Międzynarodowy Magazyn Oświetleniowy listopad 2010/5 ŚWIATŁO, ZDROWIE I DOBRE SAMOPOCZUCIE. MARK MAJOR Kluczowy wpływ na światło ŚWIATŁO I ZAPACH

Transkrypt

1 Międzynarodowy Magazyn Oświetleniowy listopad 2010/5 ŚWIATŁO, ZDROWIE I DOBRE SAMOPOCZUCIE MARK MAJOR Kluczowy wpływ na światło ŚWIATŁO I ZAPACH

2 WSTĘP Tematem tego wydania magazynu Luminous jest wpływ światła na samopoczucie ludzi. Przedstawiliśmy kilka przykładów, jak realizujemy nasze przesłanie funkcjonalności i prostoty (Sense and Simplicity) poprzez pozytywne kształtowanie samopoczucia użytkowników za pomocą światła. Wyszliśmy już poza etap zapewnienia wyłącznie funkcjonalnego oświetlenia na potrzeby określonych zadań i znaleźliśmy się w fazie, gdzie wywiera ono pozytywny wpływ na nastrój w miejscu zamieszkania, pracy, zakupów, podczas podróży, uczenia się czy korzystania z różnych rozrywek. Podstawowym celem naszych działań powinno być budowanie otoczenia przyjaznego ludziom i dokładanie starań, aby nasze produkty i rozwiązania zaspokajały faktyczne potrzeby i życiowe aspiracje użytkowników. Dzięki rozwojowi technologii LED potrafimy teraz konfigurować bardziej elastyczne środowiska, znacznie lepiej dopasowane do ludzkich oczekiwań. Na przykład współpracując z władzami miast, zachęcamy mieszkańców do spędzania większej ilości czasu poza domem, ponieważ jasne biało światło LED poprawia zarówno bezpieczeństwo, jak i nastrojowość ulic. Wspólnie z różnymi projektantami tworzymy rozwiązania wykorzystujące kolor i różne odcienie światła białego przeznaczone dla domu, z możliwością regulowania zależnie od aktualnych preferencji. Architekci i instalatorzy pomagają nam budować przyjazne środowisku biura, w których światło ożywia ciało i umysł. A warto zaznaczyć, że ekologiczne rozwiązania nie tylko są zdrowsze dla ludzi i planety, ale przynoszą także realne korzyści biznesowe. W przyszłości zamierzamy dalej współpracować z różnymi specjalistami, którzy będą pomagać nam zrozumieć wpływ światła na zdrowie fizyczne i psychiczne człowieka. Wykorzystując tę wiedzę, zamierzamy oferować systemy oświetlenia, które mogą wymiernie poprawić jakość życia dzięki przemyślanym, zaawansowanym technicznie, łatwym w obsłudze i nowatorskim rozwiązaniom, opartym na faktycznych potrzebach i oczekiwaniach ludzi. Rudy Provoost Dyrektor generalny Philips Lighting Metryka wydawnicza opublikowane przez Philips Lighting BV Mathildelaan 1, Eindhoven 5611 BD, The Netherlands Redaktor naczelny Vincent Laganier Zespół redakcyjny/marketing Marijn Damen, Augustina del Bao Zespół koordynujący Peter Halmans, Fernand Pereira Copywriting i redakcja Ruth Slavid Tłumaczenie Lion Bridge Projekt graficzny Philips Design, Bureau Kellerman Dtp Relate4u Druk Print Competence Center Więcej informacji luminous@philips.com Tel.: +31 (0) ISSN nr NC Okładka Mandarin Oriental, Tokio, Japonia Projekt oświetlenia Tino Kwan Wydrukowano na papierze przyjaznym dla środowiska, pochodzącym z recyklingu.

3 ROZMOWA Wyzwania w projektowaniu oświetlenia ŹRÓDŁO ŚWIATŁA 4 Tino Kwan, Hongkong, Chiny PLATFORMA 8 Mark Major, Londyn, Wielka Brytania RAPORT O PROJEKCIE 12 Kasyno w centrum Rosario City, Buenos Aires, Argentyna ZDJĘCIE 16 Pawilon Bilbao na wystawie Expo, Chiny Stadion im. Marcela Saupina, Francja Klub golfowy, Utrecht, Holandia La Maddalena, Włochy Park Zwycięstwa, Rosja Carré de soie, Francja DOSSIER Światło, zdrowie i dobre samopoczucie WSTĘP 22 Zdrowie i dobre samopoczucie RAPORT O PROJEKCIE 24 Centrala stowarzyszenia notariuszy w dzielnicy Sogutozu, Ankara, Turcja RAPORT O PROJEKCIE 28 Hotel Rafayel, Londyn, Wielka Brytania RAPORT O PROJEKCIE 32 Szkoła In der alten Forst (W starym lesie), Hamburg, Niemcy POSTRZEGANIE 36 Światło dla osób w podeszłym wieku OPINIE Rozwój i trendy w oświetleniu KREATYWNE MYŚLENIE 38 Światło i zapach KONCEPCJE 42 Oświetlenie poświatowe GALERIA 46 Projekty oświetlenia w Chile INTERESUJĄCE 50 Książki Wydarzenia 3

