Pismo do Przyjaciół i Sympatyków Misji. Misje. 5/2013 (156) wrzesień październik. Salezjańskie. Uchodźcy. w SUDANIE. Salezjanki. we wschodniej Afryce

Transkrypt

1 ISSN Uchodźcy w SUDANIE Pismo do Przyjaciół i Sympatyków Misji 5/2013 (156) wrzesień październik Salezjańskie Salezjanki we wschodniej Afryce

2 Spis treści Salezjańskie Salezjański Ośrodek Misyjny ul. Korowodu Warszawa tel.: fax: Konto złotówkowe: PKO BP O/XVI Warszawa Konto w euro: PKO BP O/XVI Warszawa PL swift code: BPKOPLPW Konto w USD: PKO BP O/XVI Warszawa PL swift code: BPKOPLPW Redaktor naczelny: Ks. Roman Wortolec SDB Zastępca redaktora naczelnego: S. Grażyna Sikora CMW Redaktor techniczny: Krzysztof Karpiński Współpracują: Renata Piotrowska Izabela Paszke Redakcja zastrzega sobie prawo dokonywania zmian w nadesłanych tekstach W tym numerze: 3 Słowo Dyrektora Ośrodka Misyjnego Ks. Roman Wortolec SDB 4-5 List Przełożonego Generalnego Bóg chce nas w świecie lepszym od tego Ks. Pascual Chavez SDB 6-11 Prosto z misji Salezjanki we wschodniej Afryce S. Grażyna Sikora CMW Adopcja na odległość Szansa wyjścia z analfabetyzmu S. Joanna Wala CMW Korespondencja Angola: s. Maria Domalewska CMW Czad: ks. Artur Bartol SDB Plakat misyjny Międzynarodowy Wolontariat Don Bosko Dwa światy Katarzyna Przybyłek MWDB Plasterek szczęścia Monika Kazimierczak MWDB Projekty misyjne Wspomnienie Odszedł ks. Władysław Ciszewski, budowniczy SOM S. Grażyna Sikora CMW Ogłoszenia Salezjańskie 2

3 Słowo Dyrektora Ośrodka Misyjnego WSPIERAJMY INNYCH MODLITWĄ Drodzy Przyjaciele i Sympatycy misji salezjańskich! Otaczająca nas przyroda mówi nam, że wakacje dobiegły końca. Z zasłużonego wypoczynku w kraju wracają na swoje misje nasi drodzy misjonarze i misjonarki. Niektórzy z nich rzadko odwiedzają ojczyznę, dlatego tym bardziej czas wakacji był dla nich cenny. Teraz znowu będą mogli z nowym zapałem podjąć misyjne obowiązki. Będziemy pamiętać o nich w modlitwie i wspierać naszymi ofiarami ich projekty misyjne. W najbliższych dniach wyjadą na swoją roczną misję nasi kochani wolontariusze, których przedstawiliśmy Wam w ostatnim numerze Misji Salezjańskich. Patrząc na nich wciąż nie mogę nadziwić się ich entuzjazmowi i chęci pomocy innym. W czasach, kiedy jest coraz mniej powołań kapłańskich i zakonnych, Pan Bóg podsyła nam właśnie wolontariuszy, którzy włączają się w pracę naszych misjonarzy i misjonarek. Z bieżącego numeru możecie dowiedzieć się jak wygląda praca sióstr salezjanek m.in. w Etiopii, we wschodniej Afryce. Zobaczmy, jak wiele poświęcenia i oddania ona wymaga. Zachęcam też do przeczytania dwóch krótkich przemyśleń naszych wolontariuszek. Kasia dzieli się tym, jak bardzo zmieniły ją misje a Monika przekonuje, że zwykły plasterek, naklejony z miłością, uleczy każdą chorobę. Jestem dumny z naszych misjonarzy, misjonarek i wolontariuszy. Obiecajmy im, że w miesiącu październiku, kiedy modlimy się na różańcu, będziemy w sposób szczególny pamiętać o nich w modlitwie. Październik to przecież także miesiąc misyjny, dlatego nie wolno nam zapomnieć o misjonarzach, misjonarkach i wolontariuszach. Razem z tym numerem naszego czasopisma wysyłamy załącznik wypominkowy. Prosimy, abyście wypominki wypełnili, gdyż zbawienną rzeczą jest modlić się za zmarłych. Już teraz możecie przysyłać wypełnione kartki z wypominkami. Jest to wprawdzie dopiero początek września, ale kolejny numer ukaże się w pierwszych dniach listopada. W naszej zakonnej kaplicy, przez cały listopad, będziemy codziennie modlić się w intencji Waszych zmarłych, polecanych w tegorocznych wypominkach o godz będzie w ich intencji odprawiona Msza św. (razem 30 Mszy św.) a o godz polecać ich będziemy w modlitwie różańcowej. Dobrze wiemy, że kiedyś i my tej modlitwy będziemy bardzo potrzebowali, dlatego teraz pamiętajmy o naszych zmarłych. Niech dobry Bóg przyjmie ich do chwały Nieba. Pozdrawiam Was wszystkich, drodzy Sympatycy naszego dzieła misyjnego i oddaję Was pod opiekę Maryi Wspomożycielki Wiernych, Pani Różańcowej. Z darem modlitwy 3 Salezjańskie

