Niska emisja a plany gospodarki niskoemisyjnej. Mgr inż. Beata Jędrzejewska-Kozłowska główny specjalista ds. zarządzania energią Urząd Miasta Lublin

Transkrypt

1 Niska emisja a plany gospodarki niskoemisyjnej Mgr inż. Beata Jędrzejewska-Kozłowska główny specjalista ds. zarządzania energią Urząd Miasta Lublin

2 Co to jest niska emisja? Niska emisja to emisja zanieczyszczeń powietrza z niskich źródeł emisji, na przykład emisja z: domowych pieców grzewczych, lokalnych kotłowni węglowych, transportu. Duża liczba niskich kominów w zwartej zabudowie mieszkaniowej powoduje, że emitowane gazy i pyły źle rozprzestrzeniają się w powietrzu i powodują wysokie stężenia zanieczyszczeń w miejscu powstawania.

3 Co to jest niska emisja? 37,O_problemie_niskiej_emisji_

4 Co to jest gospodarka niskoemisyjna? Gospodarka niskoemisyjna to gospodarka, w której stosuje się: wydajne rozwiązania energetyczne, czystą i odnawialną energię, technologie przyjazne dla klimatu Ziemi, zrównoważoną konsumpcję, gospodarkę odpadami minimalizującą emisję gazów cieplarnianych.

5 Niska emisja a niskoemisyjność Chcemy ograniczyć niską emisję. Chcemy zwiększyć niskoemisyjność czyli: efektywność energetyczną, wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, przy jednoczesnym ograniczaniu emisji dwutlenku węgla.

6 Gospodarka niskoemisyjna Rozwój niskoemisyjny ma umożliwić państwom Unii Europejskiej ochronę klimatu przy jednoczesnym pobudzeniu gospodarki i tworzeniu nowych miejsc pracy. Zmiany klimatu są zagrożeniem dla rozwoju społeczno- gospodarczego świata i zwalczanie tych zagrożeń jest sprawą zasadniczą dla Europy.

7 Zmiany klimatu Najrzetelniejszy, najważniejszy i najlepszy raport o zmianach klimatu : Climate Change 2014: Impacts, Adaptation and Vulnerability Raport jest tworzony przez Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (Intergovernmental Panel on Climate Change - IPCC), powołany w 1988 roku przez Światową Organizację Meteorologiczną oraz ONZ. Zespół przegląda i ocenia najnowsze naukowe, techniczne, społeczne i ekonomiczne informacje z całego świata. Zespół nie przeprowadza własnych badań, nie monituje danych i parametrów zmian klimatu. W opracowaniu najnowszego raportu, brało udział 308 autorów z 70 krajów. Wzięto pod uwagę uwag i komentarzy naukowych. Raport jest stale aktualizowany.

8

9 Pakiet energetyczno-klimatyczny UE Według Europejskiej Agencji Środowiska za emisję gazów cieplarnianych odpowiadają: sektor energetyczny za 28% emisji, transport - 21%, przemysł - 20%, gospodarstwa domowe i małe/średnie przedsiębiorstwa - 17%. W grudniu 2008 roku 27 państw Unii Europejskiej postawiło przed sobą trzy bardzo ambitne cele w ramach tzw. pakietu energetyczno-klimatycznego: zwiększenie efektywności energetycznej o 20%, zwiększenie udziału energii ze źródeł odnawialnych o 20%, redukcję emisji gazów cieplarnianych o 20%. Wszystkie trzy cele mają zostać osiągnięte do końca 2020 roku. 9

10 Co to jest PGN? Plan gospodarki niskoemisyjnej (PGN) to DOKUMENT, który zawiera informacje: o wielkości zużycia energii w gminie, o wielkości emisji dwutlenku węgla, o udziale energii produkowanej w OZE w ogólnym zużyciu energii w gminie. Na podstawie w/w danych określa się cele dla gminy. Cele opisane w PGN dotyczą pakietu klimatycznoenergetycznego UE czyli: efektywniejszego wykorzystywania energii, redukcji emisji gazów cieplarnianych zwiększenia udziału energii z OZE w ogólnym zużyciu energii. PGN - obowiązkowo dotyczy okresu do 2020 roku. 10

