Profilowanie tłumienia fali sejsmicznej w pokładzie węgla
|
|
- Artur Urban
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Materiały Warsztatów str Zenon PILECKI* / **, Jerzy KŁOSIŃSKI** * Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Kraków ** Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków Profilowanie tłumienia fali sejsmicznej w pokładzie węgla Streszczenie W pracy przedstawiono założenia metodyczne profilowania tłumienia fali sejsmicznej w pokładzie węgla w strefie przyociosowej wyrobisk chodnikowych. Podkreślono, że tłumienie może być interesującym parametrem uzupełniającym pomiar refrakcyjnej prędkości fali w pokładzie węgla. Wskazano na przydatność zmian współczynnika tłumienia ze względu na jego dużą wrażliwość na zmiany stanu naprężenia i deformacji w pokładzie węglowym w porównaniu do prędkości fali typu P. W pracy przedstawiono przykład profilowania zmian współczynnika tłumienia i prędkości refrakcyjnej fali sejsmicznej typu P w pokładzie węgla 713/2 w KWK Marcel. Wyniki profilowania posłużyły do określenia zasięgu i wielkości anomalnych stref naprężeń w eksploatowanym pokładzie oraz oceny charakteru strefy spękań w ociosie wyrobiska. 1. Wprowadzenie Parametry sejsmiczne są wielkościami fizyczno-mechanicznymi charakteryzującymi sposób propagacji fal w różnych ośrodkach geologicznych. Do podstawowych parametrów zaliczane są prędkości fali P i S. Dla celów inżynierskich parametry sejsmiczne są określane na podstawie różnego rodzaju technik pomiarów sejsmicznych (Marcak, Pilecki 2003). Sposoby wyznaczenia i wykorzystania tych parametrów były przedmiotem licznych publikacji krajowych i zagranicznych. W ostatnich kilkunastu latach podejmowane są badania dla szerszego wykorzystania parametrów związanych z tłumieniem fal sejsmicznych. Znajomość tłumienia może być szczególnie przydatna dla dokładniejszego określenia właściwości mechanicznych ośrodka. Zagadnienie to jest złożone, gdyż tłumienie w istotny sposób zależy od stanu naprężenia i deformacji pierwotnej i wtórnej ośrodka, jego porowatości, czy wypełnienia medium ciekłym i gazowym. Właściwości tłumiące można opisać dwoma parametrami: współczynnikiem tłumienia α i współczynnikiem dobroci Q. W górnictwie węgla kamiennego metoda refrakcyjnego profilowania sejsmicznego jest wykorzystywana m.in. do oceny względnych przyrostów naprężeń w wyrobiskach zagrożonych tąpaniami (Dubiński 1989). Technika ta generalnie umożliwia ilościową ocenę efektu oddziaływania różnych czynników kształtujących stan naprężenia i deformacji. Metoda profilowania sejsmicznego jest metodą stosunkowo szybką i łatwą w realizacji dla przyjętych schematów pomiarowych, przy stosowaniu obecnej aparatury pomiarowej i specjalistycznego oprogramowania interpretacyjnego. Dla potrzeb profilowania wykorzystuje się 381
2 Z. PILECKI, J. KŁOSIŃSKI Profilowanie tłumienia fali sejsmicznej w pokładzie węgla oprogramowanie typowe dla inżynierskich zastosowań profilowań refrakcyjnych. Pozwala ono na efektywne rozpoznanie przebiegu sejsmicznej granicy między silnie spękaną strefą ociosową (plastyczną) a strefą nienaruszoną (sprężystą). Wyznaczanie prędkości refrakcyjnej fali P wymaga obliczeń metodą inwersji. W przypadku obliczeń współczynnika tłumienia wystarczy poprawna identyfikacja fali refrakcyjnej na zapisie falowym. Praca omawia założenia metodyczne profilowania tłumienia fali sejsmicznej w pokładzie węgla wykonywanych w ociosach wyrobisk chodnikowych. Przedstawiono również przykład wyznaczania współczynnika tłumienia sejsmicznego w pokładzie 713/2 w rejonie ściany M-3 w KWK Marcel. 2. Wybrane zagadnienia tłumienia fal sejsmicznych Tłumienie sejsmiczne w ośrodku rzeczywistym jest procesem niesprężystym. W trakcie jego przebiegu zachodzi ciągła utrata energii sejsmicznej wskutek niesprężystych deformacji. Według Johnstona i in. (1979; za Bartonem 2007) tłumienie wewnętrzne związane z pochłanianiem energii sejsmicznej w skałach i masywach skalnych jest efektem: niesprężystości szkieletu skalnego, dyssypacji energii sejsmicznej w wyniku tarcia wewnętrznego pomiędzy powierzchniami ziaren, mikroszczelin czy porów, relaksacji energii w wyniku ruchów cieczy na granicy z szkieletem skalnym, względnych ruchów szkieletu skalnego w sąsiedztwie cieczy w skałach nasyconych ciekłym medium, przepływów nieustalonych typu squirt z mikroszczeliny do przestrzeni porowej i wewnątrz przestrzeni porowej z jej przewężeń do części centralnej, ruchów gazów w przestrzeniach porowych i mikroszczelinach, W skali pomiarów sejsmicznych Sheriff (1968) opisuje tłumienie jako proces: zmniejszania się wielkości amplitudy fali na drodze jej propagacji, zmniejszania amplitudy lub energii bez zmiany kształtu fali, zmniejszenia energii sygnału sejsmicznego z odległością, które nie jest związane z geometrycznym rozchodzeniem się, ale jest związane z cechami fizycznymi ośrodka, które powodują pochłanianie i rozpraszanie. W ogólnym ujęciu w pomiarach sejsmicznych zanikanie amplitudy sygnału ze wzrostem odległości od źródła związane jest z geometrycznym rozchodzeniem się fali oraz stratami energii sejsmicznej wskutek pochłaniania i rozpraszania. Efekt geometryczny jest zjawiskiem zaniku amplitudy fali w miarę oddalania się frontu falowego od źródła w wyniku zmniejszania się gęstości energii sejsmicznej. Rozpraszanie jest efektem lokalnego rozdzielenia energii sejsmicznej z zachowaniem sumarycznej wielkości na niejednorodnościach ośrodka, w wyniku którego powstają różnego rodzaju fale nazywane dyfrakcyjnymi. Pochłanianie zwane też absorpcją związane jest z lokalną stratą energii sejsmicznej wskutek różnych przemian energetycznych w ośrodku niesprężystym. W trakcie propagacji fali sprężystej przez ośrodek, część jej energii mechanicznej jest zamieniana na ciepło (poprzez tarcie i lepkość) na granicach ziaren i mikrospękań. W trakcie jak skała podlega ściskaniu i rozciąganiu podczas przechodzenia przez nią fali sejsmicznej, medium ciekłe i gazowe wypełniające pory i mikropęknięcia przemieszcza się w sposób wymuszony. Na zmniejszanie się amplitudy fali ma wpływ ruch medium, zwłaszcza na 382
3 granicach kontaktowych z elementami szkieletu ośrodka skalnego. Amplitudy fal o wyższych częstotliwościach ulegają większemu zanikowi ze względu na bardziej intensywne drgania. Przyjmując izotropowy charakter ośrodka efekt zaniku amplitudy A fali objętościowej z odległością od źródła r można opisać zależnością: r2 A( r ) r1 = A( r2 ) r 2 gdzie: α współczynnik tłumienia, r 1, r 2 punkty pomiaru amplitudy wyrażone w odległościach od źródła. exp[ α ( r )] (2.1) Amplituda fal powierzchniowych ze względu na dyssypację geometryczną maleje z odległością jak 1/r 0,5, a amplituda fal objętościowych jak 1/r. Natomiast energia sejsmiczna maleje odpowiednio jak 1/r i 1/r 2 (rys. 2.1). Część druga równania (2.1) jest odpowiedzialna za tłumienie związane z pochłanianiem i rozpraszaniem. Rys Sposób zanikania fal z odległością (Woods 1968) Fig Decay of wave front in increasing distance (Woods 1968) Wszystkie wymienione czynniki mogą mieć wpływ na wielkość amplitudy na obrazie falowym. W ośrodku niejednorodnym, zwłaszcza w spękanym i zdeformowanym pokładzie węgla, rozdzielenie tych czynników jest trudne. W przypadku pomiarów sejsmicznych, w intensywnie spękanej strefie ociosowej wyrobisk w pokładzie węgla wydaje się, że największy wpływ na tłumienie fal sejsmicznych ma pochłanianie związane z efektem tarcia na powierzchniach mikrospękań i rozluźnionych kontaktach 383
