Plan wynikowy z biologii do klasy I gimnazjum. nr programu DKW /99

Transkrypt

1 Plan wynikowy z biologii do klasy I gimnazjum nr DKW /99

2 Struktura i funkcje organizmu 1. Zapoznanie z przedmiotowym systemem oceniania i zasadami pracy na lekcjach biologii. 2. Klasyfikacja organizmów 3. Komórkowa budowa organizmów 4. Poznajemy tkanki roślinne 5. Poznajemy tkanki zwierzęce 6. Budowa organizmu roślinnego Komórkowa budowa Komórkowa budowa Budowa komórki roślinnej i zwierzęcej. Budowa i funkcje tkanek roślinnych i zwierzęcych. Budowa i funkcje tkanek roślinnych i zwierzęcych. Budowa organizmu roślinnego (tkanki, organy: korzenie, łodygi, liście, kwiaty, owoce i ich funkcje) omawia zasady uzyskiwania ocen z biologii wyjaśnia pojęcia: sprawdzian, kartkówka, praca domowa itd. wymienia zasady pracy z podręcznikiem i zeszytem ćwiczeń wyjaśnia jak należy poprawiać oceny niedostateczne wyjaśnia, czym zajmuje się systematyka wyjaśnia na przykładach zasadę podwójnego nazewnictwa rozróżnia pięć królestw uzasadnia praktyczne znaczenie systematyki definiuje pojęcie komórka wymienia przykłady organizmów jednokomórkowych i wielokomórkowych rozpoznaje na schemacie (ilustracji) organella komórkowe opisuje rolę poszczególnych organelli komórkowych definiuje pojęcie tkanka wymienia poznane tkanki roślinne rozpoznaje na okazach naturalnych stożek wzrostu, skórkę, korek, wskazuje na okazach naturalnych miejsca występowania tkanki wzmacniającej i tkanki przewodzącej, itp. określa funkcje poznanych tkanek wymienia podstawowe typy tkanek zwierzęcych określa funkcje poznanych tkanek rozpoznaje na rysunkach schematycznych poznane tkanki rozpoznaje w powiększeniu mikroskopowym krew żaby, tkankę chrzęstną i mięśnie poprzecznie prążkowane definiuje pojęcia: organizm jednokomórkowy, plechowce, organowce wymienia przykłady roślin jednokomórkowych, plechowców i organowców wskazuje na schemacie i nazywa organy roślinne wymienia podstawowe funkcje poznanych organów roślinnych opisuje rośliny jednoroczne, dwuletnie i wieloletnie uprawiane na działkach podaje przykłady takich roślin omawia warunki niezbędne do udziału w wojewódzkim konkursie biologicznym wyjaśnia na przykładach co to są taksony przedstawia cechy charakterystyczne wszystkich omawianych grup zwierząt przyporządkowuj cechy charakterystyczne właściwym organizmom porównuje system sztuczny i naturalny klasyfikowania organizmów omawia na modelu budowę przestrzenną komórki roślinnej i zwierzęcej porównuje budowę komórki roślinnej i zwierzęcej wyjaśnia rolę organelli komórkowych i ich związek z czynnościami życiowymi całego organizmu rozróżnia poznane tkanki klasyfikuje tkanki wg podanego kryterium (stałe i twórcze; martwe i żywe) przyporządkowuje na okazach naturalnych tkankę do organu, w skład którego dana tkanka wchodzi rysuje na tablicy schemat kilku komórek wybranej tkanki wyjaśnia zależność między budową tkanki a jej funkcją klasyfikuje tkanki zwierzęce określa rolę i skład tkanki łącznej omawia na modelu budowę przestrzenną tkanki nerwowej wykazuje związek między budową tkanki a wykonywaną funkcją wykonuje rysunek schematyczny na podstawie obserwacji mikroskopowej klasyfikuje rośliny na jednokomórkowe, plechowce i organowce porównuje plechowce z organowcami opisuje dodatkowe funkcje poszczególnych organów np. transport substancji odżywczych w łodydze, transpiracja uzasadnia nazwy roślin: jednoroczne, dwuletnie i wieloletnie, prezentuje w formie schematu sposób klasyfikowania organizmów roślinnych Strona 2/9 Madej Zofia

