Jedna starość? Różne oblicza starości w tłumaczeniach Carmina I,9 Horacego
|
|
- Stanisław Pawlik
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Olga Szadkowska (Uniwersytet Warszawski) Jedna starość? Różne oblicza starości w tłumaczeniach Carmina I,9 Horacego Jedną z najbardziej znanych i bardzo chętnie tłumaczonych pieśni Horacego jest Carmina I,9, w polskich tłumaczeniach najczęściej tytułowana Do Taliarcha bądź też Vides ut alta. Jej niezaprzeczalny fenomen związany jest nie tylko z popularnością twórczości Horacego w Polsce we wszystkich epokach, ale również z tematyką podnoszoną w tym utworze. Obraz ośnieżonej góry Sorakte, którą podziwia podmiot liryczny, stał się motywem przewodnim licznych przekładów i luźnych parafraz. Co skłoniło pisarzy i poetów doby baroku, pozytywizmu, dwudziestolecia międzywojennego i czasów współczesnych, do podjęcia tematu rozpoczętego przez antycznego liryka? Odpowiedź na to pytanie kryje się w prawidłowym odczytaniu tekstu oryginalnego. Horacy w centrum Carmina I, 9 umieszcza bowiem widok Sorakte, góry białej od śniegu głębokiego. Zima, która skuła lodem krajobraz, prowokuje podmiot lityczny do wezwania swojego przyjaciela, Taliarcha i prośby o dorzucenie drwa do ogniska. Ponadto prosi on wydobądź czteroletnie wino z sabińskiej amfory dwuusznej 1. Następnie każe pozostawić wszystko bogom, nie martwić o to, co stanie się jutro i dopóki siwizna jest daleko od ciebie, który rozkwitasz 2 radzi korzystać z zabaw, śmiechu kobiet i uczęszczać na place, zgromadzenia i tańce. Tak naprawdę w tym wierszu wszystko pasuje do tradycyjnego, stereotypowego ujęcia większości pieśni Horacego: jest bowiem i nawoływanie do korzystania z życia, jest i starość, która (pozornie) jest bardzo daleko, pojawia się nawet wino i to niezmieszane z wodą (merum). Odczytanie i przekład tej pieśni wydają się więc oczywiste. Zdecydowana większość tłumaczy skoncentruje się na zasadzie mediocritas i motcie Horacego carpe diem. Niemniej jednak w tej pieśni obecny jest zdecydowanie innych duch, tak różny od horacjańskich zasad, pojawiających się w Carmina I, 21 (Dianam tenerae dicite virgines) lub w Carmina I, 31 (Quid dedicatum possit Apollinem). To powiew zimy, która zwiastuje starość i śmierć. Horacy wychodzi bowiem od opisu zimowej pustki i ukazuje mróz, który ogarnia cały świat. Oszczędność w formie i w sposobie wyrażenia podmiotu lirycznego obrazuje przerażający chłód i ciągłą obecność starości. Podmiot liryczny, to osoba starsza, mentor, ktoś, kto radzi 1 W oryginale: dissolve frigus ligna super foco/large reponens, atque benignius/ deprom quadrimum Sabina,/o Taliarche, merum diota Horatius, Carminum Liber I, IX, w: Q,Horatius Flaccus, Opera, Leipzig, 1982, v W oryginale: (...) donec virenti canities abest morosa. ibidem, v
2 młodemu (przyjacielowi, Taliarchowi), co należy robić. Figura mentora sprzyja wykonaniu swoistego rodzaju parabazy w kierunku czytelnika i wskazania mu odpowiedniej drogi. Nie, by uciec przed starością, ponieważ to jest niemożliwe. Starość nadejść musi i nie chodzi o to, by ją zagłuszyć zasadą carpe diem. Pytanie i jednocześnie wyzwanie, jakie stawia autor przed Taliarchem i czytelnikami, dotyczy złagodzenia otaczającego chłodu, a nie ucieczki przed nim. Starość, według Horacego, jest nieunikniona. Pieśń Horacego cała przeniknięta jest tchnieniem starości i zbliżajania się śmierci, a głównym doświadczeniem, które staje się udziałem czytelnika, jest doświadczenie przeszywającej pustki. Carmina I, 9 choć przy powierzchownej lekturze wydaje się radosna, lekka i opiewająca uroki życia, tak naprawdę zawiera w sobie nie tylko element grozy, ale i swoistego rodzaju udrękę, którą należy przezwyciężyć, by godnie żyć i oswoić się ze starością. Takie jest główne przesłanie pieśni Horacego, tak wygląda prawdziwe oblicze ujmowanego przez poetę motywu starości. Jak poradzili sobie z tym tematem i horacjańską formą polscy twórcy? Czy tak chętnie cytowana i przekładana pieśń, porusza główny temat obecny u Horacego, czy raczej kieruje się na bezdroża błędnej interpretacji w duchu lekceważenia starości i unikania jej? Pragnąc zrozumieć problemy, przed którymi stanęli tłumacze tej słynnej pieśni, przede wszystkim należy zastanowić się nad niebezpieczeństwami tłumaczeń Horacego w ogóle. Problem starości i sposobu jej ujęcia nie jest jedynym wyzwaniem, z którym trzeba się zmierzyć, interpretując i przekładając Horacego. Marian Hemar w przemowie do zbioru swoich tłumaczeń utworów Horacego 3 wskazuje na to, że trudności związane z oddaniem rytmicznej wersyfikacji ody zmuszają interpretatorów do stwierdzenia, iż większość przekładów Horacego realizuje się wedle zasady: liryka Horacego w oczach polskich poetów. Zakłada więc specyficzne i z góry ustalone reguły odczytania: nie jako autora rzymskiego, lecz jako poetę, na którego patrzy się przez pryzmat polskich zasad wersyfikacji, leksykologii, jak również realiów historyczno-społecznych. Co należy przez to rozumieć? Przede wszystkim dążność do ustalenia osobistej koncepcji wersyfikacyjnej, która jak widać na różnych przykładach tłumaczeń ód niewiele ma wspólnego ze strofiką rzymską. Niemniej jednak nie należy być tutaj zbyt surowym krytykiem. Znalezienie własnej koncepcji wersyfikacji i konsekwentne jej stosowanie to element konieczny, albowiem polska wersologia nie odda w zupełności strofy alcejskiej. W polskim systemie wersyfikacyjnym istnieje możliwość przełożenia jedynie strony safickiej, w przypadku innego metrum należy ustalić, która strofa najlepiej odda ducha utworu i konsekwentnie ją stosować. Andrzej Lam o trudności rytmicznostroficznej w przekładach Horacego pisał tak: te trudności można częściowo przynajmniej 3 M. Hemar, Ody Horacjusza, Londyn, 1971, s. 6. 2
