Wydział Chemii UJ Podstawy chemii -wykład 13/1 dr hab. W. Makowski

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Wydział Chemii UJ Podstawy chemii -wykład 13/1 dr hab. W. Makowski"

Stanisława Kania
8 lat temu
Przeglądów:

1 !"#$% &%'( )'%!"#$ ( *('+( ',"("%-%'(.& *('+( ',"("%-%'( / :6;9:<=54 >9?@;60 A4B < =6C9D1904= :4?E FE G414:H I<?6051;09 JKH LMMM Wydział Chemii UJ Podstawy chemii -wykład 1/1 dr hab. W. Makowski N OPQR S T:U>6 V6;195< W?<551C X:U>90< Y90@;6=Z< 9@6? [ FX\H Y8]\H ^X] ]\ L _ ^`7 FX`7H Y8`7]H ^X]`7] [[ [[[ [[Fa ^X ]\ H Y8 ]\ H b1c\ `U ]\ H `? ]\ [[ba d5 ]\ H d5k\h F@c\H F@l\H d8c\h d8l\ F7c\H `:c\h m4]\h m4c\h _5]\H n5]\h i1]\h `9]\ ^]d 0 MHe _ ^`7 6B16@; ^]d f ;1964;6B1? gfvhh `^c`di^]j gi^kj]d 0 i^c op 1 i^k`7 [q `6]\H d:]\h b6]\ gi^kj]`wc 0 i^c op 1 i^k`7 q V\H i6\h i^k \ H 8:6C 9?<551C6 _X]\ X:U>904X9 ^XdH Y8dH b1]dch `UdH `?d d5dh d5d]h F@]dcH F@]dlH d8]dch d8]dl F7gW^jcH `:gw^jc m4]dch m4dh i1dh `9dH n5dh _5d `6`WcH d:`wch b6`wc Wydział Chemii UJ Podstawy chemii -wykład 1/ dr hab. W. Makowski 1

$[ FX\H Y8]\H ^X] ]\ L _ ^`7 FX`7H Y8`7]H ^X]`7] [[ [[[ [[Fa ^X ]\ H Y8 ]\ H b1c\ `U ]\ H `?$

2 OPQRS *"#$ / &. / ( ) / ). & C L _H 6C901;6?<@9=6=6 0<;:Z6514 /! ( (. & C /! ( & ( KsHg Cl = [ Hg Cl + ][ ].!. & C.! & (. & C & ( K sagcl K spbcl + = [ Ag ][ Cl ] + = [ Pb ][ Cl ] 06:;9D1 V ^X]`7] M 4 FX`7 H A M 4 Y8`7] H A M 4l 5146C901;4 0<;:Z4514 Y8`7] Wydział Chemii UJ Podstawy chemii -wykład 1/ dr hab. W. Makowski OPQRS *"#$ / 1/ (. / ( ) / ))1/. / ( / (. / ( ) / ). / C / C. / ( ) / ). (C 98459D MEe _ ^`7 9X:6516?<@9=6= ^]dh d] H 8E B64 ;<7C9 86:?9 (C ( K ssb S + = [ Sb ][ S ] (. (C + = [ Cd ][ S ] K scds 06:;9D1 V d8cd] ^Xd Y8d M 4] LA M 4Dc 9A M 4lc `?d M 4] n5d M 4]k 514 0<;:Z6 Wydział Chemii UJ Podstawy chemii -wykład 1/4 dr hab. W. Makowski

& C & ( K sagcl K spbcl + = [ Ag ][ Cl ] + = [ Pb ][ Cl ] 06:;9D1 V ^X]`7] M 4 FX`7 H A M 4 Y8`7] H A M 4l 5146C901;4 0<;:Z4514 Y8`7] Wydział Chemii UJ Podstawy chemii -wykład

3 OPQRS *"#$ 1/ 1/ & C #"" % >^ EL:H W^H / 8 ( 1/. (C (C. / ( ) HS - + OH D 8U9:U 9X:6516 A<?:971 d] H d] H?UH ?9:9;745C1 < (. (C + < = [ Zn ][ S ] K szns Al + + OH - + Al(OH) (s) = [ Al ][ OH K sal ( OH ) ] 06:;9D1 V `9d M 4]c m4d :A M 4 _5d LH:A M 4 ] F7gW^jc _XgW^j] :H:A M 4 ] H A M 4cc 514 0<;:Z6 Wydział Chemii UJ Podstawy chemii -wykład 1/5 dr hab. W. Makowski Odczynniki grupowe Grupa IV NH aq i NH 4 Cl - bufor amonowy ph 9.5, [OH - ] znaczne (NH 4 ) CO NH 4+ + CO CO + H O HCO + OH - obecność buforu ogranicza hydrolizę CO, [CO ] duże wytrącają się trudnorozpuszczalne węglany Ca + + CO + CaCO (s) = [ Ca ][ CO ] K scaco wartości K s CaCO 4, BaCO 8, MgCO 1, MgCO się nie wytrąca Wydział Chemii UJ Podstawy chemii -wykład 1/6 dr hab. W. Makowski

