SPRAWOZDANIE z wykonania budżetu w 2015 r.

Transkrypt

1 MINISTERSTWO NAUKI I SZKOLNICTWA WYŻSZEGO SPRAWOZDANIE z wykonania budżetu w 2015 r. część 67 POLSKA AKADEMIA NAUK WARSZAWA, CZERWIEC 2016 R.

2

3 Spis treści nr str. Dochody budżetowe 5 Zbiorcze omówienie wydatków budżetowych 6 Rozdział Działalność organów i korporacji uczonych Polskiej Akademii Nauk 7 Rozdział Działalność pomocniczych jednostek naukowych i innych jednostek organizacyjnych Polskiej Akademii Nauk 18 Rozdział Pozostała działalność 29 Zestawienie tablic Nr 1 Wykonanie ustawy budżetowej na rok 2015 w części 67 Polska Akademia Nauk wg klasyfikacji budżetowej 32 Nr 2 Wykonanie planu finansowego w układzie zadaniowym w 2015 r. w części 67 Polska Akademia Nauk 35 Nr 3 Przeciętne zatrudnienie i wynagrodzenia w roku 2015 w jednostkach organizacyjnych PAN nieposiadających osobowości prawnej oraz w Kancelarii Akademii 36 Wykaz załączników Nr 1 Wykonanie planu finansowego w układzie zadaniowym w 2015 r. 33 3

4

5 Dochody budżetowe W ustawie budżetowej na rok 2015 w części 67 Polska Akademia Nauk pierwotnie nie planowano dochodów budżetowych, natomiast w znowelizowanej ustawie budżetowej na 2015 rok w części 67 uwzględniono dochody budżetowe w wysokości 161 tys. zł. Zrealizowane faktycznie w ciągu roku dochody budżetowe w części 67 w dziale 730 Nauka wyniosły 191,8 tys. zł. W strukturze zrealizowanych w 2015 roku dochodów największy udział (74,6%) miał zwrot środków w wysokości 143,1 tys. zł tytułem nadpłaconych składek ZUS za lata

6 Zbiorcze omówienie wydatków budżetowych Wydatki na działalność Polskiej Akademii Nauk określone w ustawie budżetowej na rok 2015 wynosiły tys. zł. Wydatki w części 67 Polska Akademia Nauk były ujęte w dziale 730 Nauka oraz sklasyfikowane w 3 rozdziałach, mianowicie: w rozdziale Działalność organów i korporacji uczonych Polskiej Akademii Nauk, w rozdziale Działalność pomocniczych jednostek naukowych i innych jednostek organizacyjnych Polskiej Akademii Nauk, w rozdziale Pozostała działalność. Stosownie do postanowień ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 roku o Polskiej Akademii Nauk zwanej dalej ustawą o PAN wymienione wyżej środki budżetowe zostały w ciągu roku przekazane Polskiej Akademii Nauk przez ministra właściwego do spraw nauki w formie: dotacji podmiotowej (art. 79 ust.1 pkt 1 ustawy o PAN) ,0 tys. zł, dotacji celowej na inwestycje (art. 79 ust. 1 pkt 3 ustawy o PAN) 3.182,0 tys. zł. W roku 2015 Akademia wydatkowała w ramach dotacji łącznie ,0 tys. zł, co stanowi 99,8% przyznanych środków. Przeciętne zatrudnienie w Akademii (w przeliczeniu na pełne etaty) w roku 2015 wyniosło łącznie 822 etaty, w tym 29,5 etatu dotyczy pracowników zagranicznych stacji naukowych (zatrudnionych na prawie polskim). Szczegółowa informacja na temat zatrudnienia i przeciętnych wynagrodzeń w roku 2015 w poszczególnych jednostkach organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej oraz w Kancelarii PAN zawiera tablica nr 3. 6

7 Rozdział Działalność organów i korporacji uczonych Polskiej Akademii Nauk. Przyznane Polskiej Akademii Nauk w formie dotacji podmiotowej środki na finansowanie działalności organów i korporacji uczonych wynosiły ,0 tys. zł i zostały wydatkowane w 99,4%. Poniesione wydatki (16.682,8 tys. zł) obejmowały finansowanie zobowiązań i kosztów: związanych z zatrudnieniem kierownictwa PAN, uposażeń członków PAN i innych świadczeń na ich rzecz, organizacji Zgromadzeń Ogólnych PAN i posiedzeń Prezydium, działalności Prezesa, Wiceprezesów, Kanclerza oraz powoływanych przez nich zespołów doradczych, działalności 5 wydziałów PAN, działalności komitetów PAN, działalności 8 oddziałów PAN, działalności Komisji do Spraw Etyki w Nauce i Komisji Rewizyjnej, działalności Akademii Młodych Uczonych, Wydatki związane z zatrudnieniem kierownictwa PAN obejmowały w szczególności wynagrodzenia (wraz z pochodnymi od wynagrodzeń) wypłacone Prezesowi PAN, wiceprezesom PAN, Kanclerzowi PAN oraz przewodniczącym rad kuratorów, ich zastępcom i prezesom oddziałów Akademii. Uposażenia przysługujące członkom Akademii na mocy art. 12 ustawy o PAN były w roku 2015 wypłacane w wysokości określonej w rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 17 września 2010 roku w sprawie wysokości uposażenia członków krajowych Polskiej Akademii Nauk (Dz. U. Nr 178 poz. 1202). Zgromadzenie Ogólne Akademii jest najwyższym organem Akademii, który określa kierunki działania Akademii i sprawuje nadzór nad całokształtem jej działalności, podejmując w tym zakresie uchwały wiążące inne organy Akademii. Szczegółowe zadania Zgromadzenia Ogólnego Akademii zostały zapisane w art. 15 ust. 2 ustawy o PAN. W roku 2015 Zgromadzenie Ogólne PAN obradowało czterokrotnie Sesja Zgromadzenia Ogólnego PAN, która odbyła się 19 marca 2015 r., była poświęcona głównie wyborowi Prezesa PAN na kadencję Członek rzecz. PAN Jerzy Wilkin, przewodniczący Komisji Wyborczej, przedstawił sprawozdanie z prac Komisji w okresie między sesjami Zgromadzenia Ogólnego. Poinformował o zgłoszeniu dwóch kandydatur na Prezesa PAN: czł. koresp. PAN Jerzego 7

