ROCZNICE 2010 REGION ŚWIĘTOKRZYSKI

Transkrypt

1 ROCZNICE 2010 Rok 2010 ogłoszono: - Rokiem Fryderyka Chopina (uchwała Sejmu z 9 maja 2008 r.) - Europejskim Rokiem Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym (Parlament i Rada UE) - Międzynarodowym Rokiem RóŜnorodności Biologicznej (ONZ) REGION ŚWIĘTOKRZYSKI Styczeń (165) 1 I 1845 Kielce stały się miastem powiatowym, władze carskie zlikwidowały gubernię kielecką i włączyły ją do nowo powstałej guberni radomskiej (30) 1 I 1980 Połaniec odzyskał utracone w 1869 r. prawa miejskie (20) 1 I 1990 Sędziszów otrzymał prawa miejskie (20) 1 I 1990 w Ostrowcu Świętokrzyskim powstał Klub Literacki Aspekt (15) 1 I 1995 odzyskanie praw miejskich przez Małogoszcz (380) 2 I 1630 zm. ksiądz Jakub Bieda Chrostkowicz, który w Małogoszczu wybudował dwa kościoły i szpital zwany Betanią (ur. ok r.) (70) 2 I ur. Zenon Wieczorek, motocyklista zespołu SHL Kielce ( ), ośmiokrotny Mistrz Polski w rajdach szybkich oraz dwukrotny w motocrossach (zm. 18 XI 1991) (315) 5 I 1695 ur. Andrzej Stanisław Załuski, od 1747 r. biskup krakowski, niemal cały czas rezydujący w Kielcach; przeciwnik procesów o czary 1

2 i stosowania tortur; w 1749 r. utworzył komisję do uzdrowienia prawa miejskiego Kielc (zm. 16 XII 1758) (85) 5 I 1925 uruchomiono Pińczowską Kolej Dojazdową, czyli wąskotorową kolejkę kursującą na trasie Hajdaszek Pińczów Wiślica (450) 8 I 1560 zm. (w Pińczowie) Jan Łaski, h. Korab, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli reformacji, twórca koncepcji utworzenia, wzorowanego na anglikańskim, polskiego kościoła narodowego (ur r.) (145) 10 I 1865 Karolina Kraczkiewicz została pierwszą świecką nauczycielką w Sandomierzu; otrzymała posadę w prowadzonej przez benedyktynki elementarnej szkole Ŝeńskiej (65) 12 I 1945 Armia Czerwona w pierwszym dniu ofensywy styczniowej zajęła 160 miejscowości regionu świętokrzyskiego, pierwszą z nich była Stopnica (95) 14 I 1915 ur. Marian Przeździk, poeta, literat z grupy Gołoborze jeden z redaktorów pisma Młodzi Idą ; absolwent liceum im. S. śeromskiego w Kielcach (zm. 20 II 1975) (65) 15 I 1945 Armia Czerwona wyparła Niemców z Kielc, w walkach poległo 129 kielczan (80) 16 I 1930 ur. Henryk Orliński, krajoznawca, działacz PTTK i harcerstwa, jego imię nosi szlak turystyczny Widełki - Szydłów (95) 17 I 1915 ur. Aleksander Sowiński, w czasie II wojny światowej działacz ruchu oporu; po wojnie brał udział w reaktywacji Aeroklubu Kieleckiego, w którym do 1948 r. pełnił funkcję instruktora 2

3 (15) 22 I zm. Jerzy Rutkowski, autor opowiadań, laureat nagród literackich, były pracownik naukowy Instytutu Filologii Polskiej w WyŜszej Szkole Pedagogicznej w Kielcach (ur. 4 VII 1927) (15) 22 I 1995 zm. ksiądz Romuald Syta, absolwent WyŜszego Seminarium Duchownego w Sandomierzu, mecenas i animator Ŝycia kulturalnego Sandomierza (125) 25 I 1885 oddano do uŝytku pierwszą w regionie linię kolejową zwaną Iwanogrodzką łączyła Iwanogród (obecnie Dęblin) z Dąbrową Górniczą; przy tej okazji odbyły się ceremonie otwarcia dworców kolejowych w Kielcach i Radomiu Luty (70) 1 II 1940 ur. Franciszek Kosela, pierwszy kolarz Kielecczyzny, który startował w Mistrzostwach Świata (18 miejsce w wyścigu w Sachsenring (NRD) w 1960 r.) (15) 1 II 1995 zm. Marianna Dorcz Śliwińska, działaczka PTTK z Końskich (ur. 2 I 1924) (105) 3 II 1905 uczniowie kieleckich i ostrowieckich szkół początkowych i średnich przystąpili do strajku proklamowanego przez warszawskie korporacje Bratniak i Spójnia (505) 4 II 1505 ur. Mikołaj Rej z Nagłowic, h. Oksza, poeta, prozaik, tłumacz, pierwszy z czołowych przedstawicieli literatury renesansowej w Polsce (zm. 4 X 1569) (105) 4 II 1905 w czasie manifestacji robotników Odlewni Witwickiego i Stalowni SkarŜysko doszło do starcia z rosyjską Ŝandarmerią 3

