METODA PRZEPŁYWÓW NA RYNKU PRACY (IOA) I SZACOWANIE BEZROBOCIA RÓWNOWAGI W BADANIACH AKTYWNOŚCI EKONOMICZNEJ LUDNOŚCI WIEJSKIEJ 1

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "METODA PRZEPŁYWÓW NA RYNKU PRACY (IOA) I SZACOWANIE BEZROBOCIA RÓWNOWAGI W BADANIACH AKTYWNOŚCI EKONOMICZNEJ LUDNOŚCI WIEJSKIEJ 1"

Transkrypt

1 Włodzimierz Kołodziejczak Uniwersytet Przyrodniczy w Poznani Katedra Finansów i Rachnkowości METODA PRZEPŁYWÓW NA RYNKU PRACY (IOA) I SZACOWANIE BEZROBOCIA RÓWNOWAGI W BADANIACH AKTYWNOŚCI EKONOMICZNEJ LUDNOŚCI WIEJSKIEJ 1 Streszczenie: Celem artykł jest prezentacja możliwości zastosowania do badania rynk pracy dostępnego dla ldności wiejskiej wybranych metod analizy dynamicznej. Skpiono się przede wszystkim na elementach metody przepływów na rynk pracy Inflow-Otflow Analysis (IOA) 2 oraz na metodzie szacowania poziom równowagi na podstawie analizy wielkości przepływów między poszczególnymi stanami aktywności ekonomicznej ldności, opracowanej przez The Centre for Economic Policy Research (CEPR) 3. Poprzez obliczenie stóp przepływów i poziom równowagi dla poszczególnych, wyodrębnionych ze względ na wybrane cechy grp ldności wiejskiej, zbadanie zmian ich wartości w czasie oraz porównanie z wynikami zyskanymi dla innych grp ldności (np. mieszkańców miast) można przeprowadzić wnioskowanie dotyczące determinant zmiany stan aktywności ekonomicznej oraz charakter (strktralnego lb koninktralnego) występjącego. Taka informacja jest niezbędna, aby prawidłowo dobrać metody przeciwdziałania negatywnym zjawiskom zachodzącym na rynk pracy i możliwia skteczniejsze poszkiwanie rozwiązań mających na cel poprawę sytacji zawodowej i ekonomicznej mieszkańców wsi. Zastosowanie metod dynamicznych nie może skłaniać do całkowitego odejścia od tradycyjnego sposob przeprowadzania badań. Wydaje się, że najlepsze i najbardziej pełne wyniki można zyskać poprzez połączenie analizy tradycyjnej z dynamiczną. Słowa klczowe: aktywność ekonomiczna ldności wiejskiej, metoda przepływów na rynk pracy, bezrobocie równowagi. Abstract: The aim of the paper is to discss the applicability of selected methods of dynamic analysis in examination of labor market available to the rral poplation. The paper focses on some isses of labor market flows method called Inflow-Otflow Analysis (IOA) 4, as well as the method of estimating the level of natral nemployment on the basis of the size of flows between the different states of economic activity, developed by The Centre for Economic Policy Research ( CEPR ) 5. By calclating flow rates and natral nemployment level for selected grops of rral poplation, examining the changes in their vale over time and comparing to the reslts for other poplation grops (eg. rban residents), it is possible to draw conclsions abot the determinants of changes in economic activity and character (strctral or cyclical) of nemployment. This information is necessary to correctly choose the methods of conteracting the negative phenomena on the labor market and allow more efficient searching for soltions aimed at improving the economic and employment sitation of rral poplation. The application of dynamic methods can not lead to discontination of the conventional way of research. It appears that the best and most complete reslts can be obtained by combination of the conventional analysis with the dynamic one. Keywords: economic activity of rral poplation, Inflow-Otflow Analysis, natral nemployment Wstęp Badania rynk pracy dostępnego dla ldności wiejskiej koncentrowały się przez wiele lat na analizie wskaźników dotyczących demografii, sytacji ekonomicznej i zawodowej, związków z rolnictwem, przeprowadzanej zwykle w odniesieni do ogólnej sytacji gospodarczej i społecznej na wsi. Badania były prowadzone w jęci statycznym lb opisywano zmiany dokonjące się w pewnej perspektywie czasowej. Stosowano przy tym metodę deskryptywną, statystyki opisowe lb bardziej zaawansowane metody statystyczne, w tym modelowanie ekonometryczne. Podejście takie dostarczało wiel wartościowych informacji i pozwalało na formłowanie istotnych wniosków dotyczących przedmiot tych badań, pomocnych również w planowani i realizacji polityki gospodarczej, zwłaszcza w odniesieni do obszarów wiejskich. Jednak równocześnie prowadzone w taki sposób analizy narzcały istotne ograniczenia, polegające zwłaszcza na trdnościach związanych z określaniem związków przyczynowo-sktkowych i formłowaniem wniosków dotyczących mniejszych obszarów lb grp ldności. Równie ważną przeszkodą był brak możliwości precyzyjnego określenia determinant kształtjących występjące na wsi zjawiska, zwłaszcza w odniesieni do ich podział na związane z charakterystyką ldności wiejskiej i lokalnych rynków pracy oraz na dotyczące 1 Praca nakowa finansowana ze środków na nakę Ministerstwa Naki i Szkolnictwa Wyższego w latach , w ramach projekt badawczego nr NN , nt.: Determinanty aktywności ekonomicznej ldności wiejskiej w Polsce. Możliwości pozyskiwania pozarolniczych źródeł dochodów. 2 Unemployment: Choices for Erope, CEPR London, Unemployment: Choices for op. cit. 4 Unemployment: Choices for op. cit. 5 Unemployment: Choices for op. cit.

2 koninktry na rynk dóbr i słg. W tym zakresie tradycyjne podejście do badania rynk pracy dostępnego dla ldności wiejskiej okazało się niewystarczające. Konieczne było zatem zastosowanie innych metod i podejść badawczych. Celem artykł jest próba zaprezentowania możliwości zastosowania wybranych metod analizy dynamicznej do badania rynk pracy dostępnego dla ldności wiejskiej. Skpiono się przede wszystkim na elementach metody przepływów na rynk pracy Inflow-Otflow Analysis (IOA) 6 oraz na metodzie szacowania poziom równowagi na podstawie analizy wielkości przepływów między poszczególnymi stanami aktywności ekonomicznej ldności, opracowanej przez The Centre for Economic Policy Research (CEPR) 7. Obszar badań Aktywność ekonomiczna jest natralną cechą ldności, nierozerwalnie związaną z fnkcjonowaniem jednostek ldzkich i gospodarstw domowych. Jest ona w swej istocie tym samym, czym dla ldzi pierwotnych było polowanie i zbieractwo sensem aktywności ekonomicznej jest pozyskiwanie przez jednostkę lb gospodarstwo domowe środków do przeżycia i społecznego fnkcjonowania 8. Aktywność ekonomiczna ldności określa zachowanie ldności w wiek 15 i więcej lat w odniesieni do pozyskiwania źródeł trzymania podstawowe kryterim identyfikacji stanowi fakt wykonywania, poszkiwania lb podejmowania pracy lb zaniechania wysiłków w tym kiernk. W Polsce za aktywne ekonomicznie waża się wszystkie osoby w wiek 15 i więcej lat, natomiast jako nieaktywne ekonomicznie określane są osoby młodsze niż 15 lat. W zbiorowości osób aktywnych ekonomicznie wyróżnia się aktywnych zawodowo i biernych zawodowo. Do aktywnych zawodowo zalicza się wszystkich pracjących i bezrobotnych. Do biernych zawodowo zalicza się wszystkie osoby, których nie można zakwalifikować jako pracjące lb bezrobotne. Obowiązjące w Polsce kryteria, na podstawie których poszczególne osoby są klasyfikowanie jako pracjące lb bezrobotne nie są spójne. Istnieją dwa podstawowe sposoby definiowania tych osób: 1) wedłg kryteriów przyjętych w prowadzonym przez GUS Badani Aktywności Ekonomicznej Ldności BAEL 9, definije się m.in. pojęcia: aktywni ekonomicznie, aktywni zawodowo, pracjący, bezrobotni, bierni zawodowo. 2) wedłg kryteriów stosowanych przez Urzędy Pracy, zapisanych w Ustawie o przeciwdziałani bezroboci i instytcjach rynk pracy 10, definije się pojęcia związane z pracą i bezrobociem, jednak brak jest definicji aktywności ekonomicznej, zawodowej, pracjących i biernych zawodowo. W związk z powyższym, w analizie zmian stan aktywności ekonomicznej ldności nie jest w zasadzie możliwe stosowanie kryteriów stawowych, natomiast ze względ na obowiązjący aparat pojęciowy oraz konstrkcję i sposób prowadzenia badania BAEL, informacje zyskane na jego podstawie stanowią cenne źródło danych do obliczeń. Wiel atorów żywa określenia wiejski rynek pracy 11. Jednak należy mieć świadomość, że ograniczenie terytorialne odgrywa coraz mniejszą rolę w kształtowani aktywności ekonomicznej ldności wiejskiej. Ldność wiejska migrje na terenie kraj i za granicę, dojeżdża do pracy do miejscowości oddalonych często o wiele kilometrów i w coraz większym stopni korzysta ze środków komnikacji elektronicznej, dzięki czem może wykonywać pracę poza siedzibą pracodawcy. Ponadto zjawisko sbrbanizacji w otoczeni dżych ośrodków miejskich, zmiana miejsca stałego zameldowania części ldności miejskiej z miasta na podmiejską wieś, powodją głębokie przemiany jakościowe tych obszarów. Migranci z miast z regły kontynją pracę na ich terenie, a miejsce zamieszkania wybierają ze względów środowiskowych i ekonomicznych. Wobec powyższego wydaje się, że pojęcie wiejski rynek pracy traciło swoje pierwotne znaczenie i należałoby raczej żywać pojęcia rynek pracy dostępny dla ldności wiejskiej. Jako kryterim wyodrębnienia wsi jako miejsca badań w warnkach polskich można przyjąć miejsce zameldowania ldności (gminy wiejskie, w odróżnieni od państw starej Unii, gdzie przyjmje się kryterim gęstości zaldnienia). Natomiast badanie rynk pracy dostępnego dla ldności wiejskiej można prowadzić poza tradycyjną analizą wskaźników podawanych w statystyce pblicznej i samodzielnych badań ankietowych na podstawie indywidalnych danych BAEL dotyczących przepływów ldności wiejskiej pomiędzy trzema stanami aktywności ekonomicznej (zatrdnieniem, bezrobociem i biernością zawodową). Poznanie wielkości i strktry przepływów możliwia wnioskowanie o zmianach zachodzących na rynk pracy oraz o ich przyczynach strktralnych i koninktralnych. Należy mieć również na wadze, że ldność wiejska pomimo niewątpliwie występjącego związk z lokalnym rynkiem pracy fnkcjonje jednak na tym samym ogólnokrajowym, a często również międzynarodowym rynk pracy co ldność miejska i często konkrje z nią o miejsca pracy. Zatem najwłaściwsze wydaje się prowadzenie badań w szerokim kontekście terytorialnym, z względnieniem sytacji mieszkańców miast (wśród których także występje istotne zróżnicowanie sytacji zawodowej). 6 Unemployment: Choices for op. cit. 7 Unemployment: Choices for op. cit. 8 F. Wysocki, W. Kołodziejczak, Aktywność ekonomiczna ldności wiejskiej w Polsce. Wyd. AR Poznań, Aktywność ekonomiczna ldności Polski w latach , GUS, Warszawa, Ustawia o przeciwdziałani bezroboci i instytcjach rynk pracy, Dz.U ze zm. 11 I. Frenkel, A. Rosner, Ldność i wiejski rynek pracy w Polsce, [w:] Rynki wiejskie: ziemia, kapitał, praca. IRWiR PAN. Warszawa, 2001, B. Sosnowska, Cechy wiejskiego rynk pracy w okresie transformacji strojowej w Polsce, Rch Prawniczy, Ekonomiczny i Społeczny, Zeszyt 1., 2002, A. Malina, Przestrzenno-czasowa analiza rynk pracy w Polsce i krajach Unii Eropejskiej, Wyd. Uniwersytet Ekonomicznego w Krakowie, Kraków, 2008, J. Witkowski, Wiejski rynek pracy w Polsce. Co nas czeka?, [w:] Przyszłość pracy w XXI w., (red.) St. Borkowska, IPiSS, Warszawa, 2004, W. Zgilczyński, Rynek pracy na wsi, Stdia BAS, Nr 4 (24) 2010, dostęp:

