Plan Gospodarki Niskoemisyjnej

Transkrypt

1 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata n Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata REDUKCJA EMISJI CO 2 EDUKACJA EKOLOGICZNA EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII WYKONAWCA: Zakrzówek, 2015 [WP I S Z A D R E S F I R M Y ]

2 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata został opracowany przez Polską Agencję Rozwoju Regionalnego "PARR" z Lublina na podstawie umowy z Gminą Zakrzówek nr W z dnia 25 lutego 2015 r., w ramach projektu pn. Budowanie potencjału samorządu gminnego w Zakrzówku poprzez opracowanie Gminnego Planu Działań na rzecz Zrównoważonej Energii. Przedmiot umowy jest przedsięwzięciem realizowanym przy współfinansowaniu środków Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko , Priorytet IX Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i efektywność energetyczna; Działanie 9.3 Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej plany gospodarki niskoemisyjnej w ramach konkursu nr 2/POIiŚ/9.3/2013 ogłoszonego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Autorzy Opracowania: mgr Piotr Stec mgr Arkadiusz Pisarki mgr Andrzej Lubański mgr inż. Marcin Rubaj Inwentaryzacja Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

3 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Spis treści STRESZCZENIE Wprowadzenie Cel opracowania Dokumenty powiązane Zakres opracowania Diagnoza Gminy Zakrzówek Położenie geograficzne Środowisko naturalne Demografia Gospodarka mieszkaniowa Gospodarka odpadami Działalność gospodarcza Gospodarka komunalna Sieć wodociągowa Sieć kanalizacyjna Sieć gazowa Transport i komunikacja Infrastruktura energetyczna System ciepłowniczy System gazowy System elektroenergetyczny Emisja CO2 w roku bazowym Metodologia opracowania Zakres inwentaryzacji Metodologia obliczeń Analiza głównych źródeł emisji Sektor działalności publicznej Sektor komunalny Sektor budynków usługowo-użytkowych Budynki mieszkalne Oświetlenie uliczne Przemysł Transport Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w gminie Bilans energetyczno-ekologiczny Gminy Zakrzówek Zużycie energii Bilans emisji CO Działania podjęte przez UG Zakrzówek na rzecz redukcji CO Inwentaryzacja Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

4 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Analiza uwarunkowań zewnętrznych i wewnętrznych gospodarki niskoemisyjnej gminy - Analiza SWOT Plan działań na rzecz ograniczenia emisji CO Zakładany cel opracowania Mapa Planu Harmonogram realizacji działań oraz ich źródła finansowania Wdrożenie Planu Zarządzanie Planem Możliwe źródła finansowania planu Środki własne Fundusze i programy krajowe Fundusze i programy finansowane z budżetu Unii Europejskiej Inne źródła finansowania Monitoring i ewaluacja Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko Spis tabel, wykresów, map i rycin Inwentaryzacja Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

5 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata STRESZCZENIE Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata jest dokumentem przyczyniającym się do osiągnięcia celów określonych w pakiecie klimatycznoenergetycznym do roku 2020 tj.: redukcji emisji gazów cieplarnianych, zwiększenia udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, redukcji zużycia energii finalnej, co ma zostać zrealizowane poprzez podniesienie efektywności energetycznej, a także do poprawy jakości powietrza na obszarach, na których odnotowano przekroczenia jakości poziomów dopuszczalnych stężeń w powietrzu. Celem głównym Planu jest Poprawa jakości środowiska naturalnego Gminy Zakrzówek poprzez: redukcję emisji CO 2 w roku 2020 w stosunku do roku bazowego o 37%, wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii w ogólnym bilansie w roku docelowym 2020 o 87% w stosunku do roku bazowego, redukcję zanieczyszczeń powietrza w zakresie zmniejszenia ilości zanieczyszczeń pyłowych, redukcję energii finalnej w roku 2020 w stosunku do roku bazowego o 16%. Do jego realizacji przyczynią się cele strategiczne szczegółowe oraz przypisane do nich działania. Realizacja tych działań prowadzi do redukcji emisji zanieczyszczeń w powietrzu oraz przyczyni się do poprawy stanu środowiska i jakości życia mieszkańców Gminy Zakrzówek. Wszystkie działania wskazane w dokumencie przedstawiono w podziale na krótko i średnioterminowe, podmiot realizujący oraz źródła finansowania. Działania realizowane przez Samorząd Gminy Zakrzówek zostaną wpisane w Wieloletnią Prognozę Finansową. W dokumencie skoncentrowano się na działaniach niskoemisyjnych i efektywnie wykorzystujących zasoby, w tym poprawie efektywności energetycznej, wykorzystaniu OZE, czyli wszystkich działaniach mających na celu zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do powietrza w tym pyłów, dwutlenku siarki, tlenków azotu oraz emisji dwutlenku węgla, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów, na których odnotowano przekroczenia dopuszczalnych stężeń w powietrzu. Działania wyodrębniono w wyniku analizy uwarunkowań prawnych na poziomie UE, krajowym, wojewódzkim i lokalnym oraz uwarunkowań społeczno-gospodarczych i bazowej inwentaryzacji. Wyniki inwentaryzacji przedstawiono w odniesieniu do roku bazowego, którym jest 2010 r. Przedmiotowe opracowanie zostało przyjęte Uchwałą Nr 64/XII/2015 Rady Gminy Zakrzówek z dnia 28 października 2015 r. Proces przyjęcia dokumentu poprzedzała procedura oceny oddziaływania na środowisko. Inwentaryzacja Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

6 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Wprowadzenie Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata jest dokumentem strategicznym, obejmującym teren całej Gminy Zakrzówek, koncentrującym się na zwiększeniu efektywności energetycznej oraz wykorzystania odnawialnych źródeł energii, jak również redukcji emisji gazów cieplarnianych, dzięki czemu możliwe będzie uzyskanie korzyści ekonomicznych, społecznych, a także w głównej mierze środowiskowych. Obowiązek sporządzenia Planu gospodarki niskoemisyjnej oraz wdrożenia zadań wskazanych w Planie wynika z postanowień Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, Protokołu z Kioto z 1997 r. oraz pakietu klimatyczno-energetycznego, który został przyjęty przez Komisję Europejską w grudniu 2008 roku. Opracowanie i realizacja Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata jest wpisana w klimatyczną oraz energetyczną politykę Polski i związana jest z Założeniami Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej przyjętego przez Radę Ministrów 16 sierpnia 2011 r. Dokument pozwoli również na spełnienie obowiązków nałożonych na jednostki sektora publicznego w zakresie efektywności energetycznej, wynikające z Ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (Dz. U nr 94 poz. 551 z późn. zm.). Plan gospodarki niskoemisyjnej będzie kluczowym dokumentem, który pozwoli na skuteczne ubieganie się o przyznanie środków finansowych z budżetu Unii Europejskiej w nowej perspektywie finansowej na lata Cel opracowania Celem głównym niniejszego opracowania jest: Poprawa środowiska naturalnego w granicach administracyjnych Gminy Zakrzówek, a także wzrost jego jakości na szczeblu ponadlokalnym. Dokument ma za zadnie ukierunkowanie polityki zrównoważonego zarządzenia energią na rzecz poprawy bezpieczeństwa ekologicznego i energetycznego Gminy. Cel główny projektu zostanie osiągnięty poprzez realizację celów szczegółowych bezpośrednio powiązanych z wytycznymi przedstawionymi w pakiecie klimatyczno-energetycznym, przyjętym w grudniu 2008 r. przez Parlament Europejski. Polska, jako kraj członkowski UE zobowiązała się osiągnąć następujące cele szczegółowe, tj.: zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o 20% w 2020 r. w stosunku do 1990 r., zwiększenie efektywności energetycznej w roku 2020 o 15%, zwiększenie udziału energii ze źródeł odnawialnych (OZE) do 20% w 2020 r. W ramach opracowania dokumentu przeprowadzono szczegółową inwentaryzację emisji gazów cieplarnianych na terenie Gminy Zakrzówek. Dzięki analizie planów i dokumentów, został oceniony stan istniejący w zakresie dostaw i użytkowania energii w Gminie Zakrzówek (gaz, węgiel, paliwa ropopochodne, energia elektryczna, odnawialne źródła energii). Wskazano także zasady użytkowania energii w Gminie i jej aktualną efektywność. Dokonano analizy kierunków i działań, pozwalających osiągnąć cel, którym jest termomodernizacja w budynkach Inwentaryzacja Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

7 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata użyteczności publicznej i w budynkach mieszkalnych, gdzie przeprowadzona została ocena systemu energetycznego oraz racjonalne zarządzanie energią w obiektach i na terenie Gminy. Dokument daje możliwość efektywnego wytwarzania, przesyłania i dystrybucji energii odbiorcom, przy jednoczesnym rozwoju gospodarczym oraz z uwzględnieniem wymagań i zasad przyjętych przez Unię Europejską tak, aby zapewnić poprawny poziom i komfort życia mieszkańców. 1.2 Dokumenty powiązane Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata (PGN) jest narzędziem wspomagającym realizację wytycznych przedstawionych w niżej wymienionych dokumentach planistycznych, strategicznych i prawnych. Wdrożenie dokumentów na poziomie UE, kraju i regionu jest możliwe dzięki realizacji celów Planu. Polityka klimatyczna UE Ramowa Konwencja Klimatyczna UNFCCC stanowi podstawę prac nad światową redukcją emisji gazów cieplarnianych. Pierwsze szczegółowe uzgodnienia międzynarodowej polityki klimatycznej są wynikiem trzeciej konferencji stron (COP3) w 1997 r. w Kioto. Na mocy postanowień Protokołu z Kioto kraje zdecydowane na jego ratyfikację zobowiązały się do redukcji emisji gazów cieplarnianych średnio o 5,2% do 2012 r., natomiast w roku 2006 Komisja Europejska zobowiązała się do ograniczenia zużycia energii o 20% w stosunku do prognozy na rok Niniejszy dokument wpisuje się w wypełnienie zobowiązań Polski, wynikających z obowiązujących regulacji Unii Europejskiej, ze szczególnym naciskiem na przyjęty w grudniu 2008 r. pakiet klimatyczno-energetyczny 3x20. Celem szczegółowym pakietu jest wprowadzenie szeroko zakrojonych działań na rzecz osiągnięcia: zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych (EGC) o 20% w 2020 r. w stosunku do 1990r. przez każdy kraj członkowski, zwiększenia efektywności energetycznej w roku 2020 o 20%, zwiększenia udziału energii ze źródeł odnawialnych (OZE) do 20% w 2020r. Zgodnie z ogłoszonym Dziennikiem Urzędowym UE 140 z dnia 5 czerwca 2009 r. w skład pakietu wchodzą 4 podstawowe akty prawne: 1. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE (dyrektywa OZE), 2. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/29/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. zmieniająca dyrektywę 2003/87/WE w celu usprawnienia i rozszerzenia wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (dyrektywa EU ETS), 3. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/31/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie geologicznego składowania dwutlenku węgla oraz zmieniająca dyrektywę Rady Inwentaryzacja Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

8 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata /337/EWG, Euratom, dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/60/WE, 2001/80/WE, 2004/35/WE, 2006/12/WE, 2008/1/WE i rozporządzenie (WE) nr 1013/2006 (dyrektywa CCS), 4. Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2009/406/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie wysiłków podjętych przez państwa członkowskie, zmierzających do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w celu realizacji do roku 2020 zobowiązań Wspólnoty dotyczących redukcji emisji gazów cieplarnianych (decyzja non-ets). Wdrożenie pakietu klimatycznego w UE wsparte jest szeregiem dyrektyw, na mocy których zostały zainicjowane postawy proekologiczne we wszystkich energochłonnych sektorach gospodarki poszczególnych krajów. Do głównych aktów prawnych w tym zakresie należą: -Dyrektywa 2002/91/WE o charakterystyce energetycznej budynków, -Dyrektywa 2005/32/WE o projektowaniu urządzeń powszechnie zużywających energię, -Dyrektywa EC/2004/8 o promocji wysokosprawnej kogeneracji, -Dyrektywa 2006/32/WE w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii, -Dyrektywa 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej. Poziom krajowy Polityka Energetyczna Polski do 2030 r. Dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 10 listopada 2009 r. jako podstawowe kierunki polityki energetycznej kraju rekomenduje działania przyczyniające się do zmniejszenia emisji zanieczyszczeń poprzez: wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii, dywersyfikację struktury wytwarzania energii elektrycznej, rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw, rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii, ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko. Założenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej Zostały one przyjęte przez Radę Ministrów w dniu 16 sierpnia 2011 r. Jako główny cel dokumentu zarekomendowano Rozwój gospodarki niskoemisyjnej przy zapewnieniu zrównoważonego rozwoju kraju. Osiągnięcie powyższego celu będzie wymagało określenia: obszarów redukcji emisji gazów cieplarnianych i innych substancji, priorytetów, działań i oczekiwanych z nimi efektów, instrumentów wsparcia, które w konsekwencji przyczynią się zarówno do zmniejszenia emisji, jak i gruntowej modernizacji polskiej gospodarki, ścieżek redukcji emisji w horyzoncie czasowym do 2050 r. punktów pośrednich w realizacji programu, pozwalających na mierzenia postępu. Inwentaryzacja Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

9 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Cel Szczegółowy NPRGN będzie możliwy do osiągnięcia poprzez realizację następujących celów szczegółowych: 1. Rozwój niskoemisyjnych źródeł energii. 2. Poprawa efektywności energetycznej. 3. Poprawa efektywności gospodarowania surowcami i materiałami. 4. Rozwój i wykorzystanie technologii niskoemisyjnych. 5. Zapobieganie powstawaniu oraz poprawa efektywności gospodarowania odpadami. 6. Promocja nowych wzorców konsumpcji. Polityka klimatyczna Polski. Strategia redukcji emisji gazów cieplarnianych w Polsce do roku 2020 Dokument przyjęty przez Radę Ministrów 4 listopada 2003 r. wprowadza zapisy, które przyczynią się do spełnienia celu głównego, jakim jest: Włączenie się Polski do wysiłków społeczności międzynarodowej na rzecz ochrony klimatu globalnego poprzez wdrażanie zasad zrównoważonego rozwoju, zwłaszcza w zakresie poprawy wykorzystania energii, zwiększania zasobów leśnych i glebowych kraju, racjonalizacji wykorzystania surowców i produktów przemysłu oraz racjonalizacji zagospodarowania odpadów, w sposób zapewniający osiągnięcie maksymalnych, długoterminowych korzyści gospodarczych, społecznych i politycznych. Cele i działania średniookresowe zarekomendowane w dokumencie objęły dalszą integrację polityki klimatycznej z polityką gospodarczą i społeczną. Natomiast cele i kierunki działań długookresowe (na lata i następne) wdrażają kolejne wytyczne dla redukcji wskaźników emisyjnych zaprezentowanych w Kioto (po roku 2012). Wypełnienie zobowiązań powinno zostać osiągnięte poprzez realizację działań bazowych oraz dodatkowych w następujących sektorach: energetyka, przemysł, transport, rolnictwo, leśnictwo, odpady oraz sektor użyteczności publicznej, usług i gospodarstw domowych. Krajowy Plan Działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych Dokument przyjęty przez Radę Ministrów dnia 7 grudnia 2010 r. a 9 grudnia 2010 r., jako odpowiedź na zobowiązania kraju wynikającego z 4 Dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych. Ustalono w nim krajowy cel na 2020 rok oraz przewidywany kurs dotyczący wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych w stosunku do źródeł tradycyjnych: przewidywane skorygowane całkowite zużycie energii w 2020 r ktoe. produkcja łączna energii z OZE w roku ,5%, przewidywana wielkość energii ze źródeł odnawialnych odpowiadająca celowi na 2020 r ,5 ktoe produkcja ciepła z OZE 17,05%, produkcja energii elektrycznej z OZE 19,13%, produkcja zielonej energii w transporcie 10,14%. Inwentaryzacja Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

10 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Polityka Ekologiczna Państwa na lata z perspektywą do roku 2016 Dokument jest aktualizacją polityki ekologicznej na lata Jako główny cel polityki ekologicznej państwa obrano zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego kraju i tworzenie podstaw do zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego. Realizacja celu musi zostać wsparta m.in. uwzględnieniem zasad ochrony środowiska w strategiach sektorowych poprzez przygotowywanie projektów dokumentów strategicznych wszystkich sektorów gospodarki zgodnie z obowiązującym w tym zakresie prawem i kontrolą poddawaną poprzez oceny oddziaływania na środowisko. Ustawa o Efektywności Energetycznej Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (Dz. U nr 94 poz. 551 z późn. zm.) jest aktem prawnym bezpośrednio zobowiązującym jednostki sektora publicznego do działań w zakresie podnoszenia efektywności energetycznej, a tym samym zmniejszania emisji CO 2. Dokument obliguje władze lokalne do spełnienia zawartego w nim następującego zapisu: Jednostka sektora publicznego, realizując swoje zadania, stosuje co najmniej dwa środki poprawy efektywności energetycznej. Jako narzędzia te ustawa wymienia: 1) umowę, której przedmiotem jest realizacja i finansowanie przedsięwzięcia służącego poprawie efektywności energetycznej, 2) nabycie nowego urządzenia, instalacji lub pojazdu, charakteryzujących się niskim zużyciem energii oraz niskimi kosztami eksploatacji, 3) wymianę eksploatowanego urządzenia, instalacji lub pojazdu na urządzenie, instalację lub pojazd, o których mowa w pkt. 2, albo ich modernizacja, 4) nabycie lub wynajęcie efektywnych energetycznie budynków lub ich części albo przebudowa lub remont użytkowanych budynków, w tym realizacja przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w rozumieniu ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów (Dz. U. Nr 223, poz. 1459, z 2009 r. Nr 157, poz oraz z 2010 r. Nr 76, poz. 493), 5) sporządzenie audytu energetycznego w rozumieniu ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów eksploatowanych budynków w rozumieniu ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz oraz z 2011 r. Nr 32, poz. 159 i Nr 45, poz. 235), o powierzchni użytkowej powyżej 500 m 2, których jednostka sektora publicznego jest właścicielem. Ponadto Ustawa zapewnia także pełne wdrożenie dyrektyw europejskich w zakresie efektywności energetycznej, w tym zwłaszcza zapisów Dyrektywy 2006/32/WE w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych. Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko perspektywa do 2020 r. Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko (BEiŚ), przyjęta uchwałą nr 58 Rady Ministrów z dnia 15 kwietnia 2014 r. (Dz. U. RP 2014, poz. 469) obejmuje dwa istotne obszary: energetykę i środowisko, wskazując m.in. kluczowe reformy i niezbędne działania, które powinny zostać podjęte w perspektywie do 2020 roku. Strategia tworzy rodzaj pomostu pomiędzy środowiskiem i energetyką, stanowiąc jednocześnie impuls do bardziej efektywnego i racjonalnego prowadzenia polityki w obu obszarach, tak aby wykorzystać efekt synergii Inwentaryzacja Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

11 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata i zapewnić spójność podejmowanych działań. Celem strategii jest ułatwianie zielonego (sprzyjającego środowisku) wzrostu gospodarczego w Polsce poprzez zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego i dostępu do nowoczesnych, innowacyjnych technologii, a także wyeliminowanie barier administracyjnych utrudniających zielony wzrost. Celem głównym Strategii Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko jest zapewnienie wysokiej jakości życia obecnych i przyszłych pokoleń z uwzględnieniem ochrony środowiska oraz stworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju nowoczesnego sektora energetycznego, zdolnego zapewnić Polsce bezpieczeństwo energetyczne oraz konkurencyjną i efektywną gospodarkę. Styczne z celami Planu są przede wszystkim następujące cele szczegółowe zapisane w BEiŚ oraz przypisane im kierunki interwencji: Cel 2. Zapewnienie gospodarce krajowej bezpiecznego i konkurencyjnego zaopatrzenia w energię: 2.1. Lepsze wykorzystanie krajowych zasobów energii; 2.2. Poprawa efektywności energetycznej; 2.6. Wzrost znaczenia rozproszonych odnawialnych źródeł energii; 2.7. Rozwój energetyki na obszarach podmiejskich i wiejskich; Cel 3. Poprawa stanu środowiska: 3.2. Racjonalne gospodarowanie odpadami, w tym wykorzystanie ich na cele energetyczne 3.3. Ochrona powietrza, w tym ograniczenie oddziaływania energetyki; 3.4. Wspieranie nowych i promocja polskich technologii energetycznych i środowiskowych; 3.5. Promowanie zachowań ekologicznych oraz tworzenie warunków do powstawania zielonych miejsc pracy. Ustawa o odnawialnych źródłach energii Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz.U poz. 478) określa zasady i warunki wykonywania działalności w zakresie wytwarzania: energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, biogazu rolniczego w instalacjach odnawialnego źródła energii, biopłynów. Ponadto Ustawa określa mechanizmy i instrumenty wspierające wytwarzanie: energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, biogazu rolniczego, ciepła w instalacjach odnawialnego źródła energii. W Ustawie określono również zasady wydawania gwarancji pochodzenia energii elektrycznej wytwarzanej z odnawialnych źródeł energii w instalacjach odnawialnego źródła energii, zasady realizacji krajowego planu działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych oraz warunki i tryb certyfikowania instalatorów mikroinstalacji, małych instalacji i instalacji odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej cieplnej nie większej niż 600 kw oraz akredytowania organizatorów szkoleń. Inwentaryzacja Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

12 Poziom regionalny Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata Strategia przyjęta drogą uchwały Nr XXXIV/559/2013 z dnia 24 czerwca 2013 r. jest aktem organizacyjnym przyszłych działań Sejmiku Województwa na rzecz rozwoju województwa lubelskiego. W dokumencie określono potencjał oraz cele rozwoju regionu. Diagnoza uwarunkowań zewnętrznych i wewnętrznych pozwoliła na zarysowanie obecnej i przewidywanej sytuacji regionu, stojącego przed konkretnymi wyzwaniami rozwojowymi, których realizacja powinna zmierzać do osiągnięcia optymalnego poziomu rozwoju gospodarczego i jakości życia ludności. Horyzont do 2020 r. (z perspektywą do 2030 r.) zapewnia wyznaczenie strategicznych celów rozwoju regionu lubelskiego, których realizacja będzie dotyczyć również działań sprzężonych z proekologiczną strategią niskoemisyjną. Strategia zakłada bowiem m.in. następujące cele: 1. Cel strategiczny - Wzmacnianie urbanizacji regionu Cel operacyjny Wspieranie ponadlokalnych funkcji miast. Podstawowym kierunkiem działań w ramach tego celu jest wspieranie działań na rzecz rozwoju systemu niskoemisyjnego transportu miejskiego w ośrodkach subregionalnych. 2. Cel strategiczny- Restrukturyzacja rolnictwa oraz rozwój obszarów wiejskich Cel operacyjny Wyposażanie obszarów wiejskich w infrastrukturę transportową, komunalną, energetyczną. Kierunki działań wyznaczone w ramach tego celu to przede wszystkim wspieranie przedsięwzięć na rzecz uzupełnienia sieci dróg lokalnych o brakujące ogniwa lub ich modernizowanie. Niezwykle istotne z punktu widzenia tworzenia nowych miejsc pracy na terenach wiejskich jest stworzenie systemu energetyki rozporoszonej opartej na produkcji energii z OZE. Działanie to musi być przeprowadzone w ścisłej korelacji z modernizacją i rozwojem lokalnych sieci energetycznych. 4. Cel strategiczny - Funkcjonalna, przestrzenna, społeczna i kulturowa integracja regionu Cel operacyjny Poprawa wewnętrznego skomunikowania regionu. Kierunki działań wyznaczone w tym celu przyczynią się do zwiększenia gospodarczej i społecznej integracji regionu, zacieśnienia więzi gospodarczych między najważniejszymi ośrodkami miejskimi i ich bezpośrednim zapleczem. Rozwój transportu publicznego pozwoli ograniczyć korzystanie z transportu indywidualnego, co zwiększy przepustowość oraz przyczyni się do redukcji emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych w regionie. Cel operacyjny Racjonalne i efektywne wykorzystywanie zasobów przyrody dla potrzeb gospodarczych i rekreacyjnych, przy zachowaniu i ochronie walorów środowiska przyrodniczego Kierunki działań zaproponowane w ramach tego celu będą sprzyjać przede wszystkim wykorzystaniu wszystkich rodzajów OZE oraz poprawie efektywności energetycznej. Program ochrony środowiska województwa lubelskiego na lata z perspektywą do roku 2019 Uchwała z dnia 30 lipca 2012 r. Nr XXIV/398/2012 wprowadziła wytyczne do ochrony środowiska w województwie lubelskim. Dokument zawiera diagnozę środowiska oraz cele, kierunki działań i zadania, których realizacja zapewni poprawę i ochronę jego stanu. Jako cel Inwentaryzacja Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

13 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata strategiczny polityki ekologicznej regionu uznano zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego województwa (mieszkańców, zasobów przyrodniczych i infrastruktury społecznej) oraz harmonizację rozwoju gospodarczego i społecznego z ochroną walorów środowiskowych. Wyznaczono ponadto następujące wojewódzkie priorytety ekologiczne bezpośrednio związane z strategią ograniczenia emisji dla Gminy Zakrzówek, tj.: Pkt 1. Zmniejszenie zanieczyszczeń środowiska z uwzględnieniem poprawy jakości powietrza atmosferycznego, wód i gleby oraz działań w gospodarce odpadami poprzez: wdrażanie programów ochrony powietrza; redukcję emisji zanieczyszczeń do powietrza, w tym emisji gazów cieplarnianych ze wszystkich sektorów gospodarki; ograniczanie emisji zanieczyszczeń ze środków transportu poprzez modernizację taboru, wykorzystywanie paliwa gazowego w miejsce oleju napędowego i benzyny oraz zwiększanie płynności ruchu. Pkt 2. Zrównoważone wykorzystanie materiałów, wody i energii, poprzez: zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii; prowadzenie działań energooszczędnych w mieszkalnictwie i budownictwie poprzez wykonywanie termomodernizacji, szczególnie w obiektach użyteczności publicznej, Pkt 5.Udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska poprzez prowadzenie edukacji na rzecz zrównoważonego rozwoju, dotyczącej wszystkich elementów środowiska oraz promocja przyjaznych środowisku postaw konsumenckich. Program Rozwoju Odnawialnych Źródeł Energii dla Województwa Lubelskiego Głównym celem dokumentu strategicznego w zakresie zielonej polityki energetycznej jest promocja rozwoju OZE w regionie. Zgodnie z przyjętym w 2008 r. pakietem klimatycznym Polska zobowiązała się do m.in. zwiększenie udziału energii odnawialnej w całkowitym zużyciu energii do 2020 roku w UE do 20%. Program zakłada osiągnięcie tego celu już na szczeblu regionalnym, gdzie w tym zakresie istnieje największy potencjał ukierunkowanych działań. Cel ten jednak napotyka na szereg barier i ograniczeń związanych z niewłaściwie prowadzoną polityka przestrzenną na wszystkich poziomach administracyjnych kraju. Program Rozwoju Odnawialnych Źródeł Energii dla Województwa Lubelskiego usystematyzował obszary predysponowane do poszczególnych rodzajów technologii pozyskania energii, uwzględniając ograniczenia zarówno prawne, techniczne jak i realny do osiągniecia efekt końcowy. Dokument ten stanowi również narzędzie do oceny wniosków o dofinansowanie inwestycji w nowej wersji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata Program ochrony powietrza dla strefy lubelskiej Program przyjęto w dniu 25 listopada 2013 r. Uchwałą nr XXXVII/607/2013 Sejmiku Województwa Lubelskiego. Zgodnie z Programem Ochrony Powietrza dla strefy lubelskiej obszar objęty projektem zakwalifikowano do strefy lubelskiej. W strefie tej stwierdzono przekroczenie poziomu stężeń warunkujących ochronę zdrowia, tj. dopuszczalnego 24-godzinnego dla pyłu PM10. Tym samym obszar został oznaczony klasą C charakteryzującą się: stwierdzonym zanieczyszczeniem o stężeniach powyżej poziomu dopuszczalnego powiększonego o margines tolerancji. Inwentaryzacja Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

14 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Poziom lokalny Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Kraśnickiego na lata z perspektywą do 2019 roku, 2012 Opracowana dla Powiatu Kraśnickiego aktualizacja Programu Ochrony Środowiska, zgodnie z obowiązującymi wymogami, inwentaryzuje aktualny stan środowiska i system monitorowania jego zmian oraz określa niezbędne działania dla ochrony środowiska w ścisłym powiązaniu z głównymi kierunkami rozwoju województwa lubelskiego. Program ten powinien stanowić płaszczyznę koordynacji działań w skali ponadlokalnej (ponad gminnej) na rzecz środowiska. Określa on ramy działań w takich dziedzinach jak między innymi ochrona zlewni rzek i obszarów o wysokich walorach przyrodniczo-krajobrazowych. Zmniejszenie presji na środowisko i określona poprawa stanu środowiska możliwe są jedynie przez wdrażanie mechanizmów prawnych i ekonomicznych polityki ekologicznej oraz wzrost świadomości ekologicznej społeczeństwa, która powinna się wyrażać nie tylko dostrzeganiem problemów w dziedzinie środowiska, ale także zrozumieniem ich przyczyn, zdawaniem sobie sprawy z uwarunkowań odnoszących się do możliwych sposobów ich rozwiązania, oraz umiejętnością odniesienia tych problemów do własnej osoby i własnych działań - w miejscu pracy, zamieszkania i wypoczynku. Program uwzględnia uwarunkowania zewnętrzne i wewnętrzne, w tym ekologiczne, przestrzenne, społeczne i ekonomiczne uwarunkowania rozwoju Powiatu, określa priorytetowe działania ekologiczne oraz harmonogram zadań ekologicznych. Głównym celem Programu ochrony środowiska dla Powiatu Kraśnickiego na lata jest określenie polityki zrównoważonego rozwoju Powiatu, która ma być realizacją Polityki Ekologicznej Państwa na lata z perspektywą do roku 2016 oraz Programu Ochrony Środowiska Województwa Lubelskiego na lata Cele szczegółowe Programu ochrony środowiska dla Powiatu Kraśnickiego na lata to: realizacja polityki ekologicznej państwa na terenie Powiatu Kraśnickiego, strategiczne zarządzanie regionem w zakresie ochrony środowiska i gospodarki odpadami, wdrażanie zasady zrównoważonego rozwoju, przekazanie informacji na temat zasobów środowiska przyrodniczego oraz stanu poszczególnych komponentów środowiska, przedstawienie problemów i zagrożeń ekologicznych, proponując sposoby ich rozwiązania w określonym czasie, podstawa do ubiegania się o środki finansowe z funduszy krajowych i zagranicznych, organizacja systemu informacji o stanie środowiska i działaniach zmierzających do jego poprawy. Program obejmuje następujące zagadnienia merytoryczne: ochronę środowiska przyrodniczego, gospodarkę leśną, gospodarkę wodną, ochronę środowiska przed zanieczyszczeniami, sprawy bezpieczeństwa ekologicznego, kształtowania świadomości ekologicznej, propagowania proekologicznych form działalności gospodarczej. Inwentaryzacja Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

