Neologizmy (na przykładzie węgierskiego, fińskiego i udmurckiego)

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Neologizmy (na przykładzie węgierskiego, fińskiego i udmurckiego)"

Transkrypt

1 mgr Szymon Pawlas Katedra Hungarystyki Uniwersytet Warszawski referat wygłoszony podczas konferencji Studenckiego Koła Naukowego Językoznawców Uniwersytetu Wrocławskiego Problemy i zadania współczesnego językoznawstwa cz. IV Najnowsze teorie i metodologie Neologizmy (na przykładzie węgierskiego, fińskiego i udmurckiego) Słownictwo danego języka może być poszerzane z powodu zmiany rzeczywistości pozajęzykowej (objawiającej się np. w zmianie trybu życia, zmianie środowiska przyrodniczego czy w rozwoju technologicznym), innym czynnikiem wymuszającym powstawanie nowych słów jest dokonywanie przekładów dzieł literackich, tekstów religijnych (np. Biblii) czy prawniczych (np. konstytucji) na dany język, które to teksty przedstawiają nową dla danego języka rzeczywistość; wreszcie proces ten może być stymulowany puryzmem językowym, czyli dążeniem do zastępowania istniejących słów innymi, stanowiącymi neologizmy powstałe na bazie rdzennego słownictwa danego języka. Puryzm językowy jest dążeniem do zachowania czystości języka. Najprostszym sposobem uzupełniania słownictwa jest zapożyczanie słów z innych języków. Jest to rozwiązanie najprostsze, ponieważ nie wymaga wymyślania nowego wyrazu, którego znaczenie musiałoby być uzgodnione przez użytkowników języka. Zamiast tego przejmuje się obce słowo razem z jego, istniejącym już w języku źródłowym, znaczeniem. Częste są też zapożyczenia strukturalne, czyli kalki (np. węgierskie vasút utworzone na wzór niemieckiego Eisbahn). Właściwym tematem mojego referatu będą jednak neologizmy powstałe na bazie rodzimego słownictwa danego języka, utworzone (najczęściej sztucznie) za pomocą takich sposobów tworzenia nowych słów, jak derywacja i kompozycja. Derywacja to tworzenie nowych słów za pomocą dodawania do istniejących wyrazów (rdzeni) różnych sufiksów słowotwórczych, czyli afiksacja. Szczególnym przypadkiem derywacji jest derywacja wsteczna, czyli bezafiksalna. Kompozycja natomiast to łączenie rdzeni w jedną całość. Przykłady neologizmów dla mojego referatu zaczerpnąłem ze słownictwa języków ugrofińskich, a zwłaszcza trzech spośród nich węgierskiego, fińskiego i udmurckiego (którego dawna nazwa brzmi wotiacki). Dwa pierwsze z wymienionych to największe języki ugrofińskie, należące do dwóch odrębnych gałęzi tej rodziny (odpowiednio ugryjskiej oraz bałtycko-fińskiej w ramach fińsko-permskiej). Natomiast język udmurcki, jak większość języków ugrofińskich, występuje na terenie Federacji Rosyjskiej, a dokładniej mówi nim około pół miliona osób, głównie w Republice Udmurcji. Należy on do permskiej grupy fińsko-permskiej gałęzi drzewa języków ugrofińskich, czyli jest stosunkowo bliżej spokrewniony z językiem fińskim. Podobnie jak pozostałe języki występujące na terenie Federacji Rosyjskiej, udmurcki zapisywany jest alfabetem powstałym na bazie rosyjskiej grażdanki. Przy przytaczaniu przykładów udmurckich, obok oryginalnej ortografii, w nawiasach kwadratowych podaję zbliżoną wymowę polską.

2 Języki ugrofińskie są pod względem strukturalnym językami aglutynacyjnymi, co może ułatwiać tworzenie neologizmów, ponieważ umożliwia korzystanie z bogactwa formantów słowotwórczych. Innym faktem, który warto odnotować, jest obecność w najstarszej warstwie słownictwa języków ugrofińskich (a szczególnie języka udmurckiego) archaicznych złożeń powstałych z dwóch bliskoznacznych lub wzajemnie się uzupełniających elementów tworzących razem całość, np.: udmurckie ымныр [ymnyr] 'twarz' to wyraz złożony powstały przez połączenie ым 'usta' i ныр 'nos', нылпи [nylpi] 'dziecko' jest wyrazem, na który składa się ныл 'dziewczyna' i пи 'chłopiec'. Z kolei wyraz пельнянь [pelniań] 'pielmieni, uszka ' powstał przez złożenie пель 'ucho' i нянь 'chleb'. Podobnie węgierskie testvér 'rodzeństwo' ('brat' lub 'siostra') to złożenie test 'ciało' i vér 'krew', a fińskie maailma 'świat' to maa 'ziemia' i ilma 'powietrze'. Istnienie tego typu złożeń sprawia, że neologizmy utworzone na podobnej zasadzie, czyli przez kompozycję, nie są odczuwane jako obce i dobrze wpasowują się do systemu leksykalnego języka. Interesujący mnie nyelvújítás, czyli reforma języka węgierskiego (dosłownie odnowa języka ), to ruch, którego największa aktywność przypada na przełom XVIII i XIX wieku. Jego celem było stworzenie węgierskiej terminologii naukowej (czyli zastąpienie istniejących nazw łacińskich nowo utworzonymi wyrazami węgierskimi) oraz wzbogacenie słownictwa (na potrzeby poezji). Głównymi przedstawicielami byli m.in. pisarze Ferenc Kazinczy i Ferenc Kölcsey. Powstało wówczas około 10 tysięcy nowych słów, z czego duża część (kilka tysięcy) jest nadal używana obecnie. W języku fińskim nowe słowa powstawały po pierwsze w dobie Reformacji, w czasach kształtowania się fińskiego języka literackiego, kiedy bp Mikael Agricola przetłumaczył w latach czterdziestych XVI wieku na język fiński Nowy Testament, a także później, w dużej mierze za sprawą działalności słowotwórczej Eliasa Lönnrota (znanego głównie jako edytora Kalevali fińskiego eposu ludowego) w wieku XIX. Pierwsze tłumaczenia Ewangelii na język udmurcki datują się na lata czterdzieste XIX wieku, wtedy nastąpiła pierwsza fala świadomego poszerzania słownictwa. W latach dwudziestych XX wieku powołano radę rozwoju języka, na czele której stanął pisarz Gerd Kudziebaj. Podobną radę powołano w latach dziewięćdziesiatych XX wieku w celu dokonania tłumaczenia tekstu konstytucji Federacji Rosyjskiej na język udmurcki, powstało wtedy wiele słów z dziedziny terminologii prawniczej, ekonomicznej i naukowej. Radzie tej przewodził Iwan Wasiliewicz Tarakanow. We wszystkich wspomnianych językach neologizmy są tworzone również współcześnie, np. na nazwanie wytworów techniki przykładowo węgierska nazwa komputera to számítógép ( licząca maszyna ), fińska tietokone ( maszyna wiedzy ), a udmurckie лыдъян-ӵ отан техника [lydjan-czotan technika] oznacza technikę komputerową. Podczas reformy języka węgierskiego nowe słowa tworzono na różne sposoby, zarówno w zgodzie z dotychczasowym charakterem węgierskiego słowotwórstwa językowego, jak i poprzez wprowadzanie innowacji. Przykładem słowotwórstwa regularnego jest derywacja: wyraz forradalom 'rewolucja' powstał przez