4 Sufit w hotelu Peninsula w Tokio Hyatt Regency ShaTin 1 1 Hol w hotelu Peninsula w Tokio 1 4 ROZMOWA

5 TINO KWAN, HONGKONG, CHINY WARSTWY ŚWIATŁA Wywiad przeprowadzony przez Vincenta Laganier'a Pochodzący z Hongkongu, cieszący się międzynarodową sławą projektant oświetlenia Tino Kwan jest powszechnie uznawany za jednego z najlepszych specjalistów w tej dziedzinie. Jego fascynujące projekty można znaleźć na całym świecie od pałaców w Iranie do najbardziej luksusowych hoteli w Tokio. Tino Kwan Czy może nam Pan wyjaśnić założenia swojej filozofii warstw światła? Gdy mówię o warstwach światła, prawdopodobnie nie od razu wiadomo, co nam na myśli. Gdyby jednak zastanowić się nad głębią obrazu znanego mistrza albo nagradzanego zdjęcia, można lepiej zrozumieć całą ideę. Prace te mają jedną wspólną cechę: warstwy... warstwy szczegółów, cieni i światła. We wszystkich swoich projektach oświetlenia stosuję koncepcję warstw światła. Różne warstwy światła nie tylko nadają przestrzeni głębię, ale również pomagają skierować uwagę na ważne obiekty, ułatwiają orientację w miejscach publicznych, a nawet przyczyniają się do wzrostu sprzedaży. Strukturę warstwową uzyskuje się przez zastosowanie źródeł światła o różnym natężeniu i kątach rozsyłu. Cała sztuka polega na znalezieniu optymalnej równowagi światła w określonej przestrzeni. W tym celu należy zapewnić większe natężenie dla miejsc wymagających większej ilości światła i mniejsze dla miejsc, których nie trzeba mocno doświetlać. Jak postępuje Pan z kolorami i różnymi fakturami materiałów? W każdej przestrzeni występują różne materiały i kolory. Gdy zapalamy światło, w rzeczywistości podświetlamy wszystkie materiały i ich kolory. Dlatego bardzo duże znaczenie ma znajomość cech materiałów znajdujących się w miejscu, które zamierzamy oświetlać. 5

6 Materiały mają różne odcienie kolorów, faktury i sposób odbijania światła. Ze względu na swój charakter często stają się w praktyce elementem systemu oświetlenia, ponieważ pomagają pochłaniać lub odbijać światło w odpowiedni sposób. Jak wybiera Pan źródła światła do swoich projektów? Źródła światła różnią się między sobą pod względem temperatur barwowych i wydajności świecenia. Ponadto niektóre źródła, na przykład świetlówki, lampy zimnokatodowe i liniowe lampy LED, emitują światło liniowe, podczas gdy lampy halogenowe, świetlówki kompaktowe i lampy wyładowcze generują światło punktowe. Zasadniczo w hotelach wolimy używać źródeł światła cieplejszego, na przykład lamp halogenowych czy lamp zimnokatodowych o temperaturze barwowej światła 2400 K, natomiast do przestrzeni komercyjnych stosujemy źródła o bardziej białym świetle, takie jak świetlówki kompaktowe czy lampy metalohalogenkowe. Od czego zależy wybór między źródłami światła punktowego a rozproszonego? Świateł typu downlight i akcentujących używany w celu stworzenia pewnej dramaturgii i wyróżnienia elementów, natomiast w miejscach ogólnodostępnych stosujemy światło rozproszone. Jakie znaczenie ma dla Pana oświetlenie wnękowe? Oświetlenie wnękowe to odmiana światła architektonicznego, które podkreśla konstrukcję sufitu, tworzy iluzję większej wysokości i zapewnia całościowe oświetlenie pomieszczenia. Jeżeli spojrzymy na sufit hotelu Peninsula w Tokio, bez trudu dostrzeżemy, w jaki sposób oświetlenie wnękowe akcentuje i kształtuje postrzeganie jego konstrukcji, a jednocześnie emituje na całą przestrzeń miękkie, rozproszone światło. Gdy jednak oświetlenie wnękowe jest zamontowane w liniowej wnęce biegnącej wzdłuż ściany, staje się źródłem światła równomiernie oświetlającego ścianę ( wall washing ) i jej fakturę, tworząc przy tym złudzenie powiększenia pomieszczenia. Jakie temperatury barwowe preferuje Pan w Azji? Które stosuje Pan w swoich projektach? To zależy od projektu. Robimy w Azji wiele luksusowych hoteli. Preferujemy tam cieplejsze światło, o temperaturze barwowej między 2400 K a 2800 K, przypominającej tradycyjne żarówki. Chcemy stworzyć wrażenie ciepła i poczucia luksusu, jakiego oczekują goście. Z kolei w galeriach handlowych i budynkach biurowych używamy światła o temperaturze barwowej K. W którym kierunku, Pana zdaniem, pójdzie rozwój oświetlenia w przyszłości? Marzy mi się szeroka akcja edukacyjna wśród społeczeństwa, która nauczy ludzi doceniać rolę dobrych projektów systemów oświetlenia oraz ich pozytywny wpływ na styl i standard życia oraz jakość otoczenia, w którym mieszkamy. 1 Hotel Peninsula, Tokio, Japonia 2 Hotel Trident, Mumbai, Indie 3 Restauracja Salon de Ning w hotelu Peninsula, Tokio, Japonia 4 Sala w restauracji Ushna, Abu Zabi, ZEA Strona internetowa 6 ROZMOWA