15 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Strategia Rozwoju Gminy Zakrzówek na lata Strategia Rozwoju Gminy Zakrzówek na lata została przyjęta uchwałą Nr XXIV/103/2008 Rady Gminy Zakrzówek z dnia 6 listopada 2008 roku. Strategia Rozwoju Gminy Zakrzówek wyznacza priorytetowe kierunki ożywienia społeczno-gospodarczego gminy. Strategia rozwoju stanowi instrument prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego polityki rozwoju. Jest dokumentem długookresowym, określającym generalny kierunek działania gminy oraz przedstawiającym metody i narzędzia jego wdrażania. Ze względu na swój otwarty charakter możliwość aktualizacji i zmian proces planowania strategicznego pozwala na elastyczne dostosowywanie i korygowanie celów strategicznych w kontekście zmieniających się uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych gminy. Strategie rozwoju lokalnego zostały usankcjonowane w art. 9 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 roku O zasadach prowadzenia polityki rozwoju. Zatem opracowanie strategii rozwoju jest podstawowym zadaniem, które stoi przed samorządem gminy. Waga tego dokumentu wynika ze znaczenia celów, którym strategia służy. Są nimi: planowanie własnych działań samorządu, pozyskiwanie wsparcia ze strony rządu i środków z Unii Europejskiej, organizowanie wspólnego wysiłku wszystkich instytucji i społeczności lokalnej, zaangażowanych w rozwój gminy. Celem generalnym Strategii Rozwoju Lokalnego Gminy Zakrzówek jest: Zrównoważony rozwój społeczno-gospodarczy Gminy zapewniający poprawę warunków i jakości życia jej mieszkańców. Cele strategiczne formułuje się w obszarach priorytetowych to jest tych aspektach życia społecznego i gospodarczego, które mają kluczowe znaczenie dla osiągnięcia stanu rzeczy określonego w celu generalnym strategii. Główne cele strategiczne i operacyjne dokumentu związane z polityką niskoemisyjną zostały zaprezentowane poniżej. Cele strategiczne CS III. Rozwój działalności rolniczej. CS IV. Poprawa stanu infrastruktury drogowej. CS V. Poprawa stanu infrastruktury energetycznej. CS VIII. Rozwój infrastruktury kulturalnej. CS X. Rozwój infrastruktury turystycznej i rekreacyjnej. CS XII. Rozwój infrastruktury ochrony środowiska naturalnego. CS XIII. Edukacja ekologiczna i podnoszenie świadomości mieszkańców w zakresie ochrony środowiska naturalnego. Inwentaryzacja Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

16 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Schemat 1. Cele strategiczne i operacyjne Strategii Rozwoju Gminy Zakrzówek związane z gospodarką niskoemisyjną Cel strategiczny III. Rozwój działalności rolniczej CO 1.1: Rozwój agroturystyki. CO 1.2: Rozwój rolnictwa ekologicznego. CO 1.3: Współpraca z gminami partnerskimi w zakresie rozwoju rolnictwa. Cel strategiczny IV. Poprawa stanu infrastruktury drogowej CO 2.1: Modernizacja istniejących dróg publicznych. CO 2.2: Budowa nowych dróg publicznych. CO 2.3: Budowa i modernizacja oświetlenia ulicznego. CO 2.4: Reorganizacja ruchu drogowego (ronda, skrzyżowania, oznaczenia). Cel strategiczny V. Poprawa stanu infrastruktury energetycznej CO 3.1: Gazyfikacja Gminy. CO 3.2: Modernizacja sieci energetycznej gminy. CO 3.3: Rozwój energii pochodzącej ze źródeł. Cel strategiczny VIII. Rozwój infrastruktury kulturalnej CO 4.1: Rozwój świetlic wiejskich i klubów młodzieżowych. CO 4.2: Budowa obiektów widowiskowych z zapleczem kulturalno-oświatowym. C O 4.3: Modernizacja i doposażenie istniejących obiektów kulturalnych. Cel strategiczny X. Rozwój infrastruktury turystycznej i rekreacyjnej CO 5.1: Budowa parkingów turystycznych. CO 5.2: Promocja gminnych atrakcji turystycznych i rekreacyjnych. CO 5.3: Wyznaczenie tras turystycznych. CO 5.4: Budowa ścieżek rowerowych. Cel strategiczny XII. Rozwój infrastruktury ochrony środowiska naturalnego CO 6.1: Budowa sieci kanalizacyjnej i oczyszczalni ścieków. CO 6.2: Budowa i modernizacja sieci wodociągowej. CO 6.3: Budowa i modernizacja stacji wodociągowej. CO 6.4: Budowa zbiorowej kotłowni. CO 6.5: Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków. Cel strategiczny XIII. Edukacja ekologiczna i podnoszenie świadomości mieszkańców w zakresie ochrony środowiska naturalnego CO 7.1: Organizacja zajęć edukacyjnych w szkołach i przedszkolach. CO 7.2: Prowadzenie akcji edukacyjnych dla społeczeństwa. CO 7.3: Szkolenia i doradztwo w zakresie zakładania gospodarstw ekologicznych. CO 7.4: Propagowanie tworzenia gospodarstw agroturystycznych. CO 7.5: Promocja wytwarzania i wykorzystywania alternatywnych źródeł energii. CO 7.6: Likwidacja dzikich wysypisk śmieci. Źródło: Strategia Rozwoju Gminy Zakrzówek na lata Inwentaryzacja Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

17 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Związku Międzygminnego pn. Strefa Usług Komunalnych w Kraśniku, 2009 r. Program Ochrony Środowiska dla Związku Międzygminnego pn. Strefa Usług Komunalnych w Kraśniku stanowi podstawowe narzędzie prowadzenia polityki ekologicznej państwa na terenie gmin należących do Związku, w latach z uwzględnieniem perspektywy na lata Program określa cele i priorytety wyznaczone do realizacji w najbliższych latach, rodzaj i harmonogram zadań proekologicznych oraz działania niezbędne do osiągnięcia założonych celów, w tym mechanizmy prawno-ekonomiczne i środki finansowe. Związek Międzygminny pn. Strefa Usług Komunalnych w Kraśniku, reprezentując poszczególne jednostki samorządu terytorialnego (gminy) stanowi przedstawicielstwo władz publicznych. Głównym założeniem przy tworzeniu Programu Ochrony Środowiska dla Związku Międzygminnego Strefa Usług Komunalnych w Kraśniku jest poprawa stanu środowiska naturalnego, infrastruktury technicznej, efektywne zarządzanie zasobami środowiska oraz zapewnienie skutecznych mechanizmów chroniących poszczególne elementy środowiska przed degradacją. Priorytetowe cele Programu Ochrony Środowiska dla Związku Międzygminnego z uwzględnieniem Polityki Ekologicznej Państwa i Programu Ochrony Środowiska Województwa Lubelskiego na lata z perspektywą do roku Edukacja ekologiczna Związek stawia sobie za cel prowadzenie działań proekologicznych: propagujących dobre praktyki ekologiczne, negujących praktyki i nawyki złe, bądź uświadamiających, a w szczególności: promocji odnawialnych źródeł energii, promocji proekologicznych postaw konsumenckich, energooszczędności w połączeniu z wprowadzeniem energooszczędnych rozwiązań w obiektach użyteczności publicznej (wymiana oświetlenia, wymiana stolarki okiennej, ocieplanie budynków), promocji dobrych praktyk rolniczych. Edukacja będzie dostosowana do potrzeb odbiorców, ich wieku, stanu wiedzy, statusu społecznego i innych czynników warunkujących prawidłowy odbiór akcji. Prowadzenie edukacji przybierało będzie rożne formy tak, aby dotrzeć do jak największego grona odbiorców. Ponadto celem Związku zgodnie z Programem Ochrony Środowiska Województwa Lubelskiego... jest: Właściwa gospodarka odpadami: stworzenie Zakładu Zagospodarowanie Odpadów w miejscowości Piaski Zarzecze II, w ramach ZZO Kraśnik, rozwój zorganizowanego systemu zbiorki odpadów, wprowadzenie prawidłowej gospodarki odpadami niebezpiecznymi, połączonej edukacją odnośnie zagrożeń związanych z tymi odpadami, stworzenie punktów zbierania odpadów niebezpiecznych, Inwentaryzacja Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

18 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata bieżąca likwidacja nielegalnych wysypisk odpadów, rekultywacja zamkniętego składowisk odpadów. Priorytetem w dążeniu do realizacji celu głównego, tj. poprawy stanu jakości środowiska jest realizacja Zakładu Zagospodarowania Odpadów (ZZO). Obecnie w skład ZZO wchodzi składowisko odpadów komunalnych w miejscowości Piaski Zarzecze II, gmina Kraśnik. Docelowo przy składowisku ma powstać hala sortowni oraz kompostownia. Celem przeznaczonym do realizacji zarówno przez gminy, jak i Związek jest rozbudowa systemu selektywnej zbiorki odpadów, w tym organizacja (zagęszczenie sieci) punktów zbierania odpadów niebezpiecznych. Punkty te powstawać będą w miejscach użyteczności publicznej jak ośrodki zdrowia, apteki, urzędy oraz na stacjach benzynowych, w sklepach elektrycznych, przemysłowych, AGD i RTV itp. Dla każdej z gmin priorytetem jest ponadto wprowadzenie segregacji odpadów u źródła oraz objęcie 100 % mieszkańców zorganizowanym systemem odbioru odpadów. Ochrona zasobów i walorów przyrodniczych: ochrona istniejących oraz powiększanie obszarów chronionych, poprawa bioróżnorodności przyrodniczej, zwiększenie stopnia lesistości, ochrona oraz rozwój lasów, kontrola eksploatacji surowców ilastych, Ochrona gleb: ochrona gleb o najlepszej przydatności rolniczej, rekultywacja gruntów zniszczonych bądź zdegradowanych, Działania zmierzające do poprawy bezpieczeństwa ekologicznego: rozbudowa sieci kanalizacyjnej na trenach zabudowy zwartej oraz promocję przydomowych oczyszczalni ścieków, rozbudowa sieci wodociągowej, remonty oraz budowę dróg, Ochrona atmosfery oraz ochrona przed hałasem: redukcja emisji zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza, ze szczególnym uwzględnieniem emisji z indywidualnych źródeł domowych oraz emisji ze środków transportu publicznego modernizacja taboru, remonty, budowa dróg, budowa obwodnicy. Strategia Rozwoju Przedsiębiorczości i Promocji Gospodarczej Gminy Zakrzówek, 2014 Strategia Rozwoju Przedsiębiorczości i Promocji Gospodarczej Gminy Zakrzówek jest jednym z najważniejszych narzędzi umożliwiającym wykreowanie pozytywnego wizerunku obszaru gminy. Inwentaryzacja Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

19 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Podstawowym założeniem Strategii Rozwoju Przedsiębiorczości i Promocji Gospodarczej Gminy Zakrzówek jest określenie aktywności promocyjnej poprzez zbudowanie koncepcji marki gospodarczej dla Gminy Zakrzówek oraz wyznaczenie strategii komunikacji marketingowej. Powyższe założenie będzie wspierane poprzez realizację celów nadrzędnych, tj.: Cel 1: Tworzenie nowych możliwości zarobkowania (m. in. w sektorze usług). Cel 2: Sprofilowanie oferty gminy pod potrzeby prawdopodobnych inwestorów oraz innych zewnętrznych grup docelowych. Cel 3: Budowanie identyfikacji mieszkańców z Gminą Zakrzówek oraz angażowanie ich w życie gminy. Cel 4: Poszerzenie możliwości spędzania czasu wolnego. Plan Odnowy Miejscowości Zakrzówek na lata , 2010 r. Plan Odnowy Miejscowości Zakrzówek został przyjęty uchwałą Nr XXXVII/172/2010 Rady Gminy Zakrzówek z dnia 25 lutego 2010 r. Odnowa wsi w Zakrzówku została zainicjowana przez władze gminne. Bezpośrednim motywem do wdrożenia tego programu stała się pilna potrzeba modernizacji i rozbudowy budynku komunalnego z przeznaczeniem na dom kultury. Celem Strategicznym Planu Odnowy Miejscowości Zakrzówek jest: Poprawa jakości życia mieszkańców miejscowości Zakrzówek przez zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych oraz promocję. Umożliwienie rozwoju tożsamości społeczności wiejskiej, zachowanie dziedzictwa kulturowego i specyfiki miejscowości oraz wzrost atrakcyjności turystycznej i inwestycyjnej Zakrzówka. Celami operacyjnymi są: Cel nr 1.: Budowa, przebudowa, remont i wyposażenie obiektów pełniących funkcje publiczne, społeczno-kulturalne, rekreacyjne i sportowe. Cel nr 2.: Budowa, przebudowa, remont i wyposażenie obiektów służących promocji obszarów wiejskich, w tym propagowanie i zachowanie dziedzictwa historycznego, tradycji, sztuki oraz kultury. Cel nr 3.: Kształtowanie obszaru przestrzeni publicznej. Cel nr 4.: Poprawa Infrastruktury turystycznej, sportowej i społeczno kulturalnej. Cel nr 5.: Odnawianie, eksponowanie lub konserwacja lokalnych pomników historycznych, budynków będących zabytkami i miejsc pamięci. Cel nr 6.: Kultywowanie tradycji społeczności lokalnej. Cel nr 7.: Rozwój rolnictwa i działalności pozarolniczej Plan Odnowy Miejscowości Majdan Grabina na lata , 2007 r. Plan Odnowy Miejscowości Majdan Grabina został przyjęty uchwałą Nr XVII/75/2008 Rady Gminy Zakrzówek z dnia 27 marca 2008r. Inwentaryzacja Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

20 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Odnowa wsi w Majdanie Grabinie została zainicjowana przez władze gminne. Bezpośrednim motywem do wdrożenia tego programu stała się pilna potrzeba remontu oraz rozbudowy i wyposażenia istniejącego budynku Gminnego Ośrodka Kultury, jak również urządzenia obiektów sportowych i rekreacyjnych w miejscowości. Celem Strategicznym Planu Odnowy Miejscowości Majdan Grabina jest: Poprawa jakości życia mieszkańców miejscowości Majdan Grabina przez zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych oraz promocję. Umożliwienie rozwoju tożsamości społeczności wiejskiej, zachowanie dziedzictwa kulturowego i specyfiki miejscowości oraz wzrost atrakcyjności turystycznej i inwestycyjnej Majdanu Grabina. Celami operacyjnymi są: Cel nr 1.: Budowa, przebudowa, remont i wyposażenie obiektów pełniących funkcje publiczne, społeczno-kulturalne, rekreacyjne i sportowe. Cel nr 2.: Budowa, przebudowa, remont i wyposażenie obiektów pełniących funkcje publiczne na cele rekreacyjne i sportowe. Cel nr 3.: Promocja miejscowości. Cel nr 4.: Kultywowanie tradycji społeczności lokalnej. Cel nr 5.: Rozwój rolnictwa i działalności pozarolniczej Cel nr 6.: Poprawa infrastruktury technicznej w miejscowości. Plan Odnowy Miejscowości Sulów na lata , 2010 r. Plan Odnowy Miejscowości Sulów został przyjęty uchwałą Nr XXXIX/180/2010 Rady Gminy Zakrzówek z dnia 30 czerwca 2010 r. Odnowa wsi w Sulowie została zainicjowana przez władze gminne. Bezpośrednim motywem do wdrożenia tego programu stała się pilna potrzeba zagospodarowania terenu przylegającego do Zespołu Szkół w Sulowie na budowę kompleksu boisk sportowych. Celem Strategicznym Planu Odnowy Miejscowości Sulów jest: Poprawa jakości życia mieszkańców miejscowości Sulów przez zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych oraz promocję. Umożliwienie rozwoju tożsamości społeczności wiejskiej, zachowanie dziedzictwa kulturowego i specyfiki miejscowości oraz wzrost atrakcyjności turystycznej i inwestycyjnej Celami operacyjnymi są: Cel nr 1.: Budowa, przebudowa, remont i wyposażenie obiektów pełniących funkcje publiczne, społecznokulturalne. Cel nr 2.: Budowa, przebudowa, remont i wyposażenie obiektów służących promocji obszarów wiejskich, w tym propagowanie i zachowanie dziedzictwa historycznego, tradycji, sztuki oraz kultury. Cel nr 3.: Kształtowanie obszaru przestrzeni publicznej. Cel nr 4.: Poprawa Infrastruktury turystycznej, sportowej i społeczno-kulturalnej. Cel nr 5.: Odnawianie, eksponowanie lub konserwacja lokalnych pomników historycznych, budynków będących zabytkami i miejsc pamięci. Cel nr 6.: Kultywowanie tradycji społeczności lokalnej. Inwentaryzacja Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

21 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Plan Odnowy Miejscowości Rudnik Pierwszy na lata , 2007 r. Plan Odnowy Miejscowości Rudnik Pierwszy został przyjęty uchwałą Nr XVII/76/2008 Rady Gminy Zakrzówek z dnia 27 marca 2008r. Odnowa wsi w Rudniku Pierwszym została zainicjowana przez władze gminne. Bezpośrednim motywem do wdrożenia tego programu stała się pilna potrzeba remontu oraz rozbudowy i wyposażenia istniejącego budynku świetlicy wiejskiej, jak również urządzenia obiektów sportowych i rekreacyjnych w miejscowości. Celem Strategicznym Planu Odnowy Miejscowości Rudnik Pierwszy jest: Poprawa jakości życia mieszkańców miejscowości Rudnik Pierwszy przez zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych oraz promocję. Umożliwienie rozwoju tożsamości społeczności wiejskiej, zachowanie dziedzictwa kulturowego i specyfiki miejscowości oraz wzrost atrakcyjności turystycznej i inwestycyjnej Rudnika Pierwszego. Celami operacyjnymi są: Cel nr 1.: Budowa, przebudowa, remont i wyposażenie obiektów pełniących funkcje publiczne, społeczno-kulturalne, rekreacyjne i sportowe. Cel nr 2.: Budowa, przebudowa, remont i wyposażenie obiektów służących promocji obszarów wiejskich, w tym propagowanie i zachowanie dziedzictwa historycznego, tradycji, sztuki oraz kultury. Cel nr 3.: Odnawianie, eksponowanie lub konserwacja lokalnych pomników historycznych, budynków będących zabytkami i miejsc pamięci. Cel nr 4.: Kultywowanie tradycji społeczności lokalnej. Cel nr 5.: Rozwój rolnictwa i działalności pozarolniczej Plan Odnowy miejscowości Bystrzyca na lata , 2009 r. Odnowa wsi Bystrzyca została zainicjowana przez władze gminne. Bezpośrednim motywem do wdrożenia tego programu stała się pilna potrzeba: modernizacji świetlicy wiejskiej przy OSP w Bystrzycy pełniącej funkcje kulturalne wraz z zagospodarowaniem terenu wokół obiektu, budowy placu zabaw dla dzieci, poszerzenie oferty edukacyjnej (kursy, szkolenia) - Cel Strategiczny 1: Modernizacja i rozbudowa infrastruktury kulturalno-oświatowej. utworzenie Publicznego Punktu Dostępu do Internetu (Info-Punkt przy Szkole Podstawowej w Bystrzycy) - Cel Strategiczny 2: Rozwój Społeczeństwa Informacyjnego, organizacja dożynek, wigilii wiejskiej, zawodów strażackich oraz imprez kulturalnych oraz doprowadzenie do poprawy estetycznego wyglądu sołectwa, budynków i ogrodów - Cel Strategiczny 3: Kultywowanie tradycji i obyczajów dla podniesienia atrakcyjności miejscowości, budowa chodnika, oczyszczalni ścieków i kanalizacji, remont drogi gminnej oraz budowa oświetlenia - Cel Strategiczny 4: Wzrost bezpieczeństwa na wsi oraz modernizacja infrastruktury technicznej. realizacja Programu Leader, będącego częścią Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata (działania finansowane w ramach tzw. "Małych projektów". Inwentaryzacja Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

22 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Gminy Zakrzówek Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Gminy Zakrzówek został przyjęty uchwałą Nr XXXIX/166/2002 Rady Gminy Zakrzówek z dnia 16 września 2002 r., zawiera ustalenia dotyczące ochrony środowiska, zasad i warunków zagospodarowania terenów otwartych według rodzajów przeznaczenia, ochrony wartości kulturowych, terenów zabudowanych z warunkami dotyczącymi nowej zabudowy, komunikacji drogowej oraz infrastruktury technicznej. Regulacje zawarte w dokumencie mają na celu stworzenie optymalnych warunków do realizacji planowej polityki inwestycyjnej oraz wyznaczenie kierunków rozwoju Gminy. Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Związku Międzygminnego pn. Strefa Usług Komunalnych w Kraśniku, 2009 r. Program Ochrony Środowiska dla Związku Międzygminnego pn. Strefa Usług Komunalnych w Kraśniku stanowi podstawowe narzędzie prowadzenia polityki ekologicznej państwa na terenie gmin należących do Związku, w latach z uwzględnieniem perspektywy na lata Program określa cele i priorytety wyznaczone do realizacji w najbliższych latach, rodzaj i harmonogram zadań proekologicznych oraz działania niezbędne do osiągnięcia założonych celów, w tym mechanizmy prawno-ekonomiczne i środki finansowe. Związek Międzygminny pn. Strefa Usług Komunalnych w Kraśniku, reprezentując poszczególne jednostki samorządu terytorialnego (gminy) stanowi przedstawicielstwo władz publicznych. Głównym założeniem przy tworzeniu Programu Ochrony Środowiska dla Związku Międzygminnego Strefa Usług Komunalnych w Kraśniku jest poprawa stanu środowiska naturalnego, infrastruktury technicznej, efektywne zarządzanie zasobami środowiska oraz zapewnienie skutecznych mechanizmów chroniących poszczególne elementy środowiska przed degradacją. Priorytetowe cele Programu Ochrony Środowiska dla Związku Międzygminnego z uwzględnieniem Polityki Ekologicznej Państwa i Programu Ochrony Środowiska Województwa Lubelskiego na lata z perspektywą do roku 2015 Edukacja ekologiczna Związek stawia sobie za cel prowadzenie działań proekologicznych: propagujących dobre praktyki ekologiczne, negujących praktyki i nawyki złe, bądź uświadamiających, a w szczególności: promocji odnawialnych źródeł energii, promocji proekologicznych postaw konsumenckich, energooszczędności w połączeniu z wprowadzeniem energooszczędnych rozwiązań w obiektach użyteczności publicznej (wymiana oświetlenia, wymiana stolarki okiennej, ocieplanie budynków), promocji dobrych praktyk rolniczych. Edukacja będzie dostosowana do potrzeb odbiorców, ich wieku, stanu wiedzy, statusu społecznego i innych czynników warunkujących prawidłowy odbiór akcji. Prowadzenie edukacji przybierało będzie rożne formy tak, aby dotrzeć do jak największego grona odbiorców. Inwentaryzacja Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

23 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Ponadto celem Związku zgodnie z Programem Ochrony Środowiska Województwa Lubelskiego... jest: Właściwa gospodarka odpadami: stworzenie Zakładu Zagospodarowanie Odpadów w miejscowości Piaski Zarzecze II, w ramach ZZO Kraśnik, rozwój zorganizowanego systemu zbiorki odpadów, wprowadzenie prawidłowej gospodarki odpadami niebezpiecznymi, połączonej edukacją odnośnie zagrożeń związanych z tymi odpadami, stworzenie punktów zbierania odpadów niebezpiecznych, bieżąca likwidacja nielegalnych wysypisk odpadów, rekultywacja zamkniętego składowisk odpadów. Priorytetem w dążeniu do realizacji celu głównego, tj. poprawy stanu jakości środowiska jest realizacja Zakładu Zagospodarowania Odpadów (ZZO). Obecnie w skład ZZO wchodzi składowisko odpadów komunalnych w miejscowości Piaski Zarzecze II, gmina Kraśnik. Docelowo przy składowisku ma powstać hala sortowni oraz kompostownia. Celem przeznaczonym do realizacji zarówno przez gminy, jak i Związek jest rozbudowa systemu selektywnej zbiorki odpadów, w tym organizacja (zagęszczenie sieci) punktów zbierania odpadów niebezpiecznych. Punkty te powstawać będą w miejscach użyteczności publicznej jak ośrodki zdrowia, apteki, urzędy oraz na stacjach benzynowych, w sklepach elektrycznych, przemysłowych, AGD i RTV itp. Dla każdej z gmin priorytetem jest ponadto wprowadzenie segregacji odpadów u źródła oraz objęcie 100 % mieszkańców zorganizowanym systemem odbioru odpadów. Ochrona zasobów i walorów przyrodniczych: ochrona istniejących oraz powiększanie obszarów chronionych, poprawa bioróżnorodności przyrodniczej, zwiększenie stopnia lesistości, ochrona oraz rozwój lasów, kontrola eksploatacji surowców ilastych, Ochrona gleb: ochrona gleb o najlepszej przydatności rolniczej, rekultywacja gruntów zniszczonych bądź zdegradowanych, Działania zmierzające do poprawy bezpieczeństwa ekologicznego: rozbudowa sieci kanalizacyjnej na trenach zabudowy zwartej oraz promocję przydomowych oczyszczalni ścieków, rozbudowa sieci wodociągowej, remonty oraz budowę dróg, Inwentaryzacja Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

24 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Ochrona atmosfery oraz ochrona przed hałasem: redukcja emisji zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza, ze szczególnym uwzględnieniem emisji z indywidualnych źródeł domowych oraz emisji ze środków transportu publicznego modernizacja taboru, remonty, budowa dróg, budowa obwodnicy. Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Zakrzówek na lata z perspektywa do roku 2032, 2011 Podstawą prawną stworzenia i realizacji programu są: Rezolucja Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 19 czerwca 1997 r. w sprawie programu wycofania azbestu z gospodarki. Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata ustanowiony przez Rade Ministrów dnia 14 lipca 2009 r. Ustawa z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest wraz z właściwymi przepisami wykonawczymi. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska. Krajowy Plan Gospodarki Odpadami KPGO 2014 (M.P.Nr 101 poz. 1183). Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Lubelskiego Plan Gospodarki Odpadami dla Związku Międzygminnego Strefa Usług Komunalnych w Kraśniku Zgodnie z Programem Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata problem azbestu powinien być podjęty na poziomie krajowym, wojewódzkim, powiatowym oraz gminnym. Skoordynowane działania w tym zakresie na poszczególnych poziomach zarządzania maja pozwolić na dokonanie zintegrowanej oceny skali zagrożenia azbestem oraz maja przyczynić sie do rozpoczęcia procesu likwidacji materiałów azbestowych z zachowaniem zasady minimalizacji odpadów, oraz ich bezpiecznego składowania. Strategicznym celem programu, jest bezpieczne dla zdrowia ludzi usuniecie azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Zakrzówek oraz zdeponowanie ich na wyznaczonych składowiskach lub unieszkodliwienie innymi metodami spełniającymi wymagania najlepszych dostępnych technik (BAT), a przez to wyeliminowanie ich negatywnego oddziaływania na zdrowie ludzi i środowisko naturalne. Inwentaryzacja Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

25 Rok 2010 Rok 2015 Rok Zakres opracowania Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Aby zachować spójność danych oraz zdefiniować globalne efekty realizacji Planu zostanie on oparty na poradniku Jak opracować plan działań na rzecz zrównoważonej energii (SEAP). W myśl powyższego opracowanie zawierać powinno podstawowe elementy spójne z niniejszą ryciną. Schemat 2. Ścieżka przygotowania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Źródło: opracowanie własne Sytuacja społeczno-gospodarcza gminy wpływa bezpośrednio na bilans Diagnoza obszaru energetyczny a tym samym na wielkość emisji zanieczyszczeń powietrza. Analiza dynamizmu w latach pozwala poznać charakterystykę obszaru oraz przeprowadzić prognozę tych zjawisk na lata kolejne, aż do roku W ramach etapu przeprowadzono również analizę infrastruktury energetycznej oraz globalne zużycie energii w gminie. Inwentaryzacja W ramach projektu przeprowadzono szczegółową inwentaryzację zużycia energii finalnej w podmiotach odpowiedzialnych za emisję dwutlenku węgla do atmosfery. Inwentaryzacją objęto emisyjność wynikającą z funkcjonowania budownictwa komunalnego, nie komunalnego wraz z urządzeniami wykorzystującymi energię, mieszkalnictwo, transport oraz lokalną produkcję energii elektrycznej, chłodu oraz ciepła. Za właściwe możliwe do zinwentaryzowania lata charakterystyki ekologicznej gminy przyjęto rok 2010 oraz Rekomendacja działań W dalszej części opracowania wskazano priorytety i kierunki niezbędnych działań infrastrukturalnych i edukacyjnych sprzyjających wypełnianiu proekologicznych dyrektyw unijnych. Rekomendacja zmian została poprzedzona szczegółowym wywiadem z zarządcami energochłonnych placówek, wykorzystaniu wiedzy praktycznej na temat najefektywniejszych sposobów modernizacyjnych oraz uzasadnienie techniczno-finansowe. Etap ten został przeprowadzony na podstawie opracowania Ocena Inwentaryzacja Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