3 Struktura i funkcje organizmu Wybrane czynności życiowe organizmów 7. Budowa organizmu zwierzęcego 8. Powtórzenie wiadomości o budowie i funkcjach organizmu 9. Podstawowe funkcje życiowe organizmów 10. Pokrycie ciała zwierząt a środowisko życia Budowa organizmu zwierzęcego (tkanki, narządy, układy narządów i ich funkcje) Dział 13 Podstawowe funkcje życiowe: zdolność do wykonywania ruchów, odżywianie, oddychanie, krążenie, rozmnażanie się i wzrost, reakcja na bodźce. Pokrycie ciała zwierząt bezkręgowych i kręgowych. wyjaśnia pojęcia: tkankowce, organizm jednokomórkowy, wymienia zwierzęta jednokomórkowe i tkankowce porządkuje pojęcia komórka, tkanka, narząd, układ narządów, organizm określa plan budowy organizmu wielokomórkowego na przykładzie ssaka przyporządkowuje głównym organom (organellom komórkowym) odpowiednie funkcje wykazuje w oparciu o plansze i rysunki schematyczne jedność budowy tkankowców definiuje podstawowe pojęcia z działu komórka, organizm rozpoznaje na schematach, modelach, zdjęciach poznane organella i organizmy porównuje budowę komórki roślinnej i zwierzęcej opisuje tkanki roślinne i zwierzęce rozpoznaje w powiększeniu mikroskopowym wybrane tkanki roślinne i zwierzęce interpretuje wyniki obserwacji wymienia podstawowe funkcje życiowe organizmów definiuje pojęcia oddychanie, wzrost, wydalanie, odżywianie, rozmnażanie, wyjaśnia znaczenie terminów samożywność, cudzożywność porównuje funkcje życiowe roślin i zwierząt wymienia błonę komórkową jako pokrycie ciała jednokomórkowców wylicza funkcje tkanki nabłonkowej omawia na wybranych przykładach pokrycie ciała bezkręgowców wyjaśnia zjawisko linienia omawia skórę i jej wytwory jako pokrycie ciała kręgowców przyporządkowuje wytwory naskórka odpowiednim gromadom kręgowców rozpoznaje rodzaje piór ptaka, podaje ich funkcje opisuje środowiska życia poznanych kręgowców i bezkręgowców klasyfikuje zwierzęta na jednokomórkowe i tkankowce wyjaśnia pojęcia tkanka, narząd, układ, organizm opisuje funkcje poszczególnych układów wewnętrznych ssaka na wybranym przykładzie ssaka uzasadnia związek zachodzący między budową tkanki mięśniowej, jej rozmieszczeniem oraz wykonywaną funkcją klasyfikuje poznane organizmy wg określonych zasad analizuje różnicę między budową komórki roślinnej i zwierzęcej oraz między organizmem roślinnym i zwierzęcym rozpoznaje i klasyfikuje poznane tkanki wykazuje związek między budową a funkcją omawianych struktur i organizmów opisuje poznane funkcje życiowe roślin i zwierząt rozróżnia czynności życiowe organizmów wykazuje jedność procesów zachodzących w organizmach uzasadnia różnice w wykonywaniu czynności życiowych przez rośliny i zwierzęta przyporządkowuje nabłonek jednowarstwowy jako pokrycie ciała bezkręgowców omawia wytwory nabłonka na wybranych przykładach zwierząt bezkręgowych opisuje warstwową budowę skóry i jej wytwory u poznanych kręgowców porównuje pokrycie ciała poznanych zwierząt na wybranych przykładach dowodzi, że pokrycie ciała ściśle wiąże się ze środowiskiem życia zwierząt Strona 3/9 Madej Zofia

