Kompania konkurencyjna, efektywna i zyskowna

Transkrypt

1 Gazeta firmowa nr 4 (70), kwiecień Kompania konkurencyjna, efektywna i zyskowna W KOMPANII WYDARZENIA LUDZIE I MIEJSCA Marcel rozbuduje upadową Kopalnia Marcel zamierza zmienić system transportu poprzez rozbudowę upadowej Haldex oczyści Śląsk Spółka Kompanii Węglowej ma nowy pomysł na rewitalizację i rekultywację regionu Emocji nie brakowało Siódmy Regionalny Turniej Piłki Nożnej Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnej Intelektualnie

2 NASZA KOMPANIA Drodzy Czytelnicy! Oddajemy w Wasze ręce kolejny numer miesięcznika Kompania Węglowa. Być może jest to jedno z ostatnich wydań w tej formie. Część naszych Czytelników, pracujących w kopalniach, które nie wejdą w skład nowej firmy, pewnie nie będzie już miała okazji sięgnąć po miesięcznik. Pozostali mam nadzieję będą z nami także po przekształceniach. Zanim kwiecień '15 5 Wydobywać mniej, ale efektywniej Z prof. zw. dr. hab. Józefem Dubińskim, naczelnym dyrektorem Głównego Instytutu Górnictwa, rozmawia Zbigniew Madej jednak do tego dojdzie, prezentujemy na łamach tematy, którymi żyją górnicze załogi. Tym razem podobnie jak w poprzednich numerach piszemy o ludziach z pomysłami, którzy nie potrafią przejść obojętnie obok działającego urządzenia, lecz myślą ciągle o tym, jak je usprawnić i polepszyć warunki pracy. 12 Złota Lampka w rękach uczniów z Jastrzębia-Zdroju Paweł Kiełkowski i Bartłomiej Sieradzki z Zespołu Szkół nr 6 im. Jana III Sobieskiego z Jastrzębia-Zdroju zwyciężyli w zmaganiach V Olimpiady Wiedzy Górniczej o Złotą Lampkę Przedstawiamy tradycyjnie tych, którzy dobrze pracują, czyli tym razem oddział G-6 z kopalni Piast. Polecamy też szczególnie ciekawą rozmowę z prof. Józefem Dubińskim na temat przyszłości naszego górnictwa. Redakcja 18 Haldex oczyści Śląsk Spółka Kompanii Węglowej ma nowy pomysł na rewitalizację i rekultywację regionu W Y DARZENIA Kompania konkurencyjna, efektywna i zyskowna 3 Europejski Kongres Gospodarczy w Katowicach ROZMOWA MIESIĄCA Wydobywać mniej, ale efektywniej 5 Z prof. zw. dr. hab. Józefem Dubińskim, naczelnym dyrektorem Głównego Instytutu Górnictwa, rozmawia Zbigniew Madej W KOMPANII Trudna droga dla Pokoju 7 Na początku roku plany dotyczące kopalni Pokój przewidywały ograniczenie zdolności produkcyjnych do około 3000 ton na dobę i przekazanie do Spółki Restrukturyzacji Kopalń. Stało się inaczej Marcel rozbuduje upadową 8 Kopalnia Marcel zamierza zmienić system transportu Czy pracujesz bezpiecznie? 11 Na początku kwietnia ruszyła 12. edycja konkursu Pracuję bezpiecznie W Y DARZENIA Złota Lampka w rękach uczniów z Jastrzębia-Zdroju 12 Paweł Kiełkowski i Bartłomiej Sieradzki zwyciężyli w zmaganiach V Olimpiady Wiedzy Górniczej o Złotą Lampkę Oni dobrze pracują 15 Oddział G 6 kopalni Piast Haldex oczyści Śląsk 18 Spółka Kompanii Węglowej ma nowy pomysł na rewitalizację i rekultywację regionu W KOMPANII Bezpieczniejszy fedrunek 21 Nauka przyszła w sukurs pracującym pod ziemią górnikom WITRY NA INNOWACYJNOŚCI Woda z umiarem 23 Woda jest potrzebna w procesie wydobycia węgla oraz do potrzeb przeciwpożarowych. Jej nadmiar może być jednak kłopotliwy L UDZIE I MIEJSCA Maraton w rytmie walca 25 Nasi zawodnicy, reprezentujący Kompanię Węglową SA, zaliczyli kolejną ważną imprezę biegową Ocalić od zapomnienia 26 Kopalnia Bobrek-Centrum ruch Centrum Emocji nie brakowało W Bytomiu odbył się kolejny, siódmy już Regionalny Turniej Piłki Nożnej Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnej Intelektualnie Dowcipy z długiej brody Helmuta + Krzyżówka nr Galeria 31 Nasze Święte Barbary 32 Biuro Komunikacji KW SA redaktor naczelny: Jan Czypionka, j.czypionka@kwsa.pl adres redakcji: Katowice, ul. Powstańców 30, p. 64 tel wydawca: Kompania Węglowa SA Katowice, ul. Powstańców 30 na okładce: Kopalnia Marcel nocą. fot. ARC oddano do druku: r.

3 W YDARZENIA Kompania konkurencyjna, efektywna i zyskowna Górnictwo. Strategia dla polskiego węgla to tytuł panelu dyskusyjnego Europejskiego Kongresu Gospodarczego w Katowicach tekst: Zbigniew Madej fot. Jan Czypionka W panelu dyskusyjnym udział wzięli między innymi Wojciech Kowalczyk, wiceminister skarbu, pełnomocnik rządu ds. restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego, oraz Krzysztof Sędzikowski, prezes zarządu Kompanii Węglowej SA. Na zdjęciu także: Zygmunt Łukaszczyk, Jerzy Podsiadło, Janusz Olszowski, Edward Szlęk, Zbigniew Stopa, Zbyszek Zaborowski. Przed górnictwem węgla kamiennego stoją ogromne wyzwania powiedział Wojciech Kowalczyk, sekretarz stanu w Ministerstwie Skarbu Państwa, podczas panelu Europejskiego Kongresu Gospodarczego w Katowicach. To, co rząd zdziałał dotychczas, jest ewenementem na skalę światową, gdyż zajął się ważnym problemem, ale dotyczącym jednak jednego przedsiębiorstwa. Górnictwo nie było reformowane przez wiele lat. Obecna sytuacja branży jest skomplikowana i bardzo trudna. Sytuacja w Polsce to także efekt załamania rynku węgla nie tylko w naszym kraju, ale i w Europie, i na świecie. Wiceminister Kowalczyk, pełnomocnik rządu ds. restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego, podzielił konieczne reformy górnictwa na dwa etapy. Pierwszy, krótkoterminowy to przywracanie płynności finansowej i realizacja przygotowanego programu naprawczego, co właśnie jest realizowane. Kompania Węglowa jest w przeddzień nowego bytu, czyli utworzenia do końca czerwca tzw. Nowej Kompanii Węglowej. Zmiany muszą być trwałe Zrobimy wszystko, by zmiany te były trwałe, umożliwiające elastyczne reagowanie na sytuację rynkową powiedział podczas Kongresu wiceminister Kowalczyk. Nie jesteśmy wyspą na mapie gospodarczej, ale krajem członkowskim Unii Europejskiej. Obowiązują nas reguły przyjęte w Unii. Decyzje rządu zmierzają zatem do tego, by Kompania Węglowa na otwartym rynku unijnym była spółką konkurencyjną, efektywną i zyskowną. Wiceminister poinformował o przyszłym kształcie nowej Kompanii Węglowej. Nie odpowiedział na liczne pytania dotyczące przyszłych inwestorów tej spółki. Rozmowy są zaawansowane, ale uczestników obowiązuje klauzula poufności stwierdził. 3

