LEGENDA: WITAMY W KOSZYCACH

Transkrypt

1

2 LEGENDA: DWORZEC KOLEJOWY DWORZEC AUTOBUSOWY CENTRUM INFORMACYJNE PARKING POCZTA APTEKA BANKOMAT KANTOR PRZECHOWALNIA BAGAŻU TOALETY KIERUNEK LOTNISKA HOTELE **** HOTELE *** WITAMY W KOSZYCACH Witamy w Koszycach Szanowny HOTELE Gościu ** spróbuj czegoś nowego, czego dotychczas nie znałeś. Odwiedź miejsce, gdzie Zachód styka się ze Wschodem, zaś historia i ludzkie losy splatają się z teraźniejszością. Wspólnie z nami odkryj Koszyce wyjątkową metropolię w Europie Środkowej, PENSJONATY Europejską Stolicę *** Kultury 2013! Koszyce to miejsce, gdzie co roku odbywa się najstarszy w Europie maraton; znajduje się tu największy na Słowacji miejski zespół zabytkowy, największy i najbardziej znaczący w Europie złoty skarb, jednak przede wszystkim jest to miejsce, gdzie używa się życia i gdzie się je smakuje. Warto przyjechać tu w piątkowy wieczór, kiedy mieszkańcy spacerują po ulicach i bawią się w barach na Starym Mieście, aby w kawiarnianym ogródku delektować się kawą lub koktailem o nazwie Koszyckie złoto, zwiedzić Muzeum Wschodniosłowackie (Východoslovenské múzeum) i podziwiać złoty skarb (skrycie zazdroszcząc, że nie Ty go odkryłeś), zatrzymać się w przypominającym tropiki Uniwersyteckim Ogrodzie Botanicznym albo po prostu chodzić po uliczkach PENSJONATY i siąść w restauracji ** lub barze przy kieliszku wspaniałego słowackiego wina i miejscowych smakołykach. Jeśli potrzebujesz rady, gdzie zrobić zakupy, zjeść, wypocząć i bawić się, gdzie znaleźć wyjątkowe zakątki pełne historii i kultury lub miejsca dobre do uprawiania sportu czy wycieczek, znajdziesz ją właśnie tutaj w naszym przewodniku. Opisano tu prawie wszystko co w Koszycach warto zobaczyć, przeżyć i doświadczyć wszystkimi zmysłami. Pamiętaj! Informacje PENSJONATY * o aktualnych imprezach i ofertach rezerwacji można znaleźć na ofi cjalnym portalu dla zwiedzających Cieszymy się, że możemy przywitać Państwa w mieście, które kochamy. Życzymy udanego pobytu w Koszycach! MUDr. Richard Raši burmistrz Koszyc KEMPING

3 Treść 2 Odkryj koszyce Koszyce na mapie Europy i Europejska Stolica Kultury 2013 oraz lista miejsc, których nie można pominąć. 6 Zabytki i zwiedzanie miasta Tradycyjne i tematyczne zwiedzanie miasta z przewodnikiem, samodzielne zwiedzanie oraz wskazówki PhDr. Róberta Polláka dyrektora Muzeum Wschodniosłowackiego w Koszycach, będące wprowadzeniem do dawnych i współczesnych dziejów miasta oraz do legend z nim związanych. 18 Muzea i atrakcje Lista największych atrakcji, które czekają na zwiedzających w Koszycach: począwszy od największych muzeów, a skończywszy na ZOO, Uniwersyteckim Ogrodzie Botanicznym czy locie balonem nad Koszycami. 24 Kultura i sztuka Europejska Stolica Kultury 2013 siedziba kultury, sztuki, miasto galerii, wybitnych postaci, kreatywności, stref kultury i sztuki oczami Vladimíra Beskida dyrektora artystycznego projektu Koszyce Miasto na wszystkie pory roku Najbardziej interesujące imprezy odbywające się w mieście, które o każdej porze roku ma wiele do zaoferowania oraz programy, które mogą zainspirować sposób spędzania czasu w Koszycach wraz ze wskazówkami MUDr. Richarda Rašiego burmistrza Koszyc. 34 Dla rodzin z dziećmi Wspaniałe atrakcje, kilkuhekratowe ZOO, pomieszczenia i teren Uniwersyteckiego Ogrodu Botanicznego, działania i imprezy adresowane do rodzin z dziećmi są w Koszycach sprawą oczywistą. Roman Sorger założyciel krainy Haliganda doradzi Państwu, jak z nich skorzystać. 40 Sport Od niepamiętnych czasów sport towarzyszył miastu. Jeżeli jesteś amatorem sportu lub zapalonym fanem hokeja, w Koszycach znajdziesz coś dla siebie. Swoimi wskazówkami podzieli się z Państwem Peter Bartoš z mistrzowskiego klubu hokejowego HC Koszyce. 