4 List Przełożonego Generalnego BÓG CHCE NAS W ŚWIECIE LEPSZYM OD TEGO KSIĄDZ BOSKO WYCHOWAWCA Wchodziliśmy w rewolucję przemysłową. Musiałem dostosować się do nowych czasów, nowych tendencji, bez uciekania w niebezpieczną tęsknotę za epoką, która już bezpowrotnie minęła. Wiele rzeczy nie szło dobrze, ale zamiast oddawać się bezowocnym narzekaniom, wolałem zakasać rękawy i pracować w innym stylu: z tym niewiele co miałem, bez chęci przesady, pragnąłem budować lepszy świat, dając wielu młodym chleb, zapracowany uczciwie, poprzez pracę godną osób wolnych, a nie niewolników, których można wykorzystać. Pomimo pewności, że ten, kto ma Boga, ma wszystko, wiedziałem, że diabeł ma wszędzie swoich sługusów. Dlatego trzymałem się mądrej zasady: Niech cię nic nie trwoży. Była to rada, którą zalecałem moim salezjanom. Dzięki formacji i z racji mego charakteru niełatwo popadałem w przygnębienie, choć z drugiej strony życie nie szczędziło mi trudności i wyzwań. Mawiałem: Co daje narzekanie na zło, które nas trapi? O wiele lepiej jest zrobić wszystko, by je pokonać. Sugerowałem, by reagować według nowej, odważnej taktyki: Złu nie możemy przeciwstawiać się tylko poprzez Ojcze nasz. Musimy coś robić!. Usiłowałem powstrzymać zalew zła, choćby tylko odrobiną dobra. Byłem przekonany, że nasza ziemia stała się już ziemią misyjną. Dlatego nalegałem na moich salezjanów: Jeżeli wy nie pracujecie, pracuje diabeł. Podtrzymywany przez odważne ideały pozwoliłem się prowadzić programowi: W rzeczach, które przynoszą korzyść zagrożonej młodzieży lub służą zdobywaniu dusz dla Boga, spieszę do przodu, aż po zuchwałość. Dlatego starałem się zawsze dawać konkretne odpowiedzi, jakich wymagały okoliczności. Napisałem do ks. Cagliero, który od roku harował na Salezjańskie 4

5 List Przełożonego Generalnego ziemi argentyńskiej: Jesteśmy w trakcie realizacji wielu projektów, które wydają się bajkami albo szaleństwami, ale kiedy tylko zostają rozpoczęte, Bóg im błogosławi tak, że wszystko idzie świetnie. Jest to motyw modlitwy, dziękczynienia, nadziei i czuwania. Czasem wydawało się, że optymizm, który zawsze mi towarzyszył, zniknie bez śladu. Nocą zawaliły się ściany nowych budynków, które w pocie czoła i krwi powstały na Valdocco; byli księża, którzy wykształcili się u mnie, a potem z dnia na dzień zostawili mnie, bez jednego dziękuję ; był niespodziewany poryw wiatru, który tajemniczo otworzył okno i przewrócił kałamarz z atramentem na kartki z zapisanymi skrzętnie artykułami Konstytucji, które nazajutrz rano miały być pilnie przesłane do Watykanu; był ów klimat niezrozumienia, fałszywych plotek, gniewnych anonimów przeciwko arcybiskupowi Turynu, zatruwających dusze. W 1854 roku napisałem do hrabiego Clemente Solaro della Margarita, poważnego i odważnego polityka, katolika w każdym calu: Tutaj nie chodzi o pomoc pojedynczej jednostce, ale o podanie pajdy chleba młodym, których głód wystawia na największe niebezpieczeństwo utraty moralności i religijności. W tym samym temacie, ale bardziej zdecydowanie i dramatycznie, naciskałem w 1886 roku na szlachtę Barcelony: Człowiek młody, który wychowuje się na waszych ulicach, najpierw poprosi was o jałmużnę, potem jej zażąda, a w końcu sam ją sobie weźmie z rewolwerem w ręku. Prosić i dziękować, oto stała zasada całego mojego życia. Włączałem w nią moich dobroczyńców, darząc ich ludzkim uczuciem, ciepłym, delikatnym i zawsze dostosowanym do osoby. Ta miłość łączyła dobroczyńców, tworząc relacje synowskie i szczere. Walczyłem przez całe życie, aby przywrócić wielu młodym radość życia i godność, zbyt często zdeptaną. Żyłem z nimi, aby lepiej zrozumieć ich potrzeby, nadzieje i marzenia, aby budować z nimi życie godne dzieci Bożych. Stworzyłem z nimi i dla nich system wychowawczy, w którym obecny jest Bóg dobry i troskliwy, miłosierny i cierpliwy. Postawiłem Boga w sercach moich chłopców, bo wiedziałem jak spragnieni są prawdy i sprawiedliwości. Odnalazłem tysiące chłopców opuszczonych, doświadczających przemocy i wielkiej tęsknoty za Bogiem. Stałem się kapłanem radości, nadziei i przebaczenia, przekazywanego w imieniu Jezusa Zbawiciela. Podałem rękę chłopcom trudnym i zająłem się nimi, aż zasmakowali szczęścia nowego serca. Zaproponowałem im nową drogę świętości, możliwą dla nich, świętości sympatycznej, bo fascynującej i wymagającej jednocześnie. Uczyniłem radość moją flagą. Nie zmieniłem świata, wprost przeciwnie! Ale nawet z nieuniknionymi błędami, które zawsze towarzyszą działaniom człowieka, zrobiłem swoją część. Zainicjowałem nowe drogi wychowania, kochania i służenia młodzieży. Moje marzenia zostawiły ślady. Ks. Pascual Chavez SDB 5 Salezjańskie