3 dodanie do rdzenia forr- 'wrzeć' formantu -dalom, tworzącego od czasowników nomina essendi. Derywacja wsteczna: z wyrażenia egyetemben 'wszystko razem' utworzono, przez odrzucenie cząstki -ben (będącej końcówką przypadka inessivus), wyraz egyetem, którego obecne znaczenie to 'uniwersytet (wszechnica)'. Częstym sposobem tworzenia nowych słów była kompozycja, np. w ten sposób utworzono nazwy dziedzin nauki i tak wyraz nyelvtan 'gramatyka' złożony jest z wyrazów nyelv 'język' oraz tan 'nauka', podobnie vegytan 'chemia', gdzie pierwszym członem jest rdzeń vegy- 'mieszać'. Rendőr 'policjant' to w dosłownym tłumaczeniu stróż porządku : rend 'porządek' + őr 'stróż'. Jednakże odnowiciele języka sięgali nie tylko do istniejących już formantów słowotwórczych i nie ograniczali się do tworzenia kompozitów zgodnie ze zwyczajem języka węgierskiego, ale także tworzyli nowe słowa w sposób nieregularny, np. poprzez wyizolowanie całkowicie nowych formantów derywacyjnych. Jednym z tych, który się przyjął, i jest do dziś produktywny, jest formant -da, oznaczający miejsce czynności. Powstał on prawdopodobnie przez sztuczne wyodrębnienie z wyrazu csárda 'karczma' sam wyraz csárda jest jednak niepodzielny słowotwórczo i stanowi zapożyczenie słowiańskie. Formant -da jest obecny np. w rzeczowniku uszoda 'pływalnia', utworzonym od czasownika usz- 'pływać'. Mniej kontrowersyjne, choć również niezgodne z dotychczasowym słowotwórstwem, było tworzenie wyrazów złożonych, gdzie pierwszy człon jest czasownikiem, np. röpirat 'ulotka' od rdzenia röp- 'latać' i rzeczownika írat, oznaczającego efekt czynności pisania (od ír 'pisać'). Ciekawy sposób tworzenia nowych słów to kontaminacja, czyli zlewanie się dwóch wyrazów w jeden, o podobnym znaczeniu w ten sposób z wyrazu levegő 'powietrze' oraz ég 'niebo' powstała cząstka lég oznaczająca 'powietrze' w wyrazach złożonych takich jak légcső 'tchawica' (lég + cső 'rura'). Odnowiciele języka korzystali również z zapożyczeń wewnętrznych, tzn. sięgali do słów mających dotychczas zasięg jedynie gwarowy i wprowadzali je do języka ogólnego, np. hülye 'głupiec'; przywracali także do obiegu słowa zapomniane, np.év 'rok' zamiast dłuższego esztendő. Skracanie wyrazów było częstym zabiegiem (np. dotychczasowy wyraz mondolat 'zdanie' zredukowano do formy mondat) miało to na celu stworzenie wyrazów krótszych, a przez to wygodniejszych w użyciu np. w wierszach. Wśród neologizmów fińskich również można wyróżnić te utworzone w procesie kompozycji i te utworzone poprzez derywację. Do pierwszych należy np. wyraz uskonpuhdistus 'Reformacja', złożony z wyrazu usko 'wiara' odmienionego w dopełniaczu (z końcówką -n) i wyrazu puhdistus 'oczyszczenie', utworzonego jako nazwa efektu czynności od rdzenia czasownika puhdistaa 'oczyszczać'. Spośród grupy neologizmów utworzonych poprzez derywację można wymienić np. wyraz puhelin 'telefon', utworzony od rdzenia czasownika puhella 'rozmawiać' przy użyciu formantu -in określającego nazwy przyrządów (tak jak avain 'klucz' pochodzi od czasownika avata 'otwierać'). Spośród przykładów neologizmów udmurckich moim zdaniem najbardziej interesujące są te utworzone na zasadzie kompozycji. Wyraz лулчеберет [lulcieberet] zbudowany jest ze złożenia wyrazu лул 'dusza' oraz чебер 'ładny', z dodatkiem częstego w neologizmach formantu -ет, a całość znaczy 'kultura'. Ten sam formant występuje też w złożeniu синпелет [sinpeliet], zbudowanym na

4 bazie wyrazów син 'oko' oraz пель 'ucho', a oznaczającym 'pomnik'. Etymologię tego dość zaskakującego złożenia można wytłumaczyć poprzez odwołanie do funkcji oka i ucha, które to narządy zmysłów dostarczają nam informacji o świecie, podobnie pomnik ma za zadanie o kimś lub o czymś przypominać. Wyraz йырвизьбур [jyrwiźbur] zbudowany jest z trzech rdzeni: йыр 'głowa', визь 'umysł' oraz бур 'dobry', całość oznacza 'pamięć'. Słowo öтён-ӝ уткан [ötjon-dżutkan] jest przykładem złożenia zbudowanego na zestawieniu dwóch form derywowanych od czasowników öтьыны 'wołać' i ӝ утканы 'podnosić'. Znaczenie tego złożenia to 'agitacja' czyli, obrazowo podnoszenie ludu [do poziomu jakiejś idei] poprzez wołanie do niego. Na zakończenie przytoczę przykłady ugrofińskich odpowiedników wyrazu republika. Obserwacja tego, w jak różny sposób różne języki nazywają jedno pojęcie, pozwala bowiem dostrzec różne przedstawiane przez to pojęcie cechy. W odpowiedniku węgierskim przekazana jest właściwie ta sama idea, co w pierwowzorze łacińskim res publica 'rzecz wspólna, ogólna, publiczna' węgierski wyraz złożony köztársaság składa się z cząstki köz- 'wspólny' oraz rzeczownika társaság 'towarzystwo', utworzonego od társ 'towarzysz' przez derywację (dodanie formantu -ság, tworzącego nomina essendi). W języku fińskim respublica tłumaczy się jako tasavalta, co stanowi wyraz złożony z rdzenia tasa- 'równy' i valta 'władza'. Blisko spokrewniony z językiem fińskim język estoński nazywa republikę wolnym państwem : vabariik to złożenie powstałe z przymiotnika vaba 'wolny' i rzeczownika riik 'państwo'. Natomiast w języku udmurckim wyraz oznaczający republikę элькун [el'kun] jest złożeniem dwóch wyrazów bliskoznacznych: эль 'kraj' oraz кун 'państwo' (a także 'władca').

5 Bibliografia: Szily Kálmán: A magyar nyelvújítás szótára. A kedveltebb képzők és képzésmódok jegyzékével. (Słownik reformy języka węgierskiego. Z indeksem najczęstszych formantów słowotwórczych oraz sposobów słowotwórstwa) Budapest, Karlsson, Fred: Finnish. An essential grammar. (Język fiński. Gramatyka) Routledge, Kozmács István: Udmurt-magyar szótár. (Słownik udmurcko-węgierski) Szombathely, Hajdú Péter: Finnugor népek és nyelvek. (Ludy i języki uralskie) Budapest, 1962 Neologizmy (na przykładzie węgierskiego, fińskiego i udmurckiego) by Szymon Pawlas is licensed under a Creative Commons Uznanie autorstwa-bez utworów zależnych 2.5 Polska License.

polski ENCYKLOPEDIA W TABELACH Wydawnictwo Adamantan

polski ENCYKLOPEDIA W TABELACH Wydawnictwo Adamantan polski / ENCYKLOPEDIA W TABELACH Wydawnictwo Adamantan SPIS TREŚCI FONETYKA Narządy mowy 13 Klasyfikacja głosek i fonemów 14 Samogłoski 16 Spółgłoski 17 Pisownia fonetyczna 19 Fonemy języka polskiego 20

Bardziej szczegółowo

I. DLACZEGO I DLA KOGO NAPISAŁEM TĘ KSIĄŻKĘ?... 13 II. JĘZYK OSOBNICZY A JĘZYK SYTUACYJNY...

I. DLACZEGO I DLA KOGO NAPISAŁEM TĘ KSIĄŻKĘ?... 13 II. JĘZYK OSOBNICZY A JĘZYK SYTUACYJNY... I. DLACZEGO I DLA KOGO NAPISAŁEM TĘ KSIĄŻKĘ?.... 13 II. JĘZYK OSOBNICZY A JĘZYK SYTUACYJNY............ 17 1. Niepowtarzalność języka każdego z nas.................. 17 1.1. Nasz język indywidualny...........................

