V. DAWKI STOSOWANE W MEDYCYNIE NUKLEARNEJ
|
|
- Amalia Janicka
- 2 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 V. DAWKI STOSOWANE W MEDYCYNIE NUKLEARNEJ W niniejszym rozdziale zajmiemy się bardziej szczegółowo sposobami obliczania dawek wewnętrznych, stosowanymi w medycynie nuklearnej 1. Przede wszystkim jednak warto sobie uzmysłowić o jakich wielkościach dawek będziemy mówili. Pewnym punktem odniesienia ze względów czysto poglądowych - mogą być dawki otrzymywane przez pacjentów w najróżniejszych badaniach z użyciem promieniowania rentgenowskiego. Wielkości te zgromadzone są w Tabelach 5.1 i Gwoli przypomnienia: dla mieszkańca Polski średnia roczna dawka od promieniowania naturalnego, to ok. 2,5 msv. Poddając pacjenta naświetlaniom możemy rozpatrywać zarówno narażenie całego jego organizmu, jak i narażenie jego poszczególnych narządów. Tabela 5.1. Uśrednione wartości dawek efektywnych otrzymywanych przez przeciętnego dorosłego pacjenta podczas konwencjonalnych badań rentgenowskich (http://www.radiologyinfo.org/en/safety/index.cfm?pg=sfty_xray; 2012 r.) Badania: Przybliżona dawka efektywna: Porównywalna z promieniowaniem naturalnym w ciągu ** Dodatkowe ryzyko nowotworowe BRZUCH I OKOLICE: Tomografia komputerowa (CT)-Brzuch i miednica Tomografia komputerowa (CT)-Brzuch i miednica, powtórzenia z i bez materiału kontrastującego Tomografia komputerowa (CT)-Kolonografia Dożylne badania miedniczek nerkowych 10 msv 3 lat Małe 20 msv 7 lat Umiarkowane 10 msv 3 lat Małe 3 msv 1 roku Małe 1 R.Chandra, Nuclear Medicine Physics. The basics, Williams&Wilkins, (1998) 2 wg. F.A.Mettler, W.Huda, T.Y.Yoshizumi, M.Manesh, Radiology 248 (2008) 254 1
2 Radiografia RTG-dolny odcinek przewodu żołądkowo-jelitowego Radiografia RTG: Górny odcinek przewodu żołądkowo-jelitowego 8 msv 3 lat Małe 6 msv 2 lat małe KOŚĆ: Radiografia RTG - Kręgosłup 1.5 msv 6 miesięcy b. małe Radiografia RTG - Kończyny msv 3 godzin pomijalne CENTRALNY UKŁAD NERWOWY: Tomografia komputerowa (CT)-Głowa Tomografia komputerowa (CT)-Głowa, powtórzenie z i bez materiału kontrastującego Tomografia komputerowa (CT)-Kręgosłup 2 msv 8 miesięcy b. małe 4 msv 16 miesięcy małe 6 msv 2 lat małe KLATKA PIERSIOWA: Tomografia komputerowa (CT)-Klatka piersiowa Tomografia komputerowa (CT)-Klatka piersiowa małą dawką 7 msv 2 lat małe 1.5 msv 6 miesięcy b. małe Radiografia klatki piersiowej 0.1 msv 10 dni minimalne STOMATOLOGICZNE: Prześwietlenie X w jamie ustnej msv 1 dnia pomijalne SERCE: Badania naczyń wieńcowych (angiografia) metodą tomografii komputerowej (CTA) 12 msv 4 lat małe Tomografia komputerowa 3 msv 1 roku małe 2
3 serca pod kątem zwapnień OBRAZOWANIE MĘŻCZYZN: Densytometria kości (DEXA) msv 3 godzin pomijalne OBRAZOWANIE KOBIET: Densytometria kości (DEXA) msv 3 godzin pomijalne Mammografia 0.4 msv 7 tygodni b. małe Dawki w wypadku dzieci mogą się znacznie różnić od dawek dla dorosłych pacjentów. * Dawki efektywne są typowe dla dorosłych średniego wzrostu. Rzeczywiste dawki mogą się znacznie różnić w zależności od wzrosytu pacjenta i rodzaju badań. ** Legenda: Poziom ryzyka Przybliżona wartość ryzyka śmiertelnego nowotworu: Pomijalne: poniżej 1 na Minimalne: 1 na do 1 na b. małe: 1 na do 1 na małe: 1 na do 1 na 1000 umiarkowane: 1 na 1000 do 1 na 500 Uwaga: podane poziomy ryzyka reprezentują mały dodatek do 1 szansy na 5 śmierci nowotworowej każdego z nas. Tabela 5.2 Typowe wartości dawek dla standardowego pacjenta [F.A.Mettler, W.Huda, T.Y.Yoshizumi, M.Manesh, Radiology 248 (2008) 254] Rodzaj badania Radiografia klatka piersiowa czaszka kręgosłup szyjny kręgosłup lędźwiowy kręgosłup piersiowy urografia Dawka [mgy] 0,1 0,1 0,2 1,5 1,0 3,0 3