3 przezwyciężyć, nie uchylając się od zmienności rytmu w strukturze strofy bez niewolniczego naśladownictwa, tak jednak, by w miarę możliwości zachowane zostały podstawowe stosunku metryczne 4. W przypadku ód Horacego problem dotyczy również oryginalności autora na gruncie poezji łacińskiej, wiernej heksametrom i pentametrom. Carmina horacjańskie wzorowane były bowiem na liryce greckiej, szczególności na Alkajosie, co wymuszało upodobnienie do muzyki, śpiewu, wręcz skandowania tekstu. Marian Hemar nazwał to specyficznego rodzaju połączeniem chłodu łaciny z żarliwością greki. Problem dla tłumaczy uosabia się we właściwym ujęciu tego pozornie paradoksalnego zjawiska: jak oddać to napięcie, które tworzy się między uporządkowaną łacińską precyzją, a grecką żonglerką rytmu? 5 Przy dokonywaniu przekładów Horacego jest to niezmiernie ważny aspekt. Polscy tłumacze próbowali poradzić sobie z tym kontrastem za pomocą stosowania różnorodnych środków stylistycznych, dodawania archaizmów, czy wręcz ludowych elementów. Niestety, przy wykwintności i szlachetności oryginału, taka pseudoludowość nie zdaje egzaminu. Lucjan Siemieński w swoim tłumaczeniu Carmina, I,9 choć pozornie zachowuje wszystkie elementy ody horacjańskiej, a jego wiersz jest najbardziej zbliżony do strofy alcejskiej, tak naprawdę przez dodanie niezliczonych substytucji językowych i zastąpieniu metafor konkretnymi obrazami, oddala się od oryginału 6. Również Marian Hemar, choć teoretycznie rozumie problematykę tłumaczeń pieśni Horacego, nie ustrzegł się przed podobnymi błędami. W swoim tłumaczeniu dokłada jedną strofę, w której przedstawia oddzielną historię. We wstępie do swoich przekładów pieśni Horacego, Marian Hemar dużo pisze o wierności oryginałowi, niemniej jednak nie mogę oprzeć się wrażeniu, że rozumie tę wierność trochę inaczej. Jego przekład zatytułowany Do Taliarcha jest niejako historią opowiedzianą swoimi słowami z zastosowaniem własnej wersyfikacji. Omawiana wcześniej śpiewność oraz oszczędna, wyrafinowana forma są zachowane, niemniej jednak akcent czy wręcz ciężar utworu, położony jest na innym aspekcie. Przekład Hemara koncentruje się na zasadzie carpe diem. Tymczasem dążenie do konkretyzacji obrazów fałszuje tak naprawdę, to, co w pieśni Horacego najpiękniejsze: prostotę, chłód, uczucie pustki. Właśnie dlatego tak trudno polskim twórcom uchwycić ducha tej konkretnej pieśni ponieważ pozornie radosna i skoczna, jest tak naprawdę manifestem nadchodzącej, nieuniknionej starości. Drugim elementem tłumaczenia starożytnego liryka jest osobista koncepcja ducha utworu. W przeciwieństwie do systemu wersyfikacyjnego, w którym może panować dowolność ze 4 A. Lam, Horacy. Dzieła wszystkie, Warszawa, 1992, s Sam Horacy w Carmina III, 3 pisze: Będą mnie pamiętali, że byłem pierwszy, co śpiewność grecką przeniósł w rytmy łacińkich wierszy. Marian Hemar zwraca uwagę, że Horacy stawia na równi śpiewność z wiernością, jest ona dla niego tak samo ważna, ustanawia dla śpiewności bardzo wysokie miejsce co jest wydarzeniem bezprecedensowym na gruncie poezji łacińskiej, której regułom wszyscy poeci byli wierni (por. M. Hemar, op. cit., s L. Siemieński, Horacego ody wybrane, Kraków, 1916, s
4 względu na tak dużą rozbieżność wersologii rzymskiej i polskiej, dodanie własnej ideologii do koncepcji horacjańskich jest już poważną ingerencją w oryginalny zamysł autora. Podział na przekład filologiczny i parafrazy jest elementem nieuniknionym każdej próby translatorskiej, niemniej jednak przekłady-parafrazy pieśni horacjańskich, w tym także dalej przytoczone przekłady Carmina, I,9 balansują na granicy improwizacji, impulsu, czy wręcz luźnej inspiracji poetą starożytnym. Oddzielny problem stanowi dążność polskich poetów do przybliżenia współczesnemu człowiekowi realiów historycznych i społecznych, a także indywidualny charakter każdego autora. Niestety, bardzo często, chęć upodobnienia realiów współczesnych autorowi do tych starożytnych wiąże się z przypisaniem autorowi innych cech niż w rzeczywistości. Z jednej strony tłumacz musi zmierzyć się z postawą pietyzmu wobec dzieł Horacego (jak podjąć się przekładu tak wielkiego liryka? Czy wszystkie chwyty są dozwolone?), z drugiej strony należy pamiętać o tym, że dbanie o upodobnienie realiów antycznego Rzymu do sarmackiej, katolickiej Polski nijak się ma do wiernego przekładu. Jak więc będzie wyglądała różnica pomiędzy poszczególnymi tłumaczeniami tej samej, względnie prostej w odbiorze ody? Jak zaznaczałam we wstępie, powstało wiele tłumaczeń dzieł Horacego. Pierwszy kompletny przekład ód i epodów powstał w Krakowie w 1609 roku. Autorem dzieła Horatius Flaccus w trudach więzienia moskiewskiego na utulenie żalów w lyrickich pieśniach zawarty był Sebastian Petrycy z Pilzna 7. Przekład ten zawierał spolszczone nazwy geograficzne, imiona, nazwy własne, przenosił w zupełności realia rzymskie na grunt XVII-wiecznej Polski. W 1773 roku Adam Naruszewicz wraz z królem Stanisławem Poniatowskim wydał najlepsze przekłady Horacego (zarówno z epoki stanisławowskiej, jak i dawniejsze), zatytułowane Pieśnie wszystkie Horacjusza przekładania różnych. Znajdują się tam najznakomitsze nazwiska m.in. Franciszek Kniaźnin, Józef Koblański, Onufry Korytyński, Franciszek Zabłocki, Adam Naruszewicz. Całościowe przekłady wszystkich dzieł Horacego przypadają na wiek XIX, wtedy bowiem powstają tłumaczenia Marcina Fijałkowskiego, w całości Horacego przekłada także Marcel Motty. Oprócz tych dwóch zbiorowych dzieł, ody tłumaczy Lucjan Siemieński, Adam Mickiewicz, Cyprian Kamil Norwid oraz Henryk Sienkiewicz. W końcówce XIX i na początku XX wieku dominują przekłady artystyczne, które są próbą ukazania własnej, poetyckiej wizji i przyłożenia niejako w języku polskim ideologii autora do wartości horacjańskich. Z kolei, wraz z dwudziestoleciem międzywojennym i rozwojem filologii klasycznej, widoczny jest zwrot ku przekładom filologicznym 8, dosłownym, takim jak całościowe tłumaczenie dzieł Horacego Jana Czubka jest to rzetelny, filologiczny przekład, w którym nie 7 Horacy. Wybór poezji, oprac. J. Krókowski, Kraków, 1971, s. XLIX. 8 W dwudziestoleciu międzywojennym ukazywały się przekłady filologiczne w Kwartalniku klasycznym oraz Przeglądzie Klasycznej, zobacz: Przekłady Horacego w Polsce, w: Horacy. Wybór poezji, oprac. J. Krókowski, Kraków, 1971, s. LII. 4