7 Hotel Trident, Mumbai 3 Klatka schodowa w hotelu Peninsula w Tokio Restauracja Salon de Ning w hotelu Peninsula 2 Restauracja Ushna, Abu Zabi 4 1 7

8 MARK MAJOR Projektant oświetlenia, Speirs and Major Associates, Londyn, Wielka Brytania Wywiad przeprowadzony przez Paula Haddlesey'a Przedstawiciel magazynu Luminous rozmawiał z Markiem Major'em z pracowni Speirs and Major Associates o jego początkach, o tym, dlaczego został projektantem oświetlenia oraz jak widzi rozwój branży projektowania systemów oświetlenia Jakie są pańskie pierwsze wspomnienia związane z oświetleniem? Mam dwa takie wspomnienia. W pierwszym z nich siedzę z dziadkiem w samochodzie, a on powtarza stare powiedzenie: Gdy czerwień o zachodzie, wie pasterz o pogodzie. Byłem zdumiony, że ludzie potrafią przewidzieć pogodę na podstawie koloru nieba. Większość dzieciństwa spędziłem w rejonie Zatoki Arabskiej. Pamiętam kontrast między przytłumionym północnym światłem brytyjskiej zimy a ostrym, bezlitosnym światłem nieba nad Zatoką. Wydaje mi się, że ten kontrast wywarł duży wpływ na to, w jaki sposób traktuję światło. Paradoksalnie jestem jedną z tych osób, które wciąż potrafią uznać szary deszczowy dzień za smutnie romantyczny. Chociaż od razu przyznaję im jestem starszy, tym bardziej lubię słońce! Jak związał się Pan z branżą oświetleniową i dlaczego został projektantem systemów oświetlenia? W połowie lat 80. XX wieku studiowałem architekturę w Edynburgu, kiedy spotkałem swojego obecnego partnera biznesowego, Jonathana Speirs'a. Projektował oświetlenie architektoniczne w pracowni Lighting Design Partnership. Zaczynałem jako malarz, zająłem się jednak architekturą, ponieważ była traktowana jako prawdziwy zawód. Fascynowały mnie komercyjne możliwości tkwiące w łączeniu światła, koloru i form budowlanych, a przy tym wyglądało na to, że temat jest po prostu ciekawy. Najwyraźniej już wtedy dostrzegałem duży potencjał w segmencie projektowania systemów oświetlenia na rynku brytyjskim.. Mogę teraz szczerze powiedzieć, że nigdy nie żałowałem zignorowania rady swojego profesora z ostatniego roku, aby dać sobie spokój z planowaną karierą projektanta oświetlenia, ponieważ ta frywolna moda przeminie. 8 ROZMOWA