42 Przyjemności Pozwól się rozpieszczać najlepsze zakwaterowanie, łaźnie miejskie, kawa, czekolada, jedzenie, biżuteria, fi rmowe ciuchy i miejsca, w których należy się pokazać. 44 Smaczne Koszyce Różnego typu restauracje, miejscowa kuchnia, wskazówki, festiwale jedzenia i wina, targi, najlepszy jadłospis, zdrowe jedzenie to wszystko również z punktu widzenia Petera Škripka, wytrawnego sommeliera i smakosza. 50 Szał zakupów Kupuj, jak byś był Koszyczaninem detaliczne i hurtowe zakupy do utraty tchu... Kupuj w Koszycach. 52 Życie nocą Wybierz miejsce zgodnie ze swoim nastrojem i stylem życia, przyjedź do Koszyc na najbardziej interesujące imprezy i bądź z nami w kontakcie, abyśmy mogli dostarczyć Ci rozrywki. 56 Zakwaterowanie Koszyce oferują komfort dla każdego. Począwszy od czterogwiazdkowych hoteli, poprzez niewielkie rodzinne hotele i pensjonaty, skończywszy na hostelach lub kampingach. Swój punkt widzenia zaprezentuje Państwu Marián Miškov, właściciel hotelu Bankov najstarszego hotelu na Słowacji. 58 Brama na wschód Słowacji Spędź więcej czasu w regionie wschodniej Słowacji i odkryj unikatowe w skali światowej, wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO, parki narodowe i winnice tokajskie, które zaopatrywały w wino puttonowe nawet królów Francji. Więcej o winnicy rodzinnej w regionie Tokaj opowie Michaela Macíková. 61 Rady na weekend Pozwól się zainspirować, a spędzisz weekend pełen przeżyć, dopasowany do Twoich preferencji. 62 Praktyczne informacje i mapa Najważniejsze miejsca i kontakty, gdzie można uzyskać wskazówki i informacje na temat aktualnych wydarzeń w mieście. Informacje podane w niniejszej broszurze, będące własnością miejskiej organizacji turystycznej KOŠICE Turizmus, obowiązywały w czasie przygotowywania tej broszury i mogły ulec zmianie. W przypadku zaistnienia jakichkolwiek wątpliwości i zmian prosimy o kontakt pod adresem info@visitkosice.eu. Wydała: Narodowe Centrum Turystyki Słowackiej (Slovenská agentúra pre cestovný ruch), Bratysława ( / we współpracy z KOŠICE Turizmus ( kwiecień 2011 r. Fotografie: Pavel Smejkal, Martin Vysoký, Aleš Marenčík, Štefan Olšavský, Attila Tőrok, Slavomír Szabó, Jonáš Verešpej, Alexander Jiroušek, Robert Buga, Chilly art photo. 1

4 Odkryj Koszyce Koszyce na mapie Koszyce to metropolia wschodniej Słowacji. Dzięki położeniu w centrum wschodniego regionu kraju jest wspaniałą bazą wypadową wycieczek po okolicy. Dotarcie do Koszyc jest łatwe, bowiem posiadają one własne międzynarodowe lotnisko. Można tu także dojechać pociągiem wykorzystując bezpośrednie połączenie ze wszystkich metropolii Europy Środkowej, są również połączone z głównymi szlakami ruchu drogowego i autostradami. Bez problemu można się także poruszać po ścisłym centrum miasta. SAMOLOTEM Międzynarodowe lotnisko Koszyce znajduje się w odległości zaledwie 6 km na południe od centrum miasta. Ma codzienne połączenie lotnicze ze stolicą Słowacji Bratysławą. Dzięki regularnym międzynarodowym połączeniom lotniczym można obecnie dotrzeć do Koszyc bezpośrednio z Pragi lub Wiednia. Ferihegy lotnisko w Budapeszcie znajduje się w odległości 3 godzin jazdy samochodem z Koszyc. Do dyspozycji jest również regularny transfer autobusowy na trasie lotnisko w Budapeszcie Koszyce kursujący 5 razy dziennie. Rezerwacje: (0) Lotnisko w Koszycach przez całą dobę obsługuje loty lotniczego ruchu ogólnego (tzw. general aviation) dla samolotów prywatnych i komercyjnych. Bliższe informacje o wszystkich lotach znajdą Państwo na Przez 24 godziny na dobę do dyspozycji podróżnych jest również infolinia lotniska +421 (0) Lotnisko połączone jest z centrum miasta, głównym dworcem kolejowym i autobusowym za pośrednictwem linii autobusowej komunikacji miejskiej (autobus nr 23) kursującym co godzinę. Przejazd do