4 Odżywianie się organizmów Wybrane czynności życiowe organizmów 11. Przystosowania w budowie układu ruchu zwierząt do środowiska i trybu życia. 12. Przystosowania w budowie tkanki okrywającej do środowiska życia roślin. 13 Czy rośliny maja układ szkieletowy? 14 Podstawowe składniki pokarmowe 15 Sposoby odżywiania się Współdziałanie układu mięśniowego, szkieletowego i powłok ciała w wykonywaniu ruchów, przemieszczaniu się. Budowa i funkcje tkanki okrywającej u roślin. Funkcje tkanki wzmacniającej u roślin sztywność i podpora ciała roślin. Potrzeby pokarmowe i sposoby odżywania się Roślina jako producent materii organicznej zaspokajający potrzeby pokarmowe człowieka i zwierząt. Potrzeby pokarmowe i sposoby odżywania się Wprowadzenie pojęcia przemiana materii omawia podstawowe mechanizmy poruszania się organizmów (pełzakowaty, rzęskowy i mięśniowy) klasyfikuje organizmy pod względem budowy szkieletu na kręgowce i bezkręgowce wymienia funkcje szkieletu opisuje na wybranych przykładach sposoby poruszania się bezkręgowców omawia budowę szkieletu ptaka jako wyraz przystosowania do lotu wymienia funkcje tkanki okrywającej wyróżnia korek i skórkę omawia rolę kutyny, aparatu szparkowego, przetchlinki, włośnika rozpoznaje na okazach naturalnych skórkę, korek, przetchlinki wyjaśnia, dlaczego rośliny jest trudno zgnieść lub złamać rozpoznaje komórki tkanki wzmacniającej na schemacie, ilustracji, lub na okazach naturalnych ( komórki kamienne) wymienia zastosowania włókien lnu i konopi w gospodarce człowieka definiuje pojęcie odżywianie wymienia składniki pokarmowe określa rolę poszczególnych składników pokarmowych odróżnia składniki pokarmowe organiczne od nieorganicznych wykazuje związek niektórych chorób z brakiem witamin przedstawia wyniki doświadczenia na wykrywanie tłuszczów w pokarmie definiuje pojęcie przemiana materii podaje fotosyntezę jako przykład procesu syntezy; oddychanie jako przykład procesu rozpadu opisuje sposób odżywiania się organizmów samożywnych i cudzożywnych wymienia przykłady organizmów samożywnych i cudzożywnych, uzasadnia rolę pokrycia ciała w poruszaniu się zwierząt bezkręgowych analizuje modyfikacje szkieletu kręgowców w zależności od środowiska i trybu życia wykazuje ścisły związek między budową układu ruchu a środowiskiem życia zwierząt wymienia wytwory skórki wykonuje rysunek schematyczny przekroju przez skórkę liścia, korek i włośniki wykazuje zależność między budową tkanki okrywającej a wykonywaną przez nią funkcją analizuje różnorodność przystosowań skórki i korka do warunków środowiska określa rodzaje tkanki wzmacniającej wykonuje na tablicy rysunki schematyczne komórek zwarcicy i twardzicy uzasadnia zależność między budową komórek tkanki wzmacniającej a wykonywaną funkcją uzasadnia odpowiedź na pytanie zawarte w temacie: czy rośliny mają szkielet? definiuje pojęcie denaturacja białka omawia budowę chemiczną składników pokarmowych klasyfikuje cukrowce, podaje przykłady cukrów prostych i złożonych opisuje znaczenie makro i mikroskładników dla organizmów opisuje znaczenie wody dla organizmu zinterpretuje wyniki doświadczenia na wykrywanie składników pokarmowych w produktach spożywczych wyjaśnia pojęcie metabolizm podaje przykłady reakcji syntezy i rozpadu określa czynniki od których zależy szybkość procesów przemiany materii porównuje znaczenie glukozy dla roślin i zwierząt charakteryzuje rośliny pasożyty Strona 4/9 Madej Zofia