4 Z. PILECKI, J. KŁOSIŃSKI Profilowanie tłumienia fali sejsmicznej w pokładzie węgla międzyziarnowych. Taki pogląd prezentuje Barton (2007) w odniesieniu do stanu deformacji ośrodka umożliwiającego przemieszczenia powierzchni kontaktowych. W takich warunkach istotny wpływ na efekt działających sił tarcia ma stan naprężenia. Niewątpliwie w pokładzie węgla zachodzi również strata części energii sejsmicznej związanej z ruchem gazów i cieczy znajdujących się w strukturze węgla. Część energii sejsmicznej ulega rozproszeniu w silnie niejednorodnym i zdeformowanym pokładzie węgla. Tłumienie będzie się zwiększać w miarę wzrostu wytężenia pokładu. Reasumując, w niejednorodnym i niesprężystym pokładzie węgla tłumienie istotnie zależy od stanu naprężenia i deformacji. Można przyjąć, że dla fal płaskich w pokładzie węgla zmniejszanie się amplitudy jest łącznym efektem pochłaniania i rozpraszania energii sejsmicznej i ma charakter wykładniczy w funkcji odległości: α r A( r) = A 0 e (2.2) gdzie: A amplituda w odległości r od źródła, A 0 amplituda źródła, α współczynnik tłumienia (posiada wymiar 1/m). Wyznaczenie współczynnika tłumienia α jest trudne ze względu na skomplikowane pole falowe w spękanym pokładzie węgla w otoczeniu wyrobisk górniczych. W takim ośrodku może powstawać wiele rodzajów fal: bezpośrednie, odbite, refrakcyjne (refragowane), czy kanałowe. Dla obliczeń współczynnika tłumienia α należy wydzielić konkretny rodzaj fali w profilowaniach tłumienia falę refrakcyjną typu P. Można również przyjąć, że decydujący wpływ na tłumienie w pokładzie węgla ma efekt pochłaniania. Uważa się, że efekt rozpraszania jest skomplikowany, gdy rozmiary niejednorodności L i długości fal λ są porównywalne w zakresie (Aki i Wu; za Kornowskim 2002): 0,1 < L/λ <10 W przypadku gdy główne częstotliwości fal sejsmicznych (w refrakcyjnych profilowaniach sejsmicznych) mieszczą się w granicach od 10 do 150 Hz, to niejednorodności istotne osiągają rozmiary od kilku do kilkudziesięciu metrów, czyli większych rozmiarów deformacje w pokładzie pochodzenia geologiczno-tektonicznego lub górniczego (uskoki, ścienienia, szczeliny w polu naprężeń wtórnych, itp.). Wyznaczanie zmian współczynnika tłumienia α jako parametru opisującego stan naprężenia i deformacji w pokładzie węgla ma tą istotną zaletę, że jest bardziej wrażliwy w porównaniu do prędkości fali typu P. Na rysunku 2.2 przedstawiono przykład zmian prędkości fali typu P i tłumienia wyrażonego przez wielkość 1000/Q (Q współczynnik dobroci) w zależności od odkształcenia próbki piaskowca. Eksperyment pokazuje, że tłumienie zmienia się w granicach do 19%, natomiast prędkość tylko do 0,7%. Podobny efekt pomierzono na próbkach węgla w stanie suchym i nasyconym wodą (rys. 2.3). Zmiany wartości współczynnika tłumienia są zdecydowanie większe w porównaniu do zmian prędkości fali typu P (odpowiednio 23% i 91% maksymalnie). Należy również zaobserwować, że ze wzrostem wartości naprężenia przyrosty zmian prędkości fali są coraz mniejsze. Natomiast przyrosty zmian współczynnika tłumienia ze wzrostem naprężenia maleją w mniejszym stopniu, zwłaszcza dla próbek zawodnionych, redukujących przestrzeń głównie mikrospękań. 384
5 Rys Zmiany tłumienia (1000/Q) i prędkości fali P ze wzrostem odkształcenia na cylindrycznej próbce piaskowca w zakresie częstotliwości od 500 do 9000 Hz (Winkler, Nur 1982) Fig Variations of attenuation (1000/Q) and velocity with strain increase, based on cylindrical samples of sandstone in the range of frequency from 500 to 9000 Hz (Winkler, Nur 1982) a) b) Rys Zmiany prędkości fali P (a) i współczynnika dobroci (jakości) dla fali P (b) w zależności od obciążenia dla zawodnionych i suchych próbek węgla; oznaczenia niewypełnione próbki suche, oznaczenie wypełnione próbki zawodnione (Yu i in. 1993) Fig The changes of P-wave velocity (a) and seismic quality of P-wave Q (b) with load increases for dry and saturated coal samples; dotes filled black for saturated and not filled for dry samples (Yu et al. 1993) 3. Podstawowe założenia metodyczne profilowania tłumienia 3.1. Metodyka pomiarowa Podstawowym celem profilowania sejsmicznego jest rozpoznanie refrakcyjnej prędkości fali typu P i jej tłumienia w strefie nienaruszonej (w rzeczywistości nieznacznie spękanej) 385
6 Z. PILECKI, J. KŁOSIŃSKI Profilowanie tłumienia fali sejsmicznej w pokładzie węgla wykonaniem i istnieniem wyrobiska, zwanej z punktu widzenia mechaniki górotworu strefą sprężystą (rys. 3.1). W strefie tej, w jej początkowej części występuje maksimum prędkości w związku z maksimum naprężeń obwodowych (rys. 3.1b). Mogą one mieć duży wpływ na prędkość i tłumienie fali refrakcyjnej. W praktyce zapis falowy jest silnie zniekształcony i wyznaczenie fali refrakcyjnej typu P jest utrudnione (rys. 3.1c). Rys Schemat profilowania sejsmicznego w ociosie wyrobiska; (a) sposób propagacji refrakcyjnej fali typu P; (b) charakterystyka prędkości fali P w funkcji odległości od ociosu; (c) przykładowy obraz falowy Fig Scheme of seismic profiling along excavation sidewall; (a) P-wave propagation; (b) characteristic of P-wave velocity in function of distance from excavation sidewall; (c) exemplary wavefield W zależności od warunków propagacji fali w pokładzie węgla w dostosowaniu do energii źródła fali długość rozstawów może osiągać do 115 m dla 24 czujników. Odstęp między geofonami należy przyjąć od 2 do 5 m w zależności od możliwości identyfikacji fali refrakcyjnej. Falę sejsmiczną wzbudza się za pomocą udaru 5 kg młotem. Dla wzmocnienia sygnału i ograniczenia szumu należy stosować co najmniej 5-krotne składanie. Nawet na dłuższych odcinkach rejestracje są czytelne w przypadku niskiego poziomu tła sejsmicznego i dużych wzmocnień aparatury rzędu ponad 100 db. Geofony można instalować w różny sposób, przy czym kontakt z górotworem ma zapewnić wyraźne i niezniekształcone wejścia fal re- 386
7 frakcyjnych. Czujniki zamocowane na krótkich około 40 cm długości kotwiach w strefie nieodspojonej zapewniają wystarczająco przydatne dla interpretacji obrazy falowe. Czas rejestracji i próbkowanie sygnału należy każdorazowo testować w konkretnym rejonie pomiarowym. Na podstawie dotychczasowych doświadczeń sugeruje się dobór próbkowania z taktem 0,125 ms i czas rejestracji 0,5 sekundy Metodyka interpretacji Zarejestrowane trasy sejsmiczne po sortowaniu i składaniu są filtrowane częstotliwościowo, a następnie wyznacza się czasy wejścia fali bezpośredniej i refrakcyjnej (związanej z granicą calizny). Sposób wyznaczenia współczynnika tłumienia α polega na: odczytaniu maksymalnej wartości amplitudy fali refrakcyjnej, znormalizowaniu maksymalnych amplitud względem największej wartości. Tak przetworzone dane można przedstawić w formie graficznej w układzie odległość od źródła i logarytm naturalny znormalizowanej amplitudy fali P A p, np. ln (A P /A P max ). Współczynnik kierunkowy uśrednionych liniowo punktów pomiarowych jest współczynnikiem tłumienia α. Dla poprawy dokładności wyznaczenia współczynnika tłumienia należy uśredniać od 3 do 5 punktów pomiarowych z krokiem odległości między kolejnymi punktami wzbudzenia fali (PS). Krok ten wynosi 1 punkt, jeżeli PS-y wykonywane są między każdą parą geofonów. Profilowanie tłumienia wykonuje się wraz z profilowaniem prędkości refrakcyjnej zgodnie z metodą J. Dubińskiego (1989) uaktualnioną w pracy Dubińskiego i Konopki (2000). Metoda ta została udoskonalona poprzez zastąpienie prostoliniowych granic refrakcyjnych granicami nieliniowymi (np. Tor i in. 2006). W etapie interpretacji przyjmuje się dwuwarstwowy model ośrodka zbudowany ze strefy spękań oraz calizny. Do obliczenia modelu prędkościowego i zasięgu strefy spękań wykorzystuje się metodę czasu wzajemnego (reciprocal traveltimes method). Korekty modelu dokonuje się metodą analizy odwrotnej. Poprzez zmianę położenia granic sejsmicznych modelu dopasowuje się hodografy obliczone do obserwowanych. Dokładność obliczeń weryfikuje się poprzez minimalizację średniego błędu kwadratowego. 4. Przykład profilowania tłumienia sejsmicznego w rejonie ściany M-3 w pokładzie 713/ Zakres badań Badania przeprowadzono w rejonie ściany M-3 w pokładzie 713/2 w chodniku ścianowym M-4 w odległości od 70 m do 185 m przed frontem ściany oraz w chodniku ścianowym M-3 w odległości od 135 m do 250 m przed frontem ściany (rys. 4.1). Wykonano 230 mb profili sejsmicznych (2 rozstawy po 115 m) Warunki geologiczne w rejonie pomiarów Pokład 713/2 ma grubość średnio 1,7 m. Generalnie, wytrzymałość na jednoosiowe ściskanie węgla pokładu 713/2 R c = 20,6 MPa, energetyczny wskaźnik naturalnej skłonności węgla do tąpań WET = 2,38. W bezpośrednim stropie pokładu 713/2 zalega 6,45 m warstwa 387