centrum trwa około 15 minut. Do śródmieścia można również dojechać taksówką (kontakty znajdują się na str. 62). A Kúty Malacky BRATISLAVSKÝ KRAJ Pezinok TRNAVA Moravské Lieskové Nové Mesto nad Váhom TRNAVSKÝ KRAJ Sereď Hlohovec NITRA POCIĄGIEM Połączenia kolejowe z Wiednia, Bratysławy i Pragi prowadzą bezpośrednio do centrum Koszyc. Wygodna podróż z Pragi w pociągu EC/IC trwa 8 godzin, z Bratysławy niecałe 5 godzin. Nocną podróż można odbyć w wagonach sypialnych bądź z miejscami do leżenia (kuszetki) ewentualnie pociągiem samochodowym. Dzięki porannemu i popołudniowemu bezpośredniemu połączeniu trwającemu około 3,5 godziny Koszyce mają także połączenie kolejowe z Budapesztem. Istnieje również bezpośrednie połączenie z Kijowem. Więcej informacji znajdą Państwo na lub na infolinii pod numerem +421 (0) CZ Púchov Dubnica nad Váhom TRENČIANSKY KRAJ TRENČÍN Partizánske Topoľčany Zlaté Moravce Bytča Považská Bystrica Prievidza Čadca Kysucké Nové Mesto Žiar nad Hronom Martin Banská Štiavnica ŽILINA ŽILINSKÝ KRAJ Ružomberok Zvolen Dolný Kubín BANSKÁ BYSTRICA PL Liptovský Mikuláš Brezno Lučenec Tiso BANSKOBYSTRICK KRAJ BRATISLAVA Dunajská Streda Šaľa Nové Zámky Kolárovo NITRIANSKY KRAJ Levice Šahy Veľký Krtíš H 2 Komárno

5 AUTOBUSEM Koszyce posiadają bezpośrednie połączenie autobusowe z wieloma europejskimi metropoliami: Paryżem, Rotterdamem, Bruskselą, Londynem, Frankfurtem, Berlinem, Monachium, Zürichem, Genewą, Rzymem, Florencją, Wenecją, Pragą i Wiedniem. Między Koszycami a Bratysławą autobusy kursują kilka razy dziennie. Więcej informacji znajdą Państwo na lub na infolinii +421 (0) SAMOCHODEM Dzięki położeniu miasta na skrzyżowaniu trasy północ południe z Polski na Węgry oraz zachód wschód z Bratysławy/Pragi na Ukrainę można łatwo dotrzeć do Koszyc z każdego kierunku. Z Bratysławy do Koszyc prowadzi droga międzynarodowa E50, będąca prawie w całości autostradą. Z Budapesztu można dojechać autostradą i drogą ekspresową E71/E79. Obwodnica Koszyc połączona jest ze wszystkimi drogami prowadzącymi do miasta; można z niej zjechać do centrum i zaparkować tam bez problemów. Miejsca parkingowe wyznaczone są bezpośrednio przy ulicach; można też skorzystać z ogrodzonych parkingów. Parkowanie w centrum jest płatne (więcej informacji o parkowaniu znajdą Państwo na str. 63). Planowanie podróży Koszyce mają bardzo rozbudowaną sieć komunikacji miejskiej. W sytuacji, gdybyście potrzebowali Państwo pomocy, w Centrum Obsługi Turystów w Koszycach (Návštevnícke centre Košice) przy ul. Hlavnej 59, pod miejscowym numerem telefonu +421 (0) lub pod adresem visit@visitkosice.eu chętnie udzielimy Państwu rad i wskazówek. Równie chętnie opracujemy indywidualny plan pobytu i doradzimy, dokąd warto się udać. Będąc w mieście Poruszanie się po zabytkowym centrum Koszyc jest łatwe. Jeżeli chcecie Państwo zwiedzić je dokładniej, możecie skorzystać z komunikacji miejskiej. Informacje o trasach linii tramwajowych, trolejbusowych i autobusowych oraz o cenach biletów komunikacji miejskiej lub o wybranej trasie znajdą Państwo na lub Chętnie udzielimy Państwu porad w Centrum Obsługi Turystów w Koszycach pod numerem telefonu +421 (0) lub drogą elektroniczną na visit@visitkosice.eu. Stará Ľubovňa Bardejov Svidník Medzilaborce Važec Kežmarok Poprad Spišská Nová Ves Levoča Sabinov PREŠOVSKÝ KRAJ PREŠOV Humenné Snina Ubľa vec Revúca Rožňava KOŠICKÝ KRAJ KOŠICE Vranov nad Topľou Trebišov Michalovce UA Ý Rimavská Sobota 3

