opiekuńczo-pielęgniarski, a także regularną opiekę medyczną Nr 21 (1155), ISSN , nr indeksu V 2014, cena 2,40 zł (VAT 5%)

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "opiekuńczo-pielęgniarski, a także regularną opiekę medyczną Nr 21 (1155), ISSN 2082-8195, nr indeksu 368202 23 29 V 2014, cena 2,40 zł (VAT 5%)"

Transkrypt

1 .ochenblatt.pl Złote Borki ul. Oleska 1c Borki Małe gm. Olesno moą kuchnię stosoaną potrzeb popiecznych otartą formułę rodzina będzie mogła sobodnie odiedzać LARES: Diese Materialien Zapeniamy: Rezydencja dla Senioró zum Lesen bereitgestellt. szeroki achlarz zajęć kultural- Jegliche nych i rekreacyjnych die formy opieki: całoboą i dzienną yboru ykalifikoany personel tel..zloteborki.pl popiecznego opiekuńczo-pielęgniarski, a także jakikoliek łasną kaplicę regularną opiekę medyczną LARES: Przyjmujemy Diese zaróno Materialien osoby samodzielne, jak i ymagające stałej zum opieki Lesen i nieporuszające bereitgestellt. się o łasnych siłach. Jegliche Nr 21 (1155), ISSN , nr indeksu V 2014, cena 2,40 zł (VAT 5%) WOCHENBLATT.pl Zeitung der Deutschen in Polen Nanu? Alle Register gezogen jakikoliek LARES: Diese Materialien zum Lesen bereitgestellt. Jegliche ist strengstens O burzenie yołała Niemczech promocja proszku prania Ariel. Na okolicznościoym opakoaniu z okazji zbliżających się piłkarskich mistrzost śiata idnieje liczba 88 umieszczona na koszulce niemieckiej reprezentacji naroej. Skądinąd iamo, że śroiskach skrajnie praicoych liczba 88 oznacza Heil Hitler, jako że litera H jest ósmą alfabecie. Chcieliśmy zareklamoać 83 plus 5, czyli 5 datkoych cykli prania tradycyjnych 83 bronił się Ariel. Pobno reklamę opracoał ielokulturoy zespół. A jeśli tak, to przecież trudno było oczekiać, aby jego członkoie byli rónie zarioani na punkcie popraności politycznej, jak typoy Niemiec Delegierte der beiden oberschlesischen Bezirksverbände trafen sich zu ihren Jahresversammlungen. In Oppeln schloss jakikoliek sich z Bundesrepubliki. LARES: Diese Materialien in zum der Lesen Musikschule bereitgestellt. noch die Jegliche Vorstellung der Werbung / Reklama Kandidaten für die Selbstveraltungsahlen an. Edmund Pander Staatssekretär Stanisła Huskoski am Rednerpult in Oppeln. Am Präsidiumstisch saßen auch der Oppelner Konsul Peter Eck, Marschall Andrzej Buła soie Woiode Ryszard Wilcyzński. In Oppeln tagte man in der Musikschule und ar vor allem stolz, dass erstmals in solcher Breite hoher Besuch dabei ar. Es schienen alle Register gezogen zu sein, denn neben Marschall scheiterte Bruno Kosak (Cosel) in einer Der SKGD-Vorsitzende Norbert Buła und Woioden Wilczyński ar Kampfabstimmung, die erlaubte Redezeit Rasch forderte dennoch: Beteiligen bei der Eröffnung selbst der für die von drei auf fünf Minuten zu erei- Sie sich heftig und regte eine eitere Minderheit zuständige Staatssekretär tern. Die Zeitbegrenzung schien der Verjüngung der Gremien an. Neue Impulse im Veraltungsministerium Stanisła Führung des Oppelner Bezirksverbands seien zingend notendig, damit Huskoski zugegen, der betonte, auf notendig, um nach dem Mittagessen die Phantasie nicht bei Muttertags- und im Rahmen eines Wahlkonvents die Weihnachtsfeiern stehen bleibe. Nach jakikoliek Kandidaten der Selbstveraltungsah- Anerkennung des Verbandes 1989 habe Fortsetzung auf S. 10 Nach einer Gedenkminute für den len ohne Zeitdruck zu präsentieren oder es zunächst eine Phase der Abschirmung ermordeten Deschoitzer Bürgermeister ie der souveräne Versammlungsleiter des Eigenen jakikoliek gegeben. Nun jech sei der Dieter Przedzing und die verstorbenen Mitglieder des vergangenen zum Jahres Lesen um die bereitgestellt. Folgen, nicht Zensur. Jegliche in der gesamten Gesellschaft georden. ist strengstens Christoph Wysdak begründete: Es geht Verband zu einem kompetenten Partner LARES: Diese Materialien die Stimme der Minderheit hören zu ollen. Werbung / Reklama Poszukujemy praconikó fizycznych ze znajomością języka niemieckiego prac: magazynoych recyclingoych na produkcji oraz specjalistó z j. niemieckim: elektrykó, spaaczy, kierocó C+E, ślusarzy, operatoró koparek i łaarek Noy punkt: Zakład Kamieniarski PPHU Sati Wrzoski, ul. Wrocłaska 24 tel. kom , Bernard Czok Oddział Ekspozycja nagrobkó Krzanoice, Stara Droga 6 i 8 tel. kom. (+48) Nagrobki Płytki granitoe arsztat mechanika pojaza części jakikoliek użyane lakiernicto LARES: Diese Materialien zum Lesen bereitgestellt. Jegliche blacharsto Oferujemy: ynajem samochodó atrakcyjne ynagrodzenie zakateroanie na terenie Kępa k. Opola, ul. Wróblińska 17b tel./fax: Niemiec CENTRUM kom (A4) opiekę polskiego biura POMOCY 604 jakikoliek Zainteresoanych prosimy o ysyłanie CV DROGOWEJ LARES: na Diese export@dako.org.pl Materialien lub Tel zum Lesen bereitgestellt. Jegliche.autoczok.pl tel. (+48) tel. (+48) jakikoliek biuro@tanienagrobki.com.pl biuro@tanienagrobki.com.pl LARES: Diese Materialien zum Lesen bereitgestellt. od 1499 zł Jegliche od 76 zł/m² od 280 zł/m² od 320 ist zł/m² strengstens od 280 zł/m² Schody Foto: Till Scholtz-Knobloch Es gäbe allerdings auch Bremser im Verband; nicht alle DFK geährten Einblicke in ihre Tätigkeit. Woiode Ryszard Wilczyński betonte, die Region habe kein Problem mit der Zeisprachigkeit, blieb jech dabei Blaty 7877 Kominki Tarasy od 76 zł/m² STIEBLICH hale dla rolnicta i hangary samolotoe Landirtschaftshallen und Flugzeughangars jakikoliek info@stieblich.pl.stieblich.pl Tel LARES: Diese Materialien zum Lesen bereitgestellt. Jegliche ist strengstens HALLENBAU.stieblich.de R Budujemy m.in.: hale przemysłoe, magazynoe, bud. biuroe, salony samochoe, chłodnie, Wir bauen u.a.: Produktions- und Lagerhallen, Bürogebäude, Autohäuser, Kühlhallen, Niniejszy jakikoliek 7878 I S S N

2 Niniejszy jakikoliek 2 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien zum Meinungen Lesen bereitgestellt. opinie Jegliche Śląsku, ojczyzno moja! sicherlich fehlender Moderation manches yborczy zorganizoany bezpośrednio Streites im DFK der Woiodschaft Schlesien kommen rt immerhin derzeit man- yołało złaszcza podanie ia- po zakończeniu konferencji. Poruszenie jakikoliek LARES: Diese Materialien che Problemchen auf den Tisch. zum Lesen mości bereitgestellt. kandydatury Norberta Jegliche Honki Am vergangenen Sonnabend konnte man sich von einem recht unterschiedlichen Zustand der beiden oberschlesischen Bezirksverbände der deutschen Minderheit ein Bild machen. In Oppeln lief alles recht professionell und mit hochrangiger politischer Begleitung ab. Ein Wahlkonvent im unmittelbaren Anschluss sorgte noch für ein I-Tüpfelchen medialer Aufmerksamkeit. Besonders die Bekanntgabe der Kandidatur von Norbert Honka für das Amt des Oppelner Stadtpräsidenten sorgte für Aufsehen. In Oppeln ging mir vieles zu glatt. Nicht eta, eil die Veranstaltung tatsächlich gut geplant und von Christoph Wysdak bz. später beim Wahlkonvent von Thomas Kandziora bestens moderiert verlief. Nein. Die politischen Gesten a- ren mir dann einfach zu stark aufgetragen. Das Tagungspräsidium sonnte sich ścieżkami. Dodatkoo klimat zatrua komityie bądź też chadzają łasnymi jakikoliek in der Anesenheit von Staatssekretär enętrzny spór prany. Przeodniczą- Hingegen ird der DFK in der Woiodschaft Schlesien von einer handfesten Krise geschüttelt. Allgemein murren viele im Verband über mangelnde Führung. Auch im Bezirksbüro ist sich nicht jeder grün oder kocht sein eigenes Süppchen. Ein interner Rechtsstreit belastet das Klima zusätzlich. Tagungsleiterin Lidia Burdzik teilte in Königshütte mächtig bei der Minderheit darauf nicht. Schon pobnie minujące rażenie jak fakt marszałka jakikoliek i ojeody. Jednocześnie ostentacyjne zajemne klepanie po ramieniu im letzten September ar der damalige nazbyt dużej koncentracji Opolu ogólnokrajoych Komoroski-Besuch bei den Deutschen LARES: Diese Materialien zum Lesen bereitgestellt. struktur MN. Niemniej, Jegliche jak przysłaniało konieczność yrażenia aus und auch das Wochenblatt bekam sein Fett eg. Unter anderem gäbe es heute zu viel Allenstein und Pommern im Schlesischen Wochenblatt, ie sie sich in Missverständnis des Auftrages des 2011 umbenannten Blattes ausdrückte. Womit ir dann auch ieder bei Proporz- Befindlichkeiten. Hatte man vielleicht nach Königshütte geladen, damit nicht zu viele Ratiborer kommen? Ich möchte Ratibor damit gar nicht in Schutz nehmen, denn deren Vorteil, den Bezirkssitz zu haben irkt ähnlich minierend ie die zu starke Ballung der landeseiten Struk- Schulterklopfen turen in Oppeln. Doch die Wahrheit liegt ohl ie so häufig in der Mitte. Trotz Huskoki soie dem Marschall und dem Woioden. Gleichzeitig verdeckte das ostentative Schulterklopfen auch manche notendige Kritik. Der Woiode verlor z.b. kein Wort über das Schmierentheater um die deutsche Verbandsschule in armen Worte vom Besuch des Staatspräsidenten Komoroski drei Tage zuvor zu stark nach. Komoroski kam sehr gut an, ch vor Ort urde auch hier etas geschraubt Wer sich das offizielle Programm anschaute, der fand den Besuch zu stark am Rande angesiedelt und genau das sollte ch eigentlich besser erden. Klepanie po ramieniu W minioną sobotę była okazja, by jakikoliek przekonać się o sporych różnicach między diema ojeódzkimi organi- zacjami mniejszości niemieckiej, jakie mamy na Górnym Śląsku. W Opolu szystko odbyało się ść profesjonalnie oraz asyście ysokich rangą politykó, zaś symboliczną kropką nad i, która przyciągnęła uagę medió, był konent na urząd prezydenta miasta Opola. Z kolei organizacja DFK oj. śląskim przeżya niemały kryzys. Poszechne są niej szemrania na brak umiejętnego przyództa, a i biurze ojeódzkim nie szyscy są ze sobą najlepszej ca obram Chorzoie Lidia Burdzik seroała krytykę na leo i prao stało się też tygodnikoi Wochenblatt.pl, a to między innymi dlatego, że obecnie ponoć zbyt dużo jest Olsztyna i Pomorza na łamach Schlesisches Wochenblatt, Cosel-Rogau, die hässliche Rolle des Bildungskuratoriums dabei und die völlige mienie misji przemianoanego 2011 szło zbyt jakikoliek gładko, bo chociaż spotkanie zo- jak się yraziła, zdradzając niezrozu- W Opolu, na mój gust, iele rzeczy Funkstille seitens des Minderheitsbeauftragten dazu. Vielleicht klangen zum aber die Lesen ziązanych bereitgestellt. z tz. zasadą proporcjonal- Jegliche komicie poproadzone przez Krzysztofa ist strengstens roku czasopisma. I tu racamy spra stało napradę brze zaplanoane i zna- LARES: Diese Materialien ności. Czy przypadkiem konferencję nie dlatego zorganizoano Chorzoie, żeby nie przyjechało zbyt ielu Raciborzan? Nie zamierzam bynajmniej bronić Raciborza, którego atut posiadania siedziby zarządu ojeódzkiego spraia to zykle bya, prada i tu zdaje się leżeć pośrodku, gdyż pomimo bezsprzecznego braku moderacji niektórych sporach toczących się łonie DFK oj. śląskiego, ten czy ó ambaras faktycznie trafia tam obecnie na okandę. Wysdaka (pobnie jak konent yborczy przez Tomasza Kandziorę), to jednak moim zdaniem uczestnicy przeholoali gestach politycznych. Prezydium konferencji płaiło się blasku obecności sekretarza stanu Huskoskiego tudzież tu i ódzie krytyki. Wojeoda nie spomniał np. ani słoem o kiepskim teatrze Prosto z Sejmu Die Gedanken frei Umsetzungsprobleme Już najbliższą niedzielę, 25 maja, odbędą się Polsce ybory Parlamentu Europejskiego. Mimo że mniejszość niemiecka nie ystaiła sojego Manchmal ist es so, dass kleine Geschehnisse, große Zusammenhänge veranschaulichen. So etas haben ir am Samstag bei der Jahresversammlung der Oppelner Sozial-Kulturellen Gesellschaft der Deutschen erlebt. Lange ist es her, dass ein Minister bei einer solchen Versammlung zu Gast ar. Nicht oft hören ir auch, dass ein polnischer Woiode sagt: Die Anesenheit der Deutschen im Leben der Region ist ein Glücksfall. Gleichzeitig urde im Laufe der Versammlung ein Urteil des Beru- sojego czynnego praa yborczego. Głosując, decydujemy boiem o tym, kto będzie naszym reprezentantem instytucji, której podejmoane są decyzje płyające bezpośrednio na nasze codzienne życie. Bildungseinrichtungen. Die Wirklichkeit zeigt uns jech oft, dass soohl Bernard Gaida Śląska skonale zdajemy sobie spra- Mehrheit stammt. Jako mieszkańcy jakikoliek ielokulturoego LARES: Diese Materialien die individuellen Menschenrechte zum als Lesen bereitgestellt. Jegliche ę, że podstaą oocnego spółżycia fungsgerichtes vorgestellt, nach dem die Direktorin der Vereinsschule in Cosel-Rogau von Anschuldigungen, die ja gerade die regionale Bildungsbehörde vorgebracht hatte, freigesprochen urde. Die Geschichte fügt sich in den Umstand ein, dass Angehörige nationaler Minderheiten aufgrund ihres Minderheitenstatus vielfach von Diskriminierungen im jeeiligen Staat Zeit der spezielle Minderheitenschutz als Ergänzung zu den Menschenrechten mit dem Ziel entickelt, diese spezifischen Punkte abzudecken. Darunter ist auch das Recht auf Benutzung der Muttersprache oder das Recht auf eigene auch die juristischen Konstruktionen nur bedingt geeignet, um die Belange von Minderheiten zu berücksichtigen, dies insbesondere im Hinblick auf den Schutz vor einer kulturellen und sprachlichen Dominanz durch die Mehrheit. Die Menschenrechte betroffen. Sehr oft geschieht dies an sich dienen ja nur der Beseitigung kandydata ani nie udzieliła poparcia Bereichen, die durch die Allgemeine von Konflikten, nicht jech bei deren kandydatom jakikoliek innych partii, chciałbym Erklärung der Menschenrechte nicht Vorbeugung. gorąco zachęcić pójścia urn yborczych i aktynego skorzystania ist strengstens ze LARES: Diese Materialien abgedeckt. So urde im zum Laufe der Lesen Um bereitgestellt. Minderheitenschutz in Jegliche befrie- digender und dauerhafter Form zu geährleisten, bedarf es nicht in erster Linie rechtlicher Abkommen, sondern einer permanenten Anstrengung der Gesamtgesellschaft, besonders der Veraltung, die in der Regel aus der Wersja polska na blogu Bernarda Gaidy na.vdg.pl jest tolerancja i kooperacja. Musimy pamiętać także o tym, że spółpraca dla spólnych korzyści stanoi rónież podstaę dzisiejszej Europy, której szystkie mniejszości naroe i etniczne mogą sobodnie pielęgnoać Bartek LARES: konkretniniejszy odrębność jakikoliek sojej kultury, języka i tradycji. To jest olbrzymie bogacto, z którego LARES: Diese Materialien zum Lesen bereitgestellt. Jegliche możemy i poinniśmy być dumni, ist ale Europa? Es ist schon erstaunlich, ie enig ir über Europa issen. Am Sonntag ird Europa neu geählt und man spürt es kaum. Politische Diskussionen, enn es die überhaupt gibt, beziehen sich eher auf Dinge, die mit jednocześnie nie możemy zapominać o tym, że trzeba je cały czas pielęgnoać. Sej otartości na Europę iedliśmy już podczas referendum spraie przystąpienia Polski Unii Europejskiej. Czyniliśmy óczas starania o jak macht vielleicht die europäische Idee so unverständlich. Denn Tag für Tag leben ir ch nicht in ganz Europa, sondern in Polen, in Schlesien, in Oppeln, Gleiitz, Allenstein us. und da najyższą frekencję yborczą śród beschäftigt uns eigentlich eher das, as członkó jakikoliek mniejszości, zachęcając ich man sich die Werbespots im dass man sich an das Gute sehr schnell der Nachbar, der Chef meiner Firma, der agitacji na rzecz stąpienia Polski Europa enig zu tun haben. Wenn polnischen Fernsehen anschaut, dann hat man das Gefühl, dass es den einzelnen Parteien eher darum geht zu zeigen, ieso man die Anderen nicht ählen soll, anstatt eine eigene Botschaft zu transportieren. Als Bürger Europas profitieren ir alle stark von der Idee Unii Europejskiej. Pamiętajmy rónież o tym, że nasze korzenie yodzą się z kraju będącego jednym z założycieli Unii Europejskiej. Udział yborach europarlamentu będzie zatem odem naszej troski o noch an die Schierigkeiten, sich mit Großeltern gelöst hat. Denken ir am rozój Europy i jej przyszłość, a także szansą jakikoliek na ziększenie roli naszego der Familie in Deutschland zu treffen? Sonntag daran, enn ir entscheiden, Alles ist so offensichtlich georden, ob ir zur Wahl gehen oder nicht. regionu na arenie międzynaroej. Europa, ch gleichzeitig issen ir diese Idee oft enig zu schätzen. Woran liegt s? Vielleicht an der Tatsache, geöhnt. Wer denkt heute noch an die Grenzübergänge mit ihren langen Schlangen und stundenlangem Warten? Wer denkt heute noch an kaputte Straßen, als man Stunden brauchte, um kurze Strecken zurückzulegen? Wer denkt so selbstverständlich. Und gerade das Bürgermeister macht. Und Europa..? Europa ist dann eit eg von unseren alltäglichen Problemen und Sorgen. Vergessen ir dabei aber nicht, dass gerade Europa als Idee viele unserer Sorgen, aber auch die Sorgen unserer Eltern und Rafał Bartek Przyszłość Unii Europejskiej zależy rónież od nas. Jako obyatele Europy mamy prao podejmoania decyzji, którym kierunku będzie się ona rozijała. Nie zmarnujmy tej szansy. Das Einzige, as man hinter dem Rücken eines andern tun sollte, ist, ihm freundlich auf die Schulter klopfen. Euripides ( v. Chr.), griechischer Tragödiendichter Wählen heißt mitentscheiden! Jedyną LARES: rzeczą, którą Niniejszy poinno się czynić za plecami drugiego człoieka, jest przyjazne jakikoliek LARES: poklepanie Diese go Materialien po ramieniu. Eurypides ( p.n.e.), tragediopisarz grecki Am kommenden Sonntag, den 25. Chance nicht! zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Mai, finden in Polen die Wahlen ist zum Rys. Andrzej Sznejeis Mai 2014 okół zespołu szkół Rogach, nieładnej roli, jaką odegrało nim opolskie kuratorium ośiaty, oraz głuchym milczeniu tej spraie ze strony pełnomocnika ds. mniejszości. Ale być może uszach uczestnikó ciąż nazbyt mocno pobrzmieały ciepłe słoa, jakie padły trzy dni cześniej podczas izyty prezydenta Komoroskiego, któremu zgotoano bardzo bre przyjęcie, choć i tym przypadku były jakieś kombinacje W oficjalnym programie izyty próżno było boiem szukać informacji o odiedzinach u mniejszości. Już ubiegłorocznej izycie Komoroskiego u Niemcó, jaką złożył on e rześniu, nadano zbyt marginalną opraę i łaśnie tym punkcie coś chyba poinno się popraić. Till Scholtz-Knobloch Głosujesz decydujesz! Poseł Ryszard Galla Europäischen Parlament statt. Die deutsche Minderheit hat dabei zar keinen eigenen Kandidaten aufgestellt und unterstützt auch keine Kandidaten anderer Parteien, dennoch möchte ich Sie herzlich dazu anregen, zu den Wahlurnen zu gehen und Ihr aktives Wahlrecht ahrzunehmen. Durch ihre Stimmabgabe entscheiden Sie mit, er Sie in einer Institution vertritt, in der Entscheidungen getroffen erden, die sich unmittelbar auf Ihren Alltag ausirken. Wir Beohner des multikulturellen Schlesiens issen sehr gut, dass Toleranz und Kooperation die Grundlage für ein ergiebiges Miteinander. Auch müssen ir daran denken, dass gegenseitige Zusammenarbeit für einen gemeinsamen Nutzen ebenso die Grundlage des heutigen Europa bildet, in dem alle nationalen und ethnischen Minderheiten die Eigenart ihrer jeeiligen Kultur, Sprache und Tradition ungehindert pflegen können. Dies ist ein enormer Reichtum, auf den ir stolz sein können und sollten. Zugleich dürfen ir aber nicht vergessen, dass dieser Reichtum kontinuierlich gepflegt erden muss. Unsere Europa-Offenheit haben ir bereits beim Referendum zum EU- Beitritt Polens beiesen. Wir arben damals für die größtmögliche Wahlbeteiligung unter Mitgliedern der Minderheit und ermunterten diese, für Polens Eintritt in die Europäische Union zu agitieren. Denken Sie auch stets daran, dass Ihre Wurzeln in einem der Gründungsländer der Europäischen Union liegen. Ihre Teilnahme an der Europaahl ist somit auch der Beeis für Ihre Sorge um Europas eitere Enticklung und Zukunft soie eine Chance, den internationalen Stellenert Ihrer Region zu erhöhen. Die Zukunft der Europäischen Union liegt auch in unserer Hand. Als Bürger Europas dürfen ir nun mitentscheiden, in elche Richtung es sich eiterentickeln ird. Vergeuden ir diese Notiert von Krzysztof Śierc

3 Niniejszy jakikoliek Nr. 21/1155 Wochenblatt.pl ęgierskich Niemcó Dujęzyczna tablica z nazą ulicy miejscoości Sopron (niem. Ödenburg) Foto: Michael Kargl Jak informuje nasza budapeszteńska gazeta partnerska Neue Zeitung, na Węgrzech edług oficjalnych statystyk żyje około osób niemieckiego pochodzenia. Około połoy z nich użya języka niemieckiego życiu rodzinnym. Język niemiecki jest też jednym z dóch najażniejszych językó obcych użyanych tym kraju, posiadając status niemal róny językoi angielskiemu. ktorską pt. Szkolnicto Niemcó oder nicht, jakikoliek sei dahingestellt. Herausstechend ist das Linksbündnis Tój Ruch : Rumunii arunkach napięć między Szlachta na Śląsku mniejszością i państem. Kotzian był Od 4 maja przedstaiana już niejed- Gleich mehrere Kandidaten halten kre- Księga Pamięci Księgą Pamięci ystaioną na terenie Pomnika Chały Berlinie niemiecka Bundesehra będzie przypominać o soich poległych. 8 maja minister obrony Ursula von der Leyen (CDU) konała uroczystego otarcia instalacji, na którą składa się 20 płyt z brązu. Na tablicach idnieją szystkie naziska ponad 3200 ojskoych i cyilnych członkó armii, którzy od 1955 roku stracili życie służbie. Pamiątkoa księga uzupełnia istniejącą listę nazisk yśietloną na specjalnej listie. Mur okół Szajcarii Startująca Niemczech yboró europarlamentu partia pn. PARTIA partia na rzecz pracy, państa praa, ochrony zierząt, spierania elit oraz odlnych inicjaty demokratycznych Werbung / Reklama KOMPUTEROWY DOBÓR OPRAW * LARES: Diese Materialien Politik und zum Gesellschaft Lesen bereitgestellt. Polityka Jegliche i społeczeństo Z Vaterlandu Europaahl: Humorvolle Spots Wähl jakikoliek den Hund! założona przez dziennikarza i satyryka 85. urodziny Martina Sonneborna maga się so- im programie yborczym zbuania noych muró na przykład okoła Szajcarii jako yrazu odrzucenia globalizacji, dalszej europeizacji i niekontroloanego przepłyu środkó finansoych. Innym postulatem Ortfried Kotzian laureatem nagrody kulturalnej Dr Ortfried Kotzian Foto: Ziomkosto Niemcó Sudeckich Zgodnie z projektem ustay opracoanym przez niemiecki resort spraiemen sich Polit-Journalisten nun auch Doch jakikoliek im Wahlkampfendspurt id- 6 czerca Augsburgu odbędzie LARES: Diese Materialien się uroczyste rozdanie Nagród zum Kultu- Lesen dliości bereitgestellt. kieroany przez ministra Jegliche Heiko den Kuriositäten des EU-Wahlkampfs ist strengstens Wahlkampf. ralnych Ziomkosta Niemcó Sudeckich i Baarii z okazji obchodó 65. Dnia Niemcó Sudeckich. Tegoroczną Wielką Nagrodę Kulturalną Niemcó Sudeckich otrzyma dr Ortfried Kotzian, który 1969 roku obronił pracę 7033 Friedrich Noottny Foto: Thomas Kohler Friedrich Noottny, długoletni intendent rozgłośni WDR oraz moderator programu Bericht aus Bonn, obchodził Wiem, jak to jest, gdy ojna jest tuż, tuż. Wiem też, jaki był jej koniec. Jako 15-, 16-latek byłem Volkssturmie, yposażony pancerfaust. Wyższe renty dla ofiar reżimu NRD Maasa (SPD), ofiary prześlaań politycznych byłej NRD, począszy od 1 stycznia 2015, będą otrzymyać ięcej pieniędzy. Jak nosi gazeta Leipziger Volkszeitung, ydatki na ten cel ulegną podyższeniu od 28,39 miliona euro. nokrotnie ystaa specjalna Pałacoe historie. Szlachta na Śląsku przygotoana przez Muzeum Ziemi Górnośląskiej Ratingen jest prezentoana Muzeum Rolnicta na Zamku Blankenhain saksońskiej miejscoości Crimmit Konlenzen / Konlencje tórcą Instytutu Bukoina Augsburgu, którym kieroał od 1989 roku chili objęcia 2002 roku posady Domu Niemieckiego Wschodu. Głóne obszary jego działalności naukoej tyczą zagadnień ziązanych z mniej- Zum Tode szościami naroymi i etnicznymi e schau. Ekspozycję, która potra 5 schodniej Europie, szczególności października, można oglądać codziennie jakikoliek seiner Mutter Jadiga polityki ośiatoej. godz q LARES: Diese Materialien zum Lesen bereitgestellt. Jegliche sprechen ist strengstens ir dem Vorsitzenden Norbert Rasch Zum Tod und seiner ganzen Familie, seiner Mutter jakikoliek den Verandten LARES: Diese Materialien zum Lesen übermitteln bereitgestellt. ir Jegliche und Freunden Norbert Rasch unser aufrichtiges Beileid aus. unser aufrichtiges Ryszard Galla, Sejmabgeordneter Mitgefühl und der Vorstand soie die Mitarbeiter und unsere der jakikoliek Sozial-Kulturellen Gesellschaft der Deutschen LARES: Diese Materialien zum Lesen bereitgestellt. Anteilnahme. im Oppelner Schlesien Jegliche Niemcy: elektrykó, ślusarzy, malarzy, ociepleniocó, instalatoró, brygadzistó, Die Redaktion des Wochenblattes soie alle Courage schützt vor Blamage, lautet ein altes Sprichort, das im Endspurt des Europaahlkampfs für einige polnische Politiker offensicht- ysuanym przez Partię jest yznaczenie odsetka leniuchó spraują- lich zum jakikoliek Programm urde. cych kieronicze funkcje gospodarce eine Reihe von Parteifunktionären von der Weichsel an die ist Zen- strengstens LARES: Diese Materialien europejskiej. zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Dass ne also von Warschau nach Brüssel echseln möchte und daher bei der Europaahl antritt, ist bekannt. Hingegen spekulierten polnische Medien noch vor der heißen Wahlkampfphase über die Motive manch eines Kandidaten, ins 16 maja soje 85. urodziny. Dorastał EU-Parlament jakikoliek einziehen zu ollen: Oft Zabrzu. W yiadzie dla Niemieckiej seien eniger eine Liebe zur Demokratie LARES: Diese Materialien zum Lesen Agencji bereitgestellt. Prasoej Noottny Jegliche yznał: als vielmehr die Aussicht auf eine ist üppi- ge Abgeordnetendiät samt Spesen und Reisekosten ausschlaggebend. Berichtet urde auch breit über viele Stars, Sternchen und gar Sportler im Ruhestand, die sich dieses Jahr zur Wahl um einen Sitz im EU-Parlament bemühen. und da müsste das eingangs zitierte Sprichort ergänzt erden: Courage schützt vor Blamage nicht! Denn gleich mehrere Kandidaten versuchen bei den Wählern durch besonders ausgefallene Werbesports zu punkten. Ob geollt ativ-itzige Wahlerbefilme um es beschönigt zu formulieren für die potenziellen Wähler bereit. Da ist eta der Sejmabgeordnete Armand Ryfiński, der seinen antiklerikalen Auftritt mit dem Kreuzzeichen und der Aufzählung seiner Lieblings-Hard-Rock-Bands beginnt. Zum Abschluss rufen er und sein Hund zum Urnengang auf: Der Vierbeiner ist im Bild und trägt Teufelshörner. Vor Peinlichkeiten machen aber auch Kandidaten der Regierungspartei PO nicht halt. In einem Spot des PO-Kandidaten Jarek Wałęsa tritt ein Alt-Rockstar auf spielt mit dem berühmten Namen des Kandidaten und Alt-Präsidenten- Sohns: Der berühmteste Name in der Welt ist Wałęsa. Jarek Wałęsa. Doch auch der konservative Oppositionspartei PiS mangelt es nicht an Kreativität in ihren Wahlspots. Koleżanko i kolego, głosujmy na Karskiego (Freund und Freundin, ir stimmen für Karski) singt eine modulierte Stimme zu Disco- Polo-Rhythmen und zeigt TV-Bilder des ehemaligen Sejm-Abgeordneten im Diese und andere Spots nicht nur einmalig im TV gelaufen, sondern seit einigen Tagen Dauerbrenner in den Sozialen Netzerken und auf Video- Portalen im Internet. Mediale Präsenz haben die kreativen, beinah peinlichen, Spots damit sicher. Doch entscheidend ist das, as in der Wahlurne landet. Markus Noak WOCHENBLATT.pl In tiefster Trauer fühlen ir Mitarbeiter der mit jakikoliek Norbert Rasch und der Familie dźigoych Produktionsgesellschaft LARES: Tel: Diese Materialien zum Lesen bereitgestellt. Pro Futura Jegliche der Verstorbenen ist strengstens Jadiga Rasch und sprechen den Angehörigen unser herzliches Beileid aus. Der Rat und die Vorstandsmitglieder der Stiftung für Enticklung Schlesiens und Förderung lokaler Initiativen Möge sie in Frieden ruhen. Z okazji jubileuszu 40-lecia, oprócz ielu promocji na nasze usługi, Die Erinnerung ist das einzige Paradies, aus dem ir nicht vertrieben erden können. proponujemy LARES: Państu Niniejszy udział konkursie z licznymi nagrodami pt.: jakikoliek LARES: Najlepsze Diese hasło Materialien reklamoe Spec. ZOZ zum >Tańczak Lesen bereitgestellt. i S-ka< Sp.J. Jegliche Zum Tod ist seiner strengstens Mutter Nagroda głóna to: Weekend e je hotelu SPA sprechen ir Norbert Rasch szczegóły i regulamin konkursu na stronie.stomatologia-implantologia.com/konkurs-jubileuszoy unser tiefes Mitgefühl und herzliches Beileid aus. Der VdG-Vorstand und die Mitarbeiter jakikoliek der Geschäftsstelle