4 W YDARZENIA Wojciech Kowalczyk przedstawił również przebieg rozmów z Komisją Europejską na temat notyfikacji wsparcia finansowego dla kopalń, które trafią do Spółki Restrukturyzacji Kopalń. Rozmowy są bardzo konstruktywne podkreślił. Otrzymaliśmy 40 szczegółowych pytań, a odpowiedzi zajmą blisko 200 stron. W sprawach pomocy publicznej dla górnictwa konsultowałem się z moim hiszpańskim odpowiednikiem, a w niedalekiej przyszłości będę rozmawiał z mającymi doświadczenia w tych sprawach przedstawicielami z Niemiec. Uważam, że notyfikacja polskiej pomocy dla górnictwa w Unii Europejskiej winna nastąpić w stosunkowo krótkim czasie. Krzysztof Sędzikowski, prezes zarządu Kompanii Węglowej, zapewnił w trakcie dyskusji, że program naprawczy w spółce realizowany jest zgodnie z planem. Wiceminister Kowalczyk przeciwstawił się wypowiedzi posła Zbyszka Zaborowskiego, zarzucającego rządowi brak odzewu na konieczność obniżania tzw. danin publicznych. Jesteśmy członkiem Unii Europejskiej stwierdził. Akcyzę mamy najniższą, a podatku VAT na węgiel nie możemy obniżyć, gdyż byłoby to odebrane jednoznacznie jako pomoc publiczna. W tych sprawach apeluję o merytoryczną dyskusję. Powstaje Strategia dla górnictwa Wojciech Kowalczyk poinformował uczestników Europejskiego Kongresu Gospodarczego o pracach nad Strategią dla górnictwa. Powołane zostały trzy zespoły merytoryczne powiedział. W sierpniu tego roku powinny się rozpocząć konsultacje nad projektem przygotowanej Strategii. Pamiętajmy, że węgiel będzie do 2050 roku podstawowym paliwem dla energetyki. Nasze zasoby węgla to gwarancja bezpieczeństwa energetycznego nie tylko Polski, ale i Europy. Pamiętajmy przy tym, że Unia Europejska importuje 200 milionów ton węgla. Rynek dla Polski zatem jest, ale nasz węgiel musi być konkurencyjny. Kowalczyk podkreślił, że to w Polsce do 2020 r. zainwestuje się 25 mld euro w energetykę. Duża część z tej kwoty przypadnie na budowę elektrowni węglowych. Kierunek Nowa Kompania Krzysztof Sędzikowski, prezes zarządu Kompanii Węglowej, zapewnił w trakcie dyskusji, że program naprawczy w spółce realizowany jest zgodnie z planem. Odcinamy od Kompanii kopalnie, które wejdą do SRK powiedział. Mamy podpisaną umowę przedwstępną na przekazanie do Weglokoksu Kraj kopalni Piekary i ruchu Bobrek. Przygotowujemy biznesplany dla pozostałych 11 kopalń, które wejdą do Nowej Kompanii Węglowej. Prezes Kompanii podkreślił konieczność zmniejszenia produkcji węgla energetycznego na rzecz sortymentów grubych i węgla koksowego. Chodzi bowiem o to, by spółka była rentowna w długim okresie, a nie zmuszana do kolejnego akcyjnego procesu restrukturyzacji. Musi być zatem dostosowana w sposób ciągły do warunków rynkowych. Prowadzący dyskusję Wojciech Kuśpik, prezes PTWP SA, pytał o możliwą redukcję zatrudnienia w Kompanii. W spółce ponad 4 tysiące osób odejdzie na emerytury, czyli około 10 procent załogi odpowiedział prezes Sędzikowski. Przyjmować będziemy do pracy absolwentów szkół górniczych, którzy wcześniej otrzymali gwarancje zatrudnienia. To przyszłość firmy. Nie możemy zamrażać zatrudnienia. Dlatego mówimy o naturalnych odejściach. Chcemy intensyfikować wydobycie. Ze związkami zawodowymi prowadzimy rozmowy o możliwym szóstym dniu pracy, oczywiście przy obowiązującym nadal każdego górnika pięciodniowym tygodniu pracy. Takie rozwiązanie byłoby wdrażane w tych kopalniach, gdzie wydobyty węgiel będzie znajdował nabywcę. Prezes Sędzikowski przyznał, że popyt na węgiel energetyczny będzie malał, stąd też mamy plany wzrostu eksportu. Nie będziemy też zaprzestawać sprzedaży węgla ze zwałów powiedział. Zapewniam, że sprzedajemy go po cenach rynkowych. W każdej branży o cenach produktu decyduje przecież kupujący. Liczby przemawiają W dyskusji wielokrotnie podkreślano, że o przyszłości węgla w Polsce zadecyduje opłacalność jego wydobycia. W panelu zatytułowanym Kopalnia rentowna prezes Sędzikowski podkreślił, że owa rentowność zaczyna się już na etapie projektowania i pierwszych inwestycji, np. w konkretną ścianę. Wszystko musi być dokładnie monitorowane i liczone. Jeśli nie mamy liczb, to takie coś nie istnieje powiedział. Dlatego rachunek ekonomiczny musi być prowadzony dla każdej eksploatowanej ściany. Po prostu liczby przemawiają. 4