5 brak rubasznego humor, dowcipu i konkretyzacji tak bliskiej Horacemu. Wtedy też powstają tłumaczenia Juliana Tuwima, który pod względem autodyscypliny i powściągliwości bardzo upodobnił swoje przekłady do oryginału horacjańskiego. Z tłumaczeń najnowszych warto wymienić Jacka Boheńskiego, Zygmunta Kubiaka, Stefana Gołębiewskiego, jak również Andrzeja Lama 9. Nie ulega wątpliwości, że każda epoka miała swój pomysł na Horacego, dla każdej stanowił on swoistego rodzaju inspirację, a poeci wszystkich epok próbowali na różne sposoby odnieść się nie tylko do formy utworów Horacego, ale przede wszystkim do tego, co zwykło się nazywać duchem horacjańskim. Liryka Horacego, poza najważniejszymi przekładami wymienionymi wyżej, obecna była zawsze w motywach, parafrazach, nawiązaniach, obrazach najróżniejszych utworów. Jednym z najczęściej wymienianych tłumaczy i interpretatorów myśli horacjańskiej doby staropolskiej był Jan Kochanowski. Również on podjął się przełożenia Carmina I,9. Jego Pieśń XIV (Z ksiąg pierwszych) jest luźnym nawiązaniem do ody horacjańskiej 10. Przede wszystkim nie zostało nic z uczucia pustki i echa starości. Wyraźna chrystianizacja utworu Horacego ( Ostatek niechaj Bóg ma na swej pieczy! ) łączy się z pozytywnym morałem, płynącym z pieśni: Niechaj nie schodzi cało/coć się do rąk dostało 11. U Kochanowskiego to człowiek decyduje o tym, jak ma wyglądać jego życie. O tak ważnej w utworze oryginalnym starości mówi się lakonicznie: jeleniom nowe rogi wyrastają/nam, gdy raz młodość minie/już na wiek wiekom ginie(...). Przy pierwszej lekturze wydaje się, że wszystkie elementy zostały zachowane, niemniej jednak atmosfera w pieśni Kochanowskiego jest zupełnie inna. Zamiast zadumy nad nieuniknioną śmiercią i codziennie uosabiającą się starością, czytelnik dostaje porcję moralnym wskazówek, tak charakterystycznych dla Kochanowskiego. Tak naprawdę, to nie myśl Horacego jest tutaj oddana, ale jedynie jego pomysł. Ośnieżona Sorakte pozwoliła na ukazanie Kochanowskiemu własnej koncepcji na życie. Zupełnie inaczej, przedstawia się myśl horacjańskie w utworze Zbigniewa Morsztyna Z Horacego(Carmina, I,9) 12. Na pierwszy plan w tej pieśni wysuwa się przemijanie i wszechobecny bieg ku starości i śmierci. Zamiast pochwały młodości, autor wielokrotnie podkreśla przestrogę przed starością. Z jednej strony na pewno duży wpływ miała filozofia baroku, z drugiej jest to idealne oddanie ducha Horacego. Wino i zażywanie z sąsiadem biesiady to swoistego rodzaju dodatki, które mogą przynieść chwilową ulgę póki masz wiek po woli. Utwór przepełniony jest mrozem, pytaniami retorycznymi ( cóż mamy czynić ), które odbijają się głuchym echem w ośnieżonych górach, wypowiadane są słowa, po których nie pozostaje nic, prócz pustki i przemijania. Oprócz elementu schrystianizowania ( porucz to Bogu, jeśli cię co piecze ), utwór 9 Najnowsze tłumaczenie: A. Lam, Dzieła wszystkie, Pułtusk-Warszawa, J. Kochanowski, Dzieła wszystkie, oprac. M. R. Mayenowa, K. Wilczewska, t. 4, Wrocław, 1983, s Ibidem, v Z. Morsztyn, Z Horacego(Carmina I,9), w: Muza domowa, oprac. J. Durr-Durski, t.2, Warszawa, 1954, s
6 Morsztyna jest tak naprawdę doskonałym przykładem wiernego tłumaczenia ody horacjańskiej. Podąża bowiem za tym, co najważniejsze za istotą hasła memento mori, które dosłownie oznacza pamiętaj, że umierasz, nie natomiast pamiętasz, że umrzesz. Każdy umiera tak naprawdę tu i teraz, ponieważ każda minuta, o której pomyśli człowiek, jest tak naprawdę minutą minioną, należy do przeszłości. Każdy krok do przodu, jest krokiem ku starości i śmierci. Pieśń Z Horacego Morsztyna jest przesiąknięta motywem odwiecznej walki, jaką człowiek prowadzi ze widmem swojej starości. Widem, które jest bardzo realne i bardzo bliskie, choć pozornie jeszcze nie dotyczy młodego człowieka. Zupełnie inną koncepcję przyjął wspomniany już wcześniej Lucjan Siemieński. W swoim przekładzie zachęca czytelnika (...)zwiedzaj przechadzki i pole marsowe/starość od ciebie jeszcze tak daleka(...) 13. Choć utwór pod względem wersyfikacyjnym bardzo przypomina odę horacjańską, niestety zupełnie różni się od niej w warstwie interpretacyjnej. Tłumaczenie Siemieńskiego pełne deminutywów (dzionek, paluszek, dzieweczka) sprawia wrażenie lekkiej piosenki, którą idący na schadzki młodzieniec nuci pod nosem, beztrosko kopiąc kamienie na drodze. Nie ma tutaj refleksji, zadumy, nie ma przerażającego mrozu i głuchej ciszy. Z jednej strony jest i wino i carpe diem, są nawet cyprysy. Z drugiej wszystko wykorzystane jest w sposób odwrotny do zamierzeń oryginału. ` Z kolei Vides ut alta stet nive candidum, czyli przekład Juliana Tuwima, wydaje się doskonałym połączeniem horacjańskiej powściągliwości z temperamentem poety 14. Utwór bowiem zawiera w sobie cechy dytyrambu, jest dynamiczny, przywodzi na myśl Wiosnę-dytryamb, niemniej jednak dzięki swoistego rodzaju autodyscyplinie wersyfikacyjnej i rygorystycznemu podejściu do układanych wersów, bardzo przypomina połączenie chłodnego porządku łaciny z żarem i śpiewnością greki. Starość ujęta jest w sposób bliski oryginałowi, lakoniczny: ( )zanim ci przykry szron włosy przysypie, młody! jest dokładnym, wręcz filologicznym przekładem wersu łacińskiego. Tekst jest krótki, zwięzły, a jednocześnie pozbawiony frywolności, tak charakterystycznej dla twórczości Tuwima. Czytelnik może odnieść wrażenie, że dynamizm i aktywność autora przejawiają się jedynie w warstwie formalnej tekstu, w jego śpiewności i rytmiczności. Zwięzłość i swoistego rodzaju uporządkowanie tekstu wedle łacińskich reguł sprawia, że tłumaczenie to, podobnie jak Carmina, I, 9 przepełnione jest zadumą i kontemplacją ludzkiego losu, tak bardzo kruchego, przygniecionego. Potęguje to odpowiedni dobór słownictwa. Los jawi się czytelnikowi jako las pod śniegu ciężarem ugięty. Ostatnim przykładem, jaki chciałabym krótko omówić, jest tłumaczenie Stefana Gołębiowskiego, Vides ut alta. Przekład jest par excellence filologiczny. Jest dopracowany pod 13 L. Siemieński, op. cit., v J. Tuwim, Vides ut alta stet nive candidum, w: Horacy. Wybór poezji, oprac. J. Krókowski, Wrocław, 1967, s
7 względem wersyfikacyjnym, zwięzły, praktycznie literalnie przetłumaczony z łaciny. Niemniej jednak jest coś, co sprawia, że czytelnik uśmiecha się pobłażliwie. Nie ma nawet cienia widma śmierci czy starości, nie ma obecnego hasła memento mori. Rymy wewnętrzne obecne w tym przekładzie, choć zapewne nadać miały śpiewności i zbliżyć utwór do ody, tak naprawdę odebrały pewnej dostojności i majestatu temu tłumaczeniu. Wszystko wydaje się bardziej umowne, zabawne. Gołębiowski daje czytelnikowi do zrozumienia, że cała wymowa wiersza jest taka, jak pierwsze słowa drugiej strofy. Zamiast przerażającego mrozu, który przenika do kości, jest ziąb dotkliwy 15. Czy ziąb dotkliwy może być przeszywający? Jest ludowy, frywolny, tak jak zestawienie zwrotów: los łaskawy z człowiek, który nie stroni od zabawy. Do tłumaczenia, tak świetnego i wyśmienitego pod względem filologicznym, wkradła się pewnego rodzaju ludowość, żart i gra, której brak w oryginalnym tekście. Niestety, szczegóły decydują o ogólnej wymowie tłumaczenia, dlatego też ciężko o refleksję nad tym przekładem ody Horacego. Nie brakuje pułapek i niebezpieczeństw przy tłumaczeniu utworów tak specyficznych i tak silnie nacechowanych emocjami, jakimi są pieśni