Zofia Nałkowska ( ) była uznaną pisarką, córką uczonego geografa, Wacława Nałkowskiego; ma na swoim koncie ponad

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Zofia Nałkowska ( ) była uznaną pisarką, córką uczonego geografa, Wacława Nałkowskiego; ma na swoim koncie ponad"

Michał Piotrowski
7 lat temu
Przeglądów:

1 "Ludzie ludziom zgotowali ten los" - "Medaliony" Nałkowskiej Zofia Nałkowska ( ) była uznaną pisarką, córką uczonego geografa, Wacława Nałkowskiego; ma na swoim koncie ponad dwadzieścia tomów powieści, dramaty, pisała także teksty o charakterze publicystycznym; była wieloletnią działaczką Związku Literatów Polskich i Pen Clubu; po wojnie pracowała w Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce; efektem szeregu rozmów ze świadkami i uczestnikami tych tragicznych wydarzeń jest tom opowiadań - filmy edukacyjne on-line Strona 1/12

2 zatytułowany Medaliony; opowiadania mają charakter dokumentalny i reportażowy; tytuł kojarz się z nagrobnymi medalionami, czyli małymi zdjęciami osób zmarłych, które umieszcza się na grobie; w utworach tych prezentuje pisarka portrety tych, którzy zginęli w czasie wojny w obozach zagłady i innych miejscach kaźni; czytając Medaliony, trzeba koniecznie zwrócić uwagę na motto poprzedzające cały cykl: Ludzie ludziom zgotowali ten los w czasie wojny człowiek był dla drugiego człowieka źródłem zła i przysporzył mu niewyobrażalnych cierpień - wniosek o charakterze ogólnym; do ostatniego utworu cyklu pt. Dorośli i dzieci w Oświęcimiu; różni się ono od pozostałych charakterem narracji; - filmy edukacyjne on-line Strona 2/12

3 autorka pozwala sobie w nim na osobisty komentarz i tłumaczy, w jaki sposób można zrozumieć fenomen Oświęcimia (jeżeli jest to oczywiście w ogóle możliwe); ludźmi byli oprawcy, ludźmi były też ofiary; jak to możliwe, że w obrębie kultury europejskiej, w XX wieku była możliwa taka zbrodnia?; powstaniu obozów koncentracyjnych przyświecały dwa cele: ekonomiczny i polityczny; chodziło o uwolnienie pewnych terenów od rdzennej ludności w celu stworzenia przestrzeni życiowej dla Niemców i szerzenia - filmy edukacyjne on-line Strona 3/12

4 ideologii nazistowskiej (cel polityczny); miało się to odbyć bez zbędnych kosztów, a wręcz być źródłem zysku (cel ekonomiczny); obóz koncentracyjny w Oświęcimiu miał być sprawnie funkcjonującym przedsiębiorstwem, które przynosiło określone zyski; oprawcy też byli ludźmi, narratorka stwierdza: robili to, choć robić tego nie musieli; jeden z SS- manów (August Glass) bił w nerki więźniów tak, żeby nie zostawić śladu, śmierć następowała po trzech dniach, inny stawiał stopę na gardle człowieka i - filmy edukacyjne on-line Strona 4/12

5 dusił; decydował o tym system wychowania funkcjonujący w Hitlerjugend (młodzież hitlerowska), były to często kursy sadyzmu i okrucieństwa; członkowie partii nazistowskiej (NSDAP) byli ślepo wierni rozkazom naczelnego wodza i jego popleczników (był to częsty sposób obrony nazistów w czasie trwania procesu norymberskiego); szeregi SS zasilały często szumowiny społeczne, mordercy, złodzieje i sutenerzy, pielęgnowano ich wrodzone patologiczne instynkty ze szczególną pieczą; - filmy edukacyjne on-line Strona 5/12

6 wojna jest zawsze czasem moralnego rozprężenia, zawiesza obwiązujące normy moralne; całe zło, tkwiące w podświadomości człowieka, może się wtedy ujawnić, bowiem nie grozi za to żadna sankcja ludźmi byli także ci, którzy swoją heroiczną postawą, nawet w nieludzkim świecie, starali się przyjść z pomocą potrzebującym i cierpiącym; były to ofiary, które same śmiertelnie zagrożone, ratowały jeszcze życie innych; doktor Grabczyński z Krakowa przeobraził oświęcimski blok 22 w prawdziwy szpital; ratował w nim od śmierci w komorze gazowej chorych więźniów; inny lekarz ukrył dwóch chłopców, którzy uciekli przed zagazowaniem; ryzykował własnym życiem, aby ocalić życie innego człowieka; to - filmy edukacyjne on-line Strona 6/12