4 Niniejszy jakikoliek 4 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien Aus zum den Lesen Regionen bereitgestellt. Z regionó Jegliche Morąg: Niemcy zainestują miliony rezydencję dla senioró NOTIZEN Notatki QQKulturmittlertreffen LARES: in Posen: Niniejszy jakikoliek Am 14. Mai haben sich Einrichtungen, die sich mit der Förderung der deutschen Kultur und Sprache in Polen beschäftigen, im Collegium Novum der Adam- Mickieicz-Universität in Posen getroffen. Dazu gehörten unter anderem der Deutsche Akademische Austauschdienst, der Deutschlehrer-Verband Posen, das Edith-Stein-Haus Breslau, das Gerhart- Hauptmann-Haus in Agnetenrf, das Institut für Auslandsbeziehungen) und die Zentralstelle für das Auslandsschulesen. Auch die deutsche Bibliothek der Universität Posen stellte ihre Arbeit vor. Diese Treffen finden eta alle drei Monate an unterschiedlichen Orten des Amtsbe- intensyną opiekę. Gusta Marek jakikoliek Brzezin, icemarszałek ojeództa LARES: Diese Materialien armińsko-mazurskiego, cieszy zum się, że Lesen bereitgestellt. Jegliche zirks des Generalkonsulats Breslau statt. Für Generalkonsul Dr. Gottfried Zeitz ar dies das letzte Treffen dieser Art bevor er in den Ruhestand geht. Jp Q Q Kopciuszek Kętrzynie: Na początku maja mniejszość niemiecka z Kętrzyna zaprezentoała się podczas Osterode am Harz, partnerskiego miasta Frank Spoden i Friedrich Wilhelm Oehns oraz burmistrz Morąga Tadeusz Sobierajski jakikoliek i icemarszałek Gusta Marek Ostródy. Drugi z inestoró, którym Brzezin. Foto: Ue Hahnkamp LARES: Diese Materialien jest przedsiębiorca Friedrich zum Wilhelm Lesen bereitgestellt. Jegliche obchodó Dnia Spółdzielczości i Gospodarki Społecznej. Najmłodsi członkoie MN przedstaili sztukę teatralną pt. Oehns, zetknął się z regionem za spraą złamania ręki czasie urlopu Idzbarku (k. Ostródy), kiedy to zapragnął esprzeć szpital Ostródzie podzięce za udzieloną mu opiekę lekarską. Soje plany przedstaili niedano na spotka- niu Morągu. szłość: jakikoliek Projekt pisuje się strategię i kierunki studió. Zajmująca obszar ponad 38 hektaró bezrobocie. rozoju ojeództa i mam nadzieję, rezydencja dla senioró ma postać że pociągnie za sobą kolejne inestycje. Kopciuszek. Począszy od marca, grupa 13 dzieci przygotouje się ramach projektu Pozól opoiedzieć sobie bajkę. Da razy tygodniu spotykały się na próbach z kierującą zespołem Sylią Przespoleską. Kolejne przedstaienia zespołu odbędą się 31 maja podczas obchodó Dnia Dziecka Reszlu, 7 czerca amfiteatrze Kętrzynie, 8 czerca LARES: Diese Materialien Allenstein: Buntes Programm zum Lesen beim bereitgestellt. Zł@p Europę Jegliche sieci Orlau: Ehrenfriedhof erinnert ist strengstens an gefallene Soldaten Choszczeie z okazji Dnia Dziecka oraz 21 czerca na Festynie Letnim Olsztynie. Sylia Przespoleska/VdG QQMały ruch graniczny szybciej: Jak nosi Gazeta Olsztyńska, od 12 maja na przejściach granicznych Gronoie i Gołdapi funkcjonują specjalne pasy ruchu służące odpray celnej uczestnikó tz. małego ruchu granicznego, które po stronie polskiej oznaczone są skrótami MRG/мпп. Ich proadzenie ma dukrotnie przyspieszyć odpray na granicy między ojeództem armińsko-mazurskim a rosyjskim obodem kaliningradzkim. W tym roku na polsko- -rosyjskich przejściach granicznych odno- Der Ehrenfriedhof Orlau ist noch gut erhalten. toano tychczas ponad 1,1 miliona przekroczeń granicy przez obyateli Rosji, z których ponad połoa była uczestnikami małego ruchu granicznego. jp QQNeue Ausstellung in Stettin: Die Ausstellung Diplomaten von den Künstlern Dimitri Karakostas und Sonia D Argenzio ist noch bis zum 28. Juni in der Trafostacja Sztuki, ul. Śiętego Ducha 4, in Stettin zu sehen. Die jungen Künstler beschäftigen sich mit kontroversen Themen aus dem Leben heutiger Jugendlicher, die mit der alternativen Kultur verbunden. Das berichtet das Internetportal nachstettin.com.. Ehrenfriedhof jakikoliek in Orlau (Orłoa) Kinder und Jugendliche aus Allenstein und Königsberg lösen gemeinsam Aufgaben. Foto: Ue Hahnkamp ist noch gut erhalten. Die typische LARES: Diese Materialien zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Architektur mit der Einfriedungsmauer szczecinie.pl Mitglieder der Latarny Polski Cyfroej sprachen über ihr Projekt, im Alltag Menschen über 50 in die virtuelle Welt einzuführen. Am Stand der Initiative Faktoria aus Praust (Pruszcz Gdański) konnte al- jp Z tes Handerk beundert und Bogenschießen haben rt ihre letzte Ruhe gefunden. ehn Jahre nach dem Beitritt Polens ausprobiert erden. Große Ohne die jakikoliek Schlacht bei Orlau äre der zur Europäischen Union, zur Feier Anziehungskraft hatten die Autos der Sieg der deutschen Armee bei Tannen- Werbung / Reklama zmarłych z zagranicy Załatianie formalności Opieka nad grobami Machnik N. Ozimek, Schodnia Noa,.machnik.ozimek.pl Tel./fax: (077) Foto: MN Kętrzyn procentoe bezrobocie. Morąga, ma ożyić ten gospodarczo LARES: Diese Materialien słaby rejon ojeództa zum armiń- Lesen bereitgestellt. Jegliche sko-mazurskiego. Pomysł jest prosty: eźmy skraek przyrody, na którym ludziom starszym będzie się brze żyło, i zaoferujmy im tam infrastrukturę oraz ybór miejsca inestycji padł na stosunkoo słabo rozinięty ekonomicznie rejon między Morągiem a Ostródą. Zapene decyzja ta ma ziązek także z tym, że jeden ze spólnikó niemieckiej spółki, Frank Spoden, pochodzi z miejscoości Bartężek, u brzegó jeziora o tej samej nazie. Oprócz 21 apartamentocó planuje się storzyć tam krajobraz parkoy z alejkami, staami i fontannami. Obok budynku des Europatags und mit Blick auf die Wahlen zum Europaparlament urde den Allensteinern ein vielseitiges Programm geboten. Sie konnten bei einer Rallye über verschiedene Stationen Stempel sammeln und Preise geinnen. Usługi Pogrzeboe Zum anderen gab es eine ganze Menge Polnische Kinder und Schüler einer rt im Sommer 1914 den von Süden Verluste zu beklagen. Sproadzanie über die teilnehmenden Organisationen Klasse aus dem Königsberger Gebiet, die anrückenden jakikoliek russischen Truppen - mehr zu erfahren. Das aren neben der Woi- gerade in Allenstein auf Besuch aren, als Mann - ersten Widerstand. odschaftsbibliothek auch das Kulturzentrum der Stadt, der Verein Latarny Polski Cyfroej, die Ermländisch-Masurische Landirtschaftskammer und die EU-Informationsstelle europe direct. Im Foyer der Bibliothek erklärten unter anderem Vertreter der Nationalbank administracyjnego z działem medycznym będzie znajała się kaplica oraz ląisko dla helikopteró. Feuerehr soie Rettungs- und Zollfahrzeuge soie die Vorführungen der Spürhunde des Zollamts. Die Vertreter von europe direct informierten in eher traditioneller Form über ihre Tätigkeit und die Rechte von EU-Bürgern. spielten gemeinsam verschiedene Spiele und zeigten den Großen, ie einfach Verständigung funktionieren kann. In ihren Sprachen und mit Händen und Füßen kommunizierten sie miteinander. Die Chancen stehen gut, dass sie sich dank des Kleinen Grenzverkehrs und Zakładamy, że inestycje zamkną się kotą około 400 milionó złotych sumuje Friedrich Wilhelm Oehns i daje, że bua rozpocznie się jeszcze jesienią tego roku. Wicemarszałek Gusta Marek Brzezin patrzy już przy- Oprócz spodzieanych płyó z podatku od działalności gospodarczej z tytułu proadzenia rezydencji oraz penego zrostu atrakcyjności gminy burmistrz Morąga, Tadeusz Sobierajski, aus Findlingssteinen und dem Denkmal urde nicht zerstört. Die Gräber mit Kantensteinen eingefasst und die Namen der Toten auf sogenannten Kissensteinen verzeichnet russische Soldaten und 329 deutsche Soldaten berg kaum möglich geesen. Ausgetragen urde sie an einem besonderen Ort an der Quelle der Alle, Königin der masurischen Flüsse. Die von General von Scholtz befehligten deutschen Regimenter - rund Mann - leisteten Ihre Feuertaufe empfingen rt auch fast alle Allensteiner Regimenter soie die aus Bischofsburg, Sensburg, Lyck, Lötzen und Osterode am Dreenzsee. Für die Historiker gilt die Schlacht als Präludium für die Schlacht von Tannenberg Mai 2014 Klejnot motorem gospodarki Brzmi to jak obietnica Klejnot Mazur. Rezydencja dla senioró, którą dóch niemieckich inestoró planuje zbuać okolicach Alles dreht sich um Europa Bei der Veranstaltung Zł@p Europę sieci am 9. Mai auf dem Allensteiner Marktplatz und in der Woiodschaftsbibliothek drehte sich alles um die Europäische Union. Pokładają duże nadzieje mającej postać rezydencji dla senioró pn. Klejnot Mazur niemieccy inestorzy Była moa o 250 miejscach, a to brze nam zrobi regionie, którym panuje ponad 20-procentoe ma na zględzie głónie noe miejsca pracy, które postaną: Była moa o 250 miejscach, a to brze nam zrobi regionie, którym panuje ponad Inestor Frank Spoden daje, iż być może potrzebnych będzie jeszcze ięcej praconikó, gdy tylko zakład zacznie brze funkcjonoać. Ponieaż jednak zaróno seniorzy i ich goście, jak i członkoie personelu będą musieli czymś żyć, można spodzieać się dalszych pozytynych efektó dla lokalnej gospodarki. W strukturze zakładu mają być też uzględnione potrzeby pomocniczego personelu medycznego, tym głónie kobiet yjaśnia Friedrich Wilhelm Oehns: W budynku administracyjnym przeidzieliśmy urządzenie ochronki, której razie potrzeby będą one mogły oddać soje dzieci. Można też będzie iele zdziałać, rozplanoując przemyślany godziny pracy. Ponadto, jak daje Frank Spoden, będzie możliość dalszego kształcenia się: Potrzeba nam będzie ykalifikoanych praconikó z łaściym podejściem senioró. Dlatego zamierzamy utorzyć ośrodek szkolenioy, którym e spółpracy z odpoiednimi szkołami pielęgniarskimi i yższymi będziemy organizoać kursy Spoden podkreśla, że ażne jest to, aby osoby, które otrzymają oferoane ykształcenie, mogły pozostać regionie: Nie chcemy ich eksportoać Niemiec po zakończonej edukacji, lecz dać im szansę tutaj. Ue Hahnkamp Gestorben an der Alle-Quelle Foto: Archiv Alfred Czesla Die Schlacht von Tannenberg jährt sich zum hundertsten Mal. Gefechte fanden in diesem Zusammenhang auch auf den Feldern um Frankenau, Alle und Orlau statt. In Orlau erinnert heute noch der Ehrenfriedhof an 1430 Kriegsopfer des Kampfes am 23. August Der die neuen Sicherungen der polnischen der regelmäßigen Kontakte ebenso nahe Die Schlacht jakikoliek an der Quelle der Alle Banknoten, ein paar Schritte eiter kommen ie Deutsche und Polen. begann am 23. August 1914, einem ander kämpfen. LARES: Diese Materialien urde Blutzucker gemessen zum und die Lesen bereitgestellt. Ue Hahnkamp Jegliche Sonntag. Am frühen Morgen ist stan- den die Russen uneit der deutschen Verteidigungslinien. Eta um 14 Uhr gingen erste Artilleriegeschosse auf die deutschen Stellungen nieder. Das Heer des Zaren richtete seinen Hauptvorstoß dabei südlich von Frankenau. Den Abschnitt verteidigten gemeinsam das 18. Landehr-Regiment und das 150. Infanterieregiment aus Allenstein. Die Russen verstärkten bei Dämmerung ihren Angriff, aber die deutschen Truppen arfen den Gegner immer ieder zurück. Der erbitterte Kampf im Flusstal zog sich in die Länge. Der Gegner ich nur sehr langsam. Erst die Artillerie von General Scholtz konnte diese Pattsituation beenden. Kurz vor Mitternacht hörten die Schüsse auf. Beide Seiten hatte hohe Heute gibt in Ermland und Masuren rund zeitausend Grabstätten aus dem Ersten Weltkrieg. Aus den Grabschildern geht hervor, dass rt auch Menschen polnischer, französischer oder englischer Nationalität begraben urden. Ganz besonders ar die Situation der Polen: Da diese damals keinen eigenen Staat hatten, mussten sie in den Armeen der Teilungsmächte gegenein- Alfred Czesla

5 Niniejszy jakikoliek LARES: Diese Materialien zum Europaahl Lesen bereitgestellt. Wybory Jegliche PArlamentu Europejskiego Euroybory: Tylko Tój Ruch i Platforma zainteresoane mniejszościami Hamburg: Was bieten CDU und CSU der Minderheit? Nr. 21/1155 Wochenblatt.pl 5 Specgrupa dla mniejszości? Jedynie Tój Ruch i Platforma Obyatelska ydają się zainteresoane mniejszościami naroymi Europie to pokazały odpoiedzi, które Ziązek Niemieckich Stoarzyszeń dem Postulat, dass die Deutschen in den betreffenden Gebieten eine ichtige Brückenfunktion ahrnehmen, dass es eine besondere Aufgabe sei, die deutsche Sprache lebendig zu erhalten. Deshalb ollen ir insbesondere deutsche Sprach an ge bo te und Bildungseinrich- hat die jakikoliek Preußische Allgemeine tungen vor Ort verbessern. beschäftigt. otrzymał od polskich kandydató betreffende jakikoliek Klientel enden und hier eine relativ treue Wählerschicht haben. LARES: Diese Materialien zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Das Blatt beklagt unter dem ist Titel europarlamentu. Ziązek napisał kandydató ramach ogólnoeuropejskiej inicjatyy. 90 członkó organizacji dachoej europejskich mniejszości FUEN ysłało pisma z pytaniami szystkich kandydató soich krajach. Odpoiedzi miały być opublikoane na stronach internetoych poszczególnych organizacji mniejszości. Celem było zapenienie członkom mniejszości obrazu na temat tego, jakie jest nastaienie kandydató tematyki mniejszości naroych. Głosy około 100 milionó członkó mniejszości naroych i etnicznych Europie ma stać tylko ten kandy- specjalistkę noych medió oraz ds. spotykają się niej posłoie-eksperci gefördert jakikoliek erden und fragt CDU und ochrony danych osoboych, przyszła żyo zainteresoani tematyką mniejszości bereitgestellt. uaża Noacka. Ważnym Jegliche Schaffung von deutschsprachigen ist oder strengstens CSU, ob diese bereit seien, sich für die LARES: Diese Materialien osobiście siedziby Ziązku, zum aby Lesen dat, który jest też gotoy zająć się ich spraami. Pięć dni przed euroyborami ygląda na to, że tylko Europa Plus/Tój Ruch i Platforma Obyatelska są zainteresoane przyjazną dla mniejszości polityką europejską. Z praie 1200 polskich kandydató VdG otrzymał zaledie 2 odpoiedzi. fundusz na działalność mniejszości przededniu jej burzliego rozoju. sondere jakikoliek deutsche Sprachangebote und naroych na poziomie europejskim. Internet jest bardzo demokratycznym i Bildungseinrichtungen vor Ort verbessern. Die CSU betonte ebenfalls nach Pozoliłoby to zmocnić siłę oddziałyania pluralistycznym medium, ięc z zasady LARES: Diese Materialien mniejszości naroych, zum a tym Lesen sprzyja bereitgestellt. mniejszościom. Jegliche Preferencje yborcze Jednej z nich udzieliła obecna europosłanka Danuta Jazłoiecka. O tym, co sądzi na temat polityki obec mniejszości, mói yiadzie z Krzysztofem Śiercem (czytaj na stronie 12). Niespodzieanie jednak odpoiedzi udzieliła też partia Europa Plus/Tój Ruch. Agata Noacka jest numerem 6 okręgu lnośląsko-opolskim na samym lepiej zagarantoać należne im praa mói Noacka. Ponadto zapoiada storzenie specjalnej grupy, która miałaby zająć się mniejszościami: Jako posłanka PE utorzę intergrupę (grupę roboczą) ds. mniejszości. Pełną treść odpoiedzi można przeczytać na.vdg.pl. Taka grupa może mieć duży, nieformalny pły na pracę PE dlatego, że Łukasz Biły Martina jakikoliek Schulza, który yprzedza Jeana-Claude a Junckera (22%). liście partii Janusza Palikota. Młoda Noacka, która opisuje siebie jako Werbung / Reklama Większość przyszłych europosłó najyraźniej spraami mniejszości nie za bardzo się interesuje. zareklamoać siebie śród członkó mniejszości niemieckiej. Kandydatka chce esprzeć stoarzyszenia mniejszości naroych konkretnymi inicjatyami: Uażam, że Komisja Europejska poinna storzyć specjalny tematem dla mniejszości Europie jest także stęp medió ich języku. Tutaj Noacka staia na noe media: Wydaje mi się, że najprostszym roziązaniem tego problemu jest teleizja internetoa. Jesteśmy łaśnie Mimo tych pozytynych odpoiedzi znikoma ich liczba ciąż pokazuje, jak nieielkie zainteresoanie politycy ykazują rolą mniejszości naroych europejskiej polityce. Foto:.uniaeuropejska.blox.pl Überproportional arm Die Frage, ob die Deutschen in ihren Heimatgebieten in Polen soie die Vertriebenen in Deutschland sich von den beiden Unionsparteien CDU und CSU vertreten fühlen können, Die von der Landsmannschaft Ostpreußen herausgegebene Zeitung mit ihrer Beilage Das Ostpreußenblatt stellte im Mai nur an beide Unionsparteien Fragen, da sich diese traditionell mit ihren Wahlprogrammen an das Zehn Wahlprüfsteine zur EU-Wahl, dass die deutschen Volksgruppen in den heute polnischen und litauischen Teilen Ostpreußens trotz eines europäischen Standards der Minderheitengesetzgebung, nur unzureichend zeisprachigen Schulen mit Deutsch als Unterrichtssprache für Deutsche einzusetzen? Die CDU betonte dazu unter anderem: Von zentraler Bedeutung ist, die deutsche Sprache lebendig zu halten. Deshalb ollen ir insbe- Zudem baut die Preußische Allgemeine unter anderem politischen Handlungsdruck bei der Gleichbehandlung deutscher Zangsarbeiter mit anderen Opfergruppen auf. Etas verlegen attestiert sich die CDU hierzu unter anderem: Die CDU denkt auch eiterhin an die deutschen Opfer der Zangsarbeit, räumt aber ein: Mit Blick auf Forderungen eiterer Gruppen steht eine abschließende Regelung hierzu aus. Die CSU stellt für beide Unionsparteien fest: In einem Antrag zur Entschädigung deutscher Zangsarbeiter hat die CDU/ CSU-Bundestagsfraktion im Jahr 2003 bereits gefordert, eine Entschädigung zu schaffen. Völlig ortgleich äußern sich die Schesterparteien zur Feststellung der in Hamburg erscheinenden Zeitung: Angehörige der Deutschen Volksgruppe in Ostpreußen überproportional von Arbeitslosigkeit und Armut betroffen. Hierzu heißt es: Wir setzen uns eiter dafür ein, dass denjenigen, die in ihrer jetzigen Heimat bleiben ollen, eine Perspektive zum Bleiben geboten ird. Die CSU ill dieser Frage 2015 eine Reise nach Ostpreußen idmen. Till Scholtz-Knobloch Na da tygodnie przed yborami europarlamentu sondaż Deutschlandtrend publikoany przez teleizję ARD prognozuje następujące yniki procentoe niemieckich partii: CDU/CSU 37%, SPD 27%, Leica 9%, Zieloni 9%, AfD 7%, FDP 3%. W roli przeodniczącego Komisji Europejskiej 38% respondentó preferuje Niemca Wygraj nocleg 7971 hotelu Dęboe Wzgórze Szczegóły na str. 16

6 Niniejszy jakikoliek 6 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Proskau: Präsident Komoroski zum Kulturfestival eingeladen Verständnis für Bedarf Ungefähr eine Stunde nahm sich für die Enticklung Schlesiens, Dominika Maczurek für den Jugendverband Präsident Bronisła Komoroski BJDM soie die Vorsitzende und die am 14. Mai Zeit für ein Treffen mit Vertretern der deutschen Minderheit aus der Woiodschaft Oppeln. Die Zusammenkunft am Sitz des Deutschen Freundschaftskreises in Proskau ar das erste Treffen des Präsidenten ausschließlich mit Vertretern der deutschen Minderheit. Im September vergangenen Jahres hatte Komoroski Sekretärin des DFK Proskau. Auch der Staatssekretär im Veraltungsministerium Stanisła Huskoski, Marschall jakikoliek LARES: Diese Materialien Andrzej Buła und Woiode zum Ryszard Lesen bereitgestellt. Jegliche Reise nach Litauen zu berichten usste. jakikoliek Vor allem aber betonte sie: Der Besuch LARES: Diese Materialien des Staatspräsidenten ar ie ein zum kleiner Lesen bereitgestellt. Jegliche der Minderheit im oberschlesischen Groß Stein ein alleiniges Treffen versprochen, da ein rtiges Gespräch unter erheblichem Zeitdruck stattfand und vor allem im Rahmen einer Reise in die Region immer eiter in den Hintergrund anderer Termine gerückt ar. Der Oppelner SKGD-Vorsitzende Norbert Rasch stellte die Delegation der deutschen Volksgruppe vor, darunter den Abgeordneten Ryszard Galla, Vizemarschall Roman Kolek, den VdG- Vorsitzenden Bernard Gaida, Rafał Bartek vom Haus der Deutsch-Polnischen Zusammenarbeit, die Landräte Józef Saczyna (Groß Strehlitz) und Henryk Laka (Oppeln), den stellvertretenden Landrat Józef Gisman (Kandrzin-Cosel), Róża Malik als gastgebende Bürgermeisterin in Proskau, ihren Leschnitzer Amtskollegen Łukasz Jastrzembski, Norbert Honka, den Vorsitzenden des DFK Oppeln-Malina, den SKGD-Geschäftsführer Ryszard Donitza, Arnold Czech als Geschäftsführer der Stiftung Silesiaca (49): LARES: Carl Jentsch Niniejszy jakikoliek Od teologa ziętego publicysty Jeżeli chodzi o to, który z niemieckich publicystó działających okresie Ciekaostką jest to, jaki Carl Jentsch stał się publicystą tudzież poprzedzającym ybuch I ojny śiatoej cieszył się najiększym poodzeniem, to był nim rónież Ślązak, a mianoicie Carl Jentsch, który urodził się 1833 roku Kamiennej Górze. Na przełomie stuleci artykuły Carla Gazeta Vossische głónie redakcji starokatolickiego Jentscha ( ) można było Zeitung, ydaana organu Deutscher Merkur Monachium. Do 1888 roku był redaktorem znaleźć na łamach niemal szystkich ażnych gazet, jakie ukazyały się 1934 roku, była Liberale Neißer Zeitung obierając niemieckim obszarze językoym, m.in. biorąc pod uagę odtąd niepeną drogę niezależnego na łamach Vossische Zeitung, Neue pisarza, przede szystkim redakcji pisarzem. Ze zględu na pogarszający się słuch jakikoliek udało mu się uzyskać dyspensę, dzięki czemu mógł coraz bardziej skupiać się na pracy redaktora, z początku ist strengstens LARES: Diese Materialien zum Lesen bereitgestellt. Jegliche gazety Grenzbote jakikoliek Lipsku, ale także poprzedniczki redakcjach niemal szystkich najiększych gazet i czasopism reprezentujących ist strengstens LARES: Diese Materialien zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Rundschau, Grenzbote czy też Szajcarii na łamach Scheizerische Blätter für Wirtschafts- und Sozialpolitik. Jednocześnie Carl Jentsch był publicystą pradziie szechstronnym, potrafiącym umiejętnie podejmoać najróżniejsze tematy z najróżniejszych dziedzin: społeczne, religijne, polityczno-partyjne, gospodarcze czy naroościoe. nurt konseratyny i liberalny, dla których Carl Jentsch napisał niezliczone recenzje książek oraz rozpray, które często stanoiły stęp jego publikacji książkoych. Jego pierszymi ażnymi dziełami literackimi były: Weder Kom- Śląsku. W 1870 roku został zaieszony Carl Jentsch munismus jakikoliek noch Kapitalismus (1893) czynnościach za publiczne odrzucenie oraz Neue Ziele, neue Wege (1894), LARES: Diese Materialien papieskiego Syllabus Errorum zum i gmatu Lesen Offenbach bereitgestellt. i Konstancji. W 1879 Jegliche roku których rzeczoy zajął ist strengstens się Carl Jentsch ychoał się ubogiej rodzinie. W ieku 13 lat przeszedł na katolicyzm. Uczęszczał gimnazjum Kłodzku, a następnie studioał e Wrocłaiu teologię katolicką. W 1856 roku, rónież e Wrocłaiu, został yśięcony na kapłana, po czym spraoał Karolin łůnaczi Tera na ostatnio minuta to idzie e ciepły krajy all inclusive na tydziyń już za jaki 1000 pojechać, ale to oczyiście cza mieć frei. Bo tak lekko to nie je - Jedna ojna za drugům. Naja W sumie okołzało sie na kůńcu, że to yno ta pogoda tyż nie kůńca je tera takoł cze ani nie jakikoliek pojejździyło. W dzisiejszych stać e takym czasie olny. No i iycie, niezanany, daleky, a na miejscu se jesz- ćiczynia, ale dzisiejszych czasach fajnoł. Ale np. e siyrpniu e Egipcie czasach je tela rozmajtych promocji, Rozmajcie to byoł na śiecie. Jednym se żyje lepi, drugim gorzi, tak było, je i baje. Ale iycie jak se tak spokojnie to już o jedno za moc. Czoiek je taki ystraszůni, że niekedy strach na droga ylyjźć. A co piyro kaj dali pojechać. Po leku już zajś se zaczynajům pierszy urlopy. Kaj pojechać? Co spakoać? Ale jak by to padać, nołprzód cza zaliczyć rok abo i całi gang studió. Wspůmi- nałach już o tym i chyba już nie bandam, spokój od szystkych i przede szystkym můmy urlop. jakikoliek Ale niy ma co narzykać, bo to zasze mi se tyn tymat nasunie. szystkygo. nojażniejszy je to, coby spyndzić tyn zacznůnć? na uni siedzi, a narołz koleżanka przilatuje i gołł, że na drůdze idziała Wilczyński ohnten dem Treffen bei. Komoroski unterstrich, dass seine Wurzeln in Litauen lägen und ihm allein schon deshalb Angelegenheiten der Minderheit besonders nahe stehen. Dies griff auch Róża Malik auf, die von einer Feiertag für ein kleines Städtchen ie Proskau. Das ar vielleicht das einzige und letzte Mal, dass ir das hier im Ort erleben dürfen. Komoroski betonte, dass die deutsche Volksgruppe heutzutage seines Erachtens Nutznießer eines Beziehungen: Die Deutschen in Polen betreiben ihre Tätigkeit so, dass das ganze Land Nutzten davon hat, ein Beispiel dafür die Vertreter der Deutschen Minderheit in der Selbstveraltung. Allerdings beklagte Komoroski mit Blick auf aktuelle Enticklungen: Ich fühle heute über jakikoliek Schüler Deutsch als immer mehr, dass nationalistische Tendenzen ganz Europa angeheizt er- von ihnen lernen Deutsch jech nur in Minderheitensprache lernen. 95 Prozent den. Solche Tendenzen gefährlich und man sollte sich dagegen ehren. Ryszard Galla hob die Bedeutung der Stiftung für die Enticklung Schlesiens jej bezpośrednie najstarszą gazetą Berlina. funkcję ikariusza kilku miejscach na o nieomylności papieża. Jentsch przeszedł óczas na starokatolicyzm, a 1875 roku został ekskomunikoany. W charakterze proboszcza starokatolickiego pracoał najpier Nysie, a później chopa z karabinym, no to cojś chyba je nie tak. Nie iadůmo co, ale czoiek je taki rozdygotani, że nie umie se ani skupić. Co to e tym śiecie se tera dzieje. Der Besuch ar ie ein kleiner Feiertag für ein kleines Städtchen ie Proskau. und der deutschen Minderheit für die Wirtschaft der Woiodschaft Oppeln hervor. Ein ichtiger Punkt der Zusammenkunft ar auch das Schulesen für pononie objął posadę duszpasterza Nysie, gdzie żył bardzo samotnie, utrzymując z otoczeniem kontakt listony. Carl Jentsch zmarł 1917 roku sanatorium z Głuchołazach. to zajś je tak gorko, że nie ert tam ani jechać, bo se czoiek zaparzi, jak temperatury siyngajům tam naet 50 stopni. Tygo to se nie ł ytrzimać, besto tyż potym cyny tam sům taky fajny, nie yno bez rozmajty zamiyszki, bo to oczyiście tyż. Polecieć kajś to, iycie, zasze fajnie, Ilustracja zaczerpnięta z publikacji Arno Lubosa Dzieje literatury Śląska. guten Klimas in den deutsch-polnischen Große Ehre für ein kleines Städtchen: Der Präsident ist da! jakikoliek Foto: VdG Beziehungen sei. Die Minderheit selbst LARES: Diese Materialien sei dabei ein ichtiger Faktor zum in diesen Lesen bereitgestellt. Bürgermeisterin Malik: Jegliche die Deutschen im Lande. Bernard ist Gai- da erinnerte daran, dass die Deutschen viele Jahre in der Volksrepublik Polen diskriminiert urden: Noch vor 25 Jahren gab es hier keine Schule, in der man Deutsch lernen konnte. Die Revolution von 1989 ar jech so nachhaltig, dass kestiami społecznymi, opoiadając się na rzecz ustanoienia formy ustrojoej państa porónyalnej ze spółcześnie funkcjonującą socjalną gospodarką rynkoą. Najpopularniejszym dziełem Carla Tak se richtig odpocznůnć i niczym se nie przejmoać, ale czy nie arto odiedzić tyż cojś e Polsce, co se jeszcze nie idziało? Nierołz odiydzoł se że kaj byjście nie chcieli, to idzie pojechać i to cale nie za ielky piniůndzy. Yno co z tygo, jak nie stanie se frei tedy, kedy se chce no tu już robi se problym, bo e Polsce ze pogodům to rozmajcie byoł, rołz je fajnie, a rołz zajś tak niefajnie, że szkoda nům, że tedy genau Mai 2014 Form von drei zusätzlichen Stunden pro Woche. Nach Diskriminierung zeier Generationen zuvor bieten diese drei Stunden jech keine Chance, die deutsche Sprache im täglichen Leben iederzubeleben. Der Vorsitzende dankte der Regierung dennoch für die bisherigen Bildungssubvention, betonte jech, dass man mit neuen Instrumentarien Lösungen suchen müsse, z.b. mittels einer Unterstützung von Verbandsschulen. Der Präsident bekundete, dass er den Bedarf der Deutschen im Schulesen verstehe. Auch hob er hervor, Befürorter umfassenderer Kompetenzen in der Selbstveraltung zu sein. Bernard Gaida nutzte noch die Möglichkeit, Komoroski zum Kulturfestival der Deutschen Minderheit 2015 einzuladen. Vizemarschall Kolek stellte das Projekt der Aktivierung von Senioren aus der Woiodschaft Oppeln vor. Rafał Bartek bat Komoroski um Unterstützung in Form eines Regierungsprogramms zur Förderung der Akzeptanz gegenüber den Minderheiten. Der SKGD-Vorsitzende Norbert Rasch, ie die Bürgermeisterin Malik ja selbst ein Kind Proskaus, unterstrich zusammenfassend den Wert der Minderheit für die gesamte Gesellschaft: Wir haben dem Präsidenten gesagt, dass ir nicht nur die, die die Hand ausstrecken und etas ollen, sondern dass ir auch etas zu geben haben. Beispiele fänden sich z.b. in der Arbeit mit Senioren oder besonders durch die Präsenz der zahlreichen klein- und mittelständischen Betriebe, die häufig von den Deutschen der Region geführt erden. Łukasz Biły, Rulf Urban, Till Scholtz-Knobloch Jentscha stała się Ekonomia polityczna (1895), którym już tedy przeidział rozrost systemu bankoego i niebezpieczeństo spekulacji ze strony bankó, które określił mianem szindlu giełego. W soich dziełach religijnych zachęcał tolerancji religijnej. W książce pt. Betrachtungen eines Laien über unsere Strafrechtspflege (1894) magał się też iększej miary tolerancji i humanitaryzmu sąnictie, natomiast publikacji Sexualethik, Sexualjustiz und Sexualpolizei (1899) nie szczędził krytyki obec panującego kodeksu obyczajoego zaróno społeczeństie, jak i sąnictie. W kestiach naroościoych można było zauażyć jego rozinięty zmysł humanitaryzmu, przy czym kontroersje budzi jego stosunek idei niemieckiej ekspansji na schód Europy, np. publikacji Die Zukunft des Deutschen Volkes (1905), gdzie przedstaia ątpliy pogląd, iż Niemcy jako zlny naród potrzebują datkoej przestrzeni życioej na schodzie. Soje spomnienia spisał książce Wandlungen (2 części, 1896 i 1905). Johannes Rasim urlop na odpoczynku i gronie rodzinnym, żeby zapůmnieć o szystkym, co nołs otaczał i einfach se yno yluzoać, taki Auszeit, jak to Niymcy gołdajům, to zasze se prził, idzie tak bateriy nałaać, że potym se moł zaroł iynci chynci dalszyj roboty. To tera nic, yno zastanaiejcie se już, kaj by to tym roku na urlop pojechać, żeby mieć o czym myjśleć na najbliższi czas. Bo iycie, tak przinajmnij zajś je jakyjś staraniy, taki mani stresujący niż na przikład to, z czygo, a przede szystkym co zajś se tera mům uczyć! Abo od czygo to tera tyj robocie mům q

