Przedmowa. Robert Oktaba. Warszawa, marzec 2013 r.

Transkrypt

1 Przedmowa Niniejsze opracowanie powstało przede wszystkim z myślą o studentach wydziałów prawa i administracji. Może okazać się pomocne także studentom innych kierunków studiów, jak np. stosunków międzynarodowych, zarządzania czy ekonomii. Publikacja przedstawia w usystematyzowanej i czytelnej formie wybrane pojęcia z zakresu międzynarodowych stosunków gospodarczych, ale także tematycznie zbliżonych dziedzin, w szczególności organizacji międzynarodowych oraz z zakresu prawa celnego, finansowego czy handlowego. Publikacja zawiera tekst Porozumienia ustanawiającego Światową Organizację Handlu wraz z załącznikami. Główną przesłanką wyboru formy podręcznika, mini-leksykonu dla podjętej problematyki międzynarodowych stosunków gospodarczych, jest umożliwienie czytelnikowi szybkiego dostępu do zwartej informacji zaprezentowanej w porządku alfabetycznym. Tym samym, przez proste poznanie zachęcić do pogłębienia wiedzy korzystając z obecnych na rynku publikacji opisujących tematykę międzynarodowych stosunków gospodarczych. Warszawa, marzec 2013 r. Robert Oktaba

2

3 A Acquis communautaire Całokształt dorobku prawnego Wspólnoty Europejskiej, który jest tworzony poprzez traktaty tzw. prawo pierwotne oraz za sprawą instytucji Unii Europejskiej tzw. prawo wtórne. Prawo pierwotne to przede wszystkim traktaty założycielskie i akcesyjne, natomiast prawo wtórne stanowią rozporządzenia, dyrektywy, decyzje, zalecenia i opinie a także orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Wspólnoty Europejskiej oraz inne akty organów Unii Europejskiej. Prawo wtórne musi być zgodne z prawem pierwotnym. Acquis communautaire przyjmowane jest przez każde państwo przystępujące do Unii Europejskiej. Administracja celna Rodzaj administracji rządowej powołanej do wymiaru i poboru należności celnych oraz podatkowych tj. podatku VAT importowego, podatku od gier, podatku akcyzowego (wynikającego z obrotu krajowego, wewnątrzwspólnotowego oraz z państwami niewspólnotowymi). Administracja celna ma charakter dwuinstancyjny: organem celnym pierwszej instancji jest naczelnik urzędu celnego natomiast organem drugiej instancji jest dyrektor izby celnej co do zasady odwoławczy od rozstrzygnięć (decyzji) wydawanych przez naczelnika urzędu celnego. Przykładowo w Polsce należności celne i podatkowe pobrane przez administrację celną w 2011 r. wyniosły ponad 86 mld zł, tj. ok. 1/3 dochodów budżetu państwa. Administracja podatkowa Rodzaj administracji rządowej powołanej do wymiaru i poboru podatków stanowiących dochód budżetu państwa. Administracja podatkowa ma charakter dwuinstancyjny: organem podatkowym pierwszej instancji jest naczelnik urzędu skarbowego natomiast organem drugiej instancji jest dyrektor izby skarbowej co do zasady organ odwoławczy od decyzji naczelnika urzędu skarbowego. Dodatkowo w ramach administracji podatkowej rządowej, funkcjonują tzw. wyspecjalizowane urzędy skarbowe, których właściwość obejmuje niektóre kate- 7

4 gorie podatników (tzw. dużych podatników) np. banki, zakłady ubezpieczeń, podatkowe grupy kapitałowe, spółki akcyjne osiągające roczny przychód netto nie mniejszy niż równowartość 5 mln euro. Są to organy pierwszej instancji. W zakresie administracji podatkowej samorządowej organem pierwszej instancji jest wójt, burmistrz lub prezydent a także starosta i marszałek województwa, natomiast organem drugiej instancji, odwoławczym jest w tym przypadku Samorządowe Kolegium Odwoławcze. Ad valorem Świadczenie pieniężne wyrażane w procencie od wartości danego dobra, pobierane przez państwo lub jednostkę samorządu terytorialnego jako cło lub podatek. Afrykański Fundusz Rozwoju African Development Bank Group, AFDB, organizacja międzynarodowa z siedzibą w Abidżanie (Wybrzeże Kości Słoniowej). Głównym celem działalności jest finansowanie: rozwoju gospodarczego i społecznego państw afrykańskich a także ponadnarodowych projektów inwestycyjnych, związanych m.in. z poszukiwaniami bogactw naturalnych, rozwojem transportu, przemysłu, budownictwa, handlu i rolnictwa. Obejmuje 53 państwa afrykańskie i 24 z innych kontynentów. Struktura AFDB ma charakter typowy dla organizacji międzynarodowych tj. Rada Gubernatorów, Rada Dyrektorów, Prezes. Agent celny Osoba zawodowo zajmująca się reprezentacją przedsiębiorców przed organami celnymi i podatkowymi w zakresie spraw związanych z międzynarodowym obrotem towarowym, pełnomocnik strony w sprawach ceł, podatku akcyzowego, podatku VAT importowego, zgłoszeń statystycznych Intrastat a także w zakresie procedur celnych. Akcyza Podatek pośredni, przerzucalny, jednofazowy, konsumpcyjny, selektywny tzn. że w zakresie przedmiotowym opodatkowane akcyzą są 8

5 wyroby wskazane przez ustawodawcę, natomiast w zakresie podmiotowym podatnikami są producenci oraz importerzy wyrobów akcyzowych. Akcyza klasyfikowana jest również jako środek parataryfowy. Akt prawny Stanowi rezultat możliwości tworzenia prawa przez właściwy organ państwowy: konstytucja, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia, dyrektywy oraz decyzje Unii Europejskiej, ustawy, rozporządzenia, akty prawa miejscowego. Akumulacja Gromadzenie części dochodu narodowego, które są przeznaczane następnie na inwestycje, zakup środków trwałych. Gromadzenie środków pieniężnych oraz innych wartości (np. papiery wartościowe) przeznaczanych na rozwój działalności gospodarczej. Alians strategiczny Połączenie współpracy i konkurencji w określonej grupie przedsiębiorstw dostarczających gamę produktów częściowo komplementarnych. Analiza SWOT Kategoria analizy polegająca na dokonaniu oceny mocnych i słabych stron przedsiębiorstwa w perspektywie jego szans i zagrożeń na rynku. Analiza SWOT odnosi się najczęściej do zasobów rzeczowych, finansowych, ludzkich a także efektywności w zakresie produkcji, dystrybucji i sprzedaży. Antydumping Przeciwdziałanie dumpingowi, oznacza sprzedaż wyrobów za granicą poniżej ceny obowiązującej w kraju producenta lub poniżej kosztów produkcji. Aprecjacja Wzrost wartości waluty krajowej w stosunku do waluty obcej w wyniku działania sił rynkowych. 9

6 ASEAN Association of South East Asian Nations. Stowarzyszenie Krajów Azji Południowo-Wschodniej, organizacja o charakterze politycznym i gospodarczym, której celem jest współpraca na rzecz rozwoju gospodarczego, społecznego i kulturalnego a także stabilizacji w regionie. Atak spekulacyjny Znaczny odpływ kapitału, którego celem może być próba wymuszenia zmian w polityce gospodarczej danego państwa.