5 Odżywianie się organizmów 16 Fotosynteza odżywianie się roślin. 17 Sposoby odżywiania się zwierząt oraz przystosowania do zdobywania pokarmu 18 Wpływ gospodarki rolnej na stan środowiska. 19 Powtórzenie i utrwalenie wiadomości. 20. Sprawdzian wiadomości i umiejętności - "Odżywianie się organizmów Fotosynteza odżywianie się roślin. Miejsce i warunki jej przebiegu oraz produkty końcowe. Sposoby odżywiania się zwierząt. Organizmy odżywiające się martwą materią organiczną. Przystosowania organizmów żyjących w różnych środowiskach do zdobywania pokarmu, trawienia i wchłaniania substancji odżywczych. Rola roślin w produkcji żywności i w hodowli zwierząt. Wpływ gospodarki rolnej i hodowli na stan środowiska. Znaczenie rolnictwa ekologicznego. definiuje pojęcie fotosynteza wyjaśnia, na czym polega proces fotosyntezy wskazuje na schemacie przekroju pop. liścia chloroplasty, jako miejsce procesu fotosyntezy określa warunki niezbędne do przebiegu procesu fotosyntezy wyjaśnia w jaki sposób rolnicy mogą zwiększyć produkcję żywności wymienia sposoby odżywiania się organizmów cudzożywnych podaje przykłady zwierząt roślinożernych, drapieżnych i wszystkożernych wskazuje na schemacie układu pokarmowego ssaków poznane narządy omawia na wybranych przykładach przystosowania drapieżników do zdobywania ofiary i trawienia pokarmu omawia przystosowania roślinożerców do pobierania i trawienia pokarmu na przykładzie przeżuwaczy i owadów zapisuje łańcuch pokarmowy uwzględniając wszystkie ogniwa podaje przykłady wykorzystania roślin w życiu i gospodarce człowieka definiuje pojęcie erozja gleby opisuje zjawisko, tzw. zakwitów wymienia skutki stosowania pestycydów wyjaśnia pojęcie rolnictwo ekologiczne charakteryzuje zabiegi stosowane w rolnictwie ekologicznym definiuje podstawowe pojęcia z działu ruch, odżywianie omawia przystosowania pokrycia ciała roślin i zwierząt do środowiska życia omawia przystosowania budowy i funkcji szkieletu do środowiska życia na schematach i ilustracjach rozpoznaje elementy budowy układu pokarmowego i układu ruchu ocenia wpływ gospodarki człowieka na stan naturalnej roślinności rozpoznaje na ilustracjach i schematach chloroplasty pierwotka, skrętnicy i roślin wyższych, jako miejsce procesu fotosyntezy przedstawia zapis słowny uproszczonej reakcji fotosyntezy charakteryzuje fazę świetlną fotosyntezy i fazę niezależną od światła wyjaśnia od czego zależy intensywność procesu fotosyntezy ocenia znaczenie procesu fotosyntezy w przyrodzie i dla człowieka wymienia funkcje układu pokarmowego, definiuje pojęcie trawienie, destruent, łańcuch pokarmowy, konsument, wykazuje zależność między sposobem odżywiania zwierząt a budową układu pokarmowego na wybranych przykładach opisuje sposoby zdobywania i trawienia pokarmu wykazuje zróżnicowanie aparatów gębowych owadów w zależności od pobieranego pokarmu prezentuje ciekawostki związane z odżywianiem się zwierząt ocenia rolę destruentów w obiegu materii definiuje pojęcie eutrofizacja zbiorników wodnych, erozja, pestycydy wyjaśnia negatywny wpływ gospodarki rolnej człowieka na środowisko naturalne opisuje zależność między stosowaniem nawozów sztucznych a eutrofizacją zbiorników wodnych analizuje konsekwencje stosowania nawozów sztucznych i środków ochrony roślin dowodzi, że rośliny zmniejszają efekt cieplarniany poprawnie stosuje terminy typu: eutrofizacja zbiorników, erozja, destruenci, metabolizm wykazuje zależności między budową organizmów a środowiskiem życia wykazuje przystosowania w budowie ciała organizmów do wykonywania określonych funkcji klasyfikuje organizmy wg sposobu odżywiania się, budowy szkieletu, poruszania syntetyzuje i analizuje zdobyte wiadomości Edukacja ekologiczna Strona 5/9 Madej Zofia