3 Metoda przepływów na rynk pracy Siła robocza podlega niestannym, dynamicznym przemianom jej wewnętrznej strktry oraz przepływom pomiędzy trzema podstawowymi, możliwymi stanami aktywności ekonomicznej: zatrdnieniem (E), bezrobociem (U) oraz biernością zawodową (I) (rys. 1), co odpowiada zmianom pozycji poszczególnych osób na rynk pracy. Analiza zmian pozycji jednostek na rynk pracy w przeszłości pozwala przewidywać różnicowanie się ich pozycji na tym rynk w przyszłości (czyli możliwości pozostania w określonym stanie lb jego zmiany). Jak podają M. Socha i U. Sztanderska 12, jeżeli przemiany na rynk pracy następjące w kolejnych latach prowadzą do skracania okres trwania i do zmniejszania rozpiętości jego poziom (a więc różnicy pomiędzy najniższymi a najwyższymi wartościami stopy ) na poszczególnych mikrorynkach pracy, to można przypszczać, że istotne znaczenie dla kształtowania się poziom mają czynniki o charakterze koninktralnym. Jeżeli następje zjawisko odwrotne, można wnioskować, że decydjące znaczenie posiadają czynniki o charakterze strktralnoinstytcjonalnym. Granicę możliwości redkcji poprzez oddziaływanie kiernkowane na poprawę Pracjący (E) EU UE Bezrobotni (U) EN NE NU UN Bierni zawodowo (N) Rys. 1. Stany aktywności ekonomicznej ldności i przepływy na rynk pracy Źródło: E. Kwiatkowski, Bezrobocie. Podstawy teoretyczne, Wyd. Nak. PWN, Warszawa, 2002 (a), M. Socha, U. Sztanderska, Strktralne podstawy w Polsce, Wyd. Nak. PWN, Warszawa koninktry gospodarczej stanowi (w przybliżeni) poziom równowagi występjący w poszczególnych grpach siły roboczej 13.W konsekwencji, poznanie strktry przepływów pomiędzy poszczególnymi stanami aktywności ekonomicznej możliwia wnioskowanie o możliwościach podjęcia (trzymania) zatrdnienia, zagrożeni bezrobociem lb skłonności do dezaktywizacji zawodowej w grpach ldności wyodrębnionych ze względ na wybrane cechy 14. Ponieważ napływy (I ) i odpływy (O ) z w stanie stabilizowanym są równe, stopę można wyrazić w formie iloczyn stopy napływów do w sile roboczej i dłgości pozostawania w bezroboci 15. Dzięki tem, możliwe jest zdefiniowanie oraz obliczenie: - stopy napływów do w sile roboczej jako: i I U E gdzie: i stopa napływów do w sile roboczej, I napływy do, U liczba bezrobotnych, E liczba pracjących; - stopy odpływów z jako: o O U gdzie: o stopa odpływów z, O odpływy z, U liczba bezrobotnych; - przeciętnej dłgości trwania : D U 1 o 12 M. Socha, U. Sztanderska, Strktralne podstawy w Polsce, Wyd. Nak. PWN, Warszawa, E. Kryńska, Propozycje dotyczące wykorzystania analizy polityki gospodarczej, w tym polityki rynk pracy do prognozowania popyt na pracę, [w:] Prognozowanie popyt na pracę. Elementy metodologii, Stdia i Materiały, t. II, RCSS, Warszawa, M. Socha, U. Sztanderska, Strktralne podstawy op. cit. 15 M. Socha, U. Sztanderska, Strktralne podstawy op. cit.

4 gdzie: D U przeciętne trwanie w badanej poplacji, o stopa odpływów z. Analiza wartości tych wskaźników oraz ich zmian w czasie pozwala między innymi na określenie płynności siły roboczej. Im wyższe są wartości stóp przepływów, tym większa płynność (mobilność) ldności aktywnej ekonomicznie. Niskie stopy przepływów wskazją na istotne znaczenie czynników o charakterze strktralnym dla kształtowania się sytacji na rynk pracy. Zwiększanie się wartości stóp przepływów, zwykle wskazje na zmniejszanie się znaczenia czynników strktralnych (jednak nie świadczy o tym wprost, bowiem czynniki strktralne mogą także powodować w niektórych przypadkach zwiększenie wartości stóp przepływów). Podobnie, wzrastająca dłgość okres trwania może świadczyć o istotnym wpływie czynników strktralnych, a krótsze okresy trwania pozwalają przypszczać, że znaczenie czynników strktralnych było mniejsze 16. Na podstawie analizy przepływów brtto 17 można wnioskować o tym, jak zmieniała się pozycja na rynk pracy osób jż zatrdnionych (insiders) w stosnk do osób pozostających bez pracy (otsiders). Im silniejsza pozycja insiders, tym trdniejsze jest podjęcie pracy przez otsiders. Silna pozycja insiders jest czynnikiem wpływającym na macnianie się strktralnych niedopasowań na rynk pracy (zwiększanie się dział strktralnego w rzeczywistym) 18. W warnkach polskich, metody oparte na badani przepływów ldności między stanami aktywności ekonomicznej (zatrdnieniem, bezrobociem i biernością zawodową) można stosować wykorzystjąc indywidalne dane kwartalne z Badania Aktywności Ekonomicznej Ldności. Możliwe są ttaj dwa podejścia: 1) Identyfikacja zmiany stan osoby aktywnej ekonomicznie w dwóch pnktach czasie (np. w kolejnych kwartałach badania) na podstawie obiektywnych kryteriów przyjętych w metodyce BAEL 19. Główny Urząd Statystyczny na podstawie odpowiedzi dzielanych przez respondentów ankiety BAEL przyporządkowje każdego z nich do grpy pracjących, bezrobotnych lb biernych zawodowo. Ponieważ próba dobierana jest rotacyjnie, w kolejnych w dwóch następjących po sobie kwartałach ankietowanych jest dwkrotnie około 30% osób. Aby zastosować to podejście należy z całości próby w dwóch kolejnych kwartałach wyodrębnić powtarzające się osoby i tworzyć z nich panele, na podstawie których będą przeprowadzane dalsze obliczenia. Badanie prowadzone jest w tym wypadk zwykle w cyklach kwartalnych. Możliwe jest prowadzenie badania dla dłższych okresów, jednak wraz ze zwiększaniem się odstęp pomiędzy kolejnymi obserwacjami liczba osób w tworzonych panelach będzie legała zmniejszeni. 2) Identyfikacja zmiany stan osoby aktywnej ekonomicznie w dwóch pnktach czasie na podstawie sbiektywnych odpowiedzi respondentów ankiety BAEL na pytanie Jaki jest Pana/Pani stats na rynk pracy obecnie oraz Jaki był Pana/Pani stats na rynk pracy rok tem (analiza retrospektywna). Otrzymane wyniki mogą różnić się od rezltatów badań opartych na obiektywnej klasyfikacji poszczególnych osób do grpy pracjących, bezrobotnych lb biernych zawodowo wedłg metodyki BAEL 20, ponieważ nie są względniane oficjalne, zgodne z metodyką BAEL kryteria, a jedynie sbiektywna ocena respondentów 21. Na korzyść tego podejścia przemawia jednak możliwość względnienia całej próby, podczas gdy badanie na podstawie klasyfikacji stan ekonomicznego zgodnie z metodyką BAEL wymaga odnalezienia osób, które były względnione w co najmniej dwóch kolejnych kwartałach badania BAEL, a więc ograniczenie badanej poplacji do około 30% stan wyjściowego. Zastosowanie danych sbiektywnych jest możliwe począwszy od 2006 rok, ponieważ dopiero wtedy te pytania zostały wprowadzone do ankiety BAEL. Ze względ na konstrkcję ankiety, to podejście możliwia zbadanie wyłącznie przepływów rocznych. Jedno z pierwszych badań z wykorzystaniem metody IOA zostało przeprowadzone przez Sochę i Sztanderską 22, dla danych z Badania Aktywności Ekonomicznej Ldności Polski (BAEL), pochodzących z lat Dokonali oni dekompozycji zjawiska na część cykliczną i strktralną oraz scharakteryzowali jego zróżnicowanie. W odniesieni do ldności wiejskiej podobne badanie z zastosowaniem metody IOA zostało przeprowadzone przez Wysockiego i Kołodziejczaka 23 dla danych pochodzących z lat , natomiast badanie na podstawie sbiektywnej klasyfikacji stan aktywności ekonomicznej przez Kołodziejczaka i Wysockiego 24 dla danych z lat Metody pomiar stopy równowagi Bezrobocie równowagi można szacować metodami, których założenia zostały oparte na teorii krzywej Philipsa lb na hipotezie racjonalnych oczekiwań i netralności pieniądza 25, a więc NAIRU (Non-Accelerating Inflation Rate of Unemployment stopa nie powodjąca przyspieszenia wzrost cen) i NAWRU (Non-Accelerating Wage 16 M. Socha, U. Sztanderska, Strktralne podstawy op. cit. 17 Napływy/odpływy brtto są to napływy/odpływy do poszczególnych stanów aktywności ekonomicznej, które nie zostały pomniejszone o wielkość przepływ w kiernk odwrotnym (a więc łączne napływy/odpływy do/z zatrdnienia, lb stan bierności zawodowej). 18 Zob. E. Kwiatkowski, Strktralne determinanty natralnej stopy, Bank i Kredyt, nr 11-12/2002 (b). 19 Aktywność ekonomiczna ldności op. cit. 20 Zob. M. Socha, U. Sztanderska, Strktralne podstawy op. cit., F. Wysocki, W. Kołodziejczak, Aktywność ekonomiczna ldności wiejskiej w Polsce, Wyd. AR Poznań, W. Kołodziejczak, F. Wysocki, Determinanty zmiany stan aktywności ekonomicznej ldności w Polsce, Metody ilościowe w badaniach ekonomicznych, Tom XIII/1, M. Socha, U. Sztanderska, Strktralne podstawy op. cit. 23 F. Wysocki, W. Kołodziejczak, Aktywność ekonomiczna ldności op. cit. 24 W. Kołodziejczak, F. Wysocki, Determinanty zmiany stan op. cit. 25 M. Socha, U. Sztanderska, Strktralne podstawy op. cit.