Chemii UJ Podstawy chemii -wykład 1/5 dr hab. W. Makowski Odczynniki grupowe Grupa IV NH aq i NH 4 Cl - bufor amonowy ph 9.

4 Reakcje charakterystyczne kationów strącanie i roztwarzanie osadów - odróżnianie Cu + od Sn + (rozdział grup IIA i IIB) Cu + + S CuS (s) czarny osad nierozpuszczalny w (NH 4 ) S Sn + + S SnS (s) brunatny osad rozpuszczalny w (NH 4 ) S SnS (s) + (NH 4 ) S (NH 4 ) SnS powstaje rozpuszczalny tritiocynian(iv) amonu - odróżnianie Ba + od Ca + biały osad, rozpuszczalny tylko w stężonym H SO 4 K Ba + + SO s = BaSO 4 (s) Ca + + SO biały osad, strąca się tylko ze 4 CaSO 4 (s) stężonych roztworów, rozpuszczalny SO 4 + H O + HSO - w rozcieńczonych kwasach K 4 + H O s = powstają rozpuszczalne wodorosiarczany Wydział Chemii UJ Podstawy chemii -wykład 1/7 dr hab. W. Makowski Reakcje charakterystyczne kationów wodorotlenki, hydroksokompleksy i aminakompleksy - odróżnianie Al + od Zn + a) reakcja z NaOH Al + + OH - Al(OH) (s) biały osad rozpuszczalny Al(OH) (s) + OH - [Al(OH) 4 ] - w nadmiarze odczynnika Zn + + OH - Zn(OH) (s) biały osad rozpuszczalny Zn(OH) (s) + OH - [Zn(OH) 4 ] w nadmiarze odczynnika [OH - ] zbyt małe, by powstał [Al(OH) 4 ] - b) reakcja z NH Al + nie tworzy aminakompleksów aq biały osad nierozpuszczalny Al + + OH - Al(OH) (s) w nadmiarze odczynnika Zn + + OH - Zn(OH) (s) biały osad rozpuszczalny Zn(OH) (s) + 4 NH [Zn(NH ) 4 ] + + OH - w nadmiarze odczynnika Wydział Chemii UJ Podstawy chemii -wykład 1/8 dr hab. W. Makowski 4

+ + SO s = 10 10 4 BaSO 4 (s) Ca + + SO biały osad, strąca się tylko ze 4 CaSO 4 (s) stężonych roztworów, rozpuszczalny SO 4 + H O + HSO - w rozcieńczonych kwasach K 4 + H O s = 6 10 5 powstają

5 reakcje z NH aq Reakcje charakterystyczne kationów wodorotlenki, hydroksosole i aminakompleksy Cu + + OH - Cu(OH) (s) niebieski osad, rozpuszczalny w nadmiarze Cu(OH) (s) + 4 NH [Cu(NH ) 4 ] + + OH - intensywne ciemnofiołkowe zabarwienie Co + + OH - + Cl - Co(OH)Cl (s) niebieski osad, rozpuszczalny w nadmiarze Co(OH)Cl (s) + 6 NH [Co(NH ) 6 ] + + OH - + Cl- różowe zabarwienie Ni + + OH - + Cl - Ni(OH)Cl (s) zielony osad, rozpuszczalny w nadmiarze Ni(OH)Cl (s) + 6 NH [Ni(NH ) 6 ] + + OH - + Cl- niebieskozielone zabarwienie Wydział Chemii UJ Podstawy chemii -wykład 1/9 dr hab. W. Makowski Reakcje charakterystyczne kationów tworzenie barwnych związków kompleksowych wykrywanie Fe + Fe SCN - [Fe(SCN) 6 ] intensywne krwistoczerwone zabarwienie 4 Fe + + [Fe(CN) 6 ] 4- Fe 4 [Fe(CN) 6 ] (s) ciemnoniebieski osad ( błękit pruski ) wykrywanie Fe + Fe + + [Fe(CN) 6 ] Fe [Fe(CN) 6 ] (s) ciemnoniebieski osad wykrywanie Ni + Ni + + dmgh - [Ni(dmgH) ] (s) dmgh - dimetyloglioksym czerwony osad Wydział Chemii UJ Podstawy chemii -wykład 1/10 dr hab. W. Makowski 5