7 Niniejszy jakikoliek LARES: Diese Materialien zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Nr. 21/1155 Wochenblatt.pl 7 Der Maulurf Garek buddelt sich quer durchs Land und berichtet von seinen Abenteuern Oppelner Nachrichten Q Heute spielt er in Breslau Detektiv Auch Du kannst ein Detektiv erden und Lasse und ne Buchhelden aufzuspüren. Stell Dich dem Kampf gegen scharze Charaktere, löse knifflige Rätsel und Wortspiele. Eines Nachts kam es im alten Antiquariat in Breslau zu einer Explosion. Die Feuerehrmänner Maja helfen, LARES: verschunde- Niniejszy nötigen jakikoliek Hineise, um Lasse und LARES: Diese Materialien zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Maja unter die Arme zu greifen. Q Z orkiestrą po Odrze: 24 maja odbędzie się trzecia edycja przedsięzięcia Z orkiestrą po Odrze. Piersza edycja, z Kędzierzyna-Koźla Opola, odbyła się 12 maja 2012 roku, druga edycja proadziła z Ołay Brzegu. Z orkiestrą po Odrze to mała filharmonia na odzie. W tym roku na pokładzie statku Silesia zasiądą muzycy z Orkiestry Politechniki Opolskiej i Orkiestry Dętej Zespołu Szkół Elektrycznych Opolu oraz el12 Opole Politechnic Band, którzy pod dyrekcją Przemysłaa Ślusarczyka zaprezentują Das Spiel quer durch die Stadt dauert drei Stunden. Anmelden kann man sich für das Breslauer Detektivspiel bis zum 28. Mai merkürdigereise auf der Kra- kauer Internetseite jakikoliek grymiejskie. Mit einem Breslauer Stadtplan und Detektivrequisiten krako.pl q LARES: Diese Materialien Das Breslauer Rathaus Foto: Till Scholtz-Knobloch zum Lesen können kleine bereitgestellt. Schnüffler knifflige Rätsel lösen. Jegliche program, na który złożą się utory z polskiej i zagranicznej muzyki rozrykoej. Organizatorami imprezy są: Politechnika Opolska oraz Przedsiębiorsto el12 sp. z o.o. Rejs tegorocznej III edycji imprezy rozpocznie się 24 maja o godz. 17:00. Statek Silesia rozpocznie sój rejs z nabrzeża Stoczni Damen Kędzierzynie-Koźlu. in den Gassen merkürdigen Gestalten begegnen, dunkle Schatten und Wölfe trieben rt ihr Unheil. Eine Dame mit spitzer Nase urde gesichtet, die die be- kannten Breslauer Zerge klaute. Eure Schnüfflernasen einsetzen. merkürdigereise jakikoliek dzinym sposobem LARES: Diese Materialien Der Buchhändler bat Lasse zum und Lesen Wenn bereitgestellt. Ihr zischen sechs Jegliche und sichten strzegać Maja um Hilfe, ch die beiden 13 Jahre alt seid, dann macht Konzept: Klaudia Kandzia Q fanden jech vor Ort kein Feuer vor, sondern einen unordentlichen Haufen Bücher. Einige Zeit später musste der Buchhändler feststellen, dass mit diesen Büchern irgend etas nicht stimmte. Die Wörter und Geschichten aren total durcheinander, ganze Seiten aren leer. Zudem konnte man nachts in diesen Tagen Trasa poiedzie po Kanale Gliickim. Impreza zakończy się o godz. 19:00. Q Oder künstlerisch: Das Haus der Deutsch-Polnischen Zusammenarbeit veranstaltet zusammen mit der Galerie der Modernen Kunst in Oppeln ein Projekt für Künstler aus Polen und Deutschland. Hausmannskost zum Spar-Tarif Während einer sechstägigen Schifffahrt von Frankfurt an der Oder Richtung Oppeln erden sich die Künstler künstlerisch betätigen. Die Ergebnisse ihrer Arbeit, in deren Mittelpunkt der Fluss Oder stehen soll, erden anschließend in der Galerie der Modernen Kunst in Oppeln ausgestellt. Für die Teilnahme am Projekt Spätestens seit dem großen Erfolg der TV-Reihe Kuchenne reolucje (Küchen-Revolutionen) ist Hausmannskost in Polen ieder Trend. Nach dem Motto der Moderatorin und Starköchin Magda Gessler soll es lecker ie bei Mutti schmecken. Doch findet man so einen Ort in Oppeln ohne Mondpreise zu bezahlen? kann man sich nur noch bis zum 22. Mai anmelden. Die Studienreise und die Ausstellung erden zischen dem 23. Juli und dem 24. August stattfinden. Mehr Infos gibt es unter.haus.pl Q Karlheinz Hesselhaus ge- Q Schnell, billig und sogar Kult Menüs in der Quchnia ruft mir Magda Mikołajczyk noch stolz Foto: Łukay Biły zu: Wir jakikoliek haben sogar schon für Daid Magda Mikołajczyk. Für das Studentenleben ist die Quchnia ie geschaffen: zum Lesen Schnittlauch bereitgestellt. ab neun Złoty gibt Jegliche es das Łukay ist Biły strengstens Mikołajczyk Rührei mit Ziebeln und Podsiadło Catering gemacht. LARES: Diese Materialien Unter den zangsläufig sparsamen Studenten hört man oft den Namen Quchnia, die für viele ihre Kultgaststätte ist. Sie liegt genau zischen den Stanrten der ichtigsten Fakultäten, bildet also quasi einen zentralen Treffpunkt. Der Eingang ist im Stile eine Saloons und dennoch irgendie unscheinbar. Hat man diesen betreten storben: Am 7. Mai starb in Düren im Alter von 87 Jahren der Ehrenbürger der Stadt Malapane Karlheinz Hesselhaus. Die Malapaner haben Hesselhaus einiges zu verdanken: ohne die finanzielle Unterstützung, die er organisierte, hätte das Krankenhaus in Malapane nicht modernisiert erden können rettete er es vor der Schließung. Er sorgte auch Schnell, billig und lecker und das zu allen Tageszeiten. Schon um 7:00 Uhr morgens ird geöffnet. Es ist, glaube ich, das einzige solche Lokal, das schon so früh offen hat. Nach Partys kann man ein gutes Frühstück gebrau- Geschmack chen und bei Quchnia die super, und man auf sich selbst gestellt ist, sagt jakikoliek findet die Jugendchefin der deutschen einem der Geschmack von Scheinekamm bereitgestellt. mit Kartoffelpüree und Gurken- Jegliche ist strengstens Service LARES: Diese Materialien Minderheit Joanna Hassa. Wer zum also ein Lesen fällt gleich auf: einen Platz zu ergattern ist schierig. An Sonnabenden ist es hier so voll, dass man keine Chance auf einen Sitzplatz hat, sagt die Angestellte Frühaufsteher ist, dem empfiehlt Magda Morgenmenü. Wie steht es aber mit richtigen Mittagsmahlzeiten, vor allem Deftigem? Fortgeschritteneren Semestern ird es hier vor Nostalgie arm ums Herz. Erst enn nämlich Mama nicht mehr kocht salat auf einmal zu. Das alles rundet die intensive, ürzige Soße ab. Die üppige Portion gibt es für 12,90 Złoty, as auch einem Studentenportmonee keinen zu großen Schaden zufügt. Ebenfalls beliebt ist die jakikoliek eigene Zusammenstellung: Piroggen, Puffer, Suppen für Vege- tarier und Fleischesser. Nur regionale Kost findet man hier nicht und so ist dann das Studium in Oppeln auch etas Abschied von der schlesisch-deutschen Kultur daheim. Als sich die Saloontür diesmal von der anderen Seite schließt dafür, dass in Malapane ein Integrationskindergarten errichtet erden konnte. Für finanzielle und materielle Hilfe sorgte Hesselhaus auch nach der Flut Mehr zur karitativen Tätigkeit von Karlheinz Hesselhaus gibt es übrigens auf. ozimek.pl in einem Text von Józef Tomasz Juros. Die Malapaner verabschiedeten ihren Freund ährend einer Heiligen Łuboice: Początek VII edycji Kuźni Młodych Lideró Integracja, komunikacja, spółpraca jakikoliek Q W ubiegły eekend Łuboicach młodzi przedstaiciele mniejszości niemieckiej uczyli się, jak brze zarządzać grupą, ramach VII edycji zań na przyszłość. Drugi ieczór był pośięcony życiu i tórczości Josepha von Eichenrffa. Joachim Niemann, przeodniczący Rady Kuratoró, przybliżył szystkim postać perły niemieckiego dziedzicta na Górnym Śląsku. Nigdy jakikoliek nie brałam udziału takich arsztatach i jest to dla mnie zupełnie projektu Kuźnia Młodych Lideró, organizoanego przez Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej oraz Fundację Konrada Adenauera. Piersze arsztaty, które odbyły się Górnośląskim Centrum Kultury i Spotkań im. Eichenrffa Łuboicach, upłynęły pod znakiem integracji Messe, die am 21. Mai in der Johannesder-Täufer-Pfarrkirche gehalten urde. Q V Festial Piosenki Turystycznej: 6 czerca o godzinie Samorząym Centrum Kultury, Turystyki i Rekreacji Popieloie odbędzie się V Festial Piosenki Turystycznej pn. Piosenka Turystyczna na Stobraskim Zielonym Szlaku. Organizatorzy zachęcają komponoania łasnych utoró promujących obszar LGD Stobraski Zielony Szlak pod zględem: aloró naturalnych, tradycji historycznych (np. miejsca szczególnych ydarzeń, przejay kultury luej, obrzędy, pozostałości kultury motyacji, a przede szystkim iedzy i śiadczenia, jakikoliek które mogę ykorzystać Prócz przekazyania iedzy merytorycznej trenerzy pobudzali kreatyność przyszłych lideró dzięki pracy grupach. pracy naszej grupie opoiada Foto: Patrycja Wiencek-Baron materialnej), elementó dziedzicta kulturoego (np. tradycyjna architektura, zabytki). Można też skorzystać ze śpienika: pl/296/minspienik.html. Termin zgłoszeń upłya 30 maja. adur Oppelner Nachrichten uczestnikó, mechanizmó pracy zespołoej i zasad skutecznej komunikacji. Projekt ma na celu ukształtoanie noych lideró mniejszości niemieckiej, dlatego uczestnikami nie są przypadkoe osoby: Chęć udziału projekcie yraziło około 35 osób. W drodze rekrutacji, która polegała na rozmoie kalifikacyjnej, ybraliśmy 21 młodych ludzi, którzy aktynie działają i przyczyniają się rozoju kultury i tożsamości Nostalgie für 12,90 Złoty niemieckiej. Są to osoby, które także przyszłości idzą siebie jako lideró i chcą uczestniczyć życiu mniejszości mói Patrycja Wiencek-Baron, jedna z koordynatorek projektu. Przez trzy dni arsztaty proadzili aren mit der Aufdeckung der Rätsel überfordert. Eure Mitarbeit ist also gefragt Am 31. Mai könnt Ihr Euer Talent unter Beeis stellen und iedzy merytorycznej trenerzy pobudzali kreatyność przyszłych lideró dzięki pracy grupach i ymianie śiadczeń. Uczestnikó odiedził przeodniczący Ziązku Niemieckich Stoarzyszeń Społeczno-Kulturalnych Foto: Klaudia Kandzia mit! Ihr bekommt eine Detektiv- Lizenz, einen Stadtplan und die aufspüren yśledzić kogoś Gestalt, die, -en postać Schnüffler, der, die potocznie detekty Unsere Beertung Ambiente Anna Banaś i Jan Strycharz z Fundacji Warsztat Innoacji Społecznych referat i zainicjoał dyskusję na temat Danii. Polsce Bernard Gaida, który ygłosił studyjna jakikoliek mniejszości niemieckiej LARES: Diese Materialien Krakoie. Prócz przekazyania zum Lesen struktur bereitgestellt. mniejszości niemieckiej Jegliche i y- Dagmara Mientus coś noego. Przez te trzy dni nauczyłam się ielu rzeczy, o których cześniej naet nie myślałam. Teraz analiza SMART, szablon personalny czy zykłe projektoanie i planoanie działań jest dla mnie jasne. Na peno mam ięcej odagi, Elizabet Kampa, iceprzeodnicząca koła terenoego Ziązku Młodzieży Mniejszości Niemieckiej Raszoej. Kolejne arsztaty odbędą się już na początku czerca, a ostatnie sierpniu. W ramach projektu zaplanoana jest październiku trzydnioa podróż ar eine Zeitung, die von 1895 bis 1935 im Oppelner Land erschien.

8 Niniejszy jakikoliek LARES: Diese Materialien zum Lesen Schlesien bereitgestellt. śląsk Jegliche Mai 2014 Pazurkiem Marek Niestrój lubi Tarnau: Meister der deutschen Rechtschreibung gefunden Kotysia Lubię Niemcy Niemcy za rozryki Erste jakikoliek gemeinsame Initiative 8 Wochenblatt.pl Peter Schrat Georg Hauptstock urodził się 1901 roku Zaiie koło Zgorzelca. Zanim osiadł Staniszczach Małych, mieszkał Trzebinie, Nysie, Głuchołazach, Opolu i Bytomiu. Jeden z jego pierszych ierszy został zapisany na ścianie myśliskiej chaty, gdzie zauażył go Willibald Köhler. Na początku lat trzydziestych naziści zakazali jednymi a drugimi feriami, by znou móc pojechać cioci Dortmundu jakikoliek i odiedzić kolejny park rozryki albo LARES: Diese Materialien kolejny park safari. Jak tierdzi zum Marek, Lesen bereitgestellt. Jegliche jestem np. Phantasialand albo jeszcze jakikoliek lepiej np. Serengeti-Park, gdy już trzeba ychodzić, ydaje mi się, zum że minęła Lesen bereitgestellt. Jegliche ist strengstens Następny cel Marka to Tropical Islands Berlinie. LARES: Diese Materialien oczach i z podnieceniem opoiada jeszcze pojechać, odpoiada: Mój jakikoliek szybko Marek. Chłopak jest zachycony kolega Adam opoiada mi zasze dużo LARES: Diese Materialien akacjami Niemczech naet zum tedy, Lesen o parku bereitgestellt. Legoland Baarii i Jegliche bardzo działalności ziązkó tórczych, a szefujący tąd Okręgoemu Ziązkoi Teatró Luych Zabrza, Gliic i Bytomia Hauptstock utorzył Krąg Staniszczański, który skupiał pisarzy i intelektualistó górnośląskich. Pobno jego uczestnikó łączyła pasja myśliska, a ich spotkania miały częścioo konspiracyjny charakter. Postać Georga i jego literackiego alter ego, Petera Schrata, udało się ocalić od zapomnienia. Dzięki pasji poszukiaczej pochodzącego ze Staniszcz Małych Georga Spallka i przychylności reprezentoanej Die Geinner des Deutschdiktats in der Gemeinde Tarnau. V.l.n.r.: Josef Kopton, Hedig Mientus und Krzysztof Wysdak Bibliothek als Ort der Begegnung von Kulturen im Rahmen dieses Projektes urde am 15. Mai in Tarnau das 1. Deutschdiktat für Erachsene organisiert. Neun Personen aus der Gemeinde mussten sich mit einem Text über Ferien auf dem Bauernhof messen. Es ar irklich scher, denn es ar Z dziesięciu najyższych diabelskich W Tropical Islands obok Berlina, najiększej samonośnej hali śiata, irklich vorbereiten kann. Aber es hat eine Prüfung, jakikoliek auf die man sich nicht Treppchen. młynó Europie aż trzy znajdują się geklappt, sagte Krzysztof Wysdak, Mit- LARES: Diese Materialien Niemczech: Silver Star zum Europa- Lesen znajduje bereitgestellt. się najiększy las tropikal- Jegliche glied des Vorstandes des Kreises Oppeln und seit dem 15. Mai auch Tarnauer Meister der deutschen Rechtschreibung, nach dem Diktat. Als einziger hatte er im Diktat keinen Fehler gemacht. Aber auch die anderen Teilnehmer können und schlesischer Bücher in der Ge- Colossos Heide-Park jest najszybszym Serengeti-Park Hodenhagen Dolnej Saksonii sich mit ihrer Leistung rühmen, denn i najyższym drenianym diabelskim młynem śiata. park safari. alle über 100. Neben Wysdak kamen meindebibliothek eröffnet. to najiększy europejski von möglichen jakikoliek 154 Punkten erreichten przez Christofa Hauptstocka rodziny da lata temu mój zespół nagrał płytę z ierszami poety. Z kolei pod koniec maja br. kieroana przez Tadeusza Chrobaka Wojeódzka Biblioteka Publiczna Opolu yda reprint jego jedynej, a pochodzącej z 1942 r. książki raz z jej tłumaczeniem na język polski. Józef Kotyś Josef Kopton und Hedig Mientus, beide über achtzig Jahre alt (!), aufs Das Diktat urde organisiert von der Gemeindebibliothek in Tarnau soie dem DFK-Gemeindevorstand Tarnau und dem DFK Raschau. Es ar die erste Zusammenarbeit der Bibliothek mit dem DFK. Im Rahmen des Projektes Bibliothek als Ort der Begegnung der Kulturen urde vor zei Wochen auch eine Ausstellung deutscher, polnischer Pogranicze: Gdzie czeski Śląsk spotyka polskie Czechy TERMINE QQ Więcej niż granica państa Katoice: Muzeum Historii Katoic zaprasza od 18 maja na ystaę jakikoliek pt. Kultura LARES: muzyczna Diese Katoic Materialien okre- zum Lesen bereitgestellt. Jegliche sie dudziestolecia międzyojennego. Wystaę można oglądać Akademii Muzycznej im. Karola Szymanoskiego. Q Luboitz: Im Eichenrff-Kultur- und Begegnungszentrum in Luboitz findet am 25. Mai um 14:00 Uhr die Eröffnung der Ausstellung über die Tätigkeit deutscher Wandervereine statt. QQGogolin: 25 maja o godz odbędzie się koncert galoy Orkiestry Dętej Górażdże Cement SA z Choruli pt. Na śląską nutę. Od godz drugie bicie Za Javornikiem droga zaczyna spi- nać się coraz bardziej stromo, a jakikoliek okolicach Travnej (niem. Krautenalde) LARES: Diese Materialien krajobraz staje się już typoo zum górski. Lesen bereitgestellt. Jegliche Q rekordu e spólnym śpieaniu i graniu pieśni Poszła Karolinka Gogolina. Q Leschnitz: Der DFK Leschnitz und das Leschnitzer Kultur- und Erholungszentrum veranstalten am 25. Mai eine Muttertagsfeier im Städtischen Park. Beginn ist um 16:00 Uhr. Q Rozadza: 24 maja Rozadzy Po pokonaniu kilku serpentyn podróżny ciera danego turystycznego przejścia granicznego między Czechami a Polską, które od ejścia obu krajó strefy Schengen można pokonać także samochodem. I tu na miłośnikó nietypoych miejsc historycznych czeka Bystrzyca Kłodzka. Q atrakcja. Otóż przekraczając granicę, dialektem kłodzkim W kontekście jakikoliek zairoań regionalnych arto spomnieć o jeszcze jed- tym miejscu opuszczamy czeski Śląsk i LARES: Diese Materialien zum Lesen bereitgestellt. języka czeskiego Jegliche odbędzie się V Wojeódzki Konkurs Wypieku Kołocza Śląskiego. Początek o godz namiocie przy remizie OSP. QQTychy: 31 maja Muzeum Miejskie Tychach raz z Tyskim Biurem Podróży Maxima zapraszają na ycieczkę Śiat górali śląskich Istebnej, Koniakoa, Jaorzynki i czeskiego Jabłonkoa. Zbiórka o godz na parkingu przy Urzędzie Miasta Tychach. QQBreslau: Im Edith-Stein-Haus in Breslau findet am 28. Mai eine Veranstaltung zum Thema Das Musikdrama von Richard Wagner als göttliches Wissen jego przyłączenie Prus. Uażał on, polską administracją. Tym sposobem była niemczyzna. jakikoliek Według pruskiego adur iż ziązanie ze sym państem ziemi granicach Rzeczypospolitej leży dziś spisu ludności początkach XX. język czeski jako ojczysty deklaroało ist strengstens polskie. LARES: Diese Materialien kłodzkiej, stanoiącej sego zum rodzaju Lesen część bereitgestellt. historycznych Czech, Jegliche której statt. Beginn ist um 18:00 Uhr, der Eintritt ist frei. Marek jest bardzo żyotnym i pełnym temperamentu i energii życioej chłopcem, nic ięc dzinego, że najchętniej spędza czas aktynie, tzn. nie przed komputerem. Dlatego ten młody człoiek liczy tylko czas między można by naet kilka razy roku pojechać tego samego, ponieaż nigdy nie jest tak samo jak poprzednio. Zasze są inne karuzele, inne zierzęta lub naet inne bardzo pyszne jedzenie lub lody na terenie tych obiektó. Gdy piero godzina. Zresztą Serengeti-Park jest chyba iększe niż miasto Cieszyn i co najlepsze, to jednym miejscu można zobaczyć np. 20 różnych gatunkó małp. Do Phantasialand mam bliżej i często jadę tam z babcią z błyskiem gdy rodzina nie ma czasu, by podejmoać dalekie ycieczki, ponieaż placó zaba jest Dortmundzie szędzie pełno. Najbliższy od razu pod mem, no Dzieięć kilometró na południoy zachód od maloniczego miasteczka Javornik (niem. Jauernig), danej rezydencji biskupó rocłaskich Q austriackiej części Śląska, znajduje się nietypoa i łaściie niema- LARES: Diese Materialien terialna atrakcja turystyczna zum i geo- Lesen bereitgestellt. Jegliche graficzna: granica, która na tym odcinku jest czymś ięcej niż tylko polsko-czeską granicą państoą. jeżdżamy... polskich Czech. Jak to możlie? Javornik i okolice to część tz. Śląska Austriackiego, który po ojnach prusko-austriackich XVIII. pozostał pod ładzą Wiednia, by 1918 r. stać się częścią Czechosłoacji. Natomiast należąca od 1945 r. Polski ziemia przeproadzona da lata po zaarciu kłodzka to teren historycznych Czech. naturalną tierdzę, otoczoną z czterech układu normalizującego jakikoliek stosunki między Polską a RFN formalnie łączyła obyateli niemieckich. Ziemia ta, choć przez ieki zamiesz- stron górskimi łańcuchami, pomoże kana była zdecyanej iększości przez ludność niemiecką, aż połoy XVIII. pozostaała ziązana z Pragą. Historyczne hrabsto kłodzkie znalazło się po ojnach śląskich pod ładzą Berlina, ponieaż król Fryderyk Wielki ze zględó militarnych przeforsoał i gdziekoliek bym mieście poszedł, to zasze gdzieś jakiś jest i jest bardzo ciekay i czysty i jest dużo dzieci, którzy też móią różnymi językami, ale zasze się jakoś gadujemy. Na pytanie, gdzie Marek by chciał chętnie bym tam pojechał, tam dzieci mogą naet same pojeździć na diabelskim młynie! Norbert Nieslony A oto jeszcze kilka poodó, by polubić Niemcy z poodu parkó rozryki i parkó safari: -Park (73 m, tylko 3 m mniej niż rekord Europy), Colossos Heide-Park i Expedition G-Force Holiday Park. Najszybszy europejski diabelski młyn Ring Racer (160 km/h) znajduje się przy Nürburgring. ny śiata pod dachem, a także plaża ( roślin należących ponad 600 gatunkó). W Niemczech stoi 135 diabelskich młynó, Europie tylko Wielka Brytania ma ięcej 169. Przejście graniczne Lutyni (niem. Leuthen) jest czymś ięcej niż tylko polsko-czeską granicą państoą. W hrabstie na początku XX. posługiało się ok osób. uchronić Śląsk przed reindykacyjnymi zakusami Wiednia, a razie ojny skróci przemarsz ojsk pruskich ku austriackiej stolicy. W 1945 r. dane hrabsto razem z innymi ziemiami niemieckimi położonymi na schód od Odry i Nysy Łużyckiej znalazło się pod Foto: pryatne poza Kłodzkiem należą m.in. także Kua, Lądek Zdrój, Noa Ruda i nym fakcie: choć ziązki państoe z Czechami zerane zostały połoie XVIII., to ziemia kłodzka pozostaała oficjalnie 1972 r. (faktycznie 1945 r.) częścią archidiecezji praskiej. Dopiero reforma struktur kościelnych Polsce, dane hrabsto archidiecezji rocłaskiej. Od połoy XIV r. poza nielicznymi siami położonymi tz. Czeskim Kątku, czyli na nieielkim obszarze okół Kuy, minującym językiem na całej ziemi kłodzkiej Rulf Urban Foto: Daid Smolorz Kłodzkiem jedynie ok osób. Posługiały się one danym dialektem kłodzkim języka czeskiego, który poza Czeskim Kątkiem yparty został przez niemczyznę. Po 1945 r. iększość czeskojęzycznych mieszkańcó przesiedliła się Czechosłoacji. Ci, którzy pierszym momencie postanoili pozostać, yjechali nieco później, latach 60. Ale nie komunistycznej Czechosłoacji, lecz Republiki Federalnej, która przyjęła ich jako danych Reporterzy czeskiej teleizji publicznej tarli nie tak dano Marii Hauschke (Houškovej) z Pstrążnej (niem. Straußeney, czes. Stroužné), uażanej za ostatnią Czeszkę żyjącą dziś na ziemi kłodzkiej. Hauschke, która pobnie jak jej rodzice nigdy nie chciała opuścić sej rodzinnej si, przyznaje, że serce ma czeskie, głoę niemiecką, a papiery Daid Smolorz Fotos: R. Urban