26 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata potencjału redukcji CO2 w Polsce do roku 2030, w którym zaprezentowano blisko 124 potencjalnych metod redukcji. Propozycje konkretnych punktów modernizacji dotyczą przede wszystkim ośrodków odznaczających się ponadprzeciętnym zużyciem energii o najwyższym potencjale spodziewanych efektów ekologicznych oraz ukierunkowania działań na rzecz produkcji energii cieplnej i elektrycznej z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii. Wdrożenie W dokumencie zawarto szereg narzędzi zapewniających bezpieczeństwo realizacji projektu. Wdrożeniu strategii niskoemisyjnej sprzyjać będą: przygotowana wariantowość działań, w której to zawarto różny zakres inwestycji, ich wielkość oraz możliwą do zastosowania technologię, z uwagi na brak możliwości zaplanowania przez władze gminy konkretnych działań i budżetów na okres 7 lat, przedstawiono zakres działań operacyjnych obejmujący najbliższe 3-4 lata oraz perspektywę do roku 2020, należy mieć na uwadze, że inwestycje, które należy podjąć należą do technologii pionierskich, przewyższających aktualne regulacje prawa budowlanego czy ogólne trendy społeczne. Osiągnięcie celów wiążę się zatem z poniesieniem wyższych nakładów inwestycyjnych. Projekt przedstawia możliwe źródła pozyskania funduszy ze źródeł zewnętrznych zarówno krajowych jak i międzynarodowych, podnoszenie kwalifikacji i wiedzy pracowników Urzędu Gminy z zakresu racjonalnego zarządzania energią. Monitoring Projekt zakłada również zdefiniowanie narzędzi kontrolnych w zakresie monitoringu uzyskanych efektów środowiskowych w perspektywie roku Realizacja poszczególnych działań w opracowaniu musi być stale aktualizowana, natomiast utworzona baza danych stanie się narzędziem do monitoringu założonych wskaźników. Zdefiniowanie podstawowych wskaźników realizacji projektu stanowi kluczowy element sukcesywnego wdrażania gospodarki niskoemisyjnej w Gminie Zakrzówek. Inwentaryzacja Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

27 2. Diagnoza Gminy Zakrzówek 2.1. Położenie geograficzne Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Gmina Zakrzówek położona jest w południowo - zachodniej części województwa lubelskiego, w odległości o 40 km od Lublina, w powiecie kraśnickim, na północny wschód od miasta powiatowego -Kraśnika. Graniczy z następującymi gminami: Kraśnik, Wilkołaz, Szastarka (powiat kraśnicki), Batorz (powiat janowski), Zakrzew, Bychawa, Strzyżewice (powiat lubelski). Przez wieś przepływa rzeka Bystrzyca, która stanowi granicę między mezoregionami: po zachodniej stronie Wzniesienia Urzędowskie, a po wschodniej Wyniosłość Giełczewska. Przez teren gminy przebiega górny odcinek biegu rzeki Bystrzycy. Południowa część gminy znajduje się w granicach Kraśnickiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Mapa 1. Położenie geograficzne Gminy Zakrzówek Źródło: Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

28 2.2. Środowisko naturalne Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Położenie geograficzne, ukształtowanie powierzchni Według podziału fizyczno-geograficznego Polski na jednostki geograficzne Gmina Zakrzówek położona jest na Wyżynie Lubelskiej, na pograniczu lekko falistej Wyniosłości Giełczewskiej i silnie urzeźbionego pagórkowatego Roztocza Zachodniego. Przez teren Gminy Zakrzówek przebiega górny odcinek biegu rzeki Bystrzycy. Południowa część Gminy położona jest w granicach Kraśnickiego Obszaru Chronionego Krajobrazu Rzeźba terenu gminy jest urozmaicona. Północno-zachodnia część gminy ma faliste ukształtowanie terenu, a w części południowej przeważają tereny pagórkowate. Najwyższym wzniesieniem na obszarze gminy jest Góra Samolejowa o wysokości bezwzględnej 285,8 m n.p.m. W krajobrazie wyróżniają się też liczne wąwozy i suche dolinki, w kierunku doliny Bystrzycy. Dolina rzeki tworzy wyraźną, wciętą w podłoże formę. Wzdłuż cieku Rudnik znaczne obszary zajmują tereny podmokłe, zwane Masne Doły. Cechy środowiska przyrodniczego Geologia Podłoże geologiczne stanowią górno-kredowe utwory węglanowe, które w plejstocenie zostały przykryte osadami lodowcowymi. Na terenie gminy zalegają także pokrywy lessowe o znacznej miąższości, które w wyniku działalności czynników erozyjnych poprzecinane są przez liczne wąwozy. Warunki hydrologiczne Wody powierzchniowe - rzeki, źródła Wody powierzchniowe płynące nie tworzą na obszarze gminy znaczącego systemu. Głównym ciekiem odwadniającym obszar gminy jest rzeka Bystrzyca, która przepływa przez teren gminy z południa na północ. Jest to początkowy bieg Bystrzycy. Źródła rzeki typu szczelinowo warstwowego i warstwowego znajdują się przy południowej granicy gminy. Rzeka ma łączną długość 70,3 km, z czego na teren Gminy Zakrzówek przypada 14,5 kilometra. Średni przepływ wynosi 0,111 m3/sek. Na odcinku rzeki płynącej przez teren gminy, wody klasyfikowane są w I klasie czystości. Dzięki temu są tu bardzo dobre warunki do wędkowania. W miejscowości Bystrzyca do rzeki Bystrzyca wpada ciek Rudnik. Jest to dawny rów melioracyjny wybudowany w roku 1945, który z powodu braku konserwacji przybrał charakter naturalnego cieku. Rudnik przepływa przez obszary podmokłych łąk zwane Masnymi Dołami. Na tym obszarze w latach wybudowano sieć melioracyjną o łącznej długości metrów obejmującą miejscowości Rudnik, Majorat, Zakrzówek-Wieś i Sulów. System ten nie spełnia obecnie swoich funkcji. Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

29 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Wody stojące Największe zbiorniki wód stojących w gminie to: zbiornik na rzece Bystrzycy w Zakrzówku o powierzchni 4,5 ha i pojemności 36,5 tys. m 3. (zbiornik został zmodernizowany i oddany do użytku w m-cu wrześniu 2007 r.), przeciwpożarowy zbiornik w Sulowie o powierzchni 1,36 ha i pojemności 8 tys. m 3, przeciwpożarowy zbiornik w Studziankach o powierzchni 1,4 ha, Wody podziemne Wody podziemne występują na znacznych głębokościach metrów, w skałach kredowych. Są to wody typu węglanowego, o bardzo dobrej jakości, mieszczące się w I klasie czystości wód. Klimat Obszar Gminy Zakrzówek leży w obrębie wpływów klimatu kontynentalnego, charakteryzującego się upalnymi latami i mroźnymi zimami. Średnia roczna opadów atmosferycznych wynosi mm i jest niższa od średniej krajowej. 40% opadów przypada na miesiące letnie (czerwiec - sierpień). Największe wahania temperatur występują w miesiącach styczeń, luty, wrzesień i październik. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec, ze średnią temperaturą 18,0-18,5 C. Najzimniejszym miesiącem jest styczeń. Średnia temperatura stycznia wynosi 4,4 C. Absolutne maximum temperatury wynosi 39 C, minimum 37 C. Średnia roczna temperatura w latach wynosiła 8,1oC i w porównaniu do lat kiedy wartość ta wynosiła 7,5oC, świadczy o ocieplaniu się klimatu. Okres wegetacji roślin wynosi dni. Gminę charakteryzuje duże nasłonecznienie. Gmina należy do obszarów o korzystnym klimacie do produkcji rolniczej, świadczy o tym średni wskaźnik bonitacji agroklimatu dla analizowanego obszaru - 11,0 pkt. w skali 15 sto punktowej. Na terenie gminy podobnie jak i na terenie całego województwa lubelskiego przeważają wiatry zachodnie. Gleby Na obszarze gminy Zakrzówek gleby powstały na utworach kredowych, trzeciorzędowych oraz czwartorzędowych-plejstoceńskich z okresu zlodowacenia środkowopolskiego i holoceńskich. Dominują gleby brunatne zaliczane do grupy IIIa i III b. Po glebach brunatnych największe powierzchnie zajmują rędziny, wytworzone na podłożu wapiennym z domieszkami materiału polodowcowego. Wśród gleb zaliczanych do wysokich klas bonitacyjnych występują na terenie gminy czarne ziemie, mady i gleby torfowe. Większe obszary gleb dobrych klas koncentrują się w okolicach miejscowości Lipno i Rudnik (podłoże marglowe). Najsłabsze gleby bielicowe występują we wschodniej części gminy. Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

30 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Zbiorowiska roślinne, lasy Naturalne zbiorowiska roślinne na terenie gminy zachowały się jedynie fragmentarycznie. Lasy zajmują (553,65 ha) niecałe 6% powierzchni gminy i występują w kilku małych kompleksach. Są to najczęściej grądy dębowo grabowe, a w wilgotnych partiach doliny Bystrzycy zachowały się relikty łęgów nadrzecznych. Rosną tu zgrupowania olchy czarnej, topoli i wierzb. Roślinność łąkową ze zbiorowiskami roślinnymi spotyka się w podmokłych partiach dolin cieków wodnych. Jedyna osobliwość florystyczna na terenie gminy to stanowiska rzadkiej rośliny parzydła leśnego, rosnącego w silnie zacienionych wąwozach. W miejscowości Zakrzówek występują trzy dęby szypułkowe, zaliczane do pomników przyrody. Planuje się objęciem ochroną również zespoły zieleni w Zakrzówku przy kościele i na cmentarzu drzewostan dawnych parków pałacowych oraz niektóre pojedyncze drzewa. Krajobraz Krajobraz terenu Gminy Zakrzówek ma charakter typowy dla terenów wiejskich. Elementem najbardziej różnicującym krajobraz jest ukształtowanie terenu, szata roślinna wynikająca z form użytkowania ziemi oraz sieć osadnicza. Na terenie gminy można wyróżnić trzy obszary o odmiennych cechach krajobrazu: dolinę Bystrzycy, która ciągnie się przez obszar gminy z południa na północ. Dolina jest wyraźnie wykształcona, jej prawe zbocza są wyższe i bardziej strome; w części północnej przeważają tereny faliste. Pomiędzy miejscowościami Bystrzyca i Rudnik Pierwszy położone są obszary podmokłe zwane Masnymi Dołami, w części południowej gminy przeważają tereny pagórkowate, poprzecinane wąwozami. Obszar ten jest w zasięgu Kraśnickiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Krajobraz na terenie gminy Zakrzówek zachował wartości krajobrazu kulturowego. Ciekawymi elementami krajobrazu na tym terenie są kościoły, elementy zabudowy wiejskiej, przydrożne kapliczki oraz pozostałości dawnych zespołów dworskich. Obszary o szczególnych właściwościach naturalnych Na obszarze Gminy Zakrzówek obszary prawnie chronione zajmują powierzchnię połowy gminy. To obszar Kraśnickiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Na terenie gminy nie ma obszarów Natura Obszar Natura 2000 występuje w sąsiedniej gminie Szastarka. Obszary Natura 2000 Obszar Natura 2000 Polichna (PLH060078) - obszar nie znajduje się na terenie Gminy Zakrzówek, znajduje się natomiast w sąsiedniej gminie wiejskiej Szastarka. Obszar Natura 2000 Polichna Kod obszaru: PLH Forma ochrony w ramach sieci Natura 2000: specjalny obszar ochrony siedlisk (Dyrektywa Siedliskowa) Obszar biogeograficzny: kontynentalny Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

31 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Powierzchnia: 368,4 ha Status formalny: Obszar zatwierdzony Decyzją Komisji Europejskiej Opis przyrodniczy: Obszar leży na wysokości m n.p.m. i obejmuje 2 enklawy leśne na wierzchowinie z wąwozami i dolinkami denudacyjnymi kilkunastometrowej głębokości. W obszarze znajdują się fragmenty zlewni rzek Bystrzycy i Sanny, bo tędy przebiega wododział Wisły i Wieprza. Jodła i buk rosną tu na północno-wschodniej granicy swego zasięgu. Lasy iglaste zajmują 2% powierzchni obszaru, natomiast lasy liściaste - 73%, a mieszane 25%. Obszar ważny w skali regionalnej dla zachowania: kwaśnej buczyny niżowej, żyznej buczyny karpackiej oraz grądu, w tym grądu z bukiem (odmiana małopolska). Zagrożenia: Do najpoważniejszych zagrożeń dla siedlisk lasu liściastego obszaru należy zła gospodarka leśna, w tym ekspansja sosny usuwanie martwych i obumierających drzew i antropopresja związana z zagrożeniami komunikacyjnymi oraz zaśmieceniem. Istniejące formy ochrony przyrody: Kraśnicki Obszar Chronionego Krajobrazu Ważne dla Europy typy siedlisk przyrodniczych (z Zał. I Dyr. Siedliskowej), w tym siedliska priorytetowe(*): żyzne buczyny (Dentario glandulosae-fagenion, Galio odorati-fagenion), kwaśne buczyny (Luzulo-Fagenion), grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum). Jednostki administracyjne: Trzydnik Duży (kraśnicki, woj. lubelskie), Szastarka (kraśnicki, woj. lubelskie) Kraśnicki Obszar Chronionego Krajobrazu Kraśnicki Obszar Chronionego Krajobrazu jest położony na Wzniesieniach Urzędowskich, których rzeźbę urozmaica rozczłonkowanie erozyjne. Jest to obszar o wysokiej atrakcyjności krajobrazowej. W wąwozach pod Kraśnikiem występują rzadkie gatunki roślin, m.in. obuwik. Bardzo bogate florystycznie są torfowiska w dolinie Wyżnicy, gdzie występuje pełnik europejski. W drzewostanach leśnych występuje buk i jodła. W faunie na uwagę zasługuje jedyne w woj. lubelskim stanowisko żołny. Obszar zajmuje powierzchnię ha. Pomniki przyrody Na terenie gminy, w miejscowości Zakrzówek, znajdują się pomniki przyrody: 3 dęby szypułkowe o obwodach przekraczających 3 metry. Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

32 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Mapa 2. Położenie obszarów chronionych na terenie Gminy Zakrzówek Źródło: Mapa 3. Położenie obszaru Natura 2000 w sąsiedztwie Gminy Zakrzówek Źródło: Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

33 Walory turystyczne Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Gmina Zakrzówek posiada atrakcyjne walory krajobrazowe, typowe dla terenów wiejskich, które sprawiają, że region posiada olbrzymi potencjał rozwoju w sektorze turystyki i co za tym idzie, możliwości zwiększenia ilości miejsc pracy w regionie. Gminę wyróżnia wiele wąwozów i suchych dolinek, które w sposób szczególny upiększają jej krajobraz. Szczególne ich nagromadzenie można odnaleźć w miejscowościach Sulów i Zakrzówek. Z kolei dolina rzeki Bystrzycy ukształtowała wyraźną, wciętą w podłoże formę. Elementem w sposób szczególny różnicującym krajobraz jest roślinność rolnicza, sieć osadnicza oraz ukształtowanie terenu o urozmaiconej rzeźbie. W części południowej dominują tereny pagórkowate, natomiast północno-zachodnią część charakteryzuje faliste ukształtowanie. Atrakcyjność turystyczną gminy, podkreśla fakt, iż początki osadnictwa na jej terenie sięgają czasów prehistorycznych. Wędrownych łowców z okresu paleolitu, a wiec 13 tys. lat temu przyciągały korzystne warunki przyrodnicze dorzecza górnej Bystrzycy, czego dowodem jest odnalezienie na polach Majdanu - Grabiny śladów obozowisk, wywodzących się z kultury świderskiej. Natomiast w neolicie ( lat p.n.e.) istniało zwarte skupisko osadnicze reprezentujące kulturę lubelsko-wołyńską ceramiki malowanej, lokujące się na pograniczu obecnych miejscowości: Studzianki i Majdan-Grabina. Do zabytków Gminy Zakrzówek należą: bania i organistówka przy kościele rzymsko - katolickim w Zakrzówku, cmentarz parafialny w Zakrzówku, pozostałości zespołu dworsko - parkowego, budynek dawnego Urzędu Gminy z 1899 w Zakrzówku, młyn wodny i dom młynarza w Zakrzówku, przydrożne kapliczki. Możemy podziwiać także miejsca pamięci narodowej w Zakrzówku: pomnik ku czci pomordowanych z rąk hitlerowców przy ulicy Wójtowicza oraz pomnik w hołdzie żołnierzom narodowej organizacji wojskowej narodowych sił zbrojnych przy ulicy Kościuszki. Gmina posiada bogate życie społeczne, kulturalne i sportowe. Na terenie gminy działa Stowarzyszenie Ziemi Zakrzóweckiej dążące do wspierania działań na rzecz rozwoju gospodarczego i kulturalnego gminy, poprzez dbałość o środowisko i promowanie walorów przyrodniczych, kultywowanie zwyczajów i obrzędów itd. Miłośnicy narciarstwa szukający niezapomnianych wrażeń mogą się wybrać w sezonie do Sulowa, gdzie blisko źródeł Bystrzycy znajduje się stok narciarski. W ofercie są tutaj trzy wyciągi narciarskie, wypożyczalnia sprzętu i miejsca spacerowe oraz tereny dla miłośników narciarstwa biegowego. Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

34 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Demografia Gmina Zakrzówek zajmuje powierzchnie 99 km 2, zamieszkuje ją mieszkańców, a gęstość zaludnienia wynosi 68 osób/km 2 (GUS 2014). Na terenie Gminy Zakrzówek przeważają kobiety (3 442), które w 2014 roku stanowiły 51% ogółu mieszkającej ludności (mężczyźni 3 312, tj.: 49%). Jest to tendencja ogólnie występująca w naszym kraju, gdyż jak wynika z danych statystycznych dominującą liczebnie płcią są kobiety (51,6 społeczeństwa). Analiza liczby ludności na przestrzeni lat obrazuje tendencje spadkową. Najwyższy wzrost liczby mieszkańców miał miejsce w 2003 roku, gdzie liczba mieszkańców była większa o 312 osób w porównaniu do roku Od tego czasu dostrzega się nieznaczne wahania liczby populacji. Wykres 1. Liczba ludności faktycznie zamieszkałej w Gminie Zakrzówek Źródło: GUS, 2015 Przyczyną takiego zjawiska są migracje krajowe, zagraniczne, czasowe i stałe, związane z wyjazdami w celach zarobkowych, a także ze zmianą miejsca zamieszkania na czas nauki oraz ujemny przyrost naturalny. Saldo migracji utrzymuje się na ujemnym poziomie od 2002 roku, za wyjątkiem roku 2011 i 2013 i waha się od -35 do -10 osób. W 2002 r. wyniosło -35 osób, a w 2009 r Jeszcze niekorzystniej przedstawia się sytuacja dotycząca przyrostu naturalnego, który utrzymuje się na ujemnym poziomie od 2002 r. Największy ujemny przyrost naturalny zanotowano w 2010 r. -63, najmniejszy w 2007 r Czynniki te w dużym stopniu wpływają na zahamowanie rozwoju demograficznego Gminy. Współczynnik feminizacji, czyli liczba kobiet przypadająca na 100 mężczyzn w ostatnich dziesięciu latach ulegała nieznacznym wahaniom. Wśród mieszkańców Gminy Zakrzówek najliczniejszą grupę stanowią osoby w wieku produkcyjnym (61% w całej populacji), znacznie mniejsza grupa (22% w całej populacji) to mieszkańcy wieku poprodukcyjnym. Najmniejszą grupę stanowią osoby w wieku przedprodukcyjnym, które stanowią 17% ludności. Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

35 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Wykres 2. Udział ludności wg ekonomicznych grup wieku w % ludności ogółem-rok w wieku przedprodukcyjnym w wieku produkcyjnym w wieku poprodukcyjnym 4145 Źródło: GUS, 2015 Prognoza zmian ludności według GUS zakłada systematyczny spadek liczby ludności zarówno na poziomie województwa jak i powiatu, spowodowany głównie zmniejszeniem się ilości osób zamieszkujących obszary wiejskie. Tabela 1. Prognoza zmian liczby ludności na obszarze wiejskim dla województwa lubelskiego i powiatu kraśnickiego Jednostka terytorialna Województwo Lubelskie Prognoza na rok 2020 Prognoza na rok 2025 Prognoza na rok 2030 Prognoza na rok Powiat Kraśnicki Źródło: GUS, Gospodarka mieszkaniowa Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2013 roku na terenie Gminy Zakrzówek zlokalizowanych było mieszkań o łącznej powierzchni użytkowej m 2.. Liczba mieszkań na przełomie lat wzrosła o 1%, natomiast powierzchnia użytkowa o ponad 6%. Najwięcej nowych mieszkań powstało w roku 2012 (7 mieszkań), najmniej natomiast w 2010 (-18 mieszkań). Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

36 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Tabela 2. Charakterystyka zasobów mieszkalnych Gminy Zakrzówek Wskaźnik liczba mieszkań [sz.] pow. mieszkań [m 2 ] nowe mieszkania[szt.] nowe mieszkania [m 2 ] Źródło: GUS, Wskaźnik powierzchni mieszkalnej przypadającej na jednego mieszkańca Gminy Zakrzówek wyniósł w roku ,3 m 2 i wzrósł w odniesieniu do 2004 roku o ok. 2,7 m 2 /osobę. Średnia powierzchnia użytkowa przeciętnego mieszkania w 2013 r. wyniosła 94,7 m 2 i wzrosła w odniesieniu do 2003 roku o 3,6 m 2. Wykres 3. Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkań w m 2 91,1 91,2 91,2 91,3 91,2 91,3 91,4 94,6 94,7 94,7 94,7 25, ,3 26,6 26,7 26,9 27,1 27,7 27, na 1osobę 1 mieszkania Źródło :GUS, 2015 Na przestrzeni lat nie stwierdzono dynamiki wzrostu liczby nowopowstałych mieszkań: w 2007 r. 2 mieszkania, zaś w roku 2012 najwięcej, bo 7 mieszkań. Na terenie Gminy przeważa zabudowa zagrodowa oraz zabudowa posiadająca charakter miejski z przewagą budownictwa indywidualnego o jednej lub dwóch kondygnacjach mieszkalnych. Struktura wiekowa mieszkań Gminy Zakrzówek odznacza się wysokim udziałem mieszkań powstałych w latach Technologia stosowana w tym okresie nie zapewnia należytej efektywności wykorzystania energii cieplnej, dzięki termomodernizacji orientacyjne potrzeby grzewcze tych mieszkań są sukcesywnie poprawiane. Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

37 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Tabela 3. Struktura wiekowa mieszkań Okres budowy liczba mieszkań [szt.] powierzchnia mieszkań [m 2 ] przed , , , , , , , Źródło: GUS, Gospodarka odpadami Na terenie Gminy Zakrzówek system gospodarki odpadami komunalnymi działa w oparciu o Zakład Zagospodarowania Odpadów w Kraśniku. Do zakładu przekazywany jest strumień odpadów z Gminy Zakrzówek. System selektywnego odbierania odpadów opiera się głównie na odbiorze odpadów z podziałem na frakcję mokrą, do której trafiają zmieszane odpady komunalne oraz frakcję suchą do której trafiają głównie odpady opakowaniowe oraz surowce wtórne, tj. złom, makulatura gazetowa, tektura, opakowania szklane, opakowania z tworzyw sztucznych itp. W Gminie Zakrzówek funkcjonuje system odbioru odpadów od właścicieli nieruchomości poprzez podpisane umowy z firmami odbierającymi odpady. Od połowy roku 2013 wprowadzony został nowy system gospodarki odpadami, w którym odpowiedzialność za odpady komunalne przejęła gmina, a wybór przewoźnika będzie następuje w drodze przetargu. Wykres 4. Ilość zmieszanych odpadów komunalnych zebranych w ciągu roku [t] , ,95 195,93 238,77 279,78 266,7 239,36 262, , r r r r r r r r r. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS Według danych GUS w 2013 roku na jednego mieszkańca Gminy przypadło ogółem 47,6 kg wytworzonych odpadów, a ilość odpadów z gospodarstw domowych przypadająca na jednego mieszkańca wynosiła 34,6 kg. Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

38 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Tabela 4. Średnia ilość odpadów przypadająca na jednego mieszkańca Gminy [kg] Ilość odpadów [kg] Ogółem z gospodarstw domowych ,95 142,27 195,93 238,77 279,78 266,70 239,36 262,18 324,36 246,74 84,64 125,62 167,16 237,29 201,12 185,76 199,75 235,49 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS W zależności od rodzaju zabudowy odpady zmieszane zbierane są w pojemnikach l (zabudowa jednorodzinna) lub kontenerach 1100 l (zabudowa wielomieszkaniowa). Na terenach gmin, w większych skupiskach ludności oraz przy szkołach i cmentarzach ustawione są również pojemniki KP-7. Odpady zbierane selektywnie gromadzone są głównie w workach 120 l i pojemnikach typu "dzwon" o pojemności 1,5 do 2,5 m Działalność gospodarcza Na koniec 2014 roku w gminie funkcjonowało 361 podmiotów gospodarczych, z czego 340 to podmioty prywatne. Najliczniejszą grupą, według klasyfikacji PKD, byli przedsiębiorcy z branży handlu hurtowego i detalicznego (sekcja G), budownictwa (sekcja F), transportu i gospodarki magazynowej (sekcja H), przetwórstwa przemysłowego (sekcja C). Ani jedno przedsiębiorstwo nie zostało sklasyfikowane do sekcji D - wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i powietrze. Wykres 4. Podmioty gospodarcze wg klasyfikacji PKD A B C E F G H I J K M N O P Q R SiT Źródło: GUS, 2014 Biorąc pod uwagę strukturę wielkościową przedsiębiorstw zlokalizowanych na obszarze Gminy Zakrzówek wyróżniamy (GUS, 2014): 347 mikro-przedsiębiorstw (0-9 pracowników), 13 małych przedsiębiorstw (10-49 pracowników), 1 średnie przedsiębiorstw0 ( pracowników). Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

39 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Z przedstawionych danych wynika, że 96,1 % pośród zarejestrowanych podmiotów stanowią mikroprzedsiębiorstwa. Przemysł, jako dział gospodarki w Gminie Zakrzówek nie zajmuje znaczącej pozycji. Brak jest na omawianym terenie znaczącej liczby średnich i dużych przedsiębiorstw. Większość firm zarejestrowanych w Gminie ma charakter rodzinny i zatrudnia do 9 pracowników, jednak tworzą one miejsca pracy dla niewielkiej liczby ogółu zatrudnionych. Tabela 5. Wykaz znaczących pomiotów gospodarczych w Gminie Zakrzówek L.p. Nazwa przedsiębiorcy Adres LUCAS Usługi Remontowo-Budowlane Łukasz Zięba Usługi Transportowe i Handel - Lucyna Drąg Ul. Zachodnia 41, Zakrzówek Bystrzyca 88, Zakrzówek 3. "SANUS" P.P.H.U. - Andrzej Mazur Ul. Żeromskiego 22a, Zakrzówek 4. Autokarowy Przewóz Osób "AUTO-BUS" - Józef Popielarz Ul. Partyzantów 39, Zakrzówek 5. P.H.U. "OPAŁ" - Jadwiga Gierak Ul. Żeromskiego 21a, Zakrzówek Firma Handlowo-Usługowa "BRUKOLAND" - Bogdan Wereski "Zakład Ślusarski Usługowo - Produkcyjny" - Wiktor Kajda Zakład Wulkanizacyjny - Wytwarzanie Artykułów z Gumy - Marek Mazur METTIC - PLANDEKI, REKLAMA Marta Mazur Firma Handlowo-Usługowa BUD - WEG Lucjan Michalski SPEC _ BUD Usługi Remontowo-Budowlane Gabriel Nieściór Zakrzówek Wieś 24, Zakrzówek Ul. Targowa 21, Zakrzówek Ul. Żeromskiego 22a, Zakrzówek Ul. Żeromskiego 22, Zakrzówek Ul. Ogrodowa 16a, Zakrzówek Majorat 4, Zakrzówek 12. TJ TRANS Tomasz Kosidło Ul. Sienkiewicza 32, Zakrzówek 13. SILVER EXPRESS Marek Szadziewski Majorat 16, Zakrzówek Usługi Remontowo-Budowlane ZEN-BUD Zenon Chałat FIRMA USŁUGOWA "GRZESIOO" - JOANNA WTYKŁO Majdan Grabina 65, Zakrzówek Bystrzyca 162, Zakrzówek 16. "Usługi tartaczne" - Stanisław Gryt Sulów 208, Zakrzówek 17. "Usługowy Zakład Blacharstwa Pojazdowego" - Leszek Łukasik Ul. Kościuszki 9, Zakrzówek 18. P.P.H.U. "PROMAX" - Jarosław Jarosz Majdan Grabina 38, Zakrzówek Przedsiębiorstwo Handlowo Usługowe GOMAX Mateusz Głąb "Sprzedaż części, naprawa pojazdów" - Tomasz Wtykło "Usługi Handlowe i Transportowe" - Piotr Rej Studzianki 118A, Zakrzówek Ul. Kościuszki 63b, Zakrzówek Ul. Kościuszki 67, Zakrzówek 22. " A.S.S.-POL" P.P.H.U. Anna Gryta Sulów 208, Zakrzówek 23. " LECHBUS" Lech Kurczak Ul. Żeromskiego 3, Zakrzówek Źródło: UG Zakrzówek Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

40 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Wykres 6. Podmioty gospodarcze według klas wielkości Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS W porównaniu do 2007 roku, liczba podmiotów gospodarczych działających na terenie Gminy wzrosła o 46. Największą grupę stanowi sektor prywatny 94,2%, z czego większość to osoby prywatne prowadzące działalność gospodarczą 82,6%. Liczba osób prowadzących własną działalność gospodarczą w okresie ostatnich pięciu lat systematycznie rośnie. Tabela 6. Podmioty w Gminie Zakrzówek według sektorów własnościowych Jednostki zarejestrowane wg sektorów Ogółem Sektor publiczny Sektor prywatny Państwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego Spółki handlowe Spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą Spółdzielnie Fundacje, stowarzyszenia i organizacje społeczne Źródło: Główny Urząd Statystyczny Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