8 Duszyńskiego i czł. koresp. PAN Mirosławy Marody, Odbyły się dwa głosowania. W pierwszym głosowaniu żaden z kandydatów nie uzyskał wymaganej liczby głosów. W drugim głosowaniu członkowie Akademii wybrali prof. Jerzego Duszyńskiego na funkcję Prezesa PAN na kadencję Uczestnicy sesji Zgromadzenia Ogólnego PAN podjęli także uchwały dotyczące nowelizacji Statutu PAN, zmiany składu Komisji Rewizyjnej na kadencję i liczby Wiceprezesów Akademii. Zgodnie z wnioskiem Prezesa-elekta przyjęto liczbę pięciu Wiceprezesów PAN na kadencję Podczas 129. Sesji Zgromadzenia Ogólnego PAN, w dniu 23 kwietnia 2015 r., przeprowadzono m.in. wybory na funkcje Wiceprezesów PAN. Zgromadzenie Ogólne PAN podjęło uchwałę w sprawie ważności wyboru Wiceprezesów Polskiej Akademii Nauk na kadencję oraz w sprawie zatwierdzenia wyboru czł. rzecz. PAN Leszka Kaczmarka, na przedstawiciela Wydziału II Nauk Biologicznych i Rolniczych PAN do Prezydium PAN na kadencję Obrady 130. Sesji Zgromadzenia Ogólnego PAN w dniu 11 czerwca 2015 r. dotyczyły głównie spraw organizacyjnych Akademii. Członkowie Zgromadzenia Ogólnego PAN dokonali wyboru czł. koresp. PAN Stefana Malepszego z Wydziału II Nauk Biologicznych i Rolniczych PAN na stanowisko Wiceprezesa PAN na kadencję Zgromadzeni wysłuchali sprawozdania prof. Andrzeja Zolla, przewodniczącego Komisji do spraw etyki w nauce, z działalności Komisji w 2014 r. Prezes PAN przedstawił sprawozdanie z działalności Polskiej Akademii Nauk w 2014 r., omawiając główne obszary i najistotniejsze zadania zrealizowane w ramach statutowej działalności Akademii. Przedstawił również informację o sytuacji finansowej i majątkowej PAN. Zgodnie z rekomendacją Komisji Rewizyjnej PAN Zgromadzenie Ogólne PAN przyjęło Sprawozdanie z działalności Akademii w 2014 r. oraz roczne sprawozdanie finansowe Akademii za rok 2014 wraz z opinią z badania sprawozdania Sesja Zgromadzenia Ogólnego PAN odbyła się 3 grudnia 2015 r. W części merytorycznej, poświęconej sytuacji związanej z napływem uchodźców z Azji i Afryki do Europy, uczestniczyli zaproszeni goście, m.in. prof. Kazimierz Wiatr Przewodniczący Komisji Nauki, Edukacji i Sportu Senatu RP, Jarosław Brysiewicz Zastępca Szefa Biura Bezpieczeństwa Narodowego, Bogusław Cichoń Dyrektor Departamentu Prawa i Bezpieczeństwa Pozamilitarnego BBN. Następnie odbyła się debata. Po zakończeniu debaty i dyskusji Zgromadzenie Ogólne Akademii przyjęło stanowisko w sprawie migracji, akcentujące aspekt humanitarny tego zagadnienia. W drugiej części obrad Prezes PAN wręczył wybitnemu polskiemu matematykowi czł. koresp. PAN Henrykowi Iwańcowi Medal im. Stefana Banacha za zasługi dla rozwoju nauk matematycznych. Odbyła się uroczystość wręczenia Nagród Naukowych Prezesa PAN za rok Zgromadzenie Ogólne PAN podjęło uchwałę w sprawie wyboru 8

9 podmiotu do badania sprawozdania finansowego PAN za rok 2015 i uchwałę w sprawie zmiany struktury komitetów naukowych Wydziału II PAN oraz przyjęło stanowisko dotyczące bieżącej sytuacji w Polsce. Prezydium PAN w okresie między sesjami Zgromadzenia Ogólnego Akademii wykonuje wskazane w ustawie o PAN zadania Zgromadzenia Ogólnego oraz sprawuje nadzór nad wykonywaniem zadań przez jednostki naukowe i inne jednostki organizacyjne Akademii w sposób zgodny z przepisami ustawy, statutem Akademii i uchwałami Zgromadzenia Ogólnego Akademii. Szczegółowe zadania Prezydium zostały określone w art. 19 ust. 2 ustawy o PAN. Prezydium PAN w okresie sprawozdawczym odbyło 11 posiedzeń, na których podjęto 83 uchwały oraz ogłoszono 7 stanowisk w sprawach będących przedmiotem obrad. Koszty poniesione w związku z organizacją posiedzeń w/w organów Akademii obejmowały przede wszystkim zwrot kosztów podróży służbowych, wynajem sal, oraz catering. W ramach pozycji dotyczącej działalności Prezesa, wiceprezesów, Kanclerza oraz powoływanych przez nich zespołów doradczych finansowane były nagrody naukowe ( 30 Statutu PAN) przyznawane 5 osobom przez Prezesa Akademii, koszty działalności stałego organu doradczego Prezesa PAN, jakim jest Rada Dyrektorów Jednostek Naukowych Akademii (w ubiegłym roku odbyła sześć posiedzeń), koszty spotkań Prezesa i kierownictwa PAN z dyrektorami jednostek naukowych Akademii. Do tej pozycji wydatków zakwalifikowano także koszty związane z utrzymaniem bazy materialnej i zaplecza technicznego niezbędne do prawidłowego funkcjonowania kierownictwa PAN, a także koordynowane przez Wiceprezesa PAN zadania z zakresu upowszechniania nauki. Wydziały skupiają członków Akademii stosownie do specjalności naukowej, a zasadniczym ich zadaniem jest koordynowanie działalności instytutów naukowych oraz nadzorowanie działalności komitetów. W ramach tej pozycji przyznano 43 osobom nagrody za wyróżniające się twórcze i opublikowane prace naukowe ( 36 Statutu PAN), pokrywano koszt podróży służbowych, organizacji posiedzeń wydziałów, a także finansowano koszty związane z utrzymaniem bazy materialnej i zaplecza technicznego niezbędne do prawidłowego funkcjonowania władz wydziałów. Komitety naukowe stanowią samorządną reprezentację dyscypliny lub pokrewnych dyscyplin naukowych, służącą integrowaniu uczonych z całego kraju. W skład komitetu wchodzą członkowie krajowi Akademii, zgodnie z ich specjalnością naukową oraz osoby wybrane przez właściwe środowisko naukowe, dzięki czemu członkami komitetów zostają wybitni pracownicy naukowi wywodzący się ze szkół wyższych, 9

10 placówek PAN i resortowych instytutów badawczych, a także z instytucji i organizacji gospodarczych i społecznych. Szczegółowo zadania komitetów zostały określone w art. 36 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 roku o Polskiej Akademii Nauk. Na kadencję w Akademii powołano 91 komitetów, z tego 78 komitetów naukowych i 13 komitetów problemowych. Komitety w roku 2015 obradowały na 512 zebraniach prezydium i zebraniach plenarnych, zorganizowały lub współorganizowały 422 konferencje naukowe, przygotowały 457 ekspertyz, uczestniczyły w pracach międzynarodowych organizacji naukowych i programach badawczych. Podstawowa aktywność komitetów kwalifikuje się do działalności upowszechniającej naukę, która szczegółowo zostanie omówiona w dalszej części sprawozdania. Oddziały wykonują zadania Akademii w określonych regionach kraju, w ich skład wchodzą członkowie krajowi mający miejsce zamieszkania lub zatrudnienia w danym regionie kraju. Do zakresu działania oddziału należy w szczególności, integracja życia naukowego i współpraca ze wszystkimi instytucjami naukowymi w określonym regionie kraju, współdziałanie z organami samorządu terytorialnego, pozyskiwanie środków europejskich, inicjowanie i prowadzenie międzynarodowej współpracy naukowej z regionami państw członkowskich UE oraz z innymi krajami sąsiadującymi z Polską. Zgodnie ze Statutem PAN w Akademii działa 8 oddziałów: w Gdańsku, Lublinie, Łodzi, Katowicach, Krakowie, Poznaniu i Wrocławiu oraz utworzony w roku 2015 Oddział PAN w Olsztynie i Białymstoku z siedzibą w Olsztynie. W 2015 r. oddziały zorganizowały łącznie 14 sesji Zgromadzenia Ogólnego Oddziałów, 26 posiedzeń Prezydium Oddziałów, a działające w ramach Oddziałów komisje były organizatorami i współorganizatorami licznych posiedzeń i konferencji. Przykładowa aktywność oddziałów: Oddział PAN w Gdańsku zorganizował spotkanie z wybitnym polskim psychologiem, czł. rzecz. PAN Janem Strelauem połączone z wykładem pt. Od badań podstawowych do zastosowań w praktyce psychologicznej na przykładzie Regulacyjnej Teorii Temperamentu. W dniach października gościem Oddziału był Professor George Yeoh z The University of Western Australia. Celem przyjazdu były spotkania naukowe, wymiana wiedzy oraz doświadczeń naukowych. Prof. G. Yeoh wygłosił wykład Liver progenitor cells; their significance in liver pathologies. Oddział PAN w Katowicach był organizatorem dwóch cyklicznych konferencji naukowych: XV Katowickiej Konferencji Naukowej w 149. rocznicę uzyskania praw miejskich Półtora wieku dziejów Katowic. Przywracanie historycznej pamięci (Katowice, 8-9 września), na której 10