6 Oddychanie organizmów 21. Wymiana gazowa u roślin. 22. Narządy oddechowe zwierząt a środowisko życia. 23. Oddychanie komórkowe jako proces wyzwalania energii. Różnice pomiędzy pojęciem wymiany gazowej a oddychania, miejsce, cel wymiany gazowej u roślin Różnorodność narządów wymiany gazowej u zwierząt i ich związek ze środowiskiem życia. Zależność między układem oddechowym a krążenia w procesie wymiany gazowej Miejsce, przebieg i cel oddychania komórkowego jako procesu wyzwalania energii. wskazuje miejsce wymiany gazowej u roślin wyjaśnia główny cel wymiany gazowej obserwuje aparaty szparkowe na preparacie mikroskopowym rysuje schematycznie aparat szparkowy na rysunkach lub tablicy dydaktycznej odróżnia komórki szparkowe od innych komórek skórki podaje przykłady zwierząt oddychających całą powierzchnią ciała wymienia zwierzęta oddychające skrzelami omawia budowę płuc kręgowców, korzystając z tablicy dydaktycznej wykonuje schematyczne rysunki budowy płuc kręgowców wymienia substraty i produkty procesu oddychania zapisuje słownie proste równanie przedstawiające proces oddychania wskazuje organellum komórkowe, w którym odbywa się oddychanie podaje przynajmniej 2 przykłady wykorzystania energii przez organizmy żywe na podstawie doświadczenia wykazuje obecność dwutlenku węgla w wydychanym powietrzu wykonuje preparat mikroskopowy dolnej skórki liścia (trzykrotki, grubosza lub innej rośliny) (R) rysuje aparat szparkowy na podstawie obserwacji mikroskopowej (R) wyjaśnia mechanizm działania aparatu szparkowego w warunkach suszy i dużej wilgotności podłoża (R) określa rolę aparatów szparkowych w fotosyntezie i oddychaniu (R) dostrzega różnicę między wymianą gazową u roślin wodnych i lądowych (D) wyjaśnia zjawisko transpiracji (D) podaje przykłady roślin mających szparki wodne i wyjaśnia rolę tych szparek (D/W) dostrzega zależność typu narządów oddechowych zwierząt od środowiska życia (R) omawia budowę narządów oddechowych bezkręgowców i kręgowców (analizuje rysunki lub tablice barwne, porównuje) (R) porównuje skrzela i tchawki (D) analizuje budowę układu tchawkowego owadów i wyjaśnia, dlaczego krew nie bierze w tym przypadku udziału w transporcie tlenu (R/D) wyjaśnia mechanizm wymiany gazowej u płazów i tzw. podwójnego oddychania u ptaków (D) określa rolę przepony i mięśni międzyżebrowych w procesie wymiany gazowej (D) wykazuje związek między układem oddechowym a układem krążenia w procesie wymiany gazowej (D) wykazuje rolę skóry w oddychaniu (R) wyjaśnia istotę oddychania komórkowego (R) analizuje diagram wykorzystania energii powstającej w reakcji oddychania (R) uzasadnia, od czego zależy intensywność procesu oddychania (D) rysuje schemat budowy mitochondrium (D) porównuje oddychanie z fotosyntezą (D) porównuje utlenianie biologiczne ze spalaniem glukozy poza organizmem (D) na podstawie doświadczenia stwierdza wydzielanie się ciepła podczas oddychania roślin (R/D) podaje ciekawostki związane z wykorzystaniem energii przez różne organizmy (W) 24. Konsekwencje zanieczyszczeń powietrza, wody i gleby. Wpływ zanieczyszczeń na stan środowiska i jego ocena za pomocą skali porostowej. wymienia źródła zanieczyszczeń powietrza, wody i gleby na przykładzie lasu wyjaśnia rolę roślin jako producentów tlenu stosując uproszczoną skalę porostową, ocenia stopień zanieczyszczenia powietrza (dwutlenku siarki) w najbliższej okolicy wykazuje wpływ zanieczyszczeń środowiska na organizmy roślinne i zwierzęce (R) wyjaśnia pojęcie: pustynia porostowa (R) podaje przykłady drzew i roślin zielnych odpornych i wrażliwych na zanieczyszczenia powietrza (D) wyjaśnia, na czym polega symbioza glonu i grzyba w poroście (R) wykazuje zróżnicowaną wrażliwość organizmów wodnych na realizacja ścieżki: edukacja ekologiczna Strona 6/9 Madej Zofia

