Podstawy Konstrukcji Urządzeń Precyzyjnych

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Podstawy Konstrukcji Urządzeń Precyzyjnych"

Transkrypt

1 Studia Inżynierskie Dzienne (I stopnia) Wydział Mechatroniki Politechniki Warszawskiej Podstawy Konstrukcji Urządzeń Precyzyjnych Wykład sem. 4 Przekładnie mechaniczne 1 Przekładnie mechaniczne 2 Sprzęgła Mechanizmy ruchu liniowego D12 ( ) Opracował: dr inż. Wiesław Mościcki Instytut Mikromechaniki i Fotoniki Zakład Konstrukcji Urządzeń Precyzyjnych

2 Przekładnie mechaniczne 2 1. Przekładnie cierne 2. Przekładnie cięgnowe Przekładnie mechaniczne 2

3 Przekładnie cierne Warunkiem przeniesienia ruchu w przekładniach ciernych jest docisk współpracujących członów. Przekładnie mechaniczne 2

4 Przekładnie cierne Ruch może być przekazywany: bezpośrednio (a, b, c) pośrednio (d, e), tj. z wykorzystaniem pomocniczych elementów w kształcie walca (krążek, rolka), stożka lub kulki Przekładnie mechaniczne 2

5 Przekładnie cierne Przekładnie cierne o stałym przełożeniu Przekładnie cierne o nastawianym (zmiennym) przełożeniu - wariatory Przekładnie mechaniczne 2

6 Przekładnie cierne - mikropoślizg Mikropoślizg przy sztywnym podłożu Mikropoślizg przy sprężystym podłożu Przekładnie mechaniczne 2

7 Przekładnie cierne - przełożenie Przełożenie przekładni ciernej określone jest zależnością: i 1 2 D D 2 1 D 1,2 średnice lub średnice skuteczne koła czynnego i biernego, 1,2 prędkości kątowe koła czynnego i biernego, - współczynnik poślizgu (w prawidłowo zaprojektowanych i wykonanych przekładniach przyjmuje się w granicach 0,9 0,995 ) Współczynnik obrazuje istnienie mikropoślizgu. Przekładnie mechaniczne 2

8 Przekładnie cierne przenoszony moment F n D 1 F n siła docisku tarcz (kół), F t siła tarcia na powierzchni styku, D 1,2 średnice kół F t D 2 Ruch obrotowy i moment przenoszone są dzięki istnieniu siły tarcia: F F t n obliczeniowy współczynnik tarcia materiałów kół Przekładnie mechaniczne 2

9 Przekładnie cierne Dla zwiększenia pewności poprawnego działania uwzględnia się współczynnik przyczepności dla przekładni: nastawczych 3, napędowych = 1,25 1,5 Wtedy efektywna, a więc możliwa do wykorzystania, siła tarcia jest równa: F n F D 1 t F t D 2 F n Moment przenoszony przez przekładnię, czyli moment jakim można obciążyć koło bierne, jest równy: M F n 2 0,5 Ft D2 0,5 D2 Przekładnie mechaniczne 2

10 Przekładnie cierne Sposoby zwiększenia wartości przenoszonego momentu: - zwiększenie siły docisku F n (ograniczeniem są dopuszczalne naciski powierzchniowe Hertza); - zwiększenie współczynnika tarcia (materiał); - zwiększenie średnicy rolki D 2 (wzrasta moment bezwładności elementów); - zmniejszenie współczynnika przyczepności (zmniejsza się pewność działania); - zastosowanie kół klinowych Fn M 0, 5 D 2 Przekładnie mechaniczne 2

11 Przekładnie cierne W klinowych wieńcach kół pojawiają się dwie powierzchnie trące oraz dwie siły docisku: F n Fn ' 2 sin Maksymalny moment jaki może być przeniesiony przez taką przekładnię wyniesie (bez uwzględnienia współczynnika ): M D 2 sin 2 2F n' 0, 5Fn D2 Przekładnie mechaniczne 2

12 Przekładnie cierne ' sin pozorny współczynnik tarcia. Maksymalny moment jaki może być przeniesiony przez przekładnię wyniesie zatem: M 0, 5Fn ' D 2 Przekładnie mechaniczne 2

13 Przekładnie cierne Na powierzchniach klinowych wystąpią poślizgi. W punktach A i B prędkość poślizgu jest największa, v p = v pmax, zaś w punkcie C, leżącym na skutecznych promieniach kół v p = 0. i 1 2 D D 2 1 Poślizgi powodują straty na tarcie, grzanie i zużywanie się kół. D 1,2 średnice skuteczne koła czynnego i biernego, 1,2 prędkości kątowe koła czynnego i biernego, - współczynnik poślizgu (w granicach 0,9 0,995 w prawidłowo zaprojektowanych i wykonanych przekładniach) Przekładnie mechaniczne 2

14 Przekładnie cierne Wartości obliczeniowych współczynników tarcia oraz dopuszczalnych nacisków na jednostkę długości styku członów przekładni wykonanych z różnych materiałów Materiał Współczynnik tarcia - Dopuszczalny nacisk [N/mm] Żeliwo żeliwo 0,10 0,15 - Stal hartowana stal 0,15 0, hartowana Tekstolit stal lub żeliwo 0,20 0, ) Skóra żeliwo 0,25 0, ) Guma stal 0,35 0, ) ) podane wartości dotyczą słabszego materiału Przekładnie mechaniczne 2

15 Przekładnie cierne Zalecane cechy materiałów: - duże wartości modułu sprężystości wzdłużnej E, gdyż wtedy dopuszczalne są większe naciski Hertza, - duże wartości obliczeniowego współczynnika tarcia, - małe straty na tarcie wewnętrzne (mała histereza), - dobra odporność na zużycie - mała higroskopijność Stosowane materiały: - stal stal (hartowana, szlifowana, polerowana), - stal guma (tworzywa sztuczne) - stal kompozyt Przekładnie mechaniczne 2

16 Przekładnie cierne Właściwości przekładni ciernych: - prostota konstrukcji, niski koszt wykonania, łatwa realizacja konstrukcyjna przekładni o nastawialnym przełożeniu, - brak luzów w przekładni przy ruchu rewersyjnym, - może pełnić rolę sprzęgła przeciążeniowego, - zapewnia izolację dynamiczną członów (skokowa zmiana momentu na jednym kole nie powoduje gwałtownej zmiany przyspieszenia drugiego), - niska sprawność, możliwość niekontrolowanych poślizgów, - niewielka przenoszona moc na jednostkę objętości, - konieczność wytworzenia docisku, duże obciążenie łożysk, - niewielka prędkość Przekładnie mechaniczne 2

17 Przekładnie cierne Ze względu na możliwy poślizg, przekładnie cierne nie są stosowane jako przekładnie pomiarowe ani jako przekładnie przenoszące duże obciążenia. Były powszechnie stosowane w napędach gramofonów, magnetofonów i dyktafonów. Są stosowane jako przekładnie nastawcze, szczególnie zaś ręczne precyzery (mikroskopy, długościomierze) a także jako mechanizmy do transportu materiałów taśmowych. Precyzery to przekładnie strojeniowe (nastawcze), które realizują ruch zgrubny (makro) członu wyjściowego przy mniejszym przełożeniu i ruch dokładny (mikro) - do bardzo dokładnych nastaw, przy większym przełożeniu. Przekładnie mechaniczne 2

18 Przekładnie cierne planetarne Przekładnie cierne precyzery: a) bez rozdzielania b) z rozdzieleniem - ruchu zgrubnego i dokładnego 1 pokrętło ruchu dokładnego, 2 pokrętło ruchu zgrubnego, 3 człon bierny, 4 kulki, 5 nieruchomy pierścień, 6 element sprężynujący dociskający kulki w koszyczku, 7 sprężyna zwrotna Przekładnie mechaniczne 2

19 Przekładnie cierne Przekładnia cierna jako przekładnia nastawcza: a) z siłą docisku od tarcz członu biernego, b) z siłą docisku od tarcz członu czynnego Przekładnie mechaniczne 2

20 Przekładnie cierne Przekładnia cierna nastawcza o ruchu makro i mikro (planetarna) 1 pokrętło ruchu dokładnego, 2 pokrętło ruchu zgrubnego, 3 tuleja nieruchoma, 4 kulki, 5 wałek, 6 tuleja ciernej przekładni planetarnej, 7, 8 koła przekładni ciernej, 9 wałek wyjściowy Przekładnie mechaniczne 2

21 Przekładnie cierne Dwustopniowa przekładnia cierna do precyzyjnego nastawiania prowadnicy w długościomierzu Abbego. Oznaczenia: 1- pokrętło, 2- tuleja gwintowana, 3- sprężyna górna, 4- tuleja nieruchoma, 5- tuleja suwliwa, 6- sprężyna dolna, 7- trzpień pierwszego stopnia przekładni, 8- koło talerzowe, 9-obudowa, 10- trzpień drugiego stopnia przekładni, 11- prowadnica liniowa Przekładnie mechaniczne 2

22 Przekładnie cierne Napęd papieru za pomocą przekładni ciernej Przekładnie mechaniczne 2

23 Przekładnie cierne Schemat mechanizmu ciernego do podawania materiałów taśmowych Przekładnie mechaniczne 2

24 Przekładnie cierne Mechanizm wałka maszyny do pisania Przekładnie mechaniczne 2

25 Przekładnie cięgnowe Przekładnie mechaniczne 2

26 Przekładnie cięgnowe Przekładnia cięgnowa składa się z koła czynnego, koła biernego i z cięgna. Ruch i energia są więc przenoszone za pomocą cięgna. Cięgno ma postać paska, linki lub podobnego elementu, np. łańcucha. Cięgno jest dość sztywne w kierunku wzdłużnym (na rozciąganie), natomiast jest wiotkie na zginanie. Przekładnie mechaniczne 2

27 Przekładnie cięgnowe Ruch jest przenoszony za pomocą cięgna. Przekładnie mogą służyć do zamiany ruchu: a) obrotowego na posuwisty lub odwrotnie, b) obrotowego na obrotowy przy małym kącie, c) posuwistego na posuwisty, d) obrotowego na obrotowy przy dowolnym kącie obrotu, e) dalekie przeniesienie napędu, f) przekładnia przestrzenna Przekładnie mechaniczne 2

28 Przekładnie cięgnowe Zależnie od sposobu sprzęgnięcia cięgna z członami czynnym i biernym rozróżnia się następujące przekładnie cięgnowe: a) cierne, w których siły z cięgna są przenoszone na człony za pomocą sił tarcia, b) z cięgnem utwierdzonym, c) z cięgnem kształtowym, gdy cięgno jest sprzężone z kształtowymi wieńcami. Przekładnie mechaniczne 2

29 Przekładnie cięgnowe Cięgno przenosi tylko siły rozciągające, podczas pracy musi być napięte. Realizacja napięcia może być przeprowadzona przez tzw. zamknięcie przekładni. W zamknięciu siłowym cięgno jest napinane przez przyłożenie do obu członów momentów lub sił wzajemnie przeciwnych. Przekładnie mechaniczne 2

30 Przekładnie cięgnowe Przy zamknięciu kinematycznym cięgno jest napinane przez naprężacze lub od sprężystości własnej cięgna. Przekładnie mechaniczne 2

31 Przekładnie cięgnowe Właściwości przekładni cięgnowych: - prostota konstrukcji, niski koszt wykonania, łatwa realizacja konstrukcyjna zmiany płaszczyzny ruchu, - brak luzów w przekładni przy ruchu rewersyjnym, - może pełnić rolę sprzęgła przeciążeniowego, - zapewnia izolację dynamiczną członów (skokowa zmiana momentu na jednym kole nie powoduje gwałtownej zmiany przyspieszenia drugiego), - łatwość przeniesienia ruchu na dużą odległość. W przekładniach ze sprzężeniem ciernym: - niska sprawność (szczególnie przy pasku klinowym), - poślizg, - konieczny naciąg wstępny i okresowa jego regulacja, - duże obciążenie łożysk, Przekładnie mechaniczne 2

32 Przekładnie cięgnowe cierne Przekładnie mechaniczne 2

33 Przekładnie cięgnowe cierne Przekładnia cięgnowa cierna pracuje dzięki sile tarcia między cięgnem a kołami. Aby wywołać tarcie konieczna jest siła normalna między kołem i cięgnem, czyli siła docisku cięgna do koła. Tę siłę uzyskuje się przez wstępny naciąg cięgna. Przekładnia cięgnowa cierna będzie pracowała poprawnie wtedy, gdy: dobrane cięgno nie ulegnie zerwaniu z powodu zbyt dużego momentu obciążenia, wartość momentu obciążenia będzie mniejsza niż momentu tarcia wynikającego ze sprzężenia między cięgnem a członami czynnym i biernym. Przekładnie mechaniczne 2

34 Przekładnie cięgnowe cierne Załóżmy, że cięgno współpracuje z dwoma kołami bez poślizgu. Wówczas prędkość obwodowa obu kół jest taka sama jak prędkość cięgna v: v D 2 D 2 gdzie: 1,2 to prędkość kątowa, zaś D 1,2 średnica odpowiedniego koła. Przełożenie przekładni cięgnowej jest wtedy równe przełożeniu średniemu: i 1 2 D D 2 1 W rzeczywistości występują zmiany wydłużenia paska z powodu np. niestałej wartości przenoszonego momentu. Sprawiają one, że przełożenie chwilowe także zmienia swoją wartość. Przekładnie mechaniczne 2

35 Przekładnie cięgnowe cierne Przed rozpoczęciem pracy przekładni w cięgnie jest naciąg wstępny równy S 0. Podczas pracy, po przyłożeniu momentu czynnego M 1, w cięgnach wystąpią siły: - po stronie czynnej cięgna (ciągnącej): S 1 S 0 M D po stronie biernej cięgna: S 2 S 0 M D 1 1 Różnica między siłą naciągu S 1 po stronie czynnej oraz S 2 po stronie biernej nazywa się napięciem użytecznym S u i jest równa: S u S 1 S 2 2M D 1 1 Przekładnie mechaniczne 2