41 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Gospodarka komunalna Sieć wodociągowa Woda pitna na terenie gminy pochodzi z ujęć wody znajdujących się w następujących miejscowościach: Zakrzówek Wieś, Majdan Grabina i Studzianki. Wszystkie szesnaście sołectw zaopatrywanych jest w wodę z wodociągu gminnego, co stanowi 100% zwodociągowania. Woda z ujęć głębinowych jest bardzo dobrej jakości i posiada wysokie walory smakowe. Tabela 7. Charakterystyka ujęć wodnych Miejscowość Ilość studni Zasoby [m 3 /h] Zużycie energii [kwh] Strefa ochronna Zakrzówek-Wieś ,567 bezpośrednia Majdan-Grabina ,009 bezpośrednia Studzianki ,606 bezpośrednia Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z UG Zakrzówek Gmina Zakrzówek jest prawie całkowicie objęta grupowym systemem zaopatrzenia w wodę. Obecnie wszystkie wsie gminy posiadają systemy centralnego zaopatrzenia w wodę. Długość sieci wodociągowej (stan na grudzień 2013) wynosi 109,9 km. Tabela 8. Charakterystyka infrastruktury wodociągowej wskaźnik długość czynnej sieci wodociągowej rozdzielczej [km] połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania [szt.] 104,7 104,7 104,7 104,7 104,7 104,7 104,7 109, mieszkańcy korzystający z sieci [osób] woda dostarczona gospodarstwom domowym [dam3] 333,4 301,7 295,0 298,1 300,6 314,0 316,0 300,2 zużycie wody na mieszkańca [m3] 48,1 43,8 43,0 43,6 43,6 45,8 46,2 44,1 Źródło: GUS,2015 Analizując dane z powyższej z tabeli wynika, że w latach długość sieci wodociągowej Gminie Zakrzówek uległa wzrostowi o 5,2 km, a liczba przyłączy w latach roku wrosła o 46 szt. Zmniejszyła się natomiast ilość wody dostarczanej do gospodarstw domowych o 33,3 dam 3, tj. o blisko 10%, liczba mieszkańców korzystających z sieci o 47 osób oraz zużycie wody na mieszkańca o 4 m 3. Istniejące źródła wody w pełni pokrywają zapotrzebowanie mieszkańców. Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

42 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Sieć kanalizacyjna Uruchomiona w Bystrzycy biologiczno-mechaniczna oczyszczalnia ścieków i system kanalizacji, odbiera nieczystości ponad 800 dostawców, gdzie łącznie korzysta z niej ponad osób w pięciu sołectwach. W wyniku budowy sieci kanalizacyjnej od 2007 roku, długość sieci kanalizacyjnej zwiększyła się pięciokrotnie. W 2014 roku mierzyła ona 59,76 km oraz liczyła 887 przyłączeń do budynków mieszkalnych, o rocznym odprowadzeniu ścieków domowych na poziomie 81 dam 3. Tabela 9. Charakterystyka infrastruktury kanalizacyjnej wskaźnik ludność korzystająca z sieci [osoba] długość sieci [km] 11,1 12,3 12,5 12,5 12,5 20,3 20,3 33,4 połączenia do budynków mieszkalnych ścieki odprowadzone [dam3] 28,6 29,0 29,5 31, ,0 Źródło: GUS, Sieć gazowa Na terenie gminy brak sieci gazowej. Gazyfikacja będzie możliwa po doprowadzeniu gazociągu wysokiego ciśnienia przyłącza do istniejącego gazociągu Świdnik Krasnystaw i związana budową stacji redukcyjno pomiarowej w Zakrzówku Nowym Transport i komunikacja Sieć dróg na obszarze gminy Zakrzówek jest dobrze rozwinięta i zapewnia dobre połączenia zarówno z ośrodkami zewnętrznymi jak i ze wszystkimi sołectwami w gminie. Sieć dróg w gminie Zakrzówek tworzą: droga wojewódzka nr 842 (o relacji Rudnik Szlachecki Wysokie - Krasnystaw) o długości 9,3 km, drogi powiatowe o łącznej długości 62,5 km, drogi gminne o długości 63,9 km. Sieć dróg wojewódzkich i powiatowych wystarczająco dobrze łączy gminę z miastem powiatowym oraz wojewódzkim. Znaczną rolę w połączeniach lokalnych odgrywa sieć dróg gminnych. Parametry techniczne i użytkowe większości dróg powiatowych i gminnych nie odpowiadają wymaganym standardom. Wiele odcinków dróg nie posiada dostatecznej nośności - bardzo ważnego parametru technicznego, przy obecnym stałym wzroście przewozu towarów transportem kołowym. Postępująca degradacja dróg wymaga przeprowadzenia prawie na całej sieci dużego zakresu remontów bieżących, poprawy stanu poboczy i odwodnienia oraz uregulowania stanu prawnego pasów drogowych. Niestety Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

43 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata ograniczone możliwości finansowe gminy nie pozwalają nawet na częściowe odtwarzanie stanu technicznego dróg gminnych. Tymczasem potrzeby inwestycyjne w tym zakresie są kilkakrotnie większe. Dlatego też niezmiernie ważną kwestią będzie skuteczne pozyskiwanie środków zewnętrznych, które z pewnością przyspieszą proces modernizacji dróg w gminie. Tabela 10. Dane dotyczące rodzaju i przebiegu dróg w Gminie Zakrzówek Lp. Nazwa drogi Długość ogółem [m] Długość nawierzchni twardej [m] Długość nawierzchni gruntowej [m] DROGI GMINNE 1. Studzianki-Kolonia Boża Wola 2,60 2,60-2 Lipno 2,80 2,80-3. Lipno 2,00 0,00 2,00 4. Bystrzyca Masne Doły 2,40 0,50 1,9 5. Bystrzyca Zakrzówek Nowy 2,10 0,00 2,1 6. Droga w Zakrzówku Nowym 1,50 0,00 1,5 7. Bystrzyca Masne Doły Rudnik Pierwszy 2,00 0,60 1,4 8. Rudnik Pierwszy Rudnik Drugi 3,00 3,00-9. Zakrzówek (ul. Strażacka) 1,10 0,10 1,0 10. Zakrzówek Sulów 5,30 0,00 5,3 11. Sulów Karpiówka 3,00 3, Zakrzówek Sulów gr, gminy 6,70 2,53 4, Sulów Szkoła 0,45 0, Zakrzówek-Wieś Rudy Majdan-Garbina 5,50 3,37 2, Majdan-Grabina Kol. Podlesie Studzianki Kol. 3,00 0,00 3, Studzianki Kol. Świerczyna Majdan-Grabina 4,00 0,25 3, Józefin 1,00 1, Boża Wola dr. gm L 1,90 0,25 1, Kol.Wojdat Studzianki Kol. 2,00 2, Zakrzówek-Wieś - Rudki 2,35 0,70 1, Rudnik Drugi - Józefin 1,60 1, Zakrzówek ul. Sienkiewicza 1,20 1, Bystrzyca - Lipno 1,20 0,00 1,2 24. Bystrzyca Kiełczewice Górne 2,20 2, Bystrzyca Rudnik Pierwszy 1,70 0,00 1,7 26. Rudnik Drugi Majdan Starowiejski 1,30 0,47 0,83 RAZEM 63,9 28,62 35,28 DROGI POWIATOWE 1. Wilkołaz Zakrzówek 2,9 2,9-2. Strzyż Zakrz Sulów Blinów -Polichna 12,9 12,9-3. Bystrzyca Zakrzówek 5,0 4,9 0,1 4. Gałęzów - Kowersk - Zakrzówek 4,7 3,5 1,2 5. Od drogi 1294 Rudnik I 2,8 2,8-6. Stróża Sulów 3,3 3,3-7. Rudki Góry 6,7 1,8 4,9 8. Studzianki Cieślanki 0,8 0,8-9. Zakrzówek Zakrzówek - Wieś 2,6 2,6-10. Zakrzówek Majdan-Grabina 10,6 10,6-11. Od drogi Majdan-Grabina 2,9 2,9-12. Sulów Studzianki 3,2 3,2-13. Boża Wola Węglinek 4,1 4,1 - RAZEM: 62,5 56,3 6,2 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych UG Zakrzówek Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

44 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Obszar gminy charakteryzuje się relatywnie wysokim udziałem rowerów w ruchu kołowym. Rower jest znaczącym środkiem realizacji podróży obligatoryjnych i fakultatywnych w okresie wiosna lato jesień. Stosunkowo niewiele występuje rowerowych ruchów rekreacyjnych. Gmina Zakrzówek obsługiwana jest przez komunikację autobusową. Realizowane są połączenia z Kraśnikiem i Lublinem, gminami sąsiednimi oraz powiązania wewnątrz gminy Infrastruktura energetyczna System ciepłowniczy Na terenie Gminy Zakrzówek nie istnieje centralny system ciepłowniczy dla odbiorców indywidualnych. Źródła ciepła dla sektora publicznego i mieszkańców indywidualnych są różne. Od 2010 r. w Zakrzówku funkcjonuje kotłownia opalana biomasą (słomą). Z ciepła wytworzonego przez kotłownie, obecnie korzysta kilka podmiotów w Zakrzówku ( m.in. Urząd Gminy, Gminny Dom Kultury jak również podmioty prywatne). Indywidualni mieszkańcy gminy oraz podmioty gospodarcze zaopatrują się w ciepło za sprawą kotłowni węglowych lub olejowych wykorzystując inne mniej uciążliwe dla środowiska paliwo, np. ekogroszek System gazowy Infrastruktura zaopatrzenia Na terenie gminy brak sieci gazowej. W latach gmina Zakrzówek zamierza przygotować dokumentację projektową, planistyczną i kosztorysową na budowę sieci głównej linii gazowniczej we współpracy z Karpacką Spółką Gazownictwa System elektroenergetyczny Dostawca i operator Dystrybucją energii elektrycznej dla odbiorców indywidualnych i instytucjonalnych na terenie Gminy Zakrzówek zajmuje się PGE Dystrybucja S.A. Odział Lublin. Obecnie istniejące źródła zasilania pokrywają zapotrzebowanie mocy i energii elektrycznej gminy. Rozwój urządzeń elektrycznych zlokalizowanych na obszarze gminny ma znaczny wpływ na poprawę parametrów technicznych, jednak nie można też wykluczyć wpływu urządzeń funkcjonalnie powiązanych z gminą znajdujących się poza jej granicami. Obszar terytorialny Gminy Zakrzówek jest zasilany z GPZ 110/15kV Bychawa oraz GPZ 110/30/15kV Budzyń, za pośrednictwem linii kablowych i napowietrznych SN 15 kv oraz stacji transformatorowych 15/04kV. Stacja 110/15kV Bychawa zlokalizowana jest na terenie gminy Bychawa, a stacja 110/30/15kV Budzyń na terenie miasta Kraśnik i zasilają ościenne gminy w tym Gminę Zakrzówek - Stacja 110/15kV Bychawa transformator: TR1: 110/15kV 10 MVA TR2: 110/15kV 10 MVA - Stacja 110/30/15kV Budzyń transformator: TR1: 110/15kV 16 MVA TR2: 110/30/15kV 16/10/10 MVA Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

45 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Sieć elektroenergetyczna Długość linii, ilość stacji transformatorowych oraz moc zainstalowanych transformatorów dla urządzeń PGE oraz urządzeń obcych zlokalizowanych w Gminie Zakrzówek przedstawia poniższa tabela. Tabela 11. Długość sieci energetycznych wysokiego, średniego i niskiego na terenie Gminy Zakrzówek L.p. Przebieg sieci Rodzaj sieci 1. Linia 110 kv Bychawa - Budzyń Linia 220kV Abramowice - Stalowa Wola napowietrzne napowietrzne Długość sieci [km] 5,5 2. Długość linii 15 kv [km] napowietrzne 98,2 kablowe 6,1 3. Długość linii nn (bez przyłączy) [km] napowietrzne 104,2 kablowe 15,2 napowietrzne 48,2 4. Długość przyłączy nn [km] kablowe 10,1 1. Długość linii 15 kv [km] Urządzenia obce 12,1 napowietrzne 0 kablowe 0 Źródło: PGE Dystrybucja S.A., PSE S.A. Stacje transformatorowe Na terenie Gminy Zakrzówek znajduje się 70 stacji transformatorowych słupowe 15/0,4 kv i 5 stacji transformatorowych wnętrzowe 15/0,4 kv będące w posiadaniu PGE Dystrybucja S.A. Odział Lublin o mocy 6 195kVA. Tabela 12. Stacje transformatorowe zlokalizowane na obszarze gminy L.p. Stacje transformatorowe Rodzaj stacji Liczba/moc 1. Stacje transformatorowe 15/0,4 kv [szt] słupowe 70 wnętrzowe 5 2. Moc zainstalowanych transf. 15/0,4 kv [kva] Urządzenia obce 1. Stacje transformatorowe 15/0,4 kv [szt] słupowe 0 wnętrzowe 0 3. Moc zainstalowanych transf. 15/0,4 kv [kva] 0 Źródło: PGE Dystrybucja S.A. Odbiorcy i zużycie energii elektrycznej W 2014 r. liczba odbiorców energii elektrycznej wyniosła łącznie i zmniejszyła się w stosunku do roku 2010 o 21 odbiorców. Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

46 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Tabela 13. Ilość dostarczanej energii odbiorcom z terenu Gminy Zakrzówek w latach w podziale na grupy taryfowe Lata Nazwa Grupa taryfowa Ilość odbiorców [szt.] Dostarczona energia [kwh] GRUPA TARYFOWA A (odbiorcy zasilani z sieci WN 110kV - huty, kopalnie, stocznie, duże fabryki) 2010 Gmina Zakrzówek Gmina Zakrzówek Gmina Zakrzówek Gmina Zakrzówek Gmina Zakrzówek 0 0 GRUPA TARYFOWA B (odbiorcy zasilani z sieci SN od 1kV do 110kV - duże przedsiębiorstwa, szkoły, fermy kurze, ubojnie itp.) 2010 Gmina Zakrzówek Gmina Zakrzówek Gmina Zakrzówek Gmina Zakrzówek Gmina Zakrzówek GRUPA TARYFOWA C (odbiorcy zasilani z sieci NN do 1kV - średnie i małe firmy, tj.: sklepy, restauracje) 2010 Gmina Zakrzówek Gmina Zakrzówek Gmina Zakrzówek Gmina Zakrzówek Gmina Zakrzówek GRUPA TARYFOWA G (odbiorcy indywidualni zużywający energię na potrzeby gospodarstw domowych) 2010 Gmina Zakrzówek Gmina Zakrzówek Gmina Zakrzówek Gmina Zakrzówek Gmina Zakrzówek GRUPA TARYFOWA R (odbiorcy bez liczników, np. przy tymczasowym poborze prądu przy pr. budowlanych) 2010 Gmina Zakrzówek Gmina Zakrzówek Gmina Zakrzówek Gmina Zakrzówek Gmina Zakrzówek 0 0 RAZEM 2010 Gmina Zakrzówek Gmina Zakrzówek Gmina Zakrzówek Gmina Zakrzówek Gmina Zakrzówek Źródło: PGE Dystrybucja S.A. W roku 2014 zużycie energii elektrycznej wyniosło łącznie 6,384 GWh i wzrosło w stosunku do roku 2010 o zaledwie 0,14%. Od kilku lat notuje się spadek odbiorców energii elektrycznej we wszystkich grupach taryfowych. W 2010 r. liczba odbiorców z grupy taryfowej G (odbiorcy indywidualni zużywający energię na potrzeby gospodarstw domowych) wynosiła 2 227, a w 2014 r W grupie taryfowej B (odbiorcy zasilani z sieci SN od 1kV do 110kV - duże przedsiębiorstwa, szkoły, fermy kurze, ubojnie itp.) ilość odbiorców jest taka sama jak w 2010 roku. W grupie taryfowej C (odbiorcy zasilani z sieci NN do 1kV - średnie i małe firmy, tj.: sklepy, restauracje) nastąpił spadek o 5%. Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

47 3. Emisja CO2 w roku bazowym 3.1. Metodologia opracowania Zakres inwentaryzacji Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata W metodologii wyboru jednostek generujących CO 2 w Gminie Zakrzówek zastosowano podejście terytorialne, w którym granica inwentaryzacji jest ściśle powiązana z granicą administracyjną. W ramach niniejszego planu utworzono bazę danych na podstawie informacji dotyczących charakterystyki energetycznej: budynków, wyposażenie/urządzenia komunalne np. jednostki uzdatniania wody, centra recyklingu i kompostownie, budynków, wyposażenie/urządzenia niekomunalne budynki i urządzenia sektora usługowego niebędące własnością organu lokalnego ani przez niego niezarządzane (np. biura prywatnych firm, banki, MŚP, placówki komercyjne i handlu detalicznego, niekomunalne oświetlenie) spółdzielni mieszkaniowych, transportu, w tym: tabor gminny, transport prywatny i komercyjny, oświetlenia ulic, lokalnej produkcji energii (głównie OZE). Za rok bazowy dla określenia emisji dwutlenku węgla przyjęto rok Jest to rok, dla którego możliwe jest określenie rzeczywistego stanu technicznego infrastruktury oraz istnieje dokumentacja rozliczeniowa za energię elektryczną, grzewczą czy paliwa transportowe. Za rok pośredni zmian wskaźnika emisji CO 2 gminy przyjęto rok Baza danych do analiz powstała z wykorzystaniem metody bottom up, top down. Procedura ta obejmuje bezpośrednią ankietyzację podmiotów eksploatujących energię finalną oraz wykorzystanie informacji ogólnie dostępnych m.in. w GUS. Dążąc do przygotowania bazy danych wszystkie działania ukierunkowano na szczegółową miarodajną metodę top down. Metoda bottom up stanowi jedynie uzupełnienie informacji, przydatnych przede wszystkim w analizie prognozy zmian w perspektywie 2020 roku. Schemat 3. Metody pozyskania danych inwentaryzacyjnych ogólne wskaźniki rozwoju sytuacji analiza sektorów, działów oraz grup gospodarczych statystyczne podejście szybka metoda GUS, literatura top down wykorzystanie informacji z poszczególnych odbiorców szczegółowa analiza emisjii pracochłonność oparcie na badaniu terenowym Źródło: opracowanie własne Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

48 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Plan zakłada przede wszystkim określenie wielkości bazowej emisji CO2 w jednostkach użyteczności publicznej. Są to podmioty zarządzane przez władze gminy, zatem to właśnie gmina może podjąć odpowiednie kroki w celu zmniejszenia poziomu emisji. W opracowaniu wykorzystano informacje dostarczone przez: Urząd Gminy Zakrzówek: Referat Gospodarki i Rozwoju, Referat Obsługi i Spraw Obywatelskich, Referat Finansowy. Jednostki Podległe: Oświata: Zespół Szkół w Zakrzówku, Zespół Szkół w Sulowie, Publiczna Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Rudniku Drugim, Publiczna Szkoła Podstawowa im. Jana Matejki w Majdanie Grabina, Publiczna Szkoła Podstawowa im. Wincentego Witosa w Studziankach, Gminna Biblioteka Publiczna, Instytucje kultury: Gminny Dom Kultury w Zakrzówku, Pomoc Społeczna: OPS w Zakrzówku, Opieka Zdrowotna: Gminny Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej. Ponadto dane były pozyskiwane z: wspólnot mieszkaniowych, przedsiębiorstw energetycznych PGE Obrót S.A., PGE Dystrybucja S.A., Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa S.A., ankietyzacji, Głównego Urzędu Statystycznego Metodologia obliczeń Dla oszacowania wielkości gazów cieplarnianych z paliw energetycznych przyjęto wskaźniki prezentowane przez Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami. Wartości tych wskaźników oparte są na domyślnych wskaźnikach emisji C podawanych w wytycznych Intergovernmental Panel on Climate Change. Do obliczeń emisji wynikającej z eksploatacji energii elektrycznej wykorzystano referencyjny wskaźnik emisyjności dwutlenku węgla dla produkcji energii elektrycznej podany przez Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami, tj. 0,812 Mg/MWh. Zgodnie z wytycznymi ( Poradnik: Jak przygotować plan działań na rzecz zrównoważonej energii ). Powyższe założenie zróżnicowało poszczególne wskaźniki z podziałem na bieżące lata. Wskaźnik emisji pozostałych paliw przyjęto zgodnie z zaleceniami Poradnika: Jak przygotować plan oraz KOBiZE. Wskaźniki wszystkich nośników energii wykorzystywanych w niniejszym opracowaniu przedstawia poniższa tabela. Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

49 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Tabela 14. Wartość opałowa oraz wskaźnik emisji podstawowych paliw energetycznych Rodzaj paliwa Wskaźnik emisji CO 2 [kg/tj] Wskaźnik emisji CO 2 [t/mwh] Ropa naftowa ,264 Benzyna silnikowa ,249 Olej napędowy ,267 Ciężki olej opałowy ,279 LPG ,227 Ciężka benzyna ,264 Węgiel koksujący ,341 Węgiel brunatny ,364 Łupki naftowe i piaski roponośne ,385 Brykiety z węgla brunatnego ,351 Paliwo brykietowane ,351 Koks z koksowni oraz koks z węgla brunatnego ,385 Koks gazowniczy ,385 Gaz z tlenowych pieców stalowniczych ,655 Gaz ziemny ,20196 Odpady komunalne (z wyłączeniem biomasy) ,33 Odpady przemysłowe ,515 Olej odpadowy , Ciepło sieciowe [tco2/gj] 0,199 0,219 0,223 0,208 0,209 Energia elektryczna [tco2/mwh] 0,760 0,749 0,726 0,729 0,731 Węgiel kamienny[ tco2/mg] 0,345 0,345 0,345 0,347 Źródło: IPCC, opracowanie własne 3.2. Analiza głównych źródeł emisji Sektor działalności publicznej Sektor obejmuje budynki użyteczności publicznej o łącznej powierzchni użytkowej ,82 m 2, których zarządzanie znajduje się w kompetencjach Urzędu Gminy w Zakrzówku. System grzewczy tych obiektów jest oparty w głównej mierze na indywidualnych kotłach węglowych, na biomasę oraz w obiektach Ochotniczych Straży Pożarnej na piecach kaflowych wspartych podgrzewaczami elektrycznymi. Przygotowanie ciepłej wody odbywa się za pomocą instalacji elektrycznych, indywidualnych podgrzewaczy wody oraz bojlerów elektrycznych. Szczegółowa charakterystyka energetyczna poszczególnych podmiotów przedstawiona została w poniższej tabeli. Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

50 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na 50 lata Tabela 17. Charakterystyka energetyczna obiektów użyteczności publicznej Lp Nazwa obiektu Urząd Gminy Zakrzówek ul. Żeromskiego 24, Zakrzówek Publiczna Szkoła Podstawowa w Rudniku Drugim Rudnik Drugi 86, Zakrzówek Publiczna Szkoła Podstawowa w Majdanie- Grabina, Majdan-Grabina 145A, Zakrzówek Zespół Szkół w Sulowie Sulów 75, Zakrzówek Publiczna Szkoła Podstawowa w Studziankach, Studzianki 63, Zakrzówek Zespół Szkół w Zakrzówku ul. Sienkiewicza 1, Zakrzówek Gminny Samodzielny Publiczny Zakład Podstawowej Opieki Zdrowotnej w Zakrzówku ul. Żeromskiego 24A, Zakrzówek Ośrodek Zdrowia w Studziankach Studzianki 68, Zakrzówek Szkoła Podstawowa w Bystrzycy Bystrzyca 137, Zakrzówek Bank Spółdzielczy Ziemi Kraśnickiej w Kraśniku O. w Zakrzówku ul. Kościuszki 16, Zakrzówek Powierzchnia ogrzewana Typ kotła 2 RM-02, RM m Metalurg ,4 m 2 Kubatura: Moc kotła kw Cel (c.o., c.w.u ) Rodzaj paliwa Ilość zużytego opału c.o. słoma słoma 60 t 54 t 3 TORUS BIS c.o. olej olej l l 948 m 2 Kubatura: b.d. b.d. b.d. c.o. węgiel węgiel 37 t 27,7 t 4 427m ,94 m 2 MKS rok Kubatura: m 3 MKS c.o. olej olej l l 2 Pile Vang Gizeks-PN 960 m 2003 (2 szt.) c.o. słoma, paździerz słoma, paździerz, drewno 25,5t 36,454t 27,8t 23,248t 40 m ,54 m 2 Kubatura: BUDERUS GE c.o. olej olej 71 m 3 51 m ,7 m 3 345,59 m 2 b.d. b.d. b.d. c.o. słoma słoma 23 t 18 t 153 m 2 b.d. b.d. b.d. c.o. b.d. b.d. b.d. b.d m 2 Kubatura 3546 m 3 RM 30, RM 40 Metalerg Oława 2004 r. 2 SAS 4,0 254,35 m 2010 r c.o. słoma słoma 96,40 t 134,44 t c.o. węgiel węgiel b.d. b.d. RAZEM: , Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych UG Zakrzówek Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

51 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Na potrzeby funkcjonowania całego sektora w roku 2010 zużyto łącznie 2 627,04 MWh energii finalnej. Głównym nośnikiem energii wykorzystywanym w tym sektorze pozostała biomasa w postaci słomy 955,55 MWh, olej grzewczy 1 199,61 MWh, węgiel kamienny 296,00 MWh, oraz energia elektryczna 175,88 MWh. Wykres 7. Zużycie energii finalnej w sektorze użyteczności publicznej [MWh] 0,00 0,00 955,55 175, ,61 296,00 0,00 0,00 Energia elektryczna Ciepło sieciowe Gaz ziemny Olej opałowy Miał węglowy Węgiel kamienny Węgiel brunatny Energia odnawialna Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z UG Zakrzówek Działalność omawianego sektora wiązała się z wygenerowaniem do środowiska w roku bazowym 570,66 t CO 2. Bilans ten tworzy głównie wykorzystanie: energii oleju grzewczego w ilości 334,69 t, en. elektrycznej w ilości 133,67 t, energii węgla kamiennego w ilości 102,30 t. Wykres 8. Emisja CO 2 w sektorze usługowo-użytkowym [t] 0,00 0 0,00 102,30 133,67 0,00 0,00 334,69 Energia elektryczna Ciepło sieciowe Gaz ziemny Olej opałowy Miał węglowy Węgiel kamienny Węgiel brunatny Energia odnawialna Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z UG Zakrzówek Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

52 Sektor komunalny Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata W sektorze wodno-kanalizacyjnym uwzględniono energochłonną infrastrukturę, na którą składają się: oczyszczalnia ścieków, ujęcia wody i przepompownie ścieków. Na potrzeby funkcjonowania sektora komunalnego w 2010 r. zużyto łącznie ok. 265,5 MWh Działalność sektora komunalnego wiązała się z wygenerowaniem do środowiska ok. 201,78 tco 2 Wartość ta generowana została na skutek eksploatacji energii elektrycznej Sektor budynków usługowo-użytkowych Na potrzeby funkcjonowania sektora usługowo-użytkowego w 2010 zużyto łącznie 4 751,62 MWh energii finalnej. Energia ta wykorzystana została na funkcjonowanie wysoce energochłonnych urządzeń oraz oświetlenie w budynkach i wyniosła 1 535,00 MWh. Energia spożytkowana na ogrzewanie obiektów wyniosła 3 216,62 MWh, w tym energia z węgla kamiennego i miału 2 221,70 MWh, oraz biomasy 994,92 MWh. Wykres 9. Zużycie energii pierwotnej w sektorze handlu i usług w uwzględnieniem poszczególnych nośników [MWh] 994, , ,7 en. elektryczna węgiel kamienny biomasa Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z UG Zakrzówek Działalność sektora wiązała się z wygenerowaniem do środowiska odpowiednich ilości CO 2 w wysokości 1 933,09 t CO 2. Z analizy danych przedstawionych na poniższym wykresie wynika, że bilans ten tworzy głównie wykorzystanie: energii elektrycznej 1 166,60 t CO 2, a w dalszej kolejności węgla kamiennego 766,49 t CO 2. Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

53 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Wykres 10. Emisja CO 2 w sektorze usługowo-użytkowym [t] 766,49 en. elektryczna 1 166,60 węgiel kamienny Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z UG Zakrzówek Budynki mieszkalne Ankietyzacja budownictwa jednorodzinnego Dane dotyczące charakterystyki energetycznej budynków mieszkalnych w Gminie Zakrzówek pozyskano na podstawie ankietyzacji mieszkańców gminy. Otrzymano 122 uzupełnionych ankiet, w których mieszkańcy wskazali takie informacje jak: rodzaj źródła ciepła w budynku, sposób przygotowania ciepłej wody użytkowej, wielkość zużycia paliw w lokalu mieszkalnym, zużycie paliw transportowych w gospodarstwie domowym, określenie potrzeb związanych z modernizacją budynków, posiadane instalacje odnawialnych źródeł energii. Wśród źródeł ciepła w poszczególnych budynkach najczęściej występują indywidualne kotły grzewcze (110 sztuk). W pojedynczych przypadkach wskazano inne źródło ogrzewania. Ciepła woda użytkowa (c.w.u.) w większości przypadków jest przygotowywana przy pomocy indywidualnego kotła grzewczego (w 74 ankietowanych gospodarstwach mieszkalnych). W pozostałych przypadkach wskazane zostały inne źródła bojler elektryczny, gazowy przepływowy podgrzewacz wody, elektryczny przepływowy podgrzewacz wody. W 1 przypadku wskazano inne źródło. Ankietowanych zapytano również o zużycie paliw w lokalu mieszkalnym w ciągu roku. We wszystkich ankietowanych mieszkaniach zużyto łącznie 302 t węgla kamiennego i 589,5 m 3 drewna. W 1 przypadku wskazano inne paliwo wykorzystywane do ogrzewania. Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