11 wygłoszono 25 referatów oraz XIX Międzynarodowej Konferencji Naukowej z cyklu Kultura Europy Środkowej (Zabrze, listopada), na której wygłoszono 38 referatów. Oddział PAN w Krakowie aktywnie uczestniczył w życiu naukowym środowiska np. Prezes Oddziału uczestniczył w posiedzeniach Kolegium Rektorów Szkół Wyższych Krakowa oraz Komisji Rozwoju i Innowacji Rady Miasta Krakowa. Członkowie Komisji współpracują od lat jako eksperci z Miastem Kraków w programach mających na celu rozwój miasta. Oddział PAN w Lublinie pełnił funkcję integracyjną środowiska naukowego regionu lubelskiego, szczególnie poprzez aktywną działalność 18 komisji. Organizował i współorganizował liczne sesje naukowe, warsztaty, dyskusje panelowe, a także 4 krajowe oraz 9 międzynarodowych konferencji. Kontynuował inicjatywę organizowania cyklu comiesięcznych wykładów Wszechnica wspólnie z Lubelskim Towarzystwem Naukowym. Poprzez Komisje Oddział utrzymywał kontakty z krajowymi i zagranicznymi placówkami naukowymi, szczególnie na Ukrainie, w tym z Przedstawicielstwem PAN w Kijowie. Oddział PAN w Łodzi zorganizował międzynarodowe sympozjum naukowe na temat terapeutycznych kwasów nukleinowych Recent Advances in Nucleic Acid Therapeutics. Pracownicy Oddziału uczestniczyli w organizacji konkursu Honor Academicus Nagrody Łodzi Akademickiej dla najaktywniejszych dziennikarzy promujących naukę w regionie. Podczas posiedzenia działającej przy Oddziale Konferencji Instytutów Naukowych Łodzi i Województwa Łódzkiego (KIN) prof. dr Joanna Skrzydlewska, wygłosiła referat Możliwość wsparcia badań i rozwoju w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata Oddział PAN w Olsztynie i Białymstoku rozpoczął działalność w maju 2015 r. W celu promocji Oddziału w regionie, w dniu 18 września 2015 r. zorganizowano uroczystą inaugurację działalności w olsztyńskim Ratuszu z udziałem władz administracji państwowej i samorządowej, kierownictwa PAN oraz przedstawicieli środowisk naukowych Olsztyna i Białegostoku. Po uroczystości odbyła się konferencja naukowa Nauka w północnowschodniej Polsce. Oddział PAN w Poznaniu prowadzi intensywną działalność służącą integrowaniu życia naukowego w regionie, m.in. poprzez regularnie organizowane sesje i wykłady w ramach pięciu cykli: 1) Światowy Tydzień Mózgu; 2) Nauka na wakacjach; 3) Poznański Festiwal Nauki i Sztuki; 4) Dwugłos Nauki Inżynieria genetyczna człowieka możliwości 11

12 i ograniczenia oraz 5) PANorama 2015 Poznań. Członkowie komisji naukowych działających w ramach Oddziału pracują w gremiach samorządowych i rozmaitych ciałach opiniotwórczych opiniując wnioski lub projekty na tematy związane z profilem działania komisji. Są organizatorem licznych konferencji, oraz spotkań naukowych. Wymienione przedsięwzięcia stanowiły platformę wymiany myśli naukowej i doświadczeń, pomiędzy komisjami Oddziału, uczelniami wyższymi i instytutami PAN, głównie z regionu Wielkopolski i Ziemi Lubuskiej. Oddział PAN we Wrocławiu objął patronatem XXI Targi Książki Naukowej i 13 th Students Science Conference. Kontynuował również działalność na rzecz budowy metra we Wrocławiu. Podczas spotkania Grupy PAN Metro w obecności lokalnych mediów zaprezentowano pracę studialną Analiza nowoczesnych metod drążenia tuneli metra w odniesieniu do warunków Wrocławia, opracowaną przez ten zespół, oraz Studium opracowane przez zespół Biura Rozwoju Wrocławia. Prezes Oddziału uczestniczył w pracach Kolegium Rektorów Uczelni Wrocławia, Opola i Zielonej Góry oraz w Komitecie Wspierającym Obchody Jubileuszu 70-lecia Polskiego Środowiska Akademickiego we Wrocławiu. Oddział uczestniczył w imprezach naukowych, m.in.: VI Sympozjum Współczesna myśl techniczna w naukach medycznych i biologicznych ; X Polsko-Francuska Konferencja Pulmonologiczna; The First International Symposium Ways to Religion ; Progress on EUV & X-ray spectroscopy and imaging II ; XIX Śląskie Sympozjum Archeologiczne; Polityka surowcowa w perspektywie nowych inicjatyw i programów oraz międzynarodowe warsztaty językowe Malta on my Mind przy współpracy University of Malta. Komisja do Spraw Etyki w Nauce została utworzona na podstawie art. 27 pkt 6 oraz art. 40 ust. 1 ustawy o PAN i swoją działalnością obejmuje całe środowisko naukowe i akademickie w Polsce. Zgodnie z regulacjami zawartymi w art. 39 ustawy o PAN, Komisja wyraża opinie w sprawach dotyczących naruszeń zasad etyki w nauce przez pracowników uczelni, jednostek naukowych Akademii i instytutów badawczych, opracowuje kodeks etyki pracownika naukowego oraz prowadzi działalność mającą na celu upowszechnianie standardów rzetelności badań naukowych. W roku 2015 odbyło się 7 posiedzeń plenarnych Komisji i rozpatrzono 49 spraw. W celu upowszechniania w środowisku naukowym i akademickim działalności Komisji przybliżenia treści Kodeksu etyki pracownika naukowego Komisja zorganizowała dwa spotkania z Kolegium Rektorów Uczelni Wrocławia i Opola we Wrocławiu oraz z Kolegium Rektorów Uczelni Szczecina w Szczecinie. Członkowie Komisji 12