36 Przekładnie cięgnowe cierne Napięcie użyteczne S u można wyznaczyć na podstawie mocy N przenoszonej przez przekładnię: N S u v v prędkość liniowa cięgna równa: 1 D 1 v S 1 > S 2 2 Moc (na kole czynnym) w ruchu kątowym określa także zależność: N M 1 Z porównania obu wzorów u otrzymujemy napięcie użyteczne S u : D1 1 S 2M 1 Przekładnie mechaniczne 2

37 Przekładnie cięgnowe cierne Różnica (S 1 S 2 > 0) oznacza, że odkształcenie (wydłużenie) cięgna po stronie czynnej jest większe niż po stronie biernej. Z prawa zachowania masy wynika: masa cięgna przebiegającego w jednostce czasu po każdej stronie musi być taka sama. Przekładnie mechaniczne 2

38 Przekładnie cięgnowe cierne Oznacza to, że prędkość cięgna v 1 po stronie czynnej jest większa niż prędkość cięgna v 2 po stronie biernej, (v 1 > v 2 ). W przekładni cięgnowej ciernej musi zatem wystąpić poślizg cięgna na całym lub na części kąta opasania każdego z kół. S 1 > S 2 l 1 > l 2 v 1 > v 2 Przekładnie mechaniczne 2

39 Przekładnie cięgnowe cierne całkowity kąt opasania (geometryczny kąt opasania), z kąt spoczynku (zapasowy kąt opasania), e kąt poślizgu (efektywny kąt opasania), z e Kąt spoczynku z (zapasowy kąt opasania) jest kątem, na którym nie zachodzą żadne poślizgi. Cięgno, w zakresie kąta spoczynku z zachowuje się jak przytwierdzone do koła. Kąt poślizgu e (efektywny kąt opasania) kąt na którym zachodzą poślizgi sprężyste cięgna. Przekładnie mechaniczne 2

40 Przekładnie cięgnowe cierne Jeśli wzrasta moment obciążenia maleje kąt spoczynku z (zapasowy kąt opasania). Kąt ten osiąga wartość zerową przy obciążeniu przekładni maksymalnym momentem. Wtedy na całym kącie opasania występuje trwały poślizg cięgna względem koła ( = e, z = 0). Jest to szkodliwe, gdyż cięgno grzeje się. Aby do tego nie dopuścić wymagana jest praca przekładni z pewnym granicznym kątem zapasowym - zg (graniczny kąt spoczynku). Wartość granicznego kąta zg zależy od wymiarów przekładni, własności mechanicznych cięgna i od warunków pracy przekładni. Przekładnie mechaniczne 2

41 Przekładnie cięgnowe cierne Jeśli między cięgnem a kołem występuje sprzężenie cierne (nie nastąpił poślizg trwały cięgna) to wartość siły S 1 będzie zmieniać się według zależności opisanej wzorem Eulera: S gdzie: 1 S2 e e podstawa logarytmu naturalnego, geometryczny kąt opasania, współczynnik tarcia cięgna o koło Wtedy napięcie użyteczne S u będzie równe: S u S 1 S 2 S 2 [e ( zg ) 1] zg graniczny kąt zapasowy, całkowity kąt opasania, S 1,2 napięcie po stronie czynnej i biernej przekładni Z12 (24.05) Przekładnie mechaniczne 2

42 Przekładnie cięgnowe cierne Jeżeli napięcie użyteczne S u nie przekracza sił sprzężenia ciernego między cięgnem a kołami to między tymi elementami zachodzi poślizg wywołany odkształceniami sprężystymi cięgna. Jest to poślizg sprężysty. Maksymalny moment M 2max przenoszony przez przekładnię, podczas takiej współpracy, wynosi: D2 ( D zg ) 2 M2max Su S2 [e 1] 2 2 zg graniczny kąt zapasowy, całkowity kąt opasania, współczynnik tarcia cięgna o koło Przekładnie mechaniczne 2

43 Przekładnie cięgnowe cierne Współczynnik poślizgu (poślizg względny) -, to względna różnica prędkości: v v v gdzie: v 1,2 prędkość cięgna po stronie czynnej i biernej v v 1 D2 id Poślizg względny w obszarze poślizgu sprężystego wynosi zwykle 0,01 0,02. Powoduje on różnicę między średnim a chwilowym przełożeniem przekładni: i 1 2 D 1 D2 ( 1 ) Przykład: poślizg względny wynosi 0,02. Powoduje to zmianę przełożenia chwilowego do wartości: 1,02 D 2 /D 1. 1 Przekładnie mechaniczne 2

44 Przekładnie cięgnowe cierne Z prawa zachowania masy wynika, że po stronie czynnej i biernej, w jednostce czasu, przesuwa się jednakowa masa cięgna, czyli (q 1 v 1 ) = (q 2 v 2 ) = constans. q 1 q 0 0 v1 v q 0,1,2 masa odpowiednio nieodkształconego i odkształconych cięgien Po wyznaczeniu v 2, podstawieniu do wzoru na otrzymamy: W granicach sprężystości odkształcenie jest proporcjonalne do naprężenia (prawo Hooke a), więc ostatecznie: E 1 2 u E 1 2 E moduł sprężystości wzdłużnej materiału pasa, u naprężenie użyteczne pasa Przekładnie mechaniczne 2

45 Przekładnie cięgnowe cierne Współczynnik napędu - to iloraz napięcia użytecznego S u oraz sumy napięć (S 1 + S 2 ) w obu cięgnach: S S 1 1 S S 2 2 S 0 0,5S u S u S 0 0,5S u Po uproszczeniach otrzymamy: Su 2S 0 Wykres poślizgu względnego oraz sprawności w funkcji współczynnika napędu to charakterystyka pracy przekładni cięgnowej ciernej. Wykres = f( ) to krzywa poślizgu. Przekładnie mechaniczne 2

46 Przekładnie cięgnowe cierne Krzywa poślizgu u E Su 2S 0 Przekładnie mechaniczne 2

47 Przekładnie cięgnowe cierne Z doświadczalnej zależności wynika, że dla współczynnika napędu gr występuje tylko poślizg sprężysty cięgna. Punkt o współrzędnych ( gr, gr ) odpowiada tzw. poślizgowi przeciążeniowemu. Występuje wtedy graniczne obciążenie przekładni przy którym na jednym z kół kąt poślizgu sprężystego objął cały kąt opasania (dla najczęściej stosowanych materiałów cięgien dzieje się tak dla współczynnika napędu = 0,5 0,9). Sprawność przekładni cięgnowej ciernej jest wówczas największa. Przekładnie mechaniczne 2

48 Przekładnie cięgnowe cierne Gdy wartość współczynnika napędu jest większa niż gr przemieszczenia cięgna na kołach są trwałe (ciągłe). Przenoszenie napędu odbywa się z dużymi stratami, dlatego jest dopuszczalne tylko przy krótkich przeciążeniach. Maksymalne krótkotrwałe obciążenie przekładni określone jest przez tzw. wskaźnik obciążalności przekładni (tj. przenoszenia krótkotrwałych przeciążeń). Jest to iloraz max / gr, który np. dla gumowych pasków wynosi 1,151,3. Przekładnie mechaniczne 2

49 Przekładnie cięgnowe cierne Wartość momentu przenoszonego przez przekładnię cięgnową można zwiększyć przez powiększenie: wymiarów koła D 2 (oznacza to wzrost gabarytów i bezwładności przekładni); napięcia użytecznego S u (wymaga to zwiększenia naciągu wstępnego S 0 co wywoła wzrost naprężeń w cięgnie oraz zwiększy obciążenie łożysk wałków), kąta opasania : może to wymagać zmian konstrukcyjnych w przekładni, wartości współczynnika tarcia zastosowanie klinowej powierzchni roboczej D13 ( ) M 2 S u D 2 2 S 2 [e ( zg ) D 1] 2 2 Przekładnie mechaniczne 2

50 Przekładnie cięgnowe cierne Prostym sposobem zwiększenia przenoszonego momentu jest zastosowanie klinowej powierzchni roboczej koła oraz cięgna o przekroju kołowym lub trapezowym. W takim przypadku siła normalna F n jest większa niż siła promieniowa F n dociskająca cięgno. F ' n Fn 2 sin 2 kąt rowka klinowego na powierzchni walcowej koła pasowego Przekładnie mechaniczne 2

51 Przekładnie cięgnowe cierne Wartość momentu tarcia między kołem a cięgnem wzrośnie. M t 2F ' n D 2 2Fn 2sin D 2 Po uproszczeniach otrzymamy: Obliczeniowy współczynnik tarcia jest równy: M t 0, 5F ' n sin ' D Wartość można zwiększać przez zmniejszanie kąta. Aby uniknąć zakleszczenia cięgna w rowku zaleca się przyjmować kąt 2 = (40 60) 0. Przekładnie mechaniczne 2

52 Przekładnie cięgnowe cierne Maksymalny moment przenoszony przez przekładnię jest ograniczony naprężeniami w cięgnie. Naprężenia rozciągające po stronie czynnej: r S F 1 S 1 siła w cięgnie czynnym, F przekrój poprzeczny cięgna Naprężenia gnące wywołane zakrzywieniem cięgna na kole: g E g D E moduł Younga materiału pasa, g grubość pasa, D średnica koła Przekładnie mechaniczne 2

53 Przekładnie cięgnowe cierne Podczas pracy w przekładni cięgno cyklicznie rozciąga się i kurczy oraz zgina i prostuje. Rozpraszanie energii mechanicznej w przekładniach cięgnowych wynika więc z: a) poślizgu między cięgnem i kołami, b) tarcia wewnętrznego w cięgnie, Zalecane właściwości cięgien: duża powierzchnia przekroju poprzecznego, przy jednocześnie małej grubości (duża szerokość), mała wartość modułu sprężystości wzdłużnej E, duża wartość współczynnika tarcia z materiałem kół Przekładnie mechaniczne 2

54 Przekładnie cięgnowe cierne Cięgna płaskie wykonuje się z następujących materiałów: ze skóry (duży współczynnik tarcia, drogie), z tkaniny bawełnianej, wełnianej lub z włókien sztucznych impregnowane lub wulkanizowane z gumą (dość dobra wytrzymałość, duży współczynnik tarcia ), z taśmy stalowej (bardzo duża wytrzymałość, możliwa mała grubość, mały współczynnik tarcia ). Rodzaje pasków klinowych: a) normalny, b) wąskoprofilowy, c) wieloklinowy, d) podwójny (heksagonalny) Przekładnie mechaniczne 2

55 Przekładnie cięgnowe z cięgnem utwierdzonym Przekładnie mechaniczne 2

56 Przekładnie cięgnowe z cięgnem utwierdzonym Cięgno jest przytwierdzone odpowiednio w punktach A i D, zaś na kątach opasania 1 oraz 2 sprzężone ciernie z kołami. Moment jest więc przenoszony zarówno przez sprzężenie cierne jak i dzięki utwierdzeniu cięgna. Przekładnie z cięgnem utwierdzonym: pracują przy niewielkich kątach obrotu (mniejszych niż ), przenoszą niewielkie momenty, zapewniają wierne i powtarzalne przenoszenie ruchu. Przekładnie mechaniczne 2

57 Przekładnie cięgnowe z cięgnem utwierdzonym Utwierdzenie taśmy stalowej na kole Utwierdzenie taśmy bawełnianej na bębnie napędu wózka maszyny do pisania Przekładnie mechaniczne 2

58 Przekładnie cięgnowe z cięgnem utwierdzonym Bęben napędowy zegara ściennego obciążnikowego Utwierdzenie końca struny Utwierdzenie końca linki Przekładnie mechaniczne 2

59 Przekładnie cięgnowe z cięgnem utwierdzonym M 1,2 momenty na kołach czynnym (1) i biernym (2), 1,2 chwilowe kąty opasania, S naciąg cięgna, wywołujący siły S 1 i S 2 w miejscach zamocowania cięgna, S 1,2 siła reakcji w miejscach zamocowania cięgna na kole czynnym (1) oraz na kole biernym (2) Siły S 1,2 nie są równe sile S i zmieniają się według zależności: S S e S 2 S e gdzie: 1, 2 współczynniki tarcia cięgna o koło 1 i 2 Przekładnie mechaniczne 2

60 Przekładnie cięgnowe z cięgnem utwierdzonym Sprężyste wydłużenie cięgna Całkowite wydłużenie cięgna l c jest sumą wydłużeń: - l cięgna o długości l oraz - l 1 i l 2 cięgna na kątach opasania 1 i 2 l c l l 1 l 2 Sumaryczne wydłużenie nie jest stałe, gdyż zmieniają się kąty opasania 1 i 2 oraz rozkład sił wzdłuż cięgna. Przekładnie mechaniczne 2

61 Przekładnie cięgnowe z cięgnem utwierdzonym Sprężyste wydłużenie cięgna Aby zmniejszyć sprężyste wydłużenia cięgna należy: stosować cięgna o dużej sztywności na rozciąganie, czyli o dużym przekroju poprzecznym, wykonane z materiału o dużym module sprężystości E, zachować możliwie stałą wartość momentu obciążenia, obciążoną przekładnię przewinąć w obie strony do położenia, w którym w każdym zamocowaniu cięgna wystąpi siła S (w całym cięgnie będzie wtedy siła S). Całkowite wydłużenie cięgna nie będzie wtedy zależało od kątów opasania kół. Przekładnie mechaniczne 2

62 Przekładnie cięgnowe z cięgnem utwierdzonym Wybrzuszenie cięgna Podczas nawijania na koło cięgno jest zginane. Zmniejszenie wybrzuszenia cięgna w przekładni można osiągnąć wtedy, gdy moment bezwładności przekroju poprzecznego cięgna będzie możliwie mały. Oznacza to, że cięgno powinno mieć jak najmniejszą grubość. Przekładnie mechaniczne 2

