PRAWNO-ADMINISTRACYJNE INSTRUMENTY OCHRONY ŚRODOWISKA

Transkrypt

1 PRAWNO-ADMINISTRACYJNE INSTRUMENTY OCHRONY ŚRODOWISKA Prawo ochrony środowiska dr Tomasz Poskrobko

2 KLASYFIKACJA INSTRUMENTÓW PRAWNO- ADMINISTRACYJNYCH normy (standardy) emisji ograniczenia i zakazy normy produktowe normy (standardy) imisji pozwolenia prawno-administracyjne pozwolenia zintegrowane

3 NORMY EMISJI Norma emisji określenie ilości zanieczyszczenia dopuszczalnego do emisji w odniesieniu do jednostki czasu oraz instalacji lub urządzenia. Emisja wprowadzane bezpośrednio lub pośrednio, w wyniku działalności ś człowieka, do powietrza, wody, gleby lub ziemi: substancji (pierwiastki chemiczne oraz ich związki, mieszaniny lub roztwory występujące w środowisku lub powstałe w wyniku działalności człowieka) energii (ciepło, hałas, wibracje lub pola elektromagnetyczne)

4 NORMY EMISJI Zanieczyszczenie - emisja, która moŝe: być szkodliwa dla zdrowia ludzi lub stanu środowiska, powodować szkodę w dobrach materialnych, pogarszać walory estetyczne środowiska kolidować z innymi, uzasadnionymi sposobami korzystania ze środowiska Instalacja stacjonarne urządzenie techniczne, zespół stacjonarnych urządzeń technicznych powiązanych technologicznie, do których tytułem prawnym dysponuje ten sam podmiot i połoŝonych na terenie jednego zakładu, budowle niebędące urządzeniami technicznymi ani ich zespołami, których eksploatacja moŝe spowodować emisję Urządzenie: niestacjonarne urządzenie techniczne, w tym środki transportu

5 NORMY EMISJI lista substancji zanieczyszczających, dopuszczalne wartości stęŝeń tych substancji w powietrzu oraz czas ich obowiązywania dopuszczalne do wprowadzania do powietrza ilości dwutlenku siarki (SO2), tlenków azotu w przeliczeniu na dwutlenek azotu (NO2), pyłu i tlenku węgla (CO), ze spalania paliw w źródłach, do których uŝytkowania przystąpiono po dniu 28 marca 1990 r., dopuszczalne do wprowadzania do powietrza ilości substancji zanieczyszczających ze spalania paliw w źródłach, do których uŝytkowania Ŝ przystąpiono ą przed dniem 29 marca 1990 r. najwyŝsze dopuszczalne wartości wskaźników zanieczyszczeń w ściekach wprowadzanych do wód i do ziemi dopuszczalne wartości wskaźników zanieczyszczeń w ściekach przemysłowych wprowadzanych do komunalnych urządzeń kanalizacyjnych

6 NORMY PRODUKTOWE określają proekologiczne cechy lub parametry produktu, którego zuŝycie lub uŝycie moŝe być uciąŝliwe dla człowieka lub środowiska. Normy produktowe w szczególności określają: fizyczny lub chemiczny skład produktu, procedury postępowania z produktem, jego pakowania i oznakowania, ilości zanieczyszczeń, które mogą zostać uwolnione w czasie ilości zanieczyszczeń, które mogą zostać uwolnione w czasie uŝytkowania.

7 OGRANICZENIA I ZAKAZY Jeśli produkt, działalność lub proces niesie z sobą duŝe ryzyko szkody środowiskowej, wówczas stosuje się inne metody niŝ normowanie, poprzez: Utworzenie listy produktów, procesów i rodzajów działalności, które są albo zakazane albo podlegają określonym ograniczeniom. Strefowanie - stosowane w planowaniu przestrzennym w celu odpowiedniego rozmieszczenia działalności szkodliwych dla środowiska i zdrowia i Ŝycia ludzi - tak, aby ryzyko szkody było jak najmniejsze. Zakazy i ograniczenia dotyczące handlu lub wywozu - zarówno okresowe jak i na stałe.

8 NORMY IMISJI wymagania, które muszą być spełnione w określonym czasie przez środowisko lub jego główne elementy na określonym obszarze oraz w określonym przedziale czasu. Normy imisji określają maksymalne, dopuszczalne stęŝenia substancji zanieczyszczających w: powietrzu, wodzie, glebie. Normy imisji określają dopuszczalne poziomy: hałasu, promieniowania. Normy imisji mogą zróŝnicowane w zaleŝności od obszarów. W Polsce na terenie całego kraju obowiązują jednolite normy z wyłączeniem: obszarów parków narodowych obszarów o statucie uzdrowisk

9 POZWOLENIA PRAWNO-ADMINISTRACYJNE WyróŜnia się dwie grupy pozwoleń: pozwolenia emisyjne, pozwolenia eksploatacyjno-reglamentacyjne Korzystanie ze środowiska wykraczające poza ramy korzystania powszechnego moŝe być, w drodze ustawy, obwarowane obowiązkiem uzyskania pozwolenia, ustalającego w szczególności zakres i warunki tego korzystania, wydanego przez właściwy organ ochrony środowiska. (POŚ, art. 4, ust. 2)

10 POZWOLENIA EMISYJNE Pozwolenia wymaga eksploatacja instalacji i urządzeń powodujących: wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, wytwarzanie odpadów, (POŚ, art. 180) Pozwolenia emisyjne wydaje się dla instalacji na wniosek prowadzącego tę instalację.