5 Rate of Unemployment stopa nie powodjąca przyspieszenia wzrost płac). Modele stosowane w tych metodach wykorzystją zmienne rynkowe (m.in. wskaźnik inflacji, wydajność pracy, stopy procentowe i inne) 26. Poprawność szacnków dokonywanych przy ich życi warnkowana jest między innymi przez dokładność danych o płacach oraz inflacji, przyjęte założenia dotyczące oczekiwań i zachowań pracowników oraz niepewność co do wybor właściwego model ekonometrycznego i parametrów w równani inflacji 27. Ich zastosowanie jest zwykle ograniczone do danych agregatowych, ponieważ przeprowadzenie wiarygodnych szacnków NAIRU lb NAWRU dla grp ldności wyodrębnionych na podstawie wybranych cech jakościowych jest trdne. Szacnki NAIRU mogą być prowadzone również w oparci o modele oparte na założeniach krzywej Beveridge a (odwrotnej zależności między bezrobociem i liczbą wolnych miejsc pracy). Inne podejście polega na estymacji poziom NAIRCU (Non Accelerating Inflation Rate of Capacity Utilization stopa nie powodjąca przyspieszenia wzrost cen przy względnieni zdolności wytwórczych na poziomie prodkt potencjalnego), z zastosowaniem prawa Okna, jednak ze względ na trdności z określeniem estymatorów (zwłaszcza stopnia wykorzystania kapitał) ta metoda jest rzadko stosowana 28. Ze względ na brak możliwości przeprowadzenia obliczeń dla grp ldności wyodrębnionych na podstawie wybranych cech (np. miejsce zamieszkania), opisane wyżej metody nie znajdją bezpośredniego zastosowania w badaniach dotyczących ldności wiejskiej. Bezrobocie równowagi można również szacować na podstawie analizy wielkości i strktry przepływów między stanami aktywności ekonomicznej ldności (zatrdnieniem, bezrobociem i biernością zawodową). Przyjmje się, że bezrobocie równowagi występje, kiedy napływy i odpływy do innych stanów aktywności ekonomicznej są równe. Jak podają Socha i Sztanderska 29, do najważniejszych spośród metod wykorzystjących to założenie należą: metoda zaprezentowana w raporcie The Center for Economics Policy Research (CEPR) 30, metoda przedstawiona przez Gärtnera 31 oraz metoda opracowana przez Darby ego, Haltiwangera i Planta 32. Każde z opisanych podejść wymaga innego rozmienia natralnego. Metody obliczania NAIRU, NAWRU i NAIRCU akcentją wpływ zmiennych rynkowych, zwłaszcza cen, płac i wydajności na kształtowanie się poziom. Metody oparte na przepływach ldności między stanami aktywności ekonomicznej pozwalają na względnienie cech siły roboczej i obliczenie strktralnego w dowolnych przekrojach, ograniczonych jedynie dostępnością danych i wielkością próby 33. Wskazje to na przydatność metod opartych na przepływach do badania sytacji ldności wiejskiej. Natomiast metody NAIRU, NAWRU i NAIRCU, ze względ na brak możliwości zastosowania inaczej niż w skali całej gospodarki (np. kraj), mogą być pomocne jedynie do określenia poziom odniesienia, do którego będzie porównywana sytacja ldności wiejskiej. Analogicznie jak w przypadk metody IOA, szacowania poziom równowagi wśród ldności wiejskiej można dokonać na podstawie indywidalnych danych BAEL, wedłg obiektywnych lb sbiektywnych kryteriów klasyfikacji respondentów do grpy pracjących, bezrobotnych i biernych zawodowo (w kładzie kwartalnym lb rocznym) lb wedłg ich sbiektywnej oceny własnej sytacji na rynk pracy. Jedną z możliwych metod estymacji poziom równowagi ldności wiejskiej jest opracowana przez The Center for Economics Policy Research (CEPR) 34. Metoda ta polega na wyznaczeni stopy w równowadze wedłg wzor: * s z s h n gdzie: * stopa w równowadze, s = (EU + EN) / E stopa odpływ z zatrdnienia (łącznie do i bierności zawodowej), h = UE / U stopa odpływ z do zatrdnienia, z = (NU UN EN) / (E + U) demograficzny składnik, n procentowe zmiany zasobów siły roboczej w przyjętym okresie trwania próby, przy czym: E liczba pracjących na początk badanego okres, U liczba bezrobotnych na początk badanego okres, EU wielkość przepływ z zatrdnienia do w badanym okresie (liczba osób, które zmieniły stan z zatrdnionego na bezrobotnego), EN wielkość przepływ z grpy zatrdnionych do grpy biernych zawodowo, NU wielkość przepływ z grpy biernych zawodowo do grpy bezrobotnych, UN wielkość przepływ z grpy bezrobotnych do grpy biernych zawodowo, 26 J. Socha, W. Wojciechowski, Koncepcja NAIRU, dezinflacja a drga fala w Polsce, Bank i Kredyt, M. Socha, U. Sztanderska, Strktralne podstawy op. cit. 28 M. Socha, U. Sztanderska, Strktralne podstawy op. cit. 29 M. Socha, U. Sztanderska, Strktralne podstawy op. cit. 30 Unemployment: Choices for op. cit. 31 M. Gärtner: A Primer in Eropean Macroeconomics. Prentice Hall, London, M. Darby, J. Haltiwanger, M. Plant, Unemployment Rate Dynamics and Persistent Unemployment nder Rational Expectations, American Economic Review (75), nr 4, M. Socha, U. Sztanderska, Strktralne podstawy op. cit. 34 Unemployment: Choices for op. cit.

6 UE wielkość przepływ z grpy bezrobotnych do grpy zatrdnionych. Jeżeli *>, to bezrobocie rzeczywiste () prawdopodobnie będzie wzrastać, ponieważ nie osiągnęło jeszcze poziom wynikającego z oddziaływania czynników strktralnych na rynk pracy (niedostosowania popyt i podaży pracy); jeżeli *<, to bezrobocie rzeczywiste jest wyższe niż wynikające z czynników strktralnych, a różnica może być w przybliżeni tożsamiana z bezrobociem spowodowanym zbyt wolnym wzrostem gospodarczym (a więc prawdopodobnie możliwe jest zbliżenie wartości do poziom * poprzez pobdzanie koninktry na rynk dóbr i słg). Ponieważ dział frykcyjnego i instytcjonalnego w bezroboci równowagi nie przekracza zwykle kilk procent, a jednocześnie jest trdny do oszacowania, w prowadzonych badaniach przyjmje się, że stopa natralnego (równowagi) stanowi najbliższe przybliżenie stopy strktralnego w szerszym znaczeni 35. Tym samym prawnione jest założenie, że różnica pomiędzy bezrobociem rzeczywistym i strktralnym określa w przybliżeni poziom kształtowanego przez czynniki koninktralne (a więc bezrobocie koninktralne lb inaczej bezrobocie typ keynesowskiego). Oszacowanie dział równowagi i cyklicznego w bezroboci rzeczywistym pozwala na formłowanie wniosków dotyczących polityki państwa w zakresie zmniejszania skali występjącego rzeczywistego i dążenia do pełnego zatrdnienia 36. Analiza zmian wartości tych wskaźników dokonana dla poszczególnych grp ldności wyodrębnionych z zasobów pracy lb dla poszczególnych rynków możliwia natomiast określenie przyczyn występowania niekorzystnych zjawisk oraz zaproponowanie kiernków działań zaradczych. Przykładowe formy prezentacji wyników Badanie metodą przepływów oraz szacowanie równowagi przeprowadzane na podstawie danych indywidalnych BAEL możliwia opisanie sytacji różnych grp ldności, wyodrębnionych ze względ na wybrane cechy, takie jak np.: wiek, płeć, wykształcenie, klasę (wielkość) miejscowości zamieszkania, województwo zamieszkania, związek z rolnictwem itd. W zasadzie ograniczeniem jest tylko to, czy dana cecha została względniona w ankiecie BAEL oraz czy w badanym okresie zostało przebadanych dość osób, aby zapewnić wiarygodność zyskanych wyników. Zakres czasowy badania, poza kwestiami merytorycznymi jest zależniony od możliwości pozyskania danych indywidalnych BAEL. W tabeli 1 przedstawiono przykładowe zestawienie wyników badania przeprowadzonego przez Kołodziejczaka i Wysockiego 37. Zaprezentowane wyniki zyskano jako średnie z poszczególnych kwartałów okres obejmjącego lata Oczywiście było możliwe również zamieszczenie wyników dla poszczególnych lat lb kwartałów, jednak przyjęcie dłższego okres pozwala na zwiększenie liczebności próby, co jest wskazane zwłaszcza ze względ na dość zaawansowany podział badanej zbiorowości i konstrkcję ankiety BAEL (w przypadk krótszych okresów może się okazać, że poszczególne podgrpy ldności nie są dość liczne dla przeprowadzenia obliczeń). W tabeli 1 zawarte są dane dotyczące stopy rzeczywistego i stopy w równowadze oraz ich wzajemne relacje. Wartość tej relacji poniżej 100% świadczy o istnieni pewnego poziom koninktralnego w bezroboci rzeczywistym, wartości równe 100% i wyższe informją, że całe bezrobocie rzeczywiste ma charakter strktralny. Stopy przepływów dostarczają informacji na temat płynności siły roboczej. Natomiast przeciętna dłgość trwania informje pośrednio o strktralnym lb innym charakterze im ta dłgość jest większa, tym bardziej prawdopodobne jest istotne znaczenie czynników strktralnych. Dopiero łączne rozpatrywanie relacji rzeczywistego do równowagi, stóp przepływów i dłgości trwania pozwala na wiarygodne wnioskowanie. Należy zaznaczyć, że wszelkie obliczenia mogą być obarczone pewnym błędem, wynikającym z konstrkcji ankiety BAEL. Ponieważ znaczna część próby zmienia się w kolejnych ankietach, może wystąpić pewien wpływ czynnika losowego a przedstawiony sposób interpretacji wyników stanowi proszczenie. Aby prawidłowo zinterpretować wyniki, konieczne jest względnienie zarówno specyfiki badanych obszarów, sytacji gospodarczej i jej determinant, otoczenia prawnego i instytcjonalnego, charakterystyki społecznokltrowej oraz wiel innych, adekwatnych do potrzeb danego badania. W tabeli 2 zaprezentowano przykładowy kład prezentacji wyników badania prowadzonego w przekroj województw. Również w tym przypadk wyniki są średnione dla wszystkich kwartałów okres od 2006 do 2009 rok. Pomimo tego, dalsza dekompozycja badanej zbiorowości (np. próba obliczenia wartości w kładzie takim jak w tabeli 1, ale oddzielnie dla poszczególnych województw) napotyka na barierę liczebności próby. W skrajnych wypadkach do poszczególnych grp zmniejszają się wtedy do kilknast osób, co w oczywisty sposób implikje brak zasadnienia dla prowadzenia takich obliczeń. Możliwe jest także zaprezentowanie wyników obliczeń dla krótszych okresów (kwartalnych lb rocznych), jednak w tym wypadk należy zwrócić wagę na ograniczenie możliwości dekompozycji badanej zbiorowości na mniejsze grpy. Z drgiej jednak strony, takie podejście łatwia kazanie zmian wartości badanych wskaźników. Jest to również ważne ze względ na możliwość śledzenia przebieg krzywych stopy rzeczywistego i strktralnego (równowagi) w dłższym okresie czas (rys. 2) oraz porównywanie ich ze zmianami wskaźników gospodarczych, np. stopy inflacji lb stopy wzrost PKB. Dzięki tem można wnioskować o wzajemnych zależnościach występjących np. pomiędzy bezrobociem a koninktrą gospodarczą, barierami egzogenicznymi i innymi potencjalnymi determinantami badanych zjawisk. 35 M. Socha, U. Sztanderska, Strktralne podstawy op. cit. 36 E. Kwiatkowski, Bezrobocie. Podstawy teoretyczne, Wyd. Nak. PWN, Warszawa, 2002 (a). 37 W. Kołodziejczak, F. Wysocki, Identyfikacja charakter w Polsce w latach , Gospodarka Narodowa, 9/2013, Wyd. SGH, Warszawa, 2013 (a).