8 Z. PILECKI, J. KŁOSIŃSKI Profilowanie tłumienia fali sejsmicznej w pokładzie węgla piaskowca (R c = 55,2 MPa), nad którą zalega 0,35 m warstwa pokładu 713/1. W spągu pokładu występuje 1,5 m warstwa łupku ilastego (R c = 37,3 MPa). Pokład 713/2 w rejonie badań zaliczony jest do I stopnia zagrożenia tąpaniami. W analizowanym rejonie krawędzie podbudowy nie występują, natomiast krawędzie nadbudowy wytworzone są w pokładach: 707/1-2 (46 54m powyżej), 705/2-3 (85 95m powyżej). Rys Szkic sytuacyjny z rejonu pomiarów profilowania sejsmicznego z zaznaczeniem położenia profili w rejonie ściany M-3 w pokładzie 713/2 w KWK Marcel Fig Scheme of seismic profiling surveys in the M-3 longwall area, seam 713/2 in Marcel hard coal mine 4.3. Wyniki i analiza profilowań sejsmicznych Na rysunku 4.2 przedstawiono wykres zmian współczynnika tłumienia (4.2a) i pomierzony zasięg strefy spękań (4.2b) w chodniku ścianowym M-4 wzdłuż profilu I I, natomiast na rysunku 4.3 zmiany prędkości fali podłużnej P. Podobne wykresy zostały opracowane dla profilu II II w chodniku ścianowym M-3 na rysunku 4.4 i
9 Rys Wyniki profilowania zmiany współczynnika tłumienia refrakcyjnej fali P (a) i szerokości strefy spękań (b) w chodniku ścianowym M-4 w pokładzie 713/2 w KWK Marcel Fig Changes of refraction P wave attenuation coefficient (a) and fracture zone width (b) in the M-4 gallery, seam 713/2 in the Marcel hard coal mine Rys Wyniki profilowania sejsmicznego prędkości fali typu P wykonanego w chodniku ścianowym M-4 w pokładzie 713/2 w KWK Marcel Fig Results of seismic profiling of P-wave velocity carried out in the M-4 gallery, seam 713/2 in the Marcel hard coal mine 389
10 Z. PILECKI, J. KŁOSIŃSKI Profilowanie tłumienia fali sejsmicznej w pokładzie węgla Rys Zmiany współczynnika tłumienia refrakcyjnej fali P (a) i szerokości strefy spękań (b) w chodniku ścianowym M-3 w pokładzie 713/2 w KWK Marcel Fig Changes of refraction P wave attenuation coefficient (a) and fracture zone width (b) in the M-3 gallery, seam 713/2 in the Marcel hard coal mine Rys Wyniki profilowania sejsmicznego prędkości fali typu P wykonanego w chodniku ścianowym M-3 w pokładzie 713/2 w KWK Marcel Fig Results of seismic profiling of P-wave velocity carried out in the M-3 gallery, seam 713/2 in the Marcel hard coal mine 390
11 Profil I I Współczynnik tłumienia fali sejsmicznej na profilu przyjmuje wartości od 0,15 m -1 do 0,23 m -1, przy czym widoczny jest odcinek profilu ze wzrostem wartości współczynnika tłumienia na metrażu od 45 m do 65 m, w strefie potencjalnego oddziaływania krawędzi pokładu 707/2, a także występowania uskoku o zrzucie ok. 1,5 m (rys. 4.2). Prędkości fali P zmieniają się od 2160 m/s do 2355 m/s (rys. 4.3). Na profilu można zaobserwować dwa charakterystyczne odcinki: pierwszy od 0 do ok. 50 m, drugi od ok. 50 m do 115 m. Na pierwszym odcinku prędkości fali P są zbliżone do prędkości odniesienia i zmieniają się od 2160 m/s do 2260 m/s z minimum w punkcie 15 m. Na drugim odcinku od ok. 50 m do 115 m występuje wzrost prędkości w caliźnie węglowej w zakresie od 2260 m/s do 2355 m/s przy czym największa wartość występuje na ok. 68 m, w rejonie krawędzi pokładu 707/2. W tym miejscu wyznaczono anomalię prędkości A1 = 12,0%. Wielkość anomalii świadczy o słabym wzroście naprężeń w granicach od 20 do 60%. Zasięg oddziaływania krawędzi należy przyjąć od 45 m do 90 m profilu, przy czym granica od strony wschodniej jest trudna do ustalenia ze względu na wysoki poziom prędkości na wybiegu pola ściany M-3 od strony pozostawionego filara ochronnego. Analizując względną wielkość odprężenia w porównaniu do wielkości maksymalnych prędkości obliczono anomalię A2 = 8,3% (rys. 4.3). Anomalia ta wskazuje na słabe odprężenie i przypuszczalny spadek naprężeń od 25 55%. Na profilu I I zasięg strefy spękań zmienia się od 1,2 do 2,7 m. Należy podkreślić, że wyniki pomiaru prędkości fali sejsmicznej i jej tłumienia wskazują na słabe oddziaływanie krawędzi pokładu 707/2. W przypadku pomierzonych zmian współczynnika tłumienia, w strefie jego maksymalnego wzrostu można się spodziewać sumarycznego wpływu krawędzi pokładu 707/2 i strefy uskokowej. Profil II II Współczynnik tłumienia fali sejsmicznej na tym profilu przyjmuje wartości od 0,09 m 1 do 0,23 m 1 (rys. 4.4). Zauważalna strefa wyższych wartości współczynnika tłumienia z maksymalną wartością ok. 0,23 m 1 występuje pod zrobami pokładu 707/2. Pod calizną pokładu 707/2 na metrażu od 70 m do 105 m zauważalny jest spadek wartości współczynnika tłumienia z minimalną wartością 0,09 m 1. Prędkości fali P na profilu II II zmieniają się od 2130 m/s do 2330 m/s (rys. 4.5). Podobnie jak na pierwszym profilu, można zaobserwować dwa charakterystyczne odcinki: pierwszy od 0 do ok. 48 m, drugi od ok. 48 m do 115 m. Na pierwszym odcinku prędkości fali P są zbliżone do prędkości odniesienia i zmieniają się od 2150 m/s do 2200 m/s. Na drugim odcinku od ok. 48 m do 115 m występuje wzrost prędkości w caliźnie węglowej w zakresie od 2200 m/s do 2330 m/s, przy czym największa wartość występuje na ok. 68 m, w rejonie krawędzi pokładu 707/2. Wyznaczona w tym miejscu anomalia prędkości A3 = 12,7%. Wielkość anomalii świadczy o słabym wzroście naprężeń w granicach od 20 do 60%. Zasięg oddziaływania krawędzi należy przyjąć od 45 m do 85 m profilu, przy czym granica od strony wschodniej podobnie jak dla profilu I I jest trudna do ustalenia. Względna wielkość odprężenia, w porównaniu do wielkości maksymalnych prędkości, została określona anomalią A4 = 8,9%. Anomalia ta wskazuje na słabe odprężenie i przypuszczalny spadek naprężeń od 25 do 55%. Na analizowanym profilu II II szerokość strefy spękań zmienia się od 1,0 do 2,6 m. 391
12 Z. PILECKI, J. KŁOSIŃSKI Profilowanie tłumienia fali sejsmicznej w pokładzie węgla Należy podkreślić, że wyniki pomiaru prędkości fali sejsmicznej i jej tłumienia na profilu II II potwierdzają stan naprężenia i deformacji pomierzony na profilu I I i wskazują na słabe oddziaływanie krawędzi pokładu 707/2. Prawdopodobnie zaobserwowany wzrost współczynnika tłumienia na profilu I I w większej części był spowodowany oddziaływaniem krawędzi niż strefy uskokowej. Należy również zauważyć, że zmiany współczynnika tłumienia (na profilu I I 44%, a na profilu II II 166%) są dużo większe w porównaniu do zmian prędkości fali P (na profilu I I 8%, a na profilu II II 9%). 5. Podsumowanie Tłumienie fal w typowych profilowaniach sejsmicznych w pokładzie węgla w spękanych strefach ociosowych wyrobisk chodnikowych charakteryzuje, podobnie jak prędkość refrakcyjna fali P, stan naprężenia i deformacji. Przypuszczalnie największy wpływ na tłumienie energii sejsmicznej w pokładzie węgla w strefie ociosowej wyrobiska ma efekt pochłaniania związany z przemianami energetycznymi w wyniku tarcia wewnętrznego. W omawianej technice pomiaru współczynnika tłumienia efekt rozpraszania energii sejsmicznej, jedynie w szczególnych przypadkach występowania deformacji pokładu o większych wymiarach, mógłby mieć wpływ na wyniki pomiaru. Należy podkreślić, że z dotychczasowych doświadczeń wynika, że współczynnik tłumienia w porównaniu do prędkości fali sejsmicznej typu P wykazuje większą wrażliwość na zmiany stanu naprężenia i deformacji. Ocena zasięgu strefy spękań wynikająca z przyjęcia dwuwarstwowego modelu w interpretacji pomiaru profilowania może być przydatnym wskaźnikiem oceny jakości strefy buforowej wokół wyrobiska chodnikowego w aspekcie zagrożenia tąpaniami. Zagadnienie to ma istotne znaczenie w profilaktyce tąpaniowej dla ochrony wyrobiska przed dynamicznym oddziaływaniem wstrząsów górotworu oraz do analizy stopnia wytężenia pokładu węgla w sąsiedztwie wyrobiska. Przedstawione zagadnienie wymaga dalszych badań, a zwłaszcza zebrania doświadczeń w różnych warunkach geologiczno-górniczych. Literatura [1] Barton N. 2007: Rock Quality, seismic velocity, attenuation and anisotropy, Taylor & Francis, London. [2] Dubiński J. 1989: Sejsmiczna metoda wyprzedzającej oceny zagrożenia wstrząsami górniczymi w kopalniach węgla kamiennego. Prace GIG, Seria Dodatkowa. [3] Dubiński J., Konopko W. 2000: Tąpania ocena, prognoza, zwalczanie, Wyd. GIG, Katowice. [4] Johnston D. H., Toksöz M. N., Timur A. 1979: Attenuation of seismic waves in dry and saturated rocks: II. Mechanisms. Geophysics 44 (4), [5] Kornowski J. 2002: Podstawy sejsmoakustycznej oceny i prognozy zagrożenia sejsmicznego w górnictwie, Wyd. GIG, Katowice. [6] Marcak H., Pilecki Z (red.): Wyznaczanie właściwości utworów fliszu karpackiego metodą sejsmiczną dla potrzeb budownictwa tunelowego, Wydawnictwo IGSMiE PAN, Kraków. [7] Tor A., Chmiel P., Pilecki Z., Jakubów A., Skatuła R., Szreder Z., Kłosiński J. 2006: Kontrola efektywności strzelań torpedujących za pomocą profilowań sejsmicznych. Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie, Miesięcznik WUG 6 (142), [8] Sheriff R. E. 1968: Glossary of terms used in geophysical exploration. Geophysics 32 (1),