5 ROZMOWA MIESIĄCA Wydobywać mniej, ale efektywniej Z prof. zw. dr. hab. Józefem Dubińskim, naczelnym dyrektorem Głównego Instytutu Górnictwa, rozmawia Zbigniew Madej Węgiel to nasz skarb narodowy, ale czy ma jeszcze przyszłość? Co najmniej przez kilka dziesięcioleci będzie trudno go zastąpić innym surowcem, tym bardziej że polska energetyka oparta jest na węglu. Niestety, w tym kontekście często powtarza się pytanie: czy to będzie węgiel polski? Dlatego musimy spełnić wiele warunków, by nasz surowiec był konkurencyjny. Tymczasem pokłady mamy coraz trudniejsze, a wydobycie schodzi coraz głębiej. W Polsce nadal stawiamy na węgiel, ale większość krajów Unii Europejskiej odwraca się od niego. Nawet USA i Chiny znacząco ograniczają wydobycie. Czy to oznacza rzeczywisty odwrót od tego surowca? To za mocne słowo, ale istotnie sytuacja na światowym rynku węgla wyraźnie pokazuje, że jest go za dużo w stosunku do potrzeb. Chiny przegrzały swoją gospodarkę, gdzie rocznie wydobycie wzrastało nawet o 200 milionów ton. Ich roczny fedrunek, w wysokości około 4 miliardów ton, to ciągle niewyobrażalna wielkość. Coraz więcej mówi się jednak o alternatywnych źródłach energii Jeśli jest taka potrzeba, to nauka potrafi zdziałać cuda. Innowacyjność wymaga jednak wyłożenia dużego kapitału. Tymczasem łatwa i tania dostępność innych surowców, na przykład gazu czy ropy, sprawia, że zbyt mało jest tego typu inwestycji w górnictwie. Nasze prace mają charakter badawczo-usługowy, a nie strategiczny. Przychody GIG z tytułu prac na rzecz górnictwa stanowią zaledwie 20 procent, a w tym roku będą jeszcze niższe. Niestety, to już tendencja Jestem zwolennikiem efektywnego spalania węgla, a to można osiągnąć poprzez poprawę sprawności naszych elektrowni, w wielu wypadkach z 30 do nawet ponad 40 procent. Pamiętajmy, że 15-procentowa poprawa sprawności powoduje blisko 30-procentowy spadek emisji CO 2. Józef Dubiński, naczelny dyrektor Głównego Instytutu Górnictwa 5

6 ROZMOWA MIESIĄCA wieloletnia. Dlatego szukamy innych obszarów działalności. poprawę sprawności naszych elektrowni, spalania węgla, a to można osiągnąć poprzez w wielu wypadkach z 30 do nawet ponad W górnictwie brak pomysłów na nowe 40 procent. Pamiętajmy, że 15-procentowa poprawa sprawności powoduje blisko technologie? To wynika z braku pieniędzy na inwestycje. Na przykład technologia podziemnego 30-procentowy spadek emisji CO 2. zgazowania węgla wymaga wielu prób i eksperymentów. A to wiąże się z określonymi górnictwa? Czy taki też jest kierunek dla polskiego nakładami. Tak, uważam, że winno być efektywne, bezpieczne i czyste dla środowiska. Musimy dbać przy tym o zachowanie zasobów, Okazuje się, że nawet nowoczesne technologie są obecnie nieopłacalne. by w przyszłości nasze wnuki nie mówiły, że Wynika to z ceny ropy. Określono, że cokolwiek zmarnowaliśmy. upłynnienie węgla będzie opłacalne, gdy cena baryłki ropy wyniesie 120 dolarów. Jak to pogodzić z rachunkiem ekonomicznym? A jak wiadomo, od lat jest znacznie niższa. Takie próby były podejmowane w latach Dlatego nie mówię o konieczności likwidacji niektórych kopalń, lecz o ich zamyka- 90., gdy dyrektorem GIG był Adam Graczyński. Wtedy nawet dwa polonezy jeździły na takiej benzynie, która była jednak jedynym sposobem, by uratować pozostałe. niu, co w okresie dekoniunktury jest często czterokrotnie droższa niż ogólnie dostępna Nie można wydobywać węgla na zwały, bo na stacjach paliw. Uważam natomiast, że to jest oczywiste marnotrawstwo. Tego typu należy inwestować w zgazowanie węgla na działania muszą znaleźć swoje odzwierciedlenie w polityce energetycznej państwa, powierzchni, ale i w tym wypadku liczy się aktualna cena węgla. która winna być okresowo weryfikowana. Nie można wydobywać węgla na zwały, bo to jest oczywiste marnotrawstwo. Tego typu działania muszą znaleźć swoje odzwierciedlenie w polityce energetycznej państwa, która winna być okresowo weryfikowana. Józef Dubiński, naczelny dyrektor Głównego Instytutu Górnictwa w rządowym Programie dla Śląska. Przypomnę, że w Niemczech od 1963 roku program restrukturyzacji tamtejszego górnictwa był rozpisany w najdrobniejszych szczegółach. Tam każdy przeciętny górnik wiedział, gdzie będzie pracował w przyszłości. Czy to oznacza, że musimy ograniczać wydobycie? Musimy dostosować je do potrzeb rynku. Możemy wydobywać mniej, ale za to efektywniej. Potrzebujemy taniego węgla. Dlatego wspieram budowę kopalni przez spółkę Kopex. Inwestycja zyskała zresztą akceptację mieszkańców Przeciszowa, gdzie ma powstać. Efektywność i innowacyjność to jedne z wyzwań, przed którymi stanęło polskie górnictwo. Nauka też widzi swoją rolę we wspieraniu restrukturyzacji i koniecznych przemian? Oczywiście, chociaż jak już wcześniej wspomniałem, nasze przychody z usług dla górnictwa spadają z każdym rokiem. Jesteśmy otwarci na współpracę. W polskim górnictwie jest około 100 czynnych ścian. W okresie pół roku bylibyśmy w stanie dokładnie je przeanalizować i zaoferować pomoc, mogącą poprawić efektywność wydobycia. Wraz z kolegami z Politechniki Śląskiej i AGH moglibyśmy przygotować opracowania wspomagające wdrażanie Programu dla Śląska. Wsparcia wymaga też innowacyjność na każdym bez mała stanowisku pracy w kopalniach. Mam wrażenie, że zwykłą inicjatywę ludzi wycięto w pień. Obecna opłacalność, a raczej nieopłacalność torpeduje wszelkie prace naukowe Nie patrzymy w przyszłość. Gdy już coś okaże się opłacalne, to z powodu braku własnych rozwiązań będziemy kupować technologie za granicą lub uczyć się od innych. Przed laty wiele rzeczy było nie do pomyślenia, a dzisiaj na przykład nowe techniki wiercenia otworów zrewolucjonizowały wiele prac górniczych. Tak też będzie na przykład z pozyskiwaniem metanu. Górnictwo przeżywa kryzys, a Pan stanowczo sprzeciwia się dekarbonizacji. Bardzo słabo bowiem wierzę, że głównie CO 2 ma olbrzymi wpływ na zmiany klimatyczne. Spójrzmy na historię Ziemi, a okaże się, że wiele zależy od aktywności Słońca. Dlatego jestem zwolennikiem efektywnego Menedżer w konkretnej spółce węglowej musi wiedzieć, jakiego węgla i w jakiej ilości będzie potrzebowała energetyka i ile będzie w stanie za niego zapłacić. Taka prognoza zużycia węgla jest niezbędna, by można było skutecznie zarządzać, a obecnie restrukturyzować poszczególne spółki węglowe. To jednak oznacza utratę miejsc pracy. Na niedawnym spotkaniu wojewody śląskiego z przedsiębiorcami padło stwierdzenie, że w najbliższych latach w regionie ubędzie 50 tysięcy miejsc pracy. Co w zamian? I to jest kluczowe zagadnienie, a prognozowane zmiany wymagać będą akceptacji społecznej. Można ją będzie uzyskać, przedstawiając alternatywne rozwiązania, jak chociażby te, które mogą się znaleźć Należy Pan do naukowców szeroko znanych poza granicami Polski, między innymi w Chinach i Indiach. Czy z tej perspektywy widzi Pan szansę na rozwój polskiego górnictwa? Mam mnóstwo obaw, ale też sporo nadziei. Ratunek jest we wspólnym wysiłku wszystkich osób związanych z górnictwem wszystkich górników, kadry inżynieryjno- -technicznej, pracowników nauki czy samorządowców. Wszyscy musimy wykazać się odwagą, pamiętając, że walczymy o swój byt. W GIG pracuje 550 osób. Dla nich też w przyszłości może zabraknąć pracy. Dlatego jestem zwolennikiem systemu zadaniowego, a przyjęte programy musimy realizować z żelazną konsekwencją. Dziękuję za rozmowę. 6