6 Prosto z misji SALEZJANKI WE WSCHODNIEJ AFRYCE Córki Maryi Wspomożycielki siostry salezjanki pracują na wszystkich kontynentach. W Afryce są obecne w 22 krajach. Spośród ponad 500 sióstr, pracujących w Afryce, większość to już siostry tubylcze. Ale misjonarki są tam nadal potrzebne. Jedną z nich jest s. Helena Kamińska, obecnie pracująca w gorącej Etiopii. S. Grażyna Sikora: Pracuje Siostra na misjach od ponad 26 lat. Jak Siostra odkryła swoje powołanie misyjne? S. Helena Kamińska: O wyjeździe na misje myślałam od początku mego powołania zakonnego. Marzyłam o jakiejś egzotycznej wyspie. Miałam osobisty kontakt z jedną z sióstr ze Zgromadzenia Sióstr od Aniołów. Opowiadała mi o ich misjach. I zapragnęłam też wyjechać. Od początku pobytu w Zgromadzeniu sióstr salezjanek, pisząc kolejne podania o przyjęcie mnie na następny etap formacji zawsze dodawałam zdanie, że pragnę pojechać na misje i pracować wśród najuboższych. Kiedy wybrano pierwszą grupę misyjną i mnie w niej nie było, zaczęłam tracić nadzieję na wyjazd. Ale Pan o mnie nie zapomniał. Wreszcie przyszła ta radosna wiadomość, że jadę. Trzy lata przygotowywałam się do wyjazdu do Zambii. Będąc w Anglii na nauce języka, poprosiłam o możliwość zrobienia jeszcze kursu chorób tropikalnych w Londynie. Dostałam pozytywną odpowiedź, ale przełożona od misji napisała mi: Co myślisz o tym, jeśli po kursie zamiast do Zambii poślemy cię do Kenii. W tamtym czasie Zambia czy Kenia były dla mnie tym samym. I tak, dnia 5 lutego 1987 roku znalazłam się w Kenii. Salezjańskie 6

7 Prosto z misji Jakie były pierwsze wrażenia, gdy stanęła Siostra na ziemi afrykańskiej? Pierwsze moje wrażenie to obawa, jak ja rozpoznam ludzi, kiedy wszystkie twarze są takie same. Z czasem ta trudność minęła. Powoli wchodziłam w nową rzeczywistość. Dyspensarium, gdzie miałam pracować, było jeszcze w budowie. Mieściło się w zakrystii przyszłej kaplicy. Próbowałam na misji uczyć się języka tubylczego, ale trudno było znaleźć nauczyciela. Potem zrobiłam 3-miesięczny kurs języka. Było to tyle, co nic. Największą mobilizacją do nauki było codzienne obcowanie z ludźmi. Na początku wszystko było trudne, ale z czasem wszystko dało się pokonać. W Kenii pracowała Siostra najdłużej. Jaki to kraj? Kenia to jeden z bogatszych krajów Afryki. Jest tam w miarę spokojnie. Jest co oglądać piękna natura, dużo zwierząt w parkach narodowych, ludzie w strojach afrykańskich. Przejechałam Kenię z południa na północ i trochę na zachód. Ludzie są otwarci wobec obcokrajowców. W stosunku do sióstr są bardzo życzliwi, nigdy nie musiałam zmieniać koła na drodze, zawsze ktoś pomógł. Doznałam naprawdę dużo życzliwości i wdzięczności. Kiedyś nazwano mnie nawet czarownikiem, gdy wyleczyłam dużą ranę na nodze chłopca czy też chorego, którego ukąsił wąż. Kenia to kraj bardzo zróżnicowany pod wieloma względami, ale to piękny kraj. Tam zostawiłam kawałek mego serca. Będąc w Kenii 21 lat widziałam dużo zmian na lepsze. Ludzie zaczynali coraz lepiej być ubrani, mieli buty na niedziele do kościoła, doceniali potrzebę wysyłania dzieci do szkoły, powstawały asfaltowe drogi i domy z kamienia. To wszystko było naszą radością. Od początku pobytu w Zgromadzeniu sióstr salezjanek, pisząc kolejne podania o przyjęcie mnie na następny etap formacji zawsze dodawałam zdanie, że pragnę pojechać na misje i pracować wśród najuboższych. 7 Salezjańskie