9 Jakie są pańskie najlepsze doświadczenia związane z oświetleniem architektonicznym? Wstyd przyznać, ale zasadniczo dotyczą one światła dziennego. Oczywiście nie chcę przez to powiedzieć, że sztuczne światło ma pewne immanentne wady. Istnieje wiele świetnych projektów systemów oświetleniowych, niektóre z nich mam nadzieję również naszego autorstwa. Mogę jednak z całą odpowiedzialnością stwierdzić, że naturalne efekty oświetleniowe zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz najwspanialszych budynków zdecydowanie przewyższają wszelkie dokonania człowieka, jakie zdarzyło mi się widzieć. Nie jestem religijny, jeśli jednak istniałby Bóg, z pewnością byłby w stanie opracować dla wnętrza budynku po zapadnięciu zmroku rozwiązanie lepsze niż wszystko, co kiedykolwiek udało się wymyślić ludziom. Dlatego też inspiracji szukam w boskim oświetleniu gotyckich katedr, cichym, prywatnym oświetleniu prywatnych domów oraz niesamowitym wykorzystaniu efektów naturalnego światła we współczesnych budynkach przez mistrzów takich jak Frank Lloyd Wright, Louis Kahn, Norman Foster czy Jean Nouvel. Jak ocenia Pan działania stowarzyszenia profesjonalnych projektantów oświetlenia (Professional Lighting Designers Association) w dziedzinie edukacji? Bardzo wysoko. PLDA od początku zachęca studentów i młodych projektantów do praktycznych ćwiczeń ze światłem. Organizuje doskonale przygotowane warsztaty z udziałem doświadczonych specjalistów i producentów sprzętu, na których można poznać podstawy projektowania systemów oświetlenia. Speirs and Major Associates, James Newton 1 9

10 Ramon Prat 2 10 ROZMOWA

11 Kluczowy wpływ na światło Jakie trendy w rozwoju zawodu projektanta oświetlenia przewiduje Pan w ciągu najbliższych dziesięciu lat? Gdy pod koniec ostatniego kryzysu gospodarczego zapytano mnie, czy rozwój zawodu projektanta systemów oświetlenia obserwowany pod koniec lat 80. XX wieku zostanie zahamowany wskutek braku zamówień na rynku, prognozowałem, że powstanie z popiołów recesji wzmocniony i jeszcze silniejszy niż kiedykolwiek wcześniej. Okazało się, że miałem rację. Nawet mi nie udało się jednak przewidzieć ogromnego wzrostu, którego świadkami byliśmy w ciągu ostatnich 10 lat. Lata chude to doskonały okres dla specjalistów w dziedzinie oświetlenia na konsolidację i przygotowanie się na bardziej aktywną przyszłość. Jeśli porównamy nasze działania, właściwie stowarzyszenia cechowego, z organizacją takich uznanych zawodów, jak architekci, lekarze czy prawnicy, okaże się, że mamy jeszcze mnóstwo do zrobienia. Broń Boże, nie mówię tego z pogardą, ponieważ przynależność do zawodu, który dopiero się kształtuje, absolutnie nie oznacza, że nie jesteśmy profesjonalistami w swojej dziedzinie. Jednak w końcu klienci będą się domagać jasnego określenia, kim jest i co robi projektant oświetlenia, czego należy od niego oczekiwać, czy i jakie zawodowe normy etyczne powinien spełniać. Wszyscy projektanci powinni być objęci obowiązkowym ubezpieczeniem od odpowiedzialności cywilnej oraz odpowiednim certyfikowanym systemem edukacji twórczej i zawodowej, który gwarantuje minimalny standard świadczonych usług. Wciąż jeszcze nieco nam brakuje do zrealizowania tych postulatów, jestem jednak przekonany, że w ciągu 10 lat nadrobimy zaległości. 1 Żyrandol w Usher Hall, Edynburg, Wielka Brytania 2 Butik Armaniego, Piąta Aleja, Nowy Jork, Stany Zjednoczone 3 Plac Devonshire, Londyn, Wielka Brytania Strona internetowa