7 W KOMPANII Trudna droga dla Pokoju Na początku roku plany dotyczące kopalni Pokój przewidywały ograniczenie zdolności produkcyjnych do około 3000 ton na dobę i przekazanie do Spółki Restrukturyzacji Kopalń. Stało się inaczej. Obecnie kopalnia nadal pozostaje w strukturach Kompanii Węglowej. Czeka ją trudny proces restrukturyzacji tekst: Zbigniew Madej fot. Jan Czypionka Kopalnia Pokój przechodziła różne koleje losu. To jeden z najstarszych zakładów górniczych na Śląsku. Pierwsze tzw. nadanie na uruchomienie wydobycia węgla na terenie Rudy nastąpiło 23 stycznia 1752 r. Fedrować zaczęła kopalnia Brandenburg pierwowzór kopalni Wawel. W obecnym kształcie kopalnia Pokój funkcjonuje od 1995 r., kiedy to nastąpiło połączenie z Wawelem. Obecna sytuacja kopalni jest trudna mówi Dariusz Rębielak, dyrektor Pokoju. Na dobę wydobywamy około 5 tysięcy ton węgla, a na zwałach jest go 600 tysięcy ton. Zatrudniamy 1,8 tysiąca osób, w tym pod ziemią 1350 pracowników. Na taką sytuację kopalni złożyły się przede wszystkim warunki zewnętrzne. Jeszcze dwa lata temu średnia cena sprzedaży węgla z Pokoju wynosiła około 300 zł, a obecnie około 210 zł. Rynek podyktował warunki, którym bardzo trudno sprostać. Nawet w tak trudnej sytuacji możliwe jest wyjście na prostą przekonuje dyrektor Rębielak. Przedsięwzięcia techniczne, pozwalające na optymalne wykorzystanie infrastruktury powierzchniowej kopalń Pokój i Bielszowice, pozwolą ograniczyć koszty o kilkadziesiąt milionów złotych. Działania organizacyjne zmieniające strukturę zatrudnienia to następne kroki restrukturyzacyjne poprawiające stronę kosztową. A węgla w kopalni Pokój wystarczy do 2040 r. przekonuje kierownictwo zakładu. To dobry surowiec energetyczny, który może znaleźć Obecna sytuacja kopalni Pokój jest trudna. Na dobę wydobywa około 5 tysięcy ton węgla, a na zwałach jest 600 tysięcy ton. Zatrudnia 1,8 tysiąca osób, w tym 1350 pod ziemią. nabywców. Zdolności wydobywcze wynoszą rocznie około 1,2 mln t. Kopalnia musi jednak obniżać koszty funkcjonowania. W roku 2015 nastąpi dalsza poprawa w zakresie jakości wydobywanego węgla po wycofaniu się z eksploatacji pokładu 416/2 o słabych parametrach jakościowych. W latach przewidywany jest również wzrost wydobycia o około 10 proc., tj. do poziomu 5500 t/dobę. Nadal będzie obowiązywać model dwuścianowy mówi dyrektor Rębielak. W tej chwili rozcinamy pokład 414/2, gdzie za rok będziemy wydobywać węgiel typu 34,1. To może znacząco poprawić wyniki ekonomiczno-finansowe kopalni. Otrzymaliśmy szansę na dalsze funkcjonowanie i chcemy ją wykorzystać. Bez zwiększenia wydajności nie będzie to możliwe. Dlatego do 2020 roku chcemy ją zwiększyć z obecnych około 600 ton przypadających na pracownika do około 1000 ton. Czas pokaże, czy te ambitne zamierzenia zostaną zrealizowane. 7

8 W KOMPANII Marcel rozbuduje upadową Kopalnia Marcel zamierza zmienić system transportu poprzez rozbudowę upadowej, co umożliwi udostępnienie pokładu 507 opr.: JC Kopalnia Marcel jest zakładem dwupolowym, składa się z części tzw. macierzystej, gdzie eksploatowane są pokłady grupy 700, oraz części marklowickiej, z eksploatacją w pokładach grupy 500. Model kopalni oparty jest na siedmiu szybach, upadowej odstawczo-transportowej, dwóch poziomach wydobywczych oraz 3 4 ścianach eksploatacyjnych. Kopalnia produkuje w ciągu roku ponad 2,7 mln t węgla typu 32, 33 oraz 34. Znaczny udział produkcji sprzedawany jest na eksport. Głównym elementem trasportu jest upadowa odstawczo-transportowa. Historia upadowej w Marcelu sięga lat 90. XX wieku, kiedy kopalnia zmierzała do zbudowania jak najprostszego układu transportu urobku. Roboty górnicze przy drążeniu upadowej rozpoczęto w lipcu 2002 r. od poz. 400 m, a w maju 2003 r. od strony powierzchni. Budowa upadowej trwała pięć lat i osiem miesięcy. Jej uruchomienie nastąpiło 13 marca 2008 r. Do końca ub.r. upadową wytransportowano mln t urobku. Kopalnia Marcel zamierza zmienić system transportu poprzez rozbudowę upadowej, co umożliwi udostępnienie pokładu 507. Celem tych zmian jest zwiększenie wydajności odstawy centralnej dla utrzymania bądź zwiększenia obecnego poziomu wydobycia po zejściu z eksploatacją poniżej poziomu 600 m. Korzyści płynące z przyjętego nowego układu odstawy są następujące: 8