Horacego. Jest to zadanie równie przyjemne, jak i wymagające. Należy wziąć pod uwagę niezliczoną ilość czynników i elementów, znajdujących się zarówno w tekście źródłowych, jak i w tekstach towarzyszących. Szczególnie należy zachować ostrożność przy podejmowaniu tematów egzystencjalnych, a takim właśnie tematem jest starość, przemijanie i zbliżająca się śmierć. Może się wydawać, że ujęcie powinno być skonkretyzowane. Z drugiej strony, jak widać w omawianych przykładach przekładów ujęć tego samego tematu może być bardzo dużo. Starość może być bliżej człowieka lub zupełnie poza polem jego percepcji. Może być oswojona lub też nieznana. W końcu, może jawić się jako coś, co trzeba zagłuszyć. Albo jako nieuniknione zjawisko, któremu trzeba wyjść naprzeciw i tak właśnie ujął to sam Horacy. Jego następcy, interpretatorzy, twórcy parafraz i luźnych nawiązań usiłowali podejść do tego samego tematu w różny sposób, świadomie odchodząc od koncepcji przyjętej przez autora lub bardzo zbliżając się do jego idei. Starość w epokach literackich była jednym z najczęściej omawianych motywów, fascynowała poetów od najstarszych czasów. Starożytność ustaliła pewne kanony, wzory, z którymi należało polemizować. Czy jednak warto polemikę prowadzić na gruncie tłumaczeń, parafraz? Czy przekład to dobre miejsce, by inspirować się pomysłem i prezentować swoją koncepcję? Te pytania wydają się nierozerwalnie związane z problemem: czy uda znaleźć się kompromis pomiędzy pietyzmem wobec tradycji antycznej, a rewolucyjnym podejściem do tłumaczonego tekstu? 15 S. Gołębiowski, Vides ut alta, w: Horacy, Pieśni, Warszawa, 1980, s
USTNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA POLSKIEGO ROK SZKOLNY: 2012/2013
USTNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA POLSKIEGO ROK SZKOLNY: 2012/2013 I LITERATURA 1. Analizując wybrane przykłady, omów funkcjonowanie motywu snu w literaturze różnych epok. 2. Macierzyństwo w literaturze
Bardziej szczegółowoPublikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Julian Tuwim. Wybór wierszy
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Julian Tuwim Wybór wierszy Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl Wszelkie prawa zastrzeżone.
Bardziej szczegółowo... podpis przewodniczącego szkolnego zespołu egzaminacyjnego
pieczęć szkoły.maj..2013... 3 0 2 7 0 0-0 3 1 A 2 identyfikator szkoły Miejscowość... data Lista ów na egzamin wewnętrzny z...języka polskiego.- literatura... (przedmiot, poziom) Planowana liczba zdających
Bardziej szczegółowoLITERATURA. Lista tematów na egzamin wewnętrzny z... (przedmiot, poziom) Planowana liczba zdających w roku... Liczba przygotowanych tematów
LITERATURA pieczęć szkoły Miejscowość... data... Lista ów na egzamin wewnętrzny z... (przedmiot, poziom) Planowana liczba zdających w roku... Liczba przygotowanych ów... podpis przewodniczącego szkolnego
Bardziej szczegółowoPublikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Jan Kochanowski. Pieśni
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Jan Kochanowski Pieśni Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna
Bardziej szczegółowoAnalizy i interpretacje wybranych wierszy
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania - Kazimierz Przerwa Tetmajer Analizy i interpretacje wybranych wierszy Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright
Bardziej szczegółowowydarzeniach w utworze epickim opowiada narrator; jego relacja ma najczęściej charakter zobiektywizowany i cechuje ją
Charakterystyka trzech rodzajów literackich Cechy charakterystyczne epiki wydarzeniach w utworze epickim opowiada narrator; jego relacja ma najczęściej charakter zobiektywizowany i cechuje ją chłodny dystans;
Bardziej szczegółowoTEMATY Z JĘZYKA POLSKIEGO NA MATURĘ USTNĄ na rok 2010/ 2011 w ZSP im. Orląt Lwowskich w Stopnicy
TEMATY Z JĘZYKA POLSKIEGO NA MATURĘ USTNĄ na rok 2010/ 2011 w ZSP im. Orląt Lwowskich w Stopnicy LITERATURA 1. "Żyć życiem innym niż większość". Twoje rozważania o wybranych bohaterach literackich idących
Bardziej szczegółowoCentrum Nauki i Biznesu ŻAK w Stargardzie Szczecińskim
LISTA TEMATÓW DO CZĘŚCI USTNEJ EGZAMINU Z JĘZYKA POLSKIEGO NA EGZAMIN MATURALNY W ROKU 2014 I. LITERATURA 1. Biografia jako klucz do odczytania twórczości pisarza. Przedstaw temat w oparciu o wybrane przykłady.
Bardziej szczegółowoPublikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Wisława Szymborska. wybór wierszy
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Wisława Szymborska wybór wierszy Wydawnictwo Psychoskok, 2012 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2012 Copyright by wiedza24h.pl Wszelkie prawa zastrzeżone.
Bardziej szczegółowoLITERATURA. 2. Kresy wschodnie w literaturze polskiej. Omów na podstawie wybranych przykładów.
TEMATY NA USTNĄ CZĘŚĆ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO W ZESPOLE SZKÓŁ PLASTYCZNYCH IM. STANISŁAWA KOPYSTYŃSKIEGO WE WROCŁAWIU W ROKU SZKOLNYM 2013/2014 LITERATURA 1. Analizując wybrane wiersze
Bardziej szczegółowoLista tematów z języka polskiego na egzamin wewnętrzny. rok szkolny 2012/2013
Lista tematów z języka polskiego na egzamin wewnętrzny rok szkolny 2012/2013 Literatura 1. Kobiety irytujące i intrygujące w literaturze polskiej. Oceń postawy i zachowania wybranych bohaterek. 2. Poezja
Bardziej szczegółowoSZKOLNY ZESTAW TEMATÓW NA USTNĄ MATURĘ Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2011/2012
SZKOLNY ZESTAW TEMATÓW NA USTNĄ MATURĘ Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2011/2012 LITERATURA 1. Porównaj obrazy domu i rodziny w literaturze, analizując 2. Literackie portrety matek. Analizując celowo
Bardziej szczegółowoPrezentacja przygotowana przez uczniów w uczęszczaj
Prezentacja przygotowana przez uczniów w uczęszczaj szczającychcych na zajęcia realizowane w projekcie To Lubię...... w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój j Zasobów w Ludzkich 2004-2006 2006
Bardziej szczegółowoWykaz tematów do egzaminu ustnego z języka polskiego 2013/2014
Wykaz tematów do egzaminu ustnego z języka polskiego 2013/2014 I. Literatura 1. Jednostka wobec zbiorowości. Omów funkcjonowanie tego motywu na wybranych przykładach literackich. 2. Rola i znaczenie folkloru
Bardziej szczegółowoPublikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Zbigniew Herbert. Wybór wierszy
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Zbigniew Herbert Wybór wierszy Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl Wszelkie prawa zastrzeżone.