6 EUROPEJSKA STOLICA KULTURY Koszyce stoją u progu znaczących przemian związanych ze wzrostem znaczenia miasta na mapie Europy oraz koniecznością uporania się z własną przeszłością, naturalnym rozwojem oraz wyzwaniami XXI wieku. Miasto z silną wielokulturową tradycją z czasów monarchii austro-węgierskiej, w połowie ubiegłego wieku przeszło okres intensywnej industrializacji, która miała zasadniczy wpływ na społeczno-kulturalny profil Koszyc. Okres dyktatury komunistycznej i jej totalitarna urbanistyka stworzyła problemy typowe dla postradzieckich miast z betonowymi blokowiskami i zdeformowaną koncepcją przestrzeni publicznej. Koszyce jednak, dzięki swojej randze drugiego co do wielkości miasta w kraju, położeniu w pobliżu granicy strefy Schengen oraz znaczącej pozycji największego miasta w regionie karpackim (SK,PL,UA,HU,RO), mają znaczny potencjał, aby stać się jednym z europejskich centrów kultury. Projekt Koszyce INTERFACE 2013 przedstawia podstawowe założenia holistycznej koncepcji rozwoju miasta, która definiuje procesy i rolę kultury w życiu miasta. W projekcie ESK 2013 Koszyce skupiają się przede wszystkim na wspieraniu kreatywności, talentu, wiedzy, ożywieniu przestrzeni publicznej oraz aktywnym korzystaniu z niej mieszkańców miasta bowiem ich udział w procesach kulturalnych jest jedyną gwarancją powodzenia tej trudnej misji. Chcemy podkreślić tożsamość Koszyc jako leżącego na skrzyżowaniu kultur miasta z bogatą historią, należącego do Europy, które jednak jest przede wszystkim miastem swoich mieszkańców, gotowym odpowiedzieć na nowe wyzwania i rozwijać się, elastycznym i zdolnym do refleksji. W ten sposób chcemy potwierdzić europejski wymiar nie tylko geograficznie, ale przede wszystkim kulturalnie. Košice 2013, n.o. Kukučínova Košice Tel.: office@kosice2013.sk

7 Odkryj Koszyce Naj... z Koszyc Zapraszamy do Koszyc miasta pełnego temperamentu, kultury, ukrytych skarbów, kreatywności, ekumenizmu i możliwości uprawiania sportu. Każdy krok po Koszycach to krok po mieście z bogatą historią. Patrząc na pokryte patyną czasu fasady budynków w centrum miasta doświadczamy ich dziejów. Wchodząc do nich przenosimy się do współczesności i odczuwamy atmosferę tego, czym żyją obecnie gwarem kawiarni czy stylowych sklepów. Po przekroczeniu granic centrum miasta znajdujemy o wiele więcej, niż się spodziewaliśmy. Letnia sielanka nad jeziorem, jazda na łyżwach na lodowisku, gorączka zakupów w centrach handlowych, dzieła sztuki w prywatnej galerii dzieł Andy Warhola lub ciche spacery i przejażdżki rowerowe po trasach w parkach i w Parku Leśnym. Warto poddać się urokowi Koszyc, ich gorączkowości i zgiełkowi miasta będącego idealnym miejscem do spędzania długich weekendów. Dlaczego nie rozpocząć wizyty od zwiedzania miasta? Poznając je, przejdziemy śladami cesarzy, królów, prezydentów, papieża, artystów i pisarzy. Posmakujmy Koszyc na szlaku kulinarnym, wstąpmy do świata muzeów i galerii lub dołączmy do tłumu kibiców podczas imprez sportowych. Po dobrej kolacji możemy zrelaksować się w łaźni lub rzucić w wir nocnego życia. Chodźmy na koncert, do urokliwego teatru, potańczmy w miejscowych barach, obejrzyjmy w kinie dobry fi lm albo też usiądźmy przy lampce wspaniałego wina. Gdy skorzystamy już ze wszystkich atrakcji, jakie oferuje miasto, mamy jeszcze do dyspozycji region wschodniej Słowacji oferujący dalsze wrażenia, co sprawia, że chce się przedłużyć pobyt o kolejne dni. Chętnie doradzimy Państwu, gdzie warto podziwiać piękno krajobrazu lub dzieła ludzkich rąk. DŁUGIE WEEKENDY Nie ma znaczenia, czy jesteś osobą dorosłą, dzieckiem, fanem kultury lub sztuki kulinarnej, sportowcem, przedsiębiorcą lub seniorem w Koszycach każdy znajdzie coś dla siebie. Bez względu na porę roku można spędzić tu wspaniały weekend. Zapraszamy do Koszyc na weekendy kulturalne, sportowe lub kulinarne gwarantując, że pobyt będzie udany i pełen wrażeń. ATMOSFERA, ARCHITEKTURA I UKRYTE SKARBY Koszyce mają do zaoferowania o wiele więcej niż wspaniałą promenadę ulicę Główną (Hlavná ulica), obfi tującą w niezwykłe zabytki i atrakcje, do