9 W KOMPANII zwiększenie wydajności odstawy z poz. 600 na poz. 400 (dotychczasowa wydajność wynosi 1250 t/godz.) poprzez dostosowanie jej parametrów techniczno-eksploatacyjnych do przenośników taśmowych, zlokalizowanych w upadowej odstawczo-transportowej z poz. 400 na powierzchnię o wydajności 2000 t/godz.; uproszczenie odstawy zbiorczej centralnej poprzez zlikwidowanie sześciu przenośników taśmowych i zastąpienie ich trzema nowymi przenośnikami o większej wydajności. Wprowadzone rozwiązania techniczne w nowych przenośnikach taśmowych znacząco wpłyną na poprawę bezpieczeństwa pracy górników. Przygotowanie wyrobisk dla projektowanej odstawy umożliwi równocześnie zainstalowanie wysokowydajnego Upadowa w liczbach Roboty górnicze rozpoczęto w lipcu 2002 r. od poz. 400 m i w maju 2003 r. od strony powierzchni. Dla wykonawców PRG ROW Rybnik oraz PBSz Bytom było to potężne wyzwanie, bo większość prac trzeba było wykonywać ręcznie. Ostatecznie prace zakończono w czerwcu 2006 r., gdy nastąpiło połączenie dolnego i górnego odcinka upadowej. Jej uruchomienie nastąpiło 13 marca 2008 r., budowa trwała pięć lat i osiem miesięcy. Upadowa ma prawie 2 km długości i 12 stopni nachylenia. W jej skład wchodzą trzy przenośniki taśmowe, z których główny ma 1860 m długości i jest jedynym takim przenośnikiem w Polsce. Urobek transportują trzy potężne silniki elektryczne o łącznej mocy 2,5 MW. Upadowa pracuje średnio 21 godzin na dobę. układu transportu, który połączy bezpośrednio poziom 600 z istniejącym transpor- z powierzchni na poz. 600 bez ko- (np. transport sekcji obudowy bezpośrednio tem w upadowej z poz. 400 na powierzchnię nieczności ich demontażu). Upadowa ma prawie 2 kilometry długości i 12 stopni nachylenia. W jej skład wchodzą trzy przenośniki taśmowe, z których główny ma 1860 metrów długości i jest jedynym takim przenośnikiem w Polsce. fot. Jan Czypionka 9

10 W KOMPANII Zainstalowane nowe przenośniki skrócą długość odstawy centralnej z obecnych 6590 m do 4745 m, a jednocześnie wygenerują oszczędności w postaci zmniejszenia liczby roboczodniówek poświęconych na obsługę oraz mniejszych bieżących nakładów eksploatacyjnych w wysokości około 1,8 mln zł/rok. Nastąpi zmniejszenie kosztu obsługi przenośników (w czasie jednego roku eksploatacji) na odstawie centralnej z poz. 600 do zbiornika węgla na poz. 400: zmniejszenie kosztu obsługi (stanowisko: obsługa) 3024 rbd 316 zł = ,00 zł/rok, zmniejszenie kosztu konserwacji (stanowisko: cieśla górniczy) 304 rbd 377 zł = ,00 zł/rok, zmniejszenie kosztu utrzymania ruchu (stanowisko: elektryk, ślusarz) 504 rbd 389 zł = ,00 zł/rok. Celowość projektu została potwierdzona w opracowanym przez AGH Projekcie koncepcyjnym odstawy dla przekopu odstawczo-transportowego i pochylni odstawczo-transportowej w KWK «Marcel». Koncepcja ta została przedstawiona podczas obrad tegorocznej sesji Szkoły Eksploatacji Podziemnej w Krakowie. Upadowa w czasie budowy. fot. ARC Uruchomienie upadowej nastąpiło 13 marca 2008 roku, jej budowa trwała pięć lat i osiem miesięcy. fot. ARC 10

11 W KOMPANII Czy pracujesz bezpiecznie? Na początku kwietnia ruszyła 12. edycja konkursu Pracuję bezpiecznie, w którym pracownicy Kompanii Węglowej mogą sprawdzić swą wiedzę w zakresie bezpieczeństwa pracy i znajomości przepisów bhp opr.: JC Każdy z pracowników Kompanii Węglowej w tej edycji także przedstawiciel niższego i średniego dozoru ruchu, co jest nowym elementem konkursu może zalogować się na specjalnej stronie internetowej i wziąć udział w rywalizacji. Na zwycięzców czekają cenne nagrody. Eliminacje zakładowe ze znajomości przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy rozgrywane będą na szczeblu kopalni/zakładu z wykorzystaniem aplikacji internetowej i przewidziane są dla wszystkich zatrudnionych. Na tym etapie będą polegały na comiesięcznych rozgrywkach w okresie od kwietnia do września 2015 r., podczas których pracownicy będą rozwiązywali testy przygotowujące ich rozwiązywanie będzie możliwe wielokrotnie oraz tzw. test konkursowy, rozwiązywany jeden raz w miesiącu. Wszystkie testy zostaną udostępnione na platformie internetowej. W ramach tych eliminacji po sześciu miesiącach konkursu zostanie wyłonionych 40 półfinalistów. Druga część eliminacji przewidziana jest dla pracowników oddziałów, które zajęły pierwsze miejsca w każdej z kategorii audytu stanowiskowego w swojej kopalni/zakładzie. Pracownicy tych oddziałów, którzy nie uzyskali kwalifikacji w pierwszej części eliminacji do półfinału konkursu, ale deklarują chęć wzięcia w nim udziału, przystąpią w październiku do indywidualnych rozgrywek eliminacyjnych, polegających na rozwiązywaniu testu w aplikacji internetowej. Dopuszczenie do testu może być poprzedzone wewnętrznymi eliminacjami, przeprowadzonymi w danej kopalni/zakładzie. W ramach tych eliminacji zostanie wyłoniony jeden półfinalista z każdej kopalni/zakładu. Eliminacje na podstawie audytu mają na celu, w ramach nagrody za uzyskanie tytułu najlepszego oddziału, przyznanie pracownikom, którzy są zatrudnieni w tych oddziałach, drugiej szansy poprzez umożliwienie uczestnictwa w konkursie osobom, które nie dostały się do półfinału, uczestnicząc wcześniej w comiesięcznych rozgrywkach. Półfinał konkursu zostanie zorganizowany w kopalni Sośnica-Makoszowy ruch Sośnica 4 listopada 2015 r. Do finału zakwalifikuje się 10 osób z największą liczbą punktów, przy czym z każdej kopalni/zakładu do finału może wejść tylko jedna osoba. W przypadku uzyskania tej samej liczby punktów przez dwóch lub więcej pracowników decydujący będzie czas złożenia pracy do Komisji Konkursowej. Finał konkursu Pracuję bezpiecznie 2015 zostanie rozegrany wśród 10 pracowników wyłonionych w półfinale i odbędzie się 19 listopada 2015 r. w Klubie Fabrycznym przy elektrowni Łaziska w Łaziskach Górnych Ubiegłoroczny konkurs wygrał Wojciech Hanusek z kopalni Bolesław Śmiały. fot. Jan Czypionka Konkurs w liczbach Eliminacje konkursu w roku 2014 trwały prawie pół roku. Wzięło w nich udział ponad 5500 uczestników. Spędzili oni przy komputerach 26 tys. godzin, rozwiązując 160 tys. zadań. Na uczestników czekało 1600 pytań w testach wielokrotnego wyboru. Pracownicy Kompanii Węglowej udzielili 4 mln 800 tys. odpowiedzi, z których 4 mln 100 tys. było prawidłowych. 11