8 Prosto z misji Na czym polegała praca Siostry w Kenii? Moją pierwszą wspólnotą było Embu. Było nas 5 z 5 krajów i 3 kontynentów. Byłam tam 9 lat. Wróciłam do Embu na rok, przed wyjazdem z Kenii. Pracowałam jako pielęgniarka w dyspensarium i w szkole. Jednocześnie zajmowałam się kuchnią w internacie dla dziewcząt, w szkole średniej i we wspólnocie. W międzyczasie byłam w Siakago jako pielęgniarka i ekonomka. Dwa razy po 4 lata byłam w Makuyu. Odpowiadałam za duże dyspensarium, zatrudniające zespół medyczny. Było ciężko z powodu nawału pracy. Przez kilka miesięcy przychodziło ponad 500 osób dziennie do dyspensarium; do tego dochodziła mi budowa domu dla wspólnoty i ekonomstwo, ale łaska Boża i pomoc wspólnoty były ze mną. W marcu 2009 podjęła Siostra pracę w Wau, w południowej części Sudanu. Jak wtedy wyglądała tam sytuacja ludzi? Wszyscy czekali na odłączenie Południa od islamskiej Północy i żyli nadzieją na lepsze jutro. Agenda ONZ Światowy Program Żywnościowy (WFP) pomagała wyżywić ludzi. Pomagała także naszym dwóm szkołom w Wau. Jedna liczy 1,5 tys. uczniów, druga 1 tys. Obie są przepełnione, zaczynają się od przedszkola. Przedszkolaki biły rekord. Klasy po 80, 90 i 150 dzieci. O sprawdzaniu obecności nie było mowy. Miałyśmy tam dwie wspólnoty. Od 3 lat budowałyśmy szkołę zawodową. Byłam ekonomką jednocześnie w obu wspólnotach. Nie znałam języka arabskiego, ale musiałam jakoś Salezjańskie 8 W skrajnie biednym Sudanie Południowym siostry starają się, by ich uczniowie otrzymali bułkę w szkole. Czasem jest to ich jedyny posiłek.

9 Prosto z misji Nasi uczniowie to w większości katolicy, ale jest też trochę muzułmanów. sobie radzić z zakupami, z budową, z naprawami w szkole, z rozliczeniami dla WFP. Południowy Sudan jest skrajnie biedny. Brakuje fachowców: murarzy, cieśli, hydraulików, elektryków. 30 lat wojny zniszczyło wszystko. Ludzie zapomnieli jak uprawiać rolę. To, co samo wyrosło, zabierali żołnierze. Wielu naszych uczniów było w czasie wojny żołnierzami. Brakowało wszystkiego. Ceny zawrotne (rolka papieru toaletowego kosztowała 2-3 dolary). Nie było wyboru warzyw, owoców. W prezencie z różnych okazji otrzymywało się małą główkę kapusty, 1 kg ziemniaków, czy marchwi. To był zawsze bardzo cenny prezent. Paliwo do samochodu kupowało się raz w roku beczkami. Jak Sudańczycy przyjmują salezjański styl wychowania dzieci i młodzieży? Nasze szkoły są bardzo popularne. Gdy przychodzi czas zapisów do przedszkola, co daje potem gwarancję nauki dziecka w naszej szkole, ludzie stoją od popołudnia na ulicy i czekają w kolejce całą noc, aby tylko zapisać do nas swoje dzieci. Nasi uczniowie to w większości katolicy, ale jest też trochę muzułmanów. Ci są pokojowi, uczestniczą we wspólnej szkolnej modlitwie i błagają, by być u nas. To wszystko mówi, że ludzie doceniają salezjański styl wychowania. Czy po ogłoszeniu niepodległości w Sudanie Południowym widać pozytywne zmiany? Ludzie mieli nadzieję na spokojne życie, ale tak nie jest. W rejonach, gdzie jest ropa, nadal toczą się walki, lecą bomby i kule, a świat milczy. Od początku nie została ustalona granica między Północą a Południem. Chrześcijanie są prześladowani. Muzułmanie robią wszystko, by zniszczyć chrześcijaństwo. Ceny są niebotyczne, wszystko jest sprowadzane z Ugandy. W innych rejonach jest spokój i kraj się rozwija, chociaż bardzo powoli. Brakuje wewnętrzej infrastruktury. Wielu ludzi, którzy powrócili z Północy, nie ma dosłownie nic. Organizacje pomocowe wycofują się. Nie dostajemy żywności dla szkół. Staramy się jednak dać śniadanie, chociaż najmłodszym. Nie odsyłamy nikogo za względu na nieopłacone czesne w szkole. Obecnie pracuje Siostra w Etiopii. To zupełnie inna kultura. Każdy kraj jest inny. Etiopia to kraj zamknięty, ale bardzo piękny, z tradycją sięgającą czasów Króla Salomona, kiedy to królowa Saba przybyła słuchać mądro- 9 Salezjańskie