4 i wojskiem. W masakrze na przejeździe kolejowym zginęły 32 osoby i prawie sto zostało rannych (630) 6 II 1380 zm. biskup krakowski Florian z Morska, który wybudował w Bodzentynie zamek i otoczył go murami (140) 6 II 1870 ur. Kazimierz Smoleński, załoŝyciel cukierni K. Smoleński przy ul. Sienkiewicza w Kielcach; na jej bazie w 1962 r. powstała upaństwowiona kawiarnia Kolorowa (105) 10 II 1905 zm. (w Opatowie) Ignacy KrzyŜanowski, pianista i kompozytor (24 XII 1826) (75) 14 II 1935 ur. Jan Pacławski, historyk literatury, pracownik naukowy Akademii Świętokrzyskiej (obecnie Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego) (65) 14 II 1945 zorganizowano Orkiestrę Ziemi Kieleckiej (20) 14 II 1990 Kunów odzyskał odebrane w 1869 r. prawa miejskie (105) 15 II 1905 ur. Ryszard Gracjan Unger, kielecki księgarz, aktywny działacz ZHP i PCK, posiadacz pierwszego samochodu w Kielcach (zm r.) (345) 16 II 1665 zm. Stefan Czarnecki, h. Łodzia, hetman polny koronny (ur. ok r. w Czarncy) (85) 16 II 1925 ur. Karol Anbild, muzyk, kompozytor, dyrygent, wieloletni dyrektor Filharmonii Kieleckiej, twórca Chóru Filharmonii Kieleckiej (zm. 1 III 2008) 4

5 (70) 16 II 1940 w Borze koło SkarŜyska-Kamiennej Niemcy zakończyli prowadzone od 12 lutego masowe egzekucje, w których rozstrzelali 360 Polaków (110) 18 II 1900 zm. Michał Goldhaar, bankier i przemysłowiec, księgarz i nakładca, pierwszy wydawca Gazety Kieleckiej ; od 1862 r. prowadził w Kielcach księgarnię i wypoŝyczalnię ksiąŝek (65) 21 II 1945 ur. (w Kielcach) Rafał Olbiński, artysta malarz, grafik, plakacista, od 1981 r. mieszka w USA (10) 24 II 2000 zm. Franciszek Kamiński, generał, komendant Batalionów Chłopskich i dowódca AK, (ur. 20 IX 1902 w Mikułowicach k. Opatowa) (365) 24 II 1645 zm. Krzysztof Ossoliński, wojewoda sandomierski, właściciel zamku KrzyŜtopór w Ujeździe (ur. 28 IV 1587) (445) 25 II 1565 zm. Marcin Zborowski ze Zborowa k. Stopnicy na Ponidziu, wojewoda kaliski i poznański, najzamoŝniejszy i najbardziej wpływowy magnat Rzeczypospolitej Marzec (130) 1 III 1880 ur. (w Sandomierzu) Albin Jasiński, generał brygady, uczestnik powstania Wielkopolskiego i wojny polsko-bolszewickiej, odznaczony Orderem Virtuti Militari; zmarł w sowieckim więzieniu w Mińsku wiosną 1940 r. (95) 2 III 1915 ur. Helena Wolff (pseud. dr Anka ), lekarka, w czasie drugiej wojny światowej szef sanitarny III Obwodu AL i członek konspiracyjnego ruchu oporu; działała w okolicach Ostrowca Świętokrzyskiego, 5

6 SkarŜyska, Opatowa, Starachowic (zm. w szpitalu w Starachowicach 31 X 1944 po ranach odniesionych w walce z Niemcami) (120) 4 III 1890 ur. Aleksander Patkowski, wybitny pedagog i krajoznawca, propagator idei regionalizmu, autor publikacji krajoznawczych (zm. 2 III 1942 w Oświęcimiu) (45) 5 III 1965 powołano Biuro Wystaw Artystycznych w Kielcach (30) 8 III 1980 zm. Władysław Pietrzykowski, Ŝołnierz AK, badacz cmentarzy na Kielecczyźnie, współautor cyklu prac poświęconych mogiłom weteranów powstań narodowych (110) 13 III 1900 zm. Józef Piłat, wybitny rzeźbiarz ludowy z Dębskiej Woli (105) 13 III 1905 ur. Stanisław Marian Jerschina, pedagog, pisarz, badacz literatury, załoŝyciel i dyrektor Studium Nauczycielskiego w Kielcach, które pozwoliło utworzyć WyŜszą Szkołę Pedagogiczną (zm. 1 V 1959) (170) 14 III 1840 car Mikołaj I podjął decyzję o zamknięciu gimnazjum gubernialnego w Kielcach, spowodowane to było wykryciem w szkole antyrosyjskiego spisku (375) 15 III 1635 ksiądz kanonik Mikołaj Leopoldowicz, proboszcz kościoła św. Piotra w Sandomierzu, wystawił akt fundacji Seminarium Duchownego (95) 16 III 1915 zm. Jadwiga Prendowska, uczestniczka powstania styczniowego na Kielecczyźnie, kurierka Mariana Langiewicza, autorka ksiąŝki Moje wspomnienia (ur r.) (80) 16 III 1930 ur. Krzysztof Kąkolewski, prozaik, reportaŝysta, autor scenariuszy filmowych, związany z Suchedniowem 6