Bardziej szczegółowo

Wykaz przedmiotów objętych egzaminami i zaliczeniami w roku akademickim 2014/2015. Rok I, semestr I

Wykaz przedmiotów objętych egzaminami i zaliczeniami w roku akademickim 2014/2015. Rok I, semestr I Wykaz przedmiotów objętych egzaminami i mi w roku akademickim 2014/2015 KIERUNEK: FILOLOGIA Rok I, semestr I 3. Wstęp do literaturoznawstwa Z 30 3 4. Historia literatury rosyjskiej 5. Gramatyka opisowa

Bardziej szczegółowo

Języki programowania zasady ich tworzenia

Języki programowania zasady ich tworzenia Strona 1 z 18 Języki programowania zasady ich tworzenia Definicja 5 Językami formalnymi nazywamy każdy system, w którym stosując dobrze określone reguły należące do ustalonego zbioru, możemy uzyskać wszystkie

Bardziej szczegółowo

I. DLACZEGO I DLA KOGO NAPISAŁEM TĘ KSIĄŻKĘ? II. JĘZYK OSOBNICZY A JĘZYK SYTUACYJNY...

I. DLACZEGO I DLA KOGO NAPISAŁEM TĘ KSIĄŻKĘ? II. JĘZYK OSOBNICZY A JĘZYK SYTUACYJNY... Spis treści I. DLACZEGO I DLA KOGO NAPISAŁEM TĘ KSIĄŻKĘ?... 13 II. JĘZYK OSOBNICZY A JĘZYK SYTUACYJNY...17 1. Niepowtarzalność języka każdego z nas...17 1.1. Nasz język indywidualny...17 1.2. Czynniki

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2016/2017

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2016/2017 EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2016/2017 CZĘŚĆ 1. JĘZYK POLSKI ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZ: GH-P7 KWIECIEŃ 2017 Zadanie 1. (0 1) 9) wyciąga wnioski wynikające z przesłanek

Bardziej szczegółowo

Open Access w technologii językowej dla języka polskiego

Open Access w technologii językowej dla języka polskiego Open Access w technologii językowej dla języka polskiego Marek Maziarz, Maciej Piasecki Grupa Naukowa Technologii Językowych G4.19 Zakład Sztucznej Inteligencji, Instytut Informatyki, W-8, Politechnika

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN VI POWIATOWEGO KONKURSU TRANSLATORSKIEGO YOUNG TRANSLATORS/JUNGE ÜBERSETZER DLA SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH W ROKU SZKOLNYM 2015/2016

REGULAMIN VI POWIATOWEGO KONKURSU TRANSLATORSKIEGO YOUNG TRANSLATORS/JUNGE ÜBERSETZER DLA SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH W ROKU SZKOLNYM 2015/2016 REGULAMIN VI POWIATOWEGO KONKURSU TRANSLATORSKIEGO YOUNG TRANSLATORS/JUNGE ÜBERSETZER DLA SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH W ROKU SZKOLNYM 2015/2016 Tłumaczenie to język Europy /Umberto Eco/ Konkurs jest inspirowany

Bardziej szczegółowo

Rozdział 1 Klasyczny język japoński wprowadzenie... 13

Rozdział 1 Klasyczny język japoński wprowadzenie... 13 Spis treści Wstęp............................................................. 9 Uwagi redakcyjne................................................... 11 Rozdział 1 Klasyczny język japoński wprowadzenie.........

Bardziej szczegółowo

Proponowana lista zagadnień i proponowany rozkład materiału przedmiotu Internacjonalizacja komunikacji językowej

Proponowana lista zagadnień i proponowany rozkład materiału przedmiotu Internacjonalizacja komunikacji językowej Michał Szczyszek Zakład Frazeologii i Kultury Języka Polskiego UAM Proponowana lista zagadnień i proponowany rozkład materiału przedmiotu Internacjonalizacja komunikacji językowej 1. Zjawiska globalizacji

Bardziej szczegółowo

PRÓBNY EGZAMIN GIMNAZJALNY Z NOWĄ ERĄ 2015/2016 JĘZYK POLSKI

PRÓBNY EGZAMIN GIMNAZJALNY Z NOWĄ ERĄ 2015/2016 JĘZYK POLSKI PRÓBNY EGZAMIN GIMNAZJALNY Z NOWĄ ERĄ 2015/2016 JĘZYK POLSKI ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Zadanie 1. (0 1) Wymagania szczegółowe 2) wyszukuje w wypowiedzi potrzebne

Bardziej szczegółowo

Zapożyczenia. Zapożyczenia. Wstęp

Zapożyczenia. Zapożyczenia. Wstęp Zapożyczenia Zapożyczenia Źródło: Eduexpert Sp. z o.o. / Evaco Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0. Wstęp Język polski należy do najcenniejszego dziedzictwa kulturowego naszego kraju. Trzeba jednak pamiętać,

Bardziej szczegółowo

Wikisłownik. (więcej niż słownik) Piotr Derbeth Kubowicz. Wikiwarsztaty Wrocław, 7 marca 2009. Stowarzyszenie Wikimedia Polska

Wikisłownik. (więcej niż słownik) Piotr Derbeth Kubowicz. Wikiwarsztaty Wrocław, 7 marca 2009. Stowarzyszenie Wikimedia Polska Wikisłownik (więcej niż słownik) Piotr Derbeth Kubowicz Stowarzyszenie Wikimedia Polska Wikiwarsztaty Wrocław, 7 marca 2009 Piotr Kubowicz (WMPL) Wikisłownik 7 marca 2009 1 / 35 Część I Wstęp Piotr Kubowicz

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT FILOLOGII SŁOWIAŃSKIEJ MINIMUM PROGRAMOWE na rok akad. 2010/2011 dla studentów MISH Studia pierwszego stopnia. Forma Zal./ Punkty ECTS ROK I

INSTYTUT FILOLOGII SŁOWIAŃSKIEJ MINIMUM PROGRAMOWE na rok akad. 2010/2011 dla studentów MISH Studia pierwszego stopnia. Forma Zal./ Punkty ECTS ROK I 1 INSTYTUT FILOLOGII SŁOWIAŃSKIEJ MINIMUM PROGRAMOWE na rok akad. 2010/2011 dla studentów MISH Studia pierwszego stopnia Semestr Lp. Nazwa przedmiotu I godz. w sem. II ROK I 1. Wstęp do literaturoznawstwa

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2017/2018

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2017/2018 EGZAMIN W KLASIE TRZEIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2017/2018 ZĘŚĆ 1. JĘZYK POLSKI ZASADY OENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZ GH-P7 KWIEIEŃ 2018 Zadanie 1. (0 1) 9) wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych

Bardziej szczegółowo

JAKIEGO RODZAJU NAUKĄ JEST

JAKIEGO RODZAJU NAUKĄ JEST JAKIEGO RODZAJU NAUKĄ JEST INFORMATYKA? Computer Science czy Informatyka? Computer Science czy Informatyka? RACZEJ COMPUTER SCIENCE bo: dziedzina ta zaistniała na dobre wraz z wynalezieniem komputerów

Bardziej szczegółowo

Obrazkowy Test Słownikowy Rozumienie (OTSR): wystandaryzowane i znormalizowane narzędzie do oceny zasobu słownictwa dzieci w wieku 2-6 lat

Obrazkowy Test Słownikowy Rozumienie (OTSR): wystandaryzowane i znormalizowane narzędzie do oceny zasobu słownictwa dzieci w wieku 2-6 lat Wydział Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego Obrazkowy Test Słownikowy Rozumienie (OTSR): wystandaryzowane i znormalizowane narzędzie do oceny zasobu słownictwa dzieci w wieku 2-6 lat Magdalena Łuniewska,

Bardziej szczegółowo

Elżbieta Pułka Słownik polsko-serbsko-chorwacki Serbskiej Akademii Nauk i Sztuk. Biuletyn Polonistyczny 27/3-4 (93-94),

Elżbieta Pułka Słownik polsko-serbsko-chorwacki Serbskiej Akademii Nauk i Sztuk. Biuletyn Polonistyczny 27/3-4 (93-94), Elżbieta Pułka Słownik polsko-serbsko-chorwacki Serbskiej Akademii Nauk i Sztuk Biuletyn Polonistyczny 27/3-4 (93-94), 144-147 1984 KRONIKA ZAGRANICZNA SŁOWNIK POLSKO-SERBSKO-CHORWACKI SERBSKIEJ AKADEMII

Bardziej szczegółowo

PROPOZYCJA PLANU PRACY Z REPETYTORIUM TERAZ EGZAMIN ÓSMOKLASISTY!