13 i Kolegiów dyskutowali też o przejawach nieuczciwości naukowej, z którymi najczęściej się spotykają naukowcy w swojej pracy jak też o ewentualnych sposobach podniesienia standardów etycznych w nauce. Komisja spotkała się także z Prezydium Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów. Na wspólnych posiedzeniach dyskutowano na temat pogarszającego się poziomu prac doktorskich i habilitacyjnych oraz nieprawidłowości jakie występują w postępowaniach awansowych. Zwrócono również uwagę na konieczność nowelizacji przepisów ustawy o stopniach i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki i ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym. Komisja udzielała też odpowiedzi i wyjaśnień w sprawach związanych z przestrzeganiem etyki i zasad rzetelności w badaniach naukowych. Komisja Rewizyjna Polskiej Akademii Nauk działająca na podstawie art. 41 ustawy o PAN kontroluje działalność finansową i gospodarczą Akademii; szczegółowy zakres jej działania określa rozdział XI Statutu PAN. W roku 2015 Komisja Rewizyjna PAN odbyła 4 posiedzenia; opracowała i przyjęła łącznie 11 opinii, analiz i ocen. Komisja opiniowała bądź wydawała rekomendacje w sprawach dotyczących: działalności statutowej Polskiej Akademii Nauk w roku 2014, sprawozdania finansowego Akademii za 2014 rok, wykonania planu finansowego Polskiej Akademii Nauk za rok 2014, projektu planu finansowego Polskiej Akademii Nauk na rok 2015, projektu budżetu Polskiej Akademii Nauk na rok 2016 oraz wyboru podmiotu do badania sprawozdania finansowego Akademii za rok Akademia Młodych Uczonych jest strukturą korporacyjną umocowaną w art. 38 ustawy o PAN. Akademia Młodych uczonych liczy nie więcej niż 10% ustawowej liczby członków krajowych Akademii i skupia wybitnych młodych przedstawicieli nauki polskiej. Zadania postawione przed Akademią Młodych Uczonych skupiają się wokół działań na rzecz aktywizacji środowiska młodych pracowników nauki i obejmują przede wszystkim: przedstawianie opinii i programów dotyczących spraw nauki, organizowanie debat, dyskusji, konferencji naukowych oraz upowszechnianie standardów etyki wśród młodych naukowców. W 2015 roku odbyło się 6 statutowych posiedzeń Akademii, Członkowie Akademii Młodych Uczonych zaangażowali się w prace nad Paktem dla nauki, który ukazał się 29 kwietnia i jest uwzględniany w budowaniu strategii rozwoju nauki. Akademia Młodych Uczonych była organizatorem lub współorganizatorem licznych wydarzeń służących popularyzacji nauki. 13

14 Działalność upowszechniająca naukę W ramach wymienionej na wstępie kwoty ,8 tys. zł część wydatków ma ścisły związek z działalnością upowszechniającą naukę. Zadania realizowane w tym zakresie związane były zasadniczo z działalnością promocyjną, upowszechniającą naukę oraz z aktywnością komitetów Akademii i oddziałów PAN. W ramach tej działalności w roku 2015 m.in. z racji szerokich kontaktów PAN i jej instytutów z zagranicą zamówiono ekspertyzę dotyczącą ujednolicenia systemu nazewnictwa instytucji PAN w języku angielskim. Ekspertyza zawiera szczegółowe porównanie nazw instytucji PAN w języku angielskim z analogicznym nazewnictwem w krajach anglojęzycznych. W dokumencie zamieszczono także rekomendacje dotyczące tłumaczenia nazw instytutów, wydziałów, oddziałów, funkcji oraz tytułów naukowych, co umożliwi poprawne i jednolite stosowanie nazewnictwa w języku angielskim w korespondencji, w publikacjach oraz na stronach internetowych. W ramach działalności upowszechniającej naukę prowadzonej przez komitety w roku 2015 opracowano w szczególności 3 ekspertyzy, wydano 52 publikacje, zorganizowano 113 konferencji o charakterze międzynarodowym i ogólnokrajowym, zorganizowano 1 wystawę, 6 warsztatów oraz przygotowano 10 zadań z zakresu upowszechniania nauki. Zadania z zakresu działalności upowszechniającej naukę dotyczyły zagadnień ważnych zarówno dla nauki polskiej, jak i istotnych z punktu widzenia problemów życia społecznego. Przykładowo: Komitet Nauk Demograficznych zorganizował konferencję Przestrzenny wymiar przemian demograficznych - metody, analizy, dane, dotyczącą procesów demograficznych z uwzględnieniem ich przestrzennego wymiaru, problemów związanych z nasilającymi się migracjami oraz zmian towarzyszących starzeniu się społeczeństwa. Wiele uwagi poświęcono zagadnieniom przekształceń zachodzących w rodzinach, kwestiom tworzenia i rozpadu związków oraz zmianom prokreacyjnym. Komitet Zrównoważonej Gospodarki Surowcami Mineralnymi zorganizował pod patronatem prezesa Polskiej Akademii Nauk debatę pt. Problemy polityki i bezpieczeństwa surowcowego Polski postulaty środowiska naukowego. Na konferencji przedstawiono podstawowe problemy bezpieczeństwa surowcowego Polski oraz sugestie dotyczące potrzeb unowocześnienia przepisów prawa geologicznego i górniczego na podstawie badań prowadzonych w zakresie gospodarki surowcami. W wyniku debaty sformułowano wniosek, który zostanie przedłożony Prezesowi Rady Ministrów w sprawie powołania komisji 14

15 kodyfikacji prawa geologicznego i górniczego w celu opracowania Kodeksu geologicznego i górniczego. Komitet Genetyki Człowieka i Patologii Molekularnej współorganizował konferencję Wykorzystanie biologii molekularnej i biotechnologii w diagnostyce i terapii nowotworów w trakcie której omawiano zagadnienia związane z wykorzystaniem osiągnieć biologii molekularnej w badaniach nad rakiem, od badań podstawowych do zastosowań klinicznych, oraz nanocząsteczek w terapii nowotworowej czy bioinformatyki i glikobiologii w regulacji progresji nowotworów. W Spotkaniach uczestniczyło szerokie grono naukowców z całego świata, co umożliwiło wymianę informacji, nawiązanie kontaktów między ośrodkami oraz promocję polskich placówek naukowych. Wśród ciekawszych inicjatyw mających na celu upowszechnianie nauki w 2015 r. należy wymienić Wywiady z Nestorami Filozofii Polskiej przeprowadzone z prof. Adamem Nowaczykiem oraz prof. Witoldem Marciszewskim. Celem wywiadów było audiowizualne uwiecznienie najwybitniejszych profesorów polskiej filozofii, ukazanie charakterystycznego dla nich sposobu myślenia oraz upowszechnienie ich osiągnięć naukowych. Wywiady są dostępne nieodpłatnie za pomocą serwisu Komitetu Nauk Filozoficznych PAN organizatora przedsięwzięcia. W zakresie działalności wydawniczej Akademia kontynuowała utrzymanie ciągłości ukazywania się czasopism niskonakładowych, najważniejszych w danych specjalnościach naukowych, zwłaszcza znajdujących się na tzw. liście filadelfijskiej (np. Acta Geologica Polonica, Metrology and Measurement Systems ) oraz wysoko ocenianych przez MNiSW, np. Polish Journal of Veterinary Sciences czy Acta Geophysica. W/w czasopisma to publikacje polskie i obcojęzyczne o charakterze naukowym i popularnonaukowym, ukazujące powiązania nauki z procesami gospodarczymi, obrazujące kierunki współpracy międzynarodowej, udostępniające pełną informację o wszystkich dziedzinach działalności Akademii, a także promujące wizerunek PAN. Działalność wydawnicza ma także na celu wspieranie młodej kadry naukowej przez publikowanie wyników prac doktorskich i habilitacyjnych. W ramach środków wydatkowanych na działalność upowszechniającą naukę przez oddziały PAN dofinansowano w szczególności 39 konferencji, zrealizowano 25 zadań wydawniczych, 6 zadań z zakresu upowszechniania nauki, 3 warsztaty oraz 1 wystawę, przykładowo: Oddział PAN w Poznaniu zorganizował cykl wykładów pt. Światowy Tydzień Mózgu w Poznaniu, który miały na celu popularyzację badań nad mózgiem oraz centralnym układem nerwowym, a także budowanie społecznej świadomości 15