Bardziej szczegółowoScenariusz lekcji języka polskiego przeprowadzonej w klasie II gimnazjum.
Scenariusz lekcji języka polskiego przeprowadzonej w klasie II gimnazjum. TEMAT: Wszystko inaczej się stało, niżem wyśnił. Dzienniki Stefana Żeromskiego. (2 godziny lekcyjne) CELE LEKCJI: pozanie sylwetki
Bardziej szczegółowoOlga Strembska, Duchowość w Polsce 16 (2014), ISSN 2081-4674, s. 244-245.
Duchowość w Polsce 16 (2014) ISSN 2081-4674 s. 244-245 Olga STREMBSKA JAK ŻYĆ PO CHRZEŚCIJAŃSKU? JAN PAWEŁ II ODPOWIADA NA NAJWAŻNIEJSZE PYTANIA opr. ks. Marek Chmielewski, Wydawnictwo AA, Kraków 2014,
Bardziej szczegółowoTematy prezentacji na ustny egzamin maturalny. Matura 2014
Tematy prezentacji na ustny egzamin maturalny. Matura 2014 1 Literatura 1. Alegoria jako sposób mówienia o rzeczywistości. Omów jej rolę, analizując wybrane 2. Apokaliptyczne wizje rzeczywistości. Przedstaw,
Bardziej szczegółowoLista tematów do części ustnej egzaminu maturalnego z języka polskiego w roku szkolnym 2013/2014 I. LITERATURA
II Prywatne Liceum Ogólnokształcące w Kętrzynie Lista tematów do części ustnej egzaminu maturalnego z języka polskiego w roku szkolnym 2013/2014 I. LITERATURA 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
Bardziej szczegółowoPublikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Jan Kochanowski. Utwory wybrane
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Jan Kochanowski Utwory wybrane Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl Wszelkie prawa zastrzeżone.
Bardziej szczegółowoLITERATURA tematu Temat
Nr tematu LITERATURA Temat 1 Literackie dialogi z Bogiem. Omów temat na podstawie analizy wybranych 2 Funkcjonowanie stereotypów w społeczeństwie polskim. Omów temat, analizując wybrane utwory literackie
Bardziej szczegółowoJózef Tischner, Boski młyn, Kraków Konkurs Recytatorski
Artyści żyją przez piękno[ ] Z piękna bierze się siła tych znaków, które stawiają artyści. A czymże jest piękno?[ ] Ono jest jak światło, które do nas przychodzi z drugiej strony świata. Bo na tym świecie
Bardziej szczegółowoLISTA TEMATÓW NA USTNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2014 / 2015
LISTA TEMATÓW NA USTNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2014 / 2015 I LITERATURA 1. Przedstaw funkcjonowanie motywów biblijnych i/lub antycznych w literaturze późniejszych epok. 2.
Bardziej szczegółowoPublikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Motyw wsi. Na przykładzie wybranych utworów literackich
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Motyw wsi Na przykładzie wybranych utworów literackich Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl
Bardziej szczegółowoPublikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Leopold Staff. Wybór wierszy - Część II
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Leopold Staff Wybór wierszy - Część II Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl Wszelkie prawa
Bardziej szczegółowo2. Zdefiniuj pojęcie mitu. Na wybranych przykładach omów jego znaczenie i funkcjonowanie w kulturze.
ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 1. Dawne i współczesne wzorce rodziny. Omawiając zagadnienie, zinterpretuj sposoby przedstawienia tego tematu w dziełach literackich różnych epok oraz w wybranych
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO - OCENIANIE BIEŻĄCE, SEMESTRALNE I ROCZNE (2015/2016)
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO - OCENIANIE BIEŻĄCE, SEMESTRALNE I ROCZNE (2015/2016) Ocena dopuszczająca: Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który opanował wiadomości i umiejętności określone
Bardziej szczegółowoLITERATURA. 1. Walka klas w literaturze XIX i XX wieku. Omów różne realizacje motywu w literaturze.
LITERATURA 1. Walka klas w literaturze XIX i XX wieku. Omów różne realizacje motywu w literaturze. 2. Dzisiejsze spojrzenie na wartość literatury polskiej okresu średniowiecza. Rozwiń temat na przykładzie
Bardziej szczegółowoMATURA 2010/2011 TEMATY DO EGZAMINU USTNEGO I. LITERATURA
MATURA 2010/2011 TEMATY DO EGZAMINU USTNEGO I. LITERATURA 1.Różne obrazy przyrody w literaturze. Omów sposoby ich kreowania w wybranych utworach 2.Metamorfoza bohatera literackiego i jej sens. Omów problem,
Bardziej szczegółowoZESPÓŁ SZKÓŁ OGÓLNOKSZTAŁCĄCYCH NR 2
ZESPÓŁ SZKÓŁ OGÓLNOKSZTAŁCĄCYCH NR 2 ul. Mickiewicza 16 33-100 Tarnów tel.(14)655-88-95 e-mail: lo2@ii-lo.tarnow.pl W roku obchodów sześćdziesiątej rocznicy śmierci autora Balu w operze zapraszamy do udziału
Bardziej szczegółowoTrening analizy i interpretacji wiersza na trzech poziomach edukacji
Trening analizy i interpretacji wiersza na trzech poziomach edukacji - scenariusze lekcji opracowane przez uczestników warsztatów Celem warsztatów było poszukiwanie pomysłów na lekcje analizy i interpretacji
Bardziej szczegółowoTradycja kulturowa literatury - opis przedmiotu
Tradycja kulturowa literatury - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Tradycja kulturowa literatury Kod przedmiotu 09.2-WH-FiPlD-TRA-2-Ć-S14_pNadGenCYJ15 Wydział Kierunek Wydział Humanistyczny
Bardziej szczegółowoTEMATY DO CZĘŚCI WEWNĘTRZNEJ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO NA ROK SZKOLNY 2008/2009
TEMATY DO CZĘŚCI WEWNĘTRZNEJ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO NA ROK SZKOLNY 2008/2009 Literatura: 1. Literacki wizerunek dziecka. Przedstaw różne ujęcia tematu, analizując wybrane utwory. 2. Bohaterowie
Bardziej szczegółowoTematy prezentacji na ustny egzamin maturalny w Zespole Szkół Górniczych w Łęcznej Matura 2015
Tematy prezentacji na ustny egzamin maturalny w Zespole Szkół Górniczych w Łęcznej Matura 2015 Nauczyciel języka polskiego: mgr Eliza Szymańska mgr Marzena Golan Łęczna, dnia 7 kwietnia 2014 r. str. 1
Bardziej szczegółowoKryteria oceniania z języka polskiego dla klasy III gimnazjum
Kryteria oceniania z języka polskiego dla klasy III gimnazjum Kształcenie literackie Ocena celująca Otrzymuje ją uczeń, którego wiedza i umiejętności znacznie wykraczają poza obowiązujący program nauczania.
Bardziej szczegółowoTrening przed klasówką. Liceum/technikum. Literatura: styl gotycki w sztuce - utrwalenie wiadomości
Trening przed klasówką Liceum/technikum Literatura: styl gotycki w sztuce - utrwalenie wiadomości Katedra Notre Dame znajduje się w Paryżu. Jej budowa trwała od 1163 roku do połowy XIV wieku. Jest to przykład
Bardziej szczegółowo1. Motyw gry w literaturze. Przedstaw jego funkcje w wybranych utworach literackich.