PROPOZYCJA PLANU PRACY Z REPETYTORIUM TERAZ EGZAMIN ÓSMOKLASISTY! PROPOZYCJA PLANU PRACY Z REPETYTORIUM TERAZ EGZAMIN ÓSMOKLASISTY! Czas od początku roku szkolnego do egzaminu ósmoklasisty można podzielić mniej więcej na 28 tygodni. W prezentowanym planie pracy zaproponowano

Bardziej szczegółowo

SYLLABUS. Gramatyka kontrastywna 1 i 2

SYLLABUS. Gramatyka kontrastywna 1 i 2 SYLLABUS L p. Element Nazwa Typ Opis Gramatyka kontrastywna i obowiązkowy 3 Instytut Nauk Humanistyczno-Społecznych i Turystyki 4 5 Kod Kierunek, specjalność, poziom i profil PPWSZ-FA--343t-s PPWSZ-FA--343t-n

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2018/2019

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2018/2019 EGZMIN W KLSIE TRZECIEJ GIMNZJUM W ROKU SZKOLNYM 2018/2019 CZĘŚĆ 1. JĘZYK POLSKI ZSDY OCENINI ROZWIĄZŃ ZDŃ RKUSZ GH-P8 KWIECIEŃ 2019 Zadanie 1. (0 1) D Zadanie 2. (0 1) NIE Zadanie 3. (0 1) II. naliza

Bardziej szczegółowo

OPIS MODUŁU (PRZEDMIOTU), PROGRAMU NAUCZANIA ORAZ SPOSOBÓW WERYFIKACJI EFEKTÓW KSZTAŁCENIA CZEŚĆ A OPIS MODUŁU (PRZEDMIOTU) studia pierwszego stopnia

OPIS MODUŁU (PRZEDMIOTU), PROGRAMU NAUCZANIA ORAZ SPOSOBÓW WERYFIKACJI EFEKTÓW KSZTAŁCENIA CZEŚĆ A OPIS MODUŁU (PRZEDMIOTU) studia pierwszego stopnia Załącznik Nr 1.11 pieczątka jednostki organizacyjnej OPIS MODUŁU (PRZEDMIOTU), PROGRAMU NAUCZANIA ORAZ SPOSOBÓW WERYFIKACJI EFEKTÓW KSZTAŁCENIA CZEŚĆ A OPIS MODUŁU (PRZEDMIOTU) Nazwa modułu (przedmiotu)

Bardziej szczegółowo

OD ESPERANTO DO INNYCH JĘZYKÓW OBCYCH. Program

OD ESPERANTO DO INNYCH JĘZYKÓW OBCYCH. Program Poznań, dnia 1 października 2015 roku Anetta Dropińska Pawlicka Szkoła Podstawowa nr 7 im. Erazma z Rotterdamu w Poznaniu Program OD ESPERANTO DO INNYCH JĘZYKÓW OBCYCH program kształcenia językowego dla

Bardziej szczegółowo

Program studiów I stopnia

Program studiów I stopnia Program studiów I stopnia Kierunek: Specjalność: studia nad słowiańszczyzną wschodnią filologia białoruska Program obejmuje stacjonarne studia białorutenistyczne I stopnia trzyletnie (6 semestrów) studia

Bardziej szczegółowo

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA JĘZYK NIEMIECKI Klasa II technikum

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA JĘZYK NIEMIECKI Klasa II technikum ZESPÓŁ PRZEDMIOTOWY ZESPÓŁ SZKÓŁ TECHNICZNO-INFORMATYCZNYCH JĘZYKI OBCE W GLIWICACH PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA JĘZYK NIEMIECKI Klasa II technikum GRAMATYKA CZASOWNIK - czas Präsens - czas Perfekt -

Bardziej szczegółowo

NaCoBeZu na co będę zwracać uwagę. Wymagania do cyklu lekcji dotyczących składni

NaCoBeZu na co będę zwracać uwagę. Wymagania do cyklu lekcji dotyczących składni NaCoBeZu na co będę zwracać uwagę Wymagania do cyklu lekcji dotyczących składni Wypowiedzenie umiem odróżnić zdanie od równoważnika zdania umiem zastąpić zdania ich równoważnikami umiem wyjaśnić, czym

Bardziej szczegółowo

XIII Dział 8 Językoznawstwo. Nauka o literaturze. Literatura piękna wiadomości ogólne

XIII Dział 8 Językoznawstwo. Nauka o literaturze. Literatura piękna wiadomości ogólne piękna wiadomości ogólne XIII Dział 8 Językoznawstwo. Nauka o literaturze. Literatura piękna XIII.1 Dział 8 Językoznawstwo. Nauka o literaturze. Literatura piękna wiadomości ogólne W dziale 80 klasyfikuje

Bardziej szczegółowo

PLAN STUDIÓW NA KIERUNKU FILOLOGIA W ROKU AKAD. 2014/2015

PLAN STUDIÓW NA KIERUNKU FILOLOGIA W ROKU AKAD. 2014/2015 PLAN STUDIÓW NA KIERUNKU FILOLOGIA W ROKU AKAD. 2014/2015 I ROK STUDIÓW I semestr 1 PNJR fonetyka 2 PNJR leksyka O Ćw. 60 4 O 4 PNJR praca z tekstem 5 Historia Rosji O W 0 4 E 6 Wstęp do językoznawstwa

Bardziej szczegółowo

Scenariusz lekcji języka polskiego GRA W SŁOWA WPROWADZENIE DO SŁOWOTWÓRSTWA

Scenariusz lekcji języka polskiego GRA W SŁOWA WPROWADZENIE DO SŁOWOTWÓRSTWA Scenariusz lekcji języka polskiego Przedział wiekowy: Gimnazjum Czas trwania zajęć: 45 minut TEMAT: GRA W SŁOWA WPROWADZENIE DO SŁOWOTWÓRSTWA CEL GŁÓWNY: Zapoznanie uczniów z podstawowymi terminami dla

Bardziej szczegółowo

XIII Dział 8 Językoznawstwo. Nauka o literaturze. Literatura piękna

XIII Dział 8 Językoznawstwo. Nauka o literaturze. Literatura piękna Wiadomości ogólne XIII Dział 8 Językoznawstwo. Nauka o literaturze. Literatura piękna XIII.1 Dział 8 Językoznawstwo. Nauka o literaturze. Literatura piękna wiadomości ogólne W dziale 80 klasyfikuje się

Bardziej szczegółowo

Wyszukiwanie źródeł informacji w bazach danych Dolnośląskiej Biblioteki Pedagogicznej we Wrocławiu

Wyszukiwanie źródeł informacji w bazach danych Dolnośląskiej Biblioteki Pedagogicznej we Wrocławiu Wyszukiwanie źródeł informacji w bazach danych Dolnośląskiej Biblioteki Pedagogicznej we Wrocławiu Opracowały: Iwona Gawrońska-Paluszkiewicz Małgorzata Sikorska Urszula Tobolska Cel zajęć - zapoznanie

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2016/2017

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2016/2017 EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2016/2017 CZĘŚĆ 1. JĘZYK POLSKI ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZ: GH-P2 KWIECIEŃ 2017 Zadanie 1. (0 1) FP Zadanie 2. (0 1) B Zadanie 3. (0 1)

Bardziej szczegółowo

FONETYKA. Co to jest fonetyka? Język polski Klasa III Gim

FONETYKA. Co to jest fonetyka? Język polski Klasa III Gim FONETYKA Język polski Klasa III Gim Co to jest fonetyka? Fonetyka Fonetyka (z gr. phonetikos) to dział nauki o języku badający i opisujący cechy dźwięków mowy, czyli głosek. Zajmuje się ona procesami powstawania

Bardziej szczegółowo

Recenzja rozprawy doktorskiej mgr Wiesławy Chyżyńskiej

Recenzja rozprawy doktorskiej mgr Wiesławy Chyżyńskiej dr hab. Maria Katarzyna Lasatowicz, prof. UO Opole, 30.06.2017 r. Instytut Filologii Germańskiej Uniwersytet Opolski pl. Staszica 1 45-052 Opole Recenzja rozprawy doktorskiej mgr Wiesławy Chyżyńskiej Die

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2017/2018

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2017/2018 EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2017/2018 CZĘŚĆ 1. JĘZYK POLSKI ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZ GH-P2 KWIECIEŃ 2018 Zadanie 1. (0 1) 9) wyciąga wnioski wynikające z przesłanek

Bardziej szczegółowo

Informacje dla uczniów, którzy w roku szkolnym 2017/18. przystępują do egzaminu maturalnego POZIOM PODSTAWOWY