10 Prosto z misji W stosunku do sióstr ludzie są bardzo życzliwi, nigdy nie musiałam zmieniać koła na drodze, zawsze ktoś pomógł. ści Salomona. Wśród Kościołów dominuje Etiopski Kościół Ortodoksyjny. Katolików jest 0,7%. Ortodoksi zachowują stare tradycje. Mają długie i surowe posty, podczas których nie jedzą jajek i nabiału, nie mówiąc już o mięsie. Jedzenie tradycjonalne to chleb njera maczany w pikantnym sosie z kurczakiem lub w ubogich rodzinach w sosie warzywnym z fasolą. Nawet w modlitwie Ojcze nasz przetłumaczono chleb powszedni słowem njera. Ludzie tu piją też dużo kawy, którą można kupić na każdym rogu ulicy. Każde plemię ma swoje zwyczaje i stroje. Praktykują też szczególny sposób powitania, z bliskimi całują się 7 razy, z innymi się obejmują, z mało znajomymi podają rękę. Czym zajmują się salezjanki w Etiopii? Mamy tu 4 wspólnoty: w Dilla (1986), w Zway (1987), w stolicy Addis Abebie (1990) i w Adwa (1994). Prowadzimy szkoły od przedszkoli do szkół zawodowych i wyższych, kursy alfabetyzacji oraz kroju i szycia, centra promocji dziewcząt i kobiet, internaty, oratoria, dzieła pomocy społecznej i dyspensarium w Dilla. A Siostry obowiązki? Należę do wspólnoty w Dilla. Mamy tutaj dwa przedszkola i kolegium dla młodzieży, kurs alfabetyzacji, oratorium, do którego uczęszcza ok dzieci, dyspensarium, przyjmujące ponad 60 pacjentów dziennie. Prowadzi ono także dożywianie dzieci, starszych i biednych razem ponad 350 osób. Każdy z nich dostaje co tydzień mleko w proszku i 5 kg fafy, z której można ugotować papkę. Miseczka takiej papki musi wystarczyć na cały dzień. Mamy też swoją piekarnię, gdzie codziennie z ponad 60 kg mąki pieczemy chleb dla naszych dzieci. Jestem ekonomką, do mnie zatem należy troska o dobre funkcjonowanie misji. Poza tym mam mnóstwo papierkowej roboty. Mam też nadzór nad częścią pracowników, których jest ponad 80. W porze deszczowej zatrudniam ok. 40 kobiet, które wykaszają sierpami trawę. W ten sposób mają u nas pracę. Niedawno realizowała Siostra projekt budowy domków w buszu. Obok naszej misji jest dzielnica nędzy i właśnie tam realizowałam ten projekt. Postawiłyśmy dwa domki a kolejne dwa zostały pokryte blachą. Ludzie proszą nas o tę pomoc. W porze deszczowej mają błoto w domu. Nie mogą nawet rozpalić ognia, bo woda płynie jak rwąca rzeka. Salezjańskie 10

11 Prosto z misji Nasza misja jest na zboczu wzgórza, ale poniżej nas jest nędza. W Niedzielę Wielkanocną podeszła do mnie wychudzona staruszka. Złożyłam jej życzenia, a ona mi mówi, że nic nie jadła i jest głodna. Dałam jej 10 kg mąki. Rozpłakała się z radości, a ja z nią. Takich sytuacji jest wiele. Co jest największym wyzwaniem dla salezjanek w Etiopii? Edukacja dzieci i młodzieży, promocja kobiet i dziewcząt oraz bieżąca pomoc socjalna dla najbiedniejszych. Rodziny są wielodzietne, stąd nie wszystkie dzieci mogą posłać do szkoły. Młodzi marzą o lepszym jutrze. Chcą się uczyć, zdobyć zawód i pracę. Nasze dzieci i młodzież mimo to są szczęśliwi, zawsze uśmiechnięci, potrafią cieszyć się tym mało, co mają. Przedszkolaki czasem nie chcą iść do domu z przedszkola. Do przedszkola zgłasza się o wiele więcej dzieci, niż nasze możliwości przyjęcia. Dajemy pierwszeństwo katolikom i naszym pracownikom. Chciałoby się pomóc większej liczbie dzieci i ludzi, ale niestety, środki i siły są ograniczone. Plagą w Dilla jest pijaństwo i lokalny narkotyk, dozwolony i uprawiany w Etiopii legalnie. Za tym idzie bieda i nędza. W Dilla od prawie roku mamy tragiczną sytuację, jeśli chodzi o wodę. Ludzie kupują wodę z rzeki, w której myje się samochody, poi zwierzęta, robi pranie i kąpie się. Skutki łatwo przewidzieć. W ubiegłym roku ponad miesiąc pola były zalane wodą owoc długotrwałych opadów. Zniszczone zostały uprawy cebuli. Ludzie chodzili po kolana w wodzie i wybierali pojedyncze główki, by sprzedać, co się da. To był ich cały dobytek. W innych rejonach było sucho i nic nie urosło. Ale nie poddajemy się trudnościom. Ufamy w pomoc Opatrzności Bożej i ludzi dobrej woli. Jedno zdanie dla Czytelników Misji Salezjańskich BÓG ZAPŁAĆ tym wszystkim, którzy wspierają misje, a szczególnie nasze dzieła w Etiopii na rzecz najbardziej potrzebujących. Bez Waszej modlitwy i pomocy materialnej nic byśmy nie zrobiły. Niech Bóg tysiąckrotnie Wam wynagrodzi. DZIĘKUJĘ! Wywiad przeprowadziła s. Grażyna Sikora CMW Etiopiskie maluchy z najuboższych rodzin chętnie chodzą do przedszkola i szkoły sióstr tu mają szczęśliwe dzieciństwo. 11 Salezjańskie