63 Przekładnie cięgnowe z cięgnem utwierdzonym Cechy konstrukcyjne przekładni: należą do najdokładniejszych przekładni mechanicznych, w celu ograniczenia sprężystych wydłużeń cięgna należy zachować dużą wartość modułu sprężystości wzdłużnej E (Younga), w dokładnych przekładniach stosuje się metalowe cięgna w postaci cienkich i szerokich taśm (zmniejszenie wybrzuszenia), zmniejszenie błędu położenia można uzyskać przez: - zmniejszenie wahań momentu a więc i siły napinającej, - powiększenie siły napinającej S w stosunku do zakresu jej zmian S, - zmniejszenie momentu bezwładności przekroju poprzecznego cięgna Przekładnie mechaniczne 2

64 Przekładnie cięgnowe z cięgnem utwierdzonym Cechy konstrukcyjne przekładni: w przekładniach stosowanych w urządzeniach precyzyjnych napięcie wstępne S 0 wynosi N, w przekładni można uzyskać błąd kątowego położenia mniejszy niż 1, a nawet obniżyć go do około 10, wadą przekładni jest duże obciążenie łożysk powodowane napięciem wstępnym. Przekładnia z cięgnem utwierdzonym do strojenia kondensatora obrotowego 1 koło, 2 sprężyna napinająca cięgno, 3 rolka prowadząca cięgno, 4 wskaźnik, 5 pokrętło (wałek) strojenia Przekładnie mechaniczne 2

65 Siłownik pneumatyczny beztłoczyskowy cięgnowy 1 tłok, 2 tuleja, 3 cięgno, 4 koła prowadzące, 5 uszczelnienia, 6 elementy naciągu, 7 - suwak Przekładnie mechaniczne 2

66 Przekładnie z paskiem zębatym Przekładnie mechaniczne 2

67 Przekładnie z paskiem zębatym Przekładnie cięgnowe cierne nie zapewniają jednoznacznego położenia członu biernego względem czynnego, z powodu możliwości wystąpienia poślizgu. Zjawisko takie nie występuje przy kształtowym sprzężeniu cięgna z kołami. Jest to realizowane przez zastosowanie pasków kształtowych. Największe zastosowanie mają paski zębate. Przekładnie mechaniczne 2

68 Budowa przekładni z paskiem zębatym Koło napędowe Napinacz Pas zębaty Koło zębate napędzane Przekładnie mechaniczne 2

69 Budowa koła pasowego Wieniec zębaty Żebro Piasta Przekładnie mechaniczne 2

70 Budowa koła pasowego Koło zębate bez obrzeży Koło zębate z obrzeżami Przy niewielkich rozstawieniach osi wystarcza gdy mniejsze koło ma boczne tarcze. Przekładnie mechaniczne 2

71 Budowa paska zębatego Poprzeczne włókna elastomeru Warstwa pokrywająca Linki wzmocnienia Mieszanina elastycznego kauczuku Tkaninowa warstwa otaczająca Przekładnie mechaniczne 2

72 Budowa paska zębatego Pasek zębaty: a) gumowy, b) i c) z tworzywa sztucznego 1 gumowana tkanina, 2 drut lub żyłka wzmacniająca Przekładnie mechaniczne 2

73 Przykłady różnych typów pasków zębatych Przekładnie mechaniczne 2

74 Przekładnie z paskiem zębatym Materiały stosowane na koła: dural, stal lub tworzywa sztuczne. Koła z polietylenu, wykonane wtryskowo Silnik skokowy Przekładnie mechaniczne 2

75 Przekładnie z paskiem zębatym Przekładnie mechaniczne 2

76 Przekładnie z paskiem zębatym Przekładnie mechaniczne 2

77 Przekładnie z paskiem zębatym Przekładnie mechaniczne 2

78 Kryterium stosowalności przekładni cięgnowych Przekładnie mechaniczne 2

79 Przekładnie z paskiem zębatym Kryterium wytrzymałości Podczas pracy wierzch paska jest rozciągany a zęby ścinane. Zazwyczaj wytrzymałość zębów paska na ścinanie jest tak dobrana, że: jeśli z kołem współpracuje sześć lub więcej zębów paska, to podczas przeciążenia przekładni nastąpi zerwanie paska a nie ścięcie zębów. Przekładnie mechaniczne 2

80 Przekładnie z paskiem zębatym Podziałka paska t jest mierzona wzdłuż osi cięgna wzmacniającego, gdyż w tej części pasek ulega bardzo małym odkształceniom. Oznacza to, że wymiar podziałki t jest niezależny od wymiarów koła zębatego z którym współpracuje pasek. Przekładnie mechaniczne 2

81 Przekładnie z paskiem zębatym Przekładnie mechaniczne 2

82 Przekładnie z paskiem zębatym Oznaczenie paska Wymiary metrycznych pasków zębatych Szerokość zębów Podziałka t [mm] Kąt zębów [ 0 ] Wysokość zębów h [mm] f [mm] T 2,5 2,5 40 0,7 1,0 T ,2 1,8 T ,5 3,5 T ,0 6,5 Przekładnie mechaniczne 2

83 Przekładnie z paskiem zębatym Oś cięgien wzmacniających paska założonego na koło pokrywa się z okręgiem podziałowym koła zębatego. Jego średnica D, zwana średnicą skuteczną, jest większa niż średnica zewnętrzna, tj. średnica okręgu wierzchołkowego koła zębatego. Przekładnie mechaniczne 2

84 Obliczanie przekładni z paskiem zębatym Dane wejściowe służące do wykonania obliczeń dotyczą parametrów przenoszonych po stronie czynnej przekładni: - moc na wałku napędzającym: N 1, - moment obrotowy czynny: M 1, - prędkość obrotowa wałka czynnego: n 1 - przełożenie przekładni i - rodzaj pasa, - przybliżony rozstaw osi (a min ; a max ) wynikający z rozmieszczenia przekładni oraz warunków pracy Przekładnie mechaniczne 2

85 Obliczanie przekładni z paskiem zębatym 1. Przyjąć podziałkę paska t [mm], uwzględniając moc na wałku koła czynnego i prędkość obrotową tego koła - t dobiera się z tablic t f(n1obl,n 1) gdzie N 1 obl = N 1 k h to moc obliczeniowa [kw] k h - współczynnik przeciążenia, zależny od warunków pracy, dobowej liczby godzin pracy oraz od charakterystyki silnika napędowego Przekładnie mechaniczne 2

86 Dobór podziałki paska zębatego Przekładnie mechaniczne 2

87 Obliczanie przekładni z paskiem zębatym 2. Obliczyć moduł paska zębatego ze wzoru: m t Obliczoną wartość modułu zaokrągla się do wartości znormalizowanej. Znormalizowane wartości modułów: 1,0; 1,5; 2,0; 3,0; 4,0; 5,0; 7,0; 10.0; 3. Dobrać minimalną liczbę zębów koła czynnego z 1 Minimalna liczba zębów koła z 1 = 10 Przekładnie mechaniczne 2

88 Obliczanie przekładni z paskiem zębatym 4. Obliczyć liczbę zębów koła biernego z 2 wiedząc, że dane jest przełożenie i przekładni: z' i z 2 1 Obliczoną wartość zaokrąglić do liczby całkowitej z 2 oraz wyznaczyć rzeczywiste przełożenie przekładni: i 5. Obliczyć średnice podziałowe (skuteczne) kół pasowych D 1, D 2 [mm]: D rz 1, 2 z z 2 1 z 1, 2 t Przekładnie mechaniczne 2

89 Obliczanie przekładni z paskiem zębatym 6. Obliczyć średnice zewnętrzne kół zębatych: d,2 D1, 2 1 2e e - położenie osi cięgna Przekładnie mechaniczne 2

90 Obliczanie przekładni z paskiem zębatym 7. Obliczyć długość pasa wyrażoną przez całkowitą liczbę zębów z p : z p 2a t gdzie: a z zalecana odległość osi kół w mm, z 0,5 (z f 1 współczynnik obliczony ze wzoru: 1 z 2 ) f1 t a f z 1 (z2 z ) 2 Przekładnie mechaniczne 2

91 Obliczanie przekładni z paskiem zębatym 8. Obliczyć minimalną odległość osi a min : a min 0,55 (D 1 D ) 2 h s gdzie h s - wysokość przekroju pasa, 9. Odległość osi a dla dobranej liczby zębów z p : a [2z p (z 2 z 1 )] t f 2 gdzie f 2 - dobieramy z tablic w zależności od wartości wyrażenia: z z p 2 z z 1 1 Przekładnie mechaniczne 2

92 Obliczanie przekładni z paskiem zębatym Przekładnie mechaniczne 2

93 Obliczanie przekładni z paskiem zębatym 10. Wyznaczyć długość paska dla dobranej (założonej) odległości osi: l 2a 2 D 1 D a założone rozstawienie osi kół, D 1,2 średnica podziałowa (skuteczna) koła czynnego i biernego 2 D 2 D 2a 11. Wyznaczyć kąt opasania koła czynnego (mniejszego) : c 1 D 2 D a cmin gdzie: a cmin wartość katalogowa podawana przez producenta Przekładnie mechaniczne 2

94 Obliczanie przekładni z paskiem zębatym 12. Obliczyć liczbę zębów na kącie opasania c : c z1 z1 360 Wyznaczona liczba zębów powinna mieścić się w przedziale: z 1 (3...15) 13. Obliczyć prędkość liniową v paska w m/s : D1 n1 v Prędkość pasa v nie może przekraczać prędkości dopuszczalnej określonej w katalogu producenta v v dop gdzie: v dop = 50 m/s maksymalna prędkość pasa (według katalogu producenta) Przekładnie mechaniczne 2

95 Obliczanie przekładni z paskiem zębatym 14. Wyznaczyć siłę obwodową F t w N: F t 2 10 D 3 1 M 1 gdzie: M 1 - moment na kole czynnym wyrażony w Nm, D 1 - średnica podziałowa koła czynnego w mm 15. Siła obciążająca wały przekładni F w N: F (1,1 1,2) F t Przekładnie mechaniczne 2

96 Obliczanie przekładni z paskiem zębatym 16. Szerokość obliczeniowa pasa b obl wyrażona w mm: b pobl N N z t 1obl 1 gdzie: N t - moc przenoszona przez pojedynczy ząb pasa o szerokości 1 mm w typowych warunkach pracy (wg tabelki), w kw/mm z 1 - liczba zębów pasa na kącie opasania (pkt. 12) Przekładnie mechaniczne 2

97 Przekładnie z paskiem zębatym Naprężacze (napinacze) Naciąg wstępny paska może być równy zero (praca bez naciągu wstępnego) lub może być większy od zera, S 0 0 Zwykle pracują bez naprężaczy, a nadmiar długości paska likwiduje się przez regulowanie odległości osi. Gdy jest to niemożliwe należy zastosować naprężacz. Naprężaczami mogą być gładkie rolki umieszczone po zewnętrznej stronie paska lub rolki uzębione umieszczone po wewnętrznej stronie paska. Przekładnie mechaniczne 2

98 Przekładnie z paskiem zębatym Naprężacze (napinacze) Średnicę naprężacza należy dobierać zgodnie z sugestiami producenta pasków, najczęściej: - 30% większą od średnicy d 1 mniejszego z kół, gdy jest to rolka zewnętrzna (w celu uniknięcia niekorzystnego wpływu wynikającego z przeginania paska), - nie mniejszą niż d 1, gdy jest to rolka wewnętrzna. Naprężacz wewnętrzny ma tę zaletę, że jest jednocześnie eliminatorem drgań paska. Przekładnie mechaniczne 2

99 Budowa napinacza Rolka Ułożyskowanie rolki Nieruchoma oś napinacza Przekładnie mechaniczne 2

100 Przekładnie z paskiem zębatym Zalety przekładni z paskiem zębatym: - duży zakres przenoszonych mocy (do 450 kw), - duże maksymalne prędkości ruchu (do 80 m/s), - cicha i płynna praca oraz duża sprawność, - prosty montaż i łatwa obsługa, - zwartość konstrukcji (w przypadku jednostopniowej przekładni), - możliwość pracy bez naprężaczy, - szeroka oferta handlowa pasków oraz elementów dodatkowych jak: koła zębate i rolki napinaczy. Przekładnie mechaniczne 2

101 Przekładnie z paskiem zębatym Informacje o przekładniach z paskiem zębatym można znaleźć m. in. na stronach: Katalog firmy Mulco : Katalog firmy Good Year : Katalog firmy Power Industrial Engineering Supplied, Australia Pty Ltd. : Katalog firmy PIC Design: Przekładnie mechaniczne 2

102 Przekładnie z paskiem lub łańcuchem kształtowym Paski lub łańcuchy kształtowe, inne niż zębate, są znacznie mniej rozpowszechnione. Ze względu na kształt zębów paska lub ogniw łańcucha konieczne staje się stosowanie kół zębatych oferowanych przez producentów. Parametry techniczne pasków mają wpływ na budowę i zakres zastosowań przekładni. Przekładnie mechaniczne 2

103 Przekładnie z paskiem lub łańcuchem kształtowym Cechy przekładni z paskami kształtowymi: - są stosowane jako przekładnie kinematyczne o niewielkich wymaganiach, - przenoszą niewielkie moce, - pracują przy niewielkich prędkościach, do około 7,5 m/s. - często stosowane przy napędzie ręcznym. Przekładnie mechaniczne 2

104 Sprzęgła

105 Sprzęgła - wprowadzenie Sprzęgła służą do przeniesienia ruchu, z elementu (wałka) napędzającego na napędzany - bez zmiany średniej prędkości ruchu. Łączone wałki mogą być niewspółosiowe, zaś ich sprzęgnięcie może być trwałe lub okresowe. Sprzęgła mogą też spełniać funkcje uzupełniające, jak: - przenoszenie napędu tylko w jednym kierunku, - ograniczenie wartości przenoszonego momentu, - łagodne włączanie napędu, itp. Sprzęgła