7 Tabela 1. Charakterystyka zjawiska w wybranych grpach ldności w Polsce w latach (wartości średnie) Relacja napływów równowagi do odpływów z Badana zbiorowość w równowadze do rzeczywistego [BAEL] [%]* rzeczywistego [%] [CEPR] [%] [%] [%] Przeciętna dłgość trwania [kwartały] Polska ogółem 12,8 13,3 96,5 4,0 21,3 3,3 Płeć mężczyźni 11,3 12,1 93,4 3,8 6,7 3,2 kobiety 14,8 14,7 100,4 4,2 18,4 3,5 Wiek ,9 41,0 31,5 15,3 5,9 3, ,9 25,4 74,4 10,4 20,7 2, ,3 14,4 106,1 5,7 26,9 2, ,9 10,9 117,8 4,0 28,1 2, ,9 10,3 115,3 3,3 26,6 3, ,3 10,6 115,2 3,0 22,4 3, ,5 12,1 112,1 2,8 19,9 4, ,8 13,4 103,2 2,7 17,6 4, ,9 12,9 115,0 2,5 15,1 5, ,8 9,5 134,1 1,9 11,6 5,5 65 lat i więcej 11,3 2,0 561,1 0,5 2,1 3,8 Wykształcenie wyższe, w tym ze stopniem nakowym 5,7 8,2 69,6 3,0 27,0 2,4 policealne i średnie zawodowe 10,5 11,0 95,1 3,6 22,8 3,1 średnie ogólnokształcące 13,7 14,4 94,9 4,8 20,0 3,0 zasadnicze zawodowe 21,6 16,6 129,6 4,6 22,0 3,6 gimnazjm, podstawowe, niepełne podstawowe 25,5 23,8 107,1 5,2 16,1 4,5 i bez wykształcenia Klasa miejscowości [liczba mieszkańców] i więcej 10,9 10,5 103,7 3,4 23,6 3, ,8 14,7 93,7 4,5 22,4 3, ,4 14,7 105,0 4,5 20,8 3, ,6 15,1 103,8 4,7 21,4 3, ,3 16,2 94,4 4,9 22,5 3, ,2 18,5 92,9 4,4 17,9 4, i mniej 42,3 23,7 178,3 5,6 10,8 5,7 wieś 12,2 13,4 91,0 3,9 20,5 3,4 Źródło: W. Kołodziejczak, F. Wysocki, Identyfikacja charakter w Polsce w latach , Gospodarka Narodowa, 9/2013, Wyd. SGH, Warszawa, 2013 (a). * obliczono na podstawie indywidalnych, srowych danych BAEL, jako dział bezrobotnych w grpie osób aktywnych zawodowo.

8 I 2006 II 2006 III 2006 IV 2006 I 2007 II 2007 III 2007 IV 2007 I 2008 II 2008 III 2008 IV 2008 I 2009 II 2009 III 2009 IV 2009 % Tabela 2. Charakterystyka aktywności ekonomicznej ldności wiejskiej (wartości średnie z lat ) Wyszczególnienie Współczynnik aktywności zawodowej BAEL (%) Wskaźnik zatrdnienia BAEL (%) rzeczywistego BAEL (%) równowagi CEPR (%) Relacja równowagi do rzeczywistego (%) Polska 51,3 44,4 13,4 12,2 91,0 Dolnośląskie 49,7 41,2 17,0 17,6 103,2 Kjawsko-pomorskie 51,9 43,2 16,8 18,5 110,0 Lbelskie 53,5 48,0 10,2 5,6 54,8 Lbskie 51,2 41,4 19,1 23,2 121,7 Łódzkie 52,6 47,2 10,3 9,8 94,8 Małopolskie 50,9 46,7 8,2 6,1 74,9 Mazowieckie 53,7 47,6 11,4 9,9 86,3 Opolskie 49,5 42,6 13,9 14,4 103,5 Podkarpackie 50,4 42,6 15,6 9,2 58,8 Podlaskie 49,9 44,8 10,1 11,1 110,6 Pomorskie 50,7 42,7 15,6 18,5 118,6 Śląskie 44,7 40,0 10,4 9,2 88,7 Świętokrzyskie 53,7 46,8 13,0 10,5 81,0 Warmińsko-mazrskie 50,0 39,8 20,4 28,0 137,3 Wielkopolskie 52,8 47,0 10,9 10,2 93,5 Zachodniopomorskie 48,9 37,5 23,1 23,8 103,2 Źródło: W. Kołodziejczak, F. Wysocki, Charakter w Polsce i na wsi w przekroj województw w latach , Wieś i Rolnictwo, kwartalnik, Nr 3 (160), 2013 (b) Polska wieś * Polska * wieś Rys. 2. Bezrobocie rzeczywiste i bezrobocie równowagi w Polsce ogółem oraz na wsi w latach bezrobocie rzeczywiste, * - bezrobocie równowagi (CEPR) Źródło: Jak w tabeli 2. Podsmowanie Przedstawione w artykle metody analizy wielkości i stóp przepływów oraz szacowania równowagi należą do grpy dynamicznych metod badania aktywności ekonomicznej ldności. Dzięki tem, że są oparte na danych jednostkowych, czyli obserwacji zmian stan aktywności ekonomicznej poszczególnych respondentów ankiety BAEL można je stosować dla różnych grp ldności, wyodrębnionych na podstawie różnych kryteriów (wiek, płeć, wykształcenie, miejsce zamieszkania, związek z rolnictwem, przeszłość zawodowa itd.). Można również stosować te kryteria łącznie w dowolnych kombinacjach (np. można zbadać sytację kobiet z wykształceniem zawodowym, związanych z rolnictwem). Sprawia to, że opisane metody nadają się bardzo dobrze do badania sytacji ldności wiejskiej. Poprzez obliczenie stóp przepływów i poziom równowagi dla poszczególnych, wyodrębnionych

9 ze względ na wybrane cechy grp ldności wiejskiej, zbadanie zmian ich wartości w czasie oraz porównanie z wynikami zyskanymi dla innych grp ldności (np. mieszkańców miast) można przeprowadzić wnioskowanie dotyczące determinant zmiany stan aktywności ekonomicznej oraz charakter (strktralnego lb koninktralnego) występjącego. Taka informacja jest niezbędna, aby prawidłowo dobrać metody przeciwdziałania negatywnym zjawiskom zachodzącym na rynk pracy i możliwia skteczniejsze poszkiwanie rozwiązań mających na cel poprawę sytacji zawodowej i ekonomicznej mieszkańców wsi. Zarówno tradycyjne podejście do badania rynk pracy dostępnego dla ldności wiejskiej, jak również metody analizy dynamicznej, dostarczają wartościowych informacji. Zatem zastosowanie metod dynamicznych nie może skłaniać do całkowitego odejścia od tradycyjnego sposob przeprowadzania badań. Wydaje się, że najlepsze i najbardziej pełne wyniki można zyskać poprzez połączenie analizy tradycyjnej z analizą dynamiczną. Obydwa podejścia nie są, w odniesieni do obszarów wiejskich, wobec siebie konkrencyjne ale komplementarne. Literatra Aktywność ekonomiczna ldności Polski w latach , GUS, Warszawa, Darby M., Haltiwanger J., Plant M., Unemployment Rate Dynamics and Persistent Unemployment nder Rational Expectations, American Economic Review (75), nr 4, Frenkel I., Rosner A., Ldność i wiejski rynek pracy w Polsce, [w:] Rynki wiejskie: ziemia, kapitał, praca. IRWiR PAN. Warszawa, Gärtner M., A Primer in Eropean Macroeconomics. Prentice Hall, London, Kołodziejczak W., Wysocki F., Determinanty zmiany stan aktywności ekonomicznej ldności w Polsce, Metody ilościowe w badaniach ekonomicznych, Tom XIII/1, Kołodziejczak W., Wysocki F., Identyfikacja charakter w Polsce w latach , Gospodarka Narodowa, 9/2013, Wyd. SGH, Warszawa, 2013 (a). Kołodziejczak W., Wysocki F., Charakter w Polsce i na wsi w przekroj województw w latach , Wieś i Rolnictwo, kwartalnik, Nr 3 (160), 2013 (b). Kryńska E., Propozycje dotyczące wykorzystania analizy polityki gospodarczej, w tym polityki rynk pracy do prognozowania popyt na pracę, [w:] Prognozowanie popyt na pracę. Elementy metodologii, Stdia i Materiały, t. II, RCSS, Warszawa, Kwiatkowski E., Bezrobocie. Podstawy teoretyczne, Wyd. Nak. PWN, Warszawa, 2002 (a). Kwiatkowski E., Strktralne determinanty natralnej stopy, Bank i Kredyt, nr 11-12/2002 (b). Malina A., Przestrzenno-czasowa analiza rynk pracy w Polsce i krajach Unii Eropejskiej, Wyd. Uniwersytet Ekonomicznego w Krakowie, Kraków, Socha J., Wojciechowski W., Koncepcja NAIRU, dezinflacja a drga fala w Polsce, Bank i Kredyt, Socha M., Sztanderska U., Strktralne podstawy w Polsce, Wyd. Nak. PWN, Warszawa, Sosnowska B., Cechy wiejskiego rynk pracy w okresie transformacji strojowej w Polsce, Rch Prawniczy, Ekonomiczny i Społeczny, Zeszyt 1., Unemployment: Choices for Erope, CEPR London, Ustawia o przeciwdziałani bezroboci i instytcjach rynk pracy, Dz.U ze zm. Witkowski J., Wiejski rynek pracy w Polsce. Co nas czeka?, [w:] Przyszłość pracy w XXI w., (red.) St. Borkowska, IPiSS, Warszawa, Wysocki F., Kołodziejczak W., Aktywność ekonomiczna ldności wiejskiej w Polsce, Wyd. AR Poznań, Zgilczyński W., Rynek pracy na wsi, Stdia BAS, Nr 4 (24) 2010, dostęp:

Identyfikacja charakteru bezrobocia w Polsce w latach 2006-2009 ***

Identyfikacja charakteru bezrobocia w Polsce w latach 2006-2009 *** GOSPODARKA NARODOWA 9 (265) Rok LXXXIII/XXIV wrzesień 2013 s. 29-52 Włodzimierz KOŁODZIEJCZAK * Feliks WYSOCKI ** Identyfikacja charakteru bezrobocia w Polsce w latach 2006-2009 *** Streszczenie: Celem

Bardziej szczegółowo

DETERMINANTY ZMIANY STANU AKTYWNOŚCI EKONOMICZNEJ LUDNOŚCI W POLSCE 1

DETERMINANTY ZMIANY STANU AKTYWNOŚCI EKONOMICZNEJ LUDNOŚCI W POLSCE 1 METODY ILOŚCIOWE W BADANIACH EKONOMICZNYCH Tom XIII/, 0, str 46 57 DETERMINANTY ZMIANY STANU AKTYWNOŚCI EKONOMICZNEJ LUDNOŚCI W POLSCE Włodzimierz Kołodziejczak, Feliks Wysocki Katedra Finansów i Rachunkowości,

Bardziej szczegółowo

KOBIETY I MĘŻCZYŹNI NA RYNKU PRACY

KOBIETY I MĘŻCZYŹNI NA RYNKU PRACY KOBIETY I MĘŻCZYŹNI NA RYNKU PRACY Dane prezentowane w niniejszym opracowaniu zostały zaczerpnięte z reprezentacyjnego Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL), z rejestrów bezrobotnych prowadzonych