których zaliczamy jedną z położonych najbardziej na wschód w Europie gotyckich katedr, będącą zarazem największą na Słowacji Katedrę Św. Elżbiety (Dóm svätej Alžbety). Oprócz niej są tu jeszcze dwie inne katedry: katedra greckokatolicka i prawosławna, jak również świątynie 11 wyznań. Atmosferę wzbogacają boczne uliczki i podwórza kamienic w zabytkowym centrum, skrywające ekscytujące skarby. Wspaniale prezentują się budowle należące do wspólnoty żydowskiej obecny Dom Sztuki lub synagoga przy ul. Puszkina, na której ścianach znajduje się przekaz od członków licznej niegdyś wspólnoty żydowskiej. Nie sposób też pominąć zwiedzenia pozostałości po dawnych średniowiecznych miejskich murach obronnych Baszty Kata (Katová bašta), Dolnej bramy (Dolná brána), Baszty przy ul. Krmanovej oraz odrestaurowanych murów obronnych przy ul. Hradbovej. Godny uwagi jest również Pałac Jakaba (Jakabov palác), ul. Garncarska (Hrnčiarska ulica) uliczka rzemiosł (Ulička remesiel), Więzienie Miklusza (Miklušova väznica), skarby ul. Komeńskiego lub klasztor i kościół Dominikanów, gdzie w prezbiterium pod dywanem ukryto staroindyjskie symbole kultu w postaci swastyki (znak magiczny w postaci hakowatego krzyża). Miasto możemy poznawać także z bliska oglądając piękne balkony mieszczańskich kamienic, z których każda ma wyjątkowo pięknie zdobioną fasadę lub wyjątkową historię. Posągi (np. siedzący Sándor Márai przy ul. Zbrojnična lub Posąg maratończyka na Placu Maratonu Pokoju Námestie Maratónu mieru), plakiety i tablice pamiątkowe na fasadach domów upamiętniające wybitnych mieszkańców miasta lub po prostu zdumiewające swoim pięknem, możemy zaliczyć do dzieł sztuki. Koszycki odpowiednik słynnego cmentarza Recoleta w Argentynie cmentarz Rozália zaprasza do spaceru wśród kolejnych skarbów martwego miasta pięknych grobowców wybitnych mieszkańców. MIEJSKIE ATRAKCJE Największą dumą trzeciego co do wielkości w Europie pod względem obszaru Ogrodu Zoologicznego w Koszycach, dzielnicy Kavečany, jest hodowla dzikich koni Przewalskiego. Dużym przeżyciem jest karmienie zwierząt i obserwowanie majestatycznego niedźwiedzia brunatnego niedźwiedzim pięcioraczkom, które przyszły na świat w Koszycach, ZOO zawdzięcza wpis do Księgi Rekordów Guinessa. W lecie ZOO oferuje eventowy program Noc w ZOO nocny pobyt w obozie skautów dla dzieci. Uniwersytecki Ogród Botaniczny przy ul. Mánesovej, gdzie rośnie ponad 4000 gatunków roślin, jest największym pod względem obszaru ogrodem botanicznym na Słowacji. Szczególnie interesujące są wystawy czasowe żywych motyli tropikalnych, orchidei i kaktusów. Na liście letnich imprez, których nie sposób pominąć, jest też przejażdżka dziecięcą koleją w dolinie rzeki Čermeľ (Čermeľské údolie), ciągniętą przez najstarszą w Europie Środkowej działającą lokomotywę parową o imieniu Katka (Kasia), Wieża widokowa na wzgórzu Hradová, z której rozciąga się piękna panorama Koszyc, oraz degustacja oryginalnego koktajlu Koszyckie złoto. Koszyce żyją kulturą i sportem Miano Europejskiej Stolicy Kultury 2013 kusi by wziąć udział przynajmniej w jednej imprezie kulturalnej w Koszycach. W duchu tradycji przywita Państwa Teatr Państwowy w Koszycach (Štátne divadlo Košice) lub Państwowa Filharmonia w Koszycach (Štátna fi lharmónia Košice), natomiast w nietypowy sposób imprezy projektu Koszyce 2013 Koszary/Centrum Kultury (Kasárne/Kulturpark) lub Tabačka Kulturfabrik. Koszyce żyją także sportem. Dołączmy do tłumu kibiców hokeja w elektryzującej atmosferze STEEL ARÉNA, kibicujmy koszykarkom podczas meczu w Infi niti Aréna lub weźmy udział w najstarszym w Europie i drugim najstarszym maratonie świata znanym jako Międzynarodowy Maraton Pokoju. W kompleksie rekreacyjnym w dzielnicy Jazero znajduje się jeden z trzech czynnych na Słowacji wyciągów do nart wodnych; panuje w nim wspaniała atmosfera. 5