7 (230) 23 III 1780 zm. Karol Gilba (Gielba), rajca kielecki w latach , burmistrz Kielc w 1775 r. (195) 23 III 1815 ur. Bolesław Sienicki, redaktor i wydawca Gazety Kieleckiej w latach (zm. 18 XII 1887) (5) 24 III 2005 zm. Jan Kamoda, artysta fotografik, współtwórca i klasyczny przedstawiciel kieleckiej szkoły krajobrazu (ur. 1 I 1927) (100) 27 III 1910 zm. Jan Głogowski, lekarz, załoŝyciel prywatnej lecznicy w Ostrowcu Świętokrzyskim i Towarzystwa Higienicznego (100) 27 III 1910 ur. (w Kluczewsku) Krystyna Konarska Łosiowa, poetka związana z redakcją Więzi (zm. 1 VII 2002) (75) 27 III 1935 ur. ksiądz Bonifacy Miązek, naukowiec, poeta, historyk literatury, krytyk literacki; studiował w WyŜszym Seminarium Duchownym w Sandomierzu (35) 27 III 1975 zm. Edmund Massalski, pedagog, naukowiec, publicysta, działacz ZHP, PTK i PTTK, regionalista, autor przewodników turystycznych po Kielecczyźnie oraz innych prac o regionie; członek Towarzystwa Biblioteki Publicznej (ur. 19 XI 1886 w Michałowie k. Starachowic) (70) 30 III 1940 oddział majora Henryka Dobrzańskiego (pseud. Hubal ) stoczył swą pierwszą bitwę z batalionem niemieckim koło wsi Huciska w pobliŝu Końskich 7

8 Kwiecień (555) 1 IV 1455 zm. (w Sandomierzu) kardynał Zbigniew Oleśnicki, najbardziej wpływowy magnat epoki jagiellońskiej, fundator kościoła w Bodzentynie (1452 r.) (70) 6 IV 1940 zm. Jan Gajzler, poeta, autor m.in. wierszy o tematyce regionalnej (ur. 4 V 1891 w Suchedniowie) (100) 7 IV 1910 ur. Zofia Julia z Ekiertów śak, dyrektorka Państwowego Gimnazjum i Liceum Błogosławionej Kingi; wykładała na tajnych kompletach; wpisana do Księgi ZasłuŜonych Województwa Kieleckiego (75) 13 IV 1945 Zarząd Miasta w Kielcach przekazał Muzeum Świętokrzyskiemu kamienicę Pod Filarami na Rynku (205) 16 IV 1805 zm. Franciszek Erazm Preiss, w latach wikary kolegiaty sandomierskiej, od 1754 r. wykładał w kieleckim Seminarium Duchownym, kanonik kielecki, proboszcz w Zagnańsku; własnym kosztem dokonał remontu kościoła św. Leonarda w Kielcach; autor Examentinum ordinandorum popularnego podręcznika teologii moralnej (ur. 15 IX 1727) (115) 16 IV 1895 ur. Czesław Kaczmarek, biskup ordynariusz kielecki w latach ; prześladowany przez komunistów i więziony w latach (zm. 26 VIII 1963) (220) 17 IV 1790 zm. Melchior Karczewski, pisarz miejski i burmistrz Kielc w latach ; w 1749 r. uczestniczył w pracach komisji porządkowej powołanej przez biskupa Załuskiego 8

9 (185) 20 IV 1825 zm. Franciszek Wieliczko, nauczyciel prawa i wymowy w szkole kieleckiej oraz jej prefekt, profesor w seminarium kieleckim, a później w warszawskim (95) 24 IV 1915 ur. Józef Kaczmarek, poeta i rzeźbiarz ludowy z Chyczy k. Radkowa (zm. 7 I 1997) (110) 25 IV 1900 Juliusz hrabia Tarnowski, właściciel dóbr koneckich, zainicjował utworzenie Towarzystwa Ochotniczej StraŜy Ogniowej w Końskich (35) 27 IV 1975 ur. Jarosław Sieczka, piłkarz ręczny, wychowanek Iskry Kielce, czołowy zawodnik druŝyny (10) 26 IV 2000 zm. Edmund Gorzkowski, regionalista, pisarz, przewodnik po Górach Świętokrzyskich (ur. 26 I 1932) (85) 28 IV 1925 zm. Jan Styka, portrecista, pejzaŝysta, malarz obrazów batalistycznych i religijnych; jego imię nosi jedna z ulic w Kielcach (ur. 8 IV 1858) (145) 29 IV 1865 ur. Zygmunt Wasilewski, publicysta, krytyk literacki, redaktor i wydawca pism oraz ksiąŝek; kolega Stefana śeromskiego z okresu nauki w kieleckim gimnazjum (zm. 25 X 1948) (380) 30 IV 1630 zm. arcybiskup Marcin Szyszkowski, załoŝyciel i fundator klasztoru na Karczówce, gdzie sprowadził relikwie św. Karola Boromeusza (70) 30 IV 1940 zginął, koło Anielina w walce z Niemcami major Henryk Dobrzański (pseud. Hubal ), dowódca Oddziału Wydzielonego Wojska Polskiego działającego na terenie Kielecczyzny (ur. 22 VI 1897) 9