Bardziej szczegółowo

AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA LUDNOŚCI WIEJSKIEJ WEDŁUG JEJ ŹRÓDEŁ UTRZYMANIA W POLSCE W LATACH

AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA LUDNOŚCI WIEJSKIEJ WEDŁUG JEJ ŹRÓDEŁ UTRZYMANIA W POLSCE W LATACH 142 Włodzimierz Stowarzyszenie Kołodziejczak, Feliks Ekonomistów Wysocki Rolnictwa i Agrobiznesu Roczniki Naukowe tom XV zeszyt 6 Włodzimierz Kołodziejczak, Feliks Wysocki Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Bardziej szczegółowo

Wyniki analizy statystycznej opartej na metodzie modelowania miękkiego

Wyniki analizy statystycznej opartej na metodzie modelowania miękkiego Wyniki analizy statystycznej opartej na metodzie modelowania miękkiego Dorota Perło Uniwersytet w Białymstoku Wydział Ekonomii i Zarządzania Plan prezentacji. Założenia metodologiczne 2. Specyfikacja modelu

Bardziej szczegółowo

Bezrobocie i jego rodzaje Krzywe Beveridge a, Phillipsa i NAIRU

Bezrobocie i jego rodzaje Krzywe Beveridge a, Phillipsa i NAIRU Iga Magda Ekonomia pracy SM 1 / 13 Przepływy na rynku pracy 2 / 13 Przepływy na rynku pracy z zatrudnienia do bezrobocia lub bierności z bierności z bezrobocia przepływy w ramach danego stanu migracje

Bardziej szczegółowo

KONCEPCJA BEZROBOCIA RÓWNOWAGI ODNIESIENIE DO GOSPODARKI POLSKI

KONCEPCJA BEZROBOCIA RÓWNOWAGI ODNIESIENIE DO GOSPODARKI POLSKI Elżbieta Pasierbek Zespół Szkół Elektronicznych, Elektrycznych i Mechanicznych im. J. Śniadeckiego w Bielsku-Białej doktorantka IPiSS KONCEPCJA BEZROBOCIA RÓWNOWAGI ODNIESIENIE DO GOSPODARKI POLSKI Wprowadzenie

Bardziej szczegółowo

Rynek Pracy. 0 Korzystając z zasobów strony internetowej GUS znajdź oficjalne definicje podstawowych pojęć związanych z rynkiem pracy

Rynek Pracy. 0 Korzystając z zasobów strony internetowej GUS znajdź oficjalne definicje podstawowych pojęć związanych z rynkiem pracy Rynek Pracy 0 Podstawowe definicje 0 Korzystając z zasobów strony internetowej GUS znajdź oficjalne definicje podstawowych pojęć związanych z rynkiem pracy 0 http://www.stat.gov.pl/gus/ definicje_plk_html.htm?id=dzi-23.htm

Bardziej szczegółowo

URZĄD STATYSTYCZNY W BIAŁYMSTOKU

URZĄD STATYSTYCZNY W BIAŁYMSTOKU URZĄD STATYSTYCZNY W BIAŁYMSTOKU Opracowania sygnalne Białystok, marzec 2013 r. Kontakt: e-mail: SekretariatUSBST@stat.gov.pl tel. 85 749 77 00, fax 85 749 77 79 Internet: www.stat.gov.pl/urzedy/bialystok

Bardziej szczegółowo

Podstawy ekonomii. Dr Łukasz Burkiewicz lukasz.burkiewicz@ignatianum.edu.pl Akademia Ignatianum w Krakowie

Podstawy ekonomii. Dr Łukasz Burkiewicz lukasz.burkiewicz@ignatianum.edu.pl Akademia Ignatianum w Krakowie Podstawy ekonomii Wykład IV-V-VI Dr Łukasz Burkiewicz lukasz.burkiewicz@ignatianum.edu.pl Akademia Ignatianum w Krakowie Bezrobocie Bezrobocie zjawisko społeczne polegające na tym, że część ludzi zdolnych

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia I ćwiczenia 2 Rynek pracy

Makroekonomia I ćwiczenia 2 Rynek pracy Makroekonomia I ćwiczenia 2 Rynek pracy Tomasz Gajderowicz Agenda Rynek pracy Zadania Dane dot. rynku pracy Przepływy siły roboczej Zróżnicowanie stopy bezrobocia co to jest bezrobocie? Rynek pracy rodzaj

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia I ćwiczenia 2 Rynek pracy

Makroekonomia I ćwiczenia 2 Rynek pracy Makroekonomia I ćwiczenia 2 Rynek pracy Tomasz Gajderowicz Agenda Rynek pracy Zadania Dane dot. rynku pracy Przepływy siły roboczej Rynek pracy rodzaj rynku, na którym z jednej strony znajdują się poszukujący

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia 1. Modele graficzne

Makroekonomia 1. Modele graficzne Makroekonomia 1 Modele graficzne Obieg okrężny $ Gospodarstwa domowe $ $ $ $ $ Rynek zasobów $ Rynek finansowy $ $ Rząd $ $ $ $ $ $ $ Rynek dóbr i usług $ Firmy $ Model AD - AS Popyt zagregowany (AD) Popyt

Bardziej szczegółowo

ANALIZA SYTUACJI MŁODZIEŻY NA RYNKU PRACY W WOJ. PODLASKIM W 2012 ROKU

ANALIZA SYTUACJI MŁODZIEŻY NA RYNKU PRACY W WOJ. PODLASKIM W 2012 ROKU ANALIZA SYTUACJI MŁODZIEŻY NA RYNKU PRACY W WOJ. PODLASKIM W 2012 ROKU 1. Demografia 1 W końcu 2012r. w woj. podlaskim mieszkało 164956 osób w wieku 15-24 lata i stanowiły one 13,8% ogółu ludności województwa.

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia 1 Wykład 12: Naturalna stopa bezrobocia i krzywa AS

Makroekonomia 1 Wykład 12: Naturalna stopa bezrobocia i krzywa AS Makroekonomia 1 Wykład 12: Naturalna stopa bezrobocia i krzywa AS Gabriela Grotkowska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego NATURALNA STOPA BEZROBOCIA Naturalna stopa bezrobocia Ponieważ

Bardziej szczegółowo

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Pracy i Warunków Życia Urząd Statystyczny w Poznaniu

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Pracy i Warunków Życia Urząd Statystyczny w Poznaniu Materiał na konferencję prasową w dniu 23 października 2009 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Pracy i Warunków Życia Urząd Statystyczny w Poznaniu Informacja o wynikach badania przepływów ludności

Bardziej szczegółowo

Sytuacja na podlaskim rynku pracy w 2017 roku

Sytuacja na podlaskim rynku pracy w 2017 roku Wojewódzki Urząd Pracy w Białymstoku Sytuacja na podlaskim rynku pracy w 2017 roku Wojewódzka Rada Rynku Pracy w Białymstoku, 18 września 2017 roku 1 Liczba bezrobotnych i stopa bezrobocia w woj. podlaskim

Bardziej szczegółowo

PYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: EKONOMIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA. CZĘŚĆ I dotyczy wszystkich studentów kierunku Ekonomia pytania podstawowe

PYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: EKONOMIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA. CZĘŚĆ I dotyczy wszystkich studentów kierunku Ekonomia pytania podstawowe PYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: EKONOMIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA CZĘŚĆ I dotyczy wszystkich studentów kierunku Ekonomia pytania podstawowe 1. Cele i przydatność ujęcia modelowego w ekonomii 2.

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia 1 dla MSEMen. Gabriela Grotkowska

Makroekonomia 1 dla MSEMen. Gabriela Grotkowska Makroekonomia 1 dla MSEMen Gabriela Grotkowska Struktura wykładu Inflacja, bezrobocie i PKB Krzywa Philipsa w ujęciu tradycyjnym Przyczyny sztywności na rynku pracy: czemu płace dostosowują się w wolnym

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia I ćwiczenia 2. Tomasz Gajderowicz

Makroekonomia I ćwiczenia 2. Tomasz Gajderowicz Makroekonomia I ćwiczenia 2 Tomasz Gajderowicz Agenda Rynek pracy Zadania Dane dot. rynku pracy Przepływy siły roboczej Rynek pracy rodzaj rynku, na którym z jednej strony znajdują się poszukujący pracy

Bardziej szczegółowo

Zmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w I półroczu 2018 roku

Zmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w I półroczu 2018 roku Zmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w I półroczu 2018 roku Szczecin 2018 Według danych Eurostat zharmonizowana stopa bezrobocia 1 dla Polski w czerwcu 2018 roku 2 wynosiła 3,7% tj. o 1,1

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia I ćwiczenia 2. Tomasz Gajderowicz

Makroekonomia I ćwiczenia 2. Tomasz Gajderowicz Makroekonomia I ćwiczenia 2 Tomasz Gajderowicz Agenda Rynek pracy Zadania Dane dot. rynku pracy Przepływy siły roboczej Rynek pracy rodzaj rynku, na którym z jednej strony znajdują się poszukujący pracy

Bardziej szczegółowo

ludności aktywnej zawodowo (pracujących i bezrobotnych) przyjęte na XIII Międzynarodowej Konferencji Statystyków Pracy w październiku 1982 r.

ludności aktywnej zawodowo (pracujących i bezrobotnych) przyjęte na XIII Międzynarodowej Konferencji Statystyków Pracy w październiku 1982 r. Informacja została opracowana na podstawie uogólnionych wyników reprezentacyjnego Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) przeprowadzonego Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności realizowane jest

Bardziej szczegółowo

Sytuacja młodych na rynku pracy

Sytuacja młodych na rynku pracy Sytuacja młodych na rynku pracy Plan prezentacji Zamiany w modelu: w obrębie każdego z obszarów oraz zastosowanych wskaźników cząstkowych w metodologii obliczeń wskaźników syntetycznych w obrębie syntetycznego

Bardziej szczegółowo

PROGNOZA DEMOGRAFICZNA NA LATA DLA WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO

PROGNOZA DEMOGRAFICZNA NA LATA DLA WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO PROGNOZA DEMOGRAFICZNA NA LATA 214-25 DLA WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO Niniejsza informacja została opracowana na podstawie prognozy ludności na lata 214 25 dla województw (w podziale na część miejską

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia I Ćwiczenia

Makroekonomia I Ćwiczenia Makroekonomia I Ćwiczenia Ćwiczenia 2 Karol Strzeliński 1 Rynek Pracy Rynek, na którym z jednej strony znajdują się poszukujący pracy i ich oferty, a z drugiej strony przedsiębiorcy tworzący miejsca pracy

Bardziej szczegółowo

w województwie śląskim wybrane aspekty

w województwie śląskim wybrane aspekty URZĄD STATYSTYCZNY W KATOWICACH Aurelia Hetmańska Sytuacja ludzi młodych Sytuacja ludzi młodych w województwie śląskim wybrane aspekty Katowice, listopad 2013 r. Województwo śląskie w skali kraju koncentruje:

Bardziej szczegółowo

PYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: EKONOMIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA. CZĘŚĆ I dotyczy wszystkich studentów kierunku Ekonomia pytania podstawowe

PYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: EKONOMIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA. CZĘŚĆ I dotyczy wszystkich studentów kierunku Ekonomia pytania podstawowe PYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: EKONOMIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA CZĘŚĆ I dotyczy wszystkich studentów kierunku Ekonomia pytania podstawowe 1. Cele i przydatność ujęcia modelowego w ekonomii 2.