4 jelito cienkie 5,0 Mammografia 0,4 Tomografia komputerowa głowy 2 kręgosłupa lędźwiowo krzyżowego 6 jamy brzusznej 8 angiografia naczyń wieńcowych 16 dentystyczna 0,2 Fluoroskopia Obliczenie dawek wewnętrznych Obliczanie dawek wewnętrznych jest trudne, gdyż efekty biologiczne oceniane są głównie na podstawie ekstrapolacji danych otrzymanych dla zwierząt w obliczeniach stosujemy różne przybliżenia; zakładamy np., że rozkład dawki jest jednorodny, że radiofarmaceutyk został wchłonięty przez organizm natychmiast po jego wprowadzeniu, a proces wydalania opisany jest prostym prawem eksponencjalnego zaniku, co nie zawsze jest zgodne z rzeczywistością obliczenia stosują się do człowieka standardowego z białej rasy kaukaskiej, o wadze 70 kg i o dobrze określonych masach poszczególnych organów oraz żywiącego się wg. dobrze określonej diety obliczana dawka dotyczy uśrednień po dużej objętości (ponad 1 cm 3 ), a zatem nie może być użyteczna na poziomie komórkowym (mikrodozymetrii) W wyniku wymienionych trudności dokładność oceny wartości dawki, to czynnik nawet około 2. W wypadku dostarczenia pewnej aktywności do narządu wewnętrznego nasze zadanie wygląda następująco: mamy narząd - źródło S (od ang. source) 4
5 promieniowania X lub gamma, które naświetla jakiś inny narząd - tarczę T (od ang. target). Należy ocenić wartość dawki otrzymywanej przez poszczególne narządy. Przedstawimy wpierw sposób obliczeń wg tzw. metody pochłanianej frakcji. Obliczenia te wykonujemy w następujących czterech krokach, w których obliczamy kolejno: 1. emitowaną moc promieniowania [J/h] dla wszystkich rodzajów promieniowania emitowanego przez radionuklid znajdujący się w narządzie zawierającym źródło 2. tempo absorpcji energii przez narząd docelowy (target) 3. średnią moc dawki 4. średnią dawkę Pierwsze trzy kroki obliczenia wymagają znajomości danych fizycznych. Ostatni krok danych biologicznych. Omówimy je po kolei. Krok 1: Emitowana moc promieniowania Jeśli źródło wysyła tylko jeden rodzaj promieniowania o energii E [MeV] na rozpad, przy aktywności 1 Ci (3, Bq), emitowana w czasie 1 sekundy energia wynosi 3, E [MeV/s] = 2, [J/h]. Moc promieniowania dowolnego źródła wysyłającego szereg energii {E i } z częstotliwościami emisji {n i } wynosi zatem 2, {n 1 E 1 +n 2 E } [J/h] (5.1) Gdy aktywność źródła wynosi A [ Ci] powyższą wartość należy pomnożyć przez A. Krok 2: Tempo absorpcji energii Współczynnik absorpcji (zaabsorbowana frakcja) i (T S) jest z definicji stosunkiem energii i-tego promieniowania, zaabsorbowanej przez objętość targetu (T) do energii 5
6 promieniowania wysłanego z objętości źródła (S). W większości problemów medycyny nuklearnej źródło i target są tym samym organem i rozważamy więc problem samoabsorpcji (absorpcji własnej). Tempo pochłaniania energii równe jest mocy wysyłanego i-tego promieniowania pomnożonej przez wartość współczynnika absorpcji i (T S). Ogólnie 2, n i 1 n E ( T S) [ J / h/ Ci] (5.2) i i i Wartości i (T S) zostały stabelaryzowane dla różnych energii promieniowania X i, a także objętości organów źródłowych i docelowych standardowego człowieka. Wartości tych współczynników dla samoabsorpcji i = i (T T) w niektórych narządach podane są w Tabeli 5.3. Krok 3: Moc dawki Z definicji, moc dawki, to tempo pochłaniania energii na jednostkę masy narządu (tkanki), a zatem: dd dt 5 2,13 10 A( t)[ Ci] M A( t) M n i 1 i 1 n E ( T S) ( T S) [ Gy / h] gdzie A(t) oznacza aktywność w objętości źródła w chwili t. i i n i i i [ J /( g h) / Ci] (5.3) Krok 4: Średnia dawka D Aktywność A(t) zgromadzona w danym narządziee jest z reguły tylko ułamkiem f podanej aktywności A 0. 6
7 A( t) t / T ( eff ) 1 2 fa e (5.4) Całkowita dawka D będzie całką z mocy dawki po czasie od zera do nieskończoności. Wynosi ona: D( T n fa0 S) 1,44 T1 ( eff ) i i( T S) [ Gy] (5.5) 2 