106 Klasyfikacja sprzęgieł Sprzęgła Sposób przeniesienia ruchu Sposób łączenia wałków Sposób włączania sprzęgła Realizowana funkcja Sztywne Rozłączne Samoczynne Rozruchowe Podatne Nierozłączne Sterowane Przeciążeniowe Cierne Kłowe Zasada działania Zapadkowe Magnetyczne Sprzęgła

107 Sprzęgła sztywne D14 ( ) Sprzęgła

108 Sprzęgła sztywne tulejowe i płetwowe - łatwe i szybkie łączenie wałków, - eliminują obciążenia wzdłużne (a, b, c, e, f), - mogą pracować jako przeciążeniowe, oprócz e) - niezbędny luz promieniowy, gdy występuje mimośrodowość osi, a to wywoła kątowy luz martwy sprzęgła). Sprzęgła

109 Sprzęgło tarczowe Umożliwia łączenie wałków o znacznej mimośrodowości e. Z13 (31.05) Sprzęgła

110 Sprzęgło tarczowe Z O 1 O 2 A, po zastosowaniu twierdzenia sinusów, wynika, że: e sin r2 sin 180 Błąd położenia wałka napędzanego jest równy: sin 2 sin Przyjmując oczywiste uproszczenie, że r 2 r 1 otrzymamy: e r 1 1 e r 1 sin 1 gdzie: e równoległe przesunięcie osi wałków, r 1, 1 według rysunku Sprzęgła

111 Sprzęgło tarczowe e r sin 1 e = 0,05 mm, r = 10 mm e/r = 0,005 rad 17 min. kątowych Błąd kątowego położenia wałka biernego waha się w granicach od (e/r) do +(e/r), zmieniając się sinusoidalnie podczas obrotu o kąt Sprzęgła

112 Sprzęgło tarczowe - przełożenie sprzęgła jest zmienne w granicach jednego obrotu, - występuje kątowy luz martwy, jako efekt luzu między kołkiem a wycięciem w tarczy, tym mniejszy im większa jest wartość promienia r, - tarcie czopa i tarczy wywołuje znaczne straty energii oraz zużycie elementów. Zjawiska te są tym intensywniejsze im większe są: prędkość obrotowa, niewspółosiowość (mimośrodowość) wałków, współczynnik tarcia. Sprzęgła

113 Sprzęgło tarczowe z kasowanym luzem Ograniczenie wymienionych wad przez odpowiednią konstrukcję oraz kasowanie luzu martwego sprzęgła. Sprzęgła

114 Sprzęgło Oldhama Dwie tarcze kształtowe i płytka pośrednia. Rowki po obu stronach płytki wzajemnie prostopadłe. - umożliwia sprzęganie wałków o małej niewspółosiowości, zapewniając teoretycznie stałe przełożenie, - niska sprawność sprzęgła (duże straty na tarcie), - stosowane w przyrządach precyzyjnych, w przekładniach mierniczych bez luzu obwodowego. Sprzęgła

115 Sprzęgło Oldhama O środek tarczy pośredniej, O 1 środek (oś) wałka czynnego, O 2 środek (oś) wałka biernego. Chwilowa prędkość liniowa punktu O względem O 1 jest równa: v1 1 O1O' 1 e cos Sprzęgła

116 Sprzęgło Oldhama Wypadkowa prędkość obwodowa (liniowa) v punktu O : v cos 1 v 1 e 1 v e Prędkość kątowa tego punktu względem chwilowego środka obrotu O jest równa: v OO' 2 v e 2 1 Sprzęgła

117 Sprzęgło Oldhama Chwilowa prędkość liniowa v 2 punktu O względem osi obrotu wałka biernego O 2 : v 2 v sin Prędkość kątowa 2 wałka biernego jest zatem równa: v sin O2O' esin e Prędkość kątowa 2 wałka napędzanego jest więc taka sama jak prędkość 1 wałka czynnego. v v Sprzęgła

118 Współczesne wykonanie sprzęgła Oldhama Sprzęgło Oldhama, przy dowolnym równoległym przesunięciu osi wałków, nie powoduje błędu położenia. Sprzęgła

119 Pojedyncze sprzęgło Cardana Sprzęgła

120 Pojedyncze sprzęgło Cardana - przełożenie jest zmienne w funkcji bieżącego kąta obrotu 1 wałka czynnego oraz zależy od kąta nachylenia wałków, i maksymalna wartość przełożenia 1 1 cos 1 sin równa jest i max = 1/cos, a wystąpi 2 cos gdy kąt 1 = 90 0 oraz 1 = 270 0, - minimalna wartość przełożenia jest równa i min = cos, a wystąpi gdy kąt obrotu 1 = 0 0 oraz 1 = i max 1,004 1,015 1,035 1,064 1,155 1,305 1,414 i min 0,996 0,985 0,966 0,940 0,866 0,766 0,707 ( 2-1 ) max Sprzęgła

121 Podwójne sprzęgło Cardana - maksymalny błąd kątowego położenia wałka biernego ( 2-1 ) 10 0, - niedogodności tego sprzęgła można usunąć stosując podwójne sprzęgło Cardana. Podwójne sprzęgło Cardana ma stałe przełożenie jeśli spełnione są następujące warunki: ramiona sprzęgieł na wałku pośrednim są równoległe, osie wałków zewnętrznych leżą w jednej płaszczyźnie, kąty wałków zewnętrznych z pośrednim są równe. Sprzęgła

122 Sprzęgła Cardana w mechanizmach precyzyjnych i drobnych Sprzęgła w tradycyjnym wykonaniu (metalowe elementy) mają następujące właściwości: - są słabo smarowane, trudno uzyskać małe opory ruchu, - sprawność podwójnego sprzęgła Cardana maleje wraz ze wzrostem wartości kąta i wynosi: dla kąta = 0 0 sprawność = 0,96, dla kąta = 15 0 sprawność = 0,61 - zalecane prędkości do kilkudziesięciu obr/min, - nadają się do mechanizmów nastawczych Sprzęgła

123 Sprzęgło Cardana Współczesne miniaturowe sprzęgła Cardana mają dużo lepsze parametry. Bezluzowe, mała masa, niewielki moment bezwładności, nie wymaga smarowania, do 10 8 obrotów. Sprzęgła

124 Sprzęgło Cardana Sprzęgła

125 Sprzęgła podatne (sprężyste) Sprzęgła

126 Sprzęgła podatne (sprężyste) W sprzęgłach sprężystych moment jest przenoszony przez element podatny, który oddziela dynamicznie wałek bierny od czynnego. Dzięki temu uzyskuje się: - osłabienie uderzeniowych zmian momentu, - zmniejszenie drgań i hałasu. Zwykle są to sprzęgła sztywne skrętnie, natomiast są mało sztywne na zginanie i na rozciąganie. Sprzęgła

127 Sprzęgło tarczowe podatne krążek z materiału tłumiącego drgania Może pracować tylko przy bardzo niewielkiej mimośrodowości wałków. Sprzęgła

128 Sprzęgło membranowe - sztywne skrętnie, gdy membrana metalowa, - zapewnia dużą dokładność kinematyczną, - bezluzowe o dużej sprawności, - wymagana współosiowość wałków. Sprzęgła

129 Sprzęgło membranowe podwójne Jeśli tarcze membranowe są wykonane z materiału podatnego o dużym tarciu wewnętrznym to sprzęgło: - umożliwia nawet znaczne nachylenie kątowe wałków, - dobrze izoluje od drgań i hałasu. Sprzęgła

130 Sprzęgła tulejowe z nacięciami prostymi - prosta konstrukcja, łatwe wykonanie, - stosowane materiały: stal, dural, tworzywa sztuczne, - mała sztywność skrętna, - dobra kompensacja niedokładności osiowego, promieniowego (niewspółosiowości) i kątowego położenia wałków, Sprzęgła

131 Sprzęgła tulejowe z nacięciami śrubowymi Sprzęgła

132 Sprzęgło tulejowe z nacięciem śrubowym Sprzęgła

133 Sprzęgło mieszkowe - duża sztywność skrętna, - zapewnia dużą dokładność kinematyczną, - dobra kompensacja niedokładności osiowego, promieniowego (niewspółosiowości) i kątowego położenia wałków, - bezluzowe, o dużej sprawności. Sprzęgła

134 Sprzęgło mieszkowe Sprzęgła

135 Miniaturowe sprzęgła mieszkowe Właściwości Przykładowe parametry sprzęgieł mieszkowych (na podstawie badań w ZKUP) Sprzęgła

136 Sprzęgło mieszkowe Stopień spełnienia wymagania: 1 słabo, 2 średnio, 3 najlepiej Sprzęgła

137 Wałek giętki Umożliwia sprzęgnięcie wałków: - dowolnie względem siebie usytuowanych, - oddalonych od siebie nawet o kilka metrów, Przy ruchu rewersyjnym wykazuje znaczny kątowy luz martwy. Sprzęgła

138 Sprzęgła sprężynowe - nie tłumi drgań - tłumi drgania, - zalecane do małych prędkości obrotowych Sprzęgła

139 Sprzęgło sprężynowe samozaciskowe 1 2 Średnica wewnętrzna sprężyny jest nieco mniejsza od średnicy wałka 2. Jest to sprzęgło jednokierunkowego działania. Sprzęgła

140 Sprzęgła przeciążeniowe Sprzęgła

141 Sprzęgła przeciążeniowe Sprzęgła przeciążeniowe służą do ochrony elementów napędu lub urządzenia napędzającego przed uszkodzeniem na skutek zwiększenia momentu obciążenia ponad dopuszczalną wartość. Najczęściej są to sprzęgła cierne. Rzadziej jako przeciążeniowe stosowane są sprzęgła kształtowo-cierne, takie jak np. sprzęgło kłowe czy sprzęgło kulkowe promieniowe. Sprzęgła

142 Sprzęgła przeciążeniowe cierne płaskie Konstrukcja Sprzęgła

143 Sprzęgła przeciążeniowe cierne płaskie Maksymalny moment jaki przenosi sprzęgło jest równy: M 0,5 F D s gdzie: F siła docisku sprężyny, D s średnia średnica powierzchni ciernych, współczynnik tarcia na powierzchniach ciernych Sprzęgła

144 Sprzęgła przeciążeniowe cierne Sposoby powiększenia wartości przenoszonego momentu: - zwiększanie średnicy D s. jest ograniczone wzrostem momentu bezwładności sprzęgła, co może być istotne przy ruszaniu i zatrzymywaniu mechanizmu, - zwiększanie wartości siły docisku F jest ograniczone względami wytrzymałościowymi, gdyż na powierzchniach ciernych naciski p nie mogą być większe niż naciski dopuszczalne p dop. p Fn S p dop gdzie: F n siła normalna do powierzchni, S pole powierzchni styku tarcz Sprzęgła

145 Sprzęgła przeciążeniowe cierne ze stożkowymi tarczami Moment sprzęgła można zwiększyć stosując tarcze stożkowe, gdyż wtedy: M 1 0,5 F sin D s M sin Wartość kąta nie może być zbyt mała, aby nie doszło do zakleszczenia sprzęgła. arctg Sprzęgła

146 Sprzęgło przeciążeniowe cierne wielopłytkowe Znaczne powiększenie momentu sprzęgła można uzyskać przez zastosowanie sprzęgła wielopłytkowego. Jeśli k oznacza liczbę par powierzchni trących to moment sprzęgła jest równy: gdzie: M w F siła docisku tarcz sprzęgła, - współczynnik tarcia, D s - średnia średnica sprzęgła 0,5 FD s k Sprzęgła

147 Sprzęgło przeciążeniowe cierne Sprzęgła

148 Sprzęgło przeciążeniowe cierne Sprzęgła

149 Sprzęgło przeciążeniowe kulkowe 1, 7 tarcze, 2 tarcza pośrednia, 3 sprężyna, 4 - kulka, 5 kołek zabierający, 6 tuleja podatna Sprzęgła

150 Sprzęgło przeciążeniowe elektromagnetyczne 1, wałek czynny, 2 wałek bierny, 3 tarcza z materiału ferromagnetycznego, 4 uzwojenie tarczy 3, 5 wykładzina cierna tarczy 3, 6 tarcza ruchoma, 7 sprężyna zwrotna, 8 ślizgacze Sprzęgła

151 Sprzęgło przeciążeniowe kłowe - kąt pochylenia ząbka, - kąt tarcia, = arctg, gdzie - współczynnik tarcia między ząbkami Sprzęgła

152 Sprzęgło przeciążeniowe kłowe Maksymalny moment jaki może przenieść sprzęgło: M max Fr śr ctg Sprzęgła

153 Sprzęgło przeciążeniowe kłowe Zalecenia: - wysokość zębów: b = (35)t - podziałka uzębienia: t = D/z, z liczba ząbków. Przy małych gabarytach przenoszą stosunkowo duże obciążenia (gdyż rozkłada się ono na dużą liczbę ząbków). Do poprawnej współpracy zębów wymagane jest zachowanie współosiowości sprzęganych wałków. Sprzęgła

154 Sprzęgło kłowe odmiany a) sztywne, b), c), d) przeciążeniowe symetrycznie w obie strony, e) sztywne w jednym kierunku, przeciążeniowe w drugim (może być sprzęgłem jednokierunkowego działania) Sprzęgła

155 Sprzęgło kłowe podatne Sprzęgła kłowe z dużym luzem obwodowym z elementami podatnymi na odkształcenie: a) smukłe występy z tworzywa sztucznego b) kulki z gumy lub z tworzywa sztucznego Sprzęgła

156 Sprzęgło kłowe podatne Sprzęgło kłowe bez luzu obwodowego z elementem podatnym na odkształcenie w postaci koła zębatego z tworzywa sztucznego Sprzęgła