Bardziej szczegółowo

ANALIZA PORÓWNAWCZA KONIUNKTURY WOJEWÓDZTW POLSKI W LATACH

ANALIZA PORÓWNAWCZA KONIUNKTURY WOJEWÓDZTW POLSKI W LATACH Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach ISSN 2083-8611 Nr 318 2017 Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach Wydział Zarządzania Katedra Ekonometrii jozef.biolik@ue.katowice.pl

Bardziej szczegółowo

Podstawowe wyniki BAEL dla osób w wieku 15 lat i więcej. Wyszczególnienie II kwartał 2011 I kwartał 2012 II kwartał 2012

Podstawowe wyniki BAEL dla osób w wieku 15 lat i więcej. Wyszczególnienie II kwartał 2011 I kwartał 2012 II kwartał 2012 II U W A G A. Prezentowane dane z BAEL zostały uogólnione przy wykorzystaniu bilansów ludności opartych na NSP 2002. Po zakończeniu opracowywania wyników NSP 2011 dane z badania zostaną przeliczone w oparciu

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia II Rynek pracy

Makroekonomia II Rynek pracy Makroekonomia II Rynek pracy D R A D A M C Z E R N I A K S Z K O Ł A G Ł Ó W N A H A N D L O W A W W A R S Z A W I E K A T E D R A E K O N O M I I I I 2 RÓŻNE TYPY BEZROBOCIA Bezrobocie przymusowe To liczba

Bardziej szczegółowo

7. Zastosowanie wybranych modeli nieliniowych w badaniach ekonomicznych. 14. Decyzje produkcyjne i cenowe na rynku konkurencji doskonałej i monopolu

7. Zastosowanie wybranych modeli nieliniowych w badaniach ekonomicznych. 14. Decyzje produkcyjne i cenowe na rynku konkurencji doskonałej i monopolu Zagadnienia na egzamin magisterski na kierunku Ekonomia 1. Znaczenie wnioskowania statystycznego w weryfikacji hipotez 2. Organizacja doboru próby do badań 3. Rozkłady zmiennej losowej 4. Zasady analizy

Bardziej szczegółowo

Zajęcia 5. Rynek pracy - polityka wobec rynku pracy

Zajęcia 5. Rynek pracy - polityka wobec rynku pracy Zajęcia 5 Rynek pracy - polityka wobec rynku pracy 1 Kolejne zajęcia: Rynek pracy - polityka wobec rynku pracy (c.d.) 1) W. Wojciechowski, Skąd się bierze bezrobocie?, Zeszyty FOR (+słowniczek); (profil)

Bardziej szczegółowo

Cechy społeczno-ekonomiczne jednostek a ich pozycja na rynku pracy

Cechy społeczno-ekonomiczne jednostek a ich pozycja na rynku pracy Leszek Kucharski Uniwersytet Łódzki e-mail: lekuchar@uni.lodz.pl Cechy społeczno-ekonomiczne jednostek a ich pozycja na rynku pracy 1. Wstęp Proces transformacji spowodował znaczące zmiany na rynku pracy

Bardziej szczegółowo

Bezrobocie i inne wyzwania dla polityki rynku pracy. dr Krzysztof Kołodziejczyk

Bezrobocie i inne wyzwania dla polityki rynku pracy. dr Krzysztof Kołodziejczyk Bezrobocie i inne wyzwania dla polityki rynku pracy dr Krzysztof Kołodziejczyk Plan 1. Bezrobocie definicja, rodzaje, przyczyny 2. Państwo a bezrobocie 3. Inne wyzwania rynku pracy 4. Wskaźniki rynku

Bardziej szczegółowo

Sytuacja na polskim rynku pracy RYNEK PRACY

Sytuacja na polskim rynku pracy RYNEK PRACY Sytuacja na polskim rynku pracy RYNEK PRACY Maciej Frączek Czynniki warunkujące sytuację na polskim rynku pracy* - strukturalny charakter bezrobocia, spowodowany niewystarczającymi lub nieodpowiednimi

Bardziej szczegółowo

Wielomianowa analiza logitowa w badaniach aktywności ekonomicznej ludności wiejskiej

Wielomianowa analiza logitowa w badaniach aktywności ekonomicznej ludności wiejskiej A R T Y K U Ł Y Wieś i Rolnictwo 2 (171)/2016 ISSN 0137-1673 doi: 10.7366/wir022016/01 Włodzimierz Kołodziejczak, Feliks Wysocki Wielomianowa analiza logitowa w badaniach aktywności ekonomicznej ludności

Bardziej szczegółowo

VARIA TADEUSZ SZUMLICZ. Zaufanie społeczne do zakładów ubezpieczeń

VARIA TADEUSZ SZUMLICZ. Zaufanie społeczne do zakładów ubezpieczeń VARIA TADEUSZ SZUMLICZ Zaufanie społeczne do zakładów ubezpieczeń Od początku transformacji gospodarczej obserwujemy stały wzrost znaczenia instytucji finansowych i zainteresowania ich działalnością. Instytucje

Bardziej szczegółowo

AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA LUDNOŚCI W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W IV KWARTALE 2011 R.

AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA LUDNOŚCI W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W IV KWARTALE 2011 R. AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA LUDNOŚCI W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W IV KWARTALE 2011 R. Informacja została opracowana na podstawie uogólnionych wyników reprezentacyjnego Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności

Bardziej szczegółowo

Determinanty aktywności ekonomicznej ludności wiejskiej w Polsce

Determinanty aktywności ekonomicznej ludności wiejskiej w Polsce Determinanty aktywności ekonomicznej ludności wiejskiej w Polsce Determinanty aktywności ekonomicznej ludności wiejskiej w Polsce Włodzimierz Kołodziejczak Feliks Wysocki WYDAWNICTWO UNIWERSYTETU PRZYRODNICZEGO

Bardziej szczegółowo

Średnia wielkość powierzchni gruntów rolnych w gospodarstwie za rok 2006 (w hektarach) Jednostka podziału administracyjnego kraju

Średnia wielkość powierzchni gruntów rolnych w gospodarstwie za rok 2006 (w hektarach) Jednostka podziału administracyjnego kraju ROLNYCH W GOSPODARSTWIE W KRAJU ZA 2006 ROK w gospodarstwie za rok 2006 (w hektarach) Województwo dolnośląskie 14,63 Województwo kujawsko-pomorskie 14,47 Województwo lubelskie 7,15 Województwo lubuskie

Bardziej szczegółowo

Zmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w 2018 roku

Zmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w 2018 roku Zmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w 2018 roku Szczecin 2019 Według danych Eurostat zharmonizowana stopa bezrobocia 1 dla Polski w grudniu 2018 roku 2 wynosiła 3,5% tj. o 0,8 pkt proc.

Bardziej szczegółowo

Powierzchnia województw w 2012 roku w km²

Powierzchnia województw w 2012 roku w km² - 10 %? powierzchnia w km2 lokata DOLNOŚLĄSKIE 19947 7 KUJAWSKO-POMORSKIE 17972 10 LUBELSKIE 25122 3 LUBUSKIE 13988 13 ŁÓDZKIE 18219 9 MAŁOPOLSKIE 15183 12 MAZOWIECKIE 35558 1 OPOLSKIE 9412 16 PODKARPACKIE

Bardziej szczegółowo

URZĄD STATYSTYCZNY W KRAKOWIE

URZĄD STATYSTYCZNY W KRAKOWIE URZĄD STATYSTYCZNY W KRAKOWIE 31-223 Kraków, ul. Kazimierza Wyki 3 e-mail:sekretariatuskrk@stat.gov.pl tel. 12 415 60 11 Internet: http://www.stat.gov.pl/krak Informacja sygnalna - Nr 2 Data opracowania

Bardziej szczegółowo

Działalność badawcza i rozwojowa w Polsce w 2012 r.

Działalność badawcza i rozwojowa w Polsce w 2012 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Urząd Statystyczny w Szczecinie Warszawa, październik 2013 r. Informacja sygnalna WYNIKI BADAŃ GUS Działalność badawcza i rozwojowa w Polsce w 2012 r. Wprowadzenie Niniejsza informacja

Bardziej szczegółowo

Wykład: ZATRUDNIENIE I BEZROBOCIE

Wykład: ZATRUDNIENIE I BEZROBOCIE Wykład: ZATRUDNIENIE I BEZROBOCIE Pracujący wg BAEL Za pracującą uznano każdą osobę, która w badanym tygodniu: wykonywała pracę przynoszącą zarobek lub dochód jako pracownik najemny, pracujący na własny

Bardziej szczegółowo

Zmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w 2016 roku

Zmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w 2016 roku WOJEWÓDZKI URZĄD PRACY W SZCZECINIE Wydział Badań i Analiz Zmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w 2016 roku Szczecin 2017 Według danych Eurostat zharmonizowana stopa bezrobocia 1 dla Polski

Bardziej szczegółowo

Nazwa modułu w języku angielskim Macroeconomics Obowiązuje od roku akademickiego 2013/2014

Nazwa modułu w języku angielskim Macroeconomics Obowiązuje od roku akademickiego 2013/2014 KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Z-ZIPN1-015 Nazwa modułu Makroekonomia Nazwa modułu w języku angielskim Macroeconomics Obowiązuje od roku akademickiego 2013/2014 A. USYTUOWANIE MODUŁU W SYSTEMIE

Bardziej szczegółowo

Zmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w 2017 roku

Zmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w 2017 roku WOJEWÓDZKI URZĄD PRACY W SZCZECINIE Wydział Badań i Analiz Zmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w 2017 roku Szczecin 2018 Według danych Eurostat zharmonizowana stopa bezrobocia 1 dla Polski

Bardziej szczegółowo

WOJEWÓDZTWO PODLASKIE W LICZBACH RAPORT Z WYNIKÓW NARODOWEGO SPISU POWSZECHNEGO LUDNOŚCI I MIESZKAŃ Kobiety Mężczyźni.

WOJEWÓDZTWO PODLASKIE W LICZBACH RAPORT Z WYNIKÓW NARODOWEGO SPISU POWSZECHNEGO LUDNOŚCI I MIESZKAŃ Kobiety Mężczyźni. WOJEWÓDZTWO PODLASKIE W LICZBACH RAPORT Z WYNIKÓW NARODOWEGO SPISU POWSZECHNEGO LUDNOŚCI I MIESZKAŃ 2002 Ludność według płci (w tys.) Razem 1208,6 -mężczyźni 591,2 -kobiety 617,4 W miastach (711,6): -mężczyźni

Bardziej szczegółowo

Ekonomia 1 sem. TM ns oraz 2 sem. TiL ns wykład 06. dr Adam Salomon

Ekonomia 1 sem. TM ns oraz 2 sem. TiL ns wykład 06. dr Adam Salomon 1 sem. TM ns oraz 2 sem. TiL ns wykład 06 dr Adam Salomon : ZATRUDNIENIE I BEZROBOCIE 2 Podaż pracy Podaż pracy jest określona przez decyzje poszczególnych pracowników, dotyczące ilości czasu, który chcą

Bardziej szczegółowo

Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej. Fundusze unijne. a zróżnicowanie regionalne kraju. Warszawa, 27 marca 2008 r. 1

Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej. Fundusze unijne. a zróżnicowanie regionalne kraju. Warszawa, 27 marca 2008 r. 1 Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej Fundusze unijne a zróżnicowanie regionalne kraju Warszawa, 27 marca 2008 r. 1 Proces konwergencji w wybranych krajach UE (zmiany w stosunku do średniego PKB

Bardziej szczegółowo

Barometr społeczno-gospodarczy Małopolski

Barometr społeczno-gospodarczy Małopolski Barometr społeczno-gospodarczy Małopolski to wieloletni projekt badawczy prowadzony przez Małopolskie Obserwatorium Gospodarki, którego cykliczne raporty dotyczące różnych obszarów pozwalają na rozpoznanie,

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 2. Problemy makroekonomii i wielkości makroekonomiczne

WYKŁAD 2. Problemy makroekonomii i wielkości makroekonomiczne WYKŁAD 2 Problemy makroekonomii i wielkości makroekonomiczne PLAN WYKŁADU Przedmiot makroekonomii Wzrost gospodarczy stagnacja wahania koniunktury Inflacja bezrobocie Krzywa Phillipsa (inflacja a bezrobocie)

Bardziej szczegółowo

Ekonometryczna analiza popytu na wodę

Ekonometryczna analiza popytu na wodę Jacek Batóg Uniwersytet Szczeciński Ekonometryczna analiza popytu na wodę Jednym z czynników niezbędnych dla funkcjonowania gospodarstw domowych oraz realizacji wielu procesów technologicznych jest woda.