10 (35) 30 IV 1975 zm. Maria ElŜbieta Opielińska, nauczycielka, organizatorka tajnego nauczania, dyrektorka gimnazjum i Liceum im. bł. Kingi w Kielcach (ur. 8. VII 1902) Maj (40) 1 V 1970 zm. Tadeusz Massalski, inŝynier budownictwa, brat Edmunda przyrodnika i geografa (ur. 17 V 1896 w Michałowie k. Starachowic) (25) 3 V 1985 zm. Wojciech Bellon, poeta, kompozytor, bard, załoŝyciel zespołu Wolna Grupa Bukowina; pochowany w Busku-Zdroju (ur. 14 III 1952 r.) (35) 4 V 1975 zm. Sylwester Kowalczewski, nauczyciel, wybitny krajoznawca, działacz ZHP, PTK i PTTK; współzałoŝyciel Muzeum Świętokrzyskiego, autor prac popularyzatorskich o regionie świętokrzyskim i przewodników turystycznych (21 XII 1902) (115) 7 V 1895 zm. Feliks Jaroński, kompozytor, organizator Ŝycia muzycznego w Kielcach (ur. 5 X 1823) (655) 12 V 1355 biskup krakowski, Bodzanta utworzył parafię w naleŝącym do niego Bodzentynie (220) 14 V 1790 Sejm Wielki mianował Aleksandra Ordęgę Sądowym Gubernatorem dla odebranych biskupom krakowskim Kielc, Bodzentyna, Daleszyc oraz IłŜy (150) 14 V 1860 ur. (w Kielcach) Jan Łoś, profesor filologii słowiańskiej i języka polskiego, autor wielu publikacji z dziedziny językoznawstwa (zm. 2 III 1973) 10

11 (90) 14 V 1920 ur. Bolesław Garboś, poeta, członek Kieleckiego Oddziału ZLP, prawnik działający w Sandomierzu (zm. 8 VI 1999) (160) 16 V 1850 ur. Feliks Kwieciński, świętokrzyski botanik i florysta (zm. 13 I 1932) (335) 18 V 1675 zm. Stanisław Lubieniecki młodszy, działacz ariański związany z Rakowem, pisarz, historyk i astronom (ur. 23 VIII 1623) (105) 19 V 1905 ur. Stanisław Stefańczyk, działacz ludowy, w latach poseł na sejm (zm. 19 IV 1970 w Kielcach) (95) 22 V 1915 zm. Mieczysław Brodowski, porucznik Legionów Polskich, uczestnik bitwy pod Konarami, w czasie której poległ; pośmiertnie odznaczony Orderem Virtuti Militari (ur. 14 XI 1888) (210) 24 V 1800 wielki poŝar zniszczył prawie całe Kielce wraz z ratuszem na rynku, ocalały jedynie murowane budynki w południowej części miasta (m.in. pałac biskupów, kolegiata, seminarium) (95) 25 V 1915 ur. (we wsi Wałkonowy k. Secemina) Władysław śesławski, współtwórca słuchowiska radiowego Matysiakowie (zm. 30 III 1983) (70) 26 V 1940 ur. Krystyna Cel, poetka, eseistka, bibliotekarka i nauczycielka, członek Kieleckiego Oddziału Związku Literatów Polskich (190) 29 V 1820 generał Józef Zajączek, namiestnik Królestwa Polskiego, po wizycie w Kielcach nakazał władzom miasta wybrukowanie otoczenia kolegiaty, pałacu biskupów i seminarium, a takŝe zburzenie pozostałości miejskich murów koło kolegiaty (100) 30 V 1910 ur. (w Kielcach) Borys Kononow, malarz-amator, współzałoŝyciel Klubu Artystów Plastyków amatorów (zm. 26 VI 1993) 11

12 (20) 31 V 1990 zm. Juliusz Braun, ekonomista, prawnik, wybitny ekolog, publicysta, załoŝyciel pierwszego w kraju Studium Ochrony Środowiska (ur. 2 VII 1904) Czerwiec (100) 2 VI 1910 ur. Jan Zieliński, pedagog, krajoznawca, działacz PCK, Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, Kieleckiego Towarzystwa Naukowego, PTK, PTTK; autor ksiąŝek i artykułów o tematyce regionalnej (45) 5 VI 1965 zm. Edward Krzywicki, twórca, naukowych podstaw polskiego garbarstwa (ur. 26 I 1892 w Sandomierzu) (310) 6 VI 1700 zm. Wespazjan Kochowski, poeta, prozaik, historyk, przedstawiciel tzw. sarmackiego baroku; wprowadził do literatury określenie świętokrzyska kraina (ur. w pocz r. w Gaju pod Waśniowem) (125) 9 VI 1885 ur. Felicjan Sławoj-Składkowski, doktor medycyny, generał dywizji, minister spraw wewnętrznych, premier rządu RP; absolwent kieleckiego gimnazjum (obecnie I LO im. Stefana śeromskiego) (zm. 21 VIII 1962) (70) 9 VI 1940 ur. Bogumił Bujak, lekkoatleta Zrywu Kielce (1955) i Budowlanych Kielce ( ); od 1972 r. instruktor narciarstwa i lekkiej atletyki w Zrzeszeniu Sportu i Rehabilitacji Start w Kielcach, od 1988 r. członek Międzynarodowego Związku Instruktorów Narciarstwa, a od 1996 r. wiceprezes Polskiego Związku Niepełnosprawnych (60) 10 VI 1950 ur. Irena śukowska-rumin, poetka; w latach kierownik Działu Artystycznego WDK w Kielcach, członek Kieleckiego Oddziału Związku Literatów Polskich 12