157 Sprzęgła jednokierunkowe Sprzęgła

158 Sprzęgła jednokierunkowe Służą do przenoszenia momentu z wałka czynnego na bierny tylko w jednym kierunku. Samoczynne rozłączenie sprzęgła następuje, gdy: - zmieni się kierunek ruchu, - wałek bierny zacznie obracać się szybciej niż wałek czynny. Najczęściej spotykane w urządzeniach mechatronicznych sprzęgła jednokierunkowe to sprzęgła: - cierne, - zapadkowe, - kłowe. Sprzęgła

159 Sprzęgło jednokierunkowe cierne typu wolne koło 1 tuleja, 2 krzywka, 3 wałeczek, 4 sprężyna Sprzęgła

160 Sprzęgło jednokierunkowe cierne - zapewnia natychmiastowe sprzęgnięcie, - brak poślizgu przy sprzęganiu wystąpi, gdy 2, - warunek samoczynnego odklinowania sprzęgła, gdy zaniknie moment czynny (moment napędzający M = 0): gdzie f 1,2 współczynniki tarcia tocznego, r promień wałeczka f1 f2 sin r Sprzęgła

161 Sprzęgła jednokierunkowe cierne Zalety: - sprzęgają w dowolnym położeniu kątowym wałków, - bardzo mały kątowy luz martwy, prosta konstrukcja, - małe opory ruchu jałowego. Wady: - konieczne dokładne wykonanie oraz dobre, a więc także i drogie, materiały, - nie nadają się do sprzęgania członów o dużym momencie bezwładności, - ograniczona prędkość kątowa. Sprzęgła

162 Sprzęgło jednokierunkowe cierne sprężynowe Sprężyna zaciska się na wałku 1 po przyłożeniu momentu działającego w kierunku nawinięcia zwojów sprężyny (zgodnie z ruchem wskazówek zegara). Sprężyna jest szlifowana na średnicy wewnętrznej (b). Sprzęgła

163 Sprzęgło jednokierunkowe zapadkowe 1 wałek czynny, 2 koło zapadkowe, 3 koło zębate, 4 zapadka, 5, 7 sprężyny, 6 - przeciwzapadka Sprzęgła

164 Sprzęgło jednokierunkowe zapadkowe 0 Kierunek siły P powinien przechodzić przez oś zapadki. Jeśli kąt > możliwe samoczynne wykleszczenie. Gdy kąt < 0 niepożądany wzrost wartości siły P. Sprzęgła

165 Sprzęgło jednokierunkowe zapadkowe Zalety: - prosta konstrukcja, łatwe wykonanie, - pewność działania, Wady: - sprzęganie tylko w określonych położeniach, - duży luz martwy przy przejściu z ruchu jałowego do ruchu roboczego, - niewielka wytrzymałość węzła koło zapadkowe-zapadka, - hałaśliwość przy biegu jałowym. Sprzęgła

166 Sprzęgło jednokierunkowe kłowe - kąt pochylenia ząbka, F siła docisku tarcz, r śr średni promień tarcz sprzęgła kłowego Sprzęgła

167 Sprzęgło rozruchowe Sprzęgła

168 Sprzęgło rozruchowe Służą do oddzielenie członu czynnego, np. silnika elektrycznego, od członu biernego podczas uruchamiania mechanizmu. Zapewniają sprzęgnięcie tych członów dopiero po osiągnięciu przez człon czynny ustalonej prędkości obrotowej. Samoczynnie rozłączają człony, jeśli ich prędkość obrotowa zmniejszy się poniżej ustalonej. Sprzęgła

169 Sprzęgło rozruchowe 1 wałek napędzający, 2 listwa, 3 kołek, 4 wahnik, 5 nakładka cierna, 6 sprężyna, 7 bęben napędzany, S siła sprężyny, Q siła odśrodkowa. Sprzęgła

170 Sprzęgło rozruchowe Sprzęgnięcie nastąpi wtedy, gdy moment obciążenia członu biernego M zostanie zrównoważony przez moment tarcia nakładek o bęben - M t, czyli M t M. M t N D Siłę N wyznacza się z równania równowagi: N(a b) Q Sc Sprzęgła

171 Porównanie Sprzęgła

172 Sprzęgła porównanie dokładności I e<0,005, <0,5 ; II e=0,2; III - =0,5 0 ; IV obciążenie M=0,1Nm Sprzęgła

173 Sprzęgła z pierścieniem zębatym ROTEX Sprzęgła

174 Sprzęgła - przykłady ROTEX Sprzęgła

175 Mechanizmy ruchu liniowego D15 ( ) Mechanizmy

176 Mechanizmy ruchu liniowego 1. Prowadnice liniowe 2. Mechanizmy śrubowe (gwintowe) 3. Bezgwintowy mechanizm śrubowy Uhinga Mechanizmy

177 Prowadnice liniowe Prowadnica to zespół elementów, współpracujących ze sobą, które umożliwiają zmianę położenia członu prowadzonego względem prowadzącego w określonym kierunku zwykle jest to ruch liniowy. Klasyfikacja prowadnic: w zależności od rodzaju tarcia między elementami prowadnice mogą być: ślizgowe lub toczne. w zależności od kształtu powierzchni prowadzących rozróżniamy prowadnice walcowe lub pryzmatyczne. Prowadnice liniowe

178 Prowadnice walcowe przypadek gdy e < e gr Styk wzdłuż tworzącej, po jednej stronie otworu Prowadnice liniowe

179 Prowadnice walcowe przypadek gdy e < e gr Siła użyteczna P u jest równa: P u P Q Sprawność prowadnicy, gdy e < e gr : 1 Q P Styk w punkcie A ustanie, gdy N 1 = 0. Wtedy ramię siły P, wymuszającej ruch prowadnicy, ma wartość e = e gr. P u P e gr P Q P Q x P d 2 Prowadnice liniowe

180 Prowadnice walcowe przypadek, gdy e > e gr Prowadnice liniowe

181 Prowadnice walcowe przypadek, gdy e > e gr e min e s Q P x l d 2 e s l 2 P ' P u 1 e e min Prowadnice liniowe

182 Prowadnice walcowe Siła P przecina oś prowadnicy Prowadnice liniowe

183 Prowadnice ślizgowe Przykłady Prowadnice rurowe bez zabezpieczenia przed obrotem: a) z ciernym ustaleniem położenia, b) z ograniczeniem ruchu przez zawalcowanie Prowadnice elementów wykonanych z blachy z wykorzystaniem nitów Prowadnice liniowe

184 Prowadnice ślizgowe Przykłady Prowadnice pryzmatyczne: a) typu jaskółczy ogon, b) z regulacją przy montażu, c) bez regulacji luzu bocznego Prowadnice liniowe

185 Prowadnice ślizgowe Przykłady Zabezpieczenie elementów prowadzonych przed obrotem za pomocą: a) kołka, b) wpustu pryzmatycznego lub czółenkowego, c) wkręta zakończonego czopem Prowadnice liniowe

186 Prowadnice toczne b < l oraz T = T 1 +T 2 Opory ruchu prowadnicy na rolkach są równe: M t , T1 D R1 f 0, R1 M t , T2 D R2 f 0, R2 ' d ' d Ostatecznie siła tarcia T jest równa: ' d T T1 T2 (R1 R2) D 2f Q ' d D 2f gdzie: obliczeniowy współczynnik tarcia łożyska ślizgowego lub, w przypadku łożyskowania tocznego, obliczeniowy współczynnik tarcia tocznego zredukowany do średnicy czopa, f współczynnik tarcia tocznego rolki po bieżni, Q ciężar wózka Prowadnice liniowe

187 Prowadnice toczne Jeśli rolki są łożyskowane ślizgowo, to d >> 2f. Wtedy siła oporów ruchu T jest, w przybliżeniu, równa: T Q ' d D 2f Q' d D Prowadzenie walca na rolkach, w postaci łożysk tocznych, z kasowaniem luzu w prowadnicy. 1 łożysko toczne (rolka), 2 nakrętka mocująca, 3 wałek mimośrodowy, 4 prowadzony walec Prowadnice liniowe

188 Prowadnice liniowe toczne Prowadzenie na rolkach wózka maszyny do pisania: 1 rolki stożkowe, 2 i 4 prowadnice walcowe, 3 rolka walcowa zapobiegająca obrotowi wokół osi prowadnicy 2 Prowadnice liniowe

189 Prowadnice liniowe toczne Prowadnice stolika przyrządu pomiarowego ze swobodnymi elementami tocznymi: a) z luzem poprzecznym, b) bez luzu poprzecznego Prowadnice liniowe

190 Prowadnice z zamkniętym obiegiem kulek 1 bieżnia w pierścieniu zewnętrznym, 2 kulka, 3 prowadnica kulek Prowadnice liniowe

191 Prowadnice liniowe toczne Prowadnice liniowe

192 Miniaturowe prowadnice liniowe Prowadnice liniowe

193 Prowadnice liniowe Prowadnice liniowe

194 Mechanizmy gwintowe Mechanizmy ruchu liniowego

195 Mechanizmy gwintowe proste s P 2 c P skok gwintu, s liniowe przemieszczenie nakrętki 3, - kąt obrotu śruby 2 - przy dobrym smarowaniu sprawność około 30%, - czułość, tj. przesunięcie nakrętki s odpowiadające najmniejszemu możliwemu obrotowi śruby, zależy od podziałki (skoku) P gwintu Mechanizmy ruchu liniowego

Podstawy Konstrukcji Urządzeń Precyzyjnych

Podstawy Konstrukcji Urządzeń Precyzyjnych Studia Inżynierskie Dzienne (I stopnia) Wydział Mechatroniki Politechniki Warszawskiej Podstawy Konstrukcji Urządzeń Precyzyjnych Wykład sem. 4 Przekładnie mechaniczne 1 Przekładnie mechaniczne 2 Mechanizmy

Bardziej szczegółowo

Podstawy Konstrukcji Urządzeń Precyzyjnych

Podstawy Konstrukcji Urządzeń Precyzyjnych Studia Inżynierskie Dzienne (I stopnia) Wydział Mechatroniki Politechniki Warszawskiej Podstawy Konstrukcji Urządzeń Precyzyjnych Wykład sem. 4 Przekładnie mechaniczne 1 Sprzęgła Mechanizmy ruchu liniowego

Bardziej szczegółowo

PRZEKŁADNIE CIERNE PRZEKŁADNIE MECHANICZNE ZĘBATE CIĘGNOWE CIERNE ŁAŃCUCHOWE. a) o przełożeniu stałym. b) o przełożeniu zmiennym

PRZEKŁADNIE CIERNE PRZEKŁADNIE MECHANICZNE ZĘBATE CIĘGNOWE CIERNE ŁAŃCUCHOWE. a) o przełożeniu stałym. b) o przełożeniu zmiennym PRZEKŁADNIE CIERNE PRZEKŁADNIE MECHANICZNE ZĘBATE CIĘGNOWE CIERNE PASOWE LINOWE ŁAŃCUCHOWE a) o przełożeniu stałym a) z pasem płaskim a) łańcych pierścieniowy b) o przełożeniu zmiennym b) z pasem okrągłym

Bardziej szczegółowo

1. Zasady konstruowania elementów maszyn

1. Zasady konstruowania elementów maszyn 3 Przedmowa... 10 O Autorów... 11 1. Zasady konstruowania elementów maszyn 1.1 Ogólne zasady projektowania.... 14 Pytania i polecenia... 15 1.2 Klasyfikacja i normalizacja elementów maszyn... 16 1.2.1.

Bardziej szczegółowo

W budowie maszyn poprzez sprzęgło rozumie się urządzenie (mechanizm) służące do łączenia ze sobą dwóch wałów celem przeniesienia momentu skręcającego

W budowie maszyn poprzez sprzęgło rozumie się urządzenie (mechanizm) służące do łączenia ze sobą dwóch wałów celem przeniesienia momentu skręcającego SPRZĘGŁA W budowie maszyn poprzez sprzęgło rozumie się urządzenie (mechanizm) służące do łączenia ze sobą dwóch wałów celem przeniesienia momentu skręcającego bez zmiany jego wartości i kierunku. W ogólnym

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Przedmowa 11

Spis treści. Przedmowa 11 Przykłady obliczeń z podstaw konstrukcji maszyn. [Tom] 2, Łożyska, sprzęgła i hamulce, przekładnie mechaniczne / pod redakcją Eugeniusza Mazanka ; autorzy: Andrzej Dziurski, Ludwik Kania, Andrzej Kasprzycki,

Bardziej szczegółowo

Instytut Konstrukcji Maszyn, Instytut Pojazdów Szynowych 1

Instytut Konstrukcji Maszyn, Instytut Pojazdów Szynowych 1 1. SPRZĘGŁO TULEJOWE. Sprawdzić nośność sprzęgła z uwagi na naciski powierzchniowe w rowkach wpustowych. Przyjąć, że p dop = 60 Pa. Zaproponować sposób zabezpieczenia tulei przed przesuwaniem się wzdłuż

Bardziej szczegółowo

OBLICZANIE KÓŁK ZĘBATYCH

OBLICZANIE KÓŁK ZĘBATYCH OBLICZANIE KÓŁK ZĘBATYCH koło podziałowe linia przyporu P R P N P O koło podziałowe Najsilniejsze zginanie zęba następuje wówczas, gdy siła P N jest przyłożona u wierzchołka zęba. Siłę P N można rozłożyć

Bardziej szczegółowo

Wykład nr. 14 Inne wybrane rodzaje transmisji mocy

Wykład nr. 14 Inne wybrane rodzaje transmisji mocy Wykład nr. 14 Inne wybrane rodzaje transmisji mocy Przekładnie łańcuchowe 1. Pojęcia podstawowe Przekładnia łańcuchowa składa się z dwóch lub więcej kół uzębionych, opasanych cięgnem - łańcuchem. Łańcuch