Bardziej szczegółowo

Zmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w I półroczu 2014 roku Porównanie grudnia 2013 i czerwca 2014 roku

Zmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w I półroczu 2014 roku Porównanie grudnia 2013 i czerwca 2014 roku WOJEWÓDZKI URZĄD PRACY W SZCZECINIE Wydział Badań i Analiz Zmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w I półroczu 2014 roku Porównanie grudnia 2013 i czerwca 2014 roku Szczecin 2014 Według danych

Bardziej szczegółowo

Bezrobocie w okresie transformacji w Polsce. Kacper Grejcz

Bezrobocie w okresie transformacji w Polsce. Kacper Grejcz Bezrobocie w okresie transformacji w Polsce Kacper Grejcz Plan prezentacji: 1. Wprowadzenie 2. Analiza PKB i bezrobocia lat 1990-1998 3. Bezrobocie transformacyjne 4. Prywatyzacja oddolna i odgórna 5.

Bardziej szczegółowo

1. Pojęcie, rodzaje i skutki bezrobocia. W literaturze można spotkać różne rodzaje bezrobocia (Kwiatkowski, 2005: 395).

1. Pojęcie, rodzaje i skutki bezrobocia. W literaturze można spotkać różne rodzaje bezrobocia (Kwiatkowski, 2005: 395). Bezrobocie Spis treści: 1. Pojęcie, rodzaje i skutki bezrobocia...2 2. Tendencje rozwoju bezrobocia w Polsce i innych krajach...2 3. Przyczyny bezrobocia: ujęcia klasyczne i keynesistowskie...3 4. Bezrobocie

Bardziej szczegółowo

Zmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w I półroczu 2015 roku

Zmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w I półroczu 2015 roku WOJEWÓDZKI URZĄD PRACY W SZCZECINIE Wydział Badań i Analiz Zmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w I półroczu 2015 roku Szczecin 2015 Według danych Eurostat zharmonizowana stopa bezrobocia

Bardziej szczegółowo

Zmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w 2015 roku

Zmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w 2015 roku WOJEWÓDZKI URZĄD PRACY W SZCZECINIE Wydział Badań i Analiz Zmiany bezrobocia w województwie zachodniopomorskim w 2015 roku Szczecin 2016 Według danych Eurostat zharmonizowana stopa bezrobocia 1 dla Polski

Bardziej szczegółowo

AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA LUDNOŚCI W WOJEWÓDZTWIE LUBELSKIM Stan w I kwartale 2014 r.

AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA LUDNOŚCI W WOJEWÓDZTWIE LUBELSKIM Stan w I kwartale 2014 r. URZĄD STATYSTYCZNY W LUBLINIE OPRACOWANIA SYGNALNE Lublin, czerwiec 2014 r. Kontakt: SekretariatUSLUB@stat.gov.pl Tel. 81 533 20 51, fax 81 533 27 61 Internet: http://www.stat.gov.pl/lublin/index_plk_html.htm

Bardziej szczegółowo

Skala depopulacji polskich miast i zmiany struktury demograficznej - wnioski ze spisu ludności i prognozy demograficznej do 2035 roku

Skala depopulacji polskich miast i zmiany struktury demograficznej - wnioski ze spisu ludności i prognozy demograficznej do 2035 roku Skala depopulacji polskich miast i zmiany struktury demograficznej - wnioski ze spisu ludności i prognozy demograficznej do 2035 roku Konferencja Zarządzanie rozwojem miast o zmniejszającej się liczbie

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia 1 Wykład 12: Naturalna stopa bezrobocia

Makroekonomia 1 Wykład 12: Naturalna stopa bezrobocia Makroekonomia 1 Wykład 12: Naturalna stopa bezrobocia Gabriela Grotkowska Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego NATURALNA STOPA BEZROBOCIA Naturalna stopa bezrobocia Ponieważ bezrobocie frykcyjne

Bardziej szczegółowo

Wielowymiarowa analiza regionalnego zróżnicowania rolnictwa w Polsce

Wielowymiarowa analiza regionalnego zróżnicowania rolnictwa w Polsce Wielowymiarowa analiza regionalnego zróżnicowania rolnictwa w Polsce Mgr inż. Agata Binderman Dzienne Studia Doktoranckie przy Wydziale Ekonomiczno-Rolniczym Katedra Ekonometrii i Informatyki SGGW Opiekun

Bardziej szczegółowo

Popyt i podaż na rynku pracy RYNEK PRACY

Popyt i podaż na rynku pracy RYNEK PRACY Popyt i podaż na rynku pracy RYNEK PRACY Maciej Frączek Co to jest praca? PRACA to celowa działalność człowieka, w procesie której przystosowuje on przedmioty pracy za pomocą narzędzi pracy do swoich potrzeb

Bardziej szczegółowo

Wpływ funduszy europejskich perspektywy finansowej 2007-2013 na rozwój społeczno-gospodarczy Polski Wschodniej. Andrzej Regulski 28 września 2015 r.

Wpływ funduszy europejskich perspektywy finansowej 2007-2013 na rozwój społeczno-gospodarczy Polski Wschodniej. Andrzej Regulski 28 września 2015 r. Wpływ funduszy europejskich perspektywy finansowej 2007-2013 na rozwój społeczno-gospodarczy Polski Wschodniej Andrzej Regulski 28 września 2015 r. moduł 1 moduł 2 moduł 3 Analiza zmian społecznogospodarczych

Bardziej szczegółowo

Bardzo dobra Dobra Dostateczna Dopuszczająca

Bardzo dobra Dobra Dostateczna Dopuszczająca ELEMENTY EKONOMII PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Klasa: I TE Liczba godzin w tygodniu: 3 godziny Numer programu: 341[02]/L-S/MEN/Improve/1999 Prowadzący: T.Kożak- Siara I Ekonomia jako nauka o gospodarowaniu

Bardziej szczegółowo

STATYSTYCZNA ANALIZA PRZESTRZENNEGO ZRÓŻNICOWANIA BEZROBOCIA W POLSCE

STATYSTYCZNA ANALIZA PRZESTRZENNEGO ZRÓŻNICOWANIA BEZROBOCIA W POLSCE Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach ISSN 2083-8611 Nr 223 2015 Uniwersytet Szczeciński Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Instytut Ekonometrii i Statystyki

Bardziej szczegółowo

3. Wojewódzkie zróżnicowanie zatrudnienia w ochronie zdrowia w latach Opis danych statystycznych

3. Wojewódzkie zróżnicowanie zatrudnienia w ochronie zdrowia w latach Opis danych statystycznych 3. Wojewódzkie zróżnicowanie zatrudnienia w ochronie zdrowia w latach 1995-2005 3.1. Opis danych statystycznych Badanie zmian w potencjale opieki zdrowotnej można przeprowadzić w oparciu o dane dotyczące

Bardziej szczegółowo

BEZROBOCIE W OKRESIE TRANSFORMACJI

BEZROBOCIE W OKRESIE TRANSFORMACJI BEZROBOCIE W OKRESIE TRANSFORMACJI Katarzyna Konopka BEZROBOTNY - DEFINICJA Według Głównego Urzędu Statystycznego bezrobotny to osoba w wieku od 15 do 74 lat, a w okresie badanego tygodnia: a) nie była

Bardziej szczegółowo

Prognoza demograficzna dla gmin województwa dolnośląskiego do 2035 roku

Prognoza demograficzna dla gmin województwa dolnośląskiego do 2035 roku Prognoza demograficzna dla gmin województwa dolnośląskiego do 2035 roku Stanisława Górecka Robert Szmytkie Samorządowa Jednostka Organizacyjna Województwa Dolnośląskiego 1 UWAGI WSTĘPNE Prognoza została

Bardziej szczegółowo

Wybrane wskaźniki jakości życia mieszkańców województwa łódzkiego na tle innych województw aktualne wyniki badań. Anna Jaeschke

Wybrane wskaźniki jakości życia mieszkańców województwa łódzkiego na tle innych województw aktualne wyniki badań. Anna Jaeschke Wybrane wskaźniki jakości życia mieszkańców województwa łódzkiego na tle innych województw aktualne wyniki badań Anna Jaeschke Jakość życia w świetle badań GUS Jednym z badańprzeprowadzanych przez Główny

Bardziej szczegółowo

Renta polityczna a inwestycje producentów rolnych Agnieszka Bezat-Jarzębowska Włodzimierz Rembisz Agata Sielska

Renta polityczna a inwestycje producentów rolnych Agnieszka Bezat-Jarzębowska Włodzimierz Rembisz Agata Sielska Renta polityczna a inwestycje producentów rolnych Agnieszka Bezat-Jarzębowska Włodzimierz Rembisz Agata Sielska Institut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej PIB Jachranka, 09.12.2013 Plan prezentacji

Bardziej szczegółowo

Etapy modelowania ekonometrycznego

Etapy modelowania ekonometrycznego Etapy modelowania ekonometrycznego jest podstawowym narzędziem badawczym, jakim posługuje się ekonometria. Stanowi on matematyczno-statystyczną formę zapisu prawidłowości statystycznej w zakresie rozkładu,

Bardziej szczegółowo

ANALIZA ZWIĄZKU MINIMALNEGO WYNAGRODZENIA Z RYNKIEM PRACY W OPARCIU O DANE STATYSTYCZNE

ANALIZA ZWIĄZKU MINIMALNEGO WYNAGRODZENIA Z RYNKIEM PRACY W OPARCIU O DANE STATYSTYCZNE ANALIZA ZWIĄZKU MINIMALNEGO WYNAGRODZENIA Z RYNKIEM PRACY W OPARCIU O DANE STATYSTYCZNE 2 Cele wyodrębniania wynagrodzenia minimalnego w całokształcie polityki płac sformułowane są w konwencjach Międzynarodowej

Bardziej szczegółowo

ROLNICTWO POMORSKIE NA TLE KRAJU W LICZBACH INFORMACJE OGÓLNE

ROLNICTWO POMORSKIE NA TLE KRAJU W LICZBACH INFORMACJE OGÓLNE ROLNICTWO POMORSKIE NA TLE KRAJU W LICZBACH INFORMACJE OGÓLNE (Źródło informacji ROCZNIK STATYSTYCZNY ROLNICTWA 2017 Głównego Urzędu Statystycznego opublikowany 15 stycznia 2018 r.) POWIERZCHNIA UŻYTKÓW

Bardziej szczegółowo

Teoretyczne podstawy analizy indeksowej klasyfikacja indeksów, konstrukcja, zastosowanie

Teoretyczne podstawy analizy indeksowej klasyfikacja indeksów, konstrukcja, zastosowanie Teoretyczne podstawy analizy indeksowej klasyfikacja indeksów, konstrukcja, zastosowanie Szkolenie dla pracowników Urzędu Statystycznego nt. Wybrane metody statystyczne w analizach makroekonomicznych dr