9 Niniejszy jakikoliek Nr. 21/1155 LARES: Diese Materialien Glaube zum und Lesen Religion bereitgestellt. Wiara Jegliche i religia Wochenblatt.pl 9 Poiat jaorski: Proboszcz Mierczyc odnaia śiątynię Kronika Parafialna Q Drugie życie kościoła Odbuał pomnik niemieckich mieszkańcó Mierczyc poległych podczas I ojny śiatoej, napraił dach, strop, rekonstruuje drugi poziom balkonó, odnalazł zagrzebaną ziemi prastarą chrzcielnicę dzięki ks. Mirosłaoi Wątruchoi kościół Mierczycach stał noe życie. Ks. Wątruch zdaje sobie skonale spraę, jak ielkiej artości historycznej to śiątynia. Ratuje, co się da, klepsydrą jakikoliek (zegar piaskoy) i rozpięta tle kotara pod baldachimem, którą LARES: Diese Materialien zum Lesen bereitgestellt. Jegliche trzymają aniołoie, czyli ysłannicy Q Deutsche Maiandacht: Am 24. Mai, um 16 Uhr, findet in Klein Wilkoitz bei Tost eine deutschsprachige Maiandacht statt. Seit Jahren treffen sich rt Deutsche aus dem Ort und der Umgebung in einem Garten des Grundstücks ul. Leśna 5, um gemeinsam zu beten und zu sprzed Soboru jakikoliek Watykańskiego II, m.in. Epitafium Johannesa tacji na remont nie przyznali. Jedynie spaniała kapa motyy florystyczne, LARES: Diese Materialien zum Lesen starosto bereitgestellt. Jaorze spomogło Jegliche parafię przetykana złotymi nićmi. ale zaniedbania są ogromne, ieloletnie. Pomnik poległych I ojnie śiatoej, który przylega kościoła, został zniszczony częścioo po 1945 r. Polacy, osajając noe dla nich ziemie, nie czuli się brze z niemieckimi pomnikami. Ale to przeszłość. Dziś to już tylko zabytki, nie są nośnikami żadnych ideologii, nie rodzą negatynych emocji. Ten pomnik to pamiątka przeszłości, znak po naszych poprzednikach. Odnaiając go, dajemy yraz naszej kultury mói ks. Wątruch. Objął parafię Mierczycach osiem lat temu i energicznie przystąpił remontu kościoła parafialnego. Pozbierał porozrzucane okół elementy pomnika poległych podczas I ojny śiatoej, poskładał je, zacementoał, uporząd- singen. Mit dabei diesmal das Toster Blasorchester und Kinder, die am Samstagskurs teilnehmen. Veranstalter ist der Deutsche Freundschaftskreis Tost. QQRajd na Anienkę ołany: Z uagi na intensyne opady deszczu rajd roeroy na Górę Śiętej Anny ramach IX Pielgrzymki Diecezjalnej zostaje przełożony na 7 czerca. Informacje na remontach, ale to kota za mała, żeby remont zakończyć. W efekcie proboszcz drży, gdy teleizji prognozują, że będzie iatr. Bo to oznacza kłopoty. Wiatr zrya blachę z hełmu. Na remont musi poczekać też epi- tafium prezbiterium. Na szczodrego i co pokazać jakikoliek turystom. Problem tym, patrona nie ma co liczyć, gdyż gmina że Mierczyc turyści zaglądają rzadko. łożyć ręce. Okazało się, że jeden problem pociąga Wądroże Wielkie, której Mierczyce są Zbyt rzadko. Proboszcz ich ypatruje, LARES: Diese Materialien za sobą kolejny. Proboszcz zum Lesen częścią, bereitgestellt. zasobnych nie należy. Jegliche Para- chętnie podejmuje i oproadza. ist Promo- strengstens stronie.diecezja.opole.pl. Q koał teren okół. Uporządkoanie terenu i częścioa rekonstrukcja pomnika to jednak jedno z mniejszych yzań, przed jakim przed laty stanął proboszcz Mierczycach. Przegniły dach, le trzymający się strop ( brym stanie były tylko trzy belki), ogromne zailgocenie, ieża Q Theologe geehrt: Eine Gedenktafel für den Generalsuperintendenten der schlesischen Oberlausitz und Geschichtsforscher Johann Gottlob Worbs ( ) urde am 16. Mai im już sporo zrobił, ale marti się, że choć uratoał dach, to ciąż kiepskim stanie jest hełm ieży. Nie ma pieniędzy, żeby gruntonie go yremontoać, kasie parafii pokazało się dno, a Mini- kiepskim stanie technicznym ks. stersto Kultury i Dziedzicta Naro- tylko o uposażenie duchonego, środki na jego renoację. Wątruch nie iedział, LARES: co najpier Niniejszy ego oraz marszałek Dolnego Śląska ale i yposażenie kościoła. Epitafium jakikoliek Marek Perzyński Gogolin: Deutsche Maiandachten an der Bagno-Kapelle gibt es seit 25 Jahren schlesischen Priebus (Przeóz) feierlich eingeeiht. Die Bronzetafel urde auf einem Granitstein, gesäumt von zei Granitsteinbänken, vor dem Priebuser Gemeindeamt angebracht. Der Feier schloss sich eine Konferenz zu Worbs Wirken an. Referate hielten die Historikerin Dr. Lucyna Harc von der Universität Das Jubiläum ar Gelegenheit, den Familie von Gaschin hatte ein Kind, das LARES: Diese Materialien Organisatoren zu danken. Zu zum ihnen Lesen bereitgestellt. Jegliche blind zur Welt kam. Im Traum ist urde ein künstlerisches Programm. Die deutschen Maiandachten eine Initiative von Pfarrer Prof. Joachim Piecuch, der bis heute die Andachten leitet. Dank seines Einsatzes erklingen an jedem Sonntag im Mai um 16 Uhr deutsche Marienlieder. für die deutschen Maiandachten Bänke um Wasser jakikoliek aus der Quelle in der Kapelle zur Verfügung, so Polanski. Pfarrer Joachim Piecuch erinnerte an die Anfänge der zu schöpfen. LARES: Diese Materialien Die Geschichte der Kapelle zum ist mehr Lesen deutschen bereitgestellt. Maiandachten vor 25 Jahren. Foto: Jegliche Rulf Urban Die letzte Gelegenheit in diesem ist Jahr Pf. Bronisła Żuchoski Breslau und Dr. Steffen Menzel, Präsident der Oberlausitzischen Gesellschaft der Wissenschaften. Das Projekt urde von der Stiftung Evangelisches Schlesien in Görlitz getragen und vom Sächsischen Staatsministerium des Inneren gefördert. Johann Gottlob Worbs ar seit 1790 Mitglied der Oberlausitzischen Gesellschaft der Wissenschaften, seit 1819 Ehrenmitglied der Schlesischen Gesellschaft für vaterländische Kultur urde er von der Universität Breslau zum Dr. phil. und 1830 zum D. theol. ernannt. QQNoc Kościołó: 24 maja ieczorną porą ybranych śiątyniach i kaplicach Opola, Nysy i Raciborza będzie czas na modlitę i poznanie śiątyni parafialnej i innych kościołó. To czas ytchnienia po tygodniu zajęć i pokrzepienia przy muzyce organoej, filmie czy indyidualnym spotkaniu z duszpasterzem. QQInternationales Sommer- Sechster Sonntag der Osterzeit Lesung: Apg 8, Lesung: 1 Petr 3, Seid stets bereit Evangelium: Joh 14, camp: Mitarbeiter der Katholischen Kinder- und Jugendarbeit mit ca. 60 Jugendlichen aus ganz Europa treffen sich vom 28. Juli bis 8. August im Winfriedhaus Schmiedeberg (Osterzgebirge). Weniger ist mehr as du (irklich) zum Leben brauchst, so lautet der Titel des Sommercamps Es geht um beusste Entscheidungen für die ichtigen Dinge, die einen einmalig sein lassen und schen Welt von heute fordert Ähnliches. bet in Kirche und Familie, die Bereitschaft dem Das Wesentliche jakikoliek zu prägen und mit Hoff- enn er mich innerlich Es geht um die religiöse Sprachfähigkeit, spricht man heute vom mün- die in einer säkularisierten Gesellschaft Nächsten in Not Gutes zu des Glaubens nung zu erfüllen ver- Gerne digen Christen. Im Unterschied zu früheren Zeiten habe dieser heute ein größeres Maß an religiöser Reife und Mitverantortung erreicht. Gleichzeitig aber gibt es tausend gute Belege dafür, dass allzu vielen Christen religiöses Wissen, ja schon Grundbegriffe des mündige Glaubenspraxis erst möglich macht. Nur das, as ich kenne, kann ich auch schätzen und dafür eintreten. Umso gravierender ist der Mangel an Glaubensis sen zu beerten, der es heute allzu vielen leicht macht, sich vom christ lichen Glauben zu distan- zieren oder ihn schlicht zu vergessen. jedem Rede und Antort zu stehen, ihm lebt und jakikoliek Hoffnung schöpft. Worte Unabhängig davon steht für jeden von der nach der Hoffnung fragt, die euch über den Glauben gibt es heute zahllos. LARES: Diese Materialien uns die Frage im Raum, as zum er für sein Lesen erfüllt. bereitgestellt. Der Apostel setzt voraus, Jegliche dass Worte aus dem Glauben, die zugleich Glaubens fremd georden ist. Anstelle einer im Glauben gefestigten Mündigkeit scheint eine religiöse Sprachlosigkeit eitaus mehr verbreitet zu sein. Gerade an dieser entscheidenden Stelle ächst aber ein Defizit heran, das die Wahrnehmung und Wirkung des christlichen Glaubens in der modernen Gesellschaft vor immer größere Pro bleme stellt. Welche Konsequenz sich daraus zu klein erden, um noch zum eigenen Das Wesentliche des Glaubens scheint gibt es nämlich nur in untrennbarem Lebenseg in Beziehung gebracht zu für den Apostel schließlich die Hoffnung Zusammenhang jakikoliek mit religiöser Praxis. erden. Gute religiöse Literatur gehört zu sein. Diese Hoffnung aber entsteht, q (.kathjusa.de). ergibt, ird uns in einem klaren Wort aus dem ersten Petrusbrief gesagt. Seid zählt auch Familie Polanski, die seit mehr als 15 Jahren die Kapelle betreut. Für Christiane Polanski ist es eine Herzensangelegenheit: Jede Woche bekommt die Mutter Gottes frische Blumen und Kerzen. Wir stellen auch als 200 Jahre alt und es ranken sich einige Legenden um sie und die Quelle in ihrem Inneren. Die bekannteste urde Wort zum Sonntag euch erfüllt. Zu den Zeiten des apostolischen Briefverfassers ging es um eine Anleitung für das rechte Verhalten der Gläubigen in Verfolgungs situationen mitten in einer heidnischen Welt. Die Auseinandersetzung mit der neuheidni- Glaubensissen tut. Von selbst bildet sich der Glaube nicht. Nicht enige haben sich auf vielen Fachgebieten vertieft, aber in Glaubensdingen in den Kinderschuhen stehen geblie ben, die dann freilich irgendann einmal fianie też samodzielnie nie udźigną remontu kościoła. O tym, jak mecenat dla tego typu jest ażny, można się przekonać łaśnie kościele Mierczycach. Patron dbał Hier fühlt man sich heimisch Seit 25 Jahren erden an der Muttergotteskapelle in Gogolin deutsche Maiandachten abgehalten. Zum Jubiläum gab es aber keine Andacht, sondern eine Messe und Ks. Mirosła Wątruch prezentuje jedną z liturgicznych szat przedsoboroych, przechoyanych szafie za ołtarzem głónym. Foto: Marek Perzyński Scheinichena, ystaione mu około 1680 r. prezbiterium, godne jest króló. nach der Messe von Schülern der nahegelegenen Grundschule dargestellt: Die Gläubigkeit. Zur Geissheit im Glauben gehört neben dem Glaubensissen freilich auch die Glaubenspraxis, die Teilnahme an der sonntäglichen Eucharistiefeier, der Empfang der Sakramente, das gemeinschaftliche und private Ge- tun. All das ist das unverzichtbare Fundament, auf dem religiöse Sprachfähigkeit und Mündigkeit stehen müssen, enn die geforderte Rechenschaft vom Glauben gegeben erden soll. Seid stets bereit, jeder eiß, oran er glaubt. Er stellt nicht einmal so sehr auf Glaubensinhalte ab. Vielmehr stellt er das von ihm geforderte Zeugnis auf die Hoffnung ab, die uns erfüllen soll. Wir sollten diesen zusätzlichen Akzent nicht überhören. stets bereit, jedem Rede und Antort zu deshalb heute in jedes christliche Haus. enn ir uns den Glauben an Jesus LARES: Diese Materialien stehen, der nach der Hoffnung zum fragt, die Lesen Es ist bereitgestellt. eine Überlebensfrage für Jegliche unsere Christus ganz persönlich zu eigen ist ma- chen. Eben dieses persönliche Zeugnis ist gefragt. Es ist eine alte Weisheit, dass die Information keine Kategorie des Evangeliums ist, sondern das Zeugnis. Dieses kommt aber nur zustande, enn Glaube Teil meines Lebens ist, mag. Nicht zu gelehrten Reden, die aus objektiver Distanz über den Glauben gehalten erden, ill der Apostel anleiten. ihm geht es um das Zeugnis dessen, der sich mit dem Glauben identifiziert, der aus scheint für den Apostel die Hoffnung zu sein. Johannesa Scheinichena (zm. 1677), ystaione mu około 1680 r. prezbiterium, godne jest króló. Przedstaiony został jako postać spaniała. Jego popiersie, ulokoane centralnej strefie na jakikoliek tle obelisku, ieńczy laurem postać yobrażająca Słaę. Flankują LARES: Diese Materialien zum Lesen bereitgestellt. Jegliche je postacie przedstaiające Spraie- dliość (z zaiązanymi oczyma) i Siły, obok której idzimy postać Mojżesza (z tablicami dekalogu). Moralizatorski charakter tego teatralnego formie przedstaienia podkreśla usytuoana lnej partii pomnika czaszka z niebios. Ciekaostką jest szafa za ołtarzem głónym. Postała okresie baroku, zbią ją malarskie płyciny. Dokumentó niej od dana nikt nie przechouje. Za to iszą niej szaty liturgiczne Pomiędzy kościołem a cmentarzem stoi brama z niemieckim napisem: Chrystus dziś i na ieki iekó. Cud, że przetrała okres, gdy tego typu dzieła niszczono na Dolnym Śląsku po 1945 r. jako obce. Dziś jest się czym pochalić cja to dla takich miejsc, jak Mierczyce, szansa na zmianę postrzegania przez decydentó. Jeśli nie mają czynienia z miejscem podnoszącym artość marketingoą regionu, z oporem przyznają den Eltern gesagt, sie sollen an diesen Ort gehen, denn da gibt es eine Quelle mit deren Wasser dem Kind die Augen geaschen erden sollen. So erlangte das Kind sein Augenlicht. Seitdem kommen die Menschen jedes Jahr hierher, an der deutschen Maiandacht teilzunehmen, haben sie am 25. Mai. Rulf Urban ieder Glauben ecken, seltener. Solche Worte aber es, die Petrus mit der Rechenschaft meint, zu der er anleitet. Wer aus diesem Hintergrund und Zusammen hang lebt, hat sich eine religiöse Sprachfähigkeit beahrt. Sie das Leben reich machen. Die Organisatoren erarten Anmeldungen aus der Republik Moldau, Tschechien, Polen, Ungarn, Litauen, Weißrussland, der Ukraine, Rumänien und Russland. Zur Zeit ird noch eine deutsch-englischsprachige Verstärkung für das Team gesucht. Träger der Veranstaltung ist die Arbeitsgemeinschaft katholischer Kinder und Jugenrganisationen im Bistum Dresden-Meißen kan Foto: dfk Tost

10 Niniejszy jakikoliek 10 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien zum Aktuelles Lesen bereitgestellt. Aktualności Jegliche Alle Register gezogen Fortsetzung von S. 1 unverbindlich. Inhaltlich interessanter urde es da schon, als Sekretär Rafał Bartek ichtige Leitlinien der Arbeit LARES: Diese Materialien Das größte mediale Interesse zog der frisch zum proklamierte Lesen Kandidat für bereitgestellt. das Amt des Oppelner Stadtpräsidenten Jegliche des kommenden Jahres skizzierte. Wir müssen den Hahn hier und da zudrehen bz. neue Wege zu Geld finden, schor er die Delegierten in der Hoffnung ein, stärker auch die Selbstveraltungen in die Pflicht zu nehmen. Insofern ging auch die erste und zudem mit 50 Groschen im Monat verhaltene Mitgliedsbeitragserhöhung in der Verbandsgeschichte überhaupt geräuschlos über die Bühne. Norbert Rasch betonte: Sechs Złoty im Jahr mehr ist so viel, ie manche ihren Kindern täglich für Chips auf den Schulhof mitgeben!. Bartek propagierte alternative Nutzungen der Begegnungsstätten, z.b. durch Neubelebungen von Deutschkursen. Geplant sei im nächsten Jahr die Errichtung eines Bildungszentrums der Minderheit und bestätigt hatte. Ein Thema, dem sich Eine der Präsentationsübersichten jakikoliek vom Wahlkonvent in Oppeln. das Wochenblatt in Kürze noch idmen ird. zum Lesen bereitgestellt. Jegliche ist strengstens LARES: Diese Materialien ein Zentrum für Toleranz und Rechte, das gesellschaftliche Enticklungen im Auge haben solle. Dieses könne ein Wissenschaftliches Zentrum ergänzen, nicht jech ersetzen. Das Gedächtnis im Rahmen des anstehenden 70. Jahrestages der Oberschlesischen Tragödie solle in Oppeln durch eine Tafel an zentraler Stelle in der Innenstadt manifestiert erden. In der Aussprache beklagte Christoph Warzecha, nachdem Konsul Peter Eck die Versammlung schon verlassen hatte, dass deutsche Auseise in Polen erheblich teurer als in Deutschland seien. Mit Blick auf Leonard Malcharczyk vom Konsulat am Tagungspräsidium scherzte Christoph Wysdak in Anspielung auf Stalin: Die Konsuln kommen und gehen, aber den Malcharczyk ird es immer geben. Zufrieden zeigt sich Bartek, dass Huskoski erkannt habe, dass staatliche Mechanismen für die Beahrung der Muttersprache nicht funktionieren. Am Ende kam Bruno Kosak dann ch mit seiner Redezeit zurecht, als er die Tätigkeit des Woioden kritisch hinterfragte oder beklagte, dass es in 25 Prozent der Kirchengemeinden mit Bedarf keine deutschen Messen gäbe. Auch müsse man die eigene Arbeit hinterfragen: Wofür bitte eine Förderung eines Konzertes ie Herzilein?, sprach Kosak der SKGD ins Geissen. Christoph Warzecha hingegen reichte tak ielu ysoko postaionych gości. Miało się rażenie, że ktoś moc- środkó poiedział, apelując de- czasie ypoiedzi, obec czego delegaci znaleźć noe sposoby na pozyskianie złał jakikoliek zmieścić się yznaczonym LARES: Diese Materialien no się zmobilizoał, boiem zum oprócz Lesen legató bereitgestellt. o to, by także iększej Jegliche mierze nie usłyszeli pytania, które zamierzał seine Redezeit nicht. Seine beabsichtigte Frage, ie es um die Ablegung des historisch belasteten Verbandesnamens im Oppelner Schlesien stehe, hörten die Delegierten nicht mehr. Dabei hatte Norbert Rasch 2013 in Straduna verkündet, der Verband erde eine Kostenanalyse dazu erstellen. Mit erträglicher Verspätung kamen die Anesenden dann ch zum ohlverdienten Mittagessen, ehe Thomas Kandziora mit einer Präsentation die Kandidaten für die Selbstveraltungsahlen bekanntgab, die Ihnen das Wochenblatt nach und nach vorstellen ird. Schlaglicht des Wahlkonvents ar zeifelsohne, dass die Minderheit Norbert Honka um das Amt des Oppelner Stadtpräsidenten ins Rennen schickt. Nicht ganz so fein ie in der Oppelner Musikschule, dafür in typisch oberschlesischer Revier-Atmosphäre eines Königshütter Familienhauses trafen sich zeitgleich die Delegierten aus der Woiodschaft Schlesien. Das Wort führte hier Lidia Burdzik, Vorsitzende der Revisionskommission und ehemalige, langjährige Vorsitzende des Bezirksverbandes. Burdzik geizte nicht mit Kritik gegenüber den angeschlossenen DFK, denn die Abrechnungen der Veranstaltungen ären oft desolat. Dabei gäbe es extra Schulungen, die jech, so Burdzik, kaum besucht erden. Doch auch Burdzik musste Einstecken. Sie solle sich nicht nur als überstrenge Richterin und Vollstreckerin W tymże czasie, zapene nieco mniej subtelny niż opolskiej szkole muzycznej, za to atmosferze typoej dla górnośląskiego zagłębia tudzież mó chorzoskich rodzin, spotkali się delegaci z ojeództa śląskiego. Tu z kolei prym iodła Li- Mimo to przeodniczący TSKN należy zamanifestoać, umieszczając dia Burdzik, jakikoliek przeodnicząca komisji niemiecką poiedział Lippa. Norbert Rasch zaapeloał: Bierzcie okolicznościoą tablicę na centralnym reizyjnej i była długoletnia przeodnicząca ojeódzkiej organizacji ist MN. strengstens LARES: Diese Materialien energicznie udział, po czym zum zachęcił Lesen miejscu bereitgestellt. śródmieściu Opola. Jegliche aufführen, so Waldemar Śierczek aus Ratibor. Das Wort Administration heißt schließlich Hilfestellung und diese Norbert Honka auf sich. kommt ihrerseits keinesegs, ärgerte sich Śierczek. Agnieszka Neuald-Piecha (Ratibor) ar ebenfalls enttäuscht, dass die Revisionskommission ihren Mandatsentzug vom 10. Dezember 2013 Die Delegierten in Königshütte schienen jedenfalls geteilt in die aufmüpfigen Ratiborer, die laut Revisionskommission die schlechtesten Abrechnungen abliefern, und den Rest. Zudem musste man den Eindruck haben, dass man Querdenker und Revoluzzer nicht jakikoliek besonders schätzt. So urde zum Beispiel für Willibald Fabian egen Nest- Abstimmung in Königshütte Foto: Klaudia Kandzia beschmutzung ein Maulkorb gefordert, da er geagt hätte, die höchsten Organe des Verbandes in seinen Texten zu kritisieren. Georg Wagner aus Rybnik sah in den Reihen der Minderheit zu viele Individualisten, die ihr eigenes Süppchen nichts mit der deutschen Minderheit am Hut hätten. Versöhnende Worte fand letztlich der Bezirksvorsitzende Martin Lippa, der sich über die Absolution für seinen Vorstand freute. Für ihn zählt vor hat, ist die Gründung zeisprachiger Schulen in Trägerschaft der deutschen Minderheit, so Lippa. Chorzó/Opole: Doroczne zgromadzenia organizacji ojeódzkich MN na Górnym W Śląsku Pełna mobilizacja Wojeoda Ryszard Wilczyński zaznaczył, że region nie ma problemu z 25% parafii pomimo zapotrzeboania jeody oraz jakikoliek yrażając uboleanie, że LARES: Diese Materialien ubiegłą sobotę delegaci zum obu or- Lesen dujęzycznością, bereitgestellt. zachoując Jegliche jednak nie ma mszy odpraianych ist języku ganizacji ojeódzkich MN na Górnym Śląsku spotkali się na soich rocznych zgromadzeniach. W Opolu obraano szkole muzycznej, a szczególnym poodem dumy była obecność po raz pierszy marszałka Buły i ojeody Wilczyńskiego na otarciu obecny był naet odpoiedzialny za spray ziązane z MN sekretarz stanu Ministerstie Administracji i Cyfryzacji Stanisła Huskoski, który podkreślał, że będzie słuchał głosu mniejszości. podkreślił: Sześć złotych ięcej na rok Ze znośnym opóźnieniem obecni Po minucie ciszy dla uczczenia pamięci zamoranego burmistrza Zdzie- codziennie na kupoanie szkole chip- po którym Thomas Kandziora formie to tyle, co niektórzy dają soim dzieciom udali się jakikoliek następnie na zasłużony obiad, szoic Dietera Przedzinga oraz tych, którzy zmarli minionym roku, odbyło się głosoanie, którym upadł niosek Brunona Kosaka (Koźle) o ydłużenie zolonego czasu ypoiedzi z trzech pięciu minut. Kieronicto zaplanoanego konentu yborczego można było bez presji czasu zaprezentoać kandydató startujących yborach samorząych. Jak spokojnie ośiadczył przeodniczący zgromadzenia Krzysztof Wysdak: Chodzi o efekty, nie cenzurę. Foto: Till Scholtz-Knobloch In bester Oppelner Innenstadtlage soll eine Gedenktafel an die Oberschlesische dalszego odmłodzenia gremió MN, stierdzając, że konieczne są noe impulsy, aby fantazja nie zatrzymała się na uroczystościach z okazji Dnia Matki i allem, dass es Anfang des Jahres endlich śiąt Bożego Narodzenia. Przypomniał, aluzję Stalina, zażartoał: Konsulo- gelungen sei zeisprachige Ortschilder in Kieferstädtel einzuführen. Was początkoo miała miejsce faza ochrony czyk będzie zasze. Natomiast Bartek że po uznaniu organizacji 1989 roku przychodzą jakikoliek i odchodzą, ale Malchar- LARES: Diese Materialien jetzt absolute Priorität für unsere zum Arbeit Lesen łasnych bereitgestellt. artości, jednak obecnie Jegliche or- yraził zaolenie, że Huskoski ist ro- ganizacja stała się kompetentnym partnerem skali całego społeczeństa, chociaż są niej osoby, które hamują rozój organizacji tym kierunku, i nie szystkie koła DFK informują o proadzonej przez siebie działalności. niezoboiązujący ton. Ciekaiej pod zględem merytorycznym zrobiło się momencie, gdy sekretarz Rafał Bartek naszkicoał ażne ytyczne pracy nadchodzącym roku. Będziemy musieli tu i ódzie przykręcić kurek bądź zracali uagę samorządó na oboiązki, jakie na nich spoczyają. W tym kontekście nie napotkało na sprzeci piersze historii organizacji, ostrożne podyższenie składki członkoskiej o 50 groszy miesięcznie. Norbert Rasch só!. Bartek zaproponoał alternatyne sposoby korzystania z mó spotkań, np. poprzez ich ponone ożyienie zakresie organizoania kursó języka niemieckiego. Dodał, że przyszłym roku planuje się utorzenie centrum ojeódzkiej organizacji MN Opolu edukacyjnego mniejszości oraz centrum mniejszość zamierza ystaić Norberta było zdania, że ograniczenie czasoe jest na rzecz tolerancji i pra, które będzie Honkę jako jakikoliek sojego kandydata na urząd niezbędne, aby po obiedzie, ramach miało na oku procesy zachodzące spo- prezydenta miasta Opola. łeczeństie. Będzie ono mogło stanoić pełnienie działalności mającego eentualnie postać centrum naukoego, którego jednak nie zastąpi. Jego zdaniem, ramach zbliżających się obchodó 70. rocznicy Tragedii Górnośląskiej pamięć o tym tragicznym epizodzie dziejó zumie, iż ustanaiane przez państo mechanizmy mające na celu zachoanie języka ojczystego nie działają. W kończącej dyskusję ypoiedzi Bruno Kosak zmieścił się czasie, krytycznie odnosząc się działalności o- niemieckim. Poza tym należałoby krytycznie przyjrzeć się łasnej pracy: Po co na przykład spierać koncerty typu»serduszka da«? zapytał Kosak, przemaiając sumienia ładzom TSKN. Natomiast Krzysztof Warzecha zadać spraie eentualnej rezygnacji z historycznie obciążonej nazy na Śląsku Opolskim. Warto spomnieć, że Norbert Rasch 2013 roku Straduni zapoiedział, że organizacja sporządzi tej spraie analizę kosztó. prezentacji podał iamości naziska kandydató yborach samorząych, których będziemy kolejno przedstaiać na łamach Wochenblatt. pl. Goździem konentu yborczego była bezsprzecznie informacja, że Mai 2014 Abbildung: Thomas Kandziora kochen und forderte, den Gründern der Stiftung der deutschen Minderheit in Tragödie erinnern. Podczas jakikoliek dyskusji, jaka odbyła się Rybnik das Handerk zu legen, da diese opuszczeniu zgromadzenia przez kon- Die Delegierten in Königshütte lauschen den Ausführungen des Vorsitzenden Martin Lippa. Foto: Klaudia Kandzia Burdzik nie szczędziła krytyki obec afilioanych kół DFK, stierdzając, że sula Petera Ecka Krzysztof Warzecha rozliczenia organizoanych przez nie yraził uboleanie, że niemieckie kumenty tożsamości są Polsce drożdzo nieciekaie, i to pomimo specjal- imprez nierzadko przedstaiają się barsze niż Niemczech, zaś gdy rozmoa nych szkoleń, które jednak mają bardzo zeszła na temat Leonarda Malcharczyka niską frekencję. z konsulatu, Krzysztof Wysdak, czyniąc Jednakże i pani Burdzik przyszło znosić krytykę. Waldemar Śierczek z Raciborza stierdził, że nie poinna ona zachoyać się jak srogi sędzia czy ręcz egzekutor. W końcu słoo»administracja«oznacza udzielanie pomocy, której z pani strony bynajmniej nie ma móił poirytoany Śierczek. Pobnie Agnieszka Neuald-Piecha (Racibórz) yraziła rozczaroanie faktem, iż komisja reizyjna potierdziła decyzję z 10 grudnia 2013 roku o cofnięciu jej mandatu. Tej spraie Wochenblatt.pl pośięci niebaem ięcej uagi. Tak czy inaczej delegaci obradujący Chorzoie ydaali się podzieleni na krnąbrnych Raciborzan, którzy zdaniem komisji reizyjnej starczają najgorsze rozliczenia, oraz resztę. Poza tym trudno było oprzeć się rażeniu, że nie ceni się zbytnio szelkich nonkonformistó i pseureolucjonistó. Zażądano na przykład nałożenia kagańca Willibali Fabianoi za zanieczyszczanie łasnego gniazda, gdyż odażył się on krytykoać soich tekstach najyższe organa ziązku. Georg Wagner z Rybnika stierdził, że szeregach mniejszości jest za dużo indyidualistó, którzy chadzają łasnymi ścieżkami, i zażądał, aby ukrócić proceder stosoany przez założycieli Fundacji Mniejszości Niemieckiej Rybniku, ponieaż jego zdaniem nie ma ona nic spólnego z mniejszością niemiecką. Pojednacze słoa znalazł ostatecznie przeodniczący ojeódzkiej organizacji MN Martin Lippa, stierdzając, że cieszy go fakt udzielenia absolutorium zarząi. Dla niego liczy się przede szystkim to, że na początku roku reszcie udało się proadzić dujęzyczne tablice Sośnicoicach. Obecnie bezzględny priorytet naszej działalności ma zakładanie dujęzycznych szkół proadzonych przez mniejszość Till Scholtz-Knobloch Klaudia Kandzia