54 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Ankieta obejmowała również pytania dotyczące potrzeb modernizacyjnych w gospodarstwach domowych. Zapytano o: ocieplenie ścian zewnętrznych, wymianę okien, ocieplenie dachu/stropodachu, budowę/wymianę źródła ciepła do ogrzewania budynku. Ocieplenie ścian zewnętrznych wykonano w ciągu ostatnich 5 lat w 51 gospodarstwach domowych. W ciągu najbliższych 5 lat taka modernizacja planowana jest w 46 przypadkach, 16 właścicieli nie widzi potrzeby ocieplenia ścian. Pozostali ankietowani wskazali inną odpowiedź. W ciągu ostatnich 5 lat w 70 gospodarstwach domowych wymieniono okna, w 30 jest to planowane. W 13 budynkach mieszkalnych właściciele nie widzą potrzeby wymiany okien. Pozostali ankietowani wskazali inną odpowiedź. Ocieplenie dachu/stropodachu wykonano w ciągu ostatnich 5 lat w 33 gospodarstwach domowych. W ciągu najbliższych 5 lat taka modernizacja planowana jest w 51 przypadkach, 23 właścicieli nie widzi potrzeby ocieplenia dachu/stropodachu. Pozostali ankietowani wskazali inną odpowiedź. Budowa nowego albo wymiana istniejącego źródła ciepła została wykonana w gospodarstwach domowych. W planach taką modernizację zadeklarowało 38 właścicieli, (34 gospodarstw chce wymienić na takie sam rodzaj źródła, ale nowsze urządzenie, 8 - na po1mpę ciepła, 5 na elektryczne, 1- na kocioł na biomasę, 1 na olejowe i 3 - inne), 21 właścicieli nie widzi potrzeby wymiany istniejącego źródła ciepła. Instalacja do przygotowania ciepłej wody użytkowej została wymieniona lub zamontowana (w ciągu ostatnich 5 lat) w 37 mieszkaniach, natomiast 28 właścicieli planuje taką modernizację w najbliższych latach (28 chce wymienić na takie sam rodzaj źródła, ale nowsze urządzenie, 8 na pompę ciepła, 4 na kolektory słoneczne i kocioł na biomasę, 2 zmiana na elektryczne). W 27 gospodarstwach właściciele nie przewidują zmian. Ankietowanych zapytano również o posiadane instalacje odnawialnych źródeł energii oraz o chęci do zamontowania takich źródeł. Wyniki ankiety w tym zakresie przedstawia poniższa tabela: Tabela 18. Odnawialne źródła energii w gospodarstwach domowych Wyszczególnienie już posiadam chciałbym nie jestem zainstalować zainteresowany Kolektory słoneczne Fotowoltaika Kocioł na biomasę Mała turbina wiatrowa Pompa ciepła Mikrobiogazownia Źródło: Opracowanie własne na podstawie ankiet Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

55 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Zauważalne jest duże zainteresowanie odnawialnymi źródłami energii. 70 ankietowanych chciałoby zainstalować panele fotowoltaiczne, 29 - kolektory słoneczne, 18 pompy ciepła, 18 - małe turbiny wiatrowe, 3 kocioł na biomasę. Ankietyzacja gospodarstw rolnych Ankietyzacją zostały objęte także gospodarstwa rolne na terenie Gminy Zakrzówek. Wpłynęło 79 wypełnionych ankiet, w których właściciele gospodarstw rolnych udzielili informacji dotyczących: wyposażenia technicznego gospodarstwa, zużycia paliw w gospodarstwie rolnym, rodzaju i liczby inwentarza, ilości odpadów pochodzących z produkcji zwierzęcej i roślinnej, zainteresowania możliwością uprawy roślin energetycznych oraz instalacją odnawialnych źródeł energii. Na poniższym wykresie przedstawiono klasyfikację gospodarstw ze względu na prowadzenie produkcji rolnej: Wykres 11. Struktura ankietowanych gospodarstw rolnych produkujące w większości na rynek produkujące wyłącznie na potrzeby własne produkujące w większości na potrzeby własne Źródło: Opracowanie własne na podstawie ankiet W 79 ankietowanych gospodarstwach znajduj się 92 ciągniki rolnicze, 17 kombajnów zbożowych, 7 kombajnów ziemniaczanych, 4 kombajny buraczane oraz 2 inne maszyny rolnicze. Gospodarstwa te łącznie zużywają l paliw (8 520 l benzyny, l LPG oraz l oleju napędowego). W ankietach wskazano również rodzaj i liczbę inwentarza: 412 szt. trzody chlewnej (w tym 36 loch), 315 szt. bydła (w tym 162 krowy), 9 szt. koni oraz 859 szt. drobiu. Ankietowani oszacowali ilość odpadów z produkcji zwierzęcej oraz roślinnej. W gospodarstwach objętych badaniem wyprodukowano 488 t gnojowicy bydła, 53,5 t gnojowicy świń, t obornika bydła, 258 t obornika świń, 13,1 t odchodów drobiu. Z produkcji roślinnej pozostały następujące odpady: t słomy suchej, 282 t siana suchego, 201 t trawy (kiszonka), 105 t liści ziemniaków, 670 t kukurydzy kiszonej. Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

56 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata właścicieli gospodarstw wyraziło zainteresowanie uprawą roślin energetycznych (wierzby energetycznych, śluzowca pensylwańskiego) na potrzeby kotłów na biomasę lub biogazowni. Uprawy te mogłyby być prowadzone na 20,4 ha. 25 właścicieli gospodarstw chciałoby w swoim gospodarstwie zainstalować odnawialne źródła energii, głównie panele fotowoltaiczne (14) i kolektory słoneczne (11) ale również pompy ciepła (1) i turbiny wiatrowe (3), kocioł na biomasę (1). 23 ankietowanych jest zainteresowanych udziałem w Spółdzielni Energetycznej (spółdzielni, której celem jest produkcja energii na własny użytek oraz na sprzedaż, energia ta zostanie wyprodukowana z odpadów produkcji roślinnej i zwierzęcej zrzeszonych gospodarstw, natomiast zysk z tej działalności zostanie rozdysponowany adekwatnie do ilości wprowadzonych przez nich odpadów do np. mikrobiogazowni). Wśród potrzeb inwestycyjnych najczęściej wymieniano: budowę/remont budynków (27 gospodarstw), zakup maszyn rolniczych (29), zakup ziemi (20). Inwentaryzacja energetyczno-środowiskowa sektora mieszkalnego Cały sektor mieszkaniowy w Gminie Zakrzówek zużył w roku bazowym ,28 MWh energii finalnej. Energia ta wykorzystana została głównie na ogrzewanie oraz cele bytowe mieszkańców gminy i wyniosła ,28 MWh (97,80%). Największy udział w zużyciu w sektorze mieszkalnym miał węgiel kamienny ,56 MWh 62,25%), następnie biomasa w postaci drewna i odpadów rolniczych w ilości ,72 MWh (36,76%), następnie miał węglowy 2 040,00 MWh (0,95%) oraz olej opałowy i inne paliwa 85,00 MWh (0,04%). Energia elektryczna w zużyciu energii finalnej stanowi 2,20% (4 825,00 MWh). Wykres 12. Zużycie energii finalnej w sektorze mieszkalnym uwzględnieniem poszczególnych nośników [MWh] 2 040, ,72 węgiel kamienny ,56 biomasa (drewno) miał olej grzewczy Źródło: Opracowanie własne na podstawie ankiet Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

57 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Taka ilość zużywanej energii powoduje emisję CO 2 do atmosfery w ilości ,06 tco 2. Bilans ten jest tworzony głównie przez wykorzystanie: węgla kamiennego ,54 t, energii elektrycznej 3 667,00 t, miału węglowego 703,80, oraz w najmniejszym stopniu oleju opałowego i innych paliw i odpadów 23,72 t. Wykres 13. Emisja CO 2 w sektorze mieszkalnym [t] 23,72 703, ,00 węgiel kamienny miał olej grzewczy en. elektryczna ,54 Źródło: Opracowanie własne na podstawie ankiet Oświetlenie uliczne Na terenie Gminy Zakrzówek funkcjonuje sieć oświetlenia ulicznego. Wśród opraw oświetleniowych większość należy do PGE. Wszystkie oprawy są sodowe, łącznie 648 szt. z czego: 157 szt. ma moc 100 W, 491 szt. 150 W. Wykres 14. Liczba i rodzaj punktów oświetleniowych z wyszczególnieniem mocy Sodowe WLS-100W Sodowe WLS-150W Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z UG Zakrzówek Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

58 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Na potrzeby funkcjonowania sektora w 2010 r. zużyto łącznie 150,61 MWh energii elektrycznej. W konsekwencji wartość ta wygenerowała emisję na poziomie 114,46 t CO 2. Analiza danych pozyskanych na potrzeby niniejszego opracowania pozwoliła również zdefiniować profil zużycia energii elektrycznej w poszczególnych miesiącach. Funkcja jaką pełni oświetlenie oraz długość wymaganej pracy wiąże się z faktem, iż w głównej mierze energia spożytkowana jest w okresie od września do kwietnia, natomiast w okresie letnim zużycie znacznie spada (w czerwcu nawet o ponad 20% w stosunku do stycznia) Przemysł Na potrzeby funkcjonowania sektora w 2010 zużyto łącznie ok. 14,83 MWh energii pierwotnej. Energia ta wykorzystywana została głównie na funkcjonowanie energochłonnych urządzeń oraz oświetlenie w tych budynkach. Specyfika zakładów produkcyjnych nie wykazuje zużycia energii cieplnej na cele produkcyjne. Taka ilość zużywanej energii powoduje emisję CO2 do atmosfery w ilości 11,27 t CO Transport Transport prywatny W obliczeniach przeprowadzonych przy opracowaniu Planu Gospodarki Niskoemisyjnej zdefiniowano poziom emisji CO 2 wynikającej z funkcjonowania transportu prywatnego. W obliczeniach wykorzystano dane dotyczące natężenia ruchu pojazdów pozyskane na podstawie badań modelowych w oparciu o: Generalny Pomiar Ruchu w 2010 roku (GPR 2010) przeprowadzony na drogach wojewódzkich i krajowych przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad. Badanie obejmowało rejestrację pojazdów silnikowych korzystających z dróg publicznych (w podziale na 7 kategorii): motocykle, samochody osobowe, lekkie samochody ciężarowe (dostawcze) samochody ciężarowe bez przyczep, samochody ciężarowe z przyczepami, autobusy, ciągniki rolnicze, Wykorzystano szczegółowy wykaz dróg w poszczególnych kategoriach zarządzania, w tym odcinki traktowane jako tranzyt o znacznym nasileniu ruchu pojazdów komunikacyjnych oraz lokalne drogi miejskie ze zdecydowanie śladową strukturą użytkowania. Ponadto pozyskano szczegółowe informacje dotyczące ilości wraz z strukturą zasilania pojazdów zarejestrowanych na obszarze gminy z Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców. Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

59 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Tabela 19. Charakterystyka zarejestrowanych pojazdów na obszarze Gminy Zakrzówek w latach Stan na r. Rodzaj pojazdu Rodzaj paliwa Rodzaj paliwa alternatywnego Liczba pojazdów MOTOROWER P benzyna Nie występuje 240 MOTOCYKL P - benzyna Nie występuje 427 AUTOBUS D ON Nie występuje 7 CIĄGNIK ROLNICZY D ON Nie występuje 756 SAMOCHÓD SPECJALNY D ON, P - benzyna Nie występuje 14 SAMOCHÓD CIĘŻAROWY do 3500 t P benzyna, D - ON LPG gaz płynny 366 SAMOCHÓD CIĘŻAROWY < t P benzyna, D - ON LPG gaz płynny 84 SAMOCHÓD OSOBOWY P benzyna, D - ON LPG gaz płynny 844 RAZEM: Stan na r. MOTOROWER P benzyna Nie występuje 278 MOTOCYKL P - benzyna Nie występuje 443 AUTOBUS D ON Nie występuje 7 CIĄGNIK ROLNICZY D olej napędowy Nie występuje 769 SAMOCHÓD SPECJALNY D ON P benzyna Nie występuje 15 SAMOCHÓD CIĘŻAROWY do t P benzyna, D - ON LPG gaz płynny 374 SAMOCHÓD CIĘŻAROWY < t P benzyna, D - ON LPG gaz płynny 82 SAMOCHÓD OSOBOWY P benzyna, D - ON LPG gaz płynny 1740 RAZEM: Stan na r. MOTOROWER P benzyna Nie występuje 308 MOTOCYKL P - benzyna Nie występuje 455 AUTOBUS D olej napędowy Nie występuje 7 CIĄGNIK ROLNICZY D olej napędowy Nie występuje 784 SAMOCHÓD SPECJALNY D olej napędowy Nie występuje 18 SAMOCHÓD CIĘŻAROWY do t P benzyna, D - ON LPG gaz płynny 388 SAMOCHÓD CIĘŻAROWY < t P benzyna, D - ON LPG gaz płynny 85 SAMOCHÓD OSOBOWY P benzyna, D - ON LPG gaz płynny RAZEM: Stan na r. MOTOROWER P benzyna Nie występuje 332 MOTOCYKL P - benzyna Nie występuje 467 AUTOBUS D ON Nie występuje 7 CIĄGNIK ROLNICZY D ON Nie występuje 792 SAMOCHÓD SPECJALNY D ON P - benzyna Nie występuje 18 SAMOCHÓD CIĘŻAROWY do t P benzyna, D - ON LPG gaz płynny 395 SAMOCHÓD CIĘŻAROWY < t P benzyna, D - ON LPG gaz płynny 84 SAMOCHÓD OSOBOWY P benzyna, D - ON LPG gaz płynny RAZEM: Stan na r. MOTOROWER P benzyna Nie występuje 348 MOTOCYKL P - benzyna Nie występuje 482 AUTOBUS D ON Nie występuje 8 CIĄGNIK ROLNICZY D ON Nie występuje 812 SAMOCHÓD SPECJALNY P - benzyna Nie występuje 22 SAMOCHÓD CIĘŻAROWY do3 500 t P benzyna, D - ON LPG gaz płynny 397 SAMOCHÓD CIĘŻAROWY < t P benzyna, D - ON LPG gaz płynny 84 SAMOCHÓD OSOBOWY P benzyna, D - ON LPG gaz płynny RAZEM: Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z CEPIK Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

60 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Wykres 15. Liczba pojazdów poszczególnych rodzajów zarejestrowanych z terenu Gminy Zakrzówek w 2014 r. motorower; 348 samochód osobowy; motocykl; 482 ciągnik rolniczy; 812 autobus; 8 samochód ciężarowy; 481 samochód specjalny; 22 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z CEPIK Tabela 20. Wykaz samochodów będących na stanie Gminy Zakrzówek L.p. Marka samochodu Przeznaczenie pojazdu Rok produkcji Średni przebieg na obszarze gminy Pojemność silnika Olej napędowy [l] Benzyna [l] Planowana wymiana do 2020 r. 1. Dacia Logan MCV osobowy 2007 b.d. 1, b.d. 2. Lublin 3524 gaśniczy lekki 2003 b.d. 2, b.d. 3. Lamborghini traktor 2006 b.d NIE 4. Gaz Gazela gaśniczy lekki 2006 b.d. 2, NIE 5. Star b.d. 6, TAK 6. Lublin 3304 gaśniczy lekki 1999 b.d. 2, b.d. 7. Lublin 3524 gaśniczy lekki 2002 b.d. 2, b.d. 8. Star b.d. 6, b.d. 9. Renault CAO2EA gaśniczy lekki 1983 b.d. 6, b.d. 10. Peugeot Boxter gaśniczy lekki 1997 b.d. 2, b.d. 11. VW Transporter T4 gaśniczy lekki 1995 b.d. 1, b.d. 12. Ford Transit gaśniczy lekki 2009 b.d. 2, NIE 13. Iveco Eurocargo ratowniczogaśniczy ratowniczogaśniczy ratowniczogaśniczy 2013 b.d. 6, NIE 14. Citroën Jumper gaśniczy lekki 2008 b.d. 2, NIE Analiza powyższych danych pozwoliła zdefiniować bilans wykorzystania paliw oraz emisję dwutlenku węgla z niej wynikającą. W roku bazowym 2010 na obszarze Gminy Zakrzówek wykorzystano łącznie ,50 MWh energii finalnej. Bilans ten tworzy wykorzystanie oleju napędowego przy wartości ,00 MWh, w dalszej kolejności benzyny 7 943,50 MWh oraz LPG 2 582,00 MWh. Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

61 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Wykres 16. Zużycie energii paliw transportowych z podziałem na nośniki (MWh) 2 582, , ,00 ON Benzyna LPG Źródło: Opracowanie własne na podstawie ankiet i danych z bazy CEPIK Wykres 17. Emisja dwutlenku węgla z tytułu wykorzystania paliw transportowych [t} 2 171,45 617, ,08 ON Benzyna LPG Źródło: Opracowanie własne na podstawie ankiet i danych z bazy CEPIK Wykorzystanie paliw transportowych wiązało się z wygenerowaniem łącznie 9 883,81 t dwutlenku węgla. Bilans ten tworzy emisja z tytułu eksploatacji oleju napędowego przy wartości 7 095,08 t CO 2, w dalszej kolejności benzyny 2 171,45 t CO 2 oraz LPG 617,27 t CO 2. Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

62 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w gminie Wykorzystanie energii z OZE na obszarze Gminy Zakrzówek w roku bazowym 2010 opierało się w przeważającej części na wykorzystaniu biomasy do produkcji ciepła na ogrzewanie oraz przygotowanie ciepłej wody użytkowej (głównie w sektorze mieszkalnym) Bilans energetyczno-ekologiczny Gminy Zakrzówek Zużycie energii Łączne zużycie energii finalnej w zinwentaryzowanych sektorach w roku 2010 wyniosło ok ,82 GWh. Wartość jednostkowa wykorzystanej energii przeliczeniu na 1 mieszkańca wyniosła natomiast 17,13 MWh. Biorąc pod uwagę przedstawione w poniższej tabeli dane można zauważyć, że za energochłonność gminy odpowiedzialny jest przede wszystkim sektor mieszkalny ze zużyciem wynoszącym ,74 MWh (59,24%) oraz sektor transportu ze zużyciem wynoszącym ,50 MWh (34,02%), najmniejszy udział w bilansie wykazuje natomiast sektor oświetlenia ulic 150,61 MWh 0,13%), sektor komunalny 265,50 MWh (0,23%) oraz przemysł 14,83% (0,01%). Tabela 21. Bilans zużycia energii finalnej w Gminie Zakrzówek Wyszczególnienie Zużycie energii [MWh] Udział Sektora w bilansie (%) Budynki użyteczności publicznej 2 627,04 2,27% Komunalny 265,50 0,23% Usługi i Handel 4 751,60 4,10% Mieszkalny ,74 59,24% Oświetlenie uliczne 150,61 0,13% Przemysł 14,83 0,01% Transport razem ,50 34,02% Gmina Zakrzówek Razem ,82 100,00 Źródło: Opracowanie własne Wykres 18. Zużycie energii finalnej z podziałem na sektory [MWh] Transport razem ,50 Przemysł Oświetlenie uliczne 14,83 150,61 Mieszkalny ,74 Usługi i Handel Komunalny Budynki użyt. pub. 265, , ,04 0, , , , , , , , ,00 Źródło: Opracowanie własne Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

63 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Udział poszczególnych rodzajów nośników energii wykorzystywanych na terenie Gminy Zakrzówek wskazuje na znaczącą dominację węgla i miału węglowego. W dalszej kolejności energia końcowa generowana jest w wyniku wykorzystania biomasy, energii elektrycznej, oleju napędowego i benzyny. Udział zużycia OZE w Gminie oszacowano na ok. 0,02% (bez biomasy). Tabela 22. Bilans zużycia energii z podziałem na nośniki Zużycie energii Udział nośnika Wyszczególnienie [MWh] w bilansie (%) energia elektryczna 6 375,27 14,85% gaz ziemny 0,00 8,15% olej opałowy 2 427,63 0,02% węgiel kamienny i miał węglowy ,45 28,08% biomasa ,41 27,65% energia z wiatru 0 0% olej napędowy ,00 11,12% LPG 2 582,00 2,58% benzyna 7 943,50 7,54% Źródło: Opracowanie własne Wykres 19. Zużycie energii finalnej z podziałem na nośniki energii [MWh] , , , , , , , , , , , ,00 0, ,27 0 energia gaz ziemny elektryczna 2 427,63 olej opałowy węgiel kamienny i miał węglowy biomasa 0 energia z wiatru olej napędowy 2 582,00 LPG 7 943,50 benzyna Źródło: Opracowanie własne Bilans emisji CO2 Łączna emisja CO 2 w zinwentaryzowanych sektorach Gminy Zakrzówek w roku 2010 wyniosła ,12 t. Za bilans dwutlenku węgla odpowiedzialny jest przede wszystkim sektor mieszkalny, natomiast w dalszej kolejności przemysł oraz transport. Najmniejszy udział wykazuje sektor oświetlenia ulic i sektor komunalny. Wartość jednostkowa emisji w przeliczeniu na 1 mieszkańca w omawianym okresie wyniosła 9,36 t. Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

64 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Tabela 23. Bilans emisji CO2 z podziałem na sektory Wyszczególnienie Emisja CO 2 Udział Sektora w bilansie (%) Budynki użyteczności publicznej 570,66 0,90% Komunalny 201,78 0,32% Usługi i Handel 1 933,08 3,05% Mieszkalny ,06 79,91% Oświetlenie uliczne 114,46 0,18% Przemysł 11,27 0,02% Transport 9 883,81 15,62% Gmina Razem ,12 100% Źródło: Opracowanie własne Wykres 20. Bilans emisji CO2 w poszczególnych sektorach [t] , ,66 201,78 Budynki użyteczności publicznej 1 933,08 Komunalny Usługi i Handel Mieszkalny Oświetlenie uliczne 114,46 11,27 Przemysł 9 883,81 Transport Źródło: Opracowanie własne Na podstawie danych przedstawionych w poniższej tabeli można zauważyć, że udział poszczególnych rodzajów nośników energii na terenie gminy jest zdominowany przez węgiel kamienny, energię elektryczną i olej napędowy oraz benzynę. Tabela 24. Bilans emisji CO2 z podziałem na nośnik Wyszczególnienie Emisja CO 2 [t] Udział nośników w bilansie (%) Energia elektryczna 5 294,78 39,87% Gaz ziemny 0,00 6,38% Olej opałowy 358,41 0,02% Węgiel kamienny i miał ,12 34,28% Olej napędowy 7 095,08 10,62% LPG 617,27 2,10% Benzyna 2 171,45 6,74% Gmina Razem ,12 100% Źródło: Opracowanie własne Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

65 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Wykres 21. Bilans emisji CO2 z podziałem na nośniki energii [t] , , , , , , ,00 0, ,78 Energia elektryczna 0 358,41 Gaz ziemny Olej opałowy Węgiel kamienny i miał 7 095,08 617, ,45 Olej napędowy LPG Benzyna Źródło: Opracowanie własne 3.4. Działania podjęte przez UG Zakrzówek na rzecz redukcji CO2 Od 2010 roku na obszarze Gminy Zakrzówek podjęto szereg projektów inwestycyjnych i edukacyjnych wpływających w sposób bezpośredni lub pośredni na redukcję zużycia energii i na zmniejszenie emisji zanieczyszczeń powietrza. Zaangażowanie władz samorządowych pozwoliło pozyskać środki zewnętrzne a tym samym zredukować koszty dla budżetu gminy. Tabela 25. Projekty inwestycyjne i edukacyjne zrealizowane w latch na obszarze Gminy Zakrzówek związane z redukcją zużycia energii oraz zmniejszeniem zanieczyszczenia powietrza Nazwa projektu Rozbudowa i adaptacja budynku komunalnego na potrzeby świetlicy wiejskiej w Majdanie-Grabinie Rozbudowa i adaptacja budynku komunalnego na potrzeby świetlicy wiejskiej w Rudniku Pierwszym Źródło: Opracowanie własne na potrawie danych z UG Zakrzówek Program UE Okres realizacji Wartość dofinansowania PLN PROW na lata ,00 zł. PROW na lata ,00 zł Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

66 MOCNE STRONY SŁABE STRONY Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Analiza uwarunkowań zewnętrznych i wewnętrznych gospodarki niskoemisyjnej gminy - Analiza SWOT 66 Uwarunkowania zewnętrzne polityka klimatyczna UE oraz szereg dokumentów powiązanych szczebla krajowego, konkurencyjność cen gazu w stosunku do kosztów eksploatacji węgla kamiennego, sukcesywna gazyfikacja województwa lubelskiego, dofinansowanie projektów wysokoinwestycyjnych (głównie wodnokanalizacyjnych i drogowych). Uwarunkowania zewnętrzne ograniczenia środowiskowe dla inwestycji produkcji energii, ograniczenia prawne w procesie inwestycyjnym, procedury przetargowe oparte jedynie na kryterium cenowym, niewystarczające wsparcie inwestycyjne projektów OZE. Uwarunkowania wewnętrzne aktywna postawa Urzędu Gminy w zakresie zarządzania energią oraz przedsięwzięć proekologicznych, determinacja gminy w zakresie realizacji Planu gospodarki niskoemisyjnej, plany wykorzystania efektywnych oraz ekologicznych źródeł ciepła, planowane działania inwestycyjne oszczędzające energię przez podmioty niekomunalne, zgazyfikowanie gminy, dobra przepustowość dróg i ulic. Uwarunkowania wewnętrzne niska świadomość społeczeństwa oraz pracowników administracji w zakresie zagadnień związanych z oszczędzaniem energii, wykorzystanie wysokoemisyjnych paliw przez budownictwo jednorodzinne, system oświetlenia ulic oparty na energochłonnych oprawach, znikoma ilość funkcjonujących obecnie instalacji OZE, wzrost liczny pojazdów poruszających się w obrębie gminy. Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

67 SZANSE ZAGROŻENIA Uwarunkowania zewnętrzne Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Uwarunkowania zewnętrzne 67 ustawa o odnawialnych źródłach energii, nowa perspektywa finansowa RPO ukierunkowana na wsparcie gospodarki niskoemisyjnej, zmniejszenie kosztów inwestycyjnych dostępnych technologii, stabilizacja cen paliw energii, poprawa efektywności energetycznej urządzeń, standardów i norm budowlanych. brak specjalistów branży tematycznej, przewidywany wzrost zapotrzebowania na energię, wzrost cen paliw niskoemisyjnych (gaz ziemny) przy zwiększeniu konkurencyjności cen węgla, niestabilność polityki państwa dotycząca sektora energii i jej alternatywnego pozyskania. Uwarunkowania wewnętrzne Uwarunkowania wewnętrzne utworzenie stanowiska Lidera ds. Zarządzania energią w gminie, planowana budowa infrastruktury OZE, głównie kolektory słoneczne oraz fotowoltaika, planowana działalność ustawodawcza na szczeblu gminy faworyzująca działania proekologiczne (zwolnienia podatkowe), rosnąca świadomość odbiorców w zakresie oszczędnego gospodarowania energią, edukacja ekologiczna w szkołach, dywersyfikacja źródeł pozyskania energii cieplnej, wzrost zamożności społeczności generujący proekologiczne inwestycje. ograniczony wpływ gminy na sektory użytkowników niezależnych od władz gminy, redukcja efektywności wykorzystania energii w wyniku eksploatacji energoochłonnych urządzeń, błędy w zarządzaniu procesem realizacji projektów, brak środków zewnętrznych na realizację poszczególnych celów, wysokie koszty inwestycyjne infrastruktury wykorzystywanej w produkcji energii z OZE oraz urządzeń energooszczędnych. Diagnoza obszaru Rekomendacja działań Wdrożenie Monitoring

68 Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Plan działań na rzecz ograniczenia emisji CO Zakładany cel opracowania Celem głównym Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata jest redukcja emisji dwutlenku węgla w roku 2020 w stosunku do roku 2010 o ok. 37%, czyli ton. Zakładany poziom redukcji będzie wymagał działań inwestycyjnych oraz nieinwestycyjnych, których efektem końcowym będzie: A. Emisja dwutlenku węgla w roku 2020 na poziomie t. Schemat 4. Zakładany poziom zmian emisji CO2 na obszarze Gminy Zakrzówek Emisja w roku bazowym: t tco 275 tco 2 Emisja w roku pośrednim: tco 2 Emisja w roku docelowym: tco Źródło: opracowanie własne B. Wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii w ogólnym bilansie o 87% w roku 2020 w stosunku do roku bazowego C. Poprawa efektywności energetycznej możliwa do ekonomicznego zrealizowania na poziomie 16% w roku 2020 w stosunku do roku bazowego. D. Redukcja zanieczyszczeń powietrza w zakresie zmniejszenia ilości zanieczyszczeń Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Wdrożenie Monitoring

69 5.2. Mapa Planu Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Cel główny Planu Poprawa stanu środowiska naturalnego poprzez redukcję gazów cieplarnianych - zostanie osiągnięty dzięki realizacji podstawowych Celów strategicznych. Cel strategiczny nr 1 Efektywność energetyczna budynków mieszkalnych oraz energochłonnej infrastruktury obiektów użyteczności publicznej i gospodarczej. Cel strategiczny nr 2 Wykorzystanie potencjału obszaru w zakresie zastosowania odnawialnych źródeł energii. Cel strategiczny nr 3 Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych. Cel strategiczny nr 4 Wzrost świadomości mieszkańców w zakresie postaw ekologicznych oraz kreowanie ekoinnowacji. Cele operacyjne Kierunki działań / zadania W obrębie każdego z Celów strategicznych przewidziano stosowne Cele operacyjne. Natomiast do każdego celu operacyjnego przypisano odpowiednie Kierunki działań / Zadania. Ich charakterystykę dostosowano do aktualnej sytuacji energetycznej gminy, ukierunkowane zostały na maksymalny efekt ekologiczno-energetyczny przy zachowaniu technicznej i finansowej wykonalności. Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Wdrożenie Monitoring

70 Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Zadania przedstawione w niniejszym planie wpisują się w wytyczne aktów prawnych szczebla UE, krajowego oraz regionalnego w zakresie ograniczenia emisji CO 2 do atmosfery. Są one ukierunkowane na bezwzględną realizację celu głównego, wsparte dążeniem do osiągnięcia wskaźników celów szczegółowych. Kierunki działań już na poziomie lokalnym zostały opracowane w dwóch podstawowych formach, tj.: Inwestycyjne - są to środki oparte na poprawie efektywności energetycznej oraz wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Koszty eksploatacyjne oraz uzyskany efekt energetyczny i ekologiczny inwestycji rekompensują znaczne nakłady inwestycyjne. Miękkie - są to środki wspierające realizację działań inwestycyjnych oraz indywidualne projekty proekologiczne. Niski koszt poszczególnych działań często generuje znaczne efekty ekologiczne, szczególnie w dłuższej perspektywie czasowej. Zadania w sektorze UG Zadania w sektorze Komunalnym Zadania w sektorze Usługowo-użytkowym Zadania w sektorze Mieszkalnym Zadania w sektorze Przemysł Zadania w sektorze Transport Zadania w ujęciu Globalnym Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Wdrożenie Monitoring