16 na temat zdrowia psychicznego. W trakcie Światowego Tygodnia Mózgu podjęto tematy z zakresu neurologii, psychiatrii, psychologii, neurochirurgii, biologii oraz filozofii. Cykl stał się okazją do rozwinięcia współpracy między naukowcami w celu popularyzacji wyników badań Oddział PAN we Wrocławiu współorganizował międzynarodowe sympozjum pt. Ways to Religion, które zostało zaplanowane, jako wspólne przedsięwzięcie polskich i zagranicznych jednostek naukowo-badawczych. Konferencję poświęcono szeroko rozumianemu dyskursowi religijnemu. Dążono do spojrzenia na religię i religijność z różnych perspektyw, przedstawiono wyniki badań nad elementami związanymi z religią w różnych dziedzinach nauki Oddział PAN w Łodzi współorganizował konferencję pt. Europejskie procesy modernizacyjne. Zapoczątkowany w zeszłym roku cykl spotkań poświęcono problematyce wyzwań i perspektyw rozwoju sytuacji politycznej, społecznogospodarczej i międzynarodowej regionu Europy Wschodniej w XXI wieku. Sesje panelowe tegorocznego cyklu dotyczyły modernizacji Unii Europejskiej, państw Europy Wschodniej oraz Polski. Wyniki konferencji zostaną opublikowane w dwóch tomach periodyku Centrum Badań Wschodnioeuropejskich Uniwersytetu Łódzkiego pt. Eastern Review. W ramach przyznanych środków Oddziały kontynuowały swoją działalność wydawniczą. W 2015 r. MNiSW przyznało wyższą punktację wielu publikowanym w Oddziałach czasopismom takim, jak Linguistica Silesiana, Historyka. Studia Metodologiczne czy Studia Historyczne. Publikacje wydane w Oddziałach PAN podejmują tematykę z różnych dziedzin nauki, promując i upowszechniając osiągniecia polskich uczonych w kraju i zagranicą. W Oddziale PAN w Lublinie ukazał się w 2015 roku X tom Teki Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych PAN. Zawiera szereg artykułów polskich i ukraińskich uczonych dotyczących rozwoju szkolnictwa mniejszości ukraińskiej poza granicami Ukrainy. Kolejną istotną publikacją jest Teka Komisji Ochrony i Kształtowania Środowiska Przyrodniczego. W tomie XII zamieszczono artykuły w języku angielskim dotyczące szeroko pojętej ochrony i kształtowania środowiska, m.in. hydrobiologicznej, ekologicznej, krajobrazowej i bioidykacyjnej. W ramach środków wydatkowanych na działalność upowszechniającą naukę realizowaną przez Akademię Młodych Uczonych opracowano ekspertyzę, zorganizowano warsztat, konferencję oraz przygotowano siedem innych zadań. Przykładowa aktywność w minionym roku Akademii Młodych Uczonych: 16

17 konferencja naukowa pt. Polish Scientific Networks. W jej oficjalnym otwarciu udział wzięli Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego prof. dr hab. Lena Kolarska-Bobińska, Prezes Polskiej Akademii Nauk prof. dr hab. Jerzy Duszyński i Prezes Fundacji na Rzecz Nauki prof. dr hab. Maciej Żylicz. Dyskutowano, jak spożytkować w kraju potencjał polskich uczonych pracujących obecnie za granicą oraz jak nawiązać współpracę i szukać partnerów w kraju i poza granicami. Efektem pracy konferencji były rekomendacje dotyczące zmian w systemie nauki skierowane do administracji centralnej, instytucji finansujących, uczelni, instytutów oraz innych jednostek sektora nauki i szkolnictwa wyższego. Konferencję zorganizowano w ramach działań dotyczących sporządzenia ekspertyzy pt. Mobilność polskich uczonych, nad której realizacją pracował Zespół ds. Mobilności Polskich Uczonych. Kuźnia Młodych Talentów, skierowana głównie do doktorantów. W tej edycji najliczniej reprezentowane były nauki medyczne i biomedyczne. W trakcie Kuźni odbyły się wykłady popularnonaukowe, przeprowadzono dyskusję panelową, zorganizowano warsztaty z autoprezentacji, jak również przygotowano zajęcia z redagowania artykułów naukowych. na XIX Pikniku Naukowym Polskiego Radia i Centrum Nauki Kopernik odbywającym się pod hasłem Światło Akademia Młodych Uczonych zorganizowała stanowisko pt. Rzućmy światło na układ pokarmowy. Pokaz poruszał zagadnienia z zakresu różnych dziedzin nauki m.in. w ramach upowszechnienia informacji o służebnej roli nauki i praktycznego zastosowania badań naukowych przedstawiono prezentację dotyczącą zastosowania światłowodów w badaniu produktów spożywczych i układu pokarmowego. 17

18 Rozdział Działalność pomocniczych jednostek naukowych i innych jednostek organizacyjnych Polskiej Akademii Nauk W ramach tego rozdziału Akademia wydatkowała sumę ,1 tys. zł, wobec planowanej kwoty w wysokości ,4 tys. zł, co daje wykonanie planu po zmianach na poziomie 99,9%. Omawiane środki Akademia wydatkowała w formie: dotacji podmiotowej ( 2570) ,7 tys. zł dotacji celowej na inwestycje ( 6220) 1.272,4 tys. zł dotacji celowej na inwestycje w obiektach zabytkowych ( 6560) 1.768,0 tys. zł. Dotację podmiotową otrzymało 21 jednostek organizacyjnych Akademii nieposiadających osobowości prawnej. Krótka charakterystyka działalności jednostek, które w roku 2015 otrzymały dotację podmiotową przestawia się następująco: Pomocnicze jednostki naukowe działające na podstawie art.68 ustawy o PAN 1) Biblioteka Gdańska szczególna wartość naukowa i zabytkowa zgromadzonych w tej Bibliotece zbiorów, w tym zbiorów specjalnych o unikalnej wartości w skali światowej, wymaga ponoszenia stałych nakładów na ich zabezpieczenie i konserwację. Prace te wykonuje zespół wysoko wykwalifikowanych pracowników bibliotecznych. Biblioteka systematycznie poszerza swój zasób w drodze zakupu druków zwartych nowych, zakupu czasopism i wydawnictw ciągłych oraz zakupu zbiorów specjalnych na aukcjach, w antykwariatach i od osób prywatnych uzupełniając w ten sposób kolekcje rękopisów, startych druków, numizmatów, grafiki, kartografii, ekslibrisów, fotografii i teatraliów. W roku 2015 na tego rodzaju zakupy wydatkowano kwotę 553,0 tys. zł. Biblioteka systematycznie archiwizuje swoje zasoby umożliwiając tym samym coraz szerszy dostęp do bogatych zbiorów łącznie w 2015 roku wykonano 81 kopii mikrofilmowych i kopii cyfrowych najcenniejszych pozycji. 2) Biblioteka Kórnicka podobnie jak Biblioteka Gdańska, Biblioteka Kórnicka posiada w swoich zasobach zbiory specjalne wymagające stałych nakładów na zabezpieczenie i konserwację; Biblioteka gromadzi, opracowuje i udostępnia zbiory, informacje katalogowe i bibliograficzne dla potrzeb całej nauki i kultury polskiej oraz aktywnie uczestniczy w procesie digitalizowania zbiorów 18