11 Niniejszy jakikoliek LARES: Diese Materialien zum Aktuelles Lesen bereitgestellt. Aktualności Jegliche Zei Deklarationen der 25. Oppelner SKGD-Jahresversammlung Terminologia: Miller jedzie Vilniusu Nr. 21/1155 Wochenblatt.pl 11 Przyracanie pamięci przodkó Zgromadzeni Opolu, historycznej stolicy Górnego Śląska, pochylamy się z pokorą nad milionami ofiar pierszej ojny śiatoej, a szczególnie nad zostały ramach akcji odniemczania społeczności lokalnych, samorządó, zniszczone lub pozbaione sej symboliki. Tylko nieliczne z nich pozostały ska jest historia śląskiej ziemi, o przy- parafii, szkół i szystkich, którym bli- jakby minister jakikoliek spra zagranicznych LARES: Diese Materialien nienaruszone, a tylko niektóre zum z nich Lesen rócenie bereitgestellt. pamięci naszych przodkó Jegliche Niemiec móił o obodzie Danzig tysiącami poległych, których ta ojna yrała na zasze ze śląskich mó. Skłania nas tego fakt, że mija 100 lat od ybuchu tego pierszego aktu tragedii ojennej XX ieku. Pokolenia nas poprzedzające oddały hołd tym poległym postaci pomnikó, tablic i symbolicznych grobó, które niemal szystkich [górno-]śląskich miastach którzy nie tylko zadbali o odrestauroanie czy odtorzenie takiego miejsca spólnego europejskiego dziedzicta przedstaiciele raczej daliby się pokro- także zoboiązani tego obec socjalistyczna jakikoliek NRD, której polityczni LARES: Diese Materialien pamięci, ale też na co dzień zum dbają Lesen o historycznego. bereitgestellt. Jegliche ić, niż ypoiedzieliby tak złorogie i ioskach stały się miejscem pamięci, ale i przestrogi przed ojną. Nie postrzymały jednak niszczycielskiej XXI ieku jakikoliek naet Neues Deutschland, dany organ bliskiej mu było nie było LARES: Diese Materialien zugelassen ird oder ob die zum EU eine Lesen Richtung bereitgestellt. sich unser Europa entickeln Jegliche komunistycznej partii SED, pozala ird. Aus diesem Grund appellieren ir: Nehmt aktiv an der Europaahl teil! Wählt einen Kandidaten, der Eure Ansichten und somit Euch und Eure Gemeinschaft im Europaparlament ver- Europa, eil es uns ermöglicht, unsere treten ird. Lasst nicht zu, dass andere już Danzig jakikoliek i Breslau. Proadzący Familien und Freunde im Westen ohne für Euch entscheiden. rozmoę Konrad Piasecki próboał Beschränkungen zu treffen. Heute, als Europa ist unsere gemeinsame Pflicht tłumaczyć, że przecież o baarskiej sto- nazyać stolicę Lity. Niederlassungsfreiheit jakikoliek attraktiv. Aber ir sehen in der Eurokrise, dass durch LARES: Diese Materialien zum Lesen bereitgestellt. Jegliche die irtschaftlichen auch politische man ie ich vier Kinder hat, interessiert AfD eurokritisch, allerdings nicht Kontroverse jakikoliek über alle gesellschaftlichen man sich für seine eigene Geschichte oft kolportiert und taktisch instrumentalisert Themen, fasst Petry zusammen. LARES: Diese Materialien und ie man diese eitergibt. zum Lesen bereitgestellt. europakritisch. Der Anlass Jegliche für Soeit konnten die meisten ist Gäste Die Diskussion im urigen Kellergeölbe scheint zunächst jech eine von vielen Fortsetzungen mancher aufgeregter Fernsehdebatten um die Finanzkrise zu sein. Schließlich ist die Mehrheit der deutschen Gäste selbst als Unternehmer in der Hauptstadt Schlesiens legitimierter Grundlage einen gesamteuropäischen demographische Problem, ährend en, so Petry. tätig und entsprechend sensibilisiert. Staat schaffen ürden, faktisch jakikoliek eher eine Zuanderung in die Konlenz / Konlencje hekatomby kolejnej ojny śiatoej, yniku której oe miejsca śląskiej pamięci noej, poojennej sytuacji staraniem naszych społeczności lokalnych przyrócone pamięci ostatnim ćierćieczu. W 100 lat od ybuchu tej ojny dziękujemy szystkim tym lokalnym działaczom DFK, samorzącom, Du entscheidest über die Zukunft der EU Am 25. Mai findet die Wahl zum Europaparlament statt. Dort erden Entscheidungen getroffen, die unser tägliches Leben beeinflussen. Zum Beispiel, ob stark unsere Lebensmittel genetisch verändert erden, ob die Sozialleistungen nur im Heimatland ausgezahlt erden, ob Berufsabschlüsse aus der EU und außerhalb EU-eit anerkannt erden, ob Agrarsubventionen abgeschafft erden, ob das umstrittene Fracking und in Vertreibungsgebieten verbliebene Deutsche einsetzen. Das könnte sich nun ändern. Der erst 2013 gegründeten eurokritischen Alternative für Deutschland (AfD) erden für die Europaahl am Sonntag aus dem Stand 6-8 Prozent der Wählerstimmen zugetraut. Dass mit Frauke Petry kurz vor der Wahl am 13. Mai nun eine der drei Parteisprecher, ie der Vorsitz in der AfD heißt, in Breslau auf Deutsch Wahlkampf betrieb ist also beachtlich. Initiator der offenen Wahldiskussion im traditionsreichen Scheidnitzer Keller, o einst Kaiser Wilhelm I., Bismarck oder Goethe dinierten und o Kaiser Sigismund 1420 den Reichstag eröffnete, ar Jörg Giessler, ein deutscher Unternehmer aus Breslau. Er sucht Mitstreiter, die an der Gründung eines Landesverbandes Schlesien/Polen Interesse haben. Der Gast aus Leipzig fand aber auch einen sehr persönlichen Zugang, im heißen Wahlkampf über die Grenzen Deutschlands zu blicken: Dass ich hier in Breslau bin hängt aber auch damit zusammen, dass ich familiär auch in Breslau Wurzeln habe. Mein Vaters stammt christliche Wertegemeinschaft bleibt. Wir Schlesier in der Woiodschaft Oppeln, die kulturell, sprachlich und national differenziert ist, gehören zu den größten EU-Befürortern in Polen. Wir ollten und ollen ein gemeinsames Europäer, entscheiden ir, in elche Breslau: AfD-Sprecherin Petry zu Gast im Scheidnitzer Keller aus dem Kreis Militsch und urde 1945 vertrieben. Ich bin selbst noch nie hier geesen. Je älter man ird und enn pamięć o tych przodkach, którym nie dane było porócić sego śląskiego Heimatu. Jednocześnie apelujemy oraz miejsc pamięci o nich naszych miejscoościach postaci szelkiego rodzaju uroczystości, nabożeńst, konferencji, publikacji, ale także postaci ich dalszej reitalizacji. Jesteśmy to inni ich pamięci, ale und Herausforderung! q Doch das häufig aufgegriffene Wort von der Eurokritik gefällt der Referentin nicht sonderlich. Natürlich sei die die Parteigründung sei die Krise um die Euro-Währung und die Angst vieler geesen, dass mit dieser Krise und ihrem Umgang demokratische Prinzipien über Bord georfen erden. Wenn die Bürger Europas eta auf demokratisch Króleiec czy Kaliningrad? LARES: Diese Materialien zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Leszek Miller, przeodniczący ist So- juszu Leicy Demokratycznej, przyznał 13 maja rozmoie z radiem RMF, że mierzi go nazyanie przez ministra Rasłaa Sikorskiego Kaliningradu Królecem. To tak, albo o obodzie Breslau grzmiał szef polskich postkomunistó. Leszek Miller, zapatrzony ielu kestiach PRL, najyraźniej nie zauażył, że dzisiejsze Niemcy to już nie nazy jak Breslau czy Stettin. Oni musieli łamać sobie języki i męczyć się z Wrocłaiami, Szczecinami i Zielonymi Górami. Politycy dzisiejszych Niemiec mogą, ale nie muszą. Do byłego premiera RP nie tarła chyba informacja, że sobie czasami na użyanie niemieckich określeń dla miast leżących na schód od Odry i Nysy. Co ięcej: Milleroi umknęło rónież, że przez usta kanclerz Merkel, i to, o zgrozo, naet podczas oficjalnych izyt Polsce, nieraz przeszło licy Polacy nie móią München, lecz Zamek krzyżacki Królecu. Praie całkoicie zniszczony 1945, pozostałe ruiny ysadzono Monachium i że nie ma nic zdrożnego użyaniu nazy Króleiec. Były premier nie przyjmoał jednak tych argumentó, tierdząc z nieskryaną irytacją, że Kaliningrad nazya się Kaliningrad, a Wrocła nazya się Wrocła. Wypada żałoać, że Piasecki nie zapytał Millera, czy ybiera się najbliższym czasie Vilniusu. Bo zgodnie z filozofią przeodniczącego SLD tak należałoby języku polskim Wir eine sehr europäische Partei Bislang galten die Unionsparteien dann äre auch ein innereuropäischer Finanztransfer legitimiert. CDU und CSU als die einzigen einflussreichen politischen Kräfte, die terschied, ob ir Europa als solches mei- Wir machen also einen großen Un- sich für Belange von Vertriebenen nen oder die Kritik am System Euro. Frauke Petry und ihre Mutter vor dem Scheidnitzer Keller zischen Alexander Ilgmann und Initiator Jörg Giessler. Foto: Till Scholtz-Knobloch Dieser urde schlecht gemanagt und aus politischen jakikoliek und nicht irtschaftlichen Gründen installiert, so Petry. LARES: Diese Materialien zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Die derzeitige Form zu beseitigen ist hie- ße desegen aber nicht, dass man sich Varianten vorstellen könne, die besser funktionieren ie z.b. einen Nord- und eine Süd-Euro. Europa sei mit seiner erfolgreichen politischen und irtschaftlichen Geschichte, offenen Grenzen und Vererfungen zischen und auch innerhalb der Staaten entstehen, die dieses friedliche Konstrukt in Gefahr bringen. Auch desegen ollen ir das Machtmonopol der beiden großen Parteien und der Grünen brechen und eine echte zustimmen. Doch ie steht es um andere Politikfelder? Darauf angesprochen beklagte die Parteisprecherin vor allem das Fehlen einer echten Familienpolitik. Es sei eben nicht damit getan, enn man glaube, eine Zuanderung löse das Daid Smolorz attraktiven deutschen Sozialleistungen erfolge. Ein Gast bekundete: Ihrer Kritik am Euro stimme ich zu, allerdings macht mir das Zuanderungsargument Probleme Sie zu ählen. Petry konterte, ihr gehe es nicht um die enigen aktuellen Verstöße gegen geltende Sozialgesetze, auf die der Gast Bezug genommen hatte, sondern darum, dass die Zuanderung überhaupt finanziell so attraktiv sei. Alexander Ilgmann, Rechtsanalt aus Breslau, brachte die Runde jech in die hiesigen Verhältnisse zurück. Er entlockte Petry das Bekenntnis: In der AfD sammeln sich viele Menschen, die sich auch den Interessen deutscher Volksgruppen im Ausland oder Interessen der Vertriebenen annehmen möchten, da sie sich im derzeitigen Parteienspektrum oft nicht repräsentiert fühlen. Und da lauern durchaus Interessengegensätze. In Sachen Eurokritik gibt es Gemeinsamkeiten mit der sich als strategischer Partner anbietenden PiS, andererseits sehen viele unserer Mitglieder die PiS egen ihrer Sicht der Deutschen sehr kritisch, umschrieb Petry ein ungelöstes Dilemma vorsichtig. Denn Wir sehen uns auch als möglicher Partner von in Polen lebenden Deutschen. Ich erde auf jeden Fall iederkommen und ürde mich dann auch über mehr Kontakte in die Volksgruppe sehr freu- Till Scholtz-Knobloch Foto: Wikipedia Zum Tode seiner Mutter Der Vorstand, der Geschäftsführer Zum Tode seiner Mutter sprechen und die LARES: Mitarbeiter Niniejszy des Hauses ir unserem jakikoliek sprechen ir Jerzy Treffon, LARES: der Diese Deutsch-Polnischen Materialien zum Lesen bereitgestellt. Vorsitzenden Jegliche dem Bürgermeister strengstens der Gemeinde Zusammenarbeit Norbert Rasch Paloitzke, und seiner Familie sprechen dem SKGD-Vorsitzenden unser herzliches unser aufrichtiges Beileid aus. Beileid aus. Norbert Rasch ihre tiefe Betroffenheit Ryszard Galla, Sejmabgeordneter Der Gemeindevorstand und der Vorstand soie die Mitarbeiter der Sozial-Kulturellen zum LARES: Tod seiner Niniejszy Mutter aus. der SKGD Groβ Döbern jakikoliek Gesellschaft der Deutschen im Oppelner Schlesien

12 Niniejszy jakikoliek 12 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien zum Aktuelles Lesen bereitgestellt. Aktualności Jegliche Wybyć potencjał 25 procent polskiego eksportu ysyłane jest co roku Niemiec, odbiorcami sporej jego części są też Austria i Luksemburg. Nie jest zatem źle, ale czy Pani zdaniem statystyki te można jeszcze popraić, zacieśniając spółpracę gospodarczą Polski z państami niemieckojęzycznymi, których rynki są niezykle chłonne? Fakty móią same za siebie. Dlatego należy uczynić szystko, by ziększyć przedsiębiorcy mają oboiązek członkosta takich izbach, ale z drugiej jakikoliek jest to dla nich duży plus. Instytucje te LARES: Diese Materialien garantują boiem przedsiębiorcom zum Lesen bereitgestellt. Jegliche grupę radcó, którzy podpoiedzą jakikoliek im, co mają dalej czynić. To, co dzisiaj LARES: Diese Materialien dany producent produkuje, może zum być np. Lesen bereitgestellt. Jegliche spółpracę gospodarczą i polityczną Polski z państami niemieckojęzycznymi. Wyjątkoo duże i ieloletnie śiadczenie tej materii ma ojeództo opolskie, gdzie ielu ludzi, złaszcza młodych, zna język niemiecki i od lat yjeżdża Niemiec czy Austrii celach zarobkoych bądź toarzyskich. Dzięki temu na przestrzeni czasu zrodziło się tutaj mnósto elementó, Niestety iele naszych instytucji okołobiznesoych sojej palecie usług nie jakikoliek LARES: Diese Materialien ma takich roziązań, które pod zum koniec Lesen bereitgestellt. Jegliche które nas z sobą łączą, które należy pielęgnoać i rozijać. Nie jest też przypadkiem, że łaśnie regionie opolskim ze zględu na śiadczenie niemieckie zakładane są dualne yższe szkoły. Jest to kolejny element na drodze zacieśniania istniejącej spółpracy celu jeszcze iększego ybycia drzemiącego na Opolszczyźnie potencjału. lat dzieięćdziesiątych obseroałam także Portugalii. Jakie to były roziązania? Portugalska izba gospodarcza, o której myślę, przygotoyała óczas soim członkom krótką informację (dla każ- dego sektora osobno) na temat tego, co jakikoliek się dzieje noych technologiach i innoacjach na śiecie. Mało tego, każdy W przypadku ojeództa opolskiego to już się dzieje od lat osiemdziesiątych ubiegłego stulecia, kiedy to ielu mieszkańcó tego regionu yjeżdżało pracy nad Ren. Zarabiali tam nie tylko iększe pieniądze, ale zbyali też śiadczenie zaoe i poznaali noe technologie, myślenie, organizację pracy, a następnie prze- członek tej izby mógł ysłać zapytanie, żeby przekazano mu notkę na temat konkretnego projektu i otrzymyał ją, a jednocześnie przesyłano mu informacje, że jeżeli chce być uczestnikiem projektu innoacyjnego albo noych technologii, to musi płacić o tyle i tyle iększą składkę. I przedsiębiorcom się ten pomysł pobał, ielu z nich płaciło ięcej, jakikoliek szczepiali to tu na miejscu. Zgadza się, ba, pamiętam, jak pod koniec lat dzieięćdziesiątych zachycałam się pracą kafelkarzy, którzy mieli śiadczenia niemieckie. Oni zupełnie inaczej pracoali, lepszy był też efekt ich ysiłku, ale pobnie rzecz się miała z reprezentantami innych zaodó, jak choćby dekarzy, którzy mieli moż- bo za to mieli garancję otrzymyania takich informacji. Wydaje mi się, że jest to znakomita idea i tak długo, jak długo nie będziemy mieli usług radczych na takim poziomie dla naszych firm, tak długo trudno nam będzie o konkurencyjność obec najlepszych UE. Danuta Jazłoiecka, posłanka Parlamentu Europejskiego, chce zacieśnienia jakikoliek spółpracy gospodarczej Polski i Taki model musi ięc zostać zaadaptoany Polsce. cofanie się. ojeództa opolskiego z RFN. Foto: Jerzy Stempleski LARES: Diese Materialien Absolutnie, tym bardziej że zum bre Lesen bereitgestellt. Jegliche cji odbya staż prestiżoej firmie. ist strengstens Po liość skosztoania pracy na Zachodzie. Dzięki temu region opolski zyskiał ogromne bogacto, co jest kolejnym odem na to, że spółpraca na linii Polska, region opolski Niemcy, Austria czy Luksemburg poinna kitnąć. Jednak pierszej kolejności poinniśmy być kooperantami, partnerami Niemcó bądź Austriakó, by się od nich uczyć, ale jednocześnie przygotoyać się samodzielności. Warto też, by nasze firmy nie koncentroały całej sojej uagi tylko na rynku Unii Europejskiej, ale zaczęły skupiać się na rynkach całego śiata. Pobnie jak Niemcy? Dokładnie tak. Jeszcze nie tak dano czytałem strategię na przyszłość Niemiec, której kanclerz Angela Merkel tam Chińczykom zadano pytanie, czego oczekują od UE i jakim ona jest dla nich partnerem. Chińczycy na to pytanie odpoiedzieli krótko: nas nie interesuje UE, lecz najmocniejsi partnerzy UE! Wniosek? Musimy być tym najmocniej- szym partnerem. Dzisiaj cały śiat gospodarczy patrzy na UE przez pryzmat że na początku lat dzieięćdziesiątych regionu opolskiego jest bardzo iele i i byłam bardzo podbuana faktem, rierę! Takich jakikoliek osób yodzących się z LARES: Diese Materialien kryzysu strefie euro, przez zum co Polska Lesen izby rzemieślnicze bereitgestellt. i gospodarcze Jegliche z oj. to jest nasz najiększy potencjał, ist który bardzo mocno podkreślała, że ma śiamość, że UE nasycona jest produkcją i usługami niemieckimi i z tego poodu chce skoncentroać się na tym, aby niemieckie produkty yszły poza Unię, a tym rynkiem szczególnie ażnym, ręcz celoym dla RFN mają być Chiny. Jestem przekonana, że Niemcom ten plan się poiedzie, ponieaż śród trzeba odpoiednio zagospodaroać. Musimy dać tym ludziom możliości rozoju tu na miejscu, dla bra nas szystkich, bo inaczej szyscy tracimy. Jakie poinny być polskie priorytety spraie bezpieczeństa energetycz- strefy euro, które dzisiaj jeszcze borykają Czy to, co dzisiaj obserujemy, nego i spólnej polityki energetycznej stem. się z problemami i mają gorsze dane możemy nazać stagnacją na polu UE? Czy jakikoliek Polska poinna iść kierunku od Polski, zaczną ychodzić z kryzysu spółpracy ojeództa opolskiego dalszego zaostrzenia praa ochrony Chińczykó bardzo szybko rośnie grupa milioneró, która jest zainteresoana produkcją i usługami najyższej jakości. A zatem niemiecka oferta będzie dla nich bardzo interesująca, tym bardziej że Chińczykó nie stać jeszcze na luksusoą produkcję łasną. Nadarza się iec znakomity czas na to, by UE uderzyła na ten rynek i polscy producenci 5 10 latach, by nie dać się ścignąć? Te ostatnie koncentrują się obecnie na rozijają sój kraj, który jak iemy na to, by ejść strefy euro? Może ratunkiem jest to, o czym rozmaialiśmy cześniej jeszcze iększe nej, poprzez pokazyanie i buanie opanoania. Jednocześnie łączyli spółpracy tyczącej polityki społecz- jest położony jakikoliek miejscu niełatym rónież. Co Pani zdaniem poinni uczynić polscy politycy, i to nie tylko ci na najyższym szczeblu Warszaie, by spółpraca Polski z krajami niemieckojęzycznymi jeszcze bardziej nabrała tempa, była po prostu oocniejsza niż obecnie? Polsce głónej mierze potrzebne z dnia na dzień polski przedsiębiorca Znam chłopaka, który pochodzi z oj. staił mnie jakikoliek na czele rządu tej yspy, a nie stanie się partnerem dla bardzo opolskiego, studiuje e Wrocłaiu i yjeżdża bereitgestellt. Niemiec, gdzie podczas Jegliche akaej został szefem regionó. Szef ist rządu strengstens mój polski kolega z administracji rzą- LARES: Diese Materialien dużej firmy np. Niemczech. zum W tym Lesen są sprane instytucje okołobiznesoe funkcjonujące i pracujące na zór modelu niemieckiego, którym jestem zachycona! Nad Renem z jednej strony całą gamę usług, od pranych po radcze, które skazują im, jak mają się dalej rozijać. Jest to znakomity pomysł, bo dzisiaj przedsiębiorcy nie mają tak dużo czasu, by orientoać się, co gdzie na śiecie się dzieje, i ręcz muszą mieć bardzo zbieżne z odpoiednią produkcją innym miejscu Europy i nie tylko i tedy arto spróboać zdyersyfikoać to, co się robi i ten nie tylko zapenić bezpieczeństo sojej firmie, ale i ziększyć jej możliości. pozorom nie jest to zadanie trudne, a konieczne! Jeśli boiem tego nie uczynimy, to nasze firmy będą się rozijały i eksportoały tylko penego stopnia, a przez to nie będą śród firm z krajó członkoskich UE należeć lideró, ciąż jeszcze mieści się strefie zainteresoania śiata gospodarczego, bo niemal suchą nogą przeszła przez kryzys i przez szystkie te lata odnotoyała zrost gospodarczy. Musimy jednak pamiętać o tym, że już niebaem kraje gospodarczego, i to dynamicznie! Wspomniała Pani o tym, że kraje strefy euro zaczną ychodzić z kryzysu gospodarczego i staną się poażną konkurencją. Co zatem Polska, region opolski poinny uczynić najbliższych ykorzystanie potęgi drzemiącej na rynkach gospodarczych państ niemieckojęzycznych? To jest recepta, ale żeby ją zrealizoać, musimy zdynamizoać spółpracę z najlepszymi. Nie ma innego yjścia, ale nie jest to też takie proste, bo nagle pomiędzy różnymi instytucjami obsługującymi biznes, co jest szalenie ażne. Pamiętam, jak 1997 roku przygotoyałam raport tyczący spółpracy polsko-niemieckiej, konkretnie ojeództa opolskiego z Nadrenią-Palatynatem, opolskiego tak blisko spółpracoały z izbami gospodarczymi z Niemiec, biorąc stamtąd dziesiątki znakomitych zorcó, co następnie tamtym okresie przekuało się fantastyczny rozój tego regionu. z Niemcami? Stagancja to może za duże słoo, ale penym stopniu temperatura spółpracy spadła. I nie tyczy to tylko instytucji obsługujących biznes, ale też instytucji naukoych czy samorządó. tego partnersta na naszych obyatelach. Oszem, to jest bardzo ażne, ale musimy to partnersto torzyć też na biznesie, co jest piekielnie ażne, a niestety Polsce robi się tym zakresie mniej, niż poinno, i przez to iele tracimy, tym zlnych ludzi. Przykład? pierszym bardzo udanym yjeździe, kiedy rócił Polski, szyscy z jego otoczenia byli przekonani, że jego celem po skończeniu studió jest yjazd tam pracy. On jednak yznał mi, że nie ma takich zamiaró i po zakończeniu którzy przecież gros soich produktó edukacji jakikoliek najpier będzie szukał pracy kierują rónież poza strefę euro. W 2012 na Opolszczyźnie, a jak się nie uda, to LARES: Diese Materialien roku byłam na szczycie UE zum Chiny Lesen i celu musi bereitgestellt. nastąpić pradzia integracja Jegliche spróbuje e Wrocłaiu, a ostateczno- ścią, jak stierdził, będzie yjazd firmy, której odbyał staż. Mimo że ładze tego przedsiębiorsta już dzisiaj namaiają go, by nie kończył studió, tylko już zaczął dla nich pracoać, garantując mu, że zrobi u nich ielką ka- śroiska, bez zględu na koszty, jakie poniosą państa i przedsiębiorcy? Jakiś czas temu byłam Japonii na programie tyczącym rozoju gospodarczego. Japończycy przez sześć tygodni uczyli mnie, jaki oni mnie uczestniczenia grze symulacyjnej, która polegała na tym, że yspa, która miała cztery regiony, często była naiedzana kataklizmami ekologicznymi i trzeba było dla niej zaprojektoać 20-letni plan rozoju. Japoński profesor, który odził śiadczeniem, po Mai 2014 Z Danutą Jazłoiecką, posłanką Parlamentu Europejskiego, gdzie od 2009 roku reprezentuje ojeództo opolskie, rozmaia Krzysztof Śierc Chińczykó nie interesuje UE, lecz najmocniejsi partnerzy UE! miał dóch ministró, śroiska i gospodarki, i tylko im mógł przekazyać pieniądze na projekty, które miały zapenić rozój gospodarczy tej yspy na die dekady. Stierdziłam tedy, że chciałabym, aby mój kraj ciągu tych 20 lat rozinął się na poziomie 8 procent! Profesor mnie yśmiał, ale ja jednak robiłam soje, przekazując pieniądze na rozój spomnianym dóm ministerstom, z tym, że iększą sumę kieroałam ministersta śroiska. Proszę sobie yobrazić, że po 10 latach mieliśmy zrost gospodarczy na poziomie 6,5 procent. Profesor był zdumiony, zaczął analizoać te yniki i poiedział, że pierszy raz życiu spotkał się z kimś z Europy, kto ięcej pieniędzy postaił na ekologię, a nie na gospodarkę. Potem co prada zrobiliśmy korektę i ostatecznie po planoanym 20-letnim rozoju yspy yszedł nam ynik 6-procentoego zrostu gospodarczego, co i tak bardzo pozytynie zaskoczyło japońskiego profesora. A zatem błędne jest myślenie, że jeśli na ekologię ydajemy mało pieniędzy, a ięcej na gospodarkę, to będziemy się szybciej rozijać? Wbre pozorom jest ręcz przecinie, a racjonalne inestoanie ekologię przynosi zyski każdej niemalże firmie. Trzeba to jednak bardzo mądrze przeanalizoać, ile potrzeba środkó na inestycje ekologiczne, by rozój firmy nadal był dynamiczny i osiągała ona efekt ekonomiczny. W Polsce jednak, żeby tak się stało, a firmy racjonalnie inestoały ekologię, potrzebują zaangażoania się ten proces instytucji okołobiznesoych, które inny śiadczyć takie usługi przedsiębiorcom, szczególnie małym i średnim. Jeśli tak się nie stanie, to firmy te nie będą umiały z czegoś takiego skorzystać i cały kraj przestanie się szybko rozijać. Ba... przyjdzie taki moment, że yhamujemy nasz rozój, a każde yhamoanie oznacza dzisiaj opóźnienie, ręcz Kiedy i na jakich arunkach Polska poinna przystąpić unii alutoej i przyjąć euro? W 2004 roku, podpisując traktat, zoboiązaliśmy się, że ejdziemy strefy euro, i tak musi się stać, bo cały śiat patrzy na Europę łaśnie przez pryzmat strefy euro i to te kraje, które niej należą, tak napradę są najpoażniejszymi partnerami gospodarczymi dla innych państ na śiecie. Oszem, Polska ciąż jeszcze liczy się jako partner gospodarczy, bo jest dużym krajem i brze sobie radzi, ale za chilę może się to zmienić, gdyż gospodarka strefie euro nabiera tempa i iczna jest popraa ynikó gospodarczych. A zatem najprapobniej ciągu kilku najbliższych lat strefa euro będzie zdroa i óczas Polska poinna niej przystąpić. Ale dzisiaj, kiedy jest jeszcze duża różnica między poszczególnymi państami radzeniu sobie z kryzysem, bycie poza strefą euro jest brodziej- Oszem, ale tak będzie tylko czasu i jeśli pozostaniemy poza strefą euro dłużej, staniemy się słabi, a nasi przedsiębiorcy na szystkich tych przelicznikach alutoych będą tracić. Tak być nie może, bo kto buduje potencjał gospodarczy kraju? Przedsiębiorcy! Ile tej sytuacji potrzebujemy lat Nie sądzę, że stanie się to najbliższych pięciu latach, ale może nastąpić miła niespodzianka, bo funduszy europejskich mamy bardzo dużo i jeśli będziemy je mądrze i efektynie ykorzystyać, to one mogą przyspieszyć ten proces. Musimy jednak pamiętać o tym, że da lata musimy czekać na przyjęcie strefy euro i na tej podstaie sądzę, że przyjęcie nas strefy euro nastąpi gdzieś między rokiem 2018 a q W kooperacji z.job-profi.pl