71 Schemat 5. Struktura celów strategicznych i operacyjnych wspierających cel główny Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Cel główny: Poprawa stanu środowiska naturalnego poprzez redukcję gazów cieplarnianych Cele strategiczne Cel strategiczny nr 1 Efektywność energetyczna budynków mieszkalnych oraz energochłonnej infrastruktury obiektów użyteczności publicznej i gospodarczej Cel strategiczny nr 2 Wykorzystanie potencjału obszaru w zakresie zastosowania odnawialnych źródeł energii Cel strategiczny nr 3 Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych Cel strategiczny nr 4 Wzrost świadomości mieszkańców w zakresie postaw ekologicznych oraz kreowanie ekoinnowacji Cele operacyjne Cel operacyjny nr 1.1 Wykorzystanie energooszczędnych technologii źródeł światła Cel operacyjny nr 2.1 Wykorzystanie potencjału słonecznego obszaru do produkcji energii elektrycznej Cel operacyjny 3.1 Poprawa przepustowości infrastruktury drogowej Cel operacyjny 4.1 Kompleksowe działania z zakresu edukacji ekologicznej Cel operacyjny nr 1.2 Kompleksowe działanie z zakresu termomodernizacji i efektywności energetycznej w budynkach oraz obiektach obszaru Cel operacyjny 2.2 Modernizacja źródeł ciepła oraz wzrost zastosowania OZE w produkcji energii użytkowej Cel operacyjny 3.2 Zwiększenie liczby niskoemisyjnych pojazdów na obszarze gminy Cel operacyjny 4.2 Wypracowanie i wdrożenie docelowego modelu sterującego zarządzaniem gospodarką niskoemisyjną gminy Źródło: opracowanie własne Cel operacyjny 3.3 Tworzenie infrastruktury technicznej dla rozwoju turystyki rowerowej Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Wdrożenie Monitoring

72 Tabela 26. Uszczegółowienie działań Celu operacyjnego nr 1 Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Cel strategiczny nr 1 Efektywność energetyczna budynków mieszkalnych oraz energochłonnej infrastruktury obiektów użyteczności publicznej i gospodarczej Nr zadania Wymiana nieefektywnych źródeł oświetlenia ulic Budowa lamp hybrydowych przy zbiorniku wodnym w Zakrzówku Cel operacyjny nr 1.1 Wykorzystanie energooszczędnych technologii źródeł światła Zakres zadania Modernizacja systemu oświetlenia ulicznego obejmie wymianę istniejących opraw i źródeł światła na energooszczędne systemy inteligentnego oświetlenia. W zakresie projektu uwzględniono montaż elektronicznych zapłonników z redukcją mocy, których instalacja generuje oszczędności rzędu 40-55%. W zadaniu przewidziano również wdrożenie technologii LED, które dzięki nawet 60% zmniejszeniem zużycia energii, a więc i kosztów eksploatacji charakteryzują się stosunkowo krótkim okresem zwrotu inwestycji. Źródła te wykazują wysoką efektywność energetyczną (np. 70W LED zastępuje 150W oprawę sodową), wysoką trwałość oświetlenia (nawet 50 tys. godz. przy 2 tys. dla opraw sodowych) czy też stwarzają dogodne warunki do stosowania dynamicznego systemu sterowania oświetleniem. Projekty związane z wykorzystaniem nowoczesnych technologii zapłonniki/led wiążą się z znacznymi nakładami inwestycyjnymi, biorąc pod uwagę jednak ich znaczny potencjał redukcji dwutlenku węgla niniejsze opracowanie rekomenduje modernizację oświetlenia ulic gminy w tych technologiach. Przewidywany efekt ekologiczny modernizacji oświetlenia oszacowany został na podstawie różnicy w zużyciu energii elektrycznej, mierzonej zapotrzebowaniem wynikającym z zainstalowanej mocy urządzeń oświetleniowych, w stanie istniejącym przed rozpoczęciem realizacji projektu i po jego zakończeniu. Modernizacja 100 punktów świetlnych przy zakładanej przez producentów redukcji mocy wygeneruje w skali roku tj. ok. 22,90 MWh oszczędności zużycia energii elektrycznej, co w konsekwencji przełoży się na ograniczenie emisji 18,59 ton dwutlenku węgla. Zadanie przewiduje budowę lamp hybrydowych przy zbiorniku wodnym w Zakrzówku opartych na pozyskaniu energii słonecznej i wiatru przy zbiorniku wodnym w Zakrzówku. Budowa lamp hybrydowych opartych na pozyskaniu energii słonecznej i wiatru umożliwi wyprodukowanie około kwh energii elektrycznej co w konsekwencji pozwoli uniknąć około 9,80 t dwutlenku węgla. Zdefiniowany poziom energetyczno-środowiskowy Redukcja Redukcja Produkcja zużycia emisji OZE energii [tco 2] [MWh] [MWh] Koszt realizacji 18,59 22, zł 9,80-14, zł Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Wdrożenie Monitoring

73 Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Cel strategiczny nr 1 Efektywność energetyczna budynków mieszkalnych oraz energochłonnej infrastruktury obiektów użyteczności publicznej i gospodarczej Nr zadania Wymiana opraw oświetleniowych na energooszczędne w budynkach użyteczności publicznej Cel operacyjny nr 1.1 Wykorzystanie energooszczędnych technologii źródeł światła Zakres zadania Zadanie przewiduje wymianę istniejących opraw i źródeł światła na energooszczędne w budynku Publicznej Szkoły Podstawowej w Rudniku Drugim, Publicznej Szkole Podstawowej w Majdanie-Grabina, Zespole Szkół w Sulowie, Publicznej Szkole Podstawowej w Studziankach, Zespole Szkół w Zakrzówku, Szkole Podstawowej w Bystrzycy i Świetlicy Wiejskiej w Rudniku Drugim. W zadaniu przewidziano wdrożenie technologii LED, które dzięki nawet 60% zmniejszeniem zużycia energii, a więc i kosztów eksploatacji charakteryzują się stosunkowo krótkim okresem zwrotu inwestycji. Projekty związane z wykorzystaniem nowoczesnych technologii LED wiążą się z znacznymi nakładami inwestycyjnymi, biorąc pod uwagę jednak ich znaczny potencjał redukcji dwutlenku węgla niniejsze opracowanie rekomenduje wymianę opraw oświetleniowych w budynkach publicznych gminy w tych technologiach. Efekt ekologiczny modernizacji oświetlenia oszacowany został na podstawie różnicy w zużyciu energii elektrycznej, mierzonej zapotrzebowaniem wynikającym z zainstalowanej mocy urządzeń oświetleniowych, w stanie istniejącym przed rozpoczęciem realizacji projektu i po jego zakończeniu. Wymiana ok punktów świetlnych przy zakładanej przez producentów redukcji mocy wygeneruje w skali roku tj. ok. 42,00 MWh oszczędności zużycia energii elektrycznej, co w konsekwencji przełoży się na ograniczenie emisji 34,00 ton dwutlenku węgla. Zdefiniowany poziom energetyczno-środowiskowy Redukcja Redukcja Produkcja zużycia emisji OZE energii [tco 2] [MWh] [MWh] Koszt realizacji 34,00 42, zł Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Wdrożenie Monitoring

74 Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Cel strategiczny nr 1 Efektywność energetyczna budynków mieszkalnych oraz energochłonnej infrastruktury obiektów użyteczności publicznej i gospodarczej Cel operacyjny nr 1.2 Kompleksowe działanie z zakresu termomodernizacji i efektywności energetycznej w budynkach oraz obiektach obszaru Nr zadania Termomodernizacja budynku Publicznej Szkoły Podstawowej w Rudniku Drugim Termomodernizacja budynku Publicznej Szkoły Podstawowej w Majdanie- Grabina Termomodernizacja budynku Zespołu Szkół w Sulowie Zakres zadania Zadanie obejmuje poprawę efektywności energetycznej obiektu budynku Publicznej Szkoły Podstawowej w Rudniku Drugim, poprzez docieplenie przegrody ścian zewnętrznych i stropów budynku, wymianę stolarki okiennej i drzwiowej oraz pokrycia dachowego. W zakresie modernizacji przewidziano zastosowanie materiału termoizolacyjnego typu styropian/wełna mineralna o grubości co najmniej 15 cm. Obecne rozwiązania i technologie nie zapewniają wymaganych norm budownictwa energooszczędnego generując znaczne straty wyprodukowanego ciepła. Zadanie obejmuje poprawę efektywności energetycznej obiektu budynku Publicznej Szkoły Podstawowej w Majdanie-Grabina, poprzez docieplenie przegrody ścian zewnętrznych i stropów budynku, wymianę stolarki okiennej i drzwiowej oraz pokrycia dachowego. W zakresie modernizacji przewidziano zastosowanie materiału termoizolacyjnego typu styropian/wełna mineralna o grubości co najmniej 15 cm.. Obecne rozwiązania i technologie nie zapewniają wymaganych norm budownictwa energooszczędnego generując znaczne straty wyprodukowanego ciepła. Zadanie obejmuje poprawę efektywności energetycznej obiektu Zespołu Szkół w Sulowie, poprzez docieplenie przegrody ścian zewnętrznych i stropów budynku, wymianę stolarki okiennej i drzwiowej oraz pokrycia dachowego. W zakresie modernizacji przewidziano zastosowanie materiału termoizolacyjnego typu styropian/wełna mineralna o grubości co najmniej 15 cm. Obecne rozwiązania i technologie nie zapewniają wymaganych norm budownictwa energooszczędnego generując znaczne straty wyprodukowanego ciepła. Zdefiniowany poziom energetyczno-środowiskowy Redukcja emisji [tco 2] Redukcja zużycia energii [MWh] Produkcja OZE [MWh] Koszt realizacji zł zł zł Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Wdrożenie Monitoring

75 Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Cel strategiczny nr 1 Efektywność energetyczna budynków mieszkalnych oraz energochłonnej infrastruktury obiektów użyteczności publicznej i gospodarczej Cel operacyjny nr 1.2 Kompleksowe działanie z zakresu termomodernizacji i efektywności energetycznej w budynkach oraz obiektach obszaru Nr zadania Termomodernizacja budynku Publicznej Szkoły Podstawowej w Studziankach Termomodernizacja budynku Zespołu Szkół w Zakrzówku Zakres zadania Zadanie obejmuje poprawę efektywności energetycznej obiektu Publicznej Szkoły Podstawowej w Studziankach, poprzez docieplenie przegrody ścian zewnętrznych i stropów budynku. W zakresie modernizacji przewidziano zastosowanie materiału termoizolacyjnego typu styropian/wełna mineralna o grubości co najmniej 15 cm. Obecne rozwiązania i technologie nie zapewniają wymaganych norm budownictwa energooszczędnego generując znaczne straty wyprodukowanego ciepła. Zadanie obejmuje poprawę efektywności energetycznej budynku Zespołu Szkół w Zakrzówku, poprzez docieplenie przegrody ścian zewnętrznych i stropów budynku, wymianę stolarki okiennej i drzwiowej oraz pokrycia dachowego. W zakresie modernizacji przewidziano zastosowanie materiału termoizolacyjnego typu styropian/wełna mineralna o grubości co najmniej 15 cm. Obecne rozwiązania i technologie nie zapewniają wymaganych norm budownictwa energooszczędnego generując znaczne straty wyprodukowanego ciepła. Zdefiniowany poziom energetyczno-środowiskowy Redukcja emisji [tco 2] Redukcja zużycia energii [MWh] Produkcja OZE [MWh] Koszt realizacji zł zł Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Wdrożenie Monitoring

76 Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Cel strategiczny nr 1 Efektywność energetyczna budynków mieszkalnych oraz energochłonnej infrastruktury obiektów użyteczności publicznej i gospodarczej Cel operacyjny nr 1.2 Kompleksowe działanie z zakresu termomodernizacji i efektywności energetycznej w budynkach oraz obiektach obszaru Nr zadania Zakres zadania Zdefiniowany poziom energetyczno-środowiskowy Koszt realizacji Termomodernizacja budynku Szkoły Podstawowej w Bystrzycy Termomodernizacja budynku Świetlicy Wiejskiej w Rudniku Drugim Zadanie obejmuje poprawę efektywności energetycznej obiektu Publicznej Szkoły Podstawowej w Bystrzycy, poprzez docieplenie przegrody ścian zewnętrznych i stropów budynku, wymianę stolarki okiennej i drzwiowej oraz pokrycia dachowego. W zakresie modernizacji przewidziano zastosowanie materiału termoizolacyjnego typu styropian/wełna mineralna o grubości co najmniej 15 cm.. Obecne rozwiązania i technologie nie zapewniają wymaganych norm budownictwa energooszczędnego generując znaczne straty wyprodukowanego ciepła. Zadanie obejmuje poprawę efektywności energetycznej budynku Świetlicy Wiejskiej w Rudniku Drugim, poprzez docieplenie przegrody ścian zewnętrznych i stropów budynku, wymianę stolarki okiennej i drzwiowej oraz pokrycia dachowego. W zakresie modernizacji przewidziano zastosowanie materiału termoizolacyjnego typu styropian/wełna mineralna o grubości co najmniej 15 cm. Obecne rozwiązania i technologie nie zapewniają wymaganych norm budownictwa energooszczędnego generując znaczne straty wyprodukowanego ciepła zł zł Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Wdrożenie Monitoring

77 Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Tabela 27. Uszczegółowienie działań Celu operacyjnego nr 2 Nr zadania Montaż instalacji fotowoltaicznej na budynku Urzędu Gminy Zakrzówek Montaż instalacji fotowoltaicznej na budynku Zespołu Szkół w Zakrzówku Montaż instalacji fotowoltaicznej na budynku Zespołu Szkół w Sulowie Cel strategiczny nr 2 Wykorzystanie potencjału obszaru w zakresie zastosowania odnawialnych źródeł energii Cel operacyjny nr 2.1 Wykorzystanie potencjału słonecznego obszaru do produkcji energii elektrycznej Zdefiniowany poziom energetyczno-środowiskowy Zakres zadania Zadanie zakłada montaż instalacji fotowoltaicznej służącej do produkcji energii elektrycznej na potrzeby pokrycia częściowego zapotrzebowania na energię budynku Urzędu Gminy Zakrzówek. Działalność obiektu wiąże się ze znacznym zużyciem energii elektrycznej, generując tym samym redukcję emisji CO2 do atmosfery na poziomie 43,21 t. Montaż przewidziany w zadaniu instalacji o mocy 5 kwp wraz z infrastrukturą towarzyszącą wygeneruje w skali roku około kwh energii elektrycznej co w konsekwencji pozwoli zredukować emisję dwutlenku węgla o około 14,53 t. Zakres inwestycji w tym moc instalacji powinien zostać szczegółowo przeanalizowany i może ulec korekcie. Zadanie zakłada montaż instalacji fotowoltaicznej służącej do produkcji energii elektrycznej na potrzeby pokrycia częściowego zapotrzebowania na energię budynku Zespołu Szkół w Zakrzówku. Działalność obiektu wiąże się ze znacznym zużyciem energii elektrycznej, generując tym samym redukcję emisji CO2 do atmosfery na poziomie 43,00 t. Montaż przewidziany w zadaniu instalacji o mocy 10 kwp wraz z infrastrukturą towarzyszącą wygeneruje w skali roku około kwh energii elektrycznej co w konsekwencji pozwoli zredukować emisję dwutlenku węgla o około 7,07 t. Zakres inwestycji w tym moc instalacji powinien zostać szczegółowo przeanalizowany i może ulec korekcie. Zadanie zakłada montaż instalacji fotowoltaicznej służącej do produkcji energii elektrycznej na potrzeby pokrycia częściowego zapotrzebowania na energię budynku Zespołu Szkół w Sulowie. Działalność obiektu wiąże się ze znacznym zużyciem energii elektrycznej, generując tym samym redukcję emisji CO2 do atmosfery na poziomie 43,00 t. Montaż przewidziany w zadaniu instalacji o mocy 10 kwp wraz z infrastrukturą towarzyszącą wygeneruje w skali roku około kwh energii elektrycznej co w konsekwencji pozwoli zredukować emisję dwutlenku węgla o około 7,07 t. Zakres inwestycji w tym moc instalacji powinien zostać szczegółowo przeanalizowany i może ulec korekcie. Redukcja emisji [tco 2] Redukcja zużycia energii [MWh] Produkcja OZE [MWh] Koszt realizacji 3,537 4, zł 7,07-8, zł 7,07-8, zł Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Wdrożenie Monitoring

78 Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Nr zadania Montaż instalacji fotowoltaicznej na budynku Publicznej Szkoły Podstawowej w Rudniku Drugim Montaż instalacji fotowoltaicznej na budynku Publicznej Szkoły Podstawowej w Majdanie-Grabina Montaż instalacji fotowoltaicznych na budynku Publicznej Szkoły Podstawowej w Studziankach Cel strategiczny nr 2 Wykorzystanie potencjału obszaru w zakresie zastosowania odnawialnych źródeł energii Cel operacyjny nr 2.1 Wykorzystanie potencjału słonecznego obszaru do produkcji energii elektrycznej Zdefiniowany poziom energetyczno-środowiskowy Zakres zadania Zadanie zakłada montaż instalacji fotowoltaicznej służącej do produkcji energii elektrycznej na potrzeby pokrycia częściowego zapotrzebowania na energię budynku Publicznej Szkoły Podstawowej w Rudniku Drugim. Działalność obiektu wiąże się ze znacznym zużyciem energii elektrycznej, generując tym samym redukcję emisji CO2 do atmosfery na poziomie 43,00 t. Montaż przewidziany w zadaniu instalacji o mocy 10 kwp wraz z infrastrukturą towarzyszącą wygeneruje w skali roku około kwh energii elektrycznej co w konsekwencji pozwoli zredukować emisję dwutlenku węgla o około 7,07 t. Zakres inwestycji w tym moc instalacji powinien zostać szczegółowo przeanalizowany i może ulec korekcie. Zadanie zakłada montaż instalacji fotowoltaicznej służącej do produkcji energii elektrycznej na potrzeby pokrycia częściowego zapotrzebowania na energię budynku Publicznej Szkoły Podstawowej w Majdanie-Grabina. Działalność obiektu wiąże się ze znacznym zużyciem energii elektrycznej, generując tym samym redukcję emisji CO2 do atmosfery na poziomie 43,00 t. Montaż przewidziany w zadaniu instalacji o mocy 10 kwp wraz z infrastrukturą towarzyszącą wygeneruje w skali roku około kwh energii elektrycznej co w konsekwencji pozwoli zredukować emisję dwutlenku węgla o około 7,07 t. Zakres inwestycji w tym moc instalacji powinien zostać szczegółowo przeanalizowany i może ulec korekcie. Zadanie zakłada montaż instalacji fotowoltaicznych służących do produkcji energii elektrycznej na potrzeby pokrycia częściowego zapotrzebowania na energię budynku Publicznej Szkoły Podstawowej w Studziankach. Działalność obiektów wiąże się znacznym zużyciem energii elektrycznej, generując tym samym redukcję emisji CO2 do atmosfery na poziomie 105,7 t. Montaż przewidziany w zadaniu instalacji o mocy 10 kwp wraz z infrastrukturą towarzyszącą wygeneruje w skali roku około kwh energii elektrycznej co w konsekwencji pozwoli zredukować emisję dwutlenku węgla o około 7,07 t. Zakres inwestycji w tym moc instalacji powinien zostać szczegółowo przeanalizowany i może ulec korekcie. Redukcja emisji [tco 2] Redukcja zużycia energii [MWh] Produkcja OZE [MWh] Koszt realizacji 7,07-8, zł 7,07-8, zł 7,07-8, zł Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Wdrożenie Monitoring

79 Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Nr zadania Montaż instalacji fotowoltaicznej na budynku Szkoły Podstawowej w Bystrzycy Montaż instalacji fotowoltaicznej na budynku Przedszkola w Zakrzówku Montaż instalacji fotowoltaicznej na budynku Gminnego Samodzielnego Publicznego Zakładu Podstawowej Opieki Zdrowotnej w Zakrzówku. Cel strategiczny nr 2 Wykorzystanie potencjału obszaru w zakresie zastosowania odnawialnych źródeł energii Cel operacyjny nr 2.1 Wykorzystanie potencjału słonecznego obszaru do produkcji energii elektrycznej Zdefiniowany poziom energetyczno-środowiskowy Zakres zadania Zadanie zakłada montaż instalacji fotowoltaicznej służącej do produkcji energii elektrycznej na potrzeby pokrycia częściowego zapotrzebowania na energię budynku Szkoły Podstawowej w Bystrzycy. Działalność obiektu wiąże się ze znacznym, zużyciem energii elektrycznej, generując tym samym redukcję emisji CO2 do atmosfery na poziomie 89,35 t. Montaż przewidziany w zadaniu instalacji o mocy 10 kwp wraz z infrastrukturą towarzyszącą wygeneruje w skali roku około kwh energii elektrycznej co w konsekwencji pozwoli zredukować emisję dwutlenku węgla o około 23,04 t. Zakres inwestycji w tym moc instalacji powinien zostać szczegółowo przeanalizowany i może ulec korekcie. Zadanie zakłada montaż instalacji fotowoltaicznej służącej do produkcji energii elektrycznej na potrzeby pokrycia częściowego zapotrzebowania na energię obiektu Przedszkola w Zakrzówku. Działalność obiektu wiąże się ze znacznym, dochodzącym do kwh zużyciem energii elektrycznej, generując tym samym redukcję emisji CO2 do atmosfery na poziomie 17,35 t. Montaż przewidziany w zadaniu instalacji o mocy 5 kwp wraz z infrastrukturą towarzyszącą wygeneruje w skali roku około kwh energii elektrycznej co w konsekwencji pozwoli zredukować emisję dwutlenku węgla o około 3,53 t. Zakres inwestycji w tym moc instalacji powinien zostać szczegółowo przeanalizowany i może ulec korekcie Zadanie zakłada montaż instalacji fotowoltaicznej służącej do produkcji energii elektrycznej na potrzeby pokrycia częściowego zapotrzebowania na energię budynku Gminnego Samodzielnego Publicznego Zakładu Podstawowej Opieki Zdrowotnej w Zakrzówku. Działalność obiektu wiąże się ze znacznym, zużyciem energii elektrycznej, generując tym samym redukcję emisji CO2 do atmosfery na poziomie 89,35 t. Montaż przewidziany w zadaniu instalacji o mocy 10 kwp wraz z infrastrukturą towarzyszącą wygeneruje w skali roku około kwh energii elektrycznej co w konsekwencji pozwoli zredukować emisję dwutlenku węgla o około 23,04 t. Zakres inwestycji w tym moc instalacji powinien zostać szczegółowo przeanalizowany i może ulec korekcie. Redukcja emisji [tco 2] Redukcja zużycia energii [MWh] Produkcja OZE [MWh] Koszt realizacji 7,07-8, zł 3,537 4, zł 7,07-8, zł Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Wdrożenie Monitoring

80 Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Nr zadania Montaż instalacji fotowoltaicznej na budynku Ośrodka Zdrowia w Studziankach Montaż instalacji fotowoltaicznych na 3 budynkach świetlic wiejskich w Rudniku Drugim, Rudniku Pierwszym i Majdanie-Grabina Cel strategiczny nr 2 Wykorzystanie potencjału obszaru w zakresie zastosowania odnawialnych źródeł energii Cel operacyjny nr 2.1 Wykorzystanie potencjału słonecznego obszaru do produkcji energii elektrycznej Zdefiniowany poziom energetyczno-środowiskowy Zakres zadania Zadanie zakłada montaż instalacji fotowoltaicznej służącej do produkcji energii elektrycznej na potrzeby pokrycia częściowego zapotrzebowania na energię budynku Ośrodka Zdrowia w Studziankach. Działalność obiektu wiąże się ze znacznym, zużyciem energii elektrycznej, generując tym samym redukcję emisji CO2 do atmosfery na poziomie 89,35 t. Montaż przewidziany w zadaniu instalacji o mocy 10 kwp wraz z infrastrukturą towarzyszącą wygeneruje w skali roku około kwh energii elektrycznej co w konsekwencji pozwoli zredukować emisję dwutlenku węgla o około 23,04 t. Zakres inwestycji w tym moc instalacji powinien zostać szczegółowo przeanalizowany i może ulec korekcie. Zadanie zakłada montaż instalacji fotowoltaicznych służących do produkcji energii elektrycznej na potrzeby pokrycia częściowego zapotrzebowania na energię 3 budynków świetlic wiejskich. Działalność obiektów wiąże się znacznym zużyciem energii elektrycznej, generując tym samym redukcję emisji CO2 do atmosfery na poziomie 105,7 t. Montaż przewidziany w zadaniu instalacji o mocy 4 kwp wraz z infrastrukturą towarzyszącą wygeneruje w skali roku około kwh energii elektrycznej co w konsekwencji pozwoli zredukować emisję dwutlenku węgla o około 8,46 t. Zakres inwestycji w tym moc instalacji powinien zostać szczegółowo przeanalizowany i może ulec korekcie. Redukcja emisji [tco 2] Redukcja zużycia energii [MWh] Produkcja OZE [MWh] Koszt realizacji 7,07-8, zł 8,46-10, zł Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Wdrożenie Monitoring

81 Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Nr zadania Cel strategiczny nr 2 Wykorzystanie potencjału obszaru w zakresie zastosowania odnawialnych źródeł energii Cel operacyjny nr 2.1 Wykorzystanie potencjału słonecznego obszaru do produkcji energii elektrycznej Zdefiniowany poziom energetyczno-środowiskowy Zakres zadania Redukcja emisji [tco 2] Redukcja zużycia energii [MWh] Produkcja OZE [MWh] Koszt realizacji Montaż instalacji prosumenckich Według danych GUS, łączne zużycie energii elektrycznej w 2010 r. w gospodarstwach domowych wyniosło MWh. Analiza opłacalności oraz zakładana stopa zwrotu inwestycji wydaje się najkorzystniejsza przy mocy adekwatnej do przewidywanego zapotrzebowania. Tym samym projekt zakłada montaż 100 instalacji o mocy około 3,12 kwp mocy zainstalowanej na jednego Prosumenta. Poszczególne instalacje będą w stanie wyprodukować około 735,67 kwh energii elektrycznej, co w konsekwencji pozwoli na redukcję około 906 kg CO2 na instalację. Analizując montaż 100 instalacji opartych na 12 szt. paneli PV każda, łączna moc zainstalowana w zadaniu wyniesie 312 kwp. W wyniku realizacji działania powstanie infrastruktura zdolna wyprodukować w skali roku około ,67 kwh, co w konsekwencji spowoduje redukcję emisji CO2 o ,00 kg. 220,73-271, zł Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Wdrożenie Monitoring

82 Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Nr zadania Ograniczenie emisji zanieczyszczeń powstających ze spalania paliw na potrzeby ogrzewania obiektów mieszkalnych Cel strategiczny nr 2 Wykorzystanie potencjału obszaru w zakresie zastosowania odnawialnych źródeł energii Cel operacyjny 2.2 Modernizacja źródeł ciepła oraz wzrost zastosowania OZE w produkcji energii użytkowej Zdefiniowany poziom energetyczno-środowiskowy Zakres zadania Zadanie obejmuje wsparcie budownictwa mieszkalnego w procesach modernizacji indywidualnych systemów grzewczych. Na jakość powietrza atmosferycznego na obszarze Gminy Zakrzówek wpływ mają lokale, których systemy ogrzewania i przygotowania ciepłej wody użytkowej oparte są na indywidualnych kotłach węglowych. Do produkcji energii, źródła te wykorzystują poza wspomnianym węglem kamiennym, biomasę w postaci zrębków drzewnych oraz w skrajnych wypadkach wysoce emisyjne odpady komunalne. Zadanie zakłada wymianę kotłów węglowych przy współfinansowaniu montażu efektywnych urządzeń grzewczych: węglowych retortowych, gazowych, olejowych, a także pomp ciepła oraz innych czystych technologii, pod warunkiem wykazania efektu ekologicznego, który będzie rozpatrywany w sposób indywidualny. W celu realizacji założonych celów zadania a także współrealizacji celu głównego Planu, należy podjąć kroki dążące do modernizacji co najmniej 50 indywidualnych systemów węglowych. Poziom dofinansowania powinien zostać dostosowany do poniesionych nakładów oraz efektywności energetycznej źródła, a także poziomu redukcji zanieczyszczeń, które są w stanie wygenerować. Dodatkowym efektem realizacji zadania będzie również zmniejszenie emisji zanieczyszczeń pyłem PM 10 oraz pozostałymi związkami szkodliwymi dla zdrowia człowieka definiowane jako "niska emisja". Założony zakres inwestycji powinien ulec korekcie w przypadku zwiększonego zainteresowania mieszkańców gminy tego typu ekologicznymi rozwiązaniami. Redukcja emisji [tco 2] Redukcja zużycia energii [MWh] Produkcja OZE [MWh] Koszt realizacji 200,93 708,57 494, zł Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Wdrożenie Monitoring