Bardziej szczegółowo

Koła stożkowe o zębach skośnych i krzywoliniowych oraz odpowiadające im zastępcze koła walcowe wytrzymałościowo równoważne

Koła stożkowe o zębach skośnych i krzywoliniowych oraz odpowiadające im zastępcze koła walcowe wytrzymałościowo równoważne Spis treści PRZEDMOWA... 9 1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA I KLASYFIKACJA PRZEKŁADNI ZĘBATYCH... 11 2. ZASTOSOWANIE I WYMAGANIA STAWIANE PRZEKŁADNIOM ZĘBATYM... 22 3. GEOMETRIA I KINEMATYKA PRZEKŁADNI WALCOWYCH

Bardziej szczegółowo

Przekładnie cierne. Rozdział

Przekładnie cierne. Rozdział 6 1 Rozdział Przekładnie cierne Przekładnią cierną nazywa się taką, w której siła jest przekazywana między elementami ruchowymi dzięki sile tarcia, bez elementu pośredniego (jak np. pasek w przekładni

Bardziej szczegółowo

Podstawy Konstrukcji Maszyn

Podstawy Konstrukcji Maszyn Podstawy Konstrukcji Maszyn PRZEKŁADNIE PASOWE 1 Przekładnie pasowe Przekładnie pasowe służą do przenoszenia mocy za pośrednictwem cięgien w postaci pasów. Przekładnia pasowa cierna składa się z dwóch

Bardziej szczegółowo

3. Wstępny dobór parametrów przekładni stałej

3. Wstępny dobór parametrów przekładni stałej 4,55 n1= 3500 obr/min n= 1750 obr/min N= 4,55 kw 0,70 1,00 16 37 1,41 1,4 8 30,7 1,41 1. Obliczenie momentu Moment na kole n1 obliczam z zależności: 9550 9550 Moment na kole n obliczam z zależności: 9550

Bardziej szczegółowo

Przekładnie cięgnowe. Rozdział. Główne właściwości przekładni cięgnowych

Przekładnie cięgnowe. Rozdział. Główne właściwości przekładni cięgnowych 5 1 Rozdział Przekładnie cięgnowe W przekładniach cięgnowych ruch i energia przenoszona jest za pomocą cięgna, które ma postać paska, linki lub podobnego elementu, np. łańcucha. Cięgno jest dość sztywne

Bardziej szczegółowo

Politechnika Poznańska Instytut Technologii Mechanicznej. Laboratorium MASZYN I URZĄDZEŃ TECHNOLOGICZNYCH. Nr 2

Politechnika Poznańska Instytut Technologii Mechanicznej. Laboratorium MASZYN I URZĄDZEŃ TECHNOLOGICZNYCH. Nr 2 Politechnika Poznańska Instytut Technologii Mechanicznej Laboratorium MASZYN I URZĄDZEŃ TECHNOLOGICZNYCH Nr 2 POMIAR I KASOWANIE LUZU W STOLE OBROTOWYM NC Poznań 2008 1. CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest

Bardziej szczegółowo

Badanie przekładni cięgnowej z pasami klinowymi

Badanie przekładni cięgnowej z pasami klinowymi POLITECHNIKA BIAŁOTOCKA WYDZIAŁ MECHANICZNY Katedra Budowy i Eksploatacji Maszyn Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu: PODTAWY KONTRUKCJI MAZYN II Temat ćwiczenia: Badanie przekładni cięgnowej

Bardziej szczegółowo

SPRZĘGŁA MIMOŚRODOWE INKOMA TYP KWK Inkocross

SPRZĘGŁA MIMOŚRODOWE INKOMA TYP KWK Inkocross - 2 - Spis treści 1.1 Sprzęgło mimośrodowe INKOMA Inkocross typ KWK - Informacje ogólne... - 3-1.2 Sprzęgło mimośrodowe INKOMA Inkocross typ KWK - Informacje techniczne... - 4-1.3 Sprzęgło mimośrodowe

Bardziej szczegółowo

Zespół Szkół Nr 1 im. Jana Kilińskiego w Pabianicach Przedmiot: Proces projektowania części maszyn

Zespół Szkół Nr 1 im. Jana Kilińskiego w Pabianicach Przedmiot: Proces projektowania części maszyn Zespół Szkół Nr im. Jana Kilińskiego w Pabianicach Projektowanie sprzęgieł Obliczanie sprzęgieł polega na wyznaczeniu przenoszonego momentu obrotowego (równego momentowi skręcającemu) i obliczeniu wymiarów.

Bardziej szczegółowo

Podstawy Konstrukcji Urządzeń Precyzyjnych

Podstawy Konstrukcji Urządzeń Precyzyjnych Podstawy Konstrukcji Urządzeń Precyzyjnych Materiały pomocnicze do ćwiczeń projektowych. Zespół napędu liniowego - 1 Algorytm obliczeń wstępnych Preskrypt: Opracował dr inż. Wiesław Mościcki Warszawa 2018

Bardziej szczegółowo

Dla nowoczesnych zespołów napędowych TOOLFLEX. Sprzęgło mieszkowe TOOLFLEX RADEX-NC ROTEX GS

Dla nowoczesnych zespołów napędowych TOOLFLEX. Sprzęgło mieszkowe TOOLFLEX RADEX-NC ROTEX GS przęgło mieszkowe ROTEX G TOOLFLEX RADEX-NC 119 przęgło mieszkowe przęgło sprawdziło się już wielokrotnie (sprzęgło mieszkowe). Najbardziej istotnymi cechami są: dobra kompensacja odchyłek (osiowej, promieniowej

Bardziej szczegółowo

PL B1. POLITECHNIKA RZESZOWSKA IM. IGNACEGO ŁUKASIEWICZA, Rzeszów, PL BUP 11/16

PL B1. POLITECHNIKA RZESZOWSKA IM. IGNACEGO ŁUKASIEWICZA, Rzeszów, PL BUP 11/16 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 228639 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 410211 (22) Data zgłoszenia: 21.11.2014 (51) Int.Cl. F16H 57/12 (2006.01)

Bardziej szczegółowo

Politechnika Poznańska Wydział Inżynierii Zarządzania. Wprowadzenie do techniki tarcie ćwiczenia

Politechnika Poznańska Wydział Inżynierii Zarządzania. Wprowadzenie do techniki tarcie ćwiczenia Politechnika Poznańska Wydział Inżynierii Zarządzania Wprowadzenie do techniki tarcie ćwiczenia Model Charlesa Coulomb a (1785) Charles Coulomb (1736 1806) pierwszy pełny matematyczny opis, (tzw. elastyczne

Bardziej szczegółowo

(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1

(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 174162 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 303848 (51) IntCl6: F16H 1/14 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 14.06.1994 (54)

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM PKM. Katedra Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn. Badanie statycznego i kinetycznego współczynnika tarcia dla wybranych skojarzeń ciernych

LABORATORIUM PKM. Katedra Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn. Badanie statycznego i kinetycznego współczynnika tarcia dla wybranych skojarzeń ciernych LABORATORIUM PKM Badanie statycznego i kinetycznego współczynnika tarcia dla wybranych skojarzeń ciernych Katedra Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn Katedra Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn Opracowanie

Bardziej szczegółowo

I. Wstępne obliczenia

I. Wstępne obliczenia I. Wstępne obliczenia Dla złącza gwintowego narażonego na rozciąganie ze skręcaniem: 0,65 0,85 Przyjmuję 0,70 4 0,7 0,7 0,7 A- pole powierzchni przekroju poprzecznego rdzenia śruby 1,9 2,9 Q=6,3kN 13,546

Bardziej szczegółowo

PL B1. LISICKI JANUSZ ZAKŁAD PRODUKCYJNO HANDLOWO USŁUGOWY EXPORT IMPORT, Pukinin, PL BUP 17/16. JANUSZ LISICKI, Pukinin, PL

PL B1. LISICKI JANUSZ ZAKŁAD PRODUKCYJNO HANDLOWO USŁUGOWY EXPORT IMPORT, Pukinin, PL BUP 17/16. JANUSZ LISICKI, Pukinin, PL PL 226242 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 226242 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 411231 (51) Int.Cl. A01D 46/26 (2006.01) A01D 46/00 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM PKM. Katedra Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn. Badanie statycznego i kinetycznego współczynnika tarcia dla wybranych skojarzeń ciernych

LABORATORIUM PKM. Katedra Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn. Badanie statycznego i kinetycznego współczynnika tarcia dla wybranych skojarzeń ciernych LABORATORIUM PKM Badanie statycznego i kinetycznego współczynnika tarcia dla wybranych skojarzeń ciernych Katedra Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn Katedra Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn Opracowanie

Bardziej szczegółowo

Podstawowe przypadki (stany) obciążenia elementów : 1. Rozciąganie lub ściskanie 2. Zginanie 3. Skręcanie 4. Ścinanie

Podstawowe przypadki (stany) obciążenia elementów : 1. Rozciąganie lub ściskanie 2. Zginanie 3. Skręcanie 4. Ścinanie Podstawowe przypadki (stany) obciążenia elementów : 1. Rozciąganie lub ściskanie 2. Zginanie 3. Skręcanie 4. Ścinanie Rozciąganie lub ściskanie Zginanie Skręcanie Ścinanie 1. Pręt rozciągany lub ściskany

Bardziej szczegółowo

OSIE ELEKTRYCZNE SERII SHAK GANTRY

OSIE ELEKTRYCZNE SERII SHAK GANTRY OSIE ELEKTRYCZNE SERII SHAK GANTRY 1 OSIE ELEKTRYCZNE SERII SHAK GANTRY Osie elektryczne serii SHAK GANTRY stanowią zespół zmontowanych osi elektrycznych SHAK zapewniający obsługę dwóch osi: X oraz Y.

Bardziej szczegółowo

PL 210777 B1. UNIWERSYTET PRZYRODNICZY W LUBLINIE, Lublin, PL 21.01.2008 BUP 02/08 29.02.2012 WUP 02/12. ZBIGNIEW OSZCZAK, Lublin, PL

PL 210777 B1. UNIWERSYTET PRZYRODNICZY W LUBLINIE, Lublin, PL 21.01.2008 BUP 02/08 29.02.2012 WUP 02/12. ZBIGNIEW OSZCZAK, Lublin, PL RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 210777 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 380160 (51) Int.Cl. F16D 13/75 (2006.01) F16C 1/22 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22)

Bardziej szczegółowo

OSIE ELEKTRYCZNE SERII SVAK

OSIE ELEKTRYCZNE SERII SVAK OSIE ELEKTRYCZNE SERII SVAK 1 OSIE ELEKTRYCZNE SERII SVAK Jednostka liniowa serii SVAK to napęd paskowy ze stałym wózkiem i ruchomym profilem. Uzupełnia ona gamę osi elektrycznych Metal Work ułatwiając

Bardziej szczegółowo

Dobór sprzęgieł hydrokinetycznych 179 Bibliografia 183

Dobór sprzęgieł hydrokinetycznych 179 Bibliografia 183 Podstawy konstrukcji maszyn. T. 3 / autorzy: Tadeusz Kacperski, Andrzej Krukowski, Sylwester Markusik, Włodzimierz Ozimowski ; pod redakcją Marka Dietricha. wyd. 3, 3 dodr. Warszawa, 2015 Spis treści 1.

Bardziej szczegółowo

PL B1. POLITECHNIKA RZESZOWSKA IM. IGNACEGO ŁUKASIEWICZA, Rzeszów, PL BUP 21/15

PL B1. POLITECHNIKA RZESZOWSKA IM. IGNACEGO ŁUKASIEWICZA, Rzeszów, PL BUP 21/15 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 227819 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 407801 (22) Data zgłoszenia: 04.04.2014 (51) Int.Cl. F16H 1/16 (2006.01)

Bardziej szczegółowo

Podstawy skrzyni biegów

Podstawy skrzyni biegów Układ napędowy - podzespoły Podstawy skrzyni biegów opracowanie mgr inż. Ireneusz Kulczyk aktualizacja 02.2011 07.2011 2015 12.2017 Zespół Szkół Samochodowych w Bydgoszczy Sprawdziany Wykład Linia ciągła

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wstęp Część I STATYKA

Spis treści. Wstęp Część I STATYKA Spis treści Wstęp... 15 Część I STATYKA 1. WEKTORY. PODSTAWOWE DZIAŁANIA NA WEKTORACH... 17 1.1. Pojęcie wektora. Rodzaje wektorów... 19 1.2. Rzut wektora na oś. Współrzędne i składowe wektora... 22 1.3.

Bardziej szczegółowo

(13) B1 F16H 1/16 F16H 57/12

(13) B1 F16H 1/16 F16H 57/12 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 164105 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 288497 Urząd Patentowy (22) Data zgłoszenia: 20.12.1990 Rzeczypospolitej Polskiej (51) IntCl5: F16H 1/16 F16H

Bardziej szczegółowo

ŁĄCZENIA KSZTAŁTOWE POŁĄ TOWE. Klasyfikacja połączeń maszynowych POŁĄCZENIA. rozłączne. nierozłączne. siły przyczepności siły tarcia.

ŁĄCZENIA KSZTAŁTOWE POŁĄ TOWE. Klasyfikacja połączeń maszynowych POŁĄCZENIA. rozłączne. nierozłączne. siły przyczepności siły tarcia. POŁĄ ŁĄCZENIA KSZTAŁTOWE TOWE Klasyfikacja połączeń maszynowych POŁĄCZENIA nierozłączne rozłączne siły spójności siły tarcia siły przyczepności siły tarcia siły kształtu spawane zgrzewane lutowane zawalcowane

Bardziej szczegółowo

Struktura manipulatorów

Struktura manipulatorów Temat: Struktura manipulatorów Warianty struktury manipulatorów otrzymamy tworząc łańcuch kinematyczny o kolejnych osiach par kinematycznych usytuowanych pod kątem prostym. W ten sposób w zależności od

Bardziej szczegółowo

2011-05-17. Przekładnie łańcuchowe

2011-05-17. Przekładnie łańcuchowe Przekładnie łańcuchowe 1 1. Pojęcia podstawowe Przekładnia łańcuchowa składa się z dwóch lub więcej kół uzębionych, opasanych cięgnem - łańcuchem. Łańcuch składa się z szeregu ogniw połączonych przegubowo.