7 25. Transport substancji u roślin. 26. Krążenie płynów ustrojowych u zwierząt. 27. Powtórzenie i utrwalenie wiadomości. Budowa i funkcje tkanek przewodzących. Układ tkanek na przekroju poprzecznym łodygi i korzenia. Przewodzenie wody i transport substancji odżywczych w roślinie. Funkcje elementów morfotycznych krwi. Budowa i rola naczyń krwionośnych, rodzaje krwioobiegów i ich związek ze staocieplnością. omawia funkcję tkanki przewodzącej (łyka i drewna) rozpoznaje na preparacie mikroskopowym tkanki przewodzące rysuje schematyczny przekrój łodygi i korzenia roślin okrytonasiennych liczy słoje przyrostu rocznego na przekroju ściętego drzewa i na ich podstawie określa wiek drzewa wyjaśnia pojęcia: zamknięty i otwarty układ krwionośny wymienia narządy budujące układ krążenia kręgowców nazywa elementy morfotyczne krwi i omawia ich funkcję rozpoznaje preparaty przedstawiające krew żaby i ssaka korzystając ze schematów, analizuje drogę krwi w organizmie kręgowców rozpoznaje na podstawie rysunków schematycznych serca ryb, płazów, gadów, ptaków i ssaków działy: oddychanie organizmów oraz transport substancji u roślin i zwierząt zanieczyszczenia (R) wyjaśnia zjawisko smogu" (D) opisuje sposób powstawania kwaśnych deszczów i skutki takich opadów (R) proponuje sposoby zapobiegania zanieczyszczeniom powietrza, wody i gleby (R/W) omawia budowę wewnętrzną łodygi i korzenia na podstawie preparatów mikroskopowych (lub rysunków schematycznych) (R) porównuje budowę wewnętrzną łodygi z budową korzenia (R) wykazuje zależność między budową, omawia różnice między wiązką przewodzącą otwartą i zamkniętą (D) rysuje schematycznie wiązkę otwartą i zamkniętą na podstawie obserwacji preparatu rozmieszczeniem i funkcją tkanek budujących korzeń i łodygę (D) omawia różnice między wiązką przewodzącą otwartą i zamkniętą (D) rysuje schematycznie wiązkę otwartą i zamkniętą na podstawie obserwacji preparatu mikroskopowego (R/D) opisuje sposób przewodzenie wody i transportu substancji odżywczych w roślinie (R) wyjaśnia pojęcie: nerwacja liścia (R) doświadczalnie wykazuje przewodzenie u roślin (R/D) opisuje budowę i rolę naczyń krwionośnych (R) przedstawia za pomocą schematycznych rysunków budowę serc kręgowców (R) wyjaśnia rolę częściowej przegrody w komorze serca gadów i całkowitej u ptaków (D) rysuje schematy obiegów krwi u poszczególnych grup kręgowców (D) objaśnia sposób przepływu krwi w krwiobiegu (R) wyjaśnia rolę małego i dużego obiegu krwi u ssaków (R) wyjaśnia pojęcie: hemolimfa (W) wyjaśnia rolę hemoglobiny i osocza w transporcie gazów (D/W) 28. Rozmnażanie bezpłciowe Różnice pomiędzy rozmnażaniem płciowym a bezpłciowym. Sposoby rozmnażania bezpłciowego i przykłady organizmów u których występują. wymienia sposoby bezpłciowego rozmnażania roślin i zwierząt wymienia zmodyfikowane pędy służące jako organy do rozmnażania (kłącza, bulwy, cebule, rozłogi) podaje różnicę między rozmnażaniem płciowym a bezpłciowym (R) uzasadnia cel rozmnażania (R) na wybranych przykładach (pantofelek, stułbia, pieczarka, paproć) opisuje, w jaki sposób zachodzi dany typ rozmnażania bezpłciowego (D) wyjaśnia pojęcia: pączkowanie, fragmentacja, zarodniki, nasiona (R) podaje sposoby rozmnażania roślin doniczkowych (D) wyjaśnia zjawisko regeneracji (W) sprawdzian z oddychania i transportu Strona 7/9 Madej Zofia