13 [9] Winkler K.W., Nur A. 1982: Seismic attenuation: effects of pore fluids and frictional sliding. Geophysics 47 (1), [10] Woods R. D. 1968: Screening of surface waves in soils. J. Soil Mechanics and Foundation Division 94 (4), [11] Yu G., Vozoff K., Durney F.W. 1993: The influence of confining pressure and water saturation on dynamic elastic properties of some Permian coals. Geophysics 58 (1), Profiling of seismic wave attenuation in hard coal seam In the paper methodology of profiling of seismic wave attenuation in hard coal seam in sidewall zone of drifts has been presented. It has been underlined, that the seismic attenuation can be interesting parameter supporting the interpretation of refracted P-wave velocity. Usefulness of attenuation coefficient is resulted from its great sensitivity for stress and deformation changes in coal seam comparing to P-wave velocity. In the paper, an example of profiling of attenuation coefficient and P-wave velocity in coal seam 713/2 in Marcel coal mine has been described. Profiling results were used for determining the range of stress anomalies in coal seam and to estimate the character of fracture zone in the sidewalls of excavations. Przekazano: 31 marca 2007 r. 393
Profilowanie sejsmiczne ociosów chodników węglowych w wersji kinematycznej i tłumieniowej
mgr ŁUKASZ WOJTECKI Kompania Węglowa S. A., Oddział KWK Bielszowice, Ruda Śląska mgr GRAŻYNA DZIK Instytut Technik Innowacyjnych EMAG Profilowanie sejsmiczne ociosów chodników węglowych w wersji kinematycznej
Bardziej szczegółowoWstępne wyniki badania właściwości tłumiących utworów fliszu karpackiego metodą refrakcji sejsmicznej
Mgr inż. Jerzy Kłosiński Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN Miesięcznik WUG, Bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie, nr 5 (105)/2003, Katowice, 50-51. Streszczenie
Bardziej szczegółowoKontrola efektywności strzelań torpedujących za pomocą profilowań sejsmicznych
Mat. Symp. str. 401 409 Andrzej TOR*, Piotr CHMIEL**, Zenon PILECKI***, Antoni JAKUBÓW*, Ryszard SKATUŁA**, Zbigniew SZREDER**, Jerzy KŁOSIŃSKI**** * Jastrzębska Spółka Węglowa S.A, Jastrzębie ** JSW KWK
Bardziej szczegółowoPróba określenia rozkładu współczynnika tłumienia na wybiegu ściany 306b/507 w KWK Bielszowice metodą pasywnej tłumieniowej tomografii sejsmicznej
mgr GRAŻYNA DZIK Instytut Technik Innowacyjnych EMAG mgr ŁUKASZ WOJTECKI KWK Bielszowice Próba określenia rozkładu współczynnika tłumienia na wybiegu ściany 306b/507 w KWK Bielszowice metodą pasywnej tłumieniowej
Bardziej szczegółowoOKREŚLENIE ZASIĘGU ODDZIAŁYWANIA CIŚNIENIA EKSPLOATACYJNEGO PRZED FRONTEM ŚCIANY METODĄ PROFILOWANIA SEJSMICZNEGO
SYSTEMY WSPOMAGANIA W INŻYNIERII PRODUKCJI Górnictwo perspektywy i zagrożenia 2016 39 OKREŚLENIE ZASIĘGU ODDZIAŁYWANIA CIŚNIENIA EKSPLOATACYJNEGO PRZED FRONTEM ŚCIANY METODĄ PROFILOWANIA SEJSMICZNEGO 39.1
Bardziej szczegółowoEKSPLOATACJA POKŁADU 510/1 ŚCIANĄ 22a W PARTII Z3 W KWK JAS-MOS W WARUNKACH DUŻEJ AKTYWNOŚCI SEJSMICZNEJ
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 31 Zeszyt 3/1 2007 Augustyn Holeksa*, Mieczysław Lubryka*, Ryszard Skatuła*, Zbigniew Szreder* EKSPLOATACJA POKŁADU 510/1 ŚCIANĄ 22a W PARTII Z3 W KWK JAS-MOS W WARUNKACH
Bardziej szczegółowoMetody oceny stanu zagrożenia tąpaniami wyrobisk górniczych w kopalniach węgla kamiennego. Praca zbiorowa pod redakcją Józefa Kabiesza
Metody oceny stanu zagrożenia tąpaniami wyrobisk górniczych w kopalniach węgla kamiennego Praca zbiorowa pod redakcją Józefa Kabiesza GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWA Katowice 2010 Spis treści 1. Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoAKTYWNOŚĆ SEJSMICZNA W GÓROTWORZE O NISKICH PARAMETRACH WYTRZYMAŁOŚCIOWYCH NA PRZYKŁADZIE KWK ZIEMOWIT
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 33 Zeszyt 1 2009 Adrian Gołda*, Tadeusz Gębiś*, Grzegorz Śladowski*, Mirosław Moszko* AKTYWNOŚĆ SEJSMICZNA W GÓROTWORZE O NISKICH PARAMETRACH WYTRZYMAŁOŚCIOWYCH NA PRZYKŁADZIE
Bardziej szczegółowoWpływ warunków górniczych na stan naprężenia
XV WARSZTATY GÓRNICZE 4-6 czerwca 2012r. Czarna k. Ustrzyk Dolnych - Bóbrka Wpływ warunków górniczych na stan naprężenia i przemieszczenia wokół wyrobisk korytarzowych Tadeusz Majcherczyk Zbigniew Niedbalski
Bardziej szczegółowoSTATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA
Mechanika i wytrzymałość materiałów - instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego: STATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA oprac. dr inż. Jarosław Filipiak Cel ćwiczenia 1. Zapoznanie się ze sposobem przeprowadzania statycznej
Bardziej szczegółowoZastosowanie metody MASW do wyznaczania profilu prędkościowego warstw przypowierzchniowych
Mat. Symp. str. 493 499 Robert SIATA, Jacek CHODACKI Główny Instytut Górnictwa, Katowice Zastosowanie metody MASW do wyznaczania profilu prędkościowego warstw przypowierzchniowych Streszczenie Rozpoznanie
Bardziej szczegółowoWstępne wyniki badania właściwości tłumiących utworów fliszu karpackiego metodą refrakcji sejsmicznej
Mat. Symp. str. 497 505 Jerzy KŁOSIŃSKI Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków Wstępne wyniki badania właściwości tłumiących utworów fliszu karpackiego metodą refrakcji sejsmicznej
Bardziej szczegółowoAnaliza efektywności rejestracji przyspieszeń drgań gruntu w Radlinie Głożynach
WARSZTATY 2004 z cyklu Zagrożenia naturalne w górnictwie Mat. Symp. str. 349 354 Piotr KALETA, Tadeusz KABZA Kompania Węglowa S. A., Kopalnia Węgla Kamiennego Rydułtowy-Anna Ruch II, Pszów Analiza efektywności
Bardziej szczegółowoZenon PILECKI, Elżbieta PILECKA, Jerzy KŁOSIŃSKI, Mariusz KOSTER Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków
Mat. Symp. str. 385 391 Zenon PILECKI, Elżbieta PILECKA, Jerzy KŁOSIŃSKI, Mariusz KOSTER Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Kraków Ocena stanu spękanego górotworu techniką refrakcji
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH
INSTYTUT MASZYN I URZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH Politechnika Śląska w Gliwicach INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH BADANIE TWORZYW SZTUCZNYCH OZNACZENIE WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH PRZY STATYCZNYM ROZCIĄGANIU
Bardziej szczegółowo2. Kopalnia ČSA warunki naturalne i górnicze
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 32 Zeszyt 1 2008 Janusz Makówka*, Józef Kabiesz* SPOSÓB ANALIZY PRZYCZYN I KONSEKWENCJI WYSTĘPOWANIA ZAGROŻENIA TĄPANIAMI NA PRZYKŁADZIE KOPALNI ČSA 1. Wprowadzenie Analiza
Bardziej szczegółowoWYKORZYSTANIE ATRYBUTÓW SEJSMICZNYCH DO BADANIA PŁYTKICH ZŁÓŻ
Mgr inż. Joanna Lędzka kademia Górniczo Hutnicza, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Zakład Geofizyki, l. Mickiewicza 3, 3-59 Kraków. WYKORZYSTNIE TRYUTÓW SEJSMICZNYCH DO DNI PŁYTKICH ZŁÓŻ
Bardziej szczegółowoPRZEGLĄD GÓRNICZY 2014
86 PRZEGLĄD GÓRNICZY 2014 UKD 622.333: 622.83/84: 622.550.3 Aktywność sejsmiczna w pokładach siodłowych 506 i 507 a kształtowanie się zagrożenia sejsmicznego w obrębie pola ściany 2 w pokładzie 502wg w
Bardziej szczegółowoPiotr CHMIEL, Mieczysław LUBRYKA, Jan KUTKOWSKI Jastrzębska Spółka Węglowa S.A., KWK JAS-MOS, Jastrzębie
Mat. Symp. str. 493 499 Piotr CHMIEL, Mieczysław LUBRYKA, Jan KUTKOWSKI Jastrzębska Spółka Węglowa S.A., KWK JAS-MOS, Jastrzębie Wpływ lokalizacji ogniska wstrząsu górniczego na zmianę temperatury górotworu
Bardziej szczegółowo5.1. Powstawanie i rozchodzenie się fal mechanicznych.