12 W YDARZENIA Złota Lampka w rękach uczniów z Jastrzębia-Zdroju 12

13 Olimpiada Wiedzy Górniczej o Złotą Lampkę odbyła się już po raz piąty. Paweł Kiełkowski i Bartłomiej Sieradzki z Zespołu Szkół nr 6 im. Jana III Sobieskiego z Jastrzębia-Zdroju zwyciężyli w zmaganiach V Olimpiady Wiedzy Górniczej o Złotą Lampkę. Finałowa rozgrywka odbyła się 29 kwietnia br. w Powiatowym Zespole Szkół w Bieruniu tekst i zdjęcia: Jan Czypionka 13

14 W YDARZENIA Laureaci finałowej rozgrywki ekipa z Jastrzębia-Zdroju nie byli jednomyślni co do swojej przyszłości zawodowej. Paweł Kiełkowski zamierza podjąć studia dzienne na Politechnice Śląskiej, ale nie jest jeszcze pewien, czy będzie kształcił się w zawodzie górnika. Bartłomiej Sieradzki chce natomiast studiować zaocznie na AGH i podjąć po maturze pracę w kopalni. Ekipa z Jastrzębia triumfowała w olimpiadzie po raz pierwszy, detronizując faworyzowany zespół z Rybnika trzykrotnych zwycięzców. Na drugim miejscu uplasowała się ekipa z Zespołu Szkół Zawodowych w Wodzisławiu Śląskim. Uczniowie Zespołu Szkół Technicznych im. Stanisława Staszica tym razem musieli zadowolić się trzecim miejscem. Poziom olimpiady był wysoki, podobnie jak w poprzednich latach podsumował dr inż. Jan Kania z Politechniki Śląskiej, przewodniczący jury. Tym razem można było jednak zaobserwować duży stres towarzyszący zmaganiom. Drużyna z Rybnika, która do pewnego momentu odpowiadała celująco, potknęła się na jednym z pytań i potem już uczniowie nie odzyskali równowagi. Muszę podkreślić ogrom pracy, który włożyli uczestnicy finału olimpiady aby należycie przygotować się do zawodów, trzeba było przestudiować odpowiedzi na mniej więcej trzy tysiące pytań. Ogromnie cieszę się z sukcesu moich podopiecznych powiedziała zaraz po zakończeniu finału Małgorzata Rolka, opiekunka zwycięskiej ekipy. To przede wszystkim ich sukces, solidnie na niego zapracowali dodała. Gospodarze reprezentanci Powiatowego Zespołu Szkół w Bieruniu (tym razem byli tuż za podium) zajęli czwarte miejsce, co bynajmniej nie zasmuciło Teresy Horst, dyrektor szkoły. Podkreśliła ona dobre przygotowanie wszystkich ekip. Konkurencja była bardzo silna, podobnie jak w ubiegłych latach podsumowała. Stawką zmagań olimpiady, obok honorowej statuetki Złotej Lampki i atrakcyjnych nagród ufundowanych przez zarząd powiatu bieruńsko-lędzińskiego oraz kopalnię Piast, były indeksy na studia na Wydziale Górnictwa i Geologii Politechniki Śląskiej, pod warunkiem zdanego egzaminu maturalnego. Wszyscy finaliści zwolnieni są także z egzaminu zawodowego na zakończenie nauki w szkole. Laureaci finałowej rozgrywki ekipa z Jastrzębia-Zdroju nie byli jednomyślni co do swojej przyszłości zawodowej. Paweł Kiełkowski zamierza podjąć studia dzienne na Politechnice Śląskiej, ale nie jest jeszcze pewien, czy będzie kształcił się w zawodzie górnika. Bartłomiej Sieradzki chce natomiast studiować zaocznie na AGH i podjąć po maturze pracę w kopalni. Obaj narzekali na termin finału, który niemal pokrywał się z przygotowaniami do egzaminu maturalnego. Są jednak optymistami i nie dopuszczają myśli, że mogą mieć jakiekolwiek problemy z maturą. Mają też nadzieję, że zwycięstwo w olimpiadzie może im pomóc w otrzymaniu oferty zatrudnienia. Ogromnie cieszę się z sukcesu moich podopiecznych powiedziała zaraz po zakończeniu finału Małgorzata Rolka, opiekunka zwycięskiej ekipy. To przede wszystkim ich sukces, solidnie na niego zapracowali dodała. Poziom olimpiady był wysoki, podobnie jak w poprzednich latach podsumował dr inż. Jan Kania z Politechniki Śląskiej, przewodniczący jury. Tym razem można było jednak zaobserwować duży stres towarzyszący zmaganiom. Drużyna z Rybnika, która do pewnego momentu odpowiadała celująco, potknęła się na jednym z pytań i potem już uczniowie nie odzyskali równowagi. 14

15 W YDARZENIA Oddział G 6 kopalni Piast opr.: KP Oni dobrze pracują Eksploatacja w kopalni Piast prowadzona jest na dwóch poziomach wydobywczych: 500 oraz 650 m, udostępnionych czterema szybami. Zasoby operatywne wynoszą około 94 mln t. Roczne wydobycie kopalni kształtuje się na poziomie 3,5 4 mln t netto węgla handlowego. Aby zrealizować taki poziom wydobycia, trzeba eksploatować około 4,5 5 mln t urobku brutto w ciągu roku. Jest to możliwe dzięki dużej koncentracji wydobycia i stosowaniu wysokowydajnych kompleksów ścianowych. Przykładem może być ściana 732 w oddziale G-6, eksploatująca pokład 209 (II warstwa), która jest zlokalizowana w obszarze górniczym Bieruń II, w partii II, na poziomie 650 m. Długość ściany wynosi 138 m, jej wybieg 800 m, a eksploatacja prowadzona jest do wysokości 2,2 m. Wydobycie z tej ściany wynosi ponad 4000 t/dobę. Wyposażenie kompleksu ścianowego stanowi kombajn typu KGE 710 FM, posiadający organy urabiające o średnicy 1,6 m. Zastosowano sekcje obudowy zmechanizowanej typu Glinik-12/24-POz. Do odbioru urobku ze ściany służy przenośnik zgrzebłowy Rybnik 850, dalej urobek transportowany jest przenośnikiem podścianowym typu Glinik 298/800. Całkowita długość odstawy urobku ze ściany 732 aż pod szyb wydobywczy wynosi ponad 3 km, są to przenośniki o szerokości taśmy 1200 oraz 1400 mm. Na szczególną uwagę zasługuje potencjał załogi oddziału G-6, która prowadzi wydobycie na ścianie 732. Oddział liczy 116 osób, są to pracownicy zarówno z długoletnim stażem, posiadający wysokie umiejętności poparte wieloletnią praktyką, jak również młodzi górnicy, którzy nabywają umiejętności i poznają sztukę górniczą od swoich starszych kolegów. Ta mieszanka doświadczenia i młodzieńczego wigoru oraz siły pozwala na uzyskiwanie bardzo dobrych wyników i wysokiej wydajności pracy. Obecnie Działem Wydobywczym, w którym prowadzony jest oddział G-6, kieruje zastępca kierownika Działu Górniczego kierownik robót górniczych ds. wydobycia Artur Bochenek. Funkcję sztygara oddziałowego oddziału G-6 pełni Damian Kucz, a jego opiekunem jest nadsztygar górniczy Piotr Witkowski. Wyróżnia ich bardzo duże doświadczenie zawodowe, zaangażowanie, ambicja i wypełnianie nałożonych na nich zadań produkcyjnych. Filarami, na których oparta jest działalność oddziału G-6 są, przodowi brygad: Zbigniew Ćwiklicki, Radosław Kasprzyk, Zbigniew Wieczorek, Adam Hrobok. Niezwykle istotną rolę odgrywają również pozostali członkowie brygad, a w szczególności kombajniści i operatorzy obudów zmechanizowanych gdyż to od nich w dużym stopniu zależy prawidłowe prowadzenie ściany. Oddział G-6 podczas prowadzenia wydobycia w ścianie 732 osiąga bardzo dobre wyniki, cechuje go także wysoka wydajność pracy. W marcu uzyskano wynik 212 m postępu ściany. Pracownicy oddziału G-6 wyróżniają się regularnym, bezpiecznym, solidnym wykonywaniem zadań, ambicją i innowacyjnością, są otwarci na wiedzę i nowe rozwiązania, wprowadzane przez kierownictwo kopalni. Oddział G-6 jest dobrym wzorem do naśladowania dla innych. Zasoby operatywne kopalni Piast wynoszą około 94 milionów ton. Roczne wydobycie kopalni kształtuje się na poziomie 3,5 4 milionów ton netto węgla handlowego. fot. ARC 15