8 29. Rozmnażanie płciowe organizmów roślinnych. 30/31. Rozmnażanie się i rozwój zwierząt. Cykle rozwojowe mszaków, paprotników nago i okrytonasiennych. Proces powstawania i budowa nasienia i owocu. Sposoby rozmnażania się różnych zwierząt (rozwój prosty i złożony). Znaczenie wytworzenia błon płodowych dla uniezależnienia się od środowiska wodnego. odróżnia na rysunku komórki płciowe męskie i żeńskie prawidłowo nazywa komórki rozrodcze rozpoznaje symbole oznaczające płeć męską i żeńską rozpoznaje na rysunku i żywym okazie mchu płonnika sporofit i gametofit opisuje wygląd sporofitu i gametofitu na żywych okazach lub preparatach mokrych rozpoznaje kwiatostan żeński i męski sosny wyjaśnia pojęcia: zapylenie, zapłodnienie, zygota, zarodek rysuje budowę kwiatu rośliny okrytonasiennej omawia rolę kwiatu roślin okrytonasiennych podaje przykłady różnych sposobów zapylania roślin omawia budowę i rolę komórek rozrodczych wyjaśnia pojęcia: jajorodność, żyworodność, rozdzielnopłciowość, zapłodnienie zewnętrzne i wewnętrzne rozpoznaje i nazywa jaja ryb oraz żab omawia rozmnażanie ryb przedstawia rozmnażanie i rozwój płazów na przykładzie żaby podaje przykłady ptaków gniazdowników i zagniazdowników wymienia nazwy błon płodowych wyjaśnia rolę błon płodowych gadów, ptaków i ssaków nazywa zasadnicze elementy budowy jaja ptaka porównuje komórkę jajową i plemnik (R) uzasadnia, że rozmnażanie płciowe jest konieczne w celu zachowania zmienności wewnątrzgatunkowej (D) definiuje pojęcia: przemiana pokoleń, sporofit, gametofit (D) dostrzega różnice w przemianie pokoleń u roślin i zwierząt (W) uzasadnia konieczność obecności kropli wody" do zapłodnienia mszaków i paprotników (R) dostrzega redukcję pokolenia gametofitu u roślin w związku z przystosowaniem do życia na lądzie (W) opisuje cykl rozwojowy mszaków i paprotników (R/D) opisuje wygląd kwiatostanów męskich i żeńskich sosny (R) wykonuje rysunek pojedynczego kwiatu męskiego i żeńskiego sosny oraz nasienia sosny (R) opisuje cykl rozwojowy sosny (W) wyjaśnia, czym różnią się rośliny nagonasienne od okrytonasiennych (R) uzasadnia, dlaczego sosna należy do roślin nagozalążkowych, nagonasiennych, wiatropylnych (R) uzasadnia, że sosna jest rośliną rozdziel nopłciową, jednopienną (D) opisuje podwójne zapłodnienie u okrytonasiennych (D) przedstawia sposób powstawania owocu i nasienia na przykładzie wiśni (lub innego drzewa owocowego) (R) wskazuje przystosowania roślin do rozsiewania nasion i owoców (R) opisuje doświadczenie dotyczące warunków kiełkowania roślin (R/D) omawia budowę zalążka i woreczka zalążkowego roślin okrytonasiennych (W) analizuje cykl rozwojowy rośliny okrytonasiennej, np. hodując fasolę (R/D) omawia różne sposoby rozmnażania owadów (R) na przykładach wyjaśnia, czym różni się rozwój prosty, przeobrażenie niezupełne i zupełne (R) przyporządkowuje rodzaj larwy do odpowiedniego gatunku owada (D) wyjaśnia, na czym polega metamorfoza kijanki (R) podaje przykłady opieki nad