12 Adopcja na odległość SZANSA WYJŚCIA Z ANALFABETYZMU Od 1 sierpnia 2013 rozpoczęliśmy program Adopcji na odległość w nowej placówce misyjnej Pointe-Noire, w Kongo Brazzaville, gdzie obecnie pracują dwie polskie salezjanki s. Joanna Wala i s. Barbara Kiraga. Chętnych do pomocy dzieciom z tej placówki zapraszamy do naszego programu. Gorąco pozdrawiam z naszego Konga-Brazzaville. To biedny, ale piękny kraj, który ucierpiał w latach dziewięćdziesiątych z powodu wojen domowych. Ludzie wciąż odczuwają ich skutki. W pierwszym kontakcie otwarci i pogodni, noszą jednak piętno bratobójczych walk. Oprócz pracy w parafii prowadzimy sierociniec dla dziewcząt w wieku od 9 do 21 lat, szkołę zawodową (krawiectwo i cukiernictwo), liceum zawodowe, oratorium i centrum młodzieżowe oraz alfabetyzację, czyli naukę czytania i pisania dla młodych. Ta ostatnia ważna działalność edukacyjna przysparza nam najwięcej kłopotów. Duży procent analfabetów wśród dzieci, młodzieży i dorosłych to jeden ze skutków wojny. Nasze centrum alfabetyzacji pracuje od kilku dobrych lat. Dzieci i młodzieży uczącej się czytać i pisać z roku na rok przybywa. Aktualnie jest ich 80, w większości dziewczynki w wieku od 12 do 20 lat. Zgodnie z systemem nauczania w Kongo, 11, 12- letnie dzieci powinny już uczęszczać do szkoły średniej. Jednak m.in. z powodu ubóstwa pójście do szkoły podstawowej dla wielu nie było i nadal nie jest możliwe. W Pointe-Noire jest najwięcej ludzi, którzy w czasie wojen uciekali z południa. Bywało, że ukrywali się miesiącami w puszczy, w końcu docierali do nas wyczerpani i bez środków do życia. Misja zaangażowała się w pracę od podstaw z najbiedniejszymi: musimy nauczyć czytać i pisać tych starszych. Mamy ich 4 klasy. Na 36 uczniów w klasie można wyodrębnić ok. 20 różnych poziomów, biorąc pod uwagę choćby tempo przyswajania wiedzy. Z wiekiem coraz trudniej uruchomić mechanizm czytania. Tak więc z pozoru łatwa umiejęt- Salezjańskie 12

13 Adopcja na odległość ność dla niektórych stanowi wielką trudność. Staramy się przyjmować jak najwięcej chętnych, szczególnie młodzież starszą, bo to dla nich ostatnia szansa uchronienia przed analfabetyzmem. Większość dzieci i młodzieży mieszka w mizernych warunkach z babcią, dziadkiem, wujkiem, czy bratem. Mają kilkanaście lat, a nigdy nie byli w szkole to najliczniejsza grupa. Inni mieli możliwość roku czy dwóch nauki, ale nie potrafią nawet czytać. Problemem jest także to, że często w ciągu roku szkolnego nie da się przerobić materiału, bo szkoły mają różne przerwy. W tym roku w Kongo 3 miesiące trwały strajki i dzieci nie chodziły do szkoły. Ponadto klasy są więcej niż przepełnione i nauczyciele nie są w stanie dopilnować każdego ucznia. Problem ubóstwa pociąga też za sobą brak podręczników, zeszytów i niezbędnych przyborów szkolnych. Jak w wielu krajach Afryki, tak i tu mundurki szkolne są obowiązkowe odpowiednie spodnie i koszule dla chłopców oraz bluzki dla dziewcząt. Dla wielu rodzin taki zakup to bariera nie do pokonania. Nasi nastoletni uczniowie muszą uczyć się 4, 5 lat, by opanować czytanie i pisanie, i móc przystąpić do egzaminu państwowego, kończącego szkołę podstawową. Są przedstawiani przez nasze centrum alfabetyzacji jako wolni kandydaci. Ta rekomendacja jest bardzo ważna i potrzebna, gdyż osoba, która wcześniej nie chodziła do szkoły, raczej nie ma możliwości zdania egzaminu. Robimy, co możemy, by im pomóc. Po ukończeniu centrum alfabetyzacji absolwenci mogą rozpocząć naukę krawiectwa lub cukiernictwa w naszej szkole zawodowej. Ufam, że z Waszą pomocą uda nam się pomóc wielu młodym z Pointe-Noire, których Bóg przysyła na naszą misję. Polecam ich Waszym sercom i zapewniam o modlitwie za Was. S. Joanna Wala CMW Pointe-Noire, 24 czerwca 2013 S. Joanna Wala z młodzieżą z centrum alfabetyzacji w Pointe-Noire 13 Salezjańskie