11 POZWOLENIA EMISYJNE Wniosek o wydanie pozwolenia powinien zawierać: STAN FORMALNO-PRAWNY informację o tytule prawnym do instalacji, informację o rodzaju prowadzonej działalności, TECHNOLOGIA I STAN TECHNICZNY informacje o rodzaju instalacji, stosowanych urządzeniach i technologiach oraz charakterystykę techniczną źródeł powstawania i miejsc emisji, ocenę stanu technicznego instalacji, opis moŝliwych wariantów funkcjonowania instalacji, bilans masowy i rodzaje wykorzystywanych materiałów, surowców i paliw, wraz ze schematem technologicznym,

12 POZWOLENIA EMISYJNE EMISJE informację o energii wykorzystywanej lub wytwarzanej przez instalację, wielkość i źródła powstawania albo miejsca emisji - aktualnych i proponowanych - w trakcie normalnej eksploatacji instalacji oraz w warunkach odbiegających od normalnych, w szczególności takich jak: rozruch, awaria, wyłączenia, informację o planowanych okresach funkcjonowania instalacji w warunkach odbiegających od normalnych, wyniki pomiarów wielkości emisji z istniejącej instalacji, zmiany wielkości emisji, jakie nastąpiły po wydaniu ostatniego pozwolenia dla istniejącej instalacji, ODDZIAŁYWANIE NA ŚRODOWISKO informację o istniejącym lub przewidywanym oddziaływaniu emisji na środowisko, planowane działania, w tym przewidywane środki techniczne mające na celu zapobieganie lub ograniczanie emisji MONITORING proponowane procedury monitorowania procesów technologicznych, w szczególności pomiaru lub ewidencjonowania wielkości emisji, przewidywany sposób zakończenia eksploatacji instalacji niestwarzający zagroŝenia dla środowiska,

13 POZWOLENIA EMISYJNE Wydawanie pozwoleń: starosta wojewoda w odniesieniu do: przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, dla których obowiązek sporządzania raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko wynika z przepisów o ochronie środowiska; eksploatacji instalacji na terenach zakładów zaliczanych do tych przedsięwzięć; dla przedsięwzięć i zdarzeń na terenach zamkniętych Pozwolenie wydawane jest na czas oznaczony, nie dłuŝszy niŝ 10 lat.

14 POZWOLENIA EMISYJNE Pozwolenie powinno określać między innymi: wielkość dopuszczalnej emisji w warunkach normalnego funkcjonowania instalacji, maksymalny dopuszczalny czas utrzymywania się uzasadnionych technologicznie warunków eksploatacyjnych odbiegających od normalnych, zakres i sposób monitorowania procesów technologicznych i sposób postępowania w przypadku uszkodzenia aparatury pomiarowej, sposób i częstotliwość przekazywania informacji i danych organowi wydającemu pozwolenie.

15 POZWOLENIA EMISYJNE Cofnięcie pozwolenia bez odszkodowania: nienaleŝyta eksploatacja instalacji grozi pogorszeniem stanu środowiska lub Ŝycia albo zdrowia ludzi, zmieniły się przepisy, za odszkodowaniem: przemawiają za tym względy ochrony środowiska. Przeniesienie pozwolenia Pozwolenie jest decyzją administracyjną i nie moŝe być sprzedane lub przeniesione poprzez zawarcie umowy o jego przeniesieniu Ustawa POŚ dopuszcza jednak przeniesienia pozwolenia: Zainteresowany nabyciem tytułu prawnego do całej instalacji moŝe złoŝyć wniosek o przeniesienie na niego praw i obowiązków wynikających z pozwoleń dotyczących tej instalacji (POŚ art. 190 ust. 1)

16 POZWOLENIA EKSPLOATACYJNO- REGLAMENTACYJNE Pozwolenia eksploatacyjno-reglamentacyjne dotyczą uŝytkowania środowiska. Są to: koncesje na poszukiwanie lub rozpoznawanie złóŝ, koncesje na wydobywanie kopalin ze złóŝ, koncesje na bezzbiornikowe magazynowanie substancji oraz składowanie odpadów w górotworze, pozwolenie wodnoprawne w zakresie: wykonywania urządzeń wodnych, poboru wód, rolniczego wykorzystania ścieków, pozwolenia na wycinanie drzew i krzewów. decyzje ustalające warunki regulacji cieków wodnych, budowy wałów przeciwpowodziowych, robót melioracyjnych, odwodnień budowlanych oraz innych robót ziemnych, decyzje o zamianie lasu na uŝytek rolny, decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