Ni(OH)Cl (s) zielony osad, rozpuszczalny w nadmiarze Ni(OH)Cl (s) + 6 NH [Ni(NH ) 6 ] + + OH - + Cl- niebieskozielone zabarwienie Wy

6 Reakcje charakterystyczne kationów reakcje redoks utlenianie Cr + Cr + + H O + 10 OH - CrO H O żółte zabarwienie Cr + + S O H O Cr O SO H + pomarańczowe zabarwienie utlenianie Mn + Mn PbO + 4 H+ MnO Pb + + H O fioletowe zabarwienie redukcja Sn + isn 4+ [SnCl 6 ] + 4 Zn + 4 H + SnH 4 (g) + 4 Zn Cl - błękitne zabarwienie płomienia podczas spalania SnH 4 Wydział Chemii UJ Podstawy chemii -wykład 1/11 dr hab. W. Makowski Analiza anionów Aniony strącane przez Ag + Aniony strącane przez Ba + osad nierozpuszczalny w HNO osad rozpuszczalny w HNO osad biały osad barwny biały Cl -, CN -, SCN - Br - (żółtawy), I - (żółty), barwny S (czarny) SO, S O, NO, CO, biały C O 4, CH COO -, C 4 H 4 O 6 SiO (żółty), PO 4 (żółty), AsO barwny (żółty), AsO 4 (brązowy), CrO 4 i Cr O 7 (czerwonobrunatne) F -, SO 4, SO, PO 4, CO, C O 4, AsO, AsO 4, S O, C 4 H 4 O 6 CrO 4 i Cr O 7 (żółte) Wydział Chemii UJ Podstawy chemii -wykład 1/1 dr hab. W. Makowski 6

7 Aniony lotnych kwasów (reakcja z HCl lub H SO 4 ) Aniony o właściwościach utleniających (reakcja z KI w obecności H SO 4 i skrobi) Aniony o właściwościach redukujących (reakcja z KMnO 4 w obecności H SO 4 ) Analiza anionów wydzielanie gazu charakterystyczny zapach granatowe zabarwienie roztworu od I natychmiastowe odbarwienie roztworu KMnO 4 odbarwienie roztworu KMnO 4 po ogrzaniu SO, S O, NO, CO CN -, S, CH COO - ClO 4-, ClO, NO, NO, AsO 4, CrO 4 Cr O 7, MnO 4 - Br -, I -, NO, SO, S O, S, SCN - Cl -, C O 4, AsO, CN -, C 4 H 4 O 6 Wydział Chemii UJ Podstawy chemii -wykład 1/1 dr hab. W. Makowski Reakcje charakterystyczne anionów wykrywanie NO - reakcja obrączkowa Fe + + H + + NO - NO (g) + Fe + + H O Fe + + NO (g) + 5 H O [Fe(H O) 5 (NO)] + brunatna obrączka wykrywanie SiO - reakcja z rozcieńczonymi kwasami lub NH 4 Cl SiO + H + H SiO (s) biały żel kwasu krzemowego wykrywanie S O - reakcja z rozcieńczonymi kwasami S O + H + S (s) + SO (g) + H O żółtobiałe zmętnienie wykrywanie F - - maskowanie kompleksu [Fe(SCN)6] [Fe(SCN) 6 ] + 6 F - [FeF 6 ] + 6 SCN - odbarwienie Wydział Chemii UJ Podstawy chemii -wykład 1/14 dr hab. W. Makowski 7

CN -, S, CH COO - ClO 4-, ClO, NO, NO, AsO 4, CrO 4 Cr O 7, MnO 4 - Br -, I -, NO, SO, S O, S, SCN - Cl -, C O 4, AsO, CN -, C 4 H 4 O 6 Wy

Podobne dokumenty

Literatura Analiza jakościowa nieorganiczna J. Minczewski Z. Marczenko Chemia analityczna. Analiza jakościowa ciowa t.1 PWN Warszawa Ćwic

Literatura Analiza jakościowa nieorganiczna J. Minczewski Z. Marczenko Chemia analityczna. Analiza jakościowa ciowa t.1 PWN Warszawa Ćwic Warsztaty olimpijskie część laboratoryjna Podział kationów w na grupy analityczne dczynniki grupowe Reakcje charakterystyczne kationów Analiza anionów Reakcje charakterystyczne anionów Analiza mieszanin