14 Korespondencja KORESPONDENCJA Z ANGOLI S. Maria Domalewska CMW Obecnie jestem na placówce w Benguela. Misja istnieje od 1999 r. Pracuje tu 5 sióstr. Mamy na misji przedszkole, szkołę podstawową i średnią od zerówki do 9-tej klasy. Uczniowie uczą się na trzy zmiany. Na zmianie wieczorowej jest dużo osób dorosłych, które nie miały możliwości ukończenia szkoły z powodu trwającej do niedawna wojny domowej. Ponadto prowadzimy kursy zawodowe dla młodzieży, katechezę i szkolenia katechistów oraz kursy związane z promocją kobiety. Zainicjowane są także projekty z mikro-ekonomii i mikro-kredytów. Jestem ekonomką we wspólnocie i staram się to wszystko jakoś ogarnąć. Potrzeb jest wiele, bo misja to dziś spory kompleks szkolno-wychowawczy. Mamy osiem budynków szkolnych po dwie klasy każdy, budynek administracyjny, świetlicę i budynek z czterema klasami, gdzie prowadzi się kursy zawodowe informatyczny, językowy i kulinarny. Jest też kaplica szkolna. Przedszkole to osobny budynek z kuchnią i jadalnią dla maluchów, która też służy za świetlicę. Ponadto na misji mamy swoją piekarnię, dzięki czemu dajemy naszym dzieciom chleb na drugie śniadanie. Otrzymują go tylko najmłodsze dzieci, tj. przedszkolaki (240) i te od zerówki do czwartej klasy (ok. 600). Gdy uda się upiec więcej chleba to go sprzedajemy, aby mieć na pensje dla personelu piekarni. Jesteśmy w trakcie budowania nowej biblioteki. Bogu dzięki, że mamy wodę z miasta. Pompujemy ją do zbiorników, z których piją dzieci. Do tego służą trzy pompy. Jak widać pracy nam nie brakuje. Dlatego polecamy się Waszym modlitwom, abyśmy mogły być dla tutejszych ludzi znakiem miłości Boga do nich. Benguela, 23 lipca 2013 Salezjańskie 14

15 KORESPONDENCJA Z CZADU Ks. Artur Bartol SDB Korespondencja Witam i dziękuję za wszystko, co robicie dla naszych dzieci ze szkoły i przedszkola. Rok szkolny 2012/13 zakończyliśmy 20 czerwca. Podczas uroczystego apelu dziękowaliśmy Bogu za opiekę i za to, że nie mieliśmy poważniejszych wypadków zdrowotnych. Większość uczniów uzyskała promocję do kolejnej klasy, niektórzy jednak z woli opiekunów lub własnej opuścili szkołę. Dziękowaliśmy nauczycielom za ich poświęcenie i wspominaliśmy Was, bo bez tego wsparcia funkcjonowanie naszej placówki aktualnie nie byłoby możliwe. Dzieci są zadowolone, że mają możliwość zdobywać wiedzę właśnie w naszej szkole. O wysokim poziomie nauczania świadczy to, że w tym roku 93% uczniów otrzymało świadectwo promocyjne do następnej klasy. Było też trochę słów krytyki względem rodziców i opiekunów. Często rodzice są za mało zainteresowani nauką dzieci a czasem nawet utrudniają im chodzenie do szkoły, obciążając je pracami w gospodarstwie lub opieką nad młodszym rodzeństwem. Zmobilizować rodziców do współpracy z nauczycielami to dla nas wielkie wyzwanie. Ceremonia rozdania świadectw połączona była z tańcami i śpiewem. Jakże różni się ona od tego typu uroczystości w Polsce! Raz jeszcze dziękuję za wsparcie. Dzięki pomocy z Polski zakupiliśmy 18 ławek szkolnych, przez co będziemy mogli w październiku przyjąć 50 nowych uczniów. Obecnie jesteśmy w trakcie przygotowań cyklu korepetycji. Wszyscy chętni od 15 lipca do 15 sierpnia przychodzą na misję, by skorzystać z pomocy, uzupełnić braki i powtórzyć przerabiany materiał. Zajęcia trwają 5 godzin. Potem przez 3 godziny dzieciaki bawią się. Stokrotnie dziękuję i zapewniam o modlitwie. Sarh, 24 lipca Salezjańskie

16

17 Mnieście uczynili Mnieście uczynili Cokolwiek uczyniliście jednemu z tych najmniejszych, Mnieście uczynili Mt 25, 40

18 Międzynarodowy Wolontariat Don Bosco WOLONTARIACKIE ZAMYŚLENIA Misyjne doświadczenia wolontariuszy często zmieniają całe ich życie i wartościowanie. Po roku pracy na misjach wracają jako zupełnie inni ludzie. Katarzyna Przybyłek kończy swoją roczną pracę w Domu Księdza Bosko dla dzieci ubogich w Calce, w Peru, a Monika Kazimierczak wraca z Lusaki, w Zambii, gdzie pracowała w ośrodku City of Hope dla dziewczynek ulicy. Oto ich zamyślenia Kiedyś narzekałam na ośmiogodzinne podróże pociągiem, stanie w kolejkach, spóźnianie się. Myślałam, że nie da się żyć bez gazet, suszarki, czy papierosa. Na wszystko miałam odpowiedź i zawsze musiałam postawić na swoim. Tak. Jeszcze kilka miesięcy temu tak było Dzisiaj nie mam pojęcia co dzieje się w polityce, kto wydał nową płytę, ani co obecnie robi szał na wyprzedażach. Gdyby ktoś zapytał mnie o aktualny wskaźnik PKB, pewnie miałabym wrażenie, że mówi w języku quechua. Do Peru zabrałam dwie walizki niezbędnych rzeczy. Teraz równie dobrze mogę je odesłać na Antarktydę i wrócić bez bagażu. Zapomniałam już jak żyje się w kraju, gdzie autobus odjeżdża o ustalonej godzinie, bo nie potrzebuje czekać na to, aż wszystkie miejsca się zapełnią; gdzie po cytryny maszerujesz do sklepu, zamiast zerwać je z drzewa w ogrodzie; gdzie wszystko ma swój szyk, styl i smak. Albo chociaż udaje, że ma. Niedługo czeka mnie powrót do Polski. Pewnie znowu będę jeździła tramwajem na gapę, malowała oczy wychodząc z domu i irytowała się na ludzi, którzy wolno chodzą po ulicach. Pewnie znowu uzależnię się od komórki. Będzie Salezjańskie 18