LITERATURA 1. Motyw gry w literaturze. Przedstaw jego funkcje w wybranych utworach literackich. 2.. Przedstaw zjawisko prekursorstwa w literaturze różnych epok, analizując wybrane przykłady literackie.
Bardziej szczegółowoLISTA TEMATÓW NA CZĘŚĆ USTNĄ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2009/2010 OPRACOWANA W REGIONALNYM CENTRUM EDUKACJI ZAWODOWEJ W
LISTA TEMATÓW NA CZĘŚĆ USTNĄ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2009/2010 OPRACOWANA W REGIONALNYM CENTRUM EDUKACJI ZAWODOWEJ W LUBARTOWIE I. LITERATURA Numer Temat tematu 1 Inspiracje
Bardziej szczegółowoZasady sporządzania przypisów na podstawie norm PN-78 N-01222 oraz PN-ISO 690:2002. Opracowały: Ilona Dokładna Joanna Szada - Popławska
Zasady sporządzania przypisów na podstawie norm PN-78 N-01222 oraz PN-ISO 690:2002 Opracowały: Ilona Dokładna Joanna Szada - Popławska Przypis (notka) to zasadniczy element aparatu naukowego książki. Przypisy
Bardziej szczegółowoZESTAW TEMATÓW Z JĘZYKA POLSKIEGO NA WEWNĘTRZNY EGZAMIN MATURALNY 2014
Zespół Szkół Poligraficznych im. Marszałka Józefa Piłsudskiego ZESTAW TEMATÓW Z JĘZYKA POLSKIEGO NA WEWNĘTRZNY EGZAMIN MATURALNY 2014 Strona 1 z 5 TEMATY LITERACKIE 1. Człowiek wobec losu. Omów różnorodność
Bardziej szczegółowoPublikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Jan Andrzej Morsztyn. Wybór wierszy
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Jan Andrzej Morsztyn Wybór wierszy Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl Wszelkie prawa zastrzeżone.
Bardziej szczegółowoLITERATURA. Bohater z książką w ręku. Omów wpływ lektur na życie postaci literackich na podstawie analizy wybranych przykładów.
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Jana Pawła II Tematy na ustną część egzaminu maturalnego z języka polskiego stara formuła w roku szkolnym 2018/2019. LITERATURA 1 Nr Temat Uwagi Artysta jako bohater
Bardziej szczegółowoI. LITERATURA. 5. Wina i kara w literaturze romantyzmu i innych epok, omów na wybranych przykładach.
LISTA TEMATÓW DO CZĘŚĆI USTNEJ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2015/2016 W CENTRUM KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO I USTAWICZNEGO W LEGNICY I. LITERATURA 1. Wizerunek diabła i złych mocy
Bardziej szczegółowopolski ENCYKLOPEDIA W TABELACH Wydawnictwo Adamantan
polski / ENCYKLOPEDIA W TABELACH Wydawnictwo Adamantan SPIS TREŚCI FONETYKA Narządy mowy 13 Klasyfikacja głosek i fonemów 14 Samogłoski 16 Spółgłoski 17 Pisownia fonetyczna 19 Fonemy języka polskiego 20
Bardziej szczegółowoPublikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Dwudziestolecie międzywojenne. Wybrane utwory poetów dwudziestolecia międzywojennego
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Dwudziestolecie międzywojenne Wybrane utwory poetów dwudziestolecia międzywojennego Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok,
Bardziej szczegółowoPublikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Krzysztof Kamil Baczyński. Wybór wierszy
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Krzysztof Kamil Baczyński Wybór wierszy Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl Wszelkie prawa
Bardziej szczegółowoII Liceum Ogólnokształcące im. A. Frycza Modrzewskiego w Rybniku Tematy maturalne z języka polskiego - Literatura
TEMATY 2013/2014 LITERATURA 1. Postaci kobiecej tożsamości. Na podstawie wybranych utworów literackich omów zagadnienie kształtowania się kobiecej tożsamości wybranych pisarek. 2. Interpretując wybrane
Bardziej szczegółowoTEMATY NA USTNĄ CZĘŚĆ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO
TEMATY NA USTNĄ CZĘŚĆ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO ZESPÓŁ SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH W KRZESZOWICACH rok szkolny 2010/2011 I. LITERATURA 1. Przedstaw ideały rycerskie na wybranych tekstach literackich
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO - POZIOM PODSTAWOWY
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO - POZIOM PODSTAWOWY WIADOMOŚCI O EPOCE wiadomości Określa ramy czasowe i genezę nazwy epoki. Wymienia głównych reprezentantów omawianych kierunków literackich. Wymienia
Bardziej szczegółowoEGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2015/2016
EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2015/2016 CZĘŚĆ 1. JĘZYK POLSKI ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZ GH-P2 KWIECIEŃ 2016 Zadanie 1. (0 1) 9) wyciąga wnioski wynikające z przesłanek
Bardziej szczegółowoOsiągnięcia edukacyjne dla dzieci z oddziału przedszkolnego na rok szkolny 2014/2015 Oczekiwane efekty aktywności społecznej dziecka
Osiągnięcia edukacyjne dla dzieci z oddziału przedszkolnego na rok szkolny 2014/2015 Oczekiwane efekty aktywności społecznej dziecka podaje swoje dane osobowe swobodnie wypowiada się na temat swojej rodziny
Bardziej szczegółowogr. zaaw. 180 na ocenę Zaliczenie W 60 greckiej i łacińskiej K 10 Rodzaj zajęć Liczba godzin Ć 180 Ć 180 K 120 Egzamin 8 K 120 Egzamin 8 K 30
Program studiów Program studiów licencjackich na kierunku filologia klasyczna i studia śródziemnomorska, specjalność filologia klasyczna Na studiach licencjackich student musi uzyskać minimum 180 pkt.
Bardziej szczegółowoSZKOLNA LISTA TEMATÓW 2013/2014
SZKOLNA LISTA TEMATÓW NA MATURĘ USTNĄ Z JĘZYKA POLSKIEGO 2013/2014 LITERATURA 1. Jednostka wobec nieustannych wyborów moralnych. Omów problem, analizując zachowanie wybranych bohaterów literackich 2. Obrazy
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z muzyki dla klasy V
edukacyjne z muzyki dla klasy V podstawowe stosuje gestodźwięki i rozumie ich znaczenie wykonuje rytmy za pomocą gestodźwięków wyjaśnia znaczenie kropki przy nucie wykonuje w grupie ćwiczenia rytmiczne
Bardziej szczegółowoLista tematów maturalnych na egzamin ustny z języka polskiego na rok szkolny 2011/2012.
Lista tematów maturalnych na egzamin ustny z języka polskiego na rok szkolny 2011/2012. I LITERATURA 1. Miłośd i jej różne oblicza. Omów na przykładach dwóch 2. Groteska jako metoda kreowania rzeczywistości.
Bardziej szczegółowoLista tematów z języka polskiego na wewnętrzną część egzaminu maturalnego dla technikum w roku szkolnym Literatura
Lista tematów z języka polskiego na wewnętrzną część egzaminu maturalnego dla technikum w roku szkolnym 2012 2013 Literatura 1. Wzorce osobowe promowane w dziełach literackich różnych Rozwio temat na wybranych
Bardziej szczegółowoPrzedmiotowy system oceniania z języka polskiego w Liceum Ogólnokształcącym im. S. Wyspiańskiego w Bieczu
Przedmiotowy system oceniania z języka polskiego w Liceum Ogólnokształcącym im. S. Wyspiańskiego w Bieczu Oprac. Anna Juruś I Cele edukacyjne przedmiotu II III IV V kształcenie umiejętności odczytywania
Bardziej szczegółowoLISTA TEMATÓW NA USTNĄ CZĘŚĆ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO
LITERATURA LISTA TEMATÓW NA USTNĄ CZĘŚĆ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO 1. Na wybranych przykładach z różnych epok omów funkcję aluzji jako świadomego umieszczania tekstu w polu tradycji literackiej.