19 i udostępniania ich na platformie Wielkopolskiej Biblioteki Cyfrowej. Biblioteka Kórnicka prowadzi dwie czytelnie w Kórniku w Zamku Kórnickim oraz w Poznaniu w Pałacu Działyńskich, prowadzi również wypożyczalnię międzybiblioteczną i realizuje kwerendy bibliograficzne. W roku 2015 Biblioteka powiększyła księgozbiór o 4522 vol. i uzupełniła zbiory o druki polskie i czasopisma z XIX i początku XX wieku, a także udostępniła blisko 7 tys. obiektów cyfrowych na platformie Wielkopolskiej Biblioteki Cyfrowej. Biblioteka Kórnicka prowadzi również działalność muzealną. 3) Muzeum Ziemi jest wielodziałową placówką muzealną, która oprócz podstawowej misji, jaką jest gromadzenie zbiorów i ochrona dziedzictwa geologicznego, prowadzi prace badawcze i dokumentacyjne oraz szeroką działalność w zakresie popularyzacji nauk o Ziemi i upowszechniania wiedzy przyrodniczej; w zbiorach muzealnych znajdują się zasobne kolekcje minerałów i skał, meteorytów, kopalnej flory i fauny, pochodzące z terytorium Polski i innych regionów świata, a także cenne archiwalia z zakresu historii nauk o Ziemi; szczególną pozycję zajmują bogate kolekcje bursztynu bałtyckiego i innych żywic kopalnych, zaliczane do największych tego typu zbiorów muzealnych na świecie; okazy ze zbiorów Muzeum Ziemi są udostępniane do celów badawczych pracownikom naukowym z instytucji krajowych i zagranicznych, którzy prowadzą badania zarówno we współpracy z Muzeum jak też samodzielnie; w roku sprawozdawczym oprócz 10 wystaw stałych i 4 ekspozycji plenerowych, Muzeum przygotowało i zaprezentowało we własnej siedzibie 9 ekspozycji czasowych, 1 wystawę okolicznościową i 6 pokazów wystawienniczych. Udostępniono również 11 wystaw objazdowych. 4) Archiwum w Warszawie posiada oddziały zamiejscowe w Poznaniu i w Katowicach; zasób archiwalny zgromadzony w Archiwum składa się z archiwów prywatnych uczonych oraz akt Polskiej Akademii Nauk, jej jednostek, towarzystw i innych instytucji naukowych; pozyskiwanie archiwaliów pochodzenia prywatnego odbywa się drogą zakupu lub daru. Ogólny stan zasobu wynosi obecnie 3.171,03 m.b. materiałów archiwalnych i dokumentacji aktowej. W roku 2015 zasób Archiwum powiększył się o blisko 78,35 metrów bieżących akt. Jednostka kontynuowała digitalizację i archiwizację zbiorów fotograficznych, dokonywała szeregu prac konserwatorskich zgromadzonych zbiorów, a także organizowała wystawy, konferencje, seminaria, sesje naukowe i warsztaty archiwalne. Archiwum sprawuje również stałą kontrolę nad archiwami zakładowymi ponad 50 jednostek PAN. 19

20 5) Archiwum PAN i PAU w Krakowie do zadań statutowych Archiwum Nauki należy gromadzenie, przechowywanie i zabezpieczanie, ewidencjonowanie i opracowywanie, udostępnianie materiałów archiwalnych jednostek organizacyjnych PAN działających na obszarze Oddziału PAN w Krakowie, materiałów archiwalnych Polskiej Akademii Umiejętności, stowarzyszeń i instytucji naukowych oraz archiwów osobistych (spuścizn) ludzi nauki i kultury, prowadzenie działalności naukowej, wydawniczej oraz informacyjnej i popularyzacyjnej o Archiwum Nauki i jego zasobie, kształtowanie narastającego zasobu PAN i PAU; zasób Archiwum Nauki na dzień 31 grudnia 2015 roku wynosi 1.503,47 m.b. akt oraz dokumentację pozaaktową (gromadzoną w poszczególnych zespołach akt: fotografie, medale i odznaczenia, mapy); Archiwum Nauki dysponuje także bogatym zbiorem bibliotecznym obejmującym Bibliotekę Rozdolską Lanckorońskich, ofiarowaną Polskiej Akademii Umiejętności przez Profesor Karolinę Lanckorońską; szczególne znaczenie dla opracowania zasobu i dla badaczy ma księgozbiór historyka nauki i kultury Henryka Barycza; Archiwum Nauki popularyzuje swoje zbiory poprzez prowadzenie systematycznej działalności wystawienniczej i wydawniczej, najczęściej we współpracy PAN i PAU. 6) Centrum Badań Historycznych w Berlinie prowadzi badania naukowe w dziedzinie historii i stosunków polsko-niemieckich, także w kontekście dziejów Europy oraz popularyzowania w Niemczech badań naukowych prowadzonych w Polsce. Ponadto Centrum prowadzi działalność informacyjno-promocyjną, dydaktyczną (cykl seminariów/kolokwiów) oraz wydawniczą. W okresie sprawozdawczym CBH PAN zorganizowało lub współorganizowało wiele konferencji, seminariów i dyskusji, głównie we współpracy z partnerskimi instytucjami naukowymi. Ponadto Centrum wydaje w języku niemieckim rocznik HISTORIE, który jest jedynym polskim pismem naukowym ukazującym się za granicą w języku kraju goszczącego; w 2015 roku tematem przewodnim 8/9 numeru rocznika był koniec drugiej wojny światowej w Polsce i Europie. 7) Biuro Promocji Nauki POLSCA w Brukseli zadaniem tej stacji zagranicznej jest promocja i wsparcie eksperckie polskich partnerów w Programach Ramowych UE oraz organizowanie spotkań, seminariów i narad w celu wymiany poglądów między wybitnymi polskimi uczonymi i rezydującymi w Brukseli przedstawicielami międzynarodowych środowisk naukowych. W roku 2015 zorganizowano 20 spotkań i seminariów, w których uczestniczyło 510 osób. Ważnym wydarzeniem było uroczyste seminarium zatytułowane PolSCA one of national RTD Contact offices in Brussels Instruction of use zorganizowane 20

21 w siedzibie Stałego Przedstawicielstwa RP przy UE z okazji 10-lecia Biura PolSCA w Brukseli; wśród około 110 polskich i zagranicznych gości i prelegentów byli polscy uczeni, 2 ambasadorów, 6 polskich posłów do Parlamentu Europejskiego. Przedstawiciel Stacji współpracuje z eksperckimi gremiami doradczymi Komisji Europejskiej (Dyrektoriat Generalny Badań i Innowacji i Dyrektoriat Generalny Sieci Komunikacyjnych, Treści i Technologii). 8) Przedstawicielstwo Polska Akademia Nauk w Kijowie - zostało utworzone w 2012 roku, a jego zadaniem jest nawiązywanie, utrzymanie i rozwijanie współpracy naukowej i naukowo-technicznej między RP a Ukrainą przede wszystkim poprzez popularyzację osiągnięć nauki polskiej na Ukrainie, organizowanie konferencji, odczytów, seminariów, wystaw o charakterze naukowym. W 2015 roku stacja była organizatorem lub współorganizatorem 6 konferencji naukowych, w tym 1 konferencji międzynarodowej. Stacja zorganizowała także szereg oficjalnych spotkań z przedstawicieli świata nauki polskiej i polityki Ukrainy. 9) Stacja Naukowa w Moskwie do zadań Stacji należy popularyzowanie osiągnięć nauki polskiej w Federacji Rosyjskiej, organizowanie konferencji, odczytów, seminariów, wystaw oraz innych imprez naukowych. W ramach działalności statutowej Stacja organizuje kontakty polskich i rosyjskich placówek naukowych oraz kontakty polskich pracowników naukowych przybywających do Rosji. W roku 2015 Stacja zorganizowała konferencję ekonomiczną Imperatyw współpracy gospodarczej w niespokojnym świecie, w której uczestniczyli przedstawiciele strony polskiej: INE PAN, SGH w Warszawie, PTE oraz Instytutu badań Rynku, Popytu i Koniunktury oraz strony rosyjskiej - Instytut Ekonomiki Rosyjskiej Akademii Nauk. Przedsięwzięcie pozwoliło na częściowe przezwyciężenie impasu we wzajemnych kontaktach w dziedzinie nauk ekonomicznych, a jego spodziewanym efektem ma stać się publikacja materiałów pokonferencyjnych. 10) Stacja Naukowa w Paryżu należąca do najstarszych tego typu placówek pełni istotną rolę w popularyzowaniu osiągnięć nauki polskiej na terenie Francji i stanowi ważny ośrodek kontaktów naukowych z Narodowym Ośrodkiem Badań Naukowych (CNRS); udziela także pomocy naukowcom, stażystom, stypendystom, studentom przybywającym do Francji z polskich wyższych uczelni i innych instytucji naukowych w celach badawczych lub edukacyjnych oraz promuje naukę polską; w roku 2015 w Stacji zorganizowano 54 wydarzenia 21