8 ZABYTKI I ZWIEDZANIE Jak zwiedzać miasto W ścisłym zabytkowym centrum znajdziemy obiekty, które już na pierwszy rzut oka przyciągają uwagę swoją okazałością oraz takie, które stoją ukryte w cieniu czekając na odkrycie. Jednak każdy znajdzie tu coś dla siebie. Historia, legendy, wspaniałe opowieści na każdym rogu coś interesującego takie są Koszyce, w których zakochasz się od pierwszego wejrzenia. PhDr. Róbert Pollák, dyrektor Muzeum Wschodniosłowackiego w Koszycach, udzieli Państwu rad i zdradzi tajemnicę, które zabytki w Koszycach lubi najbardziej. Każdy z nas ma swoje ulubione miasta, a w nich miejsca, do których chętnie powraca. Ponieważ Koszyce są moim rodzinnym miastem, to w małej metropolii, jak zazwyczaj przedstawiam je osobom, które ich jeszcze nie znają, mam wiele takich miejsc. Niemniej jednak moim faworytem jest ulica Główna (Hlavná ulica) i jej pobliskie okolice. Znajdźmy trochę czasu i usiądźmy o poranku w parku położonym wśród majestatycznych budowli katedry i teatru, które fascynują mnie od zawsze. Zwykle wyobrażam sobie w tym miejscu tłumy Koszyczan, spacerujących przed stuleciem po słynnej promenadzie i z całą pewnością dyskutujących o tym, co im i ich miastu przyniesie nowe stulecie. Porównajmy ich wyobrażenia ze swoją wiedzą i doświadczeniem. Na pewno będzie to bardzo pouczające. Gorąco polecam również kolejną atrakcję kawałek Turcji w Koszycach. Od teatru przejdźmy po ulicy Premonštrátskej obok Domu Lewockiego (Levočský dom) na teren Baszty Kata. Nie jest to ani meczet ani minaret, lecz wierna kopia architektury tureckiego miasta Tekirdag. Jeszcze bardziej wyjątkowe jest to, że wbudowano tu pochodzące z początku XVIII wieku, przywiezione do Koszyc w 1906 roku w 29 skrzyniach oryginalne części jadalni, ozdobione orientalną ornamentyką. Pięć zabytków, które polecam Katedra św. Elżbiety (Dóm svätej Alžbety) Kaplica św. Michała (Kaplnka sv. Michala) Teatr Państwowy (Štátne divadlo) Pałac Jakaba (Jakabov palác) Kompleks Baszty Kata (Katova bašta) i Rodošto, więzienie Miklusza (Miklušova väznica) i Mieszkanie Kata (Katov byt) Śladami wybitnych postaci posągi i tablice pamiątkowe Rodošto Sándor Márai Dom Gerstera (Gersterov dom) Aurel Stodola Kaplica św. Jana Niepomucena (Kaplnka sv. Jána Nepomuckého) Július Jakoby Najpiękniejsze parki miejskie Uniwersytecki Ogród Botaniczny (Botanická záhrada UPJŠ) Park przy śpiewającej fontannie Park Anička Park Miejski 6

9 Przespacerujmy się Koszycach i poznajmy piękno zabytków, które promieniuje z nich do dnia dzisiejszego. Osobom pragnącym dowiedzieć się więcej proponujemy, aby nie tylko oglądały fasady budowli, ale również poznawały związane z nimi historie i legendy. Wybierzmy się na atrakcyjne zwiedzanie lub spacer po mieście. ZORGANIZOWANE ZWIEDZANIE MIASTA Z PRZEWODNIKIEM Zwiedzanie miasta z przewodnikiem można rozpocząć w dowolnym momencie. Polecamy następujące wycieczki dwie z nich zaprowadzą nas do największych skarbów Koszyc. Pierwsza w zajmujący sposób przedstawi zabytki mieszczące się w kategorii Nie sposób pominąć, natomiast druga zdradzi legendy związane z Koszycami. Dla zainteresowanych bliższym poznawaniem najbardziej interesujących miejsc kultu przygotowano wycieczkę po najpiękniejszych budowlach sakralnych w Koszycach. Historię miasta przybliży wycieczka tematyczna Żydowskie Koszyce. Wycieczki można zarezerwować osobiście w Centrum Obsługi Turystów w Koszycach (Návštevnícke centrum Košice) lub za pośrednictwem portalu dla zwiedzających Trasy zwiedzania można układać dowolnie. Zwiedzanie rozpoczyna się zawsze przed budynkiem Centrum Obsługi Turystów w Koszycach (Návštevnícke centrum Košice) przy ul. Hlavnej 59. WĘDRÓWKI PO KOSZYCACH