83 Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Nr zadania Montaż kolektorów słonecznych w gminie Zakrzówek drogą do zwiększenia wykorzystania odnawialnych źródeł energii Etap II Instalacja gazowych pomp ciepła w budynkach użyteczności publicznej Cel strategiczny nr 2 Wykorzystanie potencjału obszaru w zakresie zastosowania odnawialnych źródeł energii Cel operacyjny 2.2 Modernizacja źródeł ciepła oraz wzrost zastosowania OZE w produkcji energii użytkowej Zdefiniowany poziom energetyczno-środowiskowy Zakres zadania Przedmiotowe zadanie zakłada wykorzystanie alternatywnych źródeł energii w sektorze mieszkalnym dzięki odpowiednim współfinansowaniu. W zadaniu uwzględniono montaż około 400 instalacji kolektorów słonecznych do przygotowania ciepłej wody obejmujących zarówno same kolektory, jak i zasobnik, pompy obiegowe, konstrukcje oraz przewody. W analizach energetycznych oraz ekonomicznośrodowiskowych założono średnie zapotrzebowanie na ciepło c.w.u. gospodarstwa domowego na poziomie 16 GJ odpowiadające 1,1 t spalonego węgla kamiennego. Zakładany wskaźnik posłużył jako wartość w dalszych analizach: zapotrzebowania na poszczególne nośniki paliw, spodziewanego efektu ekologicznego oraz nakładów inwestycyjnych, a także eksploatacji kosztów przygotowania c.w.u. Należy podkreślić, iż wsparcie dotychczasowego systemu przygotowania c.w.u., którym najczęściej na obszarze Gminy Zakrzówek są kotły komorowe, instalacją kolektorów słonecznych, wiąże się ze zmniejszeniem emisji dwutlenku węgla nawet o 61%. Przedmiotowe zadanie zakłada wykorzystanie alternatywnych źródeł energii w sektorze publicznym dzięki odpowiednim współfinansowaniu. W zadaniu uwzględniono montaż instalacji pomp ciepła typu powietrze-woda do przygotowania ciepłej wody użytkowej dla Publicznej Szkoły Podstawowej w Majdanie-Grabina i Przedszkolu w Zakrzówku. W kosztach kwalifikowanych do projektu należy uwzględnić również zasobnik, pompy obiegowe, konstrukcje oraz przewody, które stanowią znaczny udział w ogólnym kosztorysie instalacji. W analizach energetycznych oraz ekonomiczno-środowiskowych założono średnie zapotrzebowanie na ciepło na poziomie ok. 653 GJ, odpowiadające 45 t spalonego węgla kamiennego. Zakładany wskaźnik posłużył jako wartość w dalszych analizach: zapotrzebowania na poszczególne nośniki paliw, spodziewanego efektu ekologicznego oraz nakładów inwestycyjnych oraz eksploatacji kosztów przygotowania c.w.u. Należy podkreślić, iż wsparcie dotychczasowego systemu przygotowania c.w.u., którym najczęściej na obszarze Gminy Zakrzówek są kotły komorowe, instalacjami pomp ciepła, wiąże się ze zmniejszeniem emisji dwutlenku węgla nawet o 75% (przy wskaźniku COP 3,5). Redukcja emisji [tco 2] Redukcja zużycia energii [MWh] Produkcja OZE [MWh] Koszt realizacji 449,66 714, , ,00 zł 54,88 162,61 175, zł Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Wdrożenie Monitoring

84 Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Nr zadania Cel strategiczny nr 2 Wykorzystanie potencjału obszaru w zakresie zastosowania odnawialnych źródeł energii Cel operacyjny 2.2 Modernizacja źródeł ciepła oraz wzrost zastosowania OZE w produkcji energii użytkowej Zdefiniowany poziom energetyczno-środowiskowy Zakres zadania Redukcja emisji [tco 2] Redukcja zużycia energii [MWh] Produkcja OZE [MWh] 54,88 162,61 175,50 Koszt realizacji Budowa bioelktrowni rolniczej Przedmiotowe zadanie zakłada budowę biogazowni rolniczej o mocy 0,99 MW koło oczyszczalni ścieków w Bystrzycy. W wyniku realizacji działania powstanie infrastruktura zdolna wyprodukować w skali roku około kwh energii elektrycznej, co w konsekwencji spowoduje redukcję emisji CO 2 o ,00 kg , , zł Budowa elektrowni słonecznej przy sieciach transformacyjnych Przedmiotowa inwestycja zakłada budowę elektrowni słonecznej o mocy do 1 MW na działce 2,5 ha. W wyniku realizacji zadania powstanie infrastruktura zdolna wyprodukować kwh/rok energii elektrycznej, co w konsekwencji spowoduje redukcję emisji CO2 o ,00 kg ,00-988, zł Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Wdrożenie Monitoring

85 Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Tabela 29. Uszczegółowienie działań Celu operacyjnego nr 3 Nr zadania Polepszenie stanu bezpieczeństwa na drodze powiatowej nr 2289L w Gminie Zakrzówek i Gminie Szastarka, łączącej drogę krajową nr 19 z drogą wojewódzką nr Modernizacja nawierzchni drogi powiatowej Zakrzówek Majdan- Grabina Studzianki Stawce Modernizacja nawierzchni drogi powiatowej Sulów Studzianki Modernizacja nawierzchni drogi powiatowej Bystrzyca Majorat Zakrzówek Modernizacja nawierzchni drogi powiatowej Wilkołaz Zakrzówek Modernizacja nawierzchni drogi powiatowej Gałęzów Kowersk - Zakrzówek Modernizacja nawierzchni drogi powiatowej Boża Wola Studzianki Modernizacja nawierzchni drogi wojewódzkiej Zakrzówek Rudnik- Drugi Cel strategiczny nr 3 Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych Cel operacyjny 3.1 Poprawa przepustowości infrastruktury drogowej Zakres zadania Przedmiotowe zadanie zakłada odnowę nawierzchni na długości 7,3 km, budowa i remont chodników. Przedmiotowe zadanie zakłada odnowę nawierzchni na długości 6 km, budowa i remont chodników. Zdefiniowany poziom energetyczno-środowiskowy Redukcja emisji [tco 2] Redukcja zużycia energii [MWh] Produkcja OZE [MWh] Koszt realizacji 461, , ,00 379, , ,00 Przedmiotowe zadanie zakłada odnowę nawierzchni na długości 2,8 km. 177,00 662, ,00 Przedmiotowe zadanie zakłada odnowa nawierzchni na długości 2 km. 126,00 473, ,00 Przedmiotowe zadanie zakłada odnowę nawierzchni na długości 3 km. 189,00 708, ,00 Przedmiotowe zadanie zakłada odnowę nawierzchni na długości 2,5 km. 157,00 587, ,00 Przedmiotowe zadanie zakłada odnowę nawierzchni na długości 3 km. 189,00 708, ,00 Przedmiotowe zadanie zakłada odnowę nawierzchni na długości 6 km. 379, , ,00 Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Wdrożenie Monitoring

86 Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Nr zadania Przebudowa drogi gminnej Nr L Rudnik Pierwszy (dr. pow. 2727) - Masne Doły Modernizacja drogi gminnej Nr L Rudnik Pierwszy Rudnik Drugi (dr. pow.2294 dr. Woj.842) Modernizacja drogi gminnej Nr L Sulów Karpiówka (odnowa nawierzchni ) Modernizacja drogi gminnej Nr L Kol. Wojdat Studzianki- Kol. (dr. pow. 2731) Przebudowa drogi gminnej Nr L Bystrzyca (Masne Doły) Rudnik Pierwszy Przebudowa drogi gminnej Nr L Rudnik Drugi Majdan Starowiejski Cel strategiczny nr 3 Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych Cel operacyjny 3.1 Poprawa przepustowości infrastruktury drogowej Zakres zadania Przedmiotowe zadanie zakłada przebudowę drogi gminnej i wykonanie nawierzchni bitumicznej na długości ok. 1,4 km. Przedmiotowe zadanie zakłada odnowę nawierzchni długości ok. 3 km. Przedmiotowe zadanie zakłada odnowę nawierzchni długości ok. 3 km. Przedmiotowe zadanie zakłada odnowę nawierzchni długości ok. 2 km. drogi gminnej na drogi gminnej na drogi gminnej na Przedmiotowe zadanie zakłada przebudowę drogi gminnej i wykonanie nawierzchni bitumicznej na długości ok. 1,7 km. Przedmiotowe zadanie zakłada przebudowę drogi gminnej i wykonanie nawierzchni bitumicznej na długości ok. 0,8 km. Zdefiniowany poziom energetyczno-środowiskowy Redukcja emisji [tco 2] Redukcja zużycia energii [MWh] Produkcja OZE [MWh] Koszt realizacji 88,00 401,56, ,00 190,00 861, ,00 190,00 861, ,00 126,00 574, ,00 107,00 488, ,00 51,00 229, ,00 Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Wdrożenie Monitoring

87 Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Nr zadania Cel strategiczny nr 3 Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych Cel operacyjny 3.1 Poprawa przepustowości infrastruktury drogowej Zakres zadania Zdefiniowany poziom energetyczno-środowiskowy Redukcja emisji [tco 2] Redukcja zużycia energii [MWh] Produkcja OZE [MWh] Koszt realizacji Przebudowa drogi gminnej Nr L Studzianki-Kolonia (dr.pow.2731) Boża Wola Przebudowa drogi gminnej Nr L Bystrzyca Zakrzówek Nowy dr. pow Przebudowa drogi gminnej Nr L droga w Zakrzówku Nowym Przebudowa drogi gminnej Nr L Zakrzówek (ul. Strażacka) Przebudowa drogi gminnej Nr L Zakrzówek Sulów gr. gminy (Kaczyniec Stary) Przebudowa drogi gminnej Nr L Zakrzówek-Wieś Rudy Majdan-Grabina Przebudowa drogi gminnej Nr L Majdan-Grabina (dr. pow. 8731) Kol. Podlesie Studzianki-Kol (dr. pow. 2305) Przebudowa drogi gminnej Nr L Rudnik Drugi Józefin Przebudowa drogi gminnej Nr L Zakrzówek ul. Sienkiewicza (od dr. pow. 2731) Przebudowa drogi gminnej Nr L Bystrzyca Lipno (od drogi pow L droga gm L) Przebudowa drogi gminnej Nr L Studzianki-Kol. (Kol. Podlesie) Świerczyna Majdan-Grabina (dr. woj. 842) Przedmiotowe zadanie zakłada przebudowę drogi gminnej i wykonanie nawierzchni bitumicznej na długości 1,2 km. Przedmiotowe zadanie zakłada przebudowę drogi gminnej i wykonanie nawierzchni bitumicznej na długości 1,0 km. Przedmiotowe zadanie zakłada przebudowę drogi gminnej i wykonanie nawierzchni bitumicznej na długości 0,45 km. Przedmiotowe zadanie zakłada przebudowę drogi gminnej i wykonanie nawierzchni bitumicznej na długości 0,20 km. Przedmiotowe zadanie zakłada przebudowę drogi gminnej i wykonanie nawierzchni bitumicznej na długości 0,60 km. Przedmiotowe zadanie zakłada przebudowę drogi gminnej i wykonanie nawierzchni bitumicznej na długości 1,0 km. Przedmiotowe zadanie zakłada przebudowę drogi gminnej i wykonanie nawierzchni bitumicznej na długości 3,0 km. Przedmiotowe zadanie zakłada przebudowę drogi gminnej i wykonanie nawierzchni bitumicznej na długości 0,70 km. Przedmiotowe zadanie zakłada przebudowę drogi gminnej i wykonanie nawierzchni bitumicznej na długości 0,77 km. Przedmiotowe zadanie zakłada przebudowę drogi gminnej i wykonanie nawierzchni bitumicznej na długości 1,0 km. Przedmiotowe zadanie zakłada przebudowę drogi gminnej i wykonanie nawierzchni bitumicznej na długości 0,3 km. 75,00 344, ,00 63,00 287, ,00 28,00 129, ,00 13,00 57, ,00 38,00 172, ,00 63,00 287, ,00 189,00 861, ,00 44,00 201, ,00 48,00 221, ,00 63,00 287, ,00 19,00 86, ,00 Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Wdrożenie Monitoring

88 Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Nr zadania Cel strategiczny nr 3 Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych Cel operacyjny 3.2 Zwiększenie liczby niskoemisyjnych pojazdów na obszarze gminy Zdefiniowany poziom energetycznośrodowiskowy Zakres zadania Redukcja emisji [tco 2] Redukcja zużycia energii [MWh] Produkcja OZE [MWh] Koszt realizacji Transport niskoemisyjny Zadanie obejmuje zakup pojazdu specjalistycznego dla OSP Zakrzówek. 230,46 883, zł Nr zadania Budowa ścieżki rowerowej doliną rzeki Bystrzyca Cel strategiczny nr 3 Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych Cel operacyjny 3.3 Tworzenie infrastruktury technicznej dla rozwoju turystyki rowerowej Zdefiniowany poziom energetycznośrodowiskowy Zakres zadania Wsparcie infrastruktury dotyczącej transportu rowerowego mieszkańców gmin stanowi przykład wzorowych inwestycji proekologicznych. Główną rolą m.in. ścieżek rowerowych jest obok funkcji rekreacyjnych, odciążenie ulic od emisyjnych pojazdów transportowych oraz budowanie przyjaznych środowisku zachowań mieszkańców. W związku z powyższym należy podjąć działania infrastrukturalne faworyzujące ten bezemisyjny środek komunikacji. W tym celu przewiduje się budowę ścieżki rowerowej wzdłuż rzeki Bystrzyca na odcinku od źródeł Bystrzycy w Sulowie do granicy gminy Zakrzówek z gminą Strzyżewice. Redukcja emisji [tco 2] Redukcja zużycia energii [MWh] Produkcja OZE [MWh] Koszt realizacji 348,66 88, zł Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Wdrożenie Monitoring

89 Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Tabela 28. Uszczegółowienie działań Celu operacyjnego nr 4 Nr zadania Cykl szkoleń z zakresu założeń pakietu klimatycznego Promocja proekologicznych zachowań Cel strategiczny nr 4 Wzrost świadomości mieszkańców w zakresie postaw ekologicznych oraz kreowanie ekoinnowacji Cel operacyjny 4.1 Kompleksowe działania z zakresu edukacji ekologicznej Zdefiniowany poziom energetycznośrodowiskowy Zakres zadania Działanie przewiduje przeprowadzenie rozległych akcji edukacyjno-doradczych, obejmujących przede wszystkim zakres szeroko rozumianego zrównoważonego korzystania z energii, a także redukcji zanieczyszczeń powietrza, które skierowane będą do interesariuszy Planu i dodatkowo będą wspierały realizowane projekty od strony merytorycznej. Głównym zadaniem kampanii informacyjnych będzie zwrócenie większej uwagi społeczeństwa na rosnące możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii zarówno do produkcji ciepła jak i energii elektrycznej. Do grona interesariuszy, czyli osób, których Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dotyczy, a także związanych z nim bezpośrednio lub pośrednio zalicza się m.in. lokalną administrację, mieszkańców, uczniów, zakłady budżetowe gminy, zakłady energetyczne, organizacje pozarządowe, banki, jak również podmioty gospodarcze. Działanie obejmuje przeprowadzanie kampanii edukacyjnych i promocyjnych, których zakres będzie zawierał informacje dotyczące efektywności energetycznej, wykorzystywania odnawialnych źródeł energii oraz ochronny i poprawy jakości powietrza atmosferycznego w Gminie Zakrzówek. Akcje promocyjne będą skupione na edukacji dzieci i młodzieży szkolnej oraz wspieraniu proekologicznych postaw poprzez takie inicjatywy jak finansowanie kół naukowych, czy też organizacja konkursów tematycznych. Wskazane jest również zwiększenie intensywności działań edukacyjnych podczas organizowanych na terenie gminy masowych imprez kulturalnych i rekreacyjnych. Działanie zakłada także nabycie przykładowego modelu instalacji OZE produkującej energię cieplną lub elektryczną, która będzie zamontowana w newralgicznych punktach Gminy, co pozwoli na dotarcie do szerokiego grona interesariuszy i promowanie wśród nich proekologicznych zachowań. Redukcja emisji [tco 2] Redukcja zużycia energii [MWh] Produkcja OZE [MWh] Koszt realizacji 231,27 678,21 435, zł 238, , , zł Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Wdrożenie Monitoring

90 Nr zadania Lider ds. wdrożenia projektu Zielone zamówienia publiczne Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Cel strategiczny nr 4 Wzrost świadomości mieszkańców w zakresie postaw ekologicznych oraz kreowanie ekoinnowacji Cel operacyjny 4.2 Wypracowanie i wdrożenie docelowego modelu sterującego zarządzaniem gospodarką niskoemisyjną gminy Zdefiniowany poziom energetycznośrodowiskowy Zakres zadania Inteligentne zarządzanie energetyczne gminy, problematykę poszczególnych inwestycji zarekomendowanych w projekcie oraz bieżącą kontrolę wskaźników rezultatu z wykorzystaniem technologii informacyjnych powierza się Liderowi ds. Wdrożenia projektu. Zakres obowiązków stanowiska przedstawiono w pkt. 6.1 opracowania. Działanie dotyczy wdrażania na etapie przygotowania dokumentacji technicznej Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia "Zielonych Zamówień Publicznych" (green public procurement). Podstawową i charakterystyczną cechą jest wskazywanie w kryteriach wyboru wykonawcy usługi bądź też produktu będącego przedmiotem zamówienia rozwiązań, które ograniczają lub likwidują niekorzystny wpływ na środowisko naturalne zarówno na etapie budowy, eksploatacji jak i zużycia wykorzystywanych materiałów. Zielone zamówienia publiczne to rodzaj procedur nakładających na podmioty publiczne w ciągu całego cyklu funkcjonowania projektu (Life Cycle Cost) wymagania, co do których należy stosować takie kryteria jak: kryterium energooszczędności (komputery, monitory, lodówki itp.); kryterium surowców odnawialnych i z odzysku (produkcja ekologiczna); kryterium niskiej emisji (dobór niskoemisyjnych środków transportu); kryterium niskiego poziomu odpadów (ponowne wykorzystanie produktu, lub materiałów z których jest wykonany). Omawiane działanie nie wymaga nakładów finansowych na potrzeby jego wdrożenia, natomiast osiągnięte dzięki niemu efekty zarówno ekologiczne jak i energetyczne mogą być fundamentalną wartością wynikającą z realizacji celu szczegółowego dokumentu jakim jest Plan Gospodarki Niskoemisyjnej. Redukcja emisji [tco 2] Redukcja zużycia energii [MWh] Produkcja OZE [MWh] Koszt realizacji 417, , ,00 zł 205,83 603,61 387,257 0 Realizacja wyżej wymienionych działań będzie przeprowadzona zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju przez co nie wpłynie w negatywny sposób na stan środowiska naturalnego w tym na obszary o szczególnych właściwościach naturalnych (obszary Natura 2000, korytarze ekologiczne, obszary Ramsar) oraz na inne formy ochrony przyrody w rozumieniu Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. Ponadto realizacja działań prowadzona będzie przy jednoczesnym zabezpieczeniu obszarów posiadających znaczenie dla dziedzictwa kulturowego przez co nie spowoduje zniszczeń obiektów i zespołów zabytkowych. Należy również podkreślić ze inwestycje wynikające z działań maja charakter proekologiczny i charakteryzują się wysokim wskaźnikiem efektywności ekologiczno-ekonomicznym. Każda inwestycja realizowana w ramach tych działań z mocy prawa na wstępnym etapie przygotowania projektów do wdrażania będzie podlegała odrębnej ocenie oddziaływania na środowisko. W związku z tym, na tym etapie, inwestycje te nie niosą za sobą niebezpieczeństwa negatywnego oddziaływania na środowisko naturalne. Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Wdrożenie Monitoring

91 Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Harmonogram realizacji działań oraz ich źródła finansowania Osiągnięcie założonego celu głównego będzie możliwe dzięki realizacji konkretnych działań w wyznaczonym horyzoncie czasowym (do 2020 roku). W ramach Planu Gospodarki Niskoemisyjnej wyszczególniono działania inwestycyjne i nieinwestycyjne: Krótkoterminowe Średnioterminowe Planowane przedsięwzięcia zostały przyporządkowane do poszczególnych sektorów, zgodnie z metodologią przyjętą do sporządzania bazowej inwentaryzacji dwutlenku węgla. Zadania, których realizatorem będzie Gmina Zakrzówek zostaną wpisane do Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Zakrzówek. Przedsięwzięcia zaplanowane przez inne podmioty i przedsiębiorstwa pochodzą z aktualnych Planów Rozwoju lub innych dokumentów określających strategię ich działania na najbliższe lata i pozostają w gestii ich realizatorów. Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Wdrożenie Monitoring

92 Cel strategiczny 1 Efektywność energetyczna budynków mieszkalnych oraz energochłonnej infrastruktury obiektów użyteczności publicznej i gospodarczej Cel operacyjny nr 1.2 Kompleksowe działanie z zakresu termomodernizacji i efektywności energetycznej w budynkach oraz obiektach obszaru Cel strategiczny 1 Efektywność energetyczna budynków mieszkalnych oraz energochłonnej infrastruktury obiektów użyteczności publicznej i gospodarczej Cel operacyjny nr 1.1 Wykorzystanie energooszczędnych technologii źródeł światła Tabela 30. Harmonogram działań krótko- i średnioterminowych Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Cel operacyjny Zadanie Wymiana nieefektywnych źródeł oświetlenia ulic Rodzaj zadania Perspektywa czasowa Realizator Zdefiniowany poziom energetyczno-środowiskowy Redukcja Redukcja Produkcja zużycia emisji energii OZE [tco2] [MWh] [MWh] Koszt realizacji Inwestycyjne Gmina Zakrzówek 18,59 22, zł Możliwe źródła finansowania Środki własne, Środki UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW, ESCO Budowa lamp hybrydowych przy zbiorniku wodnym w Zakrzówku Wymiana opraw oświetleniowych na energooszczędne w budynkach użyteczności publicznej Termomodernizacja budynku Publicznej Szkoły Podstawowej w Rudniku Drugim Termomodernizacja budynku Publicznej Szkoły Podstawowej w Majdanie-Grabina Inwestycyjne Gmina Zakrzówek 9,80-14, zł Inwestycyjne Gmina Zakrzówek 34,00 42, zł Inwestycyjne Gmina Zakrzówek zł Inwestycyjne Gmina Zakrzówek zł Środki własne, Środki UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW, ESCO Środki własne, Środki UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW, ESCO Środki własne, Środki UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW Środki własne, Środki UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW Termomodernizacja budynku Zespołu Szkół w Sulowie Inwestycyjne Gmina Zakrzówek zł Środki własne, Środki UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Wdrożenie Monitoring

93 Cel strategiczny 1 Efektywność energetyczna budynków mieszkalnych oraz energochłonnej infrastruktury obiektów użyteczności publicznej i gospodarczej Cel operacyjny nr 1.2 Kompleksowe działanie z zakresu termomodernizacji i efektywności energetycznej w budynkach oraz obiektach obszaru Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Cel operacyjny Zadanie Rodzaj zadania Perspektywa czasowa Realizator Zdefiniowany poziom energetyczno-środowiskowy Redukcja Redukcja Produkcja zużycia emisji energii OZE [tco2] [MWh] [MWh] Koszt realizacji Możliwe źródła finansowania Termomodernizacja budynku Publicznej Szkoły Podstawowej w Studziankach Inwestycyjne Gmina Zakrzówek zł Środki własne, Środki UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW Termomodernizacja budynku Zespołu Szkół w Zakrzówku Inwestycyjne Gmina Zakrzówek zł Środki własne, Środki UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW Termomodernizacja budynku Szkoły Podstawowej w Bystrzycy Termomodernizacja budynku Świetlicy Wiejskiej w Rudniku Drugim Inwestycyjne Gmina Zakrzówek zł Inwestycyjne Gmina Zakrzówek zł Środki własne, Środki UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW Środki własne, Środki UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Wdrożenie Monitoring

94 Cel strategiczny nr 2 Wykorzystanie potencjału obszaru w zakresie zastosowania odnawialnych źródeł energii Cel operacyjny nr 2.1 Wykorzystanie potencjału słonecznego obszaru do produkcji energii elektrycznej Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Cel operacyjny Zadanie Rodzaj zadania Perspektywa czasowa Realizator Zdefiniowany poziom energetyczno-środowiskowy Redukcja Produkcj Redukcja emisji zużycia [tco2] energii a OZE [MWh] [MWh] Koszt realizacji Możliwe źródła finansowania Montaż instalacji fotowoltaicznej na budynku Urzędu Gminy Zakrzówek Inwestycyjne Gmina Zakrzówek 3,537-4, zł Środki własne, Środki UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW Montaż instalacji fotowoltaicznej na budynku Zespołu Szkół w Zakrzówku Inwestycyjne Gmina Zakrzówek 7,07-8, zł Środki własne, Środki UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW Montaż instalacji fotowoltaicznej na budynku Zespołu Szkół w Sulowie Inwestycyjne Gmina Zakrzówek 7,07-8, zł Środki własne, Środki UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW Montaż instalacji fotowoltaicznej na budynku Publicznej Szkoły Podstawowej w Rudniku Drugim Montaż instalacji fotowoltaicznej na budynku Publicznej Szkoły Podstawowej w Majdanie- Grabina Montaż instalacji fotowoltaicznych na budynku Publicznej Szkoły Podstawowej w Studziankach Inwestycyjne Inwestycyjne Inwestycyjne Gmina Zakrzówek Gmina Zakrzówek Gmina Zakrzówek 7,07-8, zł 7,07-8, zł 7,07-8, zł Środki własne, Środki UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW Środki własne, Środki UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW Środki własne, Środki UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Wdrożenie Monitoring

95 Cel strategiczny nr 2 Wykorzystanie potencjału obszaru w zakresie zastosowania odnawialnych źródeł energii Cel operacyjny nr 2.1 Wykorzystanie potencjału słonecznego obszaru do produkcji energii elektrycznej Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Cel operacyjny Zadanie Montaż instalacji fotowoltaicznej na budynku Szkoły Podstawowej w Bystrzycy Rodzaj zadania Perspektywa czasowa Inwestycyjne Realizator Gmina Zakrzówek Zdefiniowany poziom energetyczno-środowiskowy Redukcja Produkcja Redukcja emisji zużycia OZE [tco2] energii [MWh] [MWh] Koszt realizacji 7,07-8, zł Możliwe źródła finansowania Środki własne, Środki UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW Montaż instalacji fotowoltaicznej na budynku Przedszkola w Zakrzówku Inwestycyjne Gmina Zakrzówek 3,537 4, zł Środki własne, Środki UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW Montaż instalacji fotowoltaicznej na budynku Gminnego Samodzielnego Publicznego Zakładu Podstawowej Opieki Zdrowotnej w Zakrzówku Montaż instalacji fotowoltaicznej na budynku Ośrodka Zdrowia w Studziankach Montaż instalacji fotowoltaicznych na 3 budynkach świetlic wiejskich w Rudniku Drugim, Rudniku Pierwszym i Majdanie-Grabina Inwestycyjne Inwestycyjne Inwestycyjne Gmina Zakrzówek Gmina Zakrzówek Gmina Zakrzówek 7,07-8, zł 7,07-8, zł 8,46-10, zł Środki własne, Środki UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW Środki własne, Środki UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW Środki własne, Środki UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW Montaż instalacji prosumenckich Inwestycyjne Mieszkańcy przy wsparciu Gminy 220,73-271, zł Środki własne, Środki UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Wdrożenie Monitoring

96 Cel strategiczny nr 2 Wykorzystanie potencjału obszaru w zakresie zastosowania odnawialnych źródeł energii Cel operacyjny 2.2 Modernizacja źródeł ciepła oraz wzrost zastosowania OZE w produkcji energii użytkowej Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Cel operacyjny Zadanie Ograniczenie emisji zanieczyszczeń powstających ze spalania paliw na potrzeby ogrzewania obiektów mieszkalnych Montaż kolektorów słonecznych w gminie Zakrzówek drogą do zwiększenia wykorzystania odnawialnych źródeł energii Etap II Rodzaj zadania Perspektywa czasowa Inwestycyjne Inwestycyjne Realizator Mieszkańcy przy wsparciu Gminy Gmina Zakrzówek Zdefiniowany poziom energetyczno-środowiskowy Redukcja Produkcja Redukcja emisji zużycia OZE [tco2] energii [MWh] [MWh] Koszt realizacji 200,93 708,57 494, zł 449,66 714, , ,00 zł Możliwe źródła finansowania Środki własne, Środki UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW Środki własne, Środki UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW Instalacja gazowych pomp ciepła w budynkach użyteczności publicznej Inwestycyjne Gmina Zakrzówek 54,88 162,61 175, zł Środki własne, Środki UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW Budowa bioelektrowni rolniczej Inwestycyjne Gmina Zakrzówek 9 690, , zł Środki zewnętrzne, Środki UE Budowa elektrowni słonecznej przy sieciach transformacyjnych Inwestycyjne Gmina Zakrzówek 8 117,00-988, zł PPP lub Partnerstwo Samorządowe (gmina Kraśnik, Wilkołaz, Szastarka lub Strzyżewice) Środki własne, Środki UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Wdrożenie Monitoring

97 Cel strategiczny nr 3 Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych Poprawa przepustowości infrastruktury drogowej Cel operacyjny 3.1 Poprawa przepustowości infrastruktury drogowej Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Cel operacyjny Zadanie Polepszenie stanu bezpieczeństwa na drodze powiatowej nr 2289L w Gminie Zakrzówek i Gminie Szastarka, łączącej drogę krajową nr 19 z drogą wojewódzką nr Modernizacja nawierzchni drogi powiatowej Zakrzówek Majdan-Grabina Studzianki Stawce Modernizacja nawierzchni drogi powiatowej Sulów Studzianki Modernizacja nawierzchni drogi powiatowej Bystrzyca Majorat Zakrzówek Modernizacja nawierzchni drogi powiatowej Wilkołaz Zakrzówek Modernizacja nawierzchni drogi powiatowej Gałęzów Kowersk - Zakrzówek Modernizacja nawierzchni drogi powiatowej Boża Wola Studzianki Rodzaj zadania Perspektywa czasowa Inwestycyjne Inwestycyjne Inwestycyjne Inwestycyjne Inwestycyjne Inwestycyjne Inwestycyjne Realizator Powiat Kraśnicki przy wsparciu Gminy Zakrzówek Powiat Kraśnicki przy wsparciu Gminy Zakrzówek Powiat Kraśnicki przy wsparciu Gminy Zakrzówek Powiat Kraśnicki przy wsparciu Gminy Zakrzówek Powiat Kraśnicki przy wsparciu Gminy Zakrzówek Powiat Kraśnicki przy wsparciu Gminy Zakrzówek Powiat Kraśnicki przy wsparciu Gminy Zakrzówek Zdefiniowany poziom energetyczno-środowiskowy Redukcja Produkcj Redukcja emisji zużycia [tco2] energii a OZE [MWh] [MWh] Koszt realizacji 461, , ,00 379, , ,00 177,00 662, ,00 126,00 473, ,00 189,00 708, ,00 157,00 587, ,00 189,00 708, ,00 Możliwe źródła finansowania Środki własne, krajowe Środki UE, Środki własne, krajowe Środki UE, Środki własne, krajowe Środki UE, Środki własne, krajowe Środki UE, Środki własne, krajowe Środki UE, Środki własne, krajowe Środki UE, Środki własne, krajowe Środki UE, Modernizacja nawierzchni drogi wojewódzkiej Zakrzówek Rudnik-Drugi Inwestycyjne Wojewoda przy wsparciu Gminy Zakrzówek 379, , ,00 Środki własne, krajowe Środki UE, Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Wdrożenie Monitoring