7 postawy, które zasługują na ogromny szacunek i podziw; to nieprawda, że w czasie wojny ludzie postępowali wyłącznie nieludzko; byli tacy, którzy potrafili zachować godność w obliczu apokalipsy Jarosław Iwaszkiewicz, komentując zbiór opowiadań Nałkowskiej z cyklu Medaliony, napisał, że jest to głos, który można streścić w jednym słowie: oskarżam; chodzi o oskarżenie ideologii nazistowskiej źródła zła i cierpienia zadanego ludziom; bohaterem opowiadania pt. Profesor Spanner jest młody gdańszczanin, maturzysta, w czasie wojny pracownik Instytutu Anatomicznego w Gdańsku; jego szefem był profesor Spanner; wspomniany bohater brał udział w preparacji ludzkich zwłok i wyrobie - filmy edukacyjne on-line Strona 7/12

8 mydła z ludzkiego tłuszczu; o wiele bardziej przerażający jest sposób, w jaki o tym opowiada w czasie wizji lokalnej; mówi w sposób rzeczowy, beznamiętny, nie zdradzając żadnych uczuć; w pewnym momencie stwierdza: Niemcy potrafią zrobić coś z niczego; w tym przypadku coś to mydło, natomiast nic to ciało ludzkie; jeżeli szukamy w Medalionach świadectwa moralnej degradacji człowieka w czasie wojny, to ta wypowiedź nie domaga się komentarza w opowiadaniu Przy torze kolejowym sytuacja jest zupełnie inna; Żydówka uciekła z pociągu jadącego do obozu koncentracyjnego; - filmy edukacyjne on-line Strona 8/12

9 w czasie ucieczki została postrzelona w kolano, nie może dalej uciekać; jest skazana na łaskę okolicznych mieszkańców; pojawia się również młody człowiek, miejscowy frant, odmawia przyniesienia lekarstw, bojąc się konsekwencji (za pomoc Żydom w czasie wojny groziła śmierć); w decydującym momencie bierze rewolwer od jednego z policjantów i strzela do tej kobiety; wojna degraduje system moralny człowieka; w opowiadaniu Dno więźniarki skazane na karę bunkra (miejsce odosobnienia ciemne i wilgotne), pozbawione - filmy edukacyjne on-line Strona 9/12

10 pożywienia, jadły ludzkie mięso tych, którzy zmarły w Medalionach znajdziemy też fragmenty mówiące o heroizmie ludzkich postaw; Greczynki wypędzone z obozu na wizę, czyli łąkę, choć są słabe i chore, śpiewają pełnym głosem hebrajski hymn; wiedzą, że umrą, jednak w obliczu śmierci potrafiły się zjednoczyć we wspólnym cierpieniu; opowiadanie pt. Człowiek jest mocny prezentuje portret bohatera, który został zatrudniony przy zakopywaniu ciał pomordowanych; pewnego dnia zobaczył zwłoki żony i dzieci; chciał umrzeć, ale Niemcy stwierdzili: Człowiek - filmy edukacyjne on-line Strona 10/12

11 jest mocny, może jeszcze dobrze popracować; dla nich liczyła się tylko jego fizyczna siła; on jednak uciekł, znalazł w sobie dość siły, aby dalej żyć, nawet w obliczu tak dramatycznego wydarzenia, które stało się jego udziałem sposób narracji charakterystyczny dla opowiadań, całkowicie pozbawiony odautorskiego komentarza; ten sposób prezentacji faktów nosi nazwę narracji behawioralnej (bohaterowie charakteryzuję się sami poprzez to, co mówią i jak mówią); prezentowane fakty są całkowicie zgodne z rzeczywistością historyczną i pozbawione elementu fikcji literackiej; są to - filmy edukacyjne on-line Strona 11/12

12 Powered by TCPDF ( Ściąga eksperta najważniejsze wyróżniki paraliteratury, czyli literatury faktu - filmy edukacyjne on-line Strona 12/12

Podobne dokumenty

Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Zofia Nałkowska. Medaliony

Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Zofia Nałkowska Medaliony Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl Wszelkie prawa zastrzeżone.