12 Daniela MC Adden 12 ROZMOWA

13 KASYNO W CENTRUM ROSARIO CITY, ROSARIO, ARGENTYNA TŁO DLA GRY Wywiad przeprowadzony przez Lorenę Obiol Pracownie Provedo-Quintiero Architects i Baudizzone-Lestard Architecture wzięły wspólnie udział w projekcie realizowanym w centrum Rosario City, który połączył pięciogwiazdkowy hotel z największym kasynem w Ameryce Południowej. Przedstawiciel magazynu Luminous rozmawiał z architekt Aladiną Quintiero o rozwiązaniach wybranych przez nią w tym projekcie. Jakie są szczególne cechy projektowanej przez Panią architektury? Specjalizuję się w kasynach od ponad 20 lat. W swoich projektach staram się tworzyć specjalne efekty i kreować sytuacje robiące duże wrażenie. Chociaż może nie tyle sytuacje, ile układy wizualne. Jest to możliwe dzięki użyciu bardzo mocnych kolorów. Nie boję się zdecydowanych barw. Dużą pomocą jest technologia i oświetlenie LED, ponieważ umożliwiają przenoszenie ludzi w inne miejsca, a zatem pozwalają mi bardziej dynamicznie projektować przestrzeń. Jaki jest układ budynku? Z głównego wejścia przechodzimy do centrum turystycznego zawierającego zbiorczą salę, sklepy i restauracje. Z tego głównego korytarza można przejść do części hotelowej lub należącej do kasyna. Kasyno to ponad m 2 powierzchni, na której zmieszczono ponad 2500 automatów do gry i 80 sal gier. Ze względów bezpieczeństwa istnieje także strefa zaplecza o powierzchni 8000 m 2 z biurami, systemem telewizji przemysłowej i różnymi zabezpieczeniami. W kasynie jest zatrudnionych 1200 pracowników, którzy muszą jeść, przebierać się w służbowe ubrania i odpoczywać. Istnieją także strefy usługowe zajmowane przez restauracje i bary tematyczne. Jaką rolę w kasynie odgrywa oświetlenie? Idea polega na tym, aby ludzie przychodzący do kasyna czuli się jak Alicja w krainie czarów. Muszą się zastanawiać: Co to za kolor? Czerwony? Po czym nagle całe miejsce zmienia kolor na niebieski, a zaraz potem na zielony. Jak już wspomniałam, światło sprawia, że moja architektura nie jest statyczna, potrafi generować silne wrażenia i przenosić gości do magicznego świata. I jest to świat nie tylko gier, ale też innych możliwości, delektowania się pysznymi napojami w kawiarniach czy oglądania występów artystycznych. W tym projekcie zastosowałam oświetlenie zewnętrznych ścian i sufitów kolorami z palety RGB. W miejscach, gdzie potrzebowaliśmy spokojniejszej atmosfery, zastosowaliśmy łańcuchy, które rzucają precyzyjnie określoną ilość światła na automaty do gier. Oświetlenie w kasynie nie może być za mocne ani za bardzo olśniewające. Dlatego używam świateł LED, których parametry można dokładnie regulować. 13

14 Jak umieściła Pani światła w dwuwarstwowej fasadzie? Ze względów bezpieczeństwa cały budynek jest wykonany z betonu. Wierzchnia warstwa to prefabrykowane panele o wymiarach 1,22 x 2,20 m, o fakturze drobnych kamieni. Wymyśliliśmy, że cały budynek powinien przypominać dużą skałę na obrzeżach miasta. Jednak bez światła okazał się tak duży, że aż nieco nudny. Wpadliśmy więc na pomysł, aby zastosować płyty z otworami powleczone matowym szkłem. Między faktyczną powłoką betonem a tą drugą warstwą umieściliśmy kolorowe lampy. Emitowane przez nie światło ciągle się zmienia, dając wrażenie żyjącego budynku. A jakie światła zastosowała Pani, aby uzyskać efekt Wielkiego Muru Chińskiego? Wszystkie ściany wewnętrzne zostały pomalowane chińską czerwienią. Do tego dodaliśmy czerwone lampy LEDline, które wzmacniają ten odcień. W efekcie całe kasyno wydaje się czerwone. Jak uzyskano efekty oświetlenia sufitu w centralnej części? Dużo pracuję z materiałem o nazwie Barrisol francuskim wykończeniem sufitowym. To rodzaj napinanej plastikowej tkaniny podświetlanej od tyłu, u nas za pomocą świateł LED. Dzięki temu wygląda jak wielki ekran. Każdy sufit może zmieniać swój kolor. Dlaczego w ścianach kasyna wbudowano ekrany LED? Ekrany wprowadzają element zabawy i rozrywki, ale pełnią też funkcję marketingową i komunikacyjną. Na przykład są na nich wyświetlane informacje o nadchodzących występach czy promocjach. Jak zorganizowano sterowanie tymi wszystkimi efektami świetlnymi? Całość jest kontrolowana przez centralny system komputerowy, który zarządza oświetleniem wewnętrznym i zewnętrznym. System nosi nazwę Light System Manager. Jest bardzo drogi, ale pozwala zdalnie zarządzać całą infrastrukturą z jednego komputera. To bardzo skomplikowana aplikacja opracowana przez firmę Philips. Dlaczego zdecydowała się Pani użyć lamp LED do wszystkich głównych świateł w kasynie? Lampy LED pozwalały zbudować atmosferę, o którą mi chodzi - przeniesienie ludzi do innego świata. Jeden kolor to nie to samo, co kilka zmieniających się regularnie barw. Światła LED okazały się bardzo pomocne, ponieważ wzbogaciły projekt dzięki dodaniu elementu dynamiki. To jak życie w innym wymiarze. Dlatego lampy LED są naszym głównym źródłem światła, a źródła tradycyjne tylko je uzupełniają. Klient Casino Club Architekt Provedo-Quintiero, Buenos Aires, Argentyna Baudizzone-Lestard Architecture, Buenos Aires, Argentyna Wykonanie RIVA SA Rozwiązania oświetleniowe German Santiso, Gladys Gatti, Romina Forciniti, Guillermo Pasina, Philips Argentina Źródła światła Philips LUXEON LED Oprawy Philips ColorGraze Powercore, icolor Cove QLX, icolor Flex SL, ColorBlast, LEDline 2 Czerwone NB, TMS, łańcuchy LED, C-Splash, LED RGB do montażu podwodnego Sterowanie oświetleniem Philips Video System Manager, Light System Manager Strony internetowe ROZMOWA