98 Cel strategiczny nr 3 Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych Poprawa przepustowości infrastruktury drogowej Cel operacyjny 3.1 Poprawa przepustowości infrastruktury drogowej Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Cel operacyjny Zadanie Rodzaj zadania Perspektywa czasowa Realizator Zdefiniowany poziom energetyczno-środowiskowy Redukcja Produkcj Redukcja zużycia emisji [tco2] energii a OZE [MWh] [MWh] Koszt realizacji Możliwe źródła finansowania Przebudowa drogi gminnej Nr L Rudnik Pierwszy (dr. pow. 2727) - Masne Doły Inwestycyjne Gminy Zakrzówek 88,00 401,56, ,00 Środki własne, krajowe Środki UE, Modernizacja drogi gminnej Nr L Rudnik Pierwszy Rudnik Drugi (dr. pow.2294 dr. Woj.842) Modernizacja drogi gminnej Nr L Sulów Karpiówka (odnowa nawierzchni ) Inwestycyjne Gminy Zakrzówek 190,00 861, ,00 Inwestycyjne Gminy Zakrzówek 190,00 861, ,00 Środki własne, krajowe Środki UE, Środki własne, krajowe Środki UE, Modernizacja drogi gminnej Nr L Kol. Wojdat Studzianki-Kol. (dr. pow. 2731) Inwestycyjne Gminy Zakrzówek 126,00 574, ,00 Środki własne, krajowe Środki UE, Przebudowa drogi gminnej Nr L Bystrzyca (Masne Doły) Rudnik Pierwszy Inwestycyjne Gminy Zakrzówek 107,00 488, ,00 Środki własne, krajowe Środki UE, Przebudowa drogi gminnej Nr L Rudnik Drugi Majdan Starowiejski Inwestycyjne Gminy Zakrzówek 51,00 229, ,00 Środki własne, krajowe Środki UE, Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Wdrożenie Monitoring

99 Cel strategiczny nr 3 Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych Poprawa przepustowości infrastruktury drogowej Cel operacyjny 3.1 Poprawa przepustowości infrastruktury drogowej Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Cel operacyjny Zadanie Przebudowa drogi gminnej Nr L Studzianki-Kolonia (dr.pow.2731) Boża Wola Przebudowa drogi gminnej Nr L Bystrzyca Zakrzówek Nowy dr. pow Przebudowa drogi gminnej Nr L droga w Zakrzówku Nowym Przebudowa drogi gminnej Nr L Zakrzówek (ul. Strażacka) Przebudowa drogi gminnej Nr L Zakrzówek Sulów gr. gminy (Kaczyniec Stary) Przebudowa drogi gminnej Nr L Zakrzówek-Wieś Rudy Majdan-Grabina Przebudowa drogi gminnej Nr L Majdan-Grabina (dr. pow. 8731) Kol. Podlesie Studzianki-Kol (dr. pow. 2305) Przebudowa drogi gminnej Nr L Rudnik Drugi Józefin Przebudowa drogi gminnej Nr L Zakrzówek ul. Sienkiewicza (od dr. pow. 2731) Przebudowa drogi gminnej Nr L Bystrzyca Lipno (od drogi pow L droga gm L) Przebudowa drogi gminnej Nr L Studzianki-Kol. (Kol. Podlesie) Świerczyna Majdan-Grabina (dr. woj. 842) Rodzaj zadania Perspektywa czasowa Realizator Zdefiniowany poziom energetyczno-środowiskowy Redukcja Produkcj Redukcja zużycia emisji [tco2] energii a OZE [MWh] [MWh] Koszt realizacji Inwestycyjne Gminy Zakrzówek 75,00 344, ,00 Inwestycyjne Gminy Zakrzówek 63,00 287, ,00 Inwestycyjne Gminy Zakrzówek 28,00 129, ,00 Inwestycyjne Gminy Zakrzówek 13,00 57, ,00 Inwestycyjne Gminy Zakrzówek 38,00 172, ,00 Inwestycyjne Gminy Zakrzówek 63,00 287, ,00 Inwestycyjne Gminy Zakrzówek 189,00 861, ,00 Inwestycyjne Gminy Zakrzówek 44,00 201, ,00 Inwestycyjne Gminy Zakrzówek 48,00 221, ,00 Inwestycyjne Gminy Zakrzówek 63,00 287, ,00 Inwestycyjne Gminy Zakrzówek 19,00 86, ,00 Możliwe źródła finansowania Środki własne, krajowe Środki UE, Środki własne, krajowe Środki UE, Środki własne, krajowe Środki UE, Środki własne, krajowe Środki UE, Środki własne, krajowe Środki UE, Środki własne, krajowe Środki UE, Środki własne, krajowe Środki UE, Środki własne, krajowe Środki UE, Środki własne, krajowe Środki UE, Środki własne, krajowe Środki UE, Środki własne, krajowe Środki UE, Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Wdrożenie Monitoring

100 Cel strategiczny nr 3 Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych Poprawa przepustowości infrastruktury drogowej Cel operacyjny 3.2 Zwiększenie liczby niskoemisyjnych pojazdów na obszarze gminy Cel operacyjny 3.3 Tworzenie infrastruktury technicznej dla rozwoju turystyki rowerowej Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Cel operacyjny Zadanie Rodzaj zadania Perspektywa czasowa Realizator Zdefiniowany poziom energetyczno-środowiskowy Redukcja emisji [tco2] Redukcja zużycia energii [MWh] Produkcj a OZE [MWh] Koszt realizacji Możliwe źródła finansowania Transport niskoemisyjny Inwestycyjne Gmina Zakrzówek 230,46 883, zł Środki własne, Środki UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW Budowa ścieżki rowerowej doliną rzeki Bystrzyca Inwestycyjne Gmina Zakrzówek 348,66 88, zł Środki własne, Środki UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Wdrożenie Monitoring

101 Cel strategiczny nr 4 Wzrost świadomości mieszkańców w zakresie postaw ekologicznych oraz Cel strategiczny nr 4 Wzrost świadomości mieszkańców w zakresie niskoemisyjną gminy Cel operacyjny 4.1 Kompleksowe działania z zakresu edukacji ekologicznej Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Cel operacyjny kreowanie ekoinnowacji Zadanie Cykl szkoleń z zakresu założeń pakietu klimatycznego Promocja proekologicznych zachowań Rodzaj zadania Miękkie Miękkie Perspektywa czasowa Realizator Gmina Zakrzówek Gmina Zakrzówek Zdefiniowany poziom energetycznośrodowiskowy Redukcja Produkcja Redukcja emisji zużycia energii [tco2] OZE [MWh] [MWh] Koszt realizacji 231,27 678,21 435, zł 238, , , zł Możliwe źródła finansowania Środki własne, Środki UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW Środki własne, Środki UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW postaw ekologicznych oraz kreowanie ekoinnowacji Cel operacyjny 4.2 Wypracowanie i wdrożenie docelowego modelu sterującego zarządzaniem gospodarką Lider ds. wdrożenia projektu Zielone zamówienia publiczne Miękkie Miękkie Gmina Zakrzówek Gmina Zakrzówek 417, , ,00 zł 205,83 603,61 387,257 0 Środki własne, Środki UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW Środki własne, Środki UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW RAZEM: , , , ,00 - Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Wdrożenie Monitoring

102 6. Wdrożenie Planu Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Powodzenie realizacji projektu zależne jest od sukcesywnego wdrażania poszczególnych jego działań. W celu właściwego przygotowania i wdrożenia projektu został opracowany szereg narzędzi, umożliwiający sprawne zarządzanie realizacją zadań, bieżącą kontrolę zgodności wypracowywanych rozwiązań z założeniami projektu, pozyskanie funduszy oraz nadzór nad terminową realizacją zadań. W dalszej części rozdziału zawarto opis struktur organizacyjnych projektu wraz z opisem zakresu obowiązków i odpowiedzialności. Schemat 6. Elementy składowe wdrożenia Planu Źródło: opracowanie własne 6.1. Zarządzanie Planem Uwarunkowania prawne narzucone przez ustawodawcę nakładają na jednostki samorządu terytorialnego odpowiedzialność za zrównoważony rozwój ich obszaru. Samorząd jest nie tylko wykonawcą polityki energetycznej, ale również jej twórcą, przekładając politykę krajową na poziom lokalny. Budynki publiczne oraz energochłonna infrastruktura komunalna gminy są jednym z głównych ogniw w bilansie energetycznym a zatem także w bilansie emisji zanieczyszczeń powietrza. Biorąc pod uwagę powyższe, odpowiedzialność za realizację Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek spoczywa na Samorządzie Gminy Zakrzówek. Szeroki zakres rzeczowy dokumentu, a w szczególności przedstawionych w nim rozwiązań (m.in. infrastrukturalnych) na rzecz poprawy wskaźnika emisji CO2, rodzi poważne wątpliwości co do wpisania w zakres obowiązków obecnej kadrze Urzędu Gminy elementów wdrożenia projektu. Podział działań na kilku pracowników czy kilka działów wprowadziłby niepotrzebny chaos i problemy odnośnie podejmowanych decyzji. Tylko sprawne zarządzanie zapewni bezpieczeństwo w realizacji projektu, osiągnięcie celu głównego oraz celów szczegółowych w perspektywie 2020 roku. Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Rekomendacja działań Monitoring

103 Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Schemat 7. Zarządzanie projektem Przedsiębiorstwa Placówki użytkowousługowe Wykonawcy realizujący działania i projekty Wójt Gminy Kierownik Referatu Gospodarki i Rozwoju Dyrektorzy Jednostek Podległych Referat Finansowy Referat Obsługi i Spraw Obywatelskich Jednostki Podległe: Instytucje oświatowe, instytucje kultury, pomoc społeczna, opieka zdrowotna Źródło: opracowanie własne Wdrażanie zarządzania energetycznego należy rozpocząć od wyznaczenia osoby do realizacji zadań w ramach stanowiska Lider ds. wdrażania Planu. Osoba do pracy na tym stanowisku zostanie wyznaczona przez Wójta i będzie odpowiedzialna za realizację całego Planu Gospodarki Niskoemisyjnej kierując się ideą zrównoważonego rozwoju, której częścią jest dążenie do zapewnienia efektywności energetycznej. W zakres obowiązków pracownika wejdą: 1. Nadzór nad merytorycznym zakresem projektu, koordynacja wszelkich prac związanych z przygotowaniem oraz wdrożeniem projektu. 2. Współpraca z Komitetem Zarządzającym, Jednostkami wspomagającymi oraz jednostkami zewnętrznymi. 3. Wybór doradców technicznych zgodnie z tematyką planowanej inwestycji oraz kompetencjami ewentualnych specjalistów. 4. Dostosowywanie zarekomendowanych w projekcie działań do aktualnie obowiązujących cen, warunków technicznych i opłacalności inwestycji. 5. Sukcesywne wdrażanie obowiązujących aktów prawnych, strategii, planów szczebla ponadregionalnego z zakresu racjonalnej gospodarki niskoemisyjnej. 6. Udział w przygotowaniu bądź aktualizacji planów ochrony środowiska, strategii rozwoju, planów Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Rekomendacja działań Monitoring

104 Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata energetycznych oraz planach zagospodarowania przestrzennego. Wprowadzanie zapisów zgodnych z niniejszym projektem w rozdziałach powiązanych z energetyką oraz ochroną środowiska. 7. Wprowadzanie własnych koncepcji działań energooszczędnych. 8. Stała aktywność na gruncie pozyskania funduszy zewnętrznych do realizacji zadań proekologicznych. 9. Nadzór nad wykonawstwem pod kątem terminowości oraz jakości wywiązania się z inwestycji przez jednostki zewnętrzne. 10. Zarządzanie bazą danych oraz stroną internetową utworzoną w ramach projektu. 11. Gromadzenie wszelkiej dokumentacji związanej z projektem w tym dokumentów poświadczających stan zużycia energii elektrycznej, cieplnej i paliw. 12. Obsługa biurowa i logistyczna. 13. Pomoc mieszkańcom oraz przedsiębiorstwom zlokalizowanym na terenie gminy w pozyskaniu dotacji na poprawę efektywności energetycznej i instalacje OZE. 14. Rozpowszechnianie dobrych nawyk i upowszechnianie wiedzy w dziedzinie użytkowania energii. 15. Kontrola zużycia, kosztów energii oraz prognoza ich zmian. 16. Nadzór energetyczny nad obiektami użyteczności publicznej. 17. Udzielenie eksperckich rad zainteresowanym mieszkańcom gminy. 18. Organizacja szkoleń dzieci i młodzieży w placówkach oświatowych. 19. Wdrażanie elementów niskoemisyjnych w planowaniu przestrzennym gminy 20. Monitoring osiągniętych wskaźników produktu i rezultatu 21. Opracowanie procedur organizacji współpracy (komunikacji w projekcie, kontroli postępu prac i weryfikacji efektów ekologicznych). Kluczowym zadaniem powierzonym Liderowi jest uwzględnianie w Specyfikacjach Istotnych Warunków Zamówienia inwestycji kryterium efektywności energetycznej. Zgodnie z Dyrektywą unijną 2004/17/WE i 2004/18/WE oraz ustawą Prawo Zamówień Publicznych dopuszcza się stosowanie kryteriów środowiskowych dla produktów i urządzeń kupowanych przez podmioty publiczne. Zielone zamówienia publiczne mają na celu zredukować odziaływanie na środowisko wszystkich urządzeń zużywających energię poprzez poprawę ich efektywności wykorzystania. Komitet Zarządzający. Celem głównym Komitetu Zarządzającego powinno być wsparcie Lidera we wdrożeniu projektu. W skład tej komórki powinny wejść osoby najmocniej związane z tematyką gospodarki niskoemisyjnej z poszczególnych stanowisk organizacyjnych Urzędu Gminy i Jednostek Podległych (Wójt Gminy, Kierownik Referatu Gospodarki i Rozwoju, Dyrektorzy Jednostek Podległych). Osoby na tym stanowisku powinny w pełni współpracować z Liderem ds. Wdrożenia Projektu. Komunikacja pomiędzy tymi jednostkami powinna przebiegać na dwóch płaszczyznach: Stałej: Wymiana bieżących informacji na temat dziedzin związanych z projektem. Sukcesywne przedłużanie zużycia paliw do aktualizacji bazy danych. Wspólne planowanie inwestycji i pozyskiwanie nowych źródeł finansowania, Dynamicznej: W trakcie zaawansowanych działań inwestycyjnych czy decyzyjnych w obrębie projektu. Przygotowywanie dokumentacji pod zamówienia publiczne czy dokumenty strategiczne. Współpraca z doradcami technicznymi. Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Rekomendacja działań Monitoring

105 Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Jednostki wspomagające. Szeroki zakres przedstawionych w projekcie inwestycji, angażuje w mniejszym stopniu do pracy również: Referat Finansowy, Referat Obsługi i Spraw Obywatelskich, Jednostki Podległe: Instytucje oświatowe, instytucje kultury, pomoc społeczna, opieka zdrowotna. Pomoc zarówno dla Lidera jak i Komitetu Zarządzającego powinna być adekwatna do aktualnego zakresu obowiązków tych jednostek. Podstawą współpracy powinna być również wymiana informacji energetycznych jak i ścisłe wzmożone działanie podczas procesów inwestycyjnych. Doradcy techniczni. Działania przedstawione w projekcie oparte zostały na wysoce efektywnych i przyjaznych środowisku przedsięwzięciach inwestycyjnych. Technologie te jednak są często pionierskie na rynku lokalnym a nawet krajowym. Prawidłowa analiza inwestycji już na etapie planowania oraz dobór odpowiednich komponentów instalacji wymusza zastosowanie specjalistycznej wiedzy w tym zakresie. Projekt obejmuje zastosowanie wielu rozwiązań naprawczych, z tego też powodu Lider ds. Wdrażania Projektu nie byłby w stanie być ekspertem we wszystkich tych dziedzinach. Rekomenduje się zatem wsparcie zewnętrznych doradców w realizacji projektu, głównie na etapie planowania działań inwestycyjnych. W zależności od poruszanej dziedziny wykwalifikowani specjaliści będą wspierać inwestorów, co w procesie eksploatacji stanowić będzie gwarancję opłacalności i bezpieczeństwa inwestycji. Należy podjąć kroki, aby przedsiębiorcy zainteresowani poprawą efektywności energetycznej swoich zakładów, Spółki i Jednostki Podległe UG oraz pozostałe placówki usługowo-użytkowe w miarę możliwości mogli również skorzystać z tego typu pomocy. Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Rekomendacja działań Monitoring

106 Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Możliwe źródła finansowania planu Środki własne Samorząd lokalny posiadający wystarczające środki finansowe może samodzielnie realizować projekty mające na celu poprawę efektywności energetycznej. Jednakże władze doświadczają obecnie ogromnej presji dotyczącej wydatków i ograniczają kapitał, który dana gmina mogłaby zainwestować, a w szczególności kwoty, które mogłaby pożyczyć. Poważnym problemem jest również brak wykwalifikowanej kadry specjalizującej się w najnowszych dostępnych na rynku technologiach. Wybór najkorzystniejszych rozwiązań jest podstawą długoterminowych zmian na rzecz poprawy efektywności energetycznej w gminie, redukcji CO 2, a co za tym idzie - spełnienia unijnych i krajowych wymogów prawnych. Rekomenduje się zaangażowanie władz i instytucji w pozyskiwaniu funduszy ze środków zewnętrznych omówionych w poniższych rozdziałach Fundusze i programy krajowe Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Działalność WFOŚiGW skupia się wokół projektów realizowanych w skali poszczególnych województw. Dlatego też wielkość środków oraz wybór działań do refundacji jest zróżnicowana ze względu na dany oddział Funduszu. Proponowane wsparcie dotyczy przede wszystkim jednostek, które mogą pozyskiwać wsparcie finansowe głównie w postaci preferencyjnych pożyczek z możliwością częściowego ich umorzenia. Wysokość dofinansowania może wynosić od 70 do 80% kosztów kwalifikowanych zadania. Na ogół w ramach ogłaszanych konkursów wnioski przyjmowane są na bieżąco według aktualnej listy dofinansowanych projektów na poniższe działania: rozwój energetyki odnawialnej opartej o wykorzystanie w procesie wytwarzania energii promieniowania słonecznego, wiatru i wody, zasobów geotermalnych oraz biomasy, skojarzone wytwarzanie energii elektrycznej i cieplnej, modernizacja instalacji stanowiących źródła emisji gazów i pyłów, zmiana technologii produkcji na energooszczędne i mniej uciążliwe dla środowiska, modernizacja kotłowni opalanych paliwem stałym na zasilane paliwem bardziej ekologicznym, likwidacja lokalnych kotłowni opalanych paliwem stałym i przyłączanie obiektów do miejskiej sieci ciepłowniczej, podniesienie efektywności gospodarowania energią m.in. poprzez modernizację systemów przesyłu i dystrybucji energii oraz termomodernizację i termorenowację budynków ze szczególnym uwzględnieniem obiektów użyteczności publicznej. Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Rekomendacja działań Monitoring

107 Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Fundusz Termomodernizacyjny Banku Gospodarstwa Krajowego W celu realizacji projektów inwestycyjnych zaprezentowanych w niniejszym opracowaniu samorząd lokalny może skorzystać ze wsparcia Funduszu Termomodernizacyjnego Banku Gospodarstwa Krajowego. Formą pomocy jest w tym przypadku 20% premia termomodernizacyjna na wykorzystany kredyt. Z pomocy mogą skorzystać wszyscy inwestorzy, bez względu na status prawny, a więc np.: osoby prawne (spółdzielnie mieszkaniowe i spółki prawa handlowego), jednostki samorządu terytorialnego, wspólnoty mieszkaniowe, osoby fizyczne, w tym właściciele domów jednorodzinnych. Premia termomodernizacyjna przysługuje w przypadku realizacji przedsięwzięć termomodernizacyjnych, w skład, w których wchodzi m. in.: zmniejszenie zużycia energii na potrzeby ogrzewania i podgrzewania wody użytkowej w budynkach, zmniejszenie kosztów pozyskania ciepła dostarczanego do budynków - w wyniku wykonania przyłącza technicznego do scentralizowanego źródła ciepła w związku z likwidacją lokalnego źródła ciepła, zmniejszenie strat energii pierwotnej w lokalnych sieciach ciepłowniczych oraz zasilających je lokalnych źródłach ciepła oraz wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. Jako zabezpieczenia zasadności przeprowadzonej inwestycji bank wymaga przeprowadzenia przez wnioskodawcę audytu energetycznego. Audyt taki powinien być dołączony do wniosku o przyznanie premii składanego wraz z wnioskiem kredytowym w banku kredytującym. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Cel generalny nowej Strategii NFOŚiGW, jakim jest poprawa stanu środowiska i zrównoważone gospodarowanie jego zasobami przez stabilne, skuteczne i efektywne wspieranie przedsięwzięć i inicjatyw służących środowisku zostanie zrealizowany poprzez wdrożenie czterech priorytetów środowiskowych tj.: ochrona i zrównoważone gospodarowanie zasobami wodnymi, racjonalne gospodarowanie odpadami i ochrona powierzchni ziemi, ochrona różnorodności biologicznej i funkcji ekosystemów, ochrona atmosfery (najbardziej spójny z niniejszym projektem). Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Rekomendacja działań Monitoring

108 3.3. Wspieranie rozproszony Priorytet środowiskowy: Ochrona atmosfery 3.2. Poprawa efektywności energetycznej PROJEKT 3.1. Poprawa jakości powietrza Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Tabela 31. Możliwości finansowania inwestycji proekologicznych ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska. Program Zakres programu Tryb składania wniosków Beneficjenci Forma i warunki dofinansowania Część 2) KAWKA Likwidacja niskiej emisji wspierająca wzrost efektywności energetycznej i rozwój rozproszonych, odnawialnych źródeł energii W terminie 180 dni roboczych od daty ogłoszenia naboru przez NFOŚiGW Podmioty wskazane w programach ochrony powietrza oraz wskazane indywidualnie przez WFOŚiGW w ogłaszanych konkursach. do 45% kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia ze środków udostępnionych przez NFOŚiGW w formie dotacji. Część 1) Inteligentne Sieci Energetyczne (ISE) Optymalizacja i racjonalizacji zużycie energii. Część 2) LEMUR Energooszczędne Budynki Użyteczności Publicznej Część 3) Dopłaty do kredytów na budowę domów energooszczędnych Część 4) Inwestycje energooszczędne w małych i średnich przedsiębiorstwach Tryb konkursowy Tryb ciągły Tryb ciągły w bankach, które zawarły umowę o współpracy z NFOŚiGW przedsiębiorcy operatorzy systemów dystrybucyjnych i przesyłowych energii sprzedawcy energii jednostki samorządu terytorialnego uczelnie, instytuty badawcze, PAN podmioty sektora finansów publicznych, z wyłączeniem państwowych jednostek budżetowych, samorządowe osoby prawne, spółki prawa handlowego organizacje pozarządowe osoby fizyczne deweloperzy zarejestrowane w Polsce mikroprzedsiębiorstwa małe i średnie przedsiębiorstwa Dotacja dotacja na wykonanie dokumentacji projektowej pożyczka do 1000 zł na 1 m 2 powierzchni użytkowej pożyczka podlega częściowemu umorzeniu odpowiednio do uzyskanej klasy budynku w przypadku domów jednorodzinnych: EUco 40 kwh/(m2*rok) zł brutto EUco 15 kwh/(m2*rok) zł brutto w przypadku lokali mieszkalnych w budynkach wielorodzinnych: EUco 40 kwh/(m2*rok) zł brutto; EUco 15 kwh/(m2*rok) zł brutto. dotacje na częściowe spłaty kapitału kredytów Część 1) BOCIAN Rozproszone, odnawialne źródła energii Część 2) Dopłaty na częściowe spłaty kapitału kredytów bankowych przeznaczonych na zakup i montaż kolektorów słonecznych dla osób fizycznych i wspólnot mieszkaniowych Tryb ciągły Tryb ciągły. W bankach, które zawarły umowę o współpracy z NFOŚiGW. przedsiębiorcy osoby fizyczne wspólnoty mieszkaniowe pożyczka dotacja na częściową spłatę kapitału kredytu bankowego Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Rekomendacja działań Monitoring

109 Programy międzydziedzinow e 3.4. System zielonych inwestycji (GIS Green Investment Scheme) Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Część 3) Program dla przedsięwzięć w zakresie odnawialnych źródeł energii i obiektów wysokosprawnej kogeneracji PROJEKT Część 4) Prosument linia dofinansowania z przeznaczeniem na zakup i montaż mikroinstalacji OZE PROJEKT Część 1) Zarządzanie energią w budynkach użyteczności publicznej. Część 2) Biogazownie rolnicze. Część 3) Elektrociepłownie i ciepłownie na biomasę Część 4) Budowa, rozbudowa i przebudowa sieci elektroenergetycznych w celu umożliwienia przyłączenia źródeł wytwórczych energetyki wiatrowej (OZE). Część 5) Zarządzanie energią w budynkach wybranych podmiotów sektora finansów publicznych Część 6) SOWA Energooszczędne oświetlenie uliczne Część 7) GAZELA Niskoemisyjny transport miejski. Tryb konkursowy. W bankach, które zawarły umowę o współpracy z NFOŚiGW. Tryb ciągły Tryb konkursowy pomioty podejmujące realizację przedsięwzięć z zakresu odnawialnych źródeł energii i wysokosprawnej Kogeneracji osoby fizycznych wspólnoty mieszkaniowe jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki, OSP, uczelnie, SPZOZ, organizacje pozarządowe podmioty (osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne) podmioty (osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne) wytwórcy energii elektrycznej oraz operatorzy sieci i inne podmioty PAN państwowe instytucje kultury instytucje gospodarki budżetowej komendy państwowej straży pożarnej państwowe jednostki budżetowe (PJB gminy miejskie i spółki komunalne, inne podmioty świadczące usługi w zakresie lokalnego transportu miejskiego na podstawie umowy zawartej z gminą miejską pożyczka z możliwością umorzenia kredyt z dotacją do 100% kosztów kwalifikowanych zakupu instalacji OZE dotacja pożyczka 5.5. Edukacja ekologiczna Programy, szkolenia w zakresie aktywnej edukacji ekologicznej oraz kampanie informacyjno-edukacyjne, rozwój bazy służącej edukacji ekologicznej, realizacja filmów, cyklicznych programów telewizyjnych i radiowych. Nabór wniosków odbywa się w trybie konkursowym, w formie konkursów tematycznych podmioty podejmujące realizację przedsięwzięć ekologicznych redakcje gazet i czasopism jednostki sektora finansów publicznych lub organizacje pozarządowe Dotacja Przekazanie środków dla PJB (państwowe jednostki budżetowe). Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Rekomendacja działań Monitoring

110 Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Współfinansowanie LIFE+ Przedsięwzięcia krajowe i międzynarodowe w zakresie realizowanym na terytorium RP, które przyczyniają się do osiągnięcia celów Instrumentu Finansowego LIFE+, w ramach: komponentu I Przyroda i Różnorodność biologiczna; komponentu II Polityka i zarządzanie w zakresie środowiska; komponentu III Informacja i komunikacja Wsparcie przedsiębiorców w zakresie niskoemisyjnej i zasobooszczędnej gospodarki Część 1) Audyt energetyczny/elektroenergetyczny przedsiębiorstwa. Część 2) Zwiększenie efektywności energetycznej. Część 3) E-KUMULATOR Ekologiczny Akumulator dla Przemysłu Gekon Generator Koncepcji Ekologicznych Przeprowadzenie badań naukowych, prac rozwojowych oraz wdrożenie powstałych w ich wyniku innowacyjnych technologii proekologicznych. Terminy składania wniosków będą każdorazowo określane przez NFOŚiGW w oparciu o terminy wniosków do LIFE+ tryb konkursowy tryb konkursowy osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej przedsiębiorcy przedsiębiorcy konsorcjum naukowe Dotacja Przekazanie środków dla PJB (państwowe jednostki budżetowe) dotacja do 70% kosztów kwalifikowanych pożyczka do 75% kosztów kwalifikowanych Dotacja Źródło: Opracowanie własne na podstawie NFOŚiGW Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Rekomendacja działań Monitoring

111 Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Zakrzówek na lata Fundusze i programy finansowane z budżetu Unii Europejskiej Niniejszy dokument rekomenduje projekty infrastrukturalne oraz miękkie bezpośrednio ukierunkowane na Unijną Politykę klimatyczno-energetyczną znajdującą silne odzwierciedlenie w założeniach funduszy Ram Strategicznych (EFRR, EFS, FS, EFRROW i EFMR) w latach Mocniejszy akcent w alokacji środków w porównaniu do poprzedniego okresu programowania uzyska obszar dotyczący przechodzenia na gospodarkę niskoemisyjną. Efekt ten można osiągnąć poprzez dywersyfikację zarówno źródeł energii (opartych obecnie na węglu) jak i kierunków dostaw (dominująca rola rynku wschodniego). Wsparcie finansowe na rozwój proekologiczny oraz bezpieczeństwo energetyczne samorządów lokalnych jest możliwe z: Program Infrastruktura i Środowisko Program realizuje duże inwestycje infrastrukturalne w zakresie ochrony środowiska, transportu, energetyki, kultury i dziedzictwa narodowego, ochrony zdrowia oraz szkolnictwa wyższego. Regionalny Program Operacyjny na lata Szczegółową analizę nowego okresu programowania ukierunkowanego na cele niniejszego projektu przedstawia poniższa tabela. Uzasadnienie potrzeby realizacji poszczególnych Osi Priorytetowych zawarte w tabeli powinno być przeanalizowane z władzami lokalnymi tak, aby wszystkie zaistniałe problemy w gminie prawidłowo przyporządkować do konkursów ogłaszanych w latach Diagnoza obszaru Inwentaryzacja Rekomendacja działań Monitoring