5. Fale mechaniczne 5.1. Powstawanie i rozchodzenie się fal mechanicznych. Ruch falowy jest zjawiskiem bardzo rozpowszechnionym w przyrodzie. Spotkałeś się z pewnością w życiu codziennym z takimi pojęciami
Bardziej szczegółowoAktywność sejsmiczna w strefach zuskokowanych i w sąsiedztwie dużych dyslokacji tektonicznych w oddziałach kopalń KGHM Polska Miedź S.A.
57 CUPRUM nr 4 (69) 213, s. 57-69 Andrzej Janowski 1), Maciej Olchawa 1), Mariusz Serafiński 1) Aktywność sejsmiczna w strefach zuskokowanych i w sąsiedztwie dużych dyslokacji tektonicznych w oddziałach
Bardziej szczegółowoSTATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA
STATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA Próba statyczna rozciągania jest jedną z podstawowych prób stosowanych do określenia jakości materiałów konstrukcyjnych wg kryterium naprężeniowego w warunkach obciążeń statycznych.
Bardziej szczegółowoMichał PIECHA, Agnieszka KRZYŻANOWSKA, Marta Kozak KWK Bielszowice
SYMPOZJUM 2014: Geofizyka stosowana w zagadnieniach górniczych, inżynierskich Mat. Symp. str. 101 109 Michał PIECHA, Agnieszka KRZYŻANOWSKA, Marta Kozak KWK Bielszowice Analiza zmian parametru b relacji
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM POMIARY W AKUSTYCE. ĆWICZENIE NR 4 Pomiar współczynników pochłaniania i odbicia dźwięku oraz impedancji akustycznej metodą fali stojącej
LABORATORIUM POMIARY W AKUSTYCE ĆWICZENIE NR 4 Pomiar współczynników pochłaniania i odbicia dźwięku oraz impedancji akustycznej metodą fali stojącej 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie metody
Bardziej szczegółowoPRAWDOPODOBIEŃSTWO ZNISZCZENIA WYROBISKA GÓRNICZEGO W NASTĘPSTWIE WSTRZĄSU SEJSMICZNEGO. 1. Wprowadzenie. Jan Drzewiecki*
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 33 Zeszyt 1 2009 Jan Drzewiecki* PRAWDOPODOBIEŃSTWO ZNISZCZENIA WYROBISKA GÓRNICZEGO W NASTĘPSTWIE WSTRZĄSU SEJSMICZNEGO 1. Wprowadzenie Eksploatacja węgla kamiennego systemem
Bardziej szczegółowoOKREŚLENIE LOKALIZACJI CHODNIKA PRZYŚCIANOWEGO W WARUNKACH ODDZIAŁYWANIA ZROBÓW W POKŁADZIE NIŻEJ LEŻĄCYM**
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 31 Zeszyt 3 2007 Tadeusz Majcherczyk*, Zbigniew Niedbalski*, Piotr Małkowski* OKREŚLENIE LOKALIZACJI CHODNIKA PRZYŚCIANOWEGO W WARUNKACH ODDZIAŁYWANIA ZROBÓW W POKŁADZIE NIŻEJ
Bardziej szczegółowoOKREŚLENIE NISZCZĄCEJ STREFY WPŁYWÓW DLA ZJAWISK SEJSMICZNYCH. 1. Wprowadzenie. Jan Drzewiecki* Górnictwo i Geoinżynieria Rok 32 Zeszyt
Górnictwo i Geoinżynieria ok 32 Zeszyt 1 2008 Jan Drzewiecki* OKEŚLENIE NISZCZĄCEJ STEFY WPŁYWÓW DLA ZJAWISK SEJSMICZNYCH 1. Wprowadzenie Wstrząsy górotworu towarzyszą prowadzonej działalności górniczej.
Bardziej szczegółowo4.3 Wyznaczanie prędkości dźwięku w powietrzu metodą fali biegnącej(f2)
Wyznaczanie prędkości dźwięku w powietrzu metodą fali biegnącej(f2)185 4.3 Wyznaczanie prędkości dźwięku w powietrzu metodą fali biegnącej(f2) Celem ćwiczenia jest wyznaczenie prędkości dźwięku w powietrzu
Bardziej szczegółowomgr inż. Dariusz Janik* mgr inż. Dariusz Juszyński* Streszczenie
mgr inż. Dariusz Janik* mgr inż. Dariusz Juszyński* Metodyka określania zagrożenia sejsmicznego przy uwzględnieniu modelu wielowarstwowego Metoda Wykresu Sytuacyjnego wraz z proponowaną skalą oceny geotomografii
Bardziej szczegółowoSTAN NAPRĘŻENIA W GÓROTWORZE W OTOCZENIU PÓL ŚCIANOWYCH W KOPALNI WĘGLA KAMIENNEGO BOGDANKA
dr inż. Marek Cała prof.dr hab.inż. Stanisław Piechota prof.dr hab.inż. Antoni Tajduś STAN NAPRĘŻENIA W GÓROTWORZE W OTOCZENIU PÓL ŚCIANOWYCH W KOPALNI WĘGLA KAMIENNEGO BOGDANKA Streszczenie W artykule
Bardziej szczegółowoFala na sprężynie. Projekt: na ZMN060G CMA Coach Projects\PTSN Coach 6\ Dźwięk\Fala na sprężynie.cma Przykład wyników: Fala na sprężynie.
6COACH 43 Fala na sprężynie Program: Coach 6 Cel ćwiczenia - Pokazanie fali podłużnej i obserwacja odbicia fali od końców sprężyny. (Pomiar prędkości i długości fali). - Rezonans. - Obserwacja fali stojącej
Bardziej szczegółowowyznaczenie zasięgu efektywnego, energii maksymalnej oraz prędkości czastek β o zasięgu maksymalnym,
1 Część teoretyczna 1.1 Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zbadanie absorpcji promieniowania β w ciałach stałych poprzez: wyznaczenie krzywej absorpcji, wyznaczenie zasięgu efektywnego, energii maksymalnej
Bardziej szczegółowoPolitechnika Białostocka INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH
Politechnika Białostocka Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Temat ćwiczenia: Zwykła próba rozciągania stali Numer ćwiczenia: 1 Laboratorium z przedmiotu:
Bardziej szczegółowoWYZNACZENIE WARTOŚCI PARAMETRÓW TEORII PROGNOZOWANIA WPŁYWÓW W PRZYPADKU EKSPLOATACJI GÓRNICZEJ PROWADZONEJ W DWÓCH POKŁADACH
GÓRNICTWO I GEOLOGIA 2011 Tom 6 Zeszyt 1 MAREK KRUCZKOWSKI Politechnika Śląska, Gliwice Katedra Geomechaniki, Budownictwa Podziemnego i Zarządzania Ochroną Powierzchni WYZNACZENIE WARTOŚCI PARAMETRÓW TEORII
Bardziej szczegółowoLaboratorium. Hydrostatyczne Układy Napędowe
Laboratorium Hydrostatyczne Układy Napędowe Instrukcja do ćwiczenia nr Eksperymentalne wyznaczenie charakteru oporów w przewodach hydraulicznych opory liniowe Opracowanie: Z.Kudżma, P. Osiński J. Rutański,
Bardziej szczegółowo3. WYNIKI POMIARÓW Z WYKORZYSTANIEM ULTRADŹWIĘKÓW.