13 (295) 12 VI 1715 ur. Kajetan Sołtyk, biskup krakowski; w 1767 r. wywieziony przez Rosjan do Kaługi, gdzie przebywał do 1773 r.; od 1782 r. aŝ do śmierci w roku 1788 przebywał w pałacu biskupim w Kielcach; z jego inicjatywy rozpoczęto budowę szpitala i Klasztoru Sióstr Miłosierdzia (zm. 30 VII 1788 w Kielcach) (205) 13 VI 1805 powstanie Diecezji Kieleckiej (100) 14 VI 1910 ur. (w Jankowicach k. Opatowa) Jan Malinowski, ksiądz, kapelan pułku ułanów karpackich; w czasie bitwy o Monte Cassino niósł polską flagę narodową, która została zatknięta na szczycie góry; odznaczony Orderem Virtuti Militari (zm. 4 XII 1974 w Chicago) (65) 17 VI 1945 ukazał się pierwszy numer Informatora Sportowego Województwa Kieleckiego, którego twórcą był Sławomir Zieliński; z przyczyn finansowych pismo przestało się ukazywać juŝ w sierpniu 1945 r. (45) 17 VI 1965 zm. Włodzimierz Gierowski, regionalista, Ŝołnierz, historyk, działacz PTTK z Kielc (ur. 14 II 1897) (600) 18 VI 1410 do klasztoru Benedyktynów na Świętym KrzyŜu, w charakterze pielgrzyma, przybył przygotowujący się do wojny z Zakonem KrzyŜackim król Władysław Jagiełło (40) 18 VI 1970 zm. Piotr Piech, poeta z Kurzelowa (ur. 29 I 1904) (75) 21 VI 1935 ur. (w Kielcach) Rajmund Stachurski, trzynastokrotny indywidualny Mistrz Polski w strzelaniu z pistoletu pneumatycznego; 177 razy reprezentował Polskę w zawodach międzynarodowych 13

14 (80) 28 VI 1930 ur. Jan Urban, historyk, pracownik naukowy Akademii Świętokrzyskiej (obecnie Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego) (45) 28 VI 1964 otwarcie Muzeum Lat Szkolnych Stefana śeromskiego (30) 30 VI 1980 zm. Halina Snopkiewicz, pisarka, autorka powieści dla młodzieŝy; absolwentka gimnazjum w SkarŜysku-Kamiennej (ur. 16 IV 1934) Lipiec (65) 1 VII 1945 powstała Wojewódzka Orkiestra Symfoniczna w Kielcach, dzisiejsza Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Świętokrzyskiej im. O. Kolberga (10) 4 VII zm. Gustaw Herling-Grudziński, prozaik, krytyk literacki i publicysta (ur. 20 V 1919 r. w Kielcach) (90) 8 VII 1920 ur. Adam Borchólski, sportowiec, szkoleniowiec i działacz sportowy z Kielc; w 1946 r. występował w kadrze narodowej piłki noŝnej (85) 10 VII 1925 ur. (w Kielcach) Edmund Niziurski, pisarz, autor popularnych ksiąŝek dla dzieci i młodzieŝy (105) 12 VII 1905 ur. Tadeusz Konrad Przypkowski, historyk sztuki, gnomonik, bibliofil, kolekcjoner, fotograf; współorganizator Muzeum Zegarów w Jędrzejowie (zm. 17 XII 1977) (395) 15 VII 1615 zm. Zygmunt Myszkowski, h. Jastrzębiec, marszałek wielki koronny, pierwszy ordynat pińczowski (385) 19 VII 1625 zm. (w Rakowie) Hieronim Moskorzowski, działacz i pisarz ariański 14

15 (120) 21 VII 1890 ur. (we Włoszczowie) Eugeniusz Popoff, prawnik poeta, literat i publicysta, członek załoŝyciel Polskiego Pen Clubu (zm. 15 II 1968) (65) 28 VII 1945 ur. Adam Alfred Zych, poeta, eseista, tłumacz, pedagog, naukowiec związany z Akademią Świętokrzyską (obecnie Uniwersytet im. Jana Kochanowskiego), członek Kieleckiego Oddziału Związku Literatów Polskich (80) 29 VII 1930 ur. (w Morawicy) Mieczysław Jaworski, proboszcz parafii katedralnej i biskup pomocniczy kielecki (75) 30 VII 1935 ur. Jan Stanisław Stefaniak, poeta, prozaik, satyryk, członek Kieleckiego Oddziału Związku Literatów Polskich Sierpień (45) 7 VIII 1965 ur. Piotr Gil, wychowanek Korony Kielce, jeden z najlepszych bramkarzy w historii klubu i jeden z najdłuŝej grających zawodników w barwach klubu (360) 9 VIII 1650 zm. Jerzy Ossoliński, h. Topór, wojewoda sandomierski, pochowany w kościele kolegiackim w Klimontowie (ur. 15 XII 1595 w Sandomierzu) (120) 9 VIII 1890 ur. ksiądz doktor Józef Pawłowski, proboszcz parafii katedralnej i wykładowca Seminarium Duchownego w Kielcach; zamordowany w obozie koncentracyjnym w Dachau w 1942r., beatyfikowany w 1999 roku (100) 13 VIII 1910 zm. Kazimierz Grabowski, proboszcz parafii w Moskorzewie i Szczekocinach, autor i wydawca pieśni kościelnych (ur. 2 III 1859 w Kielcach) 15