Bardziej szczegółowo

ności od kinematyki zazębie

ności od kinematyki zazębie Klasyfikacja przekładni zębatych z w zależno ności od kinematyki zazębie bień PRZEKŁADNIE ZĘBATE CZOŁOWE ŚRUBOWE WALCOWE (równoległe) STOŻKOWE (kątowe) HIPERBOIDALNE ŚLIMAKOWE o zebach prostych o zębach

Bardziej szczegółowo

PL B1. POLITECHNIKA POZNAŃSKA, Poznań, PL BUP 03/08. BOGDAN BRANOWSKI, Poznań, PL JAROSŁAW FEDORCZUK, Poznań, PL

PL B1. POLITECHNIKA POZNAŃSKA, Poznań, PL BUP 03/08. BOGDAN BRANOWSKI, Poznań, PL JAROSŁAW FEDORCZUK, Poznań, PL RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 211706 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 380288 (51) Int.Cl. B62M 11/14 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 21.07.2006

Bardziej szczegółowo

Podstawy skrzyni biegów

Podstawy skrzyni biegów Układ napędowy - podzespoły Podstawy skrzyni biegów opracowanie mgr inż. Ireneusz Kulczyk aktualizacja 02.2011 07.2011 2015 Zespół Szkół Samochodowych w Bydgoszczy Wykład Linia ciągła skrzynka z biegiem

Bardziej szczegółowo

SZKOŁA POLICEALNA dla dorosłych

SZKOŁA POLICEALNA dla dorosłych SZKOŁA POLICEALNA dla dorosłych www. samochodowka.edu.pl Kierunek kształcenia w zawodzie: Przedmiot: dr inż. Janusz Walkowiak SKRZYNIE BIEGÓW PLAN WYKŁADU 1. Zadanie skrzyni biegów w pojazdach samochodowych

Bardziej szczegółowo

PRZEKŁADNIE ŁAŃCUCHOWE

PRZEKŁADNIE ŁAŃCUCHOWE PRZEKŁADNIE ŁAŃCUCHOWE Przekładnie łańcuchowe znajdują zastosowanie ( szczególnie przy dużych odległościach osi ) do przenoszenia mocy, jako środki napędu w różnego rodzaju maszynach i urządzeniach przemysłowych

Bardziej szczegółowo

1. Obliczenia wytrzymałościowe elementów maszyn przy obciążeniu zmiennym PRZEDMOWA 11

1. Obliczenia wytrzymałościowe elementów maszyn przy obciążeniu zmiennym PRZEDMOWA 11 SPIS TREŚCI 1. Obliczenia wytrzymałościowe elementów maszyn przy obciążeniu zmiennym PRZEDMOWA 11 1. ZARYS DYNAMIKI MASZYN 13 1.1. Charakterystyka ogólna 13 1.2. Drgania mechaniczne 17 1.2.1. Pojęcia podstawowe

Bardziej szczegółowo

PL B1. ŻBIKOWSKI JERZY, Zielona Góra, PL BUP 03/06. JERZY ŻBIKOWSKI, Zielona Góra, PL WUP 09/11 RZECZPOSPOLITA POLSKA

PL B1. ŻBIKOWSKI JERZY, Zielona Góra, PL BUP 03/06. JERZY ŻBIKOWSKI, Zielona Góra, PL WUP 09/11 RZECZPOSPOLITA POLSKA RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 209441 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 369279 (51) Int.Cl. F16H 7/06 (2006.01) F16G 13/06 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22)

Bardziej szczegółowo

Hamulce elektromagnetyczne. EMA ELFA Fabryka Aparatury Elektrycznej Sp. z o.o. w Ostrzeszowie

Hamulce elektromagnetyczne. EMA ELFA Fabryka Aparatury Elektrycznej Sp. z o.o. w Ostrzeszowie Hamulce elektromagnetyczne EMA ELFA Fabryka Aparatury Elektrycznej Sp. z o.o. w Ostrzeszowie Elektromagnetyczne hamulce i sprzęgła proszkowe Sposób oznaczania zamówienia P Wielkość mechaniczna Odmiana

Bardziej szczegółowo

(12) OPIS PATENTOWY (19)PL (11) (13) B1

(12) OPIS PATENTOWY (19)PL (11) (13) B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19)PL (11)160312 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 280556 (51) IntCl5: Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 04.07.1989 F16H 57/12 (54)

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM PKM. Katedra Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn. Badanie statycznego i kinetycznego współczynnika tarcia dla wybranych skojarzeń ciernych

LABORATORIUM PKM. Katedra Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn. Badanie statycznego i kinetycznego współczynnika tarcia dla wybranych skojarzeń ciernych LABORATORIUM PKM Badanie statycznego i kinetycznego współczynnika tarcia dla wybranych skojarzeń ciernych Katedra Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn Katedra Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn BUDOWA STANOWISKA

Bardziej szczegółowo

(73) Uprawniony z patentu: (43) Zgłoszenie ogłoszono: Wyższa Szkoła Inżynierska, Koszalin, PL

(73) Uprawniony z patentu: (43) Zgłoszenie ogłoszono: Wyższa Szkoła Inżynierska, Koszalin, PL RZECZPOSPOLITA POLSKA (12)OPIS PATENTOWY (19)PL (11)164102 (13) B1 (21) N um er zgłoszenia: 288495 Urząd Patentowy (22) D ata zgłoszenia: 20.12.1990 Rzeczypospolitej Polskiej (51) IntCl5: F16H 1/16 F16H

Bardziej szczegółowo

Bezluzowe sprzęgła przeciążeniowe SAFEMAX

Bezluzowe sprzęgła przeciążeniowe SAFEMAX Bezluzowe sprzęgła SAFEMAX Spis treści Bezluzowe sprzęgła SAFEMAX Str. Opis 73 Cechy 74 Symbol 74 Bezluzowe sprzęgła SAFEMAX SIT GLS/SG/N 75 Bezluzowe sprzęgła SAFEMAX SIT GLS/SG/N ze sprzęgłami TRASCO

Bardziej szczegółowo

Wymiary tolerowane i pasowania. Opracował: mgr inż. Józef Wakuła

Wymiary tolerowane i pasowania. Opracował: mgr inż. Józef Wakuła Wymiary tolerowane i pasowania Opracował: mgr inż. Józef Wakuła Pojęcia podstawowe Wykonanie przedmiotu zgodnie z podanymi na rysunku wymiarami, z uwagi na ograniczone dokładności wykonawcze oraz pomiarowe

Bardziej szczegółowo

Podstawy Konstrukcji Maszyn

Podstawy Konstrukcji Maszyn 0-05-7 Podstawy Konstrukcji Maszyn Część Wykład nr.3. Przesunięcie zarysu przypomnienie znanych zagadnień (wykład nr. ) Zabieg przesunięcia zarysu polega na przybliżeniu lub oddaleniu narzędzia od osi

Bardziej szczegółowo

(13) B1 (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) PL B1 F16H 3/62

(13) B1 (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) PL B1 F16H 3/62 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 176935 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 309072 (22) Data zgłoszenia: 09.06.1995 (51) IntCl6: F16H 3/62 (54)

Bardziej szczegółowo

1. STRUKTURA MECHANIZMÓW 1.1. POJĘCIA PODSTAWOWE

1. STRUKTURA MECHANIZMÓW 1.1. POJĘCIA PODSTAWOWE 1. STRUKTURA MECHANIZMÓW 1.1. POJĘCIA PODSTAWOWE 1.1.1. Człon mechanizmu Człon mechanizmu to element konstrukcyjny o dowolnym kształcie, ruchomy bądź nieruchomy, zwany wtedy podstawą, niepodzielny w aspekcie

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Nr ćwiczenia : 7

INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Nr ćwiczenia : 7 Przedmiot : OBRÓBKA SKRAWANIEM I NARZĘDZIA Temat: Szlifowanie cz. II. KATEDRA TECHNIK WYTWARZANIA I AUTOMATYZACJI INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Nr ćwiczenia : 7 Kierunek: Mechanika i Budowa Maszyn

Bardziej szczegółowo

Politechnika Białostocka INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH

Politechnika Białostocka INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Politechnika Białostocka Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Temat ćwiczenia: Próba skręcania pręta o przekroju okrągłym Numer ćwiczenia: 4 Laboratorium z

Bardziej szczegółowo

PIERŚCIENIE ROZPRĘŻNO ZACISKOWE PREMIUM

PIERŚCIENIE ROZPRĘŻNO ZACISKOWE PREMIUM -2- Spis treści 1.1 Pierścienie rozprężno-zaciskowe RfN 7013 - ogólna charakterystyka... 3 1.2 Pierścienie rozprężno-zaciskowe typ RfN 7013.0 - Tabela wymiarowa... 4 1.3 Pierścienie rozprężno-zaciskowe

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE I KYTERIA OCENIANIA E3. KOMPUTEROWE PROJEKTOWANIE CZĘŚCI MASZYN

WYMAGANIA EDUKACYJNE I KYTERIA OCENIANIA E3. KOMPUTEROWE PROJEKTOWANIE CZĘŚCI MASZYN WYMAGANIA EDUKACYJNE I KYTERIA OCENIANIA zawód: Technik mechatronik E3. KOMUTEROWE ROJEKTOWANIE CZĘŚCI MASZYN E3.01. rojektowanie połączeń rozłącznych i nierozłącznych E3.02. rojektowanie podzespołów osi

Bardziej szczegółowo

Dobór silnika serwonapędu. (silnik krokowy)

Dobór silnika serwonapędu. (silnik krokowy) Dobór silnika serwonapędu (silnik krokowy) Dane wejściowe napędu: Masa całkowita stolika i przedmiotu obrabianego: m = 40 kg Współczynnik tarcia prowadnic = 0.05 Współczynnik sprawności przekładni śrubowo

Bardziej szczegółowo

Rozróżnia proste przypadki obciążeń elementów konstrukcyjnych

Rozróżnia proste przypadki obciążeń elementów konstrukcyjnych roces projektowania części maszyn Wpisany przez iotr ustelny Moduł: roces projektowania części maszyn Typ szkoły: Technikum Jednostka modułowa C rojektowanie połączeń rozłącznych i nierozłącznych Zna ogólne

Bardziej szczegółowo

Badanie wpływu obciążenia na sprawność przekładni falowej

Badanie wpływu obciążenia na sprawność przekładni falowej Zakład Podstaw Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn Instytut Podstaw Budowy Maszyn Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych Politechnika Warszawska dr inż. Benedykt Ponder dr inż. Szymon Dowkontt Laboratorium

Bardziej szczegółowo

Podstawy Konstrukcji Maszyn

Podstawy Konstrukcji Maszyn Podstawy Konstrukcji Maszyn Część Wykład nr. 1 1. Podstawowe prawo zazębienia I1 przełożenie kinematyczne 1 i 1 = = ω ω r r w w1 1 . Rozkład prędkości w zazębieniu 3 4 3. Zarys cykloidalny i ewolwentowy

Bardziej szczegółowo

Siłownik liniowy z serwonapędem

Siłownik liniowy z serwonapędem Siłownik liniowy z serwonapędem Zastosowanie: przemysłowe systemy automatyki oraz wszelkie aplikacje wymagające bardzo dużych prędkości przy jednoczesnym zastosowaniu dokładnego pozycjonowania. www.linearmech.it

Bardziej szczegółowo

(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1

(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 178576 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 310479 (22) Data zgłoszenia: 13.09.1995 (51) IntCl6: F16H 7/04 F16H

Bardziej szczegółowo

PL B1. PRZEDSIĘBIORSTWO CONCEPT STAL B&S LEJMAN SPÓŁKA JAWNA, Chełm, PL BUP 26/15. STANISŁAW LEJMAN, Chełm, PL

PL B1. PRZEDSIĘBIORSTWO CONCEPT STAL B&S LEJMAN SPÓŁKA JAWNA, Chełm, PL BUP 26/15. STANISŁAW LEJMAN, Chełm, PL PL 223981 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 223981 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 408597 (51) Int.Cl. F16H 7/02 (2006.01) F16H 7/08 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej

Bardziej szczegółowo

MECHANIKA 2 RUCH POSTĘPOWY I OBROTOWY CIAŁA SZTYWNEGO. Wykład Nr 2. Prowadzący: dr Krzysztof Polko

MECHANIKA 2 RUCH POSTĘPOWY I OBROTOWY CIAŁA SZTYWNEGO. Wykład Nr 2. Prowadzący: dr Krzysztof Polko MECHANIKA 2 Wykład Nr 2 RUCH POSTĘPOWY I OBROTOWY CIAŁA SZTYWNEGO Prowadzący: dr Krzysztof Polko WSTĘP z r C C(x C,y C,z C ) r C -r B B(x B,y B,z B ) r C -r A r B r B -r A A(x A,y A,z A ) Ciało sztywne

Bardziej szczegółowo

Przekładnie ślimakowe / Henryk Grzegorz Sabiniak. Warszawa, cop Spis treści

Przekładnie ślimakowe / Henryk Grzegorz Sabiniak. Warszawa, cop Spis treści Przekładnie ślimakowe / Henryk Grzegorz Sabiniak. Warszawa, cop. 2016 Spis treści Przedmowa XI 1. Podział przekładni ślimakowych 1 I. MODELOWANIE I OBLICZANIE ROZKŁADU OBCIĄŻENIA W ZAZĘBIENIACH ŚLIMAKOWYCH