11 Co to jest PGN? Plan gospodarki niskoemisyjnej uruchamia zarządzanie energią w gminie oraz określa najważniejsze obszary działań, definiuje konkretne środki służące do osiągnięcia celu, określa ramy czasowe osiągnięcia celu, wskazuje osoby odpowiedzialne za realizację poszczególnych elementów celu, zawiera długoterminową strategię działania. 11

12 Właściwości PGN Plan gospodarki niskoemisyjnej: nie może być traktowany jako dokument skończony, zmienia się w czasie, wymaga analizowania prowadzonych działań, wymaga analizowania rozwoju gminy, musi być monitorowany, musi być aktualizowany. 12

13 Zakres PGN PGN - dotyczy obszaru geograficznego podlegającego samorządowi (gmina, powiat, województwo). PGN - uwzględnia działania w sektorze publicznym i prywatnym. PGN - obejmuje działania inwestycyjne i nieinwestycyjne (edukację, informację, planowanie przestrzenne, zamówienia publiczne). PGN - nie uwzględnia instalacji objętych EU ETS. 13

14 Gospodarka niskoemisyjna a jakość powietrza Gospodarka niskoemisyjna ma znaczny wpływ na poprawę jakości powietrza. Ma to szczególne znaczenie na obszarach, na których odnotowano przekroczenia poziomów dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń w powietrzu i realizowane są programy ochrony powietrza (POP). Działania zawarte w planach gospodarki niskoemisyjnej muszą być spójne z programami ochrony powietrza oraz w efekcie doprowadzić do redukcji emisji zanieczyszczeń do powietrza (w tym: pyłów, dwutlenku siarki oraz tlenków azotu).

15 Skutki zanieczyszczenia powietrza Zanieczyszczenie powietrza w miastach powoduje na świecie ok. 1,2 mln zgonów rocznie (WHO 2010). Komisja Europejska szacuje, że w Unii Europejskiej: - niska jakość powietrza jest najczęstszą przyczyną przedwczesnych zgonów, związaną ze środowiskiem - zła jakość powietrza jest przyczyną śmierci większej liczby obywateli niż wypadki drogowe, - zanieczyszczenie powietrza jest przyczyną strat dni roboczych i wysokich kosztów opieki zdrowotnej, - szkody dotyczą również upraw i budynków. Eksperci od zdrowia publicznego w coraz większym stopniu zgadzają się, że zanieczyszczenia atmosferyczne zwiększają zachorowalność (szczególnie na choroby układu oddechowego i choroby naczyniowo-sercowe) oraz prowadzą do podwyższonej śmiertelności w młodszych grupach wiekowych (np. Wilson i Spengler 1996, WHO 2003, Holland i in. 2005a). Światowa Organizacja Zdrowia podaje, że od lat 70. XX wieku do 2004 roku globalne ocieplenie przyczyniło się do śmierci osób rocznie na całym świecie.

16 Zanieczyszczenie powietrza w Polsce Raport z realizacji Polityki Ekologicznej Państwa w latach z perspektywą do roku 2016 stwierdza, że najistotniejszym problemem zanieczyszczenia powietrza w Polsce jest emisja powierzchniowa czyli tzw. niska emisja, która jest główną przyczyną niedotrzymania standardów jakości powietrza. Podczas spalania paliw stałych (czasami też śmieci) w piecach domowych i lokalnych kotłowniach emitowane są pyły, dwutlenek siarki, dwutlenek azotu, tlenek węgla oraz benzo(a)piren. "W Polsce w 2012 roku stwierdzone zostały przekroczenia: w 38 strefach ze względu na przekroczenie poziomu dopuszczalnego pyłów PM10, w 22 strefach ze względu na przekroczenie poziomów dopuszczalnych, powiększonych o margines tolerancji pyłu PM2,5 oraz w 42 strefach ze względu na przekroczenie poziomu docelowego benzo(a)pirenu. W Polsce w 2012 roku 46 stref podlegało ocenie pod względem zanieczyszczeń powietrza.