13 Niniejszy jakikoliek LARES: Diese Materialien zum Wirtschaft Lesen bereitgestellt. Gospodarka Jegliche Porady: Niemiecki system ubezpieczenia społecznego Nr. 21/1155 Wochenblatt.pl 13 Zmiany, zmiany, zmiany Rząd federalny Niemiec od dnia raz z reformą datkoej składki ubezpieczenia społecznego i pakietem emerytalnym, który chodzi życie już , proadza znaczne zmiany systemie ubezpieczenia społecznego. tego też poodu przedsiębiorsta Z poinny się przygotoać na zmiany tym systemie. Jednocześnie dzisiej- szym artykułem proadzamy Państa temat zmian przygotoanych przez rząd RFN, które ejdą życie następnych miesiącach. Przedstaiamy rónież, jaki pły zmiany te będą miały na pracodacę, praconika, a przyszłości na emeryturę. Finansoanie ustaoych ubezpieczeń zdrootnych (GKV-Gesetzliche Krankenversicherung) Rząd niemiecki chce noym praem rozoju struktury finansoej i jakości ramach ustaoego ubezpieczenia zdrootnego zreformoać finansoanie datkoej składki na ubezpieczenie. Tym sposobem zostanie ubezpieczalniom zrócona część niezależności ziązanej ze staką składkoą. Rónocześnie zostanie yrónany chód, który znieluje konkurujące między sobą ubezpieczalnie. Planoane jest, aby od ziększyć składkę zaróno dla praconika, jak i pracodacy na 7,3 procent. Dodatkoe 0,9 procent nie ma być już stosoane, a zamian ubezpieczalnie mogą od soich członkó żądać datkoych składek zależnych Od 1 stycznia 2015 roku decyzję spraie składki datkoej. niepełnym ymiarze godzin. Prao to Wysokość tej składki ustala każda kasa ma działać jakikoliek na okres przejścioy 2029 każda kasa chorych indyidualnie, może rónież ynosić roku. W tym czasie iek emerytalny od chodó. Każda ubezpieczalnia ustala stakę tej składki indyidualnie, a pracodaca jest zoboiązany składkę tę razem z szystkim innymi stakami odproadzić ubezpieczalni. Wyjątkiem mają być osoby pobierające bezrobotne. Dla tych osób ma być ustalona przeciętna staka składki. By zmniejszyć konkurencyjność kas chorych, ma zostać ustalona jednakoa składka dla określonych chodó każdego członka. Tym sposobem zostaną yrónane i zrekompensoane różne struktury choe. Pracodaca zoboiązany będzie odproadzić indyidualną składkę za praconika yznaczoną przez ubezpieczalnię. Staka ta zostanie ustalona na podstaie przeciętnego chodu chorych roku przyszłym. 15 października danego roku osoby zajmujące się 45 lat i opłacały składki, mogą już od Osoby, które mają przepracoane A jakikoliek nalizując dzisiejszy temat, cały poyższy, a zarazem zmiany, go systemu ubezpieczeń cjonoanie niemieckie- LARES: Diese Materialien prognozoaniem ydają ośiadczenie zum Lesen 63. roku bereitgestellt. życia pójść na emeryturę Jegliche bez członkó szystkich kas. Kasa z kolei otrzyma z funduszu zdroia ytyczne co ysokości staki składkoej. Przesyłanie danych Kasy chorych muszą posiadać informacje niezbędne kalkulacji staek. Poinny im być znane przeciętne chody oraz przeciętna ysokość składki ubezpieczenioej każdej osoby oba, że nie otrzymają całości emerytury. Oprócz przepracoanych lat składkoych, których opłacana była podstaoa składka na ubezpieczenie, liczone będą rónież lata, których było pobierane np. bezrobotne, pienią- przede szystkim potrzebom obyateli, praktyka. Od 1 stycznia 2015 roku każda kasa dze z tytułu nieykonyania pracy ze jakikoliek chorych musi soim statucie podjąć zględó pogoych bądź z pracy które mają zdecyanie polepszyć funk- Werbung / Reklama Schlesische Wirtschaftsschau ubezpieczonej. Przesłane podstaoe Neue Inlandsflüge Die polnische Regionalfluggesellschaft Eurolot startet im Juni eine eitere Inlandsflugverbindung zischen Breslau und Lublin. Es erden künftig vier Flüge pro Woche angeboten: dienstags, nnerstags, freitags und sonntags. Der Jungfernflug ist für den 24. Juni geplant. Die Flugzeit beträgt knapp über eine Stunde und erfolgt mit einem Bombardier Q400 NextGen, der bis zu 78 Pas- musi podjąć decyzję spraie składki datkoej i podać ją soim statucie. się przygotoaniem statystyk na określenie prognoz na przyszły rok. Ich zadaniem jest na podstaie statystyk określić chód i ydatki oraz liczbę ubezpieczonych danym roku, by szacunkoo opracoać działanie kas na temat przeciętnego ynagrodzenia systemie ubezpieczenia społecznego oraz na temat staek składek. Wysokość składki datkoej od 2015 roku ona 0%. Jeżeli dana kasa chorych nie znajduje pokrycia finansoego, to musi brak ten uzupełnić z innych funduszy poprzez nałożenie składek uzależnionych od chodu członkó kas. przeiduje emeryturę od 63. roku życia dla długoletnich ubezpieczonych, polepszoną emeryturę matki, podyższenie emerytury dla osób niezlnych pracy oraz lepszą jakość usług rehabilitacyjnych. bez potrąceń dla długoletnich ubezpieczonych ma zostać ziększony 65 lat. W emeryturze ma zostać rónież korzystniej uznany okres ychoyania dla rodzicó, których dzieci urodziły się przed 1992 rokiem. Dla rodzicó Pakiet emerytalny tych dzieci uznany okres ychoania Od chodzi życie noy zostanie jakikoliek ydłużony o 12 datkoych pakiet emerytalny. Prao polepszenia miesięcy. LARES: Diese Materialien dane pozalają osobom zajmującym zum Lesen jakości bereitgestellt. ubezpieczenia emerytalnego Jegliche Co najażniejsze, polepszą się ist ró- nież arunki pobierania emerytury z tytułu niezlności pracy. Noi emeryci będą postrzegani tak, jakby mieli przepracoane datkoe da lata. Ustalone jest rónież, iż cztery ostatnie lata przed pójściem na emeryturę nie będą miały negatynego płyu na ysokość renty. Straty ynagrodzeniach z tytułu choroby lub poprzez zatrudnienie niepełnym ymiarze rónież mają mieć przyszłości mniejszy pły na przepracoane okres składkoe oraz na ysokość emerytury. Jeszcze tym roku zatem zostaną proadzone zmiany. Wraz z ustaleniem składek na ubezpieczenie urząd planuje polepszenie systemu ubezpieczenia społecznego Niemczech. Tym sposobem zmniejszy się konkurencyjność kas chorych, a praconik nie będzie miał problemu z yborem odpoiedniej dla siebie Krankenkassy. Rubryka jest torzona przez Krzysztofa Śierca oraz firmę Smuda Consulting. Zachęcamy rónież odiedzenia strony.intertax24.com oraz.smuda-consulting.com. deutscher Investitionen in der Region hat inzischen eine Milliarde Złoty überschritten. Die Firmen beschäftigen hiesige Arbeitnehmer, zahlen die Körperschafts- und die Liegenschaftssteuer, kaufen Materialien aus der Re- 500 Arbeitsplätze geschaffen. Über die gion zum Ausbau ihrer Betriebe, lassen Der Vorstand und die Mitarbeiter Pläne der in der Kattoitzer Sonderirtschaftszone tätigen Unternehmen Technologien und estliche Standards ihre Maschinen arten, bringen neue jakikoliek der Wohltätigkeitsgesellschaft der Deutschen in Schlesien sagiere fasst. Tickets bereits seit dem 12. Mai zu haben, preislich geht es ab 199 Złoty los. Fluggäste aus Breslau geinnen damit eine günstige und komfortable Anbindung an ein starkes Hochschul- und Wissenschaftszentrum im Osten Polens, sagt Dariusz Kuś, Vorstandschef des Flughafens Breslau. Es biete auch Gelegenheit für die Hand nehmen. Tenneco Silesia iederum plane in Czerionka-Leschczin aren 837 Millionen Euro scher. der Deutschen Sozial-Kulturellen Gesellschaft Breslau sich auf 817 Millionen Euro, die Importe jakikoliek Die Mitglieder, Mitarbeiter und der Vorstand LARES: Diese Materialien eine neue Fabrik mit 280 Beschäftigten. zum Lesen bereitgestellt. Krzysztof Jegliche Śierc Fluggäste aus Lublin, die Möglichkeit zum Umsteigen auf einen beliebigen Flug in Breslau zu nutzen. Die Flugtage und -zeiten auf der neuen Verbindung so geplant, um Passagieren aus der 500 neue Arbeitsplätze Zehn Unternehmen ollen demnächst 650 Millionen Złoty in der Kattoitzer Sonderirtschaftszone investieren. Damit erden rt rund berichtete Puls Biznesu. Investieren ollen rt demnach unter anderem Nexteer, Tenneco, Avio und Mokate. Allein das letztere Unternehmen ill rund 100 Millionen Złoty für seinen Betrieb in Sohrau aufenden. Nexteer olle 180 Millionen Złoty in Tichau in Deutsche investieren kräftig Allein in den Jahren 2011 bis 2013 der Arbeitsorganisation ein. Sie tauschen ihre Erfahrungen aus, auch mit polnischen Partnern, zum Beispiel im Rahmen des Klubs 150. Deutschland ist somit ein ichtiger Handelspartner der Woiodschaft Oppeln. Die Oppelner Exporte 2013 nach Deutschland beliefen Nie sztuka dla sztuki które zamierza proadzić rząd Republiki Federalnej Niemiec, z łatością możemy zauażyć, że nie jest to sztuka dla sztuki. Moim zdaniem jest to konkretne, przemyślane i zasadne działanie, mające na celu yjście naprzeci oczekianiom, a Ich bin die Auferstehung und das Leben. Wer an mich glaubt, der ird leben, auch enn er stirbt Rys. Andrzej Sznejeis Wenn Sie einen Unternehmer mit der Suche nach neuen Kunden beauftragen und ihm dafür eine Provision zahlen, oder enn Sie einen Dienstleistungsvertrag mit einem Selbstständigen als Subunternehmer abschließen, sollten Sie jeeils ausschließen, dass es sich bei dem Unternehmer um einen nur scheinbar geerblich Tätigen handelt. Sonst besteht bei einer Kontrolle durch die Deutsche Rentenversicherung Bund (DRVB) sollte dabei festgestellt erden, dass der vermeintliche Unternehmer tatsächlich als Arbeitnehmer auftritt (Indizien dafür z.b., dass er nur einen Auftraggeber bz. keine Entscheidungsfreiheit hat) das Risiko hoher Nachzahlungen seitens des Auftraggebers. Rechtlich gesehen besteht dann nämlich ein abhängiges Arbeitsverhältnis, d.h. der Scheinunternehmer ist de facto ein Arbeitnehmer, für den sein Arbeitgeber dann Steuern und Sozialbeiträge (Kranken- Pflege-, Renten- und Arbeitslosenversicherung) abführen muss. społecznych. Czy jednak to szystko się poiedzie tak, jak zakłada plan? Jestem brej myśli i gorąco Ryszard Galla ierzę, że się uda, ale najłaściszą odpoiedź na to pytanie da mimo szystko Notoał Krzysztof Śierc Woiodschaft Lublin ein Umsteigen auf haben deutsche Unternehmen rund 400 andere Eurolot-Flüge von Breslau aus Millionen Złoty in der Woiodschaft jakikoliek Zum Tod seiner Mutter zu ermöglichen. Oppeln investiert. Der Gesamtert LARES: Diese Materialien zum Lesen bereitgestellt. Jegliche sprechen ist ir strengstens Norbert Rasch unser tiefes Mitgefühl und herzliches Beileid aus. Wir drücken dem Vorsitzenden der SKGD im Oppelner Schlesien, Herrn Norbert Rasch, unser tiefes Mitgefühl zum Tode seiner Mutter aus Foto: K. Śiderski

14 Niniejszy jakikoliek 14 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien zum Lesen Sport bereitgestellt. Sport Jegliche Handball: Superliga-Playouts Gardia abgestiegen Gardia Oppeln steigt in die 1. Liga ab. Die letzte Chance in der Handball- Superligasaison zu bleiben verspielten die Oppelner. Sie verloren 29:30 gegen Piotrkoianin Piotrkó Trybunalski. Stimmen nach dem Spiel In der letzten jakikoliek LARES: Diese Materialien Spielminute konnten zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Es kam nun mal so, dass im letzten Playout-Spiel zei Teams aufeinandertrafen, die noch immer um die Teilnahme an Relegationsspielen kämpften. Gardia stand dabei theoretisch etas besser da, eil sie nur ein Remis benötigte, ährend Piotrkoianin unbedingt geinnen musste. nun von der Handball- jakikoliek Elite Abschied nehmen. minimal verkürzen, gingen dann aber Piotrkoianin das Sagen und konnte 29:30. Doch jakikoliek die Oppelner schafften es ch mit einem 12:17-Rückstand in die seinen Vorsprung bis auf sieben Punkte (24:17) bereitgestellt. vergrößern. Doch Gardia Jegliche urf zu vererten, und es urde ist kurz strengstens in der letzten Minute nicht, einen Frei- LARES: Diese Materialien Garderobe. zum Lesen Mangelnde Effizienz und Fehler Das Spiel begann für die Oppelner verhängnisvoll. Kaum standen sie auf dem Parkett, lagen sie schon 0:2 zurück. Dies konnten sie zar schnell ieder aufholen, ch das zischenzeitliche 2:2 urde auch zum letzten Gleichstand in der gesamten Begegnung. Bis zum Schluss konnten die Handballer aus Piotrkó Trybunalski ihren Vorsprung halten. Was nicht verunderlich ar, denn in der ersten Halbzeit hatte Gardia dem Gegner zeiteise vollends das Feld überlassen und zeigte dabei neben Ineffizienz im Angriff auch simple Schulfehler in der Verteidigung. Wokół piłkarskiej Bundesligi jakikoliek Hamburger SV uratoany SpVgg Greuther Fürth zremisoał u siebie 1-1 z Hamburgerem SV reanżoym meczu barażoym o miejsce przyszłym sezonie Bundesligi. W pierszym meczu Hamburgu oba teamy bezbramkoo zremisoały, co premiuje z Hamburgerem SV i VfL Wolfsburg. bardzo nas cieszy, że udało nam się go pozyskać jakikoliek ośiadczył Horst Heldt, tytułu icemistrza Niemiec. Can Liverpoolu? menedżer FC Schalke 04. HSV, które uratoało się tym samym przed degradacją 2. Bundesligi, gdyż bramki strzelone na yjeździe liczą się podójnie. Ekipa znad Łaby pozostaje zatem jedyną drużyną, która nigdy nie spadła z Bundesligi, ale... tak słabego sezonu, jak miniony, hamburczycy nie mieli już od dana, przez co na mecie Bundesligi uplasoali się na odległym 16. miejscu, przez co musieli grać baraże z trzecią drużyną 2. Bundesligi. I szczęśliie te baraże zakończyły się po ich myśli. Z Frankfurtu Stuttgartu Armin Veh, który minionych rozgrykach Bundesligi był szkoleniocem Eintrachtu Frankfurt, od noego Bayer 04 zmacnia kadrę Josip Drmić, były już napastnik 1.FC Nürnberg, które zostało zdegraane 2.Bundesligi, od noego sezonu bę- dzie bronić bar Bayeru 04 Leverkusen, Giefer Gelsenkirchen został Marco jakikoliek Reus, o czym poinformoała gazeta Ruhr Nachrichten. To dla z którym ziązał się 5-letnim kontraktem. 21-letni Szajcar barach zum Nürn- Lesen zonie bereitgestellt. będzie reprezentoało Niemcy Jegliche mnie ielki zaszczyt, ale bez kolegó ist strengstens FC Schalke 04, który przyszłym se- LARES: Diese Materialien Rom: Vor 80 Jahren fand die zeite Fußball-Weltmeisterschaft statt cken, der zuvor nur einmal das Nationaltrikot trug. Nach dem Pausenrückstand von jakikoliek 1:2 schoss er mit seinem Hattrick die Mannschaft zum 5:2-Erfolg. und nun in Europa ollten auch 32 Länder antreten. Weltmeister Uruguay sagte allerdings ab, ohl aus Protest, eil vor vier Jahren Italien seine Teilnahme egen der langen Anreise ausgeschlagen hatte. Auch das Mutterland des Fußballs, Rom vor Zuschauern sah Italien als 2:1-Sieger jakikoliek nach Verlängerung über bei den olympischen die Tschechosloakei. England, ollte noch nicht teilnehmen und hielt die WM für eine überflüssige Veranstaltung. Aufgrund von 16 Teilnehmern musste zunächst eine Qualifikation der 32 Beerber ausgetragen erden. Nach einem 9:1 Deutschlands und dem 6:1 Frankreichs gegen Luxemburg aren die beide Mannschaften qualifiziert, das Spiel gegeneinander fiel bedeutungslos aus. In Europa ar nun auch das Medieninteresse geeckt; 300 Journalisten aus die Oppelner einen entscheidenden Freiurf nicht vererten und müssen Die Gegner machten sich dies prompt zunutze und bauten ihren Vorsprung dabei auf sechs Tore (14:8) aus. Die Oppelner konnten vor der Pause zar Beeindruckende Aufholjagd Zu Beginn der zeiten Halbzeit verbesserte sich die Situation ein enig. sezonu będzie trenerem VfB Stuttgart, z którym 2007 roku sięgnął po mistrzosto Niemiec. Urodzony Augsburgu szkolenioiec podpisał z ekipą ze stolicy Szabii duletni kontrakt, zastępując na tym stanoisku Holendra Huuba Stevensa, który o sojej dymisji poinformoał po ostatniej kolejce niemieckiej ekstraklasy. Młodszy o ponad siedem lat od Holendra Armin Veh od 2011 roku proadził Eintracht Frankfurt, a latach był szkoleniocem VfB Stuttgart, później pracoał rónież FC Liverpool zapragnął ściągnąć siebie rozgryającego Bayeru 04 Leverkusen Emre Cana, za którego The Reds chcą zapłacić 12 mln euro. 20-letni Emre Can jest szechstronnym piłkarzem i z poodzeniem może ystępoać na Bundesligi. berg zanotoał sój najlepszy sezon tychczasoej karierze, zbyając 17 bramek 33 meczach Bundesligi sezonu 2013/14. Dzięki temu poołany aller Welt, darunter 24 aus Deutschland und 19 aus der Tschechosloakei aren dabei. Die faschistische Mussolini- Die Oppelner holten dabei bereits in den ersten Minuten zei Tore auf. Wenig später aber hatte ieder einmal stürzte sich in eine Aufholjagd. Dabei kam sie dem Erfolg sogar sehr nahe, denn der ermüdete Piotrkoianin ar fast stehengeblieben. Fünf Minuten vor Um die Coppa del Duce Noch vier Jahre zuvor, 1930, hatte FIFA-Präsident Jules Rimet nur 13 Nationalteams überzeugen können, an der ersten WM teilzunehmen. Seit dieser Zeit ar jech die Zahl der FIFA- Mitglieder auf 47 angestiegen Konditionsdrill und ein Profifußballverbot behinderten den deutschen Fußball Spielen 1936 in Berlin. Trotz tollkühner Aufholjagd schaffte Gardia Oppeln am Ende nicht einmal ein Remis gegen Piotrkoianin Piotrkó Trybunalski und verpasste damit die Superliga-Relegation. Foto: Krzysztof Śiderski Dzięki bramce Pierre a-michela Lasoggi Hamburger SV uniknął pierszej sojej historii degradacji 2. Bundesligi Foto: Chris Grabert/Wikipedia został też reprezentacji sojego kraju, dla której rozegrał tąd pięć spotkań. piłkarskiej Lidze Mistrzó, zmacnianie sojej kadry rozpoczęło od kupna bramkarza, Fabiana Giefera, który tychczas bronił bar Fortuny Düsselrf Giampiero Combi (links), Schiedsrichter Ivan Eklind und Torhüterlegände František Plánička vor dem Finale den Geinner zusätzlich eine pompöse Coppa del Duce. Gespielt urde ohne Gruppenspiele Foto: Wikipedia Ende der Partie lagen die Oppelner dadurch nur noch 26:29 zurück und eine Minute vor dem Abpfiff stand es sogar darauf klar, dass sie von der Handball- Elite nun Abschied nehmen mussten. Hoffentlich nur für ein Jahr. Das Team aus Piotrkó Trybunalski kommt indes (2.Bundesliga). 23-letni Giefer przeszedł ekipy z Gelsenkirchen na zasadach olnego transferu i ziązał się z noym klubem kontraktem 30 czerca 2018 roku. Fabian to bardzo ambitny zaodnik z ogromnym potencjałem, dlatego Hjulmand trenerem Mainz 05 Po rezygnacji z funkcji trenera FSV Mainz 05 przez Thomasa Tuchela ładze klubu szybko znalazły jego następcę. Został nim 42-letni Duńczyk Kasper leej obronie oraz jako defensyny i Hjulmand, który proadził tąd FC ofensyny pomocnik. W minionym Nordsjaelland jakikoliek i 2012 roku yalczył sezonie Niemiec tureckiego pochodzenia zbył trzy bramki 29 zum meczach Lesen bereitgestellt. Jegliche tym teamem fazie grupoej Ligi ist Mi- strengstens mistrzosto Danii oraz ystępoał z LARES: Diese Materialien strzó. Z FSV Mainz 05 podpisał kontrakt, który oboiązuje 2017 roku. Reus najlepszy Za najlepszego piłkarza Borussii Dortmund sezonie 2013/2014 uznany nie byłoby to możlie. Zasze staram się grać na najyższym poziomie poiedział Marco Reus, który odbierając nagrodę z rąk Andrei Schuermanna, Regierung nutzte das Turnier um sich sofort beginnend mit Achtelfinals. Gegen Belgien begeistere der 19-jährige schlossen und schufen den Staatsama- KZ Sachsenhausen. Profifußballs jakikoliek in Deutschland ausge- ins rechte Licht zu setzen. Neben dem LARES: Diese Materialien offiziellen Cup de Rimet gab zum es für Lesen Lenze bereitgestellt. vom FV (heute 1. FC) Saarbrü- Jegliche teur, mit bezahlter Freistellung ist bei Im Viertelfinale siegte Deutschland 2:1 gegen Scheden, ehe im Halbfinale die 2:3-Niederlage gegen die Tschechosloakei folgte. Allerdings versöhnte ein 3:2 gegen Österreich im Spiel um Platz 3. Das Endspiel im Stadio Mussolini in Die italienischen Spieler urden schon damals mit Geld- und Sachprämien belohnt. Jeder Spieler erhielt Lire, einen Fiat und eine Wohnung. Anders als Italien, Österreich oder die Tschechosloakei hatten die Nazis hingegen die Einführung des Mai 2014 zur Belohnung in die Relegation und ird rt gegen Nielba Wongroitz um den Klassenerhalt ringen. Rafał Kuptel (Trainer Piotrkoianin Piotrkó Trybunalski): Wir hatten in dem Spiel schon sogar sieben Tore Vorsprung, as im Handball aber nun mal nicht immer genügt. In der Endphase verließen uns dann die Kräfte, so dass der Gegner aufholen konnte. Umso stolzer bin ich auf meine Mannschaft, dass sie den Sieg ch noch,rausreißen konnte. Einen insgesamt verdienten, denke ich, zumal ir Gardia in dieser Saison vier Mal geschlagen haben! Das sagt ja schon alles, er besser ar. Für uns ist der Stress nun aber noch nicht vorbei, jetzt geht es ja noch in die Relegation. Paeł Sat (Flügelspieler Gardia Oppeln): Wir haben über die gesamte zeite Halbzeit hineg dem Ergebnis nachgejagt, und trotzdem entschied sich dann alles in einer allerletzten Aktion, die ir nicht präzise umsetzen konnten. Dadurch kamen ir nicht zu dem ersehnten Ausgleichstreffer, der uns die Relegation garantiert hätte. Das tut mir sehr leid. Krzysztof Śierc jego trenera z młości, dał: Kiedy czuję się komfortoo zespole, tedy odzierciedlam to na boisku. I chyba nie ma tych słoach przesady, ponieaż Marco Reus zbył tym sezonie 16 goli i zaliczył 14 asyst, znacząco przyczyniając się zbycia przez Borussię Ajax chce Milika? Holenderskie media podały informację, że 20 letni Arkadiusz Milik, ychoanek Górnika Zabrze, łasność Bayeru Leverkusen, a obecnie piłkarz FC Augsburg, gdzie jest ypożyczony, od noego sezonu będzie zaodnikiem Ajaxu Amsterdam, także na zasadach ypożyczenia, ale... z opcją pierokupu. Warto dać, że Ajax obseroał Milika od dłuższego czasu, a kluboi skauci byli zachyceni jego ystępami reprezentacji młodzieżoej z Grecją i Turcją, których strzelił pięć goli. Byli także na trybunach Stadionu Naroego Warszaie podczas marcoego meczu toarzyskiego przeciko Szkocji. Czy jednak Milik na peno trafił Amsterdamu? To końca nie jest pene, ponieaż interesują się nim także przedstaiciele innych klubó niemieckich, a także angielskich i łoskich. Krzysztof Śierc Spieleinsätzen im Verein und in der Nationalelf. Medizinprofessor Otto Nerz urde Reichstrainer und konnte relativ frei die Trainingsmethoden und die Spielerahl bestimmen. Über die junge deutsche Mannschaft schrieben die Münchener Neuen Nachrichten, dass die deutschen Amateure das beste Ergebnis von allen Amateurmannschaften erreicht hätten. Der Erfolg ar Resultat des Konditions-Drills und einer begabten spielerischen Gestaltung des blonden Fritz Szepan von Schalke 04. Im Nationalteam fehlte leider Mannschaftskamerad Ernst Kuzorra, der sich mit Nerz zerstritten hatte. Mit seiner harten Konditionsarbeit scheiterte Otto Nerz 1936 bei den Olympischen Spielen von Berlin durch eine 0:2-Niederlage gegen Noregen. Otto Nerz starb 1949 im russischen Straflager, im ehemaligen Johannes Golaski

15 Niniejszy jakikoliek LARES: Diese Materialien zum Lesen Sport bereitgestellt. Sport Jegliche Piłka nożna: Finał piłkarskiego Pucharu Niemiec Nr. 21/1155 Wochenblatt.pl 15 Bayern z dubletem Po ygranej Berlinie z Borussią Dortmund 2-0 Bayern München po raz 17. historii i drugi raz z rzędu zbył piłkarski Puchar Niemiec, sięgając tym samym po dublet zakończonego sezonu. Wcześniej boiem yalczył także mistrzosto Niemiec, a zatem na krajoych boiskach potórzył osiągnięcie sprzed roku, kiedy też pokonanym polu zaróno Bundeslidze, jak i Pucharze Niemiec zostaili Borussię Dortmund. li zdecyanie przeażać; 112. min najlepszy na muraie Robben trafił słupek bramki Boruussi, a 180 sek. później Holender przegrał pojedynek sam na sam z Weidenfellerem. Żółto-czarni tym czasie odgryzali się niebez- jej, choć było idać, piecznymi jakikoliek strzałami Reusa 116. i 120. min, ale... decydujący cios i kropkę nad LARES: Diese Materialien że piłka przekroczyła zum Lesen bereitgestellt. Jegliche i postaiła duma Baarii. Konkretnie ist strengstens Tegoroczny finał nie stał jednak na tak ysokim poziomie jak 2013 roku. Za dużo było taktyki, za mało spontaniczności, płynności i kładności. O ile postaa Borussii Dortmund nie zaskoczyła, bo można było się spodzieać, że będzie polegać na grze z kontry i destrukcji środkoej strefie boiska, o tyle Baarczycy nie byli sobą. To nie był naet ten Bayern, który tym sezonie niemieckiej ekstraklasy skutecznie stosoał popularną tiki-takę. Nie był to rónież ten Bayern sprzed roku, którym odził Jupp Heynckes. sytuacji umieszczenia piłki siatce ustalając jakikoliek ynik ryalizacji. ięcej szczęścia od ryali. ryali, ale znó znakomitym refleksem LARES: Diese Materialien popisał się Weidenfeller. Po tej zum sytuacji Lesen bereitgestellt. Jegliche Po meczu poiedzieli I nie uspraiedliia tego naet fakt, że barach monachijczykó zabrakło na ten mecz kontuzjoanych: Thiago, Alaby, Scheinsteigera, a z Mandzukicia szkolenioiec FCB sam zrezygnoał. Wzajemny paraliż Na słabszą postaę monachijczykó na peno płynęła rónież kontuzja Lahma, który już po półgodzinie gry po starciu z Sokratisem musiał opuścić plac gry, a jego miejsce biegł na muraę nie pełni sił Ribery. Mimo to Bayern, czego już przyzyczaił piłkarski śiat, optycznie przeażał, pierszy też rzucił się ataku i już 3. min po zagraniu Robbena Müller znalazł się znakomitej sytuacji zbycia stało się najiększą kontroersją tego Jürgen Klopp (trener Borussii Dortmund): jakikoliek Nie byliśmy dzisiaj opty- spotkania i być może płynęło na losy finałoego meczu. malnej dyspozycji, zmęczenie u bramki, ale jego intencje perfekcyjnie yczuł golkiper BVB Weidenfeller, którego umiejętności już 180 sekund później spradził z kolei Robben i też przegrał tę potyczkę. Od tego momentu tempo akcji z obu stron yraźnie siadło, a oba teamy ręcz paraliżoały soje poczynania środkoej strefie boiska. Fakt ten spraił, że na kolejną groźną Bramkarze roli głónej Nie ulega jednak ątpliości, że od tego momentu mecz nabrał rumieńcó, oba teamy otorzyły się, postaiły szystko na jedna kartę i dążyły zbycia bramki regulaminoym czasie łapały ich silne skurcze mięśni, a tego ry, że piłka yraźnie przekroczyła linię Wynik: 0-2 (0-0, 0-0) gry. W 72. min bliski szczęścia był Kirch urazu barku nabaił się reprezentacyjny bramkoą jakikoliek śiątyni Bayernu. (Dortmund), którego uderzenie z 20 m bramkarz Bayeru, Neuer, który jednak Joachim Lö (selekcjoner reprezentacji (120.) LARES: Diese Materialien z najyższym trudem obronił zum Neuer, Lesen a złał bereitgestellt. ytrać końca meczu. Jegliche Niemiec): Gratuluję Bayernoi ist Mün- akcję tej części gry trzeba było czekać aż 44. min, kiedy to po podaniu Grosskreutza, oko oko z bramkarzem Bayernu, Neuerem, stanął Leanski. Reprezentant Polski nie ytrzymał jednak ciśnienia i strzelając z 10 m, nie trafił naet śiatło bramki. Kontroersja Drugą połoę odażniej rozpoczęli monachijczycy, spychając BVB głębokiej defensyy i byli bliscy objęcia proadzenia. Konkretnie 55. min, kiedy to po środkoaniu Robbena pononie Müller znalazł się ybornej rtmundczykó, spraiła jednak, że zaskoczyć. Popieczni Pepa Guardioli prezentoała jakikoliek fantastyczny futbol, szybki, regulaminoym czasie gry żadnej z drużyn nie udało się umieścić piłki zum siatce, Lesen 104. min, bereitgestellt. kiedy to po środkoaniu Jegliche z że dla BVB przegrany finał Pucharu ist strengstens na tę akcję poażniej odpoiedzieli dynamiczny i spektakularny. Rozumiem, LARES: Diese Materialien Mińsk: MŚ hokeju LARES: na Niniejszy lodzie jakikoliek Ćierćfinały bez udziału Niemcó Faza grupoa mistrzost śiata hokejoej elity zbliża się końca, lecz dla kibicó niemieckiej ekipy nie mamy brych ieści. Już na kolejkę przed końcem jasne jest, że pobnie jak ubiegłym roku niemiecka zycięsta. Porażka z nimi była gorzka, biorąc rónież jakikoliek pod uagę iele nieykorzystanych sytuacji popray Ostatecznym ciosem drużyna nie znajdzie się czołoej ósemce śiata. Oznacza to koniec udziału turnieju, a przed spotkaniem z USA jedyną nieiamą pozostaje obsada miejsc 11 14, a to nieco gorszy rezultat niż ubiegłoroczna 9. pozycja. A przecież początek nie ziastoał takiego końca. W hali Mińsk Arena szystko zaczęło się optymistycznie, Góźdź trumny Jednak jakikoliek ostatecznym ciosem dla niemieckich aspiracji okazała się porażka choć nie bez problemó. 1:1 regularnym czasie gry ze śieżo upieczonym pełnieniem elity Kazachstanem przeszło sukces rzutach karnych po strzale Thomasa Oppenheimera. Nie było to start marzeń, jednak dał 2 punkty. Miłe złego początki Kolejne trzy oczka Niemcy yalczyli dzięki zycięskiemu spotkaniu z opromienioną ygraną z Finlandią Jürgen Klopp: Zbyliśmy naet bramkę, ale nie uznano linię bramkoą śiątyni Bayernu. na muraie nieoczekianie inicjatyę przejęła Borussia, która zaczęła też poażnie zagrażać bramce mistrzó Niemiec. Najpier 51. min po strzale Reusa i rykoszecie piłka yląała na poprzeczce monachijskiej bramki, a 63. min, po środkoaniu z rzutu iększą jakikoliek część sezonu. To efekt i analiza olnego Sahina, muśnięciu piłki przez tego, co nam się przydarzyło półfinale Leanskiego i strzale głoą Hum- Ligi Mistrzó z Realem Madryt. Błędy ałby Dortmundu. melsa piłkę z linii bramkoej FCB ybił Dante. Jednak zdaniem piłkarzy Dortmundu i tego, co pokazyały teleizyjne kamery, piłka była już pełnym obodem za linią bramkoą i arbiter poinien był uznać gola! Tak jednak nie uczynił, co 120 sek. później po podaniu Goetzego szczęścia próboał Robben, ale znó górą był Weidenfeller, pobnie jak 82. min, kiedy to zatrzymał szarżującego na jego bramkę Müllera. Znakomita postaa obu bramkarzy, a złaszcza stąd oba teamy musiały przystąpić gryki. Dla ielu piłkarzy, jak choćby Kroosa, Müllera czy Reusa, nie był to dla niemieckich aspiracji okazała się porażka 2:5 z reprezentacją gospodarzy Białorusią Łotą 3:2, ale rónież tutaj nie obyło się bez emocji końca. Dukrotnie obejmoali proadzenie za spraą Noebelsa i Mauera, jednak ryale po kilku minutach skutecznie odpoiadali yrónaniem. Ostatnie słoo znó Arjen Robben był najlepszym piłkarzem finału Pucharu Niemiec i alnie przyczynił się ygranej Bayernu München z Borussią Dortmund Foto: Rayand/Wikipedia bra informacja, ponieaż co chila Dogryka dla monachijczykó Dodatkoe 30 minut lepiej rozpoczęli rtmundczycy, którzy 92. min po uderzeniu Aubameyanga mogli objąć proadzenie, ale Neuer znó nie dał się rzutu rożnego Götzego i strzale Müllera piłkę z linii bramkoej Dortmundu ybił Hummels. Trzy minuty później Dla Pata Cortiny ystęp jego popiecznych na mistrzostach śiata był sporym rozczaroaniem, mimo to selekcjoner hokejoej reprezentacji Niemiec pozostaje optymistą. Foto: Pimpauge/Wikipedia karny uzyskany za przeinienie na sobie na bramkę. Trzeci mecz to piersza i Boateng uprzedził pod polem karnym BVB Grosskreutza, następnie podał Robbena, który na kilku metrach przed bramką rtmundczykó yprzedził Piszczka jakikoliek i Sokratisa, strzelając dla Bayernu pierszą bramkę. Trafienie to dało LARES: Diese Materialien zum Lesen bereitgestellt. Jegliche monachijczykom peności siebie, ist zaczę- drugiej minucie liczonego czasu gry gryce, kiedy to po znakomitym zagraniu Pizarro sytuacji sam na sam z golkiperem BVB znalazł się Müller, który z zimną krią ograł Schmelzera i Weidenfellera, podyższając na 2-0 i Pep Guardiola (trener Bayernu München): Zbycie Pucharu Niemiec było dla nas bardzo ażne, dlatego jestem tym faktem bardzo zbuany i szczęśliy. Dzisiaj nasza taktyka znacznie różniła się od tej, którą prezentoaliśmy przez popełnione tym meczu nie mają boiem praa nam się ięcej zdarzać na tym poziomie, takich rozgrykach i z takimi ryalami. Na szczęście finale Pucharu Niemiec nic takiego nam się nie przydarzyło. minionym długim sezonem dało się e znaki. Pomimo tego nasz zespół dał z siebie szystko, momentami naet minoał na muraie. Ba, zbyliśmy naet bramkę! Niestety nie uznano jej, choć było idać bez specjalnej kame- chen, bo z przekroju meczu i całego sezonu zasłużenie yalczył krajoy puchar. Słoa uznania kieruję też pod adres Borussii Dortmund, która całe minione rozgryki zmagała się z plagą kontuzji, mimo to przez sporą ich część Niemiec to duże rozczaroanie. Mam jednak nadzieję, że szybko podniosą głoę, tym reprezentanci Niemiec, należało zaodnika Hamburga zarazem najtklisza porażka 0:4 z tercji, mogło jakikoliek załamać najzagorzalszych Freezers Oppenheimera, który na 5 nie leżącą niemieckiej ekipie Finlandią, optymistó na przestrzeni siedmiu Francja i gospodarze z Białorusi. LARES: Diese Materialien min przed końcem meczu zamienił zum rzut Lesen która bereitgestellt. jednak nie przekreślała ćierćfi- Jegliche minut dziuraa defensya trzykrotnie nałoych szans. Dzień później trzeba było stanąć przeciko icemistrzom śiata Szajcarom, którzy po pierszych trzech kolejkach pozostaali bez yniku. Rozstrzygnięcie pobnie jak spotkaniu z Finami padło już 2. tercji, nie pomogły kolejne da gole Oppenheimera, pierszy yrónujący na 1:1, drugi popraiający rezultat na 2:3. 2:5 z reprezentacją gospodarzy Białorusią, po roztronieniu proadzenia 2:0, ypracoanego po golach Hospelta (8. min) i Barty (12.)! Jeszcze pierszej odsłonie Białorusini zmniejszyli straty na 1:2, a następnej yrónali stan meczu. To, co działo się ostatniej by na mistrzostach śiata pokazać się z jak najlepszej strony. Hans Joachim Watzke (dyrektor ykonaczy Borussii Dortmund): Chciałbym złożyć Bayernoi gratulacje, bo nie uażam, że sięgnął po Puchar Niemiec niezasłużenie. Naet jeśli przegraliśmy piero po gryce, a cześniej nie uznano nam praidłoo zbytej bramki, nie mam zamiaru nikogo osądzać czy na kogokoliek zalać iny. Mamy za to czas na lizanie ran, napraę błędó i zbrojenie się na najbliższy sezon. Zapeniam, że rozgrykach 2014/15 będziemy jeszcze mocniejsi niż minionych rozgrykach i na peno nie był to nasz ostatni finał. Franz Beckenbauer (honoroy prezydent Bayernu München: Szczęście znó sprzyjało Bayernoi, który był pradzie lepszym zespołem, ale decydujących momentach pojedynku miał też Roman Weidenfeller (golkiper Borussii Dortmund): O naszej porażce zadecyały błędy defensyie, które popełniliśmy gryce. Zanim jednak tego szło, zbyliśmy bramkę regulaminoym czasie gry, która poinna była być uznana, ale arbitrzy niestety inaczej to idzieli. Gdyby tak się stało, najprapobniej nie byłoby gryki i Puchar Niemiec poędro- Arjen Robben (piłkarz meczu): Dla mnie najpiękniejsze są takie mecze, których trzeba dać z siebie szystko i być przygotoanym 100 procentach mentalnie i fizycznie na ryala. Konfrontacje z Borussią Dortmund ostatnich latach takiej mobilizacji nas i mnie osobiście zmuszają, dlatego bardzo mnie cieszy, że znó udało nam się zyciężyć, że znó ykorzystałem jedną z szans na strzelenie gola i przyczyniłem się tego triumfu. Dokumentacja finału Borussia Dortmund Bayern München Bramki: 0-1 Robben (107.), 0-2 Müller Żółte kartki: Kroos, Hoejbjerg, J. Boateng, van Buyten, Robben (szyscy Bayern München) Borussia Dortmund: Weidenfeller Piszczek, Sokratis, Hummels, Schmelzer Jojić (83. Aubameyang), Sahin, Grosskreutz (110. Hofmann) Mkhitaryan (60. Kirch), Reus Leanski. Bayern München: Neuer J. Boateng, Martinez, Dante Hoejbjerg (102. van Buyten), Lahm (31. Ribery/109. Pizarro), Kroos, Rafinha Müller, Götze, Robben. Krzysztof Śierc bezsilnie śledziła lot krążka siatki, co z kolei praiło euforię miejscoych, a katem niemieckiej ekipy został strzelec dóch bramek Michail Graboski. W tej sytuacji alka o zachoanie minimalnych szans na udział dalszej fazie czempionatu z jedyną drużyną mającą komplet punktó Rosjanami (5 meczó 5 zycięst za 3 pkt = 15 pkt) był ogromnym yzaniem. Przez die tercje utrzymyał się dzielnie broniony rezultat bezbramkoy, jednak trzecia odsłona przyniosła porażkę trzema golami na miarę ostatecznego yroku: końca gry mistrzostach. Wpradzie spadek dyizji I (zapeniony dla tegorocznego beniaminka z Kazachstanu) im nie groził, ale czy to ułati zrozumienie zaolenia trenera Cortiny, ynikające z iary perspektyy rozoju młodego teamu? Dla innych turniej tra dalej, miejsca ćierćfinale mają zapenione: Szecja, Kanada, Czechy, Rosja, USA, ale także spoza grona faorytó Witold Wolak