Bardziej szczegółowoSZKOLNA LISTA TEMATÓW
Literatura SZKOLNA LISTA TEMATÓW do części ustnej egzaminu maturalnego z języka polskiego ( stara matura ) dla absolwentów, którzy ukończyli szkołę w 2015r. i wcześniej w roku szkolnym 2015/2016 Regionalnego
Bardziej szczegółowoEGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA POLSKIEGO 2013 2014. / zakresy pytań części szkolnej /
EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA POLSKIEGO 2013 2014 / zakresy pytań części szkolnej / Wielka synteza epok literackich od antyku do oświecenia - ramy czasowe - podstawy filozoficzne, hasła, idee, bohaterowie
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z języka polskiego dla klasy pierwszej technikum. I STAROŻYTNOŚĆ
Wymagania edukacyjne z języka polskiego dla klasy pierwszej technikum. Wymagania na ocenę dopuszczającą. : I STAROŻYTNOŚĆ Sinusoidę Krzyżanowskiego: następstwo epok literackich i czas ich trwania. 1. Wybrane
Bardziej szczegółowoTematy na wewnętrzny egzamin maturalny z języka polskiego dla Liceum Profilowanego w Górze Kalwarii w roku szkolnym 2013/2014
Tematy na wewnętrzny egzamin maturalny z języka polskiego dla Liceum Profilowanego w Górze Kalwarii w roku szkolnym 2013/2014 I. LITERATURA 1. Motyw śmierci w literaturze średniowiecza i baroku. Omów temat
Bardziej szczegółowoZagadnienia egzaminacyjne z j. polskiego dla kl. 3f semestr letni 2014/ Ferdydurke W. Gombrowicza styl, język, pojęcie formy
Zagadnienia egzaminacyjne z j. polskiego dla kl. 3f semestr letni 2014/15 1. Ferdydurke W. Gombrowicza styl, język, pojęcie formy 2. Ferdydurke W. Gombrowicza jako powieść awangardowa 3. Granica jako powieść
Bardziej szczegółowoPublikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Motywy patriotyczne
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Motywy patriotyczne Na podstawie wybranych utworów literackich Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl
Bardziej szczegółowoco decyduje o tym, że niektóre teksty językowe mają charakter literacki? jaka jest różnica między zwykłym, codziennym
Co sprawia, że "Lalka" Prusa to tekst literacki? co decyduje o tym, że niektóre teksty językowe mają charakter literacki? jaka jest różnica między zwykłym, codziennym komunikatem językowym a tekstem literackim?
Bardziej szczegółowoLista tematów do części ustnej egzaminu maturalnego z języka polskiego. na sesję wiosenną 2016/2017
Lista tematów do części ustnej egzaminu maturalnego z języka polskiego na sesję wiosenną 2016/2017 I LITERATURA 1. Literackie refleksje o narodzie: stereotypy, mitologizacje, ujęcia krytyczne... Omów zagadnienie
Bardziej szczegółowoLISTA TEMATÓW NA CZĘŚĆ USTNĄ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2010/2011 OPRACOWANA W REGIONALNYM CENTRUM EDUKACJI ZAWODOWEJ W
LISTA TEMATÓW NA CZĘŚĆ USTNĄ EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2010/2011 OPRACOWANA W REGIONALNYM CENTRUM EDUKACJI ZAWODOWEJ W LUBARTOWIE I. LITERATURA Numer Temat tematu 1 Inspiracje
Bardziej szczegółowoGałczyński to barwny życiorys, nietuzinkowe zachowania, znajomości i teksty; zwykle tak kojarzy się tym, którzy znają się trochę
Wiersze Ildefonsa Gałczyńskiego Gałczyński to barwny życiorys, nietuzinkowe zachowania, znajomości i teksty; zwykle tak kojarzy się tym, którzy znają się trochę na literaturze; mało kto jednak wie, że
Bardziej szczegółowoPublikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Jan Kochanowski. Treny
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Jan Kochanowski Treny Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna
Bardziej szczegółowoKonkurs Polonistyczny Etap szkolny Kryteria oceny i schemat punktowania rozwiązań
Konkurs Polonistyczny Etap szkolny Kryteria oceny i schemat punktowania rozwiązań Zadanie 1 (0-3 punkty) a) 0-1 punkt Gatunek utworu: bajka (bajka epigramatyczna) b) 2 punkty Uczeń poprawnie użył w uzasadnieniu
Bardziej szczegółowoLista tematów na wewnętrzny egzamin z języka polskiego w roku szkolnym 2015/2016 w Zespole Szkół Ekonomiczno-Usługowych w Świętochłowicach LITERATURA
Lista tematów na wewnętrzny egzamin z języka polskiego w roku szkolnym 2015/2016 w Zespole Szkół Ekonomiczno-Usługowych w Świętochłowicach LITERATURA 1. Konflikt pokoleń jako motyw literatury. Zanalizuj
Bardziej szczegółowoSposoby nawiązania do horacjańskiej myśli Non omnis moriar w utworach literatury polskiej
Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Kielcach Sposoby nawiązania do horacjańskiej myśli Non omnis moriar w utworach literatury polskiej zestawienie bibliograficzne w wyborze Wybór i opracowanie Marta Boszczyk
Bardziej szczegółowoUchwała nr 50/V/2012 Senatu Uniwersytetu Jagiellońskiego z dnia 23 maja 2012 r.
Uchwała nr 50/V/2012 Senatu Uniwersytetu Jagiellońskiego z dnia 23 maja 2012 r. w sprawie: utworzenia na Wydziale Filologicznym UJ stacjonarnych studiów pierwszego i drugiego stopnia na profilu ogólnoakademickim
Bardziej szczegółowoCo to jest wersologia?
Wersologia Co to jest wersologia? WERSOLOGIA to budowa wiersza; ogół zasad i właściwości systemowych i strukturalnych kształtujących mowę wierszowaną i odróżniających ją od prozy. Co to jest wiersz? WIERSZ
Bardziej szczegółowoJak przygotować uczniów do czytania utworów poetyckich na maturze? Anna Kondracka-Zielińska
Jak przygotować uczniów do czytania utworów poetyckich na maturze? Anna Kondracka-Zielińska Dlaczego uczniowie odbierają poezję jako trudną? Poezja znajduje się w kanonie i kojarzy się z lekturami; Częściej
Bardziej szczegółowoCharakterystyka egzaminu maturalnego
Charakterystyka egzaminu maturalnego Absolwent przystępując do egzaminu maturalnego, zdaje obowiązkowo 1. W części ustnej egzaminy, dla których nie określa się poziomu, z następujących przedmiotów: a.