Informacje dla uczniów, którzy w roku szkolnym 2017/18. przystępują do egzaminu maturalnego POZIOM PODSTAWOWY Informacje dla uczniów, którzy w roku szkolnym 2017/18 przystępują do egzaminu maturalnego POZIOM PODSTAWOWY Uwagi dotyczące pierwszej części egzaminu maturalnego, czyli testu. Pytania do testu obejmują

Bardziej szczegółowo

PROGRAM STUDIÓW. II MODUŁY KSZTAŁCENIA WSKAŹNIKI ILOŚCIOWE - Punkty ECTS w ramach zajęć: Efekty kształcenia

PROGRAM STUDIÓW. II MODUŁY KSZTAŁCENIA WSKAŹNIKI ILOŚCIOWE - Punkty ECTS w ramach zajęć: Efekty kształcenia MK_2, MODUŁ 2 Technologia informacyjna MK_1, MODUŁ 1 Historia filozofii Moduły ( kod modułu: MK_1 oraz nazwa modułu) liczba punktów ECTS za przedmiot/moduł wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli

Bardziej szczegółowo

Program studiów. Wykaz modułów kształcenia

Program studiów. Wykaz modułów kształcenia KIERUNEK: studia nad słowiańszczyzną wschodnią SPECJALNOŚĆ: filologia białoruska z językiem rosyjskim i angielskim Program studiów Wykaz modułów kształcenia Program obejmuje stacjonarne studia białorutenistyczne

Bardziej szczegółowo

OPIS MODUŁU (PRZEDMIOTU) filologia polska. prof. dr hab. Andrzej S. Dyszak

OPIS MODUŁU (PRZEDMIOTU) filologia polska. prof. dr hab. Andrzej S. Dyszak Załącznik Nr 1.11 pieczątka jednostki organizacyjnej OPIS PRZEDMIOTU, PROGRAMU NAUCZANIA ORAZ SPOSOBÓW WERYFIKACJI EFEKTÓW KSZTAŁCENIA CZEŚĆ A * (opis przedmiotu i programu nauczania) OPIS MODUŁU (PRZEDMIOTU)

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2014/2015

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2014/2015 EGZMIN W KLSIE TRZECIEJ GIMNZJUM W ROKU SZKOLNYM 2014/2015 CZĘŚĆ 1. JĘZYK POLSKI ZSDY OCENINI ROZWIĄZŃ ZDŃ RKUSZ GH-P7 KWIECIEŃ 2015 Zadanie 1. (0 1) PP Zadanie 2. (0 1) Zadanie 3. (0 1) II. naliza i interpretacja

Bardziej szczegółowo

SYLLABUS. Gramatyka kontrastywna

SYLLABUS. Gramatyka kontrastywna SYLLABUS L p. Element Nazwa Typ Opis Gramatyka kontrastywna obowiązkowy 3 Instytut Nauk Humanistyczno-Społecznych i Turystyki 4 5 Kod Kierunek, specjalność, poziom i profil PPWSZ-FA--4n-s PPWSZ-FA--4n-n

Bardziej szczegółowo

Kryteria oceniania z języka polskiego dla klasy III gimnazjum

Kryteria oceniania z języka polskiego dla klasy III gimnazjum Kryteria oceniania z języka polskiego dla klasy III gimnazjum Kształcenie literackie Ocena celująca Otrzymuje ją uczeń, którego wiedza i umiejętności znacznie wykraczają poza obowiązujący program nauczania.

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne dla uczniów klas VII szkoły podstawowej opracowane na podstawie podręcznika do nauki języka niemieckiego Meine Deutschtour

Wymagania edukacyjne dla uczniów klas VII szkoły podstawowej opracowane na podstawie podręcznika do nauki języka niemieckiego Meine Deutschtour Wymagania edukacyjne dla uczniów klas VII szkoły podstawowej opracowane na podstawie podręcznika do nauki języka niemieckiego Meine Deutschtour W roku szkolnym 2017/2018 uczniowie zapoznani będą podczas

Bardziej szczegółowo

DZIEJE LITERATUR EUROPEJSKICH

DZIEJE LITERATUR EUROPEJSKICH DZIEJE LITERATUR EUROPEJSKICH pod redakcją Władysława Fłoryana CZĘŚĆ DRUGA SPIS TREŚCI LITERATURA BUŁGARSKA napisała HENRYKA CZAJKA I. Uwagi wstępne 7 1. Rys historyczny (do końca w. XIV) 7 2. Sztuka 13

Bardziej szczegółowo

3. W przypadku braku zaliczenia z jednego komponentu, student nie może przystąpić do egzaminu z PNJN:

3. W przypadku braku zaliczenia z jednego komponentu, student nie może przystąpić do egzaminu z PNJN: Z A S A D Y uzyskiwania zaliczeń oraz składania egzaminu z praktycznej nauki języka niemieckiego (PNJN) w Zakładzie Filologii Germańskiej Akademii Pomorskiej w Słupsku Wymagania egzaminacyjne wypracowane

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE RODZAJ ZAJĘĆ LICZBA GODZIN W SEMESTRZE WYKŁAD ĆWICZENIA LABORATORIUM PROJEKT SEMINARIUM 30

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE RODZAJ ZAJĘĆ LICZBA GODZIN W SEMESTRZE WYKŁAD ĆWICZENIA LABORATORIUM PROJEKT SEMINARIUM 30 Politechnika Częstochowska, Wydział Zarządzania PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu PNJA Gramatyka Praktyczna Kierunek Angielski Język Biznesu Forma studiów stacjonarne Poziom kwalifikacji I stopnia

Bardziej szczegółowo

Kryteria oceny sprawności rozumienia tekstu czytanego

Kryteria oceny sprawności rozumienia tekstu czytanego Direkt 3 Zakres tematyczny człowiek (uczucia, emocje, plany na przyszłość, cechy charakteru, wygląd zewnętrzny, plany, marzenia) szkoła (życie szkoły) życie rodzinne i towarzyskie (nawiązywanie kontaktów,

Bardziej szczegółowo

Takie chińskie esperanto byłoby oczywiście prostsze od japońskiego czy chińskiego, ale dla Francuza, Polaka, czy

Takie chińskie esperanto byłoby oczywiście prostsze od japońskiego czy chińskiego, ale dla Francuza, Polaka, czy Bardzo zaciekawił mnie materiał filmowy z Mariuszem Adamskim na temat esperanto. Wykład Mariusza okazał się wybitny, poznaliśmy nie tylko historię esperanto, ale też jego strukturę, brzmienie i gramatykę.

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2018/2019

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2018/2019 EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2018/2019 CZĘŚĆ 1. JĘZYK POLSKI ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZ GH-P7 KWIECIEŃ 2019 Zadanie 1. (0 1) PF Zadanie 2. (0 1) II. Analiza i interpretacja

Bardziej szczegółowo

PODSTAWOWE WIADOMOŚCI Z GRAMATYKI POLSKIEJ I WŁOSKIEJ SZKIC PORÓWNAWCZY

PODSTAWOWE WIADOMOŚCI Z GRAMATYKI POLSKIEJ I WŁOSKIEJ SZKIC PORÓWNAWCZY PODSTAWOWE WIADOMOŚCI Z GRAMATYKI POLSKIEJ I WŁOSKIEJ SZKIC PORÓWNAWCZY NR 134 Katarzyna Kwapisz Osadnik PODSTAWOWE WIADOMOŚCI Z GRAMATYKI POLSKIEJ I WŁOSKIEJ SZKIC PORÓWNAWCZY Wydawnictwo Uniwersytetu

Bardziej szczegółowo

Spis treści. ROZDZIAŁ 2 Wzajemne oddziaływanie między leksykonem a innymi środkami służącymi kodowaniu informacji... 67

Spis treści. ROZDZIAŁ 2 Wzajemne oddziaływanie między leksykonem a innymi środkami służącymi kodowaniu informacji... 67 Spis treści Wykaz skrótów... 11 Przedmowa... 15 Podziękowania... 17 ROZDZIAŁ 1 Wprowadzenie: założenia metodologiczne i teoretyczne... 19 1. Cel i układ pracy...... 19 2. Język jako przedmiot badań...

Bardziej szczegółowo

Nr Tytuł Przykład Str.

Nr Tytuł Przykład Str. Spis treści Nr Tytuł Przykład Str. 1. Bezokolicznik Ӏ Pytania bezokolicznika:?? Zakończenia bezokolicznika -, -, - 10 2. Czasowniki niedokonane i dokonane Użycie postaci czasowników Nieregularne formy

Bardziej szczegółowo

Oceń wpływ języków obcych na język polski w wybranym okresie rozwoju polszczyzny. Podaj i omów przykłady oddziaływań.