16 Niniejszy jakikoliek 16 LARES: Wochenblatt.pl Diese Materialien zum Lesen Allerlei bereitgestellt. Różności Jegliche Pinnand QQElsner zurück: LARES: Zum Finale Niniejszy des ZDF- QQHochzeitsgerüchte: Gibt es in diesem QQNie ieder Traualtar: Model Heidi QQBaby-Pläne: jakikoliek Mit ihrem Abtreibungsgeständnis sorgt Nacktmodel Micaela Schäfer Klassikers Wetten, dass..? im Dezember Jahr ch noch die große Traumhochzeit von Klum bleibt ihren früheren Aussagen treu, LARES: Diese Materialien zum Lesen bereitgestellt. Jegliche ist strengstens Miau Yorker Kunsthändler Vito Schnabel gesehen. jakikoliek In Wilhelmshaven-Altengroden LARES: Diese Materialien zum Lesen QQGNTM-Steffi bereitgestellt. single: Erst vor Jegliche zei rollen vielleicht auch die Urgesteine an: die Ex-Moderatoren Frank Elstner und Thomas Gottschalk seien eingeladen orden, berichtete die Illustrierte Bunte. Vom ZDF hieß es: Im Moment befinden ir uns in der Planung der anstehenden Wetten, dass..? -Sendungen bis Oktober. Die Gäste für die jeeiligen Sendungen stehen noch nicht fest. Die Bunte zitierte Elstner mit den Worten: Ich lass mich überraschen. Die letzte Sendung ird am 13. Dezember aus Nürnberg gesendet. Q Q Grace urde ignoriert: Das monegassische Fürstenhaus hat die Premiere des Films Grace of Monaco bei den 67. Filmfest- Leider nicht, vermeldeten italienische Medien. Michelle und ihr Tomaso aren offenbar hat. Gegenüber OK! gab Steffi zu Protokoll: dafür noch nicht reif, erklärt sie. Doch nicht bekannt, dass sie sich ihres Freundes entledigt Jahren sicherlich. jakikoliek Aber im Moment bin ich LARES: Diese Materialien nur in der Kapelle, um mit dem Pfarrer zum den Lesen Ich habe bereitgestellt. keinen Freund, sondern bin Jegliche Single. nur sie ill sich noch Zeit lassen, bis ein ist Baby spielen in Cannes demonstrativ gemieden. Nachdem Fürst Albert den Streifen mit Nicole Kidman in der Hauptrolle als fehlerhaftes Porträt seiner verstorbenen Mutter Grazia Patrizia gerügt hatte, verließ er mit Fürstin Charlene das nur einen Steinurf von Mona- unbekannt. Taufbecken marschieren. erste Freundin. bisschen Zeit. jakikoliek adur co entfernte Cannes. Werbung / Reklama LARES: Diese Materialien zum Lesen bereitgestellt. Jegliche prenumerata pocztoa (oj. ist opolskie, strengstens śląskie): 119,00 zł Zrot podatku W razie pytań Państa dyspozycji pozostaje biuro Niemcy, Austria, Holandia redakcji pod numerem telefonu jakikoliek LARES: hotel Diese Materialien zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Rozliczanie ist strengstens niemieckich rent restauracja SPA bajlandia chata grilloa 7970 i emerytur Pomoc prana na terenie Niemiec Kancelaria EURO tel , LARES: Diese Materialien zum Lesen bereitgestellt. Jegliche ist Walce strengstens (Dom Kultury).zrot-euro.pl Oferujemy: Zakład Pogrzeboy jakikoliek przeozy LARES: Diese Materialien zum Lesen bereitgestellt. Jegliche zagraniczne złok z całej Europy tel Zdzieszoice: tel Walce, ojeództo opolskie Krapkoice - Otmęt: tel LARES: Diese Materialien zum Lesen bereitgestellt. Jegliche.konefal.plI iso ist 9001 strengstens nr tel WOCHENBLATT.pl Impressum / Stopka redakcyjna Die Herausgabe der Zeitung ist dank finanzieller Förderung des Ministeriums für Veraltung und Digitalisierung soie des Ausärtigen Amts mittels des Instituts für Auslandsbeziehungen möglich. Nakład/Auflage: 5850 Szymczyk. Verlagssekretariat: Gabriela Mokrzycka, s@ochenblatt. Szymczyk. Sekretariat ydanicta: Gabriela Mokrzycka, s@ochenblatt.pl. Sprzedaż, marketing: Agnieszka Szotka, a.szotka@ochenblatt.pl. Kontakt: Biuro redakcji/redaktionsbüro: jakikoliek tel./faks pl. Vertrieb, Marketing: Agnieszka Szotka, a.szotka@ochenblatt.pl. Prenumerata/Abonnement: redakcja/redaktion, Poczta Polska SA, Homepage:.ochenblatt.pl, Onlineredakteur: Juliane Preiß Strona internetoa:.ochenblatt.pl, redaktor: Juliane Preiß Ruch SA,.prenumerata.ruch.com.pl; tel zracamy. Redakcja nie odpoiada za treść ogłoszeń. Zrealizoano dzięki tacji Ministra Administracji i Cyfryzacji i (za pośrednictem Instytutu Stosunkó Kulturalnych z Zagranicą) Ministersta Spra Zagranicznych Republiki Federalnej Niemiec. Wygraj pobyt hotelu Dęboe Wzgórze Drodzy Czytelnicy! Specjalnie z myślą o Was redakcja przygotoała 3 duosoboe vouchery ykorzystania hotelu Dęboe Wzórze! Wystarczy, że przedłużą Państo soją roczną redakcyjną prenumeratę tygodnika Wochenblatt.pl, a ezmą Państo udział losoaniu, którym głóną nagrodą będzie pakiet Kolacja e je hotelu Dęboe Wzgórze, na który składa się: nocleg komfortoym pokoju dla dóch osób śniadanie formie bufetu szedzkiego Foto: nicethings89.files.ordpress.com Michelle Hunziker und Tomaso Trussardi? Zunächst hieß es, das glückliche Paar ürde noch einige Monate arten schließlich solle am großen Tag alles perfekt sein. Jetzt aber erischten Fotografen das Paar in einer italienischen Kapelle. Ist diese Momentaufnahme Teil der Hochzeitsvorbereitungen? Taufgottesdienst ihrer Tochter Sole zu besprechen. Die kleine Sole soll nämlich in Kürze kirchlich getauft erden. Und enn Sole gemeinsam mit ihrer Mama eiter so fleißig Laufen lernt, kann die mittlereile schon sieben Monate alte Kleine fast selbst zum Redaktionsanschrift: ul. Postańcó Śl. 25, Opole, s@ ochenblatt.pl. Chefredakteur: Till Scholtz-Knobloch, Redaktion: Anna Durecka: UNIversum, Schlesien, Allerlei ; Krzysztof Śierc: Sport, Wirtschaft ; Juliane Preiß (ifa-redakteurin): Aus den Regionen ; Klaudia Kandzia: Kirche und Gesellschaft, UNIversum. Übersetzung: Andrzej Szypulski, Andżelika Dobrzańska. Korrektur: Manfred Prediger, Krzysztof Foto:.meltinblog.net nicht mehr heiraten zu ollen. Nein, meine Meinung hat sich nicht geändert. Ich bin happy, auch ohne Trauschein, sagte sie. Klum ar bereits zeimal verheiratet, zuletzt mit dem britischen Soulsänger Seal. In jüngster Zeit urde sie mehrmals zusammen mit dem Ne Wochen geann Steffi die diesjährige Staffel Germanys Next Topmodell, jetzt urde Ich möchte mich erst mal aufs Modeln konzentrieren. Während des Malediven-Trips der letzten drei Kandidatinnen kurz vor dem Finale hörte sich das noch anders an. Damals erzählte sie: Da gibt es natürlich einen Jungen, in den ich verliebt bin. Ich bin seine uroczysta kolacja nieograniczony stęp strefy SPA ypożyczenie szlafroka stęp sali zaba dla dzieci Warunkiem jest przedłużenie bądź rozpoczęcie prenu- Szczegółoe informacje otrzymają Państo pod nr. tel meraty dniach Jeśli sami nie będą Państo chcieli skorzystać z kuponu, proponujemy przekazać go formie prezentu najbliższym! Uśmiech rodziny lub przyjaciół garantoany! Adres redakcji: ul. Postańcó Śląskich 25, Opole, s@ochenblatt.pl. Redaktor naczelny: Till Scholtz-Knobloch. Redakcja: Anna Durecka UNIversum, Śląsk, Różności ; Krzysztof Śierc Sport, Gospodarka ; Juliane Preiß (dziennikarka z ramienia IfA) Z regionó ; Klaudia Kandzia Kościół i społeczeństo, UNIversum. Tłumaczenia: Andrzej Szypulski, Andżelika Dobrzańska. Korekta: Manfred Prediger, Krzysztof 7916 Foto: i2.top.de aktuell für Aufsehen, ch auch enn sie sich vor eta zehn Jahren gegen ein Baby entschieden hat, ist Nachuchs bei ihr nicht ausgeschlossen. Ich habe ganz klar vor, Mutter zu erden. Vielleicht nicht in den nächsten Jahren, aber in fünf Jahren, in zehn ihr Leben verändert, auch ihr Partner Klaus sei noch nicht so eit. Der ist 34 und noch sehr auf Karriere fixiert. Ich glaube nicht, dass er im Moment unbedingt Vater erden ill. Aber ich ill ja im Moment auch nicht Mutter erden, ir lassen uns da beide noch ein Zapraszamy prenumeraty WOCHENBLATT.pl roczna prenumerata za liczeniem znaczkó pocztoych: 210,00 zł półroczna prenumerata za liczeniem znaczkó pocztoych: 105,00 zł kartalna prenumerata za liczeniem znaczkó pocztoych: 55,00 zł roczna prenumerata zagraniczna: 120,00 euro półroczna prenumerata zagraniczna: 60,00 euro Gogolin: tel Wydaca/Herausgeber: Zespół Producencki Pro Futura Sp. z o.o., ul. Postańcó Śl. 25, Opole. Nr indeksu Skład komputeroy/satz: LARES Mateus Joschko Druk/Druck: Polskapresse Sp. z o.o., Oddział Prasa Wrocłaska Foto: Kecko/Wikipedia lub pod adresem s@ochenblatt.pl Mai 2014 Es geht ch nichts über Regionalfernsehen. Und as der Friesische Rundfunk da kürzlich auf FRF 1 ausstrahlte, könnte auch glatt als Satire durchgehen. verirrte sich ein scharzer Kater in einen Baum. In der Manier einer CNN-Kriegsberichterstattung rollte Reporter Karl-Heinz Sünkenberg das Drama in der Hölle von Altengroden mit aller gebotenen Seriösität auf: 13 Minuten lang. Während der Eigentümer von Piepsi am Baum einte, meldete sich plötzlich eine eitere Familie, die den Kater Hugo seit vier Tagen vermisst. Verirrung pur. Aber es ar ch Piepsi auf dem Baum. Nachdem ein Kletterer bei seinem Rettungsversuch scheiterte, es sei soieso mehr als lebensgefährlich, so Karl-Heinz Sünkenberg, musste der Ast mit der Katze abgesägt erden. Piepsi rannte humpelnd davon, soll aber mittlereile ieder zu Hause angekommen sein. Das Schicksal von Hugo bleibt eiterhin Anna Durecka Transport mebli Usługi transportoe, przeproadzki Niemcy Polska Polska Niemcy Konto bankoe: Bank Zachodni WBK SA II O/Opole, Bankverbindung: Bank Zachodni WBK SA II O/Opole, IBAN: PL SWIFT Code WBKPPLPP. Unverlangt eingesandte Manuskripte erden nicht zurückgesandt. Die Redaktion behält sich vor, Zuschriften und Leserbriefe sinngemäß zu kürzen. Die Redaktion haftet nicht für den Inhalt der Anzeigen. / Zastrzegamy sobie prao skracania nadesłanych tekstó; ó nie zamóionych nie

EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO część ustna

EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO część ustna EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO część ustna 2012 Halina Wachowska Egzamin maturalny 2012 r. Część ustna 1 3 minuty Jesteś na wymianie młodzieżowej w Niemczech. Koleżankę / kolegę z Niemiec interesuje

Bardziej szczegółowo

PRZYKŁADOWY ARKUSZ CZĘŚCI USTNEJ EGZAMINU MATURALNEGO 2013 JĘZYK NIEMIECKI

PRZYKŁADOWY ARKUSZ CZĘŚCI USTNEJ EGZAMINU MATURALNEGO 2013 JĘZYK NIEMIECKI PRZYKŁADOWY ARKUSZ CZĘŚCI USTNEJ EGZAMINU MATURALNEGO 201 JĘZYK NIEMIECKI KWIECIEŃ 201 ZESTAW ISN_0 1 minuty (Wersja dla zdającego) W czasie pobytu za granicą mieszkasz u znajomych. Z nimi odwiedziłeś/-łaś

Bardziej szczegółowo

UZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO POZIOM PODSTAWOWY KWIECIEŃ 2013. miejsce na naklejkę z kodem

UZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO POZIOM PODSTAWOWY KWIECIEŃ 2013. miejsce na naklejkę z kodem Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2011 UZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY KOD UCZNIA PESEL miejsce na naklejkę z

Bardziej szczegółowo

www.mniejszosci.narodowe.mac.gov.pl www.jezyki-mniejszosci.pl

www.mniejszosci.narodowe.mac.gov.pl www.jezyki-mniejszosci.pl www.mniejszosci.narodowe.mac.gov.pl www.jezyki-mniejszosci.pl Polski system oświaty umożliwia uczniom należącym do mniejszości narodowych i etnicznych podtrzymywanie poczucia tożsamości narodowej, etnicznej,

Bardziej szczegółowo

PRZYKŁADOWY ARKUSZ CZĘŚCI USTNEJ EGZAMINU MATURALNEGO 2013 JĘZYK NIEMIECKI

PRZYKŁADOWY ARKUSZ CZĘŚCI USTNEJ EGZAMINU MATURALNEGO 2013 JĘZYK NIEMIECKI PRZYKŁADOWY ARKUSZ CZĘŚCI USTNEJ EGZAMINU MATURALNEGO 201 JĘZYK NIEMIECKI KWIECIEŃ 201 ZESTAW ISN_0 1 minuty (Wersja dla zdającego) Wybierasz się ze znajomymi na pieszą wycieczkę po okolicy. Porozmawiaj

Bardziej szczegółowo

Przyimki. Präpositionen

Przyimki. Präpositionen Przyimki Präpositionen Przyimki to słowa współpracujące z rzeczownikiem lub z zaimkiem: pod stołem do szkoły w pokoju dla ciebie z rodzicami od babci Tak samo funkcjonują przyimki w języku niemieckim.

Bardziej szczegółowo

Scenariusz lekcji języka niemieckiego

Scenariusz lekcji języka niemieckiego Termin realizacji:. Czas trwania : 45 min. Klasa III gim Temat lekcji: Wie feierst du? Scenariusz lekcji języka niemieckiego Cele językowe: Uczeń zna słownictwo ze świętami Bożego Narodzenia Rozumie tekst

Bardziej szczegółowo

Unterricht 1. Hallo! Guten Tag! Guten Morgen! ich du wie Wie heißt du? ich heiße... du heißt... heißen ja

Unterricht 1. Hallo! Guten Tag! Guten Morgen! ich du wie Wie heißt du? ich heiße... du heißt... heißen ja Unterricht 1 Hallo! Guten Tag! Guten Morgen! ich du wie Wie heißt du? ich heiße... du heißt... heißen ja cześć dzień dobry dzień dobry ja ty jak Jak się nazywasz? ja nazywam się... ty się nazywasz nazywać

Bardziej szczegółowo

Egzamin maturalny z języka niemieckiego na poziomie dwujęzycznym Rozmowa wstępna (wyłącznie dla egzaminującego)

Egzamin maturalny z języka niemieckiego na poziomie dwujęzycznym Rozmowa wstępna (wyłącznie dla egzaminującego) Egzamin maturalny na poziomie dwujęzycznym 111 2.6.4. Część ustna. Przykładowe zestawy zadań Przykładowe pytania do rozmowy wstępnej Rozmowa wstępna (wyłącznie dla egzaminującego) Rozmowa wstępna 1 minuta

Bardziej szczegółowo

Sprawdź swoje kompetencje językowe

Sprawdź swoje kompetencje językowe Sprawdź swoje kompetencje językowe 1. Jaki to rok? Napisz cyframi. 2pkt achtzehnhundertzweiundneunzig zweitausendfünfzehn 2. Wybierz prawidłową odpowiedź. 5pkt Er (wohnt - schreibt - kommt) in Berlin.

Bardziej szczegółowo

Seite 1 DEUTSCH HAT KLASSE NIEMIECKI MA KLASĘ W SZKOLE PODSTAWOWEJ

Seite 1 DEUTSCH HAT KLASSE NIEMIECKI MA KLASĘ W SZKOLE PODSTAWOWEJ Seite 1 DEUTSCH HAT KLASSE NIEMIECKI MA KLASĘ W SZKOLE PODSTAWOWEJ WARSZAWA, 31.03.2017 AGENDA 1. WPROWADZENIE Seite 2 2. O PROJEKCIE DHK/NMK 3. PARTYCYPACJA W DHK/NMK 4. PROJEKT DHK/NMK W SZKOLE PODSTAWOWEJ

Bardziej szczegółowo

PRACTPLANT WIZYTA STUDYJNA WE FRANKFURCIE N. ODRĄ / SŁUBICACH STUDIENBESUCH IN FRANKFURT (O) / SLUBICE LUTY / FEBRUAR 2014

PRACTPLANT WIZYTA STUDYJNA WE FRANKFURCIE N. ODRĄ / SŁUBICACH STUDIENBESUCH IN FRANKFURT (O) / SLUBICE LUTY / FEBRUAR 2014 WIZYTA STUDYJNA WE FRANKFURCIE N. ODRĄ / SŁUBICACH STUDIENBESUCH IN FRANKFURT (O) / SLUBICE 12-14 LUTY / FEBRUAR 2014 Józef T. Finster O projekcie PRACTPLANT Über das Projekt PRACTPLANT Historia projektu

Bardziej szczegółowo

SPRAWDZIAN OD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015 CZĘŚĆ 2. JĘZYK NIEMIECKI

SPRAWDZIAN OD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015 CZĘŚĆ 2. JĘZYK NIEMIECKI SPRAWDZIAN OD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015 CZĘŚĆ 2. JĘZYK MIECKI PRZYKŁADOWY ZESTAW ZADAŃ DLA UCZNIÓW Z UPOŚLEDZEM UMYSŁOWYM W STOPNIU LEKKIM (S8) Czas pracy: 45 minut Czas pracy będzie wydłużony zgodnie z

Bardziej szczegółowo

MATERIAŁ DIAGNOSTYCZNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO

MATERIAŁ DIAGNOSTYCZNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO dysleksja MATERIAŁ DIAGNOSTYCZNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO Arkusz III POZIOM ROZSZERZONY Czas pracy 110 minut ARKUSZ III GRUDZIEŃ ROK 2005 Instrukcja dla ucznia 1. Sprawdź, czy arkusz zawiera 8 ponumerowanych

Bardziej szczegółowo

Odc. 3. Oddział ratunkowy po wypadku w pracy

Odc. 3. Oddział ratunkowy po wypadku w pracy Odc. 3. Oddział ratunkowy po wypadku w pracy Lista dialogowa: Ała! Jeszcze trochę... Wiem że boli... Już jesteśmy. Guten Tag, wie kann ich Ihnen helfen? Mein Kollege hatte einen Unfall auf der Baustelle,

Bardziej szczegółowo

UZUPEŁNIA ZDAJĄCY miejsce na naklejkę

UZUPEŁNIA ZDAJĄCY miejsce na naklejkę Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2013 KOD UZUPEŁNIA ZDAJĄCY PESEL miejsce na naklejkę EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO Instrukcja

Bardziej szczegółowo

WOJEWÓDZKI KONKURS JĘZYKA NIEMIECKIEGO

WOJEWÓDZKI KONKURS JĘZYKA NIEMIECKIEGO Kod ucznia Liczba punktów WOJEWÓDZKI KONKURS JĘZYKA NIEMIECKIEGO DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH W ROKU SZKOLNYM 2014/2015 19.01.2015 1. Test konkursowy zawiera 11 zadań. Są to zadania zamknięte i otwarte.

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN MATURALNY 2012 JĘZYK NIEMIECKI

EGZAMIN MATURALNY 2012 JĘZYK NIEMIECKI Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie EGZAMIN MATURALNY 2012 JĘZYK NIEMIECKI POZIOM PODSTAWOWY Kryteria oceniania odpowiedzi MAJ 2012 ZADANIA ZAMKNIĘTE Zadanie 1. Obszar standardów ze słuchu 1.1.

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN MATURALNY 2011 JĘZYK NIEMIECKI

EGZAMIN MATURALNY 2011 JĘZYK NIEMIECKI Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie EGZAMIN MATURALNY 2011 JĘZYK NIEMIECKI POZIOM PODSTAWOWY MAJ 2011 2 Egzamin maturalny z języka niemieckiego poziom podstawowy ZADANIA ZAMKNIĘTE Zadanie 1. Obszar

Bardziej szczegółowo

auch też brauchen potrzebować dauern trwać euch was, wami hier tutaj ihn go (jego) immer zawsze lesen; er liest czytać; on czyta mit

auch też brauchen potrzebować dauern trwać euch was, wami hier tutaj ihn go (jego) immer zawsze lesen; er liest czytać; on czyta mit www.niemiecki.co auch brauchen dauern euch hier ihn immer lesen; er liest mit Monat (der), die Monate noch schon sehr seit so Sohn (der), die Söhne też potrzebować trwać was, wami tutaj go (jego) zawsze

Bardziej szczegółowo

iść, chodzić dokąd, gdzie

iść, chodzić dokąd, gdzie www.niemiecki.co Arbeit (die), die Arbeiten dir; mit dir; zu dir es gibt essen, er isst; zu Mittag essen geben, er gibt gehen mir; mit mir; zu mir Mittag (der); der Vormittag; der Nachmittag Park (der),

Bardziej szczegółowo

1. Noch ist nicht verloren, Solange wir. Das, was fremde Übermacht uns raubte, Werden wir mit dem Schwert wiedergewinnen. Marsch, marsch, Dąbrowski...

1. Noch ist nicht verloren, Solange wir. Das, was fremde Übermacht uns raubte, Werden wir mit dem Schwert wiedergewinnen. Marsch, marsch, Dąbrowski... TEXT DER POLNISCHER NATIONALHYMNE Z tekstu Hymnu Polski Mazurka Dąbrowskiego przetłumaczonego na język niemiecki usunięto wyrazy. Uzupełnijcie luki wyrazami z ramki. Policzcie ile wyrazów, którymi uzupełniliście

Bardziej szczegółowo

COMPUTER: Misja Berlin. 9 listopada, rok Jedenasta zero pięć. Masz 65 minut by wypełnić misję.

COMPUTER: Misja Berlin. 9 listopada, rok Jedenasta zero pięć. Masz 65 minut by wypełnić misję. ODCINEK 14 Powrót do przyszłości Anna widzi wehikuł czasu. Dowiaduje się, że gang terrorystów przemieszczających się w czasie chce wymazać z historii pewne wydarzenie. Ale które? Gracz mówi jej, by cofnęła

Bardziej szczegółowo

Nacht (die); die Nächte

Nacht (die); die Nächte www.niemiecki.co Abend(der), die Abende alles als Lehrer Eltern (die) fahren; er fährt Frau (die); die Frauen gern; gern haben jetzt Kind (das); die Kinder klein lustig Mann (der); die Männer nach; nach

Bardziej szczegółowo

Anfrage. 95 Jahre 95 lat

Anfrage. 95 Jahre 95 lat Anfrage KONTAKT: Telefon +49 561 40090160 Fax 032223735277 email anfrage@24.pflegeteam.net Skype pflegeteam.net Internet www.24.pflegeteam.net Adres pocztowy: Wallensteinstr. 3 Doradztwo: Tylko po wcześniejszym

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM CZĘŚĆ 3. JĘZYK NIEMIECKI POZIOM PODSTAWOWY

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM CZĘŚĆ 3. JĘZYK NIEMIECKI POZIOM PODSTAWOWY Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. UZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY KOD UCZNIA PESEL miejsce na naklejkę EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM CZĘŚĆ 3. JĘZYK MIECKI

Bardziej szczegółowo

www.awans.net Publikacje nauczycieli Hänsel und Gretel propozycja pracy z tekstem baśni braci Grimm Jaś i Małgosia

www.awans.net Publikacje nauczycieli Hänsel und Gretel propozycja pracy z tekstem baśni braci Grimm Jaś i Małgosia www.awans.net Publikacje nauczycieli Urszula Król Zespół Szkół Salezjańskich w Krakowie Hänsel und Gretel propozycja pracy z tekstem baśni braci Grimm Jaś i Małgosia Materiały wspomagające pracę na lekcjach

Bardziej szczegółowo

Szkoła płynnego mówienia B1/B2 edycja I

Szkoła płynnego mówienia B1/B2 edycja I 10 czerwca 2019 Dzisiaj nauczysz się, jak wyrazić swoje zdanie i jak przy nim obstawać. Jako przykład i zadania domowe posłużą nam przykładowe testy z egzaminów Goethe-Institut, Telc oraz ÖSD B1 i B2.