19 to tak oczywiste, jak teraz to, że w Peru, w czerwcu przychodzi zima i kończą się szanse na ciepły prysznic; że w podróży spędzam dwadzieścia godzin, a wcześniej nie miałam pojęcia czym są odległości; że nie ma co się spieszyć, bo przecież obowiązuje hora peruana ; i że jedyną istotną wiadomością ze świata jest to, czy będzie wojna z Chile i czy zakwalifikujemy się do mistrzostw świata. Znam dwie rzeczywistości. Z jednej pochodzę, to ta z kinem i metrem. W drugą wkroczyłam, to ta zamknięta w andyjskim miasteczku. Wkroczyły w nią również moje dzieci z Calki. I one balansują pomiędzy dwoma światami. Tym, w którym teraz są tutaj, w Domu Księdza Bosko, gdzie nie ma co prawda ruchliwych ulic i supermarketów, są za to moto-taxi i telefony, a tamtym, który istnieje gdzieś za ich plecami z glinianymi chatkami, obok których jest kawałek pola z cocą i krzakami kawy. A na polu mama, tata i młodsze rodzeństwo, z którymi spotykają się co dwa, trzy miesiące. Międzynarodowy Wolontariat Don Bosco Do Peru zabrałam dwie walizki niezbędnych rzeczy. Teraz równie dobrze mogę je odesłać na Antarktydę i wrócić bez bagażu. Już jesteś tutaj, jednak ciągle jeszcze tam. Przed nami obowiązki, nowe wyzwania, trudne wybory. Dwa światy przenikają się i bezlitośnie zmuszają, aby je zaakceptować. W tym przypadku i dzieci i ja rozumiemy się doskonale. Tylko co z tego wynika? I dam wam serce nowe i ducha nowego tchnę do waszego wnętrza, odbiorę wam serce kamienne, a dam wam serce z ciała (Ez 36, 26). To zdanie podarowano mi przed wyjazdem. Wcześniej go słuchałam, teraz je słyszę. Nieważne skąd wychodzimy, ale gdzie w końcu dojdziemy. I ważne jest to, że w tym czasie krzyżują się nasze drogi, przewartościowują priorytety i wpływają one na zmiany. Dobrze wyjechać na misję, spotkać i pokochać dzieciaki. To jednak dodatki do jeszcze lepszego prezentu. Dostałam nowe życie i właśnie to z całego serca polecam. Katarzyna Przybyłek MWDB 19 Salezjańskie

20 Międzynarodowy Wolontariat Don Bosco Monika, i m sick (Monika, jestem chory) krzyczą dzieci z daleka, gdziekolwiek mnie zobaczą, na przerwie w szkole, w drodze do kościoła, przez okno w klasie podczas lekcji. To takie standardowe pozdrowienie. Na takie przywitanie zawsze uśmiecham się szeroko i zapraszam wszystkich do szkolnej kliniki, w której pracuję codziennie przez prawie 3 godziny, przyjmując małych pacjentów. Szkoła w City of Hope liczy ponad 800 dzieci, dlatego chorych nigdy nie brakuje. Klinika to wielkie słowo. Jest to mały, okrągły, żółty domek, w którym jest tylko jedna szafka na leki, 5 krzeseł i dwa stoły. Przychodzą do mnie dzieci chore na grypę, kaszlące, zasmarkane, z bólem brzucha, głowy, gardła, ze skaleczeniami i zwichnięciami. Często narzekają na ból całego ciała, co jest pierwszym i podstawowym objawem malarii. W porze deszczowej główną przypadłością dzieci są ropiejące rany na nogach i rękach. Niejednokrotnie mają ich po kilkanaście, a z powodu braku zachowania podstawowych zasad higieny bardzo trudno się goją. Często tygodniami leczyłam rany, które z dnia na dzień stawały się coraz głębsze. Memo ma 12 lat i jest chora na AIDS. Jej rodzice zmarli, gdy miała 4 latka. Przyszła do City of Hope w styczniu. Po kilku dniach, siostra poprosiła mnie, abym zajęła się jej ranami na nogach i rękach. Układ odpornościowy Memo jest bardzo słaby, stąd ilość ran jest większa niż u zdrowych dzieci. Kiedy zobaczyłam po raz pierwszy ropiejące i ciągle krwawiące rany Memo, byłam przerażona. Łzy stanęły mi w oczach. Jej cierpienie stało się i moim. Zmiana opatrunków zajmowała mi godzinę dwa razy dziennie. Wieczorami czyniłam to przy latarce, bo nie mam światła w klinice. Memo bardzo cierpiała, ale jej odwaga i cierpliwość, z jaką znosiła ból i mnie dodawały sił. Przez ok. 2 tygodnie Memo była moją najważniejszą pacjentką. Stała się Salezjańskie 20