Oceń wpływ języków obcych na język polski w wybranym okresie rozwoju polszczyzny. Podaj i omów przykłady oddziaływań. 1 nr Zróżnicowanie współczesnej polszczyzny. Omów na wybranych przykładach. 2 Język greckiej i rzymskiej liryki miłosnej. Omów jego specyfikę, odwołując się do wybranych utworów. 3 Oceń wpływ języków obcych

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne dla ucznia klasy siódmej SP z orzeczeniem PPP

Wymagania edukacyjne dla ucznia klasy siódmej SP z orzeczeniem PPP Wymagania edukacyjne dla ucznia klasy siódmej SP z orzeczeniem PPP 3445.208.2017 KSZTAŁCENIE LITERACKIE I KULTUROWE Ocena dopuszczająca: Ocena dostateczna: Ocena dobra: Ocena bardzo dobra: klasyfikuje

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2015/2016

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2015/2016 EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2015/2016 CZĘŚĆ 1. JĘZYK POLSKI ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZ GH-P7 KWIECIEŃ 2016 Zadanie 1. (0 1) 9) wyciąga wnioski wynikające z przesłanek

Bardziej szczegółowo

Konferencje organizowane i współorganizowane przez Instytut Filologii Polskiej UAM w 2018 r.

Konferencje organizowane i współorganizowane przez Instytut Filologii Polskiej UAM w 2018 r. Konferencje organizowane i współorganizowane przez UAM w 2018 r. 1. Hermeneutyka literatura - edukacja 1 marca 2018 r. Zakład Semiotyki Literatury 2. Ich własna poezja?. Poetki polskie w historii literatury

Bardziej szczegółowo

PROGRAM LEKCJI BIBLIOTECZNYCH KL. I VI - rok szk. 2014/2015 realizowany przez nauczyciela bibliotekarza na zajęciach grupowych

PROGRAM LEKCJI BIBLIOTECZNYCH KL. I VI - rok szk. 2014/2015 realizowany przez nauczyciela bibliotekarza na zajęciach grupowych PROGRAM LEKCJI BIBLIOTECZNYCH KL. I VI - rok szk. 2014/2015 realizowany przez nauczyciela bibliotekarza na zajęciach grupowych Koordynator - Alina Rodak TREŚCI KSZTAŁCENIA CELE EDUKACYJNE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW

Bardziej szczegółowo

Gramatyka opisowa języka polskiego Kod przedmiotu

Gramatyka opisowa języka polskiego Kod przedmiotu Gramatyka opisowa języka polskiego - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Gramatyka opisowa języka polskiego Kod przedmiotu 09.3-WH-FiP-GOP-1-K-S14_pNadGen0FA8C Wydział Kierunek Wydział Humanistyczny

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie: języki, symbole, alfabety, łańcuchy Języki formalne i automaty. Literatura

Wprowadzenie: języki, symbole, alfabety, łańcuchy Języki formalne i automaty. Literatura Wprowadzenie: języki, symbole, alfabety, łańcuchy Języki formalne i automaty Dr inŝ. Janusz Majewski Katedra Informatyki Literatura Aho A. V., Sethi R., Ullman J. D.: Compilers. Principles, Techniques

Bardziej szczegółowo

Skąd się wzięło rz? Piszę o tym, bo myślę, że bez trudu teraz zrozumiecie, skąd się wzięło w polszczyźnie rz, wymawiane dziś jak ż.

Skąd się wzięło rz? Piszę o tym, bo myślę, że bez trudu teraz zrozumiecie, skąd się wzięło w polszczyźnie rz, wymawiane dziś jak ż. Skąd się wzięło rz? Wiecie już, że kiedy przy wymawianiu spółgłosek wargowych miękkich p, b, m, w wwyrazachtypupiasek, biały, miały, wiara wykonuje się najpierw ruch zbliżenia do siebie warg (czy oparcia

Bardziej szczegółowo

z :15 Regionalny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli "WOM" w Częstochowie

z :15 Regionalny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli WOM w Częstochowie Regionalny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli "WOM" w Częstochowie 01: "W mojej pięknej Ojczyźnie-polszczyźnie" - scenariusz ogólnoszkolnego projektu propagującego poprawność językową. Autor: mgr Anna Wojtyra

Bardziej szczegółowo

MINIMUM PROGRAMOWE DLA STUDENTÓW MISH od roku akademickiego 2019/2020 SPECJALNOŚĆ PRZEKŁAD I TECHNOLOGIE TŁUMACZENIOWE

MINIMUM PROGRAMOWE DLA STUDENTÓW MISH od roku akademickiego 2019/2020 SPECJALNOŚĆ PRZEKŁAD I TECHNOLOGIE TŁUMACZENIOWE MINIMUM PROGRAMOWE DLA STUDENTÓW od roku akademickiego 2019/2020 I STOPIEŃ KIERUNEK LINGWISTYKA STOSOWANA SPECJALNOŚĆ PRZEKŁAD I TECHNOLOGIE TŁUMACZENIOWE 1. Kierunek LINGWISTYKA STOSOWANA jest dla studentów

Bardziej szczegółowo

1. Opis merytoryczny

1. Opis merytoryczny WNIOSEK O PORTFOLIO: Opracowanie koncepcji wielojęzycznych generatorów gramatycznych pełniących rolę narzędzi informatycznych typu Machine-Aided Human Translation Autorzy: Mirosław Gajer, Zbigniew Handzel,

Bardziej szczegółowo

Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Wydział Filologiczny Katedra Międzynarodowych Studiów Polskich

Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Wydział Filologiczny Katedra Międzynarodowych Studiów Polskich Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Kierunek i poziom studiów: międzynarodowe studia polskie, studia I stopnia Sylabus modułu: Historia, struktura i zróżnicowanie języka polskiego Kod modułu: 02-MSP1OS-14-KHSJP

Bardziej szczegółowo

II MODUŁY KSZTAŁCENIA WSKAŹNIKI ILOŚCIOWE - Punkty ECTS w ramach zajęć: Przedmioty/moduły. suma 2,0 1,2 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

II MODUŁY KSZTAŁCENIA WSKAŹNIKI ILOŚCIOWE - Punkty ECTS w ramach zajęć: Przedmioty/moduły. suma 2,0 1,2 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 MK_2, MODUŁ 2 Technologia informacyjna MK_1, MODUŁ 1 Historia filozofii Moduły ( kod modułu: MK_1 oraz nazwa modułu) liczba punktów ECTS za przedmiot/moduł wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli

Bardziej szczegółowo

Za realizację uchwały odpowiada Dziekan Wydziału Filologicznego. Uchwała obowiązuje od dnia podjęcia przez Senat.

Za realizację uchwały odpowiada Dziekan Wydziału Filologicznego. Uchwała obowiązuje od dnia podjęcia przez Senat. Rektor Uniwersytetu Rzeszowskiego al. Rejtana 16c; 35-959 Rzeszów tel.: + 48 17 872 10 00 (centrala) + 48 17 872 10 10 fax: + 48 17 872 12 65 e-mail: rektorur@ur.edu.pl Uchwała nr 612/04/2016 Senatu Uniwersytetu

Bardziej szczegółowo

MIND-BODY PROBLEM. i nowe nadzieje dla chrześcijańskiej antropologii

MIND-BODY PROBLEM. i nowe nadzieje dla chrześcijańskiej antropologii MIND-BODY PROBLEM i nowe nadzieje dla chrześcijańskiej antropologii CZŁOWIEK JEST MASZYNĄ (THOMAS HOBBES) Rozumienie człowieka znacząco zmienia się wraz z nastaniem epoki nowożytnej. Starożytne i średniowieczne

Bardziej szczegółowo

17. Definicje w rozumieniu Kodeksu tłumacza przysięgłego 55 18. Znamiona dokumentu urzędowego i firmowego 56 19. Definicja oryginału w rozumieniu