Bardziej szczegółowo

UZUPEŁNIA ZDAJĄCY miejsce na naklejkę

UZUPEŁNIA ZDAJĄCY miejsce na naklejkę Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2013 KOD UZUPEŁNIA ZDAJĄCY PESEL miejsce na naklejkę EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO Instrukcja

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM CZĘŚĆ 3. JĘZYK NIEMIECKI POZIOM PODSTAWOWY

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM CZĘŚĆ 3. JĘZYK NIEMIECKI POZIOM PODSTAWOWY Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. KOD UCZNIA UZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY PESEL miejsce na naklejkę EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM CZĘŚĆ 3. JĘZYK MIECKI

Bardziej szczegółowo

Kostenloses Internet in Posen und Umgebung

Kostenloses Internet in Posen und Umgebung Kostenloses Internet in Posen und Umgebung Posen bietet seinen Bewohnern und allen Touristen kostenlose WLAN-Hotspots. Für Gäste, die geschäftlich in der Stadt sind, ist es ein wesentliches Kommunikationsmittel,

Bardziej szczegółowo

Egzamin gimnazjalny. Język niemiecki. poziom podstawowy i rozszerzony. Także w wersji online TRENING PRZED EGZAMINEM. Sprawdź, czy zdasz!

Egzamin gimnazjalny. Język niemiecki. poziom podstawowy i rozszerzony. Także w wersji online TRENING PRZED EGZAMINEM. Sprawdź, czy zdasz! Egzamin gimnazjalny 8 Język niemiecki poziom podstawowy i rozszerzony TRENING PRZED EGZAMINEM Także w wersji online Sprawdź, czy zdasz! Spis treści Poziom podstawowy Zestaw 1: Aller Anfang ist schwer 5

Bardziej szczegółowo

KLUCZ PUNKTOWANIA ODPOWIEDZI

KLUCZ PUNKTOWANIA ODPOWIEDZI Egzamin maturalny maj 2010 JĘZYK NIEMIECKI POZIOM PODSTAWOWY KLUCZ PUNKTOWANIA ODPOWIEDZI ZADANIA ZAMKNIĘTE Zadanie 1. Obszar standardów ze słuchu 1.1. R 1.2. Zdający stwierdza, czy tekst zawiera określone

Bardziej szczegółowo

Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu.

Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2011 UZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY KOD UCZNIA PESEL miejsce na naklejkę z

Bardziej szczegółowo

Od pogranicza do spotkania Vom Grenzraum zum Begegnungsraum

Od pogranicza do spotkania Vom Grenzraum zum Begegnungsraum Zwischen Randow und Oder Od pogranicza do spotkania Vom Grenzraum zum Begegnungsraum Między rzekami Randow a Odrą Wer und was ist perspektywa? Die Akteure von perspektywa sind die Bewohnerinnen und Bewohner

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO

EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO Miejsce na naklejkę z kodem szkoły dysleksja MJN-R2A1P-062 EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO POZIOM ROZSZERZONY Czas pracy 110 minut ARKUSZ III MAJ ROK 2006 Instrukcja dla zdającego 1. Sprawdź, czy

Bardziej szczegółowo

PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO

PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO ARKUSZ ZAWIERA INFORMACJE PRAWNIE CHRONIONE DO MOMENTU ROZPOCZĘCIA EGZAMINU! Miejsce na naklejkę dysleksja MJN-R1_1P-091 PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO STYCZEŃ ROK 2009 POZIOM ROZSZERZONY

Bardziej szczegółowo

JĘZYK NIEMIECKI DLA ABSOLWENTÓW KLAS DWUJĘZYCZNYCH

JĘZYK NIEMIECKI DLA ABSOLWENTÓW KLAS DWUJĘZYCZNYCH Egzamin maturalny maj 2009 JĘZYK NIEMIECKI DLA ABSOLWENTÓW KLAS DWUJĘZYCZNYCH KLUCZ PUNKTOWANIA ZADAŃ CZĘŚĆ I HÖRVERSTEHEN ZADANIA ZAMKNIĘTE Zadanie 1. Poprawna odpowiedź (1 pkt) A. X B. X C. D. X E. X

Bardziej szczegółowo

Zadania opracowane z wykorzystaniem ćwiczeń z podręcznika PUNKT, wydawnictwo WSiP. Temat: Das kann ich schon lekcja powtórzeniowa - metoda stacji.

Zadania opracowane z wykorzystaniem ćwiczeń z podręcznika PUNKT, wydawnictwo WSiP. Temat: Das kann ich schon lekcja powtórzeniowa - metoda stacji. KONSPEKT LEKCJA OTWARTA KLASA: V d PROWADZĄCY: EWA SZÓSTAK 14.01.2010 Zadania opracowane z wykorzystaniem ćwiczeń z podręcznika PUNKT, wydawnictwo WSiP Temat: Das kann ich schon lekcja powtórzeniowa -

Bardziej szczegółowo

Typowo polskie, typowo niemieckie: czy to tylko stereotypy?

Typowo polskie, typowo niemieckie: czy to tylko stereotypy? Spotkanie dyskusyjne Typowo polskie, typowo niemieckie: czy to tylko stereotypy? 19 maja 2011 r. ////// godz.17 20 Endorfina Foksal, ul. Foksal 2, Warszawa Typowo polskie, typowo niemieckie: czy to tylko

Bardziej szczegółowo

Cena franco szt. Dźwig/netto / 1.000szt. (obszar zastosowania: domki jednorodzinne, bliźniaki, domki szeregowe, wielorodzinne) 0,70 kg/dm³ 8

Cena franco szt. Dźwig/netto / 1.000szt. (obszar zastosowania: domki jednorodzinne, bliźniaki, domki szeregowe, wielorodzinne) 0,70 kg/dm³ 8 Unsere Homepage www.juwoe.de Kein Medium ist so aktuell wie das Internet In dieser Preisliste finden Sie alle unsere neuen und bekannten Produkte. Aber was ist mit Ziegeln, die erst nach dem Druck entwickelt

Bardziej szczegółowo

Język niemiecki. Poziom podstawowy Próbna Matura z OPERONEM i Gazetą Wyborczą KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI POZIOM PODSTAWOWY

Język niemiecki. Poziom podstawowy Próbna Matura z OPERONEM i Gazetą Wyborczą KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI POZIOM PODSTAWOWY Poziom podstawowy Język niemiecki Język niemiecki. Poziom podstawowy KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI POZIOM PODSTAWOWY Zadanie 1. Za każde poprawne rozwiązanie przyznajemy 1 punkt. Maksimum 5. R F 1.1. Arthus-Bertrand

Bardziej szczegółowo

PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO

PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO Miejsce na nalepkę z kodem szkoły PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO DLA ABSOLWENTÓW KLAS DWUJĘZYCZNYCH Arkusz I Czas pracy 90 minut Instrukcja dla zdającego 1. Proszę sprawdzić, czy arkusz

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM CZĘŚĆ 3. JĘZYK NIEMIECKI POZIOM PODSTAWOWY

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM CZĘŚĆ 3. JĘZYK NIEMIECKI POZIOM PODSTAWOWY Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. UZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY KOD UCZNIA PESEL miejsce na naklejkę EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM CZĘŚĆ 3. JĘZYK NIEMIECKI

Bardziej szczegółowo

Lodz Museum der Unabhängigkeitstraditionen Abteilung Radogoszcz

Lodz Museum der Unabhängigkeitstraditionen Abteilung Radogoszcz Lodz Museum der Unabhängigkeitstraditionen Abteilung Radogoszcz Geschichte Das Museum befindet sich in der ehemaligen Fabrik von Samuel Abbe an der Ecke der Straßen ul. Sowińska und ul. Zgierska. Ab Dezember

Bardziej szczegółowo

SPRAWDZIAN W KLASIE SZÓSTEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ CZĘŚĆ 2. JĘZYK NIEMIECKI

SPRAWDZIAN W KLASIE SZÓSTEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ CZĘŚĆ 2. JĘZYK NIEMIECKI Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. UZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY KOD UCZNIA PESEL miejsce na naklejkę SPRAWDZIAN W KLASIE SZÓSTEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ CZĘŚĆ 2. JĘZYK

Bardziej szczegółowo

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM JĘZYK NIEMIECKI

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM JĘZYK NIEMIECKI Miejsce na identyfikację szkoły ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM JĘZYK NIEMIECKI POZIOM ROZSZERZONY CZĘŚĆ I LISTOPAD 2011 Czas pracy: 120 minut Instrukcja dla zdającego 1. Sprawdź, czy ar kusz eg za mi

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI POZIOM PODSTAWOWY

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI POZIOM PODSTAWOWY Poziom podstawowy Język niemiecki Język niemiecki. Poziom podstawowy KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI POZIOM PODSTAWOWY Zadanie 1. 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.5. F F F F R Zadanie 2. Za każde poprawne rozwiązanie

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO MAJ 2012 POZIOM ROZSZERZONY CZĘŚĆ I. Czas pracy: 120 minut. Liczba punktów do uzyskania: 23 WPISUJE ZDAJĄCY

EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO MAJ 2012 POZIOM ROZSZERZONY CZĘŚĆ I. Czas pracy: 120 minut. Liczba punktów do uzyskania: 23 WPISUJE ZDAJĄCY Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2010 KOD WPISUJE ZDAJĄCY PESEL Miejsce na naklejkę z kodem dysleksja EGZAMIN

Bardziej szczegółowo

Mission Berlin. Deutsch lernen und unterrichten Arbeitsmaterialien. ODCINEK 03 W kierunku Kantstraße

Mission Berlin. Deutsch lernen und unterrichten Arbeitsmaterialien. ODCINEK 03 W kierunku Kantstraße ODCINEK 03 W kierunku Kantstraße Anna zmierza w kierunku Kantstraße. Traci jednak sporo czasu pytając o drogę. Zjawiają się mężczyźni na motorach i rozlegają się kolejne strzały, a zegar nieubłagalnie

Bardziej szczegółowo

MISTRZOWIE ĆWICZENIA + ZADANIA. POZIOM A1/A2 LEKCJA 1. (45 minut)

MISTRZOWIE ĆWICZENIA + ZADANIA. POZIOM A1/A2 LEKCJA 1. (45 minut) MISTRZOWIE DRYBLINGU ĆWICZENIA + ZADANIA POZIOM A1/A2 LEKCJA 1. (45 minut) 2 Poziom A1/A2 3 1. Unser Hobby? Fußball! 1. Przeczytaj wypowiedzi piłkarzy. Jakie jest ich hobby? Ich heiße Jakub Błaszczykowski.

Bardziej szczegółowo

Platforma Dostawców VW

Platforma Dostawców VW PROCES REJESTRACJI Proces rejestracji Dostawcy na światowej platformie dostawców Koncernu VW składa się z trzech etapów: informacja własna od dostawcy (SSR) akceptacja umowy ramowej B2B wypełnienie bazy

Bardziej szczegółowo

Przykładowy egzamin maturalny z języka niemieckiego część ustna. Przykładowy egzamin maturalny z języka niemieckiego (wersja dla egzaminującego)

Przykładowy egzamin maturalny z języka niemieckiego część ustna. Przykładowy egzamin maturalny z języka niemieckiego (wersja dla egzaminującego) Rozmowa wstępna Przykładowy egzamin maturalny z języka niemieckiego (wersja dla egzaminującego) Rozmowa wstępna ¹ 2 minuty Guten Tag./Guten Morgen. Mein Name ist, und das ist meine Kollegin/mein Kollege.

Bardziej szczegółowo

Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu.

Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2010 Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. KOD WPISUJE ZDAJĄCY PESEL Miejsce na naklejkę z kodem dysleksja EGZAMIN

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ LEKCJI. uczeń umie przetłumaczyć zdania, słowa i zwroty z języka niemieckiego na język polski i odwrotnie,

SCENARIUSZ LEKCJI. uczeń umie przetłumaczyć zdania, słowa i zwroty z języka niemieckiego na język polski i odwrotnie, SCENARIUSZ LEKCJI Nauczyciel prowadzący: Przedmiot: Klasa: Wymiar godzin tygodniowo: Czas trwania lekcji: Temat lekcji: Podręcznik: Cele lekcji: mgr Izabela Skórcz język niemiecki I 3 godziny 45 minut

Bardziej szczegółowo

1. Napisz opowiadanie rozpoczynające się słowami An einem grauen Novembertag kam Detektiv Köppke wie immer in sein Büro in der Bachstraße 3...

1. Napisz opowiadanie rozpoczynające się słowami An einem grauen Novembertag kam Detektiv Köppke wie immer in sein Büro in der Bachstraße 3... 1. Napisz opowiadanie rozpoczynające się słowami An einem grauen Novembertag kam Detektiv Köppke wie immer in sein Büro in der Bachstraße 3... 2. In der Stadt oder auf dem Lande leben? Nenne die Vor- und

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO POZIOM PODSTAWOWY KWIECIEŃ 2014 UZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY. miejsce na naklejkę z kodem

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO POZIOM PODSTAWOWY KWIECIEŃ 2014 UZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY. miejsce na naklejkę z kodem Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2013 UZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY KOD UCZNIA PESEL miejsce na naklejkę z kodem EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ

Bardziej szczegółowo

Digitalizacja szlaku konnego w Borach Dolnośląskich i jego promocja. Digitalisierung Reitwege in Bory Dolnośląskie und deren Werbung

Digitalizacja szlaku konnego w Borach Dolnośląskich i jego promocja. Digitalisierung Reitwege in Bory Dolnośląskie und deren Werbung Digitalizacja szlaku konnego w Borach Dolnośląskich i jego promocja Digitalisierung Reitwege in Bory Dolnośląskie und deren Werbung Konferencja organizowana w ramach projektu Digitalizacja szlaku konnego

Bardziej szczegółowo

1983-2013. 30 lat współpracy 30 Jahre Schüleraustausch

1983-2013. 30 lat współpracy 30 Jahre Schüleraustausch 1983-2013 30 lat współpracy 30 Jahre Schüleraustausch 1983 Poznań 1983 - Posen Wymianę szkolną pomiędzy Bismarckschule z Hanoweru a V Liceum Ogólnokształcącym im. Klaudyny Potockiej w Poznaniu zapoczątkowali:

Bardziej szczegółowo

Zamość Rotunde im Museum des Martyriums

Zamość Rotunde im Museum des Martyriums Zamość Rotunde im Museum des Martyriums Geschichte Gedenkstätte zur Erinnerung an die Opfer deutscher Verbrechen im ehemaligen Artilleriegefechtsstand der Festung Zamość, an der ul. Męczenników [Straße

Bardziej szczegółowo

Steuerberaterin Ria Franke

Steuerberaterin Ria Franke Polnische Arbeitnehmer mit Wohnsitz in Polen Polscy pracownicy z miejscem zamieszkania w Polsce Steuerberaterin Ria Franke Verdienst > 450 / Monat Wynagrodzenie > 450 /miesięcznie Entscheidung über die

Bardziej szczegółowo

Tryb rozkazujący do Sie, ihr, wir Tworzenie pytań i odpowiedzi Powtórzenie zaimków pytających Dni tygodnia, pory roku Budowanie zdań kolejność,

Tryb rozkazujący do Sie, ihr, wir Tworzenie pytań i odpowiedzi Powtórzenie zaimków pytających Dni tygodnia, pory roku Budowanie zdań kolejność, www.niemiecki.co Tryb rozkazujący do Sie, ihr, wir Tworzenie pytań i odpowiedzi Powtórzenie zaimków pytających Dni tygodnia, pory roku Budowanie zdań kolejność, odmiana czasownika Zaimki dzierżawcze po

Bardziej szczegółowo

WIĘCEJ DEMOKRACJI VIA INTERNET?

WIĘCEJ DEMOKRACJI VIA INTERNET? WARSZTATY WIĘCEJ DEMOKRACJI VIA INTERNET? 7 CZERWCA 2011 r. ////// godz.17 20 NOWY WSPANIAŁY ŚWIAT, UL. NOWY ŚWIAT 63, WARSZAWA WIĘCEJ DEMOKRACJI VIA INTERNET? 7 CZERWCA 2011 r. ////// godz.17 20 NOWY

Bardziej szczegółowo

Czasowniki wymagające dopełnienia w odpowiednim przypadku. Mianownik (Nominativ): sein, werden, bleiben

Czasowniki wymagające dopełnienia w odpowiednim przypadku. Mianownik (Nominativ): sein, werden, bleiben W języku niemieckim istnieje duża grupa czasowników wymagających dopełnienia w odpowiednim przypadku lub użycia odpowiedniego przyimka. Szczęśliwie większość takich czasowników pokrywa się z językiem polskim,

Bardziej szczegółowo

Die heutige Veranstaltung versteht sich aber auch

Die heutige Veranstaltung versteht sich aber auch Die heutige Veranstaltung versteht sich aber auch Einführung durch Berlin wird den Erwartungen seiner polnischen Nachbarn bislang nicht gerecht Ergebnisse des 85. Stadtforums am 5. Oktober 2001 Unter dem

Bardziej szczegółowo

Od pogranicza do spotkania Vom Grenzraum zum Begegnungsraum

Od pogranicza do spotkania Vom Grenzraum zum Begegnungsraum Zwischen Randow und Oder Od pogranicza do spotkania Vom Grenzraum zum Begegnungsraum Między rzekami Randow i Odrą für die Region, für uns dla regionu, dla nas Sie möchten sich für das Zusammenleben in

Bardziej szczegółowo

Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z języka niemieckiego dla uczniów gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2010/2011

Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z języka niemieckiego dla uczniów gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2010/2011 Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z języka niemieckiego dla uczniów gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2010/2011 KOD UCZNIA Etap: Data: Czas pracy: rejonowy... 90 minut Informacje dla ucznia:

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN MATURALNY OD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015 JĘZYK NIEMIECKI POZIOM PODSTAWOWY ROZWIĄZANIA ZADAŃ I SCHEMATY PUNKTOWANIA (A1)

EGZAMIN MATURALNY OD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015 JĘZYK NIEMIECKI POZIOM PODSTAWOWY ROZWIĄZANIA ZADAŃ I SCHEMATY PUNKTOWANIA (A1) EGZAMIN MATURALNY OD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015 JĘZYK NIEMIEKI POZIOM PODSTAWOWY ROZWIĄZANIA ZADAŃ I SHEMATY PUNKTOWANIA (A1) GRUDZIEŃ 2013 Zadanie 1. (0 5) proste, typowe wypowiedzi ustne, artykułowane

Bardziej szczegółowo

KLUCZ PUNKTOWANIA ZADAŃ

KLUCZ PUNKTOWANIA ZADAŃ Egzamin maturalny maj 2009 JĘZYK NIEMIECKI POZIOM PODSTAWOWY KLUCZ PUNKTOWANIA ZADAŃ ZADANIA ZAMKNIĘTE Zadanie 1. Obszar standardów ze słuchu 1.1. D 1.2. B 1.3. Zdający określa główną myśl tekstu. (II.

Bardziej szczegółowo

Konsument Deutsch-Polnisches Verbraucherinformationszentrum Konsument Polsko-Niemieckie Centrum Informacji Konsumenckiej

Konsument Deutsch-Polnisches Verbraucherinformationszentrum Konsument Polsko-Niemieckie Centrum Informacji Konsumenckiej 40 Konsument Deutsch-Polnisches Verbraucherinformationszentrum Konsument Polsko-Niemieckie Centrum Informacji Konsumenckiej Konsument - Deutsch-Polnisches Verbraucherinformationszentrum Zusammenfassung

Bardziej szczegółowo

JĘZYK NIEMIECKI POZIOM PODSTAWOWY

JĘZYK NIEMIECKI POZIOM PODSTAWOWY EGZAMIN MATURALNY W ROKU SZKOLNYM 2013/2014 JĘZYK NIEMIECKI POZIOM PODSTAWOWY ROZWIĄZANIA ZADAŃ I SCHEMAT PUNKTOWANIA MAJ 2014 ZADANIA ZAMKNIĘTE Zadanie 1. Obszar standardów ze słuchu Zadanie 2. Obszar

Bardziej szczegółowo

COMPUTER: Misja Berlin. 9 listopada Dwudziesta trzydzieści pięć. Masz 15 minut, by ukończyć misję. Ale musisz oglądać się za siebie.

COMPUTER: Misja Berlin. 9 listopada Dwudziesta trzydzieści pięć. Masz 15 minut, by ukończyć misję. Ale musisz oglądać się za siebie. ODCINEK 24 Tykający zegar Anna odnajduje metalową puszkę ukrytą w 1961 roku, ale nie może jej otworzyć, ponieważ zardzewiała. Gdy wreszcie udaje jej się otworzyć puszkę, znajduje w niej stary klucz. Czy

Bardziej szczegółowo

Bardzo formalny, odbiorca posiada specjalny tytuł, który jest używany zamiast nazwiska

Bardzo formalny, odbiorca posiada specjalny tytuł, który jest używany zamiast nazwiska - Wstęp polski Szanowny Panie Prezydencie, niemiecki Sehr geehrter Herr Präsident, Bardzo formalny, odbiorca posiada specjalny tytuł, który jest używany zamiast nazwiska Szanowny Panie, Sehr geehrter Herr,

Bardziej szczegółowo

Urlaub! #Dojcz4Job.

Urlaub! #Dojcz4Job. Urlaub! #Dojcz4Job Jak zapytać się w pracy o urlop? Ich möchte meinen Urlaub beantragen. Chciałabym złożyć podanie o urlop. beantragen złożyć podanie o coś der Urlaubsantrag - wniosek urlopowy Können wir

Bardziej szczegółowo

Zdanie z poprzedniej lekcji.

Zdanie z poprzedniej lekcji. Zdanie z poprzedniej lekcji. 1. Autobus przyjeżdża o godzinie 7. 2. Wieczorem długo oglądam telewizję. 3. Muszę to rozpakować. 4. On na pewno wróci. 5. Czy Pan/Pani mnie odbierze? 6. Ich muss schon aufstehen.

Bardziej szczegółowo

Nowa formuła części ustnej egzaminu maturalnego z języka nowożytnego obowiązująca od roku szkolnego 2011/2012

Nowa formuła części ustnej egzaminu maturalnego z języka nowożytnego obowiązująca od roku szkolnego 2011/2012 Nowa formuła części ustnej egzaminu maturalnego z języka nowożytnego obowiązująca od roku szkolnego 2011/2012 W części ustnej egzaminu maturalnego nie określa się poziomu. Egzamin składa się z rozmowy

Bardziej szczegółowo

Blick über die Grenzen: Bestandsmanagement in polnischen Unternehmen

Blick über die Grenzen: Bestandsmanagement in polnischen Unternehmen Blick über die Grenzen: Bestandsmanagement in polnischen Unternehmen Dr. Ing. Aleksander Niemczyk, Mag. Tomasz Janiak Institut für Logistik und Lagerwirtschaft 2 Pressestimmen Die neuesten Zahlen des Statistischen

Bardziej szczegółowo

PEWNEGO RAZU NA ZACHODZIE GDZIE JEST FRYDERYK?"

PEWNEGO RAZU NA ZACHODZIE GDZIE JEST FRYDERYK? Konspekt zajęć fakultatywnych PEWNEGO RAZU NA ZACHODZIE GDZIE JEST FRYDERYK?" REŻ. DAGMARA SPOLNIAK ZDJĘCIA: DARIUSZ KUCZERA PRODUKCJA: DWPN, SEABISCUIT DLA TVP HISTORIA (2015) KONSPEKT ZAJĘĆ FAKULTATYWNYCH

Bardziej szczegółowo

Czas staje się coraz cenniejszy. Anna żegna się z Paulem i powraca do 9 listopada 2006 roku. Zostało jej już tylko pięć minut. Czy zdąży?

Czas staje się coraz cenniejszy. Anna żegna się z Paulem i powraca do 9 listopada 2006 roku. Zostało jej już tylko pięć minut. Czy zdąży? ODCINEK 25 Wszystko na nic Czas staje się coraz cenniejszy. Anna żegna się z Paulem i powraca do 9 listopada 2006 roku. Zostało jej już tylko pięć minut. Czy zdąży? Do ukończenia misji zostało Annie zaledwie

Bardziej szczegółowo

PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO

PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO ARKUSZ ZAWIERA INFORMACJE PRAWNIE CHRONIONE DO MOMENTU ROZPOCZĘCIA EGZAMINU! Miejsce na naklejkę Wypełnia zespół nadzorujący KOD ZDAJĄCEGO dysleksja PESEL ZDAJĄCEGO MJN-R1_4P-091 PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY

Bardziej szczegółowo

od 1499 zł od 76 zł/m² od 280 zł/m² od 320 zł/m² od 280 zł/m²

od 1499 zł od 76 zł/m² od 280 zł/m² od 320 zł/m² od 280 zł/m² .ochenblatt.pl Nagrobki Płytki granitoe Schody Blaty Kominki Tarasy LARES: Diese Materialien Noy punkt: sind lediglich Oddział zum Lesen bereitgestellt. Jegliche Vervielfältigung ist Zakład Kamieniarski

Bardziej szczegółowo

Freiwillige Feuerwehr Reken Ochotnicza Straż Pożarna Reken

Freiwillige Feuerwehr Reken Ochotnicza Straż Pożarna Reken Ochotnicza Straż Pożarna Reken - Hilfeleistung bei Notständen und bei Unfällen -Pomoc w stanach zagrożenia i w wypadkach -Brandbekämpfung und Menschenrettung - Zwalczanie pożarów i ratownictwo ludzi -Brandschutzaufklärung

Bardziej szczegółowo

Opracowanie: Danuta Kubińska

Opracowanie: Danuta Kubińska Opracowanie: Danuta Kubińska Scenariusz lekcji. Przedmiot: język niemiecki Podręcznik: Alles klar 2b rozdział 9 Czas: 2 godziny lekcyjne Miejsce: pracownia języka niemieckiego Temat: Das Wichtigste in

Bardziej szczegółowo

Herzliche Einladung an alle Schüler der 1.-7. Klasse Serdecznie zapraszamy wszystkich uczniów klas 1-7

Herzliche Einladung an alle Schüler der 1.-7. Klasse Serdecznie zapraszamy wszystkich uczniów klas 1-7 Herzliche Einladung an alle Schüler der 1.-7. Klasse Serdecznie zapraszamy wszystkich uczniów klas 1-7 Kinderwallfahrt 2015 Pielgrzymka dzieci 2015 Religiöse Kinderwoche (RKW) 2015 Wakacje z Bogiem (RKW)

Bardziej szczegółowo

Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu.

Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2011 UZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY KOD UCZNIA PESEL miejsce na naklejkę z

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN MATURALNY 2012 JĘZYK NIEMIECKI

EGZAMIN MATURALNY 2012 JĘZYK NIEMIECKI Centralna Komisja Egzaminacyjna EGZAMIN MATURALNY 2012 JĘZYK NIEMIECKI POZIOM PODSTAWOWY Kryteria oceniania odpowiedzi SIERPIEŃ 2012 ZADANIA ZAMKNIĘTE Egzamin maturalny z języka niemieckiego Zadanie 1.

Bardziej szczegółowo

Europäische Begegnungsstätten Europejskie Miejsca Spotkań

Europäische Begegnungsstätten Europejskie Miejsca Spotkań 20 Europäische Begegnungsstätten Europejskie Miejsca Spotkań Europäische Begegnungsstätten Zusammenfassung Ausbau der Infrastruktur von Begegnungsstätten und deren Betrieb zwecks Realisierung gemeinsamer

Bardziej szczegółowo

Von der Idee zum Erfolg - Od pomysłu do sukcesu. WTC 26.11.2013 Poznań

Von der Idee zum Erfolg - Od pomysłu do sukcesu. WTC 26.11.2013 Poznań Von der Idee zum Erfolg - Od pomysłu do sukcesu O nas / Über uns Firma założona w 1991 w Duisburgu, od roku 2001 we Frankfurt nad Odrą. Jesteśmy zespołem międzynarodowych doradców, trenerów i moderatorów

Bardziej szczegółowo

Pieczątka szkoły Kod ucznia Liczba punktów

Pieczątka szkoły Kod ucznia Liczba punktów Pieczątka szkoły Kod ucznia Liczba punktów WOJEWÓDZKI KONKURS JĘZYKA NIEMIECKIEGO DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH W ROKU SZKOLNYM 2015/2016 13.11.2015 1. Test konkursowy zawiera 11 zadań. Są to zadania

Bardziej szczegółowo

Zadanie 1 Zadanie 3. Zadanie 3. Rozdział 3. Przed obejrzeniem filmu: Schritt 1. Film ohne Ton. Schritt 2. Film mit Ton

Zadanie 1 Zadanie 3. Zadanie 3. Rozdział 3. Przed obejrzeniem filmu: Schritt 1. Film ohne Ton. Schritt 2. Film mit Ton .shock Fotolia Przed obejrzeniem filmu: Zadanie 1 Zadanie 3 Zadanie 1 Was stellt dieses Foto dar? Schreib deine Assoziationen auf. Napisz swoje skojarzenia z powyższym zdjęciem. Zadanie 2 Wie sieht die

Bardziej szczegółowo

SPRAWDZIAN OD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015

SPRAWDZIAN OD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015 SPRAWDZIAN OD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015 CZĘŚĆ 2. JĘZYK NIEMIECKI PRZYKŁADOWY ZESTAW ZADAŃ (S1) Czas pracy: 45 minut GRUDZIEŃ 2013 Zadanie 1. (0 3) Usłyszysz dwukrotnie trzy teksty. Na podstawie informacji

Bardziej szczegółowo

WSPÓŁPRACA POLSKO NIEMIECKA W LATACH 2008 2015 POLNISCH - DEUTSCHEN ZUSAMMENARBEIT IN DEN JAHREN 2008-2015

WSPÓŁPRACA POLSKO NIEMIECKA W LATACH 2008 2015 POLNISCH - DEUTSCHEN ZUSAMMENARBEIT IN DEN JAHREN 2008-2015 WSPÓŁPRACA POLSKO NIEMIECKA W LATACH 2008 2015 POLNISCH - DEUTSCHEN ZUSAMMENARBEIT IN DEN JAHREN 2008-2015 Krystyna Adaśko - dyrektor PCE i PPP w Wołowie Ewa Mazurek - psycholog Poradni Wychowawczej w

Bardziej szczegółowo

Mirosława Czerwińska

Mirosława Czerwińska www.awans.net Publikacje nauczycieli Mirosława Czerwińska Test z języka niemieckiego dla klasy V szkoły podstawowej Praca opublikowana w Internetowym Serwisie Oświatowym Awans.net Test z języka niemieckiego,

Bardziej szczegółowo

PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO

PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO Miejsce na naklejkę z kodem dysleksja PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO ARKUSZ III STYCZEŃ ROK 2005 Instrukcja dla zdającego czas pracy 110 minut 1. Proszę sprawdzić, czy arkusz egzaminacyjny

Bardziej szczegółowo

A. Uzupełnij dialog wyrazami z ramki. / 4. B. Połącz ze sobą części zdania. Rozwiązanie wpisz do tabeli. / 5

A. Uzupełnij dialog wyrazami z ramki. / 4. B. Połącz ze sobą części zdania. Rozwiązanie wpisz do tabeli. / 5 Kontrollarbeit 1A Testy do rozdzia³ów Klasse... Vorname und Name... / 25 Note... A. Uzupełnij dialog wyrazami z ramki. / 4 wie wie wer wo... ist das? Das ist mein Onkel.... heißt er? Er heißt Ralf Schmidt....

Bardziej szczegółowo

JĘZYK NIEMIECKI POZIOM PODSTAWOWY

JĘZYK NIEMIECKI POZIOM PODSTAWOWY EGZAMIN MATURALNY W ROKU SZKOLNYM 2013/2014 JĘZYK NIEMIECKI POZIOM PODSTAWOWY ROZWIĄZANIA ZADAŃ I SCHEMAT PUNKTOWANIA MAJ 2014 ZADANIA ZAMKNIĘTE Zadanie 1. Obszar standardów ze słuchu 1.1. F 1.2. R 1.3.

Bardziej szczegółowo