22 naukowo-kulturalne (wykłady, seminaria oraz konferencje i spotkania naukowe), w których uczestniczyło łącznie około 2,0 tys. osób. 11) Stacja Naukowa w Rzymie prowadzi działalność we współpracy z placówkami Rzeczypospolitej Polskiej oraz funkcjonującymi w Rzymie licznymi instytutami badawczymi i kulturalnymi poszczególnych krajów. Stacja posiada największą (po Bibliotece Polskiej w Paryżu) bibliotekę poza granicami kraju, z której korzysta wielu uczonych różnych narodowości. W 2015 roku Stacja organizowała konferencje, odczyty i wykłady (łącznie 24 takie przdsięwzięcia), w tym do znaczących należy zaliczyć 2-dniową konferencję naukową zorganizowaną we współpracy z Instituto per la storia del Risorgimento italiano i Instytutem Europeistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. 12) Stacja Naukowa PAN w Wiedniu współpracuje z licznymi instytucjami naukowymi, w tym z Austriacką Akademią Nauk, z przedstawicielstwami innych państw w Wiedniu, a także z polskimi instytucjami. W roku 2015 w Stacji zorganizowano wiele imprez łączących popularyzację nauki i kultury, w tym 2 konferencje naukowe, sympozjum, 18 seminariów i 19 odczytów. Stacja zaangażowała się też w zawieszenie tablicy poświęconej założycielowi Ossolineum, Józefowi Maksymilianowi Ossolińskiemu i zorganizowała przy tej okazji sympozjum naukowe. Ważnym elementem działalności promocyjnej Stacji było prezentowanie przygotowanych wcześniej wystaw, w tym: Karol Lanckoroński i jego Wiedeń oraz Lotnicze tradycje Małopolski. Została także przygotowana wystawa związana z 30-leciem istnienia Stacji, która będzie prezentowana w 2016 roku. W ramach działalności wydawniczej Stacji ukazało się w roku 2015 łącznie 11 publikacji. W 2015 roku księgozbiór Stacji obejmował blisko 10,6 tys. vol. wydawnictw zwartych i 5,6 tys. vol. wydawnictw ciągłych oraz 417 vol. zbiorów specjalnych. Stacja kontynuowała prace nad katalogiem bibliotecznym dostępnym online. Placówki naukowe nieposiadające osobowości prawnej, posiadające status pomocniczych jednostek naukowych funkcjonujące na podstawie art.71 ust. 4 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 roku Przepisy wprowadzające ustawy reformujące system nauki (Dz. U. Nr 96 poz.620 z późn. zm.) 1) Ogród Botaniczny Centrum Zachowania Różnorodności Biologicznej działa od 1970 roku; podstawowe kierunki badawcze to zachowanie w warunkach ex situ rzadkich zagrożonych i chronionych gatunków flory polskiej, gromadzi i przechowuje zasoby genowe roślin dziko rosnących, bada również rozwój roślin 22

23 w warunkach środowiska miejskiego i przemysłowego, prowadzi biomonitoring zanieczyszczeń środowiska; prowadzi badania nad ochroną różnorodności flory polskiej; w roku 2015 realizował projekty badawcze, a także prowadził popularyzację i edukację w zakresie ochrony bioróżnorodności oraz udostępnia kolekcje zwiedzającym. 2) Stacja Badawcza Rolnictwa Ekologicznego i Hodowli Zachowawczej Zwierząt w Popielnie od ponad 40 lat prowadzonych jest w Popielnie szereg prac związanych z ochroną przyrody: powstał tu program hodowli wolnej konika polskiego znanej szeroko w kraju i za granicą, prowadzone są unikalne prace, znane w kraju i na świecie, dotyczące biologii cyklu poroża, rozrodu i behawioru jelenia szlachetnego, a także z zakresu rolnictwa proekologicznego, prowadzona jest hodowla zachowawcza bydła rasy polskiej czerwonej, prowadzony przez Stację las doświadczalny o powierzchni l600 ha stanowi rezerwat dla wolnożyjących tabunów konika polskiego. Prowadzone są tutaj prace nad kształtowaniem biologicznym różnorodnych ekosystemów leśnych, odtwarzaniem naturalnych zasobów leśnych oraz oddziaływaniem turystyki na kształtowanie się ekosystemów leśnych. 3) Zakład Antropologii we Wrocławiu prowadzi badania z zakresu biologicznych i demograficznych przejawów oraz skutków rozwarstwienia społecznego ludności Polski oraz w zakresie monitoringu polskiej populacji współczesnej, biologii starzenia się, biologii reprodukcji oraz biologii populacji historycznych (projekty realizowane przez Zakład: Charakterystyka wskaźników dobrostanu biologicznego współczesnej i pradziejowej populacji Polski w różnych fazach ontogenezy, Biologiczne i demograficzne skutki rozwarstwienia społecznego ludności Polski i zmiany tego rozwarstwienia w czasie oraz przemiany sekularne zależne od poziomu życia grup społecznych, Biologiczne podstawy zachowa człowieka w perspektywie psychologii ewolucyjnej i ekologii behawioralnej ). 4) Zakład Ichtiobiologii i Gospodarki Rybackiej w Gołyszu, Zakład istnieje od 1953 roku; zasadniczymi kierunkami badań placówki są biologiczne podstawy chowu ryb, genetyka i fizjologia ryb, funkcjonowanie i modelowanie produktywności ekosystemów stawowych, optymalizacja metod chowu ryb w stawach i w warunkach kontrolnych. W roku 2015 Zakład prowadził m.in. projekt badawczy Wdrożenie programu hodowlanego karpia opartego na markerach genetycznych w ramach Projektu Operacyjnego Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich oraz kontynuował finansowanie wspólnego z Zakładem Doświadczalnym Gospodarki Stawowej w Gołyszu projektu Zintegrowany intensywno-ekstensywny system produkcji rybackiej w ramach Programu Badań Stosowanych Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. 23