potomstwem u ryb, płazów i gadów (W) wyjaśnia, dlaczego gady mogą rozmnażać się na lądzie (D) uzasadnia podział kręgowców na owodniowce i bezowodniowce (R) charakteryzuje zachowania godowe ptaków i formy opieki nad potomstwem (R) omawia sposób rozmnażania ssaków (R) uzasadnia nazwę: ssaki (R) porównuje sposób opieki nad potomstwem u różnych grup zwierząt (D) określa, czym są i jaką rolę pełnią łożysko oraz pępowina (D) rysuje budowę jaja ptaka (R) na podstawie tablicy barwnej rozpoznaje różne rodzaje ptasich gniad (R) Strona 8/9 Madej Zofia

9 32. Dlaczego zanika różnorodność gatunkowa? 33. Powtórzenie i utrwalenie wiadomości. 34. Sprawdzian wiadomości i umiejętności z "Rozmnażania się organizmów" 35. Regulacja procesów życiowych u roślin. 36. Regulacja funkcji życiowych u zwierząt i narządy zmysłów. 37. Podsumowanie półrocznej pracy i ocena osiągnięć uczniów. Znaczenie zachowania bioróżnorodności. Przyczyny i skutki zjawisk globalnych (efekt cieplarniany, dziura ozonowa, { kwaśne deszcze Rodzaje ruchów roślinnych, mechanizmy ich powstawania i praktyczne wykorzystanie w ogrodnictwie i sadownictwie. Typy układów nerwowych. Znaczenie układu nerwowego i hormonalnego w regulacji procesów życiowych. wymienia przykłady działalności człowieka prowadzącej do niszczenia i przekształcania środowiska wyjaśnia ochronną rolę warstwy ozonowej wyjaśnia cel ochrony gatunkowej roślin i zwierząt oraz innych form ochrony przyrody dział: rozmnażanie się organizmów na podstawie obserwacji podaje przykłady ruchów roślin wyjaśnia konsekwencje ścięcia stożków wzrostu proponuje praktyczne zastosowanie ścięcia stożków wzrostu u roślin uprawnych (ogrodnictwo, sadownictwo) wymienia podstawowe funkcje układu nerwowego wymienia typy układów nerwowych bezkręgowców (siateczkowy, drabinkowy i łańcuszkowy) wylicza narządy układu nerwowego kręgowców podaje rolę układu hormonalnego wymienia narządy zmysłów charakteryzuje rolę narządów zmysłów podaje przykłady ostrzegawczej roli narządów zmysłu (np. dotyku, węchu, smaku) uzasadnia, dlaczego zanika różnorodność gatunkowa (R) wyjaśnia, dlaczego zachowanie bioróżnorodności jest istotne dla przyszłych pokoleń (D) wyjaśnia przyczyny i skutki rozrzedzenia warstwy ozonowej ( dziury ozonowej") (R) dokonuje podziału ruchów roślin na tropizmy i nastie (R) charakteryzuje tropizmy i nastie dokonuje porównania tropizmów i nastii (D) planuje doświadczenie obrazujące wykonywanie ruchów przez rośliny (D) charakteryzuje rolę auksyn (D) opisuje budowę i działanie komórki nerwowej jako podstawowej jednostki budulcowej i czynnościowej układu nerwowego (R) charakteryzuje, popierając przykładami, typy układów nerwowych bezkręgowców (R) wyjaśnia funkcjonowanie autonomicznego układu nerwowego (D) porównuje działanie układu współczułnego i przywspółczulnego (D) nazywa części mózgu (R) na podstawie rysunków porównuje budowę mózgu u poszczególnych gromad kręgowców (D) definiuje pojęcia: hormon, gruczoł dokrewny (R) nazywa najważniejsze gruczoły dokrewne (R) wyjaśnia funkcjonowanie oczu złożonych u owadów (D) na podstawie rysunku (lub tablicy barwnej) nazywa główne elementy budowy ucha ssaków (R) lokalizuje w uchu wewnętrznym narząd równowagi (R) wyjaśnia rolę linii bocznej i pęcherza pławnego u ryb (R) wyjaśnia zjawisko akomodacji oka (D) określa rolę małżowiny usznej u zwierząt (D) realizacja ścieżki: edukacja ekologiczna Strona 9/9 Madej Zofia