3. WYNIKI POMIARÓW Z WYKORZYSTANIEM ULTRADŹWIĘKÓW. Przy rozchodzeniu się fal dźwiękowych może dochodzić do częściowego lub całkowitego odbicia oraz przenikania fali przez granice ośrodków. Przeszkody napotykane
Bardziej szczegółowoWpływ zawilgocenia ściany zewnętrznej budynku mieszkalnego na rozkład temperatur wewnętrznych
Wpływ zawilgocenia ściany zewnętrznej budynku mieszkalnego na rozkład temperatur wewnętrznych W wyniku programu badań transportu wilgoci i soli rozpuszczalnych w ścianach obiektów historycznych, przeprowadzono
Bardziej szczegółowoSpis treści Wykaz ważniejszych pojęć Wykaz ważniejszych oznaczeń Wstęp 1. Wprowadzenie w problematykę ochrony terenów górniczych
Spis treści Wykaz ważniejszych pojęć... 13 Wykaz ważniejszych oznaczeń... 21 Wstęp... 23 1. Wprowadzenie w problematykę ochrony terenów górniczych... 27 1.1. Charakterystyka ujemnych wpływów eksploatacji
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz ważniejszych oznaczeń. Przedmowa 15. Wprowadzenie Ruch falowy w ośrodku płynnym Pola akustyczne źródeł rzeczywistych
Spis treści Wykaz ważniejszych oznaczeń u Przedmowa 15 Wprowadzenie 17 1. Ruch falowy w ośrodku płynnym 23 1.1. Dźwięk jako drgania ośrodka sprężystego 1.2. Fale i liczba falowa 1.3. Przestrzeń liczb falowych
Bardziej szczegółowo2. Korozja stalowej obudowy odrzwiowej w świetle badań dołowych
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 31 Zeszyt 3 2007 Mirosław Chudek*, Stanisław Duży*, Grzegorz Dyduch*, Arkadiusz Bączek* PROBLEMY NOŚNOŚCI STALOWEJ OBUDOWY ODRZWIOWEJ WYROBISK KORYTARZOWYCH UŻYTKOWANYCH W
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA DO CWICZENIA NR 5
INTRUKCJA DO CWICZENIA NR 5 Temat ćwiczenia: tatyczna próba ściskania materiałów kruchych Celem ćwiczenia jest wykonanie próby statycznego ściskania materiałów kruchych, na podstawie której można określić
Bardziej szczegółowoANALIZA ROZDRABNIANIA WARSTWOWEGO NA PODSTAWIE EFEKTÓW ROZDRABNIANIA POJEDYNCZYCH ZIAREN
Akademia Górniczo Hutnicza im. Stanisława Staszica Wydział Górnictwa i Geoinżynierii Katedra Inżynierii Środowiska i Przeróbki Surowców Rozprawa doktorska ANALIZA ROZDRABNIANIA WARSTWOWEGO NA PODSTAWIE
Bardziej szczegółowoBadania geofizyczne dróg i autostrad
Badania geofizyczne dróg i autostrad Z ostatniego raportu Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) o stanie dróg krajowych wynika, iż ponad połowa dróg krajowych wymaga przeprowadzenia różnego
Bardziej szczegółowoGEOLOGIA STOSOWANA (III) Geomechanika
Zasady zaliczenia ćwiczeń: Obecność na ćwiczeniach (dopuszczalne 3 nieobecności) Ocena końcowa na podstawie kolokwium (max 50 pkt) Dostateczny 25-31 pkt Dostateczny plus 32-36 pkt Dobry 37-41 pkt Dobry
Bardziej szczegółowoWPŁYW ZAKŁÓCEŃ PROCESU WZBOGACANIA WĘGLA W OSADZARCE NA ZMIANY GĘSTOŚCI ROZDZIAŁU BADANIA LABORATORYJNE
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 33 Zeszyt 4 2009 Stanisław Cierpisz*, Daniel Kowol* WPŁYW ZAKŁÓCEŃ PROCESU WZBOGACANIA WĘGLA W OSADZARCE NA ZMIANY GĘSTOŚCI ROZDZIAŁU BADANIA LABORATORYJNE 1. Wstęp Zasadniczym
Bardziej szczegółowoNAPRĘŻENIA ŚCISKAJĄCE PRZY 10% ODKSZTAŁCENIU WZGLĘDNYM PRÓBEK NORMOWYCH POBRANYCH Z PŁYT EPS O RÓŻNEJ GRUBOŚCI
PRACE INSTYTUTU TECHNIKI BUDOWLANEJ - KWARTALNIK 1 (145) 2008 BUILDING RESEARCH INSTITUTE - QUARTERLY No 1 (145) 2008 Zbigniew Owczarek* NAPRĘŻENIA ŚCISKAJĄCE PRZY 10% ODKSZTAŁCENIU WZGLĘDNYM PRÓBEK NORMOWYCH
Bardziej szczegółowoCharakterystyka naprężeniowo-odkształceniowa dla próbek piaskowca z szorstkimi i gładkimi pęknięciami
WARSZTATY z cyklu Zagrożenia naturalne w górnictwie Mat. Symp. str. 405 414 Mariusz WADAS Główny Instytut Górnictwa, Katowice Charakterystyka naprężeniowo-odkształceniowa dla próbek piaskowca z szorstkimi
Bardziej szczegółowo2. WZMACNIANIE GÓROTWORU ZA POMOCĄ KOTWI STRUNOWYCH W WARUNKACH KWK JAS-MOS
Piotr MAŁKOWSKI, Akademia Górniczo-Hutnicza, ul. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, Polska, tel. +48 12 617 2104 Jerzy BORECKI, Ryszard SKATUŁA, Tomasz CHILIŃSKI JSW S.A. KWK JAS-MOS, ul. Górnicza 1, 44-330
Bardziej szczegółowoWyboczenie ściskanego pręta
Wszelkie prawa zastrzeżone Mechanika i wytrzymałość materiałów - instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego: 1. Wstęp Wyboczenie ściskanego pręta oprac. dr inż. Ludomir J. Jankowski Zagadnienie wyboczenia
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 15 WYZNACZANIE (K IC )
POLITECHNIKA WROCŁAWSKA Imię i Nazwisko... WYDZIAŁ MECHANICZNY Wydzia ł... Wydziałowy Zakład Wytrzymałości Materiałów Rok... Grupa... Laboratorium Wytrzymałości Materiałów Data ćwiczenia... ĆWICZENIE 15
Bardziej szczegółowoWytrzymałość Materiałów
Wytrzymałość Materiałów Rozciąganie/ ściskanie prętów prostych Naprężenia i odkształcenia, statyczna próba rozciągania i ściskania, właściwości mechaniczne, projektowanie elementów obciążonych osiowo.