15 15 Daniela MC Adden

16 Klient Rada Miasta Bilbao, Fundación Metrópoli PAWILON MIASTA BILBAO, SZANGHAJ, CHINY Na wystawie światowej World Expo 2010 w Szanghaju jednym z elementów w sektorze hiszpańskim jest pawilon opowiadający historię miasta Bilbao. Za pomocą dwóch ekranów wideo i gigantycznej rzeźby miasta o wymiarach 13 x 8 metrów ekspozycja opisuje zmiany i rewolucje, jakie przeszło Bilbao na przestrzeni dziejów. Używając indywidualnie sterowanych świateł LED umieszczonych we wszystkich modelach budynków, zbudowano fascynującą atmosferę opowiadającą niezwykłą historię. W celu oświetlenia elementów rzeźby od wewnątrz, zamontowano 1900 punktów świetlnych Philips icolorflex SL. Rzekę Bilbao utworzono za pomocą niebieskiej lampy Flexitube. Oświetleniem całej instalacji steruje system Pharos. Architekt Artemio Fochs, Carlos Lahoz, Inés Primo de Rivera, Design L.A.A.B., Madryt, Hiszpania Projektant modelu Esther Pizarro, Madryt, Hiszpania Rozwiązania oświetleniowe Bas Hoksbergen, Santiago Erice, Jorge Jusdado, Philips Lighting Instalacje elektryczne Vitelsa Oprawy Philips icolorflex SL, niebieskie lampy Flexitube Sterowanie oświetleniem Pharos LPC20 Strona internetowa xxxxxxxxxx Esther Marí Markus Schroll 16 ROZMOWA

17 Patrick Miara TRYBUNA NA STADIONIE IM. MARCELA SAUPINA, NANTES, FRANCJA Stadion piłkarski im. Marcela Saupina zbudowano w 1937 roku. W 2009 r. przeszedł poważną modernizację z pierwotnej wersji pozostawiono tylko północną trybunę. Architekt postanowił wprowadzić nieco przezroczystości do potężnej betonowej konstrukcji. Na parterze zastosowano szklane drzwi, a pod trybunami panele ze stali nierdzewnej. W ten sposób wyeliminowano przynajmniej część klaustrofobicznego wrażenia, jakie stwarzało to miejsce. Dobrze, że konstrukcja budynku bardzo mocno odcina się od tła w porze nocnej. Stadion może dzięki temu pełnić rolę swoistej bramy wjazdowej do miasta., mówi Bernard Tournier-Lasserve z biura Quadra Architectes. Za pomocą oświetlenia LED nadano różne akcenty czterem elementom architektury. Dolne sekcje schodów są oświetlone chłodnym białym światłem. Pionowa struktura wejścia do budynku jest zaakcentowana pomarańczowymi lampami kloszowymi. Arkusze perforowanej stali nierdzewnej nad drzwiami są oświetlone zimnym światłem białym. Wreszcie punktowe, pomarańczowe światła ułożone w różne graficzne wzory wyznaczają kontury panoramy i pokazują wielkość trybun. Dzięki wszechstronnym testom przeprowadzonym przez firmę Philips oraz odpowiedniemu budżetowi, projekt jest ucieleśnieniem wielu marzeń i nowatorskich koncepcji. Klient Ville de Nantes Architekt Bernard Tournier-Lasserve, Quadra Architectes, Orvault, Francja Projekt oświetlenia Bernard Tournier-Lasserve, Quadra Architectes, Orvault, Francja Frédérick Potereau, GEFI Ingenierie, Nantes, Francja Rozwiązania oświetleniowe Patrice Fontaine, Philips France Źródła światła Philips LUXEON LED, 1W, białe, bursztynowe Oprawy Philips LEDline 2, wąska wiązka, 0,60 i 1,2 m Strony internetowe