Bardziej szczegółowo

NAPĘDY MASZYN TECHNOLOGICZNYCH

NAPĘDY MASZYN TECHNOLOGICZNYCH WYDZIAŁ BUDOWY MASZYN I ZARZĄDZANIA Instytut Technologii Mechanicznej ul. Piotrowo 3, 60-965 Poznań, tel. +48 61 665 2203, fax +48 61 665 2200 e-mail: office_mt@put.poznan.pl, www.put.poznan.pl MATERIAŁY

Bardziej szczegółowo

Projektowanie Systemów Elektromechanicznych. Wykład 3 Przekładnie

Projektowanie Systemów Elektromechanicznych. Wykład 3 Przekładnie Projektowanie Systemów Elektromechanicznych Wykła 3 Przekłanie Zębate: Proste; Złożone; Ślimakowe; Planetarne. Cięgnowe: Pasowe; Łańcuchowe; Linowe. Przekłanie Przekłanie Hyrauliczne: Hyrostatyczne; Hyrokinetyczne

Bardziej szczegółowo

RZECZPOSPOLITA OPIS PATENTOWY POLSKA

RZECZPOSPOLITA OPIS PATENTOWY POLSKA RZECZPOSPOLITA OPIS PATENTOWY 151 430 POLSKA Patent dodatkowy Int. Cl.«F1

Bardziej szczegółowo

Napędy urządzeń mechatronicznych - projektowanie. Ćwiczenie 1 Dobór mikrosilnika prądu stałego z przekładnią do pracy w warunkach ustalonych

Napędy urządzeń mechatronicznych - projektowanie. Ćwiczenie 1 Dobór mikrosilnika prądu stałego z przekładnią do pracy w warunkach ustalonych Napędy urządzeń mechatronicznych - projektowanie Dobór mikrosilnika prądu stałego z przekładnią do pracy w warunkach ustalonych Miniaturowy siłownik liniowy (Oleksiuk, Nitu 1999) Śrubowy mechanizm zamiany

Bardziej szczegółowo

Podstawy Konstrukcji Maszyn. Wykład nr. 13 Przekładnie zębate

Podstawy Konstrukcji Maszyn. Wykład nr. 13 Przekładnie zębate Podstawy Konstrukcji Maszyn Wykład nr. 13 Przekładnie zębate 1. Podział PZ ze względu na kształt bryły na której wykonano zęby A. walcowe B. stożkowe i inne 2. Podział PZ ze względu na kształt linii zębów

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH

INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH INSTYTUT MASZYN I URZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH Politechnika Śląska w Gliwicach INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH BADANIE TWORZYW SZTUCZNYCH OZNACZENIE WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH PRZY STATYCZNYM ROZCIĄGANIU

Bardziej szczegółowo

Precyzyjna przekładnia ślimakowa

Precyzyjna przekładnia ślimakowa RZECZPO SPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 164104 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 288496 ( 5 1 ) IntCI5: F16H 1/16 F16H 57/02 Urząd Patentowy (22) Data zgłoszenia: 20.12.1990 Rzeczypospolitej

Bardziej szczegółowo

Sterowanie napędów maszyn i robotów

Sterowanie napędów maszyn i robotów Sterowanie napędów maszyn i robotów dr inż. akub ożaryn Wykład Instytut Automatyki i obotyki Wydział echatroniki Politechnika Warszawska, 014 Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego

Bardziej szczegółowo

Koła pasowe mogą być mocowane bezpośrednio na wałach silników lub maszyn, lub z zastosowaniem specjalnych podpór

Koła pasowe mogą być mocowane bezpośrednio na wałach silników lub maszyn, lub z zastosowaniem specjalnych podpór PRZEKŁADNIA PASOWA Model fenomologiczny przekładni pasowej Rys.1. Własności przekładni pasowych Podstawowymi zaletami przekładni pasowej są: - łagodzenie gwałtownych zmian obciążenia i tłumienie drgań

Bardziej szczegółowo

(13) B1 (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) PL B1 B23K 7/10 RZECZPOSPOLITA POLSKA. Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej

(13) B1 (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) PL B1 B23K 7/10 RZECZPOSPOLITA POLSKA. Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 175070 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 306629 Data zgłoszenia: 29.12.1994 (51) IntCl6: B23K 7/10 (54) Przecinarka

Bardziej szczegółowo

(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1

(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1 RZECZPO SPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 159113 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 279432 (51) IntCl5: A23N 17/02 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 11.05.1989 (54)Gniotownik

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie modułu Younga metodą strzałki ugięcia

Wyznaczanie modułu Younga metodą strzałki ugięcia Ćwiczenie M12 Wyznaczanie modułu Younga metodą strzałki ugięcia M12.1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest wyznaczenie wartości modułu Younga różnych materiałów poprzez badanie strzałki ugięcia wykonanych

Bardziej szczegółowo

PL B1. POLITECHNIKA POZNAŃSKA, Poznań, PL BUP 14/14. BARTOSZ WIECZOREK, Poznań, PL MAREK ZABŁOCKI, Poznań, PL

PL B1. POLITECHNIKA POZNAŃSKA, Poznań, PL BUP 14/14. BARTOSZ WIECZOREK, Poznań, PL MAREK ZABŁOCKI, Poznań, PL PL 223142 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 223142 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 402275 (22) Data zgłoszenia: 28.12.2012 (51) Int.Cl.

Bardziej szczegółowo

Przekładnie zębate. Klasyfikacja przekładni zębatych. 1. Ze względu na miejsce zazębienia. 2. Ze względu na ruchomość osi

Przekładnie zębate. Klasyfikacja przekładni zębatych. 1. Ze względu na miejsce zazębienia. 2. Ze względu na ruchomość osi Przekładnie zębate Klasyfikacja przekładni zębatych 1. Ze względu na miejsce zazębienia O zazębieniu zewnętrznym O zazębieniu wewnętrznym 2. Ze względu na ruchomość osi O osiach stałych Planetarne przynajmniej

Bardziej szczegółowo

Podstawy konstruowania węzłów i części maszyn : podręcznik konstruowania / Leonid W. Kurmaz, Oleg L. Kurmaz. Kielce, 2011.

Podstawy konstruowania węzłów i części maszyn : podręcznik konstruowania / Leonid W. Kurmaz, Oleg L. Kurmaz. Kielce, 2011. Podstawy konstruowania węzłów i części maszyn : podręcznik konstruowania / Leonid W. Kurmaz, Oleg L. Kurmaz. Kielce, 2011 Spis treści Przedmowa 6 Wstęp 7 1. Wiadomości ogólne dotyczące procesu projektowania

Bardziej szczegółowo

ężyste) Połą łączenia podatne (spręż Charakterystyka elementów podatnych Charakterystyka sprężyn Klasyfikacja sprężyn Elementy gumowe

ężyste) Połą łączenia podatne (spręż Charakterystyka elementów podatnych Charakterystyka sprężyn Klasyfikacja sprężyn Elementy gumowe Połą łączenia podatne (spręż ężyste) Charakterystyka elementów podatnych Charakterystyka sprężyn Klasyfikacja sprężyn Elementy gumowe Połączenia podatne części maszynowych dokonuje się za pomocą łączników

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie współczynnika sprężystości sprężyn i ich układów

Wyznaczanie współczynnika sprężystości sprężyn i ich układów Ćwiczenie 63 Wyznaczanie współczynnika sprężystości sprężyn i ich układów 63.1. Zasada ćwiczenia W ćwiczeniu określa się współczynnik sprężystości pojedynczych sprężyn i ich układów, mierząc wydłużenie

Bardziej szczegółowo

(13) B1 PL B1. fig. 1 F16H 15/48 F16H 1/32. (54) Przekładnia obiegowa BUP 19/94 Szulc Henryk, Gdańsk, PL

(13) B1 PL B1. fig. 1 F16H 15/48 F16H 1/32. (54) Przekładnia obiegowa BUP 19/94 Szulc Henryk, Gdańsk, PL RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 169782 (13) B1 (21)Numer zgłoszenia: 298005 Urząd Patentowy (22) Data zgłoszenia: 05.03.1993 Rzeczypospolitej Polskiej (51) Int.Cl.6: F16H 1/32 F16H

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY KATEDRA KONSTRUKCJI I EKSPLOATACJI MASZYN

POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY KATEDRA KONSTRUKCJI I EKSPLOATACJI MASZYN POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY KATEDRA KONSTRUKCJI I EKSPLOATACJI MASZYN KOREKCJA ZAZĘBIENIA ĆWICZENIE LABORATORYJNE NR 5 Z PODSTAW KONSTRUKCJI MASZYN OPRACOWAŁ: dr inż. Jan KŁOPOCKI Gdańsk 2000

Bardziej szczegółowo

Zadanie 1: śruba rozciągana i skręcana

Zadanie 1: śruba rozciągana i skręcana Zadanie 1: śruba rozciągana i skręcana Cylindryczny zbiornik i jego pokrywę łączy osiem śrub M16 wykonanych ze stali C15 i osadzonych na kołnierzu. Średnica wewnętrzna zbiornika wynosi 200 mm. Zbiornik

Bardziej szczegółowo

Podstawy Konstrukcji Maszyn. Połączenia gwintowe

Podstawy Konstrukcji Maszyn. Połączenia gwintowe Podstawy Konstrukcji Maszyn Połączenia gwintowe Wprowadzenie Połączenia gwintowe są połączeniami kształtowymi rozłącznymi najczęściej stosowanymi w budowie maszyn. Zasadniczym elementem połączenia gwintowego

Bardziej szczegółowo

PROJEKT TECHNICZNY MECHANIZMU CHWYTAKA TYPU P-(O-O-O)

PROJEKT TECHNICZNY MECHANIZMU CHWYTAKA TYPU P-(O-O-O) PROJEKT TECHNICZNY MECHANIZMU CHWYTAKA TYPU P-(O-O-O) ZADANIE PROJEKTOWE: Zaprojektować chwytak do manipulatora przemysłowego wg zadanego schematu kinematycznego spełniający następujące wymagania: a) w

Bardziej szczegółowo

PL B1. KRUCZEK MAREK, Dębica, PL BUP 21/07. WIESŁAW GALEND, Tarnobrzeg, PL GUSTAW JADCZYK, Koniecpol, PL MAREK KRUCZEK, Dębica, PL

PL B1. KRUCZEK MAREK, Dębica, PL BUP 21/07. WIESŁAW GALEND, Tarnobrzeg, PL GUSTAW JADCZYK, Koniecpol, PL MAREK KRUCZEK, Dębica, PL PL 212309 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 212309 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 379363 (51) Int.Cl. B62M 7/12 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia:

Bardziej szczegółowo

Pytania przygotowujące do egzaminu z Wytrzymałości Materiałów sem. I studia niestacjonarne, rok ak. 2014/15

Pytania przygotowujące do egzaminu z Wytrzymałości Materiałów sem. I studia niestacjonarne, rok ak. 2014/15 Pytania przygotowujące do egzaminu z Wytrzymałości Materiałów sem. I studia niestacjonarne, rok ak. 2014/15 1. Warunkiem koniecznym i wystarczającym równowagi układu sił zbieżnych jest, aby a) wszystkie

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE NR.6. Temat : Wyznaczanie drgań mechanicznych przekładni zębatych podczas badań odbiorczych

ĆWICZENIE NR.6. Temat : Wyznaczanie drgań mechanicznych przekładni zębatych podczas badań odbiorczych ĆWICZENIE NR.6 Temat : Wyznaczanie drgań mechanicznych przekładni zębatych podczas badań odbiorczych 1. Wstęp W nowoczesnych przekładniach zębatych dąży się do uzyskania małych gabarytów w stosunku do

Bardziej szczegółowo

Jaki musi być kąt b, aby siła S potrzebna do wywołania poślizgu była minimalna G S

Jaki musi być kąt b, aby siła S potrzebna do wywołania poślizgu była minimalna G S Jaki musi być kąt b, aby siła potrzebna do wywołania poślizgu była minimalna G N b T PRAWA COULOMBA I MORENA: 1. iła tarcia jest niezależna od wielkości stykających się powierzchni i zależy tylko (jedynie)

Bardziej szczegółowo

Sterowanie napędów maszyn i robotów

Sterowanie napędów maszyn i robotów Sterowanie napędów maszyn i robotów dr inż. akub ożaryn Wykład. Instytut Automatyki i obotyki Wydział echatroniki Politechnika Warszawska, 014 Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego

Bardziej szczegółowo

STATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA

STATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA STATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA Próba statyczna rozciągania jest jedną z podstawowych prób stosowanych do określenia jakości materiałów konstrukcyjnych wg kryterium naprężeniowego w warunkach obciążeń statycznych.

Bardziej szczegółowo

STATYCZNA PRÓBA SKRĘCANIA

STATYCZNA PRÓBA SKRĘCANIA Mechanika i wytrzymałość materiałów - instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego: Wprowadzenie STATYCZNA PRÓBA SKRĘCANIA Opracowała: mgr inż. Magdalena Bartkowiak-Jowsa Skręcanie pręta występuje w przypadku

Bardziej szczegółowo

Interaktywna rama pomocnicza. Opis PGRT

Interaktywna rama pomocnicza. Opis PGRT Opis Opis to konstrukcja, której mocowanie sprawia, że dołączone do niej ramy współpracują niczym pojedyncza rama podwozia, a nie dwie osobne ramy. wykazuje znacznie większą odporność na ugięcie niż nieinteraktywna

Bardziej szczegółowo

Metrologia: charakterystyki podstawowych przyrządów pomiarowych. dr inż. Paweł Zalewski Akademia Morska w Szczecinie

Metrologia: charakterystyki podstawowych przyrządów pomiarowych. dr inż. Paweł Zalewski Akademia Morska w Szczecinie Metrologia: charakterystyki podstawowych przyrządów pomiarowych dr inż. Paweł Zalewski Akademia Morska w Szczecinie Przyrządy z noniuszami: Noniusz jest pomocniczą podziałką, służącą do powiększenia dokładności

Bardziej szczegółowo