Kolejną interesującą okazją zwiedzania miasta są wędrówki, prowadzące częstokroć do miejsc zazwyczaj niedostępnych dla ogółu zwiedzających. Odbywają się w pierwszy weekend każdego miesiąca, co miesiąc poświęcone są innej tematyce i odbywają się po innej trasie. Każda wędrówka ma ciekawy temat przewodni dotyczący dawnych dziejów lub współczesności Koszyc. Prowadzone są w języku słowackim, węgierskim, angielskim oraz hiszpańskim. O porach wędrówek, przygotowywanych tematach i biletach wstępu można zasięgnąć informacji w Centrum Obsługi Turystów w Koszycach (Návštevnícke centrum Košice) lub na Miejsce rozpoczęcia zwiedzania znajduje się przed Państwową Biblioteką Naukową (Štátna vedecká knižnica) przy ul. Hlavnej 10. Popularne tematy wędrówek: Koszyce w czasach socjalizmu, / Symbole w Koszycach / Tajemnice bocznych uliczek / Kaplica św. Michała / Pożary w Koszycach / Żydzi w Koszycach / Secesyjne Koszyce / Podziemia Koszyc / Katedra Św. Elżbiety / Sławne sale Koszyc. Kościół i klasztor dominikanów. NIETYPOWE ZWIEDZANIE Oprócz typowych wycieczek i wędrówek istnieje możliwość zaplanowania indywidualnej trasy zwiedzania. Zapraszamy do Centrum Obsługi Turystów w Koszycach, gdzie z listy zabytków można wybrać te, które interesują nas najbardziej i przygotować indywidualną trasę ulicami Koszyc. Dla smakoszy przygotowaliśmy również szlak kulinarny, który pozwala poznać Koszyce poprzez smakołyki i specjalności. Przygotowano też wycieczki pt. Średniowieczne Koszyce, jak również popularną wędrówkę Śladami Sándora Márai. Poznaj bliżej Koszyce miasto, które pobudzi wszystkie Twoje zmysły. 7

10 ZABYTKI I ZWIEDZANIE Najpiękniejsze skarby Koszyc Odkryjmy fascynujące skarby Koszyc osnutego legendami miasta o niespokojnych losach. Udajmy się do miejsc tętniących życiem już od dnia założenia miasta, poznajmy sławnego Słowaka, patronkę miasta, miejsce, gdzie ogłoszono program rządu odrodzonej Czechosłowacji, tzw. program koszycki, zwiedźmy miejscową rozgłośnię radiową, teatr w kształcie harfy oraz rzeźbę dziękczynną za przeżycie. Podczas tej wycieczki nie zabraknie zachwytów. Informacje o wycieczce: Zwiedzanie rozpczyna się przed Centrum Obsługi Turystów w Koszycach (Návštevnícke centrum Košice) przy ul. Hlavnej 59. Czas zwiedzania wynosi około 1,5 godziny. Oprowadzać będzie Państwa doświadczony przewodnik mówiący w wybranym języku. 1. Brama Dolna (Dolná brána) Brama Dolna to nazwa całego kompleksu podziemnego muzeum będącego dawnym wejściem do miasta wraz z pozostałościami murów miejskich, które powstały w II połowie XIII w. Odkryto je podczas renowacji ul. Głównej w 1996 r. Obecnie kompleks ten, dzięki wyjątkowej atmosferze, jest miejscem wystaw, przyjęć, różnych imprez, m.in. tradycyjnych wrześniowych obchodów Koszyckiego Święta Wina (Košické slávností vína). 4. Herb miasta Po wyjściu z Galerii Wschodniosłowackiej kierujemy się do małego parku, w jego południowej części umieszczono odlew z brązu obecnego herbu Koszyc. U dołu, z lewej strony można zobaczyć dawny, pochodzący z 1369 r. herb, z którym wiąże się jeden z najstarszych tego typu w Europie dokument królewski. Mowa o dokumencie poświadczającym przyznanie miastu herbu przez króla Ludwika Węgierskiego w 1369 r. jako pierwszemu miastu w Europie. 2. Dom Gerstera (Gersterov dom) Być może nazwisko tego Koszyczanina wielu osobom z niczym się nie kojarzy, ale nazwy jego dzieł znamy wszyscy z lekcji geografi i. Niedaleko od wyjścia z podziemnego muzeum poznamy genialnego koszyckiego inżyniera Bélę Gerstera projektanta znanych na całym świecie kanałów i linii kolejowych, m. in. Kanału Korynckiego i Panamskiego. 