17. Definicje w rozumieniu Kodeksu tłumacza przysięgłego 55 18. Znamiona dokumentu urzędowego i firmowego 56 19. Definicja oryginału w rozumieniu SPIS TREŚCI KODEKS TŁUMACZA PRZYSIĘGŁEGO 9 KOMENTARZ DO KODEKSU TŁUMACZA PRZYSIĘGŁEGO 29 Preambuła 32 Dział I. Zasady etyki zawodowej 34 1. Godność osoby zaufania publicznego 34 2. Obowiązek zachowania

Bardziej szczegółowo

II MODUŁY KSZTAŁCENIA WSKAŹNIKI ILOŚCIOWE - Punkty ECTS w ramach zajęć: Efekty kształcenia. Wiedza Umiejętności Kompetencje społeczne (symbole)

II MODUŁY KSZTAŁCENIA WSKAŹNIKI ILOŚCIOWE - Punkty ECTS w ramach zajęć: Efekty kształcenia. Wiedza Umiejętności Kompetencje społeczne (symbole) Moduły ( kod modułu: MK_1 oraz nazwa modułu) liczba punktów ECTS za przedmiot/moduł wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich i studentów z zakresu nauk podstawowych właściwych dla danego

Bardziej szczegółowo

Ewelina Kwapień Kształtowanie się zasobu leksykalnego polszczyzny XIX wieku rzeczowniki (na podstawie danych leksykograficznych)

Ewelina Kwapień Kształtowanie się zasobu leksykalnego polszczyzny XIX wieku rzeczowniki (na podstawie danych leksykograficznych) Ewelina Kwapień Kształtowanie się zasobu leksykalnego polszczyzny XIX wieku rzeczowniki (na podstawie danych leksykograficznych) Warszawa 2010, ss. 301 Zdawać by się mogło, że polszczyźnie XIX wieku poświęcono

Bardziej szczegółowo

Regulamin Międzyszkolnego Konkursu Filologicznego. dla uczniów szkół podstawowych. Młody filolog 2018

Regulamin Międzyszkolnego Konkursu Filologicznego. dla uczniów szkół podstawowych. Młody filolog 2018 Regulamin Międzyszkolnego Konkursu Filologicznego dla uczniów szkół podstawowych Młody filolog 2018 1 Organizatorem Konkursu Filologicznego jest Szkoła Podstawowa im. Juliana Tuwima w Parzęczewie Adres:

Bardziej szczegółowo

Wykaz skrótów 17. Grafia pierwszej edycji Księgi Syracha wobec druków z pierwszej połowy XVI wieku 19. Grafia pierwszej edycji Księgi Syracha 21

Wykaz skrótów 17. Grafia pierwszej edycji Księgi Syracha wobec druków z pierwszej połowy XVI wieku 19. Grafia pierwszej edycji Księgi Syracha 21 Słowo wstępne 11 Wykaz skrótów 17 Grafia pierwszej edycji Księgi Syracha wobec druków z pierwszej połowy XVI wieku 19 Grafia pierwszej edycji Księgi Syracha 21 Grafia pierwszej edycji Księgi Syracha wobec

Bardziej szczegółowo

SYLLABUS. Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach Wydział Humanistyczny

SYLLABUS. Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach Wydział Humanistyczny Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach Wydział Humanistyczny SYLLABUS Instytut Filologii Polskiej i Lingwistyki Stosowanej Zakład Językoznawstwa Kierunek Podyplomowe Studium Filologii Polskiej

Bardziej szczegółowo

Kryteria ocen z języka polskiego dla klasy V szkoły podstawowej

Kryteria ocen z języka polskiego dla klasy V szkoły podstawowej Kryteria ocen z języka polskiego dla klasy V szkoły podstawowej 1. Kształcenie literackie i kulturalne: Ocena dopuszczająca- uczeń: - poprawnie czyta i wygłasza tekst poetycki - wyodrębnia elementy świata

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE ZE SPRAWDZIANU NA ZAKOŃCZENIE NAUKI W DRUGIEJ KLASIE GIMNAZJUM - JĘZYK POLSKI WSiP; CZERWIEC 2016

SPRAWOZDANIE ZE SPRAWDZIANU NA ZAKOŃCZENIE NAUKI W DRUGIEJ KLASIE GIMNAZJUM - JĘZYK POLSKI WSiP; CZERWIEC 2016 SPRAWOZDANIE ZE SPRAWDZIANU NA ZAKOŃCZENIE NAUKI W DRUGIEJ KLASIE GIMNAZJUM - JĘZYK POLSKI WSiP; CZERWIEC 2016 Sprawdzian w obu klasach drugich przeprowadzono w pierwszym tygodniu czerwca 2016. Przystąpiło

Bardziej szczegółowo

Schematy punktowania zadań do arkusza Błogosławiony trud

Schematy punktowania zadań do arkusza Błogosławiony trud Schematy punktowania zadań do arkusza Błogosławiony trud Klucz odpowiedzi do zadań zamkniętych 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. B C C D D A D D D B 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. B B B B C D A D

Bardziej szczegółowo

Korpusomat narzędzie do tworzenia przeszukiwalnych korpusów języka polskiego

Korpusomat narzędzie do tworzenia przeszukiwalnych korpusów języka polskiego Korpusomat narzędzie do tworzenia przeszukiwalnych korpusów języka polskiego Witold Kieraś Łukasz Kobyliński Maciej Ogrodniczuk Instytut Podstaw Informatyki PAN III Konferencja DARIAH-PL Poznań 9.11.2016

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie do logiki Język jako system znaków słownych

Wprowadzenie do logiki Język jako system znaków słownych Wprowadzenie do logiki Język jako system znaków słownych Mariusz Urbański Instytut Psychologii UAM Mariusz.Urbanski@.edu.pl język system znaków słownych skoro system, to musi być w tym jakiś porządek;

Bardziej szczegółowo

PLAN STUDIÓW NA KIERUNKU FILOLOGIA W ROKU AKAD. 2016/2017

PLAN STUDIÓW NA KIERUNKU FILOLOGIA W ROKU AKAD. 2016/2017 PLAN STUDIÓW NA KIERUNKU FILOLOGIA W ROKU AKAD. 201/201 I ROK STUDIÓW I semestr 1 PNJCz fonetyka O Ćw. 0 2 O 4 PNJCz praca z tekstem O Ćw. 0 4 O O Ćw. 0 2 O 5 Historia Czech O W 0 E Wstęp do językoznawstwa

Bardziej szczegółowo

PLAN STUDIÓW NA KIERUNKU FILOLOGIA W ROKU AKAD. 2017/2018

PLAN STUDIÓW NA KIERUNKU FILOLOGIA W ROKU AKAD. 2017/2018 PLAN STUDIÓW NA KIERUNKU FILOLOGIA W ROKU AKAD. 2017/2018 I ROK STUDIÓW I semestr 1 PNJCz fonetyka 2 PNJCz leksyka 3 4 PNJCz praca z tekstem O Ćw. 60 4 O 5 Historia Czech O W 30 3 E 6 7 Wstęp do językoznawstwa

Bardziej szczegółowo

Matura z języka polskiego 2015 Jak przygotować ucznia do nowej formuły egzaminu ustnego? karty pracy

Matura z języka polskiego 2015 Jak przygotować ucznia do nowej formuły egzaminu ustnego? karty pracy do nowej formuły egzaminu ustnego? karty pracy karta zadania Nr 1a polecenie tekst W jaki sposób w utworach literackich można mówić o przemijaniu? omów zagadnienie, odwołując się do załączonego liryku

Bardziej szczegółowo

Lista tematów na wewnętrzny egzamin z języka polskiego w roku szkolnym 2015/2016 w Zespole Szkół Ekonomiczno-Usługowych w Świętochłowicach LITERATURA

Lista tematów na wewnętrzny egzamin z języka polskiego w roku szkolnym 2015/2016 w Zespole Szkół Ekonomiczno-Usługowych w Świętochłowicach LITERATURA Lista tematów na wewnętrzny egzamin z języka polskiego w roku szkolnym 2015/2016 w Zespole Szkół Ekonomiczno-Usługowych w Świętochłowicach LITERATURA 1. Konflikt pokoleń jako motyw literatury. Zanalizuj

Bardziej szczegółowo

KLASA VII. (Ocenę wyższą otrzymuje uczeń, który spełnia wszystkie wymagania ocen niższych pozytywnych).