16 W YDARZENIA Oddział G 6 kopalni Piast 16

17 W YDARZENIA W pierwszym rzędzie: Damian Kucz sztygar oddziałowy, Radosław Kasprzyk górnik przodowy zmiany, Jacek Niesyto, Rafał Kurzak, Sylwester Brzeziński, Łukasz Copija, Grzegorz Cibor, Krzysztof Chledowski sztygar zmianowy. W drugim rzędzie: Damian Dziwak, Adam Tyran, Andrzej Wojewódzki, Marcin Szczerbowski, Jerzy Miodoński, Paweł Pacyga, Józef Rom, Mirosław Brońka, Damian Golda, Artur Czaja sztygar zmianowy. W trzecim rzędzie: Rafał Myśliwiec, Robert Warmuz, Rafał Biegun, Maciej Kleczar, Alojzy Czernik, Dominik Dąbek, Mariusz Gieras, Marek Dandyk, Kamil Polak. fot. Wojciech Wikarek 17

18 W YDARZENIA Haldex oczyści Śląsk Spółka Kompanii Węglowej ma nowy pomysł na rewitalizację i rekultywację regionu tekst: Zbigniew Madej fot. Jan Czypionka Do rekultywacji i rewitalizacji na Śląsku mamy 600 mln t odpadów, 150 hałd i 6 tys. hektarów zdegradowanych terenów. Do celowego zagospodarowania mamy rocznie ponad 20 mln t nowych odpadów wydobywczych. Haldex propaguje zmianę koncepcji rewitalizacji, która umożliwiłaby sprawniejsze i szybsze przywracanie terenów zdegradowanych do użytku gospodarczo-społecznego Śląska. A tym samym zapobieganie powstawaniu nowych odpadów. Celowe zagospodarowanie odpadów i przywracanie zdegradowanych terenów do ponownego wykorzystania może okazać się koniecznym przedsięwzięciem w niedalekiej przyszłości, a w efekcie również niezłym biznesem, głównie dla gmin i przyszłych inwestorów w tereny zrewitalizowane. Z takim przekonaniem rozpocząłem rozmowę z Tadeuszem Koperskim, prezes spółki Haldex, której właścicielem jest Kompania Węglowa SA. Premier Ewa Kopacz zapowiedziała przekazanie do 2020 r. na rewitalizacje zdegradowanych terenów 25 mld zł. Dzieląc te pieniądze na poszczególne województwa, możemy założyć, że na Śląsk trafi kwota przewyższająca średnią krajową. Dodajmy do tego 3,5 mld euro środków pomocowych z Unii Europejskiej oraz środki z Funduszy Krajowych na ochronę powierzchni ziemi, a otrzymamy sumę, która może w okresie najbliższych pięciu lat w znaczący sposób, przy kierunkowym i prawidłowym wykorzystaniu, zmienić nasz region. Ekologiczno-biznesowy partner Haldex doskonale wpisuje się w te przedsięwzięcia, gdyż jest firmą, która łączy ekonomię z ekologią. Można zatem prowadzić ekonomicznie korzystną działalność, otrzymując przy tym liczne nagrody w kategorii Ekologia. Spółka istnieje od 1959 r. i mimo Nasza działalność przyczynia się do ograniczania terenów przeznaczanych dotychczas pod składowiska. Pozwala zrekultywować zdegradowane obszary, przywrócić je nawet do stanu pierwotnego. W planach zagospodarowania przestrzennego gmin mogą być już terenami przeznaczonymi pod budownictwo, zarówno przemysłowe, mieszkaniowe, jak i usługowe, oraz pod logistykę, sport, rekreację czy tereny zielone. Dla wielu mieszkańców tych terenów znikają zatem uciążliwości związane ze zdegradowanym terenem, a pojawiają się nowe możliwości znalezienia pracy czy odpoczynku. Tadeusz Koperski, prezes spółki Haldex swoich 56 lat nadal trzyma się krzepko z perspektywą na rozwój i tworzenie tysięcy nowych miejsc pracy w województwie śląskim. Haldex to jedyna spółka w Polsce, która w sposób kompleksowy zajęła się i prowadzi zagospodarowanie hałd powstałych z odpadów wydobywczych z kopalń węgla kamiennego. Specjalizuje się w bezodpadowym odzyskiwaniu miałów oraz kruszyw z recyklingu. W okresie swego istnienia firma poddała przeróbce ponad 160 milionów ton odpadów węglowych mówi prezes Tadeusz Koperski. Gdyby te odpady usypano w jednym miejscu, to powstałaby największa hałda na Śląsku, o powierzchni ponad 500 hektarów. Zapobiec obumieraniu Śląska Na Śląsku jest najwięcej nagromadzonych odpadów w Polsce, bo aż około 600 mln t. Z bieżącego wydobycia kopalń rocznie ilość ta wzrasta o około 20 mln t. To w tym regionie znajduje się 150 hałd i prawie 6 tys. hektarów zdegradowanych terenów. Jak w żadnym innym regionie kraju, to tutaj istnieje realna potrzeba przeprowadzenia rewitalizacji i rekultywacji terenów oraz wykorzystania zadeklarowanej przez panią premier Ewę Kopacz pomocy finansowej. Rewitalizacja Śląska to nie tylko potrzeba chwili, lecz inwestycja w przyszłość regionu i gospodarki. Na wielu terenach zdegradowanych przez przemysł muszą powstać nowe formy działalności gospodarczej. W przeciwnym wypadku Śląsk będzie obumierał, co widać najboleśniej na przykładzie Bytomia czy Siemianowic Śląskich. Nasza działalność przyczynia się do ograniczania terenów przeznaczanych dotychczas pod składowiska stwierdza prezes Koperski. Pozwala zrekultywować zdegradowane obszary, przywrócić je nawet do stanu pierwotnego. W planach zagospodarowania 18