16 (10) 13 VIII 2000 zm. Andrzej Wierzbowski, nauczyciel i regionalista, w latach siedemdziesiątych prowadził stałą rubrykę Twórcy ludowi na łamach kieleckiego miesięcznika Przemiany (ur. 24 III 1934 w Szczekocinach) (105) 19 VIII 1905 po otrzymaniu rządowej koncesji, Towarzystwo Telefonów rozpoczęło pracę nad telefonizacją Kielc (40) 19 VIII zm. Lech Leon Beynar, pisarz znany jako Paweł Jasienica; przez kilka lat mieszkał w Opatowie, gdzie ukończył gimnazjum (ur. 10 XI 1909) (90) 20 VIII 1920 powstał Klub Sportowy MłodzieŜy Szkolnej Lechia pierwszy gimnazjalny klub sportowy w mieście (75) 22 VIII 1935 ur. Bohdan Furnal, nauczyciel, bibliotekarz (Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka), pracownik Muzeum Narodowego w Kielcach (zm. 6 IV 1993) (55) 23 VIII 1955 ur. Stanisław Hojda, trener piłki ręcznej, pracownik dydaktyczny Akademii Świętokrzyskiej (obecnie Uniwersytet im. Jana Kochanowskiego); trener Iskry Kielce w latach (10) 31 VIII 2000 zm. Janina Stramska, poetka, od 1943 r. działaczka konspiracji antyhitlerowskiej (ur. 16 VI 1924 we Włoszczowie) Wrzesień (100) 1 IX 1910 zm. Stanisław Święcicki, drukarz i wydawca; w drukarni przy ulicy DuŜej wykonywał druki dla potrzeb regionu (85) 1 IX 1935 Rada Miejska w Kielcach podjęła uchwałę o likwidacji wszystkich sześciu rogatek, na których funkcjonowały posterunki pobierające 16

17 opłaty od wjazdu do miasta; przyczyną tej decyzji było postrzelenie kieleckiej nauczycielki przez posterunkowego z krakowskiej rogatki (85) 1 IX 1935 w Starachowicach otwarto Prywatne Koedukacyjne Gimnazjum, trzy lata później zostało ono upaństwowione (455) 3 IX 1555 ur. Zbigniew Ossoliński, h. Topór, wojewoda Sandomierski (115) 3 IX 1895 powstało Kieleckie Towarzystwo Cyklistów, najstarsze stowarzyszenie sportowe w regionie (135) 4 IX 1875 ur. Franciszek Loeffler, współpracownik pisma Echa Kieleckie, w latach redaktor tygodnika Ziemia Kielecka ; współorganizator Biblioteki Publicznej oraz kieleckiego oddziału Towarzystwa Kultury Polskiej (zm. 24 II 1919) (65) 6 IX 1945 ur. Jerzy Matuszczyk, działacz piłki noŝnej, prezes Kieleckiego Okręgu Związku Piłki NoŜnej ( ) (90) 9 IX 1920 ur. (w Kielcach) Wiesław Stefan JaŜdŜyński, powieściopisarz i publicysta (zm. 26 VII 1998) (80) 11 IX 1930 zm. Emil Godlewski, botanik, fizjolog roślin, jego imię nosi jedna z ulic w Krasocinie (ur. 30 VI 1847 w Krasocinie) (285) IX 2010 roku - planowane obchody Jubileuszu 285-lecia powstania I Liceum Ogólnokształcącego im. Stefana śeromskiego w Kielcach (120) 19 IX 1890 ur. Jan Cudek, dowódca II dywizjonu pułku artylerii lekkiej Legionów w Kielcach, dwukrotnie odznaczony KrzyŜem Walecznych; prezes Podokręgu Piłki NoŜnej w Kielcach ( ), organizator ostatniego 17

18 przed wybuchem II wojny światowej meczu piłkarskiej reprezentacji Kielc z Gedeonią Gdańsk (zamordowany w Oświęcimiu 16 X 1942) (40) 19 IX 1970 ur. (w Bielinach) Tomasz BroŜyna, kolarz szosowy; w 1996 r. wystąpił na Igrzyskach Olimpijskich w Atlancie (100) 20 IX 1910 ur. Stanisław Padło, ps. Niebora, dowódca Armii Krajowej na Ponidziu (zm. 8 VIII 1969) (150) 23 IX 1995 w Sandomierzu zainstalowano oświetlenie uliczne; latarnie zakupiono ze składek mieszkańców miasta (15) 23 IX 1995 zm. Józef Firmanty, malarz i poeta pochodzący z Korytnicy (ur. 27 II 1913) (100) 26 IX 1910 ur. Michał Wiśniewski, zasłuŝony sędzia piłki noŝnej w okręgu kieleckim, w swojej karierze prowadził 930 spotkań (55) 26 IX 1955 ur. Wojciech Saletra, historyk, pracownik naukowy Akademii Świętokrzyskiej (obecnie Uniwersytet im. Jana Kochanowskiego) (25) 27 IX 1985 zm. Marian Hofbauer, uczestnik kampanii wrześniowej (odznaczony Orderem Virtuti Militari); po wojnie prowadził w Sandomierzu zakład ślusarski, w którym zatrudniał 15 pracowników (był największym pracodawcą w mieście), zajmował się równieŝ działalnością społeczną w Cechu Rzemiosł (65) 28 IX 1945 powstał Aeroklub Kielecki (310) 30 IX 1700 ur. (w śarczycach k. Małogoszcza) Hieronim Konarski (po wstąpieniu do zakonu pijarów przybrał imię Stanisław), reformator polskiego szkolnictwa, załoŝyciel pijarskich szkół ze słynnym 18