KLASA VII. (Ocenę wyższą otrzymuje uczeń, który spełnia wszystkie wymagania ocen niższych pozytywnych). KLASA VII Uczniów obowiązują wiadomości i umiejętności nabyte w klasach IV - VI. (Ocenę wyższą otrzymuje uczeń, który spełnia wszystkie wymagania ocen niższych pozytywnych). OCENA CELUJĄCA Otrzymuje ją

Bardziej szczegółowo

Tłumaczenie maszynowe. Zasady działania. Autorzy: Josef van Genabith (DFKI), Krzysztof Łoboda (Uniwersytet Jagielloński)

Tłumaczenie maszynowe. Zasady działania. Autorzy: Josef van Genabith (DFKI), Krzysztof Łoboda (Uniwersytet Jagielloński) Tłumaczenie maszynowe. Zasady działania Autorzy: Josef van Genabith (DFKI), Krzysztof Łoboda (Uniwersytet Jagielloński) 1 Tłumaczenie maszynowe Zarys prezentacji: Uzasadnienie dla technologii MT: liczba

Bardziej szczegółowo

ANALIZA EGZAMINU GIMNAZJALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO przeprowadzonego wśród uczniów klas III KWIECIEŃ 2012 ROK

ANALIZA EGZAMINU GIMNAZJALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO przeprowadzonego wśród uczniów klas III KWIECIEŃ 2012 ROK ANALIZA EGZAMINU GIMNAZJALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO przeprowadzonego wśród uczniów klas III KWIECIEŃ 2012 ROK Zestaw egzaminacyjny zawierał 22 zadania, wśród których było 20 zadań zamkniętych oraz 2 zadania

Bardziej szczegółowo

Szwedzki dla imigrantów

Szwedzki dla imigrantów Szwedzki dla imigrantów Cel kształcenia Celem kształcenia w ramach kursu Szwedzki dla imigrantów (sfi) jest zapewnienie osobom dorosłym, które nie posiadają podstawowej znajomości języka szwedzkiego, możliwości

Bardziej szczegółowo

DOTACJA NA UTRZYMANIE POTENCJAŁU BADAWCZEGO DOTACJA Wykaz planowanych do realizacji zadań badawczych, ujętych w planie zadaniowym jednostki

DOTACJA NA UTRZYMANIE POTENCJAŁU BADAWCZEGO DOTACJA Wykaz planowanych do realizacji zadań badawczych, ujętych w planie zadaniowym jednostki DOTACJA NA UTRZYMANIE POTENCJAŁU BADAWCZEGO DOTACJA 2016 Wykaz planowanych do realizacji zadań badawczych, ujętych w planie zadaniowym jednostki Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej 1. Dzieje

Bardziej szczegółowo

Gramatyka. języka rosyjskiego z ćwiczeniami

Gramatyka. języka rosyjskiego z ćwiczeniami Gramatyka języka rosyjskiego z ćwiczeniami Autor Dorota Dziewanowska Projekt graficzny okładki i strony tytułowej Krzysztof Kiełbasiński Ilustracje Maja Chmura (majachmura@wp.pl) Krzysztof Kiełbasiński

Bardziej szczegółowo

Wstęp do Językoznawstwa

Wstęp do Językoznawstwa Wstęp do Językoznawstwa Prof. Nicole Nau UAM, IJ, Językoznawstwo Komputerowe Ósme zajęcie 24.11.2015 Morfologia: definicja "Morfologia jest działem gramatyki, której przedmiotem jest opis wewnętrznej budowy

Bardziej szczegółowo

Przedmiotowy system oceniania z języka polskiego dla klasy V. Szkoła Podstawowa nr 3 w Ozimku Wiesława Sękowska

Przedmiotowy system oceniania z języka polskiego dla klasy V. Szkoła Podstawowa nr 3 w Ozimku Wiesława Sękowska Szkoła Podstawowa nr 3 w Ozimku Wiesława Sękowska Przedmiotowy system oceniania z języka polskiego dla klasy V 1.Przedmiotem oceny z języka polskiego są: - opanowane wiadomości przewidziane w programie

Bardziej szczegółowo

TEMATY DO CZĘŚCI WEWNĘTRZNEJ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO NA ROK SZKOLNY 2008/2009

TEMATY DO CZĘŚCI WEWNĘTRZNEJ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO NA ROK SZKOLNY 2008/2009 TEMATY DO CZĘŚCI WEWNĘTRZNEJ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO NA ROK SZKOLNY 2008/2009 Literatura: 1. Literacki wizerunek dziecka. Przedstaw różne ujęcia tematu, analizując wybrane utwory. 2. Bohaterowie

Bardziej szczegółowo

Program studiów II stopnia

Program studiów II stopnia Program studiów II stopnia Kierunek: Specjalność: studia nad słowiańszczyzną wschodnią filologia białoruska Program obejmuje stacjonarne studia białorutenistyczne II stopnia dwuletnie ( semestry) studia

Bardziej szczegółowo

b. umiejętności: 1. student umie komunikować się w sytuacjach związanych z podróżowaniem oraz przez telefon; 2. student potrafi wydawać polecenia;

b. umiejętności: 1. student umie komunikować się w sytuacjach związanych z podróżowaniem oraz przez telefon; 2. student potrafi wydawać polecenia; JĘZYK ANGIELSKI 1. Informacje o przedmiocie (zajęciach), jednostce koordynującej przedmiot, osobie prowadzącej 1.1. Nazwa przedmiotu (zajęć): Język angielski 1.2. Forma przedmiotu: Ćwiczenia, e-learning

Bardziej szczegółowo

Karta przedmiotu KIERUNEK FILOLOGIA, SPECJALNOŚĆ FILOLOGIA SŁOWIAŃSKA Wspólnotowy ruch graniczny i administracja celna

Karta przedmiotu KIERUNEK FILOLOGIA, SPECJALNOŚĆ FILOLOGIA SŁOWIAŃSKA Wspólnotowy ruch graniczny i administracja celna Karta przedmiotu KIERUNEK FILOLOGIA, SPECJALNOŚĆ FILOLOGIA SŁOWIAŃSKA Wspólnotowy ruch graniczny i administracja celna studia pierwszego stopnia/profil ogólnoakademicki Przedmiot: Gramatyka kontrastywna

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE JĘZYK NIEMIECKI klasa trzecia Gimnazjum nr 19

WYMAGANIA EDUKACYJNE JĘZYK NIEMIECKI klasa trzecia Gimnazjum nr 19 WYMAGANIA EDUKACYJNE JĘZYK NIEMIECKI klasa trzecia Gimnazjum nr 19 I. Zasady oceniania i sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych 1. Ocenianie ma charakter systematyczny i wieloaspektowy. 2. Formy sprawdzania

Bardziej szczegółowo

Szkolenie z zakresu konstrukcji umów w języku angielskim

Szkolenie z zakresu konstrukcji umów w języku angielskim Szkolenie z zakresu konstrukcji umów w języku angielskim dr Agnieszka Kocel Tłumacz Przysięgły Języka Angielskiego 1 Szkolenie z zakresu konstrukcji umów w języku angielskim Przedstawiony poniżej cykl

Bardziej szczegółowo

Instrukcja interpretacji Raportu podobieństwa systemu Antyplagiat

Instrukcja interpretacji Raportu podobieństwa systemu Antyplagiat Instrukcja interpretacji Raportu podobieństwa systemu Antyplagiat Raport podobieństwa: ułatwia ocenę samodzielności badanego tekstu, wskazuje liczbę zapożyczonych fragmentów i podaje ich źródła. I. Współczynniki

Bardziej szczegółowo

PROGRAM KOŁA POLONISTYCZNEGO W KLASIE III

PROGRAM KOŁA POLONISTYCZNEGO W KLASIE III PROGRAM KOŁA POLONISTYCZNEGO W KLASIE III I. WSTĘP Program ten przeznaczony jest dla uczniów klasy trzeciej szkoły podstawowej, do realizacji w ramach zajęć pozalekcyjnych, w wymiarze jednej godziny tygodniowo.

Bardziej szczegółowo

NaCoBeZu na co będę zwracać uwagę. Nauka o języku

NaCoBeZu na co będę zwracać uwagę. Nauka o języku NaCoBeZu na co będę zwracać uwagę Komunikacja językowa: Nauka o języku znam pojęcia z zakresu komunikacji językowej: schemat komunikacyjny; nadawca; odbiorca; komunikat; kod; kontekst ; znaki niewerbalne

Bardziej szczegółowo