Bardziej szczegółowo

BADANIA STATYSTYCZNE W ZAKRESIE PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO I REWITALIZACJI NA RZECZ POLITYKI SPÓJNOŚCI

BADANIA STATYSTYCZNE W ZAKRESIE PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO I REWITALIZACJI NA RZECZ POLITYKI SPÓJNOŚCI BADANIA STATYSTYCZNE W ZAKRESIE PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO I REWITALIZACJI NA RZECZ POLITYKI SPÓJNOŚCI Beata Bal-Domańska Urząd Statystyczny we Wrocławiu PLAN WYSTĄPIENIA 1. Planowanie przestrzenne jako

Bardziej szczegółowo

Wykład 1. Statystyka międzynarodowa - wprowadzenie Rynek pracy w Unii Europejskiej

Wykład 1. Statystyka międzynarodowa - wprowadzenie Rynek pracy w Unii Europejskiej Wykład 1 Statystyka międzynarodowa - wprowadzenie Rynek pracy w Unii Europejskiej Informacje o przedmiocie prowadzący: strona internetowa: wykład ćwiczenia forma zaliczenia: dr Marek Sobolewski www.msobolew.sd.prz.edu.pl

Bardziej szczegółowo

Wybrane problemy rozwoju obszarów wiejskich w Polsce kontekst regionalny

Wybrane problemy rozwoju obszarów wiejskich w Polsce kontekst regionalny INSTYTUT EKONOMIKI ROLNICTWA I GOSPODARKI ŻYWNOŚCIOWEJ-PIB Wybrane problemy rozwoju obszarów wiejskich w Polsce kontekst regionalny Barbara Chmielewska Dochody i wydatki ludności wiejskiej oraz rynek pracy

Bardziej szczegółowo

Łódzki rynek pracy na tle dużych miast w Polsce. Eugeniusz Kwiatkowski Uniwersytet Łódzki

Łódzki rynek pracy na tle dużych miast w Polsce. Eugeniusz Kwiatkowski Uniwersytet Łódzki Łódzki rynek pracy na tle dużych miast w Polsce Eugeniusz Kwiatkowski Uniwersytet Łódzki 1 Cele: uchwycenie tendencji zmian na rynku pracy w Łodzi na tle innych dużych miast w Polsce 2 Struktura: 1. Wstęp

Bardziej szczegółowo

Statystyka w pracy badawczej nauczyciela Wykład 4: Analiza współzależności. dr inż. Walery Susłow walery.suslow@ie.tu.koszalin.pl

Statystyka w pracy badawczej nauczyciela Wykład 4: Analiza współzależności. dr inż. Walery Susłow walery.suslow@ie.tu.koszalin.pl Statystyka w pracy badawczej nauczyciela Wykład 4: Analiza współzależności dr inż. Walery Susłow walery.suslow@ie.tu.koszalin.pl Statystyczna teoria korelacji i regresji (1) Jest to dział statystyki zajmujący

Bardziej szczegółowo

Rynek pracy RYNEK PRACY RYNEK PRACY RYNEK PRACY. Czynniki wpływające na podaż pracy. Czynniki wpływające na popyt na pracę

Rynek pracy RYNEK PRACY RYNEK PRACY RYNEK PRACY. Czynniki wpływające na podaż pracy. Czynniki wpływające na popyt na pracę RYNEK PRACY Rynek pracy podobny do rynku dóbr i usług; elementem wymiany jest praca ludzka; bezpośrednie powiązanie pracy z człowiekiem powoduje, że rynek ten nie może być pozostawiony sam sobie; popyt

Bardziej szczegółowo

Analiza wydajności pracy w rolnictwie zachodniopomorskim

Analiza wydajności pracy w rolnictwie zachodniopomorskim Jacek Batóg Barbara Batóg Uniwersytet Szczeciński Analiza wydajności pracy w rolnictwie zachodniopomorskim Znaczenie poziomu i dynamiki wydajności pracy odgrywa znaczącą rolę w kształtowaniu wzrostu gospodarczego

Bardziej szczegółowo

Minimum egzystencji w układzie przestrzennym w 2016 r. omówienie danych

Minimum egzystencji w układzie przestrzennym w 2016 r. omówienie danych INSTYTUT PRACY I SPRAW SOCJALNYCH INSTITUTE OF LABOUR AND SOCIAL STUDIES Warszawa, 2 czerwca 2017 r. Minimum egzystencji w układzie przestrzennym w 2016 r. omówienie danych Do szacunków minimum egzystencji

Bardziej szczegółowo

Wybrane zróżnicowania społeczno-gospodarcze i przestrzenne a inteligentny rozwój obszarów wiejskich

Wybrane zróżnicowania społeczno-gospodarcze i przestrzenne a inteligentny rozwój obszarów wiejskich Temat II: Polaryzacja społeczna a stabilność ekonomiczna w procesach rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich Zadanie 4203: Przemiany gospodarki wiejskiej a programowanie polityki wobec wsi i rolnictwa Wybrane

Bardziej szczegółowo

Prognozowanie i Symulacje. Wykład I. Matematyczne metody prognozowania

Prognozowanie i Symulacje. Wykład I. Matematyczne metody prognozowania Prognozowanie i Symulacje. Wykład I. e-mail:e.kozlovski@pollub.pl Spis treści Szeregi czasowe 1 Szeregi czasowe 2 3 Szeregi czasowe Definicja 1 Szereg czasowy jest to proces stochastyczny z czasem dyskretnym

Bardziej szczegółowo

Jerzy Osiatyński Kalecki a złota reguła akumulacji kapitału

Jerzy Osiatyński Kalecki a złota reguła akumulacji kapitału Jerzy Osiatyński Kalecki a złota reguła akumulacji kapitału Konferencja Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego i Le Monde diplomatique: Idee na kryzys: Michał Kalecki Warszawa, 2 grudnia 2014 r. ZRA: ujęcie

Bardziej szczegółowo

PROBLEMY ROLNICTWA ŚWIATOWEGO

PROBLEMY ROLNICTWA ŚWIATOWEGO Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie PROBLEMY ROLNICTWA ŚWIATOWEGO Tom 16 (XXXI) Zeszyt 1 Wydawnictwo SGGW Warszawa 2016 Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego

Bardziej szczegółowo

Kwartalna informacja o aktywności ekonomicznej ludności

Kwartalna informacja o aktywności ekonomicznej ludności Materiał na konferencję prasową w dniu 23 września r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Badań Demograficznych i Rynku Pracy MONITORING RYNKU PRACY Kwartalna informacja o aktywności ekonomicznej ludności

Bardziej szczegółowo

Metodyka zastosowania kryterium dostępności cenowej w projektach inwestycyjnych z dofinansowaniem UE (projekt)

Metodyka zastosowania kryterium dostępności cenowej w projektach inwestycyjnych z dofinansowaniem UE (projekt) Warszawa,... 2015 r. 1. Wstęp Metodyka zastosowania kryterium dostępności cenowej w projektach inwestycyjnych z dofinansowaniem UE (projekt) Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie praktycznej

Bardziej szczegółowo

Pracujący wynagrodzenia). osoby, które. botne. (ogółem lub

Pracujący wynagrodzenia). osoby, które. botne. (ogółem lub URZĄ D STATT YSTYC ZNY W BIAŁ Y MSTOKU Opracowania sygnalne Kontakt: e-mail: SekretariatUSBST@stat.gov.pl tel. 85 749 77 00 fax 85 749 77 79 Białystok, marzec 2012 r. r Internet: www.stat..gov.pl/urzedy/bialystok

Bardziej szczegółowo

Wykład 19: Model Mundella-Fleminga, część I (płynne kursy walutowe) Gabriela Grotkowska

Wykład 19: Model Mundella-Fleminga, część I (płynne kursy walutowe) Gabriela Grotkowska Międzynarodowe Stosunki Ekonomiczne Makroekonomia gospodarki otwartej i finanse międzynarodowe Wykład 19: Model Mundella-Fleminga, część I (płynne kursy walutowe) Gabriela Grotkowska Plan wykładu Model

Bardziej szczegółowo

Rynek pracy województwa pomorskiego na wsi i w mieście przemiany, zróżnicowania, wyzwania. Gdańsk, 3 listopada 2011 r.

Rynek pracy województwa pomorskiego na wsi i w mieście przemiany, zróżnicowania, wyzwania. Gdańsk, 3 listopada 2011 r. Rynek pracy województwa pomorskiego na wsi i w mieście przemiany, zróżnicowania, wyzwania Gdańsk, 3 listopada 2011 r. Ludność zamieszkała na wsi w województwie pomorskim w latach 2009-2010 31.12.2009 r.

Bardziej szczegółowo

Działalność badawcza i rozwojowa w Polsce w 2013 r. Główne wnioski

Działalność badawcza i rozwojowa w Polsce w 2013 r. Główne wnioski GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Urząd Statystyczny w Szczecinie Warszawa, listopad 2014 r. Informacja sygnalna WYNIKI BADAŃ GUS Główne wnioski Wartość nakładów wewnętrznych 1 ogółem na działalność badawczo-rozwojową

Bardziej szczegółowo

MODEL AS-AD. Dotąd zakładaliśmy (w modelu IS-LM oraz w krzyżu keynesowskim), że ceny w gospodarce są stałe. Model AS-AD uchyla to założenie.

MODEL AS-AD. Dotąd zakładaliśmy (w modelu IS-LM oraz w krzyżu keynesowskim), że ceny w gospodarce są stałe. Model AS-AD uchyla to założenie. MODEL AS-AD Dotąd zakładaliśmy (w modelu IS-LM oraz w krzyżu keynesowskim), że ceny w gospodarce są stałe. Model AS-AD uchyla to założenie. KRZYWA AD Krzywą AD wyprowadza się z modelu IS-LM Każdy punkt

Bardziej szczegółowo

ROLNICTWO POMORSKIE NA TLE KRAJU W LICZBACH INFORMACJE OGÓLNE

ROLNICTWO POMORSKIE NA TLE KRAJU W LICZBACH INFORMACJE OGÓLNE ROLNICTWO POMORSKIE NA TLE KRAJU W LICZBACH INFORMACJE OGÓLNE (Źródło informacji ROCZNIK STATYSTYCZNY ROLNICTWA 2014 Głównego Urzędu Statystycznego) POWIERZCHNIA UŻYTKÓW ROLNYCH WEDŁUG WOJEWÓDZTW według

Bardziej szczegółowo

KWARTALNA INFORMACJA O AKTYWNOŚCI EKONOMICZNEJ LUDNOŚCI W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM

KWARTALNA INFORMACJA O AKTYWNOŚCI EKONOMICZNEJ LUDNOŚCI W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM KWARTALNA INFORMACJA O AKTYWNOŚCI EKONOMICZNEJ LUDNOŚCI W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM Informacja została opracowana na podstawie uogólnionych wyników reprezentacyjnego Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności

Bardziej szczegółowo

Prognoza demograficzna dla gmin województwa dolnośląskiego do 2035 roku

Prognoza demograficzna dla gmin województwa dolnośląskiego do 2035 roku Prognoza demograficzna dla gmin województwa dolnośląskiego do 2035 roku dr Stanisława Górecka dr Robert Szmytkie Uniwersytet Wrocławski Prognoza demograficzna to przewidywanie przyszłej liczby i struktury

Bardziej szczegółowo

KOBIETY NA RYNKU PRACY

KOBIETY NA RYNKU PRACY KOBIETY NA RYNKU PRACY WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO Prezentacja wybranych wyników badań i prognoz przeprowadzonych w 2010 roku w ramach projektu Równościowa polityka zatrudnienia szansą kobiet na rynku pracy

Bardziej szczegółowo