18 KLUB GOLFOWY DIRKSHORN DOM KLUBOWY, DIRKSHORN, HOLANDIA Projektując nowy dom klubowy na terenie klubu golfowego Dirkshorn, architekt Jan Kramer miał w głowie coś naprawdę specjalnego. W charakterystycznym dla rolniczego holenderskiego krajobrazu domu - w kształcie szklanego słoja, zastosowano najnowocześniejsze materiały i rozwiązania techniczne, dzięki czemu jest on bardzo przyjazny dla środowiska. Kramer chciał, aby dom był tak ekologiczny, jak tylko jest to możliwe. Budynek jest częściowo osadzony w sztucznym wzgórzu, co zapewnia dobrą izolację termiczną. Ponadto wszystkie urządzenia związane z oświetleniem, zasilaniem w energię i wodą są sterowane za pomocą dotykowych ekranów i czujników. Architekt bardzo entuzjastycznie wypowiada się o układzie oświetlenia opracowanym przez firmę Philips, opartym na lampach LED z możliwością przyciemniania. Oprócz miłej atmosfery jest on także bardzo łatwy i przyjemny w obsłudze. Na przykład sterowniki Occuswitch automatycznie wyłączają oświetlenie, gdy ostatnia osoba opuści pomieszczenie. Klient Klub golfowy Dirkshorn Architekt Jan Kramer BV BNA, Petten, Holandia Rozwiązania oświetleniowe Fred Dorgelo i Wibeke Pollé, Philips Netherlands Instalacje elektryczne Beemster Elektrotechniek Oprawy Philips SpotLED 1, SpotLED 3, LuxSpace, ew Cove Powercore, Fugato, LEDline 2, Rotaris, SmartForm, Pacific TCW216, Europa 2, Occuswitch Strona internetowa 18 ROZMOWA

19 Iwan Baan, zdjęcia LA MADDALENA, OLBIA, WŁOCHY Na miejsce szczytu G8, który ostatecznie odbył się w mieście Aquila, pierwotnie wybrano tereny dawnego arsenału włoskiej marynarki wojennej na wyspie La Maddalena, należącej do archipelagu Sardynii. Cały kompleks konferencyjny jest przykładem najnowocześniejszej architektury, która idealnie komponuje się z istniejącymi, odremontowanymi budynkami. Budowa zajęła zaledwie 18 miesięcy. Projekt oświetlenia objął wszystkie tereny i elementy na wolnym powietrzu (port, ulice, łuki, fasady itd.) oraz wiele pomieszczeń, w tym główny budynek konferencyjny. Bardzo szeroko wykorzystano technologię LED, która pozwoliła uzyskać ciepłe i chłodne światło białe oraz statyczne i dynamiczne oświetlenie kolorowe. Ponadto połączenie technologii LED i różnorodnych systemów sterowania przyczynia się do ochrony środowiska naturalnego. Nie można też zapominać o bardzo niskiej energochłonności całego rozwiązania oraz minimalizacji kosztów konserwacji wynikającej z dużej żywotności źródeł światła. Klient Włoskie ministerstwo spraw wewnętrznych Departament obrony cywilnej i władze regionu Sardynia Architekt Stefano Boeri Źródła światła LED, MASTERColour Oprawy Philips UrbanScene, CosmoPolis, UrbanLine, LEDline RGB, LEDflood AWB/RGB, DecoScene, Pentura, Decoflood, Savio, Rotaris, Fugato, LEDline 2 Balcony/RGB, Smart Bollard LED, Scrabble, Bolar, Celino, SpotLED 1, SpotLED 2, TMX204, UnicOne LED, ew Cove Powercore, ew Down Light, Underwater, Quadratus, Shappire. Strona internetowa Oświetlenie terenu La Maddalena to doskonały przykład połączenia systemów oświetleniowych w sposób zapewniający znakomitą jakość światła, maksymalną energooszczędność i troskę o środowisko. 19

20 PARK ZWYCIĘSTWA WOŁGOGRAD, ROSJA W ramach programu rozwoju miasta Wołgograd wykonano pierwszy etap unowocześnienia systemu oświetlenia w Parku Zwycięstwa, na górnym tarasie położonym nad rzeką. Założeniem projektantów było potraktowanie tej typowej miejskiej przestrzeni w oryginalny sposób. Park, nazwany na cześć osiągnięć 62. Armii, stał się jakby malarskim płótnem, gdzie nowe kolorowe światła posłużyły za paletę. Układ sterowania ma trzy różne tryby. W trybie wieczornym oprawy umieszczone wysoko na masztach zapewniają ogólne oświetlenie parku, natomiast reflektory oświetlają drzewa. W trybie nocnym ogólne oświetlenie jest wyłączone i światło pada tylko na drzewa. Z kolei w trybie imprezowym projektory pokrywają park jednym wzorem światła. Dzięki nowemu systemowi oświetlenia Park Zwycięstwa nie tylko przypomina o bohaterstwie żołnierzy walczących za kraj, ale stał się także częścią dziedzictwa kulturowego Wołgogradu, które mogą chłonąć i podziwiać goście oraz mieszkańcy miasta. Do budowy systemu wykorzystano projektory Decoflood i gobo z rodziny UrbanScene oraz wiele różnych akcesoriów. Klient Władze miasta Wołgograd Projekt oświetlenia Julia Czerkasowa, Dmitrij Burow, &light, Moskwa, Rosja Instalacje elektryczne Igor Borodow, Swietosila, Wołgograd, Rosja Rozwiązania oświetleniowe Jan Chernuszewicz, Philips Russia Źródła światła Philips CDM-SA/T 150W/840 Philips CDM-T 35, 70W/ 840 BLV MH niebieskie, zielone i purpurowe, 70W Sylvania, MH, HIS-TD 35-70W Oprawy Philips Decoflood 606 NB Projektor gobo Philips UrbanScene Saros Smileflood Strony internetowe ROZMOWA