17 POZWOLENIA ZINTEGROWANE Pozwolenie zintegrowane wymagane jest dla prowadzenia instalacji, której funkcjonowanie, ze względu na rodzaj i skalę prowadzonej w niej działalności, moŝe powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych, albo środowiska jako całości. Obowiązkiem uzyskania pozwolenia zintegrowanego są instalacje wymienione w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 26 lipca 2002 roku w sprawie rodzajów instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości (Dz. U. Nr 122 z 2002 roku, poz. 1055) Jest to szereg instalacji : w przemyśle energetycznym do spalania paliw o mocy nominalnej ponad 50 MWt w hutnictwie i przemyśle metalurgicznym w przemyśle mineralnym w gospodarce odpadami i inne

18 POZWOLENIA ZINTEGROWANE pozwolenie zintegrowane zastępuje następujące pozwolenia na: wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza wodnoprawne na wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi na wytwarzanie odpadów na emitowanie hałasu do środowiska na emitowanie pól elektromagnetycznych pozwolenie wodnoprawne na pobór wody Dwa przejawy integracji: jedno pozwolenie określa warunki emisji dla wszystkich instalacji połoŝonych na terenie zakładu, pozwolenie zintegrowane określa warunki emisji gazów i pyłów do powietrza oraz zasady postępowania z odpadami nawet gdyby pozwolenia cząstkowe w tym zakresie nie były wymagane

19 POZWOLENIA ZINTEGROWANE Instalacje wymagające pozwolenia zintegrowanego powinny spełniać wymagania wynikające z najlepszej dostępnej techniki, w tym nie mogą powodować przekroczenia granicznych wielkości emisyjnych Nieprzekraczanie granicznych wielkości emisji nie zwalnia z obowiązku dotrzymania standardów jakości środowiska

20 POZWOLENIA ZINTEGROWANE Najlepsza dostępna technika (BAT) to najbardziej efektywny oraz zaawansowany poziom rozwoju technologii i metod prowadzenia danej działalności, wykorzystywany jako podstawa ustalania granicznych wielkości emisyjnych, z tym Ŝe pojęcie: technika oznacza zarówno stosowaną technologię, jak i sposób, w jaki dana instalacja jest projektowana, wykonywana, eksploatowana oraz likwidowana, dostępne techniki oznacza techniki o takim stopniu rozwoju, który umoŝliwia ich praktyczne zastosowanie w danej dziedzinie przemysłu, z uwzględnieniem warunków ekonomicznych i technicznych oraz rachunku kosztów inwestycyjnych i korzyści dla środowiska, a które to techniki prowadzący daną działalność moŝe uzyskać, najlepsza technika oznacza najbardziej efektywną technikę w osiąganiu wysokiego ogólnego poziomu ochrony środowiska jako całości

21 POZWOLENIA ZINTEGROWANE Źródłami informacji o (BAT) mogą być: dokumenty referencyjne BAT (tzw. BREF-y) opracowywane przez Europejskie Biuro IPPC w Sewilli; poradniki branŝowe opracowywane na zlecenie Ministerstwa Środowiska dokumenty referencyjne narodowych agencji ochrony środowiska, Banku Światowego, OECD, stowarzyszeń branŝowych opracowania i publikacje naukowo-techniczne; ekspertyzy

22 POZWOLENIA ZINTEGROWANE Działania prowadzące do uzyskania pozwolenia zintegrowanego przez prowadzącego instalację: Określenie instalacji, identyfikacja aspektów środowiskowych identyfikacja wymagań najlepszej dostępnej techniki opracowanie wniosku spełniającego wymagania prawne; ustalenie i wniesienie opłaty rejestracyjnej; przedłoŝenie 2 egzemplarzy wniosku właściwemu terytorialnie i kompetencyjnie organowi ochrony środowiska;

23 POZWOLENIA ZINTEGROWANE Działania organu ochrony środowiska: weryfikacja formalnej poprawności wniosku przez właściwy organ; przekazanie przez organ 1 egzemplarza wniosku do rejestracji i analizy w Ministerstwie Środowiska; podanie do publicznej wiadomości informacji o złoŝeniu wniosku i miejscu jego udostępnienia analiza merytorycznej zawartości ś wniosku analiza zastrzeŝeń i opinii do wniosku przedłoŝonych przez społecznych uczestników postępowania rozprawa administracyjna otwarta dla społeczeństwa, z udziałem zainteresowanych stron (opcjonalnie) wydanie decyzji w sprawie pozwolenia zintegrowanego rozpatrzenie ewentualnych zastrzeŝeń, protestów i opinii odnośnie decyzji

24 POZWOLENIA ZINTEGROWANE Warunkiem rozpatrzenia wniosku jest wniesienie opłaty Wysokość opłaty ustalona została w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2002r. w sprawie wysokości opłat rejestracyjnych (Dz. U. Nr 190, poz. 1591)