19 Collegium Nobilium na czele; autor tekstów publicystycznopolitycznych (m.in. O skutecznym rad sposobie) Październik (140) 1 X 1870 ukazał się pierwszy numer Gazety Kieleckiej, której załoŝycielem był Leon Gautier, carski naczelnik powiatu kieleckiego, a wydawcą Michał Goldhaar (100) 4 X 1910 zm. Roman Plenkiewicz, pedagog, działacz Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, redaktor Encyklopedii Wychowawczej, historyk i krytyk literatury (ur. 20 I 1833 w Skórczowie k. Pińczowa) (80) 4 X 1930 ur. (w Kielcach) Wiesław Gołas, jeden z najwybitniejszych aktorów filmowych i kabaretowych; ukończył II LO im. Śniadeckich w Kielcach (55) 9 X 1955 zm. Ryszard Prauss, artysta-malarz, w czasie okupacji był nauczycielem w szkole Handlowej w Kielcach; w 1945 r. był jednym z załoŝycieli Związku Zawodowego Polskich Artystów Plastyków i prezesem tego związku w latach (ur. 3 IV 1902) (105) 14 X 1905 ur. (w Ocinku k. Sandomierza) Wincenty Burek, pisarz, redaktor miesięcznika Ziemia Kielecka, dyrektor Państwowego Ośrodka Kultury Plastycznej (zm. 4 VII 1988) (105) 14 X 1905 ur. Eugenia Józefa z Szkwarowskich Prauss, nauczycielka, działaczka harcerska z Kielc (zm. 21 XI 1987) (25) 16 X 1985 Końskie zostały odznaczone KrzyŜem Grunwaldu (10) 18 X 2000 zm. Tadeusz Jakubik, artysta-fotografik, współtwórca Świętokrzyskiej Szkoły Krajobrazowej 19

20 (95) 20 X 1915 ukazał się pierwszy spośród 88 numerów tygodnika Ziemia Kielecka ; przez pierwsze pięć numerów pismem kierował Edmund Massalski, którego od szóstego numeru zastąpił Franciszek Loeffler; Ziemia Kielecka ukazywała się do 30 czerwca 1917 r. (135) 30 X 1875 zm. Ferdynand Karol Sztumpf, od 1868 r. właściciel browaru przy ulicy Ogrodowej (tzw. browar Karschów) (95) 31 X 1915 powstało Ostrowieckie Towarzystwo Nauczycielskie Listopad (425) 1 XI 1585 ur. (w Kurzelowie k. Włoszczowy) Jan BroŜek, wybitny matematyk i astronom; od 1652 r. rektor Akademii Krakowskiej; autor planów kopalń soli w Bochni i Wieliczce (zm. 21 XI 1652) (30) 1 XI 1980 zm. Władysław Chachaj, w czasie okupacji niemieckiej oficer wywiadu AK, od 1943 r. lekarz w Zgrupowaniu Partyzanckim Ponury, porucznika Jana Piwnika, odznaczony Orderem Virtuti Militari (ur. 29 X 1912) (105) 2 XI 1905 ur. (w Kielcach) Marian Suski, brązowy medalista w szermierce na Igrzyskach Olimpijskich w Los Angeles (1932 r.), na Igrzyskach w Berlinie (1936 r.) zajął 4 miejsce w turnieju druŝynowym w szabli (200) 3 XI 1810 ksiądz Hugo Kołłątaj otrzymał nominację na kustosza kolegiaty w Sandomierzu (255) 6 XII 1755 ur. Stanisław Staszic, załoŝyciel Dyrekcji Górniczej i Szkoły Akademiczno-Górniczej w Kielcach (zm. 20 I 1826) 20

21 (120) 6 XI 1890 zm. Piotr Ściegienny, ksiądz, działacz rewolucyjny i demokratyczny (ur. w 1800 lub 1801 r. w Bilczy) (190) 7 XI 1820 biskup sandomierski Adam Prosper Burzyński dokonał uroczystego otwarcia Seminarium Duchownego w Sandomierzu (75) 9 XI 1935 w Końskich powstał miejscowy oddział Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego (120) 16 XI 1890 ur. Edmund Padechowicz, współzałoŝyciel Muzeum Świętokrzyskiego, działacz PTK (210) 19 XI 1800 zm. Andrzej Grzywaczewski, w 1772 r. burmistrz Kielc (35) 19 XI 1975 zm. Jerzy Jędrzejewicz, tłumacz, autor ksiąŝek biograficznych, eseista, członek kolegium redakcyjnego miesięcznika Ziemia Kielecka (ur. 2 III 1902 w Bawarii k. Końskich) (20) 19 XI 1990 zm. Józef Wiącek, dowódca oddziału partyzanckiego Jędrusie działającego na Kielecczyźnie (105) 20 XI 1905 ur. Jan Budźko, w latach 1948, i prezes Kieleckiego Okręgowego Związku Piłki NoŜnej; w latach trzydziestych był bramkarzem druŝyny piłkarskiej Strzelec Kielce (zm. 9 IX 1991) (85) 20 XI 1925 zm. Stefan śeromski, powieściopisarz, nowelista, dramaturg i publicysta (ur. 14 X 1865 w Strawczynie) (35) 20 XI 1975 Muzeum Świętokrzyskie w Kielcach podniesiono do godności Muzeum Narodowego 21