3. Dom Komitatu (Župný dom) Jednym z symboli Koszyc są herby umieszczane na fasadach pałaców. Herb dawnej jednostki administracyjnej komitatu Abaúj-Torna z 1558 r. zdobi Dom Komitatu, który od 1779 r. służył jako centrum administracyjne. Obecnie siedziba Galerii Wschodniosłowackiej, oprócz pomieszczeń wystawowych mieści piękną salę konferencyjną oraz najmniejszą publiczną salę kinową w Koszycach. 5. Katedra Św. Elżbiety (Dóm sv. Alžbety) Historię patronki miasta poznamy podczas zwiedzania katedry pod jej wezwaniem. Budowę tego obiektu rozpoczęto około 1380 r. w miejscu jeszcze starszej świątyni. Jest to jedna z położonych najdalej na wschód w Europie gotyckich katedr obrządku łacińskiego i jednocześnie największa świątynia na Słowacji. Wewnątrz znajduje się wspaniały ołtarz św. Elżbiety, unikatowe podwójne kręcone schody pochodzące z okresu gotyku jedne z pięciu w Europie (dostępne dla wszystkich zwiedzających), grobowiec przywódcy ostatniego węgierskiego powstania przeciw Habsburgom Franciszka II Rakoczego (dostępny dla wszystkich zwiedzających) lub znajdujący się na zewnątrz zegar słoneczny z 1477 r. Świątynię zdobią od wewnątrz i z zewnątrz dzieła mistrza kamieniarskiego z XV w. Stefana. Warto wejść na prawie 60-metrową wieżę północną, aby podziwiać najpiękniejszą panoramę centrum miasta. Najnowsze badania łączą logikę budowy i podniosłość tego kościoła z cudem krwi Chrystusa, który miał tu miejsce w XIV w. Od stuleci kościół był odwiedzany przez pielgrzymów z całej Europy. W 1402 r. papież Bonifacy IX bullą potwierdził, że zachowała się tu relikwia krwi Chrystusa. Msze święte w języku łacińskim, odprawiane w każdą niedzielę o godzinie 09:00 są niewątpliwie pięknym połączeniem średniowiecznej architektury, języka średniowiecznej Europy i muzyki barokowej. 8

11 7. Wieża Urbana (Urbanova veža) Dzwonnica, w której umieszczono kopię cennego dzwonu św. Urbana. Oryginał dzwonu pochodzący z 1557 r. umieszczono przed wieżą. Pod jej arkadami znajduje się wystawa lapidarium rzeźb, nagrobków i pomników będących dziełami sztuki antycznej, gotyckiej i barokowej. Wieża o wysokości 45 m jest siedzibą jedynego na Słowacji Muzeum Figur Woskowych, które prezentuje historię miasta poprzez podobizny jego wybitnych mieszkańców. 8. Park ze śpiewającą fontanną i kurantem dzwonkowym 6. Kaplica św. Michała (Kaplnka sv. Michala) Pochodząca z XIV w. kaplica znajduje się na południe od Katedry Św. Elżbiety. Reprezentuje szczytowe osiągnięcia architektury gotyckiej i zdumiewa czystością stylistyczną, przytulnoścą i harmonią. Dawniej była otoczona cmentarzem miejskim, znajdowała się w niej kostnica. Kaplicę poświęcono przewodnikowi dusz w zaświaty św. Michałowi Archaniołowi, którego średniowieczną rzeźbę przedstawiającą ważenie dusz zmarłych umieszczono nad wejściem. W każdą niedzielę o godzinie 11:00 w kaplicy odprawiane są msze święte w języku angielskim. O każdej pełnej godzinie w parku rozbrzmiewa kurant wygrywany na 22 dzwonkach w kształcie drzewa. Od maja do października melodii tej towarzyszą dźwięki śpiewającej fontanny, która tryska wodą w rytm melodii po ucichnięciu kurantów (wieczorem widowisko połaczone jest ze światłem). 9. Teatr Państwowy (Štátne divadlo) Podczas spaceru obok fontanny widzimy imponujące wejście do Teatru Państwowego zaprojektowane przez architekta Adolfa Langa. Pierwsze przedstawienie w teatrze odbyło się w 1899 r. Zwiedzających zaskoczy nie tylko neobarokowy budynek z elementami stylu secesyjnego, ale również jego nieregularne wnętrze w kształcie harfy, przytulność i majestatyczność oraz plafon ze scenami pochodzącymi z czterech sztuk światowej sławy dramaturga Williama Shakespeara dzieło malarza Peregrina Gastgeba z Wiednia. Oprócz Słowackiego Teatru Narodowego w Bratysławie (Slovenské národné divadlo v Bratislave) jest to jedyny teatr na Słowacji, w skład którego wchodzą trzy zespoły: opery, baletu i dramatu. 9