17 Program ochrony powietrza dla Strefy Aglomeracja Lubelska Uchwała NR XXXVII/608/2013 Sejmiku Województwa Lubelskiego z dnia 25 listopada 2013 roku w sprawie przyjęcia zaktualizowanego Programu ochrony powietrza dla strefy Aglomeracja Lubelska Obszar przekroczeń dopuszczalnych stężeń 24-godzinnych pyłu PM10 zajmuje 75,4 km² czyli ponad połowę obszaru Lublina. Na podwyższone stężenia pyłu PM10 narażonych jest mieszkańców miasta czyli ponad połowa mieszkańców miasta. Główną przyczyną zanieczyszczenia powietrza w Lublinie jest niska emisja zanieczyszczeń.

18 Program ochrony powietrza dla Strefy Aglomeracja Lubelska Program ochrony powietrza dla strefy Aglomeracja Lubelska wskazuje działania naprawcze, mające na celu poprawę jakości powietrza. Są to między innymi: zmniejszenie zapotrzebowania na ciepło poprzez termomodernizację obiektów budowlanych, podłączenia budynków do miejskiej sieci ciepłowniczej, wymianę pieców węglowych o niskiej sprawności na pompy ciepła, piece zasilane gazem, olejem lub na ogrzewanie elektryczne, wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii, edukacja i informowanie społeczeństwa o wpływie stosowanych źródeł energii na środowisko.

19 Efekt ekologiczny działań naprawczych Wskaźniki opracowane dla Lublina na potrzeby szacunków ograniczania emisji pyłu PM10 przy realizacji Programu ochrony powietrza: Rodzaj działania naprawczego Podłączenie do miejskiej sieci ciepłowniczej Wymiana kotłów węglowych na gazowe /olejowe / opalane brykietami Zmniejszenie emisji pyłu PM10 [kg/(100m² rok)] 30,67 Termomodernizacja 10,73 Zastosowanie kolektorów słonecznych 2,36 30,63/ 30,38 / 26,87

20 Przykładowe działania w PGN Sektor budynków 40% całkowitego zużycia energii w UE przypada na budynki, które często są największym odbiorcą energii i największym źródłem emisji CO2 na terenach miejskich. Działania zwiększające efektywność energetyczną i ograniczające emisję CO2 to: termomodernizacje, stosowanie OZE, wykorzystywanie efektywnych źródeł ciepła w tym kogeneracji, tworzenie zielonych ścian i zielonych dachów, stosowanie energooszczędnego oświetlenia, rozwój budownictwa energooszczędnego i pasywnego. 20

21 Energooszczędny biurowiec w Źródło: Agencja Gazeta Katowicach

22

23 Energooszczędny biurowiec w Katowicach Pięciokondygnacyjny biurowiec na terenie Parku Naukowo- Technologicznego Euro-Centrum w Katowicach, wyposażony w następujące urządzenia: kolektory słoneczne, 231 paneli fotowoltaicznych na dachu i 108 na elewacjach, 36 ruchomych modułów fotowoltaicznych (podążających za słońcem), żaluzje fasadowe zatrzymujące przenikanie promieni słonecznych i zabezpieczające pomieszczenia przed nagrzaniem,

24 PRZYKŁADY DZIAŁAŃ INWESTYCYJNYCH system odzyskiwania ciepła, który pozwala odzyskać 80% ciepła z wywiewanego powietrza, system zarządzania BMS umożliwiający zintegrowane zarządzanie instalacjami z jednego miejsca, sondy geotermalne w pionowych odwiertach na głębokości 50 m, które pozyskują energię z wnętrza ziemi do chłodzenia i ogrzewania budynku Powierzchnia budynku wynosi 7500 m², a koszt inwestycji to 35,8 mln zł. Energia pierwotna na potrzeby grzania i wentylacji budynku wynosi 28 kwh/m²/rok.