Bardziej szczegółowoGEOFIZYKA STOSOWANA wykład 2. Podstawy sejsmiki
GEOFIZYKA STOSOWANA wykład Podstawy sejsmiki Naprężenie całkowite działające na nieskończenie mały element ośrodka ciągłego o objętości dv i powierzchni ds można opisać jeśli znamy rozkład naprężeń działających
Bardziej szczegółowogruntów Ściśliwość Wytrzymałość na ścinanie
Właściwości mechaniczne gruntów Ściśliwość Wytrzymałość na ścinanie Ściśliwość gruntów definicja, podstawowe informacje o zjawisku, podstawowe informacje z teorii sprężystości, parametry ściśliwości, laboratoryjne
Bardziej szczegółowoProblem Odwrotny rozchodzenia się fali Love'a w falowodach sprężystych obciążonych cieczą lepką
Problem Odwrotny rozchodzenia się fali Love'a w falowodach sprężystych obciążonych cieczą lepką Dr hab. Piotr Kiełczyński, prof. w IPPT PAN, Instytut Podstawowych Problemów Techniki PAN Zakład Teorii Ośrodków
Bardziej szczegółowoSprawozdanie. z ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotu: Współczesne Materiały Inżynierskie. Temat ćwiczenia
Sprawozdanie z ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotu: Współczesne Materiały Inżynierskie Temat ćwiczenia Badanie właściwości reologicznych cieczy magnetycznych Prowadzący: mgr inż. Marcin Szczęch Wykonawcy
Bardziej szczegółowo1. Wprowadzenie. Tadeusz Rembielak*, Leszek Łaskawiec**, Marek Majcher**, Zygmunt Mielcarek** Górnictwo i Geoinżynieria Rok 29 Zeszyt 3/1 2005
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 29 Zeszyt 3/1 2005 Tadeusz Rembielak*, Leszek Łaskawiec**, Marek Majcher**, Zygmunt Mielcarek** INIEKCYJNE USZCZELNIANIE I WZMACNIANIE GÓROTWORU PRZED CZOŁEM PRZEKOPU ŁĄCZĄCEGO
Bardziej szczegółowoSposób ciągłej i automatycznej oceny tłumienia przed frontem ściany wydobywczej na przykładzie kopalni Bobrek-Centrum
WARSZTATY 2007 z cyklu: Zagrożenia naturalne w górnictwie Materiały Warsztatów str. 275 282 Joanna KRZEJA*, Aleksandra PIERZYNA** * Główny Instytut Górnictwa, Katowice ** K.W. S.A. KWK Bobrek-Centrum,
Bardziej szczegółowoANALIZA ROZKŁADU WSTRZĄSÓW GÓROTWORU W REJONIE ŚCIANY B-1 POKŁADU 403/3 W ASPEKCIE WYBRANYCH CZYNNIKÓW GÓRNICZYCH I GEOLOGICZNYCH**
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 31 Zeszyt 3/1 2007 Piotr Małkowski*, Tadeusz Majcherczyk*, Zbigniew Niedbalski* ANALIZA ROZKŁADU WSTRZĄSÓW GÓROTWORU W REJONIE ŚCIANY B-1 POKŁADU 403/3 W ASPEKCIE WYBRANYCH
Bardziej szczegółowoDRGANIA ELEMENTÓW KONSTRUKCJI
DRGANIA ELEMENTÓW KONSTRUKCJI (Wprowadzenie) Drgania elementów konstrukcji (prętów, wałów, belek) jak i całych konstrukcji należą do ważnych zagadnień dynamiki konstrukcji Przyczyna: nawet niewielkie drgania
Bardziej szczegółowoPolitechnika Białostocka INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH
Politechnika Białostocka Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Temat ćwiczenia: Zwykła statyczna próba ściskania metali Numer ćwiczenia: 3 Laboratorium z przedmiotu:
Bardziej szczegółowoWyznaczanie prędkości dźwięku w powietrzu
Imię i Nazwisko... Wyznaczanie prędkości dźwięku w powietrzu Opracowanie: Piotr Wróbel 1. Cel ćwiczenia. Celem ćwiczenia jest wyznaczenie prędkości dźwięku w powietrzu, metodą różnicy czasu przelotu. Drgania
Bardziej szczegółowoKarta dokumentacyjna naturalnego zagrożenia geologicznego działalność górnicza Deformacje nieciągłe
Karta dokumentacyjna naturalnego zagrożenia geologicznego działalność górnicza Deformacje nieciągłe Nr ewidencyjny M-34-62-C-c/G/N/5 Lokalizacja: Województwo Powiat Gmina Miejscowość Rodzaj zakładu górniczego:
Bardziej szczegółowoMETODA OCENY JAKOŚCI WKLEJENIA ŻERDZI KOTWIOWYCH W GÓROTWORZE JAKO SKUTECZNY SPOSÓB KONTROLI STANU BEZPIECZEŃSTWA PRACY W WYROBISKACH KORYTARZOWYCH
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 31 Zeszyt 3/1 2007 Andrzej Staniek* METODA OCENY JAKOŚCI WKLEJENIA ŻERDZI KOTWIOWYCH W GÓROTWORZE JAKO SKUTECZNY SPOSÓB KONTROLI STANU BEZPIECZEŃSTWA PRACY W WYROBISKACH KORYTARZOWYCH
Bardziej szczegółowoZWIĘKSZENIE BEZPIECZEŃSTWA PODCZAS ROZRUCHU ŚCIANY 375 W KWK PIAST NA DRODZE INIEKCYJNEGO WZMACNIANIA POKŁADU 209 PRZED JEJ CZOŁEM****
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 33 Zeszyt 3/1 2009 Tadeusz Rembielak*, Jacek Kudela**, Jan Krella**, Janusz Rosikowski***, Bogdan Zamarlik** ZWIĘKSZENIE BEZPIECZEŃSTWA PODCZAS ROZRUCHU ŚCIANY 375 W KWK PIAST
Bardziej szczegółowoBadania właściwości zmęczeniowych bimetalu stal S355J2- tytan Grade 1
Badania właściwości zmęczeniowych bimetalu stal S355J2- tytan Grade 1 ALEKSANDER KAROLCZUK a) MATEUSZ KOWALSKI a) a) Wydział Mechaniczny Politechniki Opolskiej, Opole 1 I. Wprowadzenie 1. Technologia zgrzewania
Bardziej szczegółowoDr hab. inż. Piotr Bańka, prof. nzw. w Pol. Śl Gliwice, r. Wydział Górnictwa i Geologii Politechnika Śląska
Dr hab. inż. Piotr Bańka, prof. nzw. w Pol. Śl Gliwice, 11.05.2016 r. Wydział Górnictwa i Geologii Politechnika Śląska Recenzja rozprawy doktorskiej mgr inż. Roberta Siaty p.t.: Dobór parametrów w algorytmach
Bardziej szczegółowoOcena przypowierzchniowych niejednorodności ośrodka na obszarze KWK Jaworzno techniką prześwietlania sejsmicznego
Mat. Symp. str. 335 343 Jerzy KŁOSIŃSKI Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi PAN, Kraków Ocena przypowierzchniowych niejednorodności ośrodka na obszarze KWK Jaworzno techniką prześwietlania sejsmicznego
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM ELEKTROAKUSTYKI. ĆWICZENIE NR 1 Drgania układów mechanicznych
LABORATORIUM ELEKTROAKUSTYKI ĆWICZENIE NR Drgania układów mechanicznych Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z właściwościami układów drgających oraz metodami pomiaru i analizy drgań. W ramach
Bardziej szczegółowoWPŁYW OBRÓBKI TERMICZNEJ ZIEMNIAKÓW NA PRĘDKOŚĆ PROPAGACJI FAL ULTRADŹWIĘKOWYCH
Wpływ obróbki termicznej ziemniaków... Arkadiusz Ratajski, Andrzej Wesołowski Katedra InŜynierii Procesów Rolniczych Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie WPŁYW OBRÓBKI TERMICZNEJ ZIEMNIAKÓW NA PRĘDKOŚĆ
Bardziej szczegółowoPOWTÓRKA PRZED KONKURSEM CZĘŚĆ 3
DO ZDOBYCIA 44 PUNKTY POWTÓRKA PRZED KONKURSEM CZĘŚĆ 3 Jest to powtórka przed etapem szkolnym, na którym określono wymagania: ETAP SZKOLNY 1) Ruch prostoliniowy i siły. 2) Energia. 3) Właściwości materii.
Bardziej szczegółowoCharakterystyka parametrów drgań w gruntach i budynkach na obszarze LGOM
WARSZTATY 23 z cyklu Zagrożenia naturalne w górnictwie Mat. Symp. str. 25 216 Krzysztof JAŚKIEWICZ CBPM Cuprum, Wrocław Charakterystyka parametrów drgań w gruntach i budynkach na obszarze LGOM Streszczenie
Bardziej szczegółowoFizyka 12. Janusz Andrzejewski
Fizyka 1 Janusz Andrzejewski Przypomnienie: Drgania procesy w których pewna wielkość fizyczna na przemian maleje i rośnie Okresowy ruch drgający (periodyczny) - jeżeli wartości wielkości fizycznych zmieniające
Bardziej szczegółowoTemat: kruszyw Oznaczanie kształtu ziarn. pomocą wskaźnika płaskości Norma: PN-EN 933-3:2012 Badania geometrycznych właściwości
Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii Politechniki Wrocławskiej Instrukcja do zajęć laboratoryjnych Eksploatacja i obróbka skał Badania geometrycznych właściwości Temat: kruszyw Oznaczanie kształtu
Bardziej szczegółowoTHE MODELLING OF CONSTRUCTIONAL ELEMENTS OF HARMONIC DRIVE
ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ 2008 Seria: TRANSPORT z. 64 Nr kol. 1803 Piotr FOLĘGA MODELOWANIE WYBRANYCH ELEMENTÓW KONSTRUKCYJNYCH PRZEKŁADNI FALOWYCH Streszczenie. W pracy na podstawie rzeczywistych
Bardziej szczegółowoPEŁZANIE WYBRANYCH ELEMENTÓW KONSTRUKCYJNYCH
Mechanika i wytrzymałość materiałów - instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego: Wprowadzenie PEŁZANIE WYBRANYCH ELEMENTÓW KONSTRUKCYJNYCH Opracowała: mgr inż. Magdalena Bartkowiak-Jowsa Reologia jest nauką,
Bardziej szczegółowoTemat 1 (2 godziny): Próba statyczna rozciągania metali