19 W YDARZENIA przestrzennego gmin mogą być już terenami przeznaczonymi pod budownictwo, zarówno przemysłowe, mieszkaniowe, jak i usługowe, oraz pod logistykę, sport, rekreację czy tereny zielone. Dla wielu mieszkańców tych terenów znikają zatem uciążliwości związane ze zdegradowanym terenem, a pojawiają się nowe możliwości znalezienia pracy czy odpoczynku. Możliwości Haldeksu są ogromne. Rocznie w wyniku przerobu odpadów firma pozyskuje około 300 tys. t węgla. I co istotne, nie ma problemu ze sprzedażą tego surowca. Produkuje też około 3 mln t kruszyw naturalnych, które mogą być wykorzystywane zarówno do budowy dróg (np. autostrad) czy wykorzystywane jako kamień ozdobny, ogrodowy (np. łupek czerwony), jak i gleby antropogenicznej do celów rekultywacji biologicznej. Zakłady stacjonarne i kontenerowe mogą w ciągu roku przerobić blisko 5,5 mln t odpadów, a instalacje mobilne, w tym krusząco-sortujące i granulujące, kolejne 4,1 mln t. W skali roku Haldex może zatem przerobić 9,6 mln t surowca. Lokowanie tych odpadów jest jednak ograniczoniczej powoduje, że następuje stały wzrost Niestety, słabość finansowa branży górne wraz z kończącymi się budowami infrastruktury na Śląsku, np. autostrad, obwodnic. brak środków na ich kompleksową i celową liczby terenów zdegradowanych. Po prostu Pieniądze przeznaczone na rewitalizację rekultywację oraz rewitalizację. Znaczna mogłyby zapobiegać gromadzeniu się odpadów, pozwalając jednocześnie realizować to najprostsze formy terenów zielonych, któ- część wykonywanych obecnie rekultywacji rekultywacje celowe przysparzać nowych re nie mogą być wykorzystane przemysłowo miejsc pracy, obniżając przy tym koszty gospodarki odpadowej kopalń. Sama Kompa- czy też usługowo. nia Węglowa posiada wiele terenów do rekultywacji, które obciążają firmę ciągłymi W tworzony obecnie rządowy Program dla Wykorzystać Program dla Śląska kosztami podatku gruntowego, od nieruchomości i monitoringu środowiskowego. Wiele prezesa Koperskiego w postaci powołania Śląska doskonale wpisałaby się propozycja takich terenów znajduje się m.in. w rejonie Regionalnego Operatora Gospodarki Odpadami, łączącego potrzeby samorządów oraz Gliwic, Rudy Śląskiej, Zabrza czy Rybnika. To przecież Haldex wśród swoich zadań branży górnictwa węgla kamiennego. Taka ma zapisane Przetwarzanie i zagospodarowanie odpadów wydobywczych towarzygłaby być ulokowana przy Urzędzie instytucja koordynująco-wykonawcza moszących pozyskaniu węgla i gromadzonych Marszałkowskim. w zakładach Kompanii Węglowej. Na Śląsku jest najwięcej nagromadzonych odpadów w Polsce, bo aż około 600 milionów ton. Z bieżącego wydobycia kopalń rocznie ilość ta wzrasta o około 20 milionów ton. 19

20 W YDARZENIA Wśród kompetencji Operatora byłoby przejęcie w zarząd wszystkich terenów w obszarze Śląska wymagających rekultywacji i rewitalizacji, z wyjątkiem terenów, pod którymi prowadzi się obecnie eksploatację tłumaczy prezes Koperski. Operator odpowiedzialny byłby za przygotowanie między innymi planu zagospodarowania przestrzennego dla obszarów objętych tym programem. Rekultywacja miałaby charakter celowy (tereny zielone, usługowe, budowlane i tym podobne), z pierwszeństwem wykorzystania tam certyfikowanych kruszyw z recyklingu odpadów wydobywczych. Dla kompleksowo odnowionych terenów na pewno łatwiej byłoby znaleźć potencjalnych inwestorów. Prezes Koperski zapewnia, że nie są to żadne odkrywcze myśli. Wystarczy skorzystać z europejskich doświadczeń z Nord M-Pas Calais, Północnej Nadrenii czy Saksonii. W tym niemieckim landzie operator LMBV, pracujący w obszarze powydobywczym węgla brunatnego, zorganizował miejsca pracy dla około 20 tys. osób. Podobnie mogłoby być na Śląsku. Zainteresowanych prezes Koperski odsyła do publikacji poświęconych tej tematyce, takich jak chociażby Organizacyjno-finansowe modele rewitalizacji w regionach górniczych autorstwa Anny Ostręgi z AGH i Problematyka przywracania terenów zwałowisk odpadów powęglowych do obiegu gospodarczo-społecznego pod redakcją Jacka M. Łącznego, Jana Bondaruka i Agnieszki Janik. Wyznaczyć konkretne cele Na Śląsku mamy wszelkie atrybuty, by wdrożyć taki program. Mamy m.in. spółkę Haldex SA i w zasięgu ręki pieniądze (zarówno krajowe, jak i unijne). Ale zanim fundusze trafią na konkretne cele, muszą zostać stworzone odpowiednie warunki organizacyjne, umożliwiające ich wykorzystanie. Takim inicjującym zwiastunem mogłoby być powołanie fundacji, która byłaby między innymi inicjatorem zmian organizacyjno- -prawnych procesów rekultywacji i rewitalizacji mówi prezes Koperski. Propozycje zostały już przedstawiane w Urzędzie Marszałkowskim, Polskiej Izbie Ekologii i instytucjach naukowych oraz gospodarczych. To duża szansa dla całego Śląska, którą musimy wykorzystać. To także szansa dla Haldeksu na dalszy rozwój gospodarczy i ekonomiczny, a skoro tak, to i matka, czyli właściciel Kompania Węglowa SA, może na tym interesie skorzystać. Łącząc swoje cele wewnętrzne z rewitalizacją regionu, przy istotnym wykorzystaniu instalacji, technologii, produktów z recyklingu i doświadczenia Haldeksu, spółka matka może również osiągnąć wymierne korzyści, zarówno gospodarcze, ekonomiczne, jak i społeczne. Haldex to jedyna spółka w Polsce, która w sposób kompleksowy zajęła się i prowadzi zagospodarowanie hałd powstałych z odpadów wydobywczych z kopalń węgla kamiennego. 20