Bardziej szczegółowoSkala Postaw Twórczych i Odtwórczych dla gimnazjum
Krakowska kademia im. ndrzeja Frycza Modrzewskiego Skala Postaw Twórczych i Odtwórczych dla gimnazjum utor: gnieszka Guzik, Patrycja Huget Instrukcja: Poniżej przedstawione zostały do wyboru po dwa stwierdzenia
Bardziej szczegółowoAlbert Camus ( ) urodził się w Algierii w rodzinie robotniczej, zginął w wypadku samochodowym pod Paryżem w 1960 roku;
"Dżuma" Camusa jako powieść paraboliczna Albert Camus (1913 1960) urodził się w Algierii w rodzinie robotniczej, zginął w wypadku samochodowym pod Paryżem w 1960 roku; był wybitnym pisarzem (otrzymał Nagrodę
Bardziej szczegółowoKLASA I I. EDUKACJA POLONISTYCZNA
Wymagania edukacyjne dla uczniów edukacji wczesnoszkolnej. KLASA I I. EDUKACJA POLONISTYCZNA 1.Poziom bardzo wysoki Czytanie: czyta płynnie, zdaniami, bez przygotowania, z odpowiednią intonacją. Pisanie:
Bardziej szczegółowoPublikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Leopold Staff. Wybór wierszy - Część I
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Leopold Staff Wybór wierszy - Część I Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl Wszelkie prawa
Bardziej szczegółowoPraca na konkurs. pt. Lekcje, jakich nie było! Autor: Helena Pupiec
Praca na konkurs pt. Lekcje, jakich nie było! Autor: Helena Pupiec Scenariusz lekcji języka polskiego do realizacji w klasie pierwszej liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum. Temat
Bardziej szczegółowoLista tematów na egzamin wewnętrzny z języka polskiego w Technikum ZSOiZ w Mońkach w roku szkolnym 2013/2014 I. Literatura
Lista tematów na egzamin wewnętrzny z języka polskiego w Technikum ZSOiZ w Mońkach w roku szkolnym 2013/2014 I. Literatura 1. Na podstawie konkretnych przykładów omów koncepcje losu ludzkiego zawarte w
Bardziej szczegółowoKRYTERIA OCENIANIA JĘZYK POLSKI
KRYTERIA OCENIANIA JĘZYK POLSKI Kryteria ocen z języka polskiego dla uczniów kl.i-iii gimnazjum z orzeczeniem o upośledzeniu w stopniu Lekkim Kryteria ocen z języka polskiego w klasie I gimnazjum Kryteria
Bardziej szczegółowoKonspekt lekcji otwartej języka polskiego w I klasie liceum ogólnokształcącego
KURS PROGRAMU KREATOR Konspekt lekcji otwartej języka polskiego w I klasie liceum ogólnokształcącego Temat lekcji: Dorobek cywilizacyjny antyku próba syntezy. Cele ogólne: - rozwijanie świadomego, samodzielnego
Bardziej szczegółowoLista tematów na egzamin wewnętrzny z języka polskiego w roku szk. 2012/2013 Liczba przygotowanych tematów: 80 LITERATURA
Grodków, 10.04.2012 Lista tematów na egzamin wewnętrzny z języka polskiego w roku szk. 2012/2013 Liczba przygotowanych tematów: 80 LITERATURA 1. Odmienne obrazy miłości w literaturze romantyzmu i Młodej
Bardziej szczegółowoLITERATURA. 1. Sposoby funkcjonowania tradycji rycerskiej w polskiej literaturze. Omów zagadnienie na podstawie wybranych przykładów.
LITERATURA 1. Sposoby funkcjonowania tradycji rycerskiej w polskiej literaturze. Omów zagadnienie na podstawie wybranych przykładów. 2. Dzisiejsze spojrzenie na wartość literatury polskiej okresu średniowiecza.
Bardziej szczegółowoOjczyzna w poezji. Ojczyzna w poezji. Wstęp. otworzył i rzymską: Rzym nazwał człekiem. W literaturze Ojczyzna miewa różne oblicza, to
Ojczyzna w poezji Ojczyzna w poezji Wstęp Ojczyzna to kraj, w którym się urodziliśmy, miejsce skąd pochodzimy, gdzie mieszkamy. Pierwsze skojarzenie odnosi się do ziemi, określonego terytorium, z nim łączy
Bardziej szczegółowoPropozycje tematów na ustny egzamin maturalny z języka polskiego w Technikum nr 4 im. Marii Skłodowskiej Curie w Bytomiu w roku szkolnym 2013/2014
Propozycje tematów na ustny egzamin maturalny z języka polskiego w Technikum nr 4 im. Marii Skłodowskiej Curie w Bytomiu w roku szkolnym 2013/2014 Literatura 1. Literackie portrety ludzi szczęśliwych.
Bardziej szczegółowoWarsztaty pisania poezji - opis przedmiotu
Warsztaty pisania poezji - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Warsztaty pisania poezji Kod przedmiotu 09.2-WH-FiPlP-PKP-WPL-L-S14_pNadGen23AUL Wydział Kierunek Wydział Humanistyczny Filologiczna
Bardziej szczegółowoPojęcie myśli politycznej
Myśl polityczna Pojęcie myśli politycznej Myśl polityczna obejmuje całość zagadnień odnoszących się bezpośrednio do działalności politycznej stanowi zbiór wyobrażeń dotyczących organizacji państwa oraz
Bardziej szczegółowoTematy prezentacji maturalnych w roku szkolnym 2009/2010:
Tematy prezentacji maturalnych w roku szkolnym 2009/2010: 1. Porównaj wybrane kreacje bohaterów współczesnego kina z wybranymi kreacjami bohaterów literatury XIX i XX wieku. 2. Awangarda w sztuce. Omów
Bardziej szczegółowoPrzedmiotowy system oceniania z języka polskiego w klasach technikum
Przedmiotowy system oceniania z języka polskiego w klasach technikum Zasady oceniania określone w niniejszym dokumencie zostały opracowane na podstawie: Statutu Zespołu Szkół Zawodowych im. Władysława
Bardziej szczegółowo2. Problemy okresu dorastania człowieka. Przedstaw je, odwołując się do wybranych utworów literackich.
Lista tematów do części ustnej egzaminu maturalnego z języka polskiego w sesji wiosennej w roku 2013 w Zespole Szkół Mechaniczno Elektrycznych w Ełku LITERATURA 1. Motyw exegi monumentum w twórczości Horacego
Bardziej szczegółowoPublikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Stefan Żeromski. Przedwiośnie
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Stefan Żeromski Przedwiośnie Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl Wszelkie prawa zastrzeżone.
Bardziej szczegółowoPublikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Biblia. Najważniejsze zagadnienia cz II
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Biblia Najważniejsze zagadnienia cz II Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl Wszelkie prawa
Bardziej szczegółowoJAK ROZPOCZĄĆ WYPRACOWANIE? na wstępie powinniśmy scharakteryzować osobę mówiącą w wierszu - jest nią
"Tren XI" - maturalna analiza i interpretacja Dokonaj analizy i interpretacji Trenu XI Jana Kochanowskiego jako odzwierciedlenie buntu bohatera lirycznego wobec ideałów filozoficznych i religijnych renesansu
Bardziej szczegółowoKULTUROTWÓRCZA ROLA BIBLII
Kierunek Wydział Filozofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II rok akademicki 2012/2013 kulturoznawstwo stopień pierwszy studia stacjonarne Forma zajęć: KULTUROTWÓRCZA ROLA BIBLII wykład
Bardziej szczegółowoPublikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Bolesław Leśmian. wybór wierszy
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Bolesław Leśmian wybór wierszy Wydawnictwo Psychoskok, 2012 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2012 Copyright by wiedza24h.pl Wszelkie prawa zastrzeżone.
Bardziej szczegółowoPublikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Biblia. Najważniejsze zagadnienia cz I
Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Biblia Najważniejsze zagadnienia cz I Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by Wydawnictwo Psychoskok, 2013 Copyright by wiedza24h.pl Wszelkie prawa
Bardziej szczegółowo