Temat 1 (2 godziny): Próba statyczna rozciągania metali 1.1. Wstęp Próba statyczna rozciągania jest podstawowym rodzajem badania metali, mających zastosowanie w technice i pozwala na określenie własności
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE PRĘDKOŚCI DŹWIĘKU METODĄ QUINCKEGO I KUNDTA
I PRACOWNIA FIZYCZNA, INSTYTUT FIZYKI UMK, TORUŃ Instrukcja do ćwiczenia nr 4 WYZNACZANIE PRĘDKOŚCI DŹWIĘKU METODĄ QUINCKEGO I KUNDTA 1. Cel ćwiczenia Ćwiczenie składa się z dwóch części. Celem pierwszej
Bardziej szczegółowoĆWICZENIA LABORATORYJNE Z KONSTRUKCJI METALOWCH. Ć w i c z e n i e H. Interferometria plamkowa w zastosowaniu do pomiaru przemieszczeń
Akademia Górniczo Hutnicza Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki Katedra Wytrzymałości, Zmęczenia Materiałów i Konstrukcji Nazwisko i Imię: Nazwisko i Imię: Wydział Górnictwa i Geoinżynierii Grupa
Bardziej szczegółowoLIV OLIMPIADA FIZYCZNA 2004/2005 Zawody II stopnia
LIV OLIMPIADA FIZYCZNA 004/005 Zawody II stopnia Zadanie doświadczalne Masz do dyspozycji: cienki drut z niemagnetycznego metalu, silny magnes stały, ciężarek o masie m=(100,0±0,5) g, statyw, pręty stalowe,
Bardziej szczegółowodr hab. inż. LESŁAW ZABUSKI ***
POMIARY INKLINOMETRYCZNE dr hab. inż. LESŁAW ZABUSKI Konsultant Rozenblat Sp. z o.o. *** CEL Celem pomiarów inklinometrycznych jest stwierdzenie, czy i w jakim stopniu badany teren podlega deformacjom,
Bardziej szczegółowoZAGROŻENIE WYRZUTAMI GAZÓW I SKAŁ
CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO 41-902 Bytom, ul. Chorzowska 25, tel.: 032 282 25 25 www.csrg.bytom.pl e-mail: info@csrg.bytom.pl ZAGROŻENIE WYRZUTAMI GAZÓW I SKAŁ CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 3,4. Analiza widmowa sygnałów czasowych: sinus, trójkąt, prostokąt, szum biały i szum różowy
Ćwiczenie 3,4. Analiza widmowa sygnałów czasowych: sinus, trójkąt, prostokąt, szum biały i szum różowy Grupa: wtorek 18:3 Tomasz Niedziela I. CZĘŚĆ ĆWICZENIA 1. Cel i przebieg ćwiczenia. Celem ćwiczenia
Bardziej szczegółowoPolitechnika Białostocka INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH
Politechnika Białostocka Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Temat ćwiczenia: Ścisła próba rozciągania stali Numer ćwiczenia: 2 Laboratorium z przedmiotu:
Bardziej szczegółowoGEOTECHNICZNE PROBLEMY UTRZYMANIA WYROBISK KORYTARZOWYCH W ZŁOŻONYCH WARUNKACH GEOLOGICZNO-GÓRNICZYCH
Górnictwo i Geoinżynieria Rok 29 Zeszyt 3/1 2005 Mirosław Chudek*, Stanisław Duży* GEOTECHNICZNE PROBLEMY UTRZYMANIA WYROBISK KORYTARZOWYCH W ZŁOŻONYCH WARUNKACH GEOLOGICZNO-GÓRNICZYCH 1. Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoPL B1. Sposób podziemnej eksploatacji złoża minerałów użytecznych, szczególnie rud miedzi o jednopokładowym zaleganiu
PL 214250 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 214250 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 382608 (51) Int.Cl. E21C 41/22 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia:
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA MECHANIZMU OGNISK WSTRZĄSÓW GÓROTWORU ZWIĄZANYCH Z EKSPLOATACJĄ POKŁADU 510 ŚCIANĄ 502 W KOPALNI WĘGLA KAMIENNEGO BIELSZOWICE
PRACE NAUKOWE GIG GÓRNICTWO I ŚRODOWISKO RESEARCH REPORTS MINING AND ENVIRONMENT Kwartalnik Quarterly /0 Krystyna Stec, Łukasz Wojtecki CHARAKTERYSTYKA MECHANIZMU OGNISK WSTRZĄSÓW GÓROTWORU ZWIĄZANYCH
Bardziej szczegółowoPL B1 G01B 5/30 E21C 39/00 RZECZPOSPOLITA POLSKA. (21) Numer zgłoszenia: Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 168050 (1 3 ) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 291362 (22) Data zgłoszenia: 06.08.1991 (51) IntCl6: G01L 1/00 G01B
Bardziej szczegółowoKarta dokumentacyjna naturalnego zagrożenia geologicznego działalność górnicza Deformacje nieciągłe
Karta dokumentacyjna naturalnego zagrożenia geologicznego działalność górnicza Deformacje nieciągłe Nr ewidencyjny M-34-63-A-c/G/N/4 Lokalizacja: Województwo Powiat Gmina Miejscowość Rodzaj zakładu górniczego:
Bardziej szczegółowoZmęczenie Materiałów pod Kontrolą
1 Zmęczenie Materiałów pod Kontrolą Wykład Nr 9 Wzrost pęknięć przy obciążeniach zmęczeniowych Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki Katedra Wytrzymałości, Zmęczenia Materiałów i Konstrukcji http://zwmik.imir.agh.edu.pl
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH
INSTYTUT MASZYN I URZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH Politechnika Śląska w Gliwicach INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH BADANIE TWORZYW SZTUCZNYCH OZNACZENIE WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH PRZY STATYCZNYM ROZCIĄGANIU
Bardziej szczegółowoBADANIE PRZYPOWIERZCHNIOWYCH WARSTW PODŁOŻA METODĄ SEJSMICZNĄ
PRACE NAUKOWE GIG GÓRNICTWO I ŚRODOWISKO RESEARCH REPORTS MINING AND ENVIRONMENT Kwartalnik Quarterly 4/00 Robert Siata BADANIE PRZYPOWIERZCHNIOWYCH WARSTW PODŁOŻA METODĄ SEJSMICZNĄ Streszczenie Określenie
Bardziej szczegółowoPOMIARY TŁUMIENIA I ABSORBCJI FAL ELEKTROMAGNETYCZNYCH
LŁ ELEKTRONIKI WAT POMIARY TŁUMIENIA I ABSORBCJI FAL ELEKTROMAGNETYCZNYCH dr inż. Leszek Nowosielski Wojskowa Akademia Techniczna Wydział Elektroniki Laboratorium Kompatybilności Elektromagnetycznej LŁ
Bardziej szczegółowoZadanie 3. Dla poziomego reflektora rozmiary binu determinowane są przez promień strefy Fresnela. Promień strefy Fresnela dany jest wzorem:
Zadanie 3 Celem zadania jest obliczenie wielkości binu na poziomie celu. Bin jest to elementarna jednostka powierzchni zdjęcia sejsmicznego, która stanowi kryterium podziału powierzchni odbijającej. Jest
Bardziej szczegółowoDRGANIA W BUDOWNICTWIE. POMIARY ORAZ OKREŚLANIE WPŁYWU DRGAŃ NA OBIEKTY I LUDZI - PRZYKŁADY
DRGANIA W BUDOWNICTWIE. POMIARY ORAZ OKREŚLANIE WPŁYWU DRGAŃ NA OBIEKTY I LUDZI - PRZYKŁADY Krzysztof Gromysz Gliwice, 21 22 czerwca 2017 r. PLAN PREZENTACJI Wprowadzenie Pomiary drgań Sprzęt pomiarowy
Bardziej szczegółowomgr inż. ŁUKASZ WOJTECKI Kompania Węglowa S.A. mgr GRAŻYNA DZIK Instytut Technik Innowacyjnych EMAG
mgr inż. ŁUKASZ WOJTECKI Kompania Węglowa S.A. mgr GRAŻYNA DZIK Instytut Technik Innowacyjnych EMAG Określenie czynników wpływających na zagrożenie tąpaniami w rejonie eksploatowanej ściany poprzez jednoczesne
Bardziej szczegółowoE107. Bezpromieniste sprzężenie obwodów RLC
E7. Bezpromieniste sprzężenie obwodów RLC Cel doświadczenia: Pomiar amplitudy sygnału w rezonatorze w zależności od wzajemnej odległości d cewek generatora i rezonatora. Badanie wpływu oporu na tłumienie
Bardziej szczegółowoRodzaj/forma zadania. Max liczba pkt. zamknięte 1 1 p. poprawna odpowiedź. zamknięte 1 1 p. poprawne odpowiedzi. zamknięte 1 1 p. poprawne odpowiedzi
KARTOTEKA TESTU I SCHEMAT OCENIANIA - gimnazjum - etap rejonowy Nr zada Cele ogólne nia 1 I. Wykorzystanie wielkości fizycznych 2 I. Wykorzystanie wielkości fizycznych 3 III. Wskazywanie w otaczającej
Bardziej szczegółowoUMO-2011/01/B/ST7/06234
Załącznik nr 9 do sprawozdania merytorycznego z realizacji projektu badawczego Szybka nieliniowość fotorefrakcyjna w światłowodach półprzewodnikowych do zastosowań w elementach optoelektroniki zintegrowanej
Bardziej szczegółowoOKREŚLENIE WPŁYWU WYŁĄCZANIA CYLINDRÓW SILNIKA ZI NA ZMIANY SYGNAŁU WIBROAKUSTYCZNEGO SILNIKA
ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ 2008 Seria: TRANSPORT z. 64 Nr kol. 1803 Rafał SROKA OKREŚLENIE WPŁYWU WYŁĄCZANIA CYLINDRÓW SILNIKA ZI NA ZMIANY SYGNAŁU WIBROAKUSTYCZNEGO SILNIKA Streszczenie. W
Bardziej szczegółowoWykład FIZYKA I. 11. Fale mechaniczne. Dr hab. inż. Władysław Artur Woźniak
Wykład FIZYKA I 11. Fale mechaniczne Dr hab. inż. Władysław Artur Woźniak Instytut Fizyki Politechniki Wrocławskiej http://www.if.pwr.wroc.pl/~wozniak/fizyka1.html FALA Falą nazywamy każde rozprzestrzeniające
Bardziej szczegółowo