22 (165) 27 XI 1845 ur. (w Domaszowicach k. Kielc) Walery Przyborowski, powieściopisarz, historyk, dziennikarz i publicysta(zm. 13 III 1913) (100) 29 XI 1910 ur. Henryk Peszko, kanclerz kurii kieleckiej, współtwórca NSZZ Solidarność Regionu Świętokrzyskiego oraz Marszów Kadrówki (55) 29 XI 1955 ur. Krzysztof Borowiec, karateka, załoŝyciel Kieleckiego Klubu Karate Kyokushin; Mistrz Polski w wadze 70 kg (1983 r.) Grudzień (55) 1 XII 1955 ur. Marcin Gajek, kielecki poeta, redaktor pisma Młodzi Idą, członek Nauczycielskiego Klubu Literackiego w Kielcach (zm. 6 XI 1991) (165) 5 XII 1845 ur. Piotr Arkadiusz Płoski, w 1847 r. był redaktorem i wydawcą Gazety Kieleckiej, sędzia Sądu Okręgowego (zm. 28 XII 1922) (105) 10 XII 1905 Henryk Sienkiewicz otrzymał Literacką Nagrodę Nobla (70) 10 XII 1940 ur. Jerzy Adamkiewicz, czołowy pilot szybowcowy Aeroklubu Kieleckiego; zdobywca srebrnej, złotej i diamentowej odznaki szybowcowej, Mistrz Sportu (1974 r.) (105) 14 XII 1905 zm. ksiądz Aleksander Majewski, w latach proboszcz parafii we Włoszczowie, społecznik (ur. 23 III 1854) (415) 15 XII 1595 ur. Jerzy Ossoliński, h. Topór, wojewoda sandomierski (zm. 9 VIII 1650) 22

23 (220) 15 XII 1790 ur. Jerzy Pusch, inŝynier, naukowiec, wykładowca w Szkole Akademiczno-Górniczej w Kielcach w latach ; patron ulicy na osiedlu Ślichowice w Kielcach (zm. 2 X 1846) (55) 18 XII 1955 zm. Karol Sieklucki, budowniczy i właściciel Cegielni Mechanicznej na Wielkopolu; członek Rady Miejskiej i władz Cechu Rzemieślniczego w Kielcach (15) 18 XII 1995 zm. Marian Sołtysiak, ps. Barabasz, dowódca oddziału partyzanckiego AK na Kielecczyźnie (95) 20 XII 1915 ur. Władysław Czerwonka, porucznik AK; w 1943 r. utworzył oddział partyzancki w okolicach SkarŜyska; odznaczony Orderem Virtuti Militari (zm. 30 XII 1986) (85) 20 XII 1925 ur. Władysław Sadowski, ceniony w Kielcach adwokat, wybitny krajoznawca, działacz PTTK, autor przewodników po Górach Świętokrzyskich (45) 21 XII 1965 powołanie w Kielcach Klubu Literackiego (110) 22 XII 1900 Henryk Sienkiewicz, obchodzący jubileusz 25-lecia pracy twórczej, otrzymał w warszawskim ratuszu akt notarialny nadania mu w formie tzw. daru narodu majątku Oblęgorek k. Strawczyna (85) 22 XII 1925 ur. Włodzimierz Wójcikiewicz, w 1970 r. brał udział w reaktywowaniu Automobilklubu Kielce; w latach prezes AK; w 1976 r. z jego inicjatywy rozpoczęto budowę toru wyścigowego Kielce w Miedzianej Górze 23

24 (110) 24 XII 1900 zm. (w Pińczowie) Bronisław Teodor Grabowski, profesor filologii klasycznej; najwybitniejszy polski historyk i tłumacz literatury słowiańskiej oraz znany w Europie działacz panslawistyczny (25) 25 XII 1985 ukazał się pierwszy numer rocznika Nad Kamienną wydawanego przez towarzystwa miłośników regionu ze Starachowic, SkarŜyska- Kamiennej i Ostrowca Świętokrzyskiego INNE ROCZNICE REGIONALNE (745) 1265 Pacanów otrzymał prawa miejskie (utracił je w 1869 r.) (675) 1335 załoŝenie Bodzentyna na gruntach Tarczka (645) 1365 Kunów nad Kamienną otrzymał prawa miejskie (505) 1505 Ćmielów otrzymał prawa miejskie (485) 1525 Staszów otrzymał prawa miejskie (85) 1925 załoŝono Opatowski Klub Sportowy (85) 1925 załoŝono Sandomierski Klub Sportowy (85) 1925 załoŝono Klub Sportowy Skalbmierzanka (od 1928 r. Victoria Skalbmierz) (75) 1935 wzniesienie, na terenie folwarku Psiarnia, Domu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego (dzisiejszy WDK) (75) 1935 otwarcie lotniska w Masłowie 24