25 Zielone dachy fot. Laboratorium Dachów Zielonych

26 Zielone dachy fot. gizfactory.com

27 Przykładowe działania w PGN Transport zmniejszenie zapotrzebowania na transport, rozwój niskoemisyjnego transportu publicznego, zwiększenie atrakcyjności korzystania z rowerów i podróży pieszych, ograniczanie ruchu pojazdów w centrum miast, zmniejszenie atrakcyjności podróży samochodem opłaty za parkowanie, poprawa stanu nawierzchni dróg, inteligentne zarządzanie ruchem, 27

28 Przykładowe działania w PGN Transport dopłaty do biletów pojazdami komunikacji zbiorowej dla mieszkańców, dopłaty dla przewoźników do nieopłacalnych kursów, budowa parkingów park&ride (z możliwością zastosowania paneli fotowoltaicznych do zasilania w energię), prowadzenie kursów ekojazdy dla kierowców, stworzenie systemu wspólnych dojazdów do pracy, wykorzystanie OZE w transporcie. 28

29 Zdjęcie: MPK Lublin

30 Ogniwa fotowoltaiczne na dachach miejskich autobusów Projekt MPK Lublin i Politechniki Lubelskiej został dofinansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju i znalazł się na liście pięciu najlepszych wniosków konkursowych w dziedzinie mechanika, transport. Według wyliczeń twórcy pomysłu, prof. Mirosława Wendekera z Katedry Termodynamiki, Mechaniki Płynów i Napędów Lotniczych Politechniki Lubelskiej, ogniwa będą w stanie pokryć od 15 do 25% zapotrzebowania autobusu na energię elektryczną. Szacuje się, że w ciągu roku autobus z takimi ogniwami zużyje od 4,5 do 5% mniej paliwa, co da w ciągu roku około 10 tysięcy złotych oszczędności na jednym pojeździe.

31 Blackfriars Bridge rooftop PV system

32 Blackfriars Bridge rooftop PV system Most Blackfires w Londynie: panele PV zainstalowane na dachu mostu, liczba paneli PV 4400, powierzchnia paneli ponad 6000 m², roczna produkcja energii kwh, dostarcza 50% energii elektrycznej dla stacji kolejowej Blackfriars, uniknięta emisja dwutlenku węgla 513 Mg/rok.

33 Przykładowe działania w PGN Edukacja i informacja promowanie efektywności energetycznej, promowanie wykorzystania energii odnawialnej, organizowanie Dni Inteligentnej Energii, prowadzenie kampanii informacyjnych o tym, gdzie i w jakim stopniu zużywana jest energia w gospodarstwach domowych, w biurach i w szkołach, prezentacja udanych projektów energetycznych, zorganizowanie punktu wymiany doświadczeń o zastosowanych metodach oszczędzania energii i wykorzystywania OZE. 33

34

35

36 ŚWIADOMOŚĆ EKOLOGICZNA POLAKÓW Ministerstwo Środowiska prowadzi cykliczny projekt badawczy na temat świadomości i zachowań ekologicznych mieszkańców Polski. Pierwszą cześć projektu zrealizowano w 2011, drugą w 2012 roku. Ostatni raport, przygotowany dla Ministerstwa Środowiska przez Partner in Business Strategies (PBS), opublikowano w październiku 2013 roku.

37

38 Efekty posiadania PGN w gminie Efekty organizacyjne: - poprawa zarządzania zasobami gminy, - świadome zaplanowanie inwestycji związanych z energią i ochroną środowiska, - stworzenie podstaw do zarządzania energią w gminie. Efekty finansowe: - pozyskanie środków na inwestycje i na działania miękkie (np. na edukację), - zmniejszenie kosztów związanych z utrzymaniem budynków (komunalnych i niekomunalnych) i infrastruktury na terenie gminy. Efekty wizerunkowe: - przyczynienie się do ochrony klimatu, - dobry przykład dla mieszkańców gminy. Efekty ekologiczne: - poprawa stanu powietrza w gminie, - zmniejszenie emisji CO2 wynikające z racjonalnego gospodarowania energią.

39 Dziękuję za uwagę Beata Jędrzejewska-Kozłowska 39