŁEJ CHOROBIE NEREK

DIETA W PRZEWLEKŁEJ CHOROBIE NEREK KURS 15.04.2016 Szczecinek DIETA W PRZEWLEKŁEJ CHOROBIE NEREK dr hab. n. med. Sylwia Małgorzewicz, prof.nadzw. Katedra Żywienia Klinicznego Klinika Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych Gdański

Bardziej szczegółowo

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Multi-Sanostol, syrop

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Multi-Sanostol, syrop Preparat wielowitaminowy dla dzieci. Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Multi-Sanostol, syrop Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera

Bardziej szczegółowo

PROGRAM PRZYGOTOWANY PRZEZ ZESPÓŁ PROGRAMOWY W SKŁADZIE 1

PROGRAM PRZYGOTOWANY PRZEZ ZESPÓŁ PROGRAMOWY W SKŁADZIE 1 PROGRAM PRZYGOTOWANY PRZEZ ZESPÓŁ PROGRAMOWY W SKŁADZIE 1 1. dr n. med. Anna Mróz Przewodnicząca Zespołu; Zakład Pielęgniarstwa Anestezjologicznego i Intensywnej Opieki Medycznej Wydział Nauk o Zdrowiu,

Bardziej szczegółowo

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika. PŁYN FIZJOLOGICZNY WIELOELEKTROLITOWY IZOTONICZNY FRESENIUS roztwór do infuzji

Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika. PŁYN FIZJOLOGICZNY WIELOELEKTROLITOWY IZOTONICZNY FRESENIUS roztwór do infuzji Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika PŁYN FIZJOLOGICZNY WIELOELEKTROLITOWY IZOTONICZNY roztwór do infuzji Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ

Bardziej szczegółowo

Ocena stanu pacjenta

Ocena stanu pacjenta Ocena stanu pacjenta Prawidłowy dobowy bilans wody osoby dorosłej Przyjmujemy: Płyny (1000 1500 ml) Stałe pokarmy (700 ml) Woda oksydacyjna (300 ml) Wydalamy: Mocz (1000 1500 ml) Perspiratio insensibilis

Bardziej szczegółowo

Choroby wewnętrzne choroby układu moczowego

Choroby wewnętrzne choroby układu moczowego Sylabus Wydział: Wojskowo Lekarski Kierunek studiów: Lekarski Rok Studiów: 4 Semestr: zimowy (07) Przedmiot: Choroby wewnętrzne choroby układu moczowego Forma zajęć: wykłady sala wykładowa, ul. Żeromskiego

Bardziej szczegółowo

1.5. Zasady planowania diet leczniczych na podstawie dziennej racji pokarmowej człowieka zdrowego

1.5. Zasady planowania diet leczniczych na podstawie dziennej racji pokarmowej człowieka zdrowego DIETETYKA Dariusz Włodarek SPIS TREŚCI Rozdział I. Planowanie i organizacja żywienia dietetycznego 1.1. Zagadnienia sanitarno-higieniczne w żywieniu dietetycznym 1.2. Dobór surowców i technik przyrządzania

Bardziej szczegółowo

UKŁAD MOCZOWY (UKŁAD WYDALNICZY) CZŁOWIEKA. Andrzej Czubaj, Nadzieja Drela,

UKŁAD MOCZOWY (UKŁAD WYDALNICZY) CZŁOWIEKA. Andrzej Czubaj, Nadzieja Drela, UKŁAD MOCZOWY (UKŁAD WYDALNICZY) CZŁOWIEKA Andrzej Czubaj, czubaj@biol.uw.edu.pl Nadzieja Drela, ndrela@biol.uw.edu.pl WSPÓŁDZIAŁANIE NARZĄDÓW W OSMOREGULACJI I WYDALANIU FUNKCJA UKŁADU MOCZOWEGO Utrzymanie

Bardziej szczegółowo

Wydalanie ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI

Wydalanie ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI Wydalanie DR MAGDALENA MARKOWSKA ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI Wydalanie Środowisko odla ZWIERZĘCIA jest nim OTOCZENIE, w którym żyje odla KOMÓREK