21 Joseph Frey CENTRUM HANDLOWE CARRE DE LA SOIE, VAULX EN VELIN, FRANCJA Rozciągający się na powierzchni metrów kwadratowych, układ oświetlenia centrum handlowego Carré de Soie czerpie inspirację z mocnych form architektonicznych. Pofalowane metalowe profile zapewniają rytm i tożsamość, które światło może ciekawie akcentować. Projektanci z pracowni LEA zasugerowali, aby ożywiać całą strukturę po zapadnięciu zmroku, gdy zaczyna działać kino. Propozycja obejmuje oświetlenie budynków, ścieżek dla pieszych, wind i parkingów samochodowych. Na pewien czas w nocy Carré de Soie centrum handlowo-rozrywkowe staje się świetlną wyspą rzucającą poświatę na nową dzielnicę z torem wyścigów konnych, mówi Laurent Fachard. Architektoniczna konstrukcja jest podkreślana przez pikseli świetlnych w kolorach RGB, zawartych w lampach Philips icolor Flex. Elastyczność lamp pozwala na ich swobodne wbudowywanie. Sterowanie wszystkimi pikselami odbywa się indywidualnie, umożliwiając konfigurowanie chromatycznych programów dopasowanych do pór roku czy innych warunków. Istnienie mechanizmu swobodnej regulacji oświetlenia było jednym z wymogów kierownictwa centrum. Klient ALTAREA Architekci John Holt, Faulkner&Browns, Newcastle, Wielka Brytania Jean-Marie Charpentier, Arte Charpentier, Lyon, Francja Projekt oświetlenia Laurent Fachard, Joseph Frey, Les Eclairagistes Associés, Lyon, Francja Rozwiązania oświetleniowe Jean-Philippe Josserand, Axente, Longjumeau, Francja Oprawy Philips icolor Flex SLX, RGB Sterowanie oświetleniem Philips Light System Manager Instalacje elektryczne SNEF Strony internetowe

22 ŚWIATŁO, ZDROWIE I DOBRE SAMOPOCZUCIE Postulat projektowania z uwzględnieniem kwestii zdrowia i dobrego samopoczucia użytkowników powstających budynków jest podnoszony coraz częściej. Ludzie powinni móc pracować, odpoczywać czy z innych powodów przebywać w budynkach, które dają im energię i dobry humor, a już na pewno nie stanowią zagrożenia dla zdrowia ani psychiki. Oświetlenie powinno zarówno zaspokajać potrzebę emocjonalnej reakcji na światło, jak i zapewniać komfort wizualny. Doktor Catherine Sémidor z laboratorium GRECAU szkoły projektantów architektury i krajobrazu z Bordeaux twierdzi: Komfort wizualny uzyskujemy dzięki odpowiedniemu połączeniu balansu kolorów, kontrastu i olśnienia. Jest to efekt wzajemnego uzupełniania się światła naturalnego oraz sztucznego. Przy projektowaniu należy wziąć pod uwagę nie tylko różnorodność form aktywności możliwych w budynku, ale też różnice między osobami, które z niego korzystają. Otoczenie ekscytujące dla dwudziestolatka może być uciążliwe dla starszej osoby. Opisane tutaj projekty uwzględniają pewne najnowsze ustalenia dotyczące budowy systemów oświetlenia, mających zapewnić jak najlepsze samopoczucie użytkowników. W budynku biurowym w Turcji światło słoneczne i sztuczne wspólnie tworzą bardzo przyjazne otoczenie do pracy. Z kolei w brytyjskim hotelu światła LED kreują przyjemne i energooszczędne miejsce wypoczynku. Badania przeprowadzone w jednej z niemieckich szkół pokazały, jak dynamiczne oświetlenie poprawia skuteczność przyswajania wiedzy. Inna analiza ma na celu ustalenie oświetlenia optymalnego dla starszych osób. Te zróżnicowane projekty mają jedną wspólną cechę. Otóż pytając, kim są docelowi użytkownicy, czym się zajmują i jak będą korzystać z budynków, projektant oświetlenia potrafi stworzyć system, który zapewni im lepsze samopoczucie, a nawet pozytywnie wpłynie na zdrowie. Vincent Laganier 22 DANE