24 Inne jednostki organizacyjne działające na podstawie art. 70 ustawy o PAN 1) Dom Rencisty w Konstancinie jest jednostką organizacyjną zapewniającą całodobową opiekę osobom w podeszłym wieku, osobom przewlekle chorym lub niepełnosprawnym; pensjonariuszami są byli pracownicy nauki, członkowie ich rodzin oraz w miarę dostępności inne osoby. 2) Dom Pracy Twórczej w Mądralinie zlokalizowany na terenie malowniczego Mazowieckiego Parku Krajobrazowego, oddalony o 25 km od centrum Warszawy, pełnił do 30 czerwca 2015 roku rolę ośrodka konferencyjno szkoleniowego, wykorzystywanego na spotkania struktur korporacyjnych Akademii; ośrodek świadczył również usługi hotelowo konferencyjne na rzecz podmiotów zewnętrznych. 3) Dom Zjazdów i Konferencji w Jabłonnie oddalony o 22 km od centrum Warszawy znajduje się w XVIII wiecznym zabytkowym zespole pałacowo-parkowym; jest to znakomite miejsce do organizacji konferencji sympozjów i cyklicznych szkoleń. 4) Dom Pracy Twórczej w Wierzbie to centrum konferencyjne z profesjonalnym zapleczem szkoleniowym i wieloletnim doświadczeniem. Obiekt dysponuje 2 salami konferencyjnymi wyposażonymi w nowoczesny sprzęt audio-wizualny, bezpośredni dostęp do internetu, oraz salami, w których istnieje możliwość zorganizowania spotkań w mniejszym gronie, sesji posterowych lub prowadzenia kameralnych dyskusji panelowych. Obiekt malowniczo położony na półwyspie u styku trzech jezior, w sercu Puszczy Piskiej oferuje również usługi hotelarskie zarówno dla gości indywidualnych jaki i dla grup zorganizowanych. 5) Zakład Działalności Pomocniczej w Warszawie zajmuje się administrowaniem nieruchomościami stanowiącymi własność Akademii, w tym obiektami zabytkowymi (w szczególności Pałacem Staszica w Warszawie będącym siedzibą instytutów naukowych PAN), Zakład prowadzi również Domy Pracy Twórczej w Juracie i w Świnoujściu, a działająca w jego strukturze Pracownia Badań Profilaktycznych świadczy odpłatnie profilaktyczną opieki zdrowotną na rzecz pracowników Akademii. Działalność upowszechniająca naukę W ramach wymienionej kwoty ,7 tys. zł kwalifikowanej, jako dotacja podmiotowa część wydatków miała ścisły związek z działalnością upowszechniającą naukę, w ramach której w szczególności sfinansowano lub dofinansowano: 24

25 w Bibliotece Gdańskiej organizację pięciu wystaw, wśród nich wystawę pt. W gdańskim ogrodzie muz, na której zaprezentowano druki i rękopisy, pozwalające ocenić, w jaki sposób przebiegało i w oparciu o jakie wzory prowadzono nauczanie o starożytności grecko-rzymskiej w gdańskim Athenaeum; zorganizowaną w ramach Nocy Muzeów wystawę pt. Z książką za horyzont, prezentującą historię podróży utrwaloną na kartach starodruków, mapach i innych dokumentach od czasów najdawniejszych po koniec XVIII wieku; cykliczny zakup baz danych ISSN, LEX POLONICA, EBSCO, Encyklopedia Britannica; w Bibliotece Kórnickiej publikację kolejnego zeszytu Pamiętnika Biblioteki Kórnickiej, który popularyzuje zbiory oraz dokumentuje dzieje Biblioteki, a także wydanie publikacji pt. Dziennik z wojny Część I oraz część II ; zorganizowanie cyklu wystaw pt. Siódme Weekendy majowe w PAN Bibliotece Kórnickiej, połączonego z Tygodniem Bibliotek, podczas którego Biblioteka otwiera skarbiec z najcenniejszymi i najniezwyklejszymi zbiorami tej instytucji; organizację imprezy pt. Wystawa prac konserwatorskich oraz prac z zakresu introligatorstwa artystycznego ; w Archiwum w Warszawie organizację po raz kolejny konferencji pt. Warszawa ma wiele twarzy, przedstawiającej Warszawę, jako miasto wielowymiarowe i różnorodne; cztery wystawy oraz siedem zadań upowszechniających osiągnięcia nauki, w tym VI Warszawski Piknik Archiwalny związany z Międzynarodowym Dniem Archiwów, będący szeroką promocją dziedzictwa archiwalnego; wydanie Biuletynu Archiwum Polskiej Akademii Nauk upamiętniającego 60. rocznicę powołania Instytutu Badań Jądrowych oraz zbliżającą się setną rocznicę powstania państwowego Uniwersytetu w Poznaniu; w Archiwum Nauki PAN i PAU przygotowanie wystawy pt rocznica powstania Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, prezentującej akta Towarzystwa Naukowego Krakowskiego znajdujące się w zasobach Archiwum Nauki. Ekspozycja skupiła się na przeglądzie dziejów Towarzystwa od powstania do momentu przekształcenia w Akademię Umiejętności; w Muzeum Ziemi wystawę pt. Najpiękniejsze klejnoty natury, która prezentowała unikatowe pod względem walorów poznawczych i estetycznych zdjęcia śnieżynek, opatrzone komentarzem naukowym; wydanie w wersji dwujęzycznej publikacji pt. Atlas żywic kopalnych świata, zawierającej zbiór 344 wzorcowych krzywych widm w podczerwieni pochodzących z całego świata 25

26 żywic naturalnych i sztucznych, a także słownik nazw mineralogicznych żywic kopalnych, subfosylnych i żywicopodobnych substancji; w Stacji Naukowej w Wiedniu organizację dwóch konferencji, m. in. Zjazd wiedeński Europa środkowa między Jagiellonami a Habsburgami ; publikacje m.in. Kontakty językowe w dawnej Monarchii Habsburgów ; odbywające się cyklicznie forum dyskusyjne im. Konrada Celtisa, prezentujące osiągnięcia szeroko rozumianej polskiej humanistyki; Wykłady Kopernikańskie nawiązujące do myśli i dzieł Mikołaja Kopernika; wystawę pt. Jubileusz 30-lecia Stacji Naukowej w Wiedniu oraz rozbudowę bazy danych Polonika w archiwach austriackich ; w Stacji Naukowej w Rzymie zorganizowanie trzech konferencji, m.in. Losy wojny. Pierwsza wojna światowa pamięć i zapomnienie jako polski wkład do cyklu imprez naukowych organizowanych w Rzymie w związku z stuleciem przystąpienia Włoch do I wojny światowej oraz konferencję pt. Wokół peryferyjności i modernizacji ; dwie publikacje, w tym jedną pt. Dall Europa illegale all Europa unita. Gustaw Herling-Grudziński: l uomo, lo scrittore,l opera będącą zbiorem materiałów z zorganizowanej w 2014 r. konferencji pt. Od Europy nielegalnej do Europy zjednoczonej. Gustaw Herling- Grudziński: człowiek, pisarz, dzieło ; w Stacji Naukowej w Paryżu organizację jedenastu konferencji, m.in. Maj Wyzwolenie czy nowa okupacja upamiętniające 70. rocznicę zakończenia II wojny światowej, ze szczególnym wyróżnieniem dziejów elit intelektualnych z polskich uczelni (Krakowa, Warszawy oraz Poznania), oraz konferencję pt. Gleba wrażliwym naskórkiem ziemi ; w Centrum Badań Historycznych w Berlinie wydanie publikacji pt. Semi-Stadtführer. Polniaches Berlin, która jest przewodnikiem prezentującym dokonania Polaków w Berlinie od XVIII do XXI wieku, przygotowaną z myślą o niemieckich czytelnikach; organizację seminariów naukowych pt. Klaus-Zernack-Colloquium pod patronatem Klausa Zernacka emerytowanego profesora historii Europy Wschodniej, na których dyskutowano o spotkaniach jubileuszowych ich recepcji i przemianach w odniesieniu do obserwowanego zjawiska umasowienia rocznic; organizację trzech konferencji naukowych, w tym sympozjum pt. Historia Polski w źródłach od X do początku XX w. (1918 r.): polityka, społeczeństwo, gospodarka, kultura ; w Przedstawicielstwie Polskiej Akademii Nauk w Kijowie konferencję pt. Czysta woda, aspekty podstawowe, stosowane i przemysłowe, prezentującą 26