Bardziej szczegółowo

Choroby nerek. uwarunkowane genetycznie

Choroby nerek. uwarunkowane genetycznie Choroby nerek Kliknij, aby edytować styl wzorca podtytułu uwarunkowane genetycznie Lek. Sylwia Wenclewska Klinika Chorób Wewnętrznych, Diabetologii i Farmakologii Klinicznej Kliknij, aby edytować format

Bardziej szczegółowo

Oddział Pediatryczny - ARION Szpitale sp. z o.o. Zespół Opieki Zdrowotnej w Biłgoraju

Oddział Pediatryczny - ARION Szpitale sp. z o.o. Zespół Opieki Zdrowotnej w Biłgoraju Nazwa świadczenia A59 bóle głowy A87b inne choroby układu nerwowego < 18 r.ż. C56 poważne choroby gardła, uszu i nosa C57 inne choroby gardła, uszu i nosa C56b poważne choroby gardła, uszu i nosa < 18

Bardziej szczegółowo

Stacje odwróconej osmozy Technika membranowa

Stacje odwróconej osmozy Technika membranowa Stacje odwróconej osmozy Technika membranowa Przemysłowe stacje odwróconej osmozy Watersystem. Działając od przeszło 20 lat na rynku uzdatniania wody, oferujemy klientom sprawdzone jednostki odwróconej

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. PŁYN FIZJOLOGICZNY WIELOELEKTROLITOWY IZOTONICZNY FRESENIUS, roztwór do infuzji

CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. PŁYN FIZJOLOGICZNY WIELOELEKTROLITOWY IZOTONICZNY FRESENIUS, roztwór do infuzji CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO PŁYN FIZJOLOGICZNY WIELOELEKTROLITOWY IZOTONICZNY FRESENIUS, roztwór do infuzji 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1000 ml roztworu zawiera:

Bardziej szczegółowo

Zdrowa woda w domu- filtry z odwróconą osmozą

Zdrowa woda w domu- filtry z odwróconą osmozą Zdrowa woda w domu- filtry z odwróconą osmozą Uzdatnianie wody używanej na co dzień to temat, który cieszy się ostatnio dużą popularnością. Spośród dostępnych na rynku filtrów domowego użytku za najdokładniejsze

Bardziej szczegółowo

Żywność. zapewnia prawidłowe funkcjonowanie. poprawia samopoczucie

Żywność. zapewnia prawidłowe funkcjonowanie. poprawia samopoczucie Warsztaty żywieniowe Żywność buduje i regeneruje dostarcza energii zapewnia prawidłowe funkcjonowanie poprawia samopoczucie Żaden pojedynczy produkt nie dostarczy Ci wszystkiego, czego potrzebujesz dlatego

Bardziej szczegółowo

ZOSTAŃ DAWCĄ SZPIKU KOSTNEGO! Wygraj dla kogoś ŻYCIE!

ZOSTAŃ DAWCĄ SZPIKU KOSTNEGO! Wygraj dla kogoś ŻYCIE! ZOSTAŃ DAWCĄ SZPIKU KOSTNEGO! Wygraj dla kogoś ŻYCIE! Ty też możesz podarować komuś szansę na nowe życie! Dzieląc się cząstką siebie możemy dokonać wielkich czynów możemy pomóc wygrać komuś życie! Co godzinę

Bardziej szczegółowo

57.94 Wprowadzenie na stałe cewnika do pęcherza moczowego

57.94 Wprowadzenie na stałe cewnika do pęcherza moczowego ICD9 kod Nazwa 03.31 Nakłucie lędźwiowe 03.311 Nakłucie lędźwiowe w celu pobrania płynu mózgowo-rdzeniowego 100.62 Założenie cewnika do żyły centralnej 23.0103 Porada lekarska 23.0105 Konsultacja specjalistyczna

Bardziej szczegółowo

MECHANIKA PŁYNÓW LABORATORIUM

MECHANIKA PŁYNÓW LABORATORIUM MECANIKA PŁYNÓW LABORATORIUM Ćwiczenie nr 4 Współpraca pompy z układem przewodów. Celem ćwiczenia jest sporządzenie charakterystyki pojedynczej pompy wirowej współpracującej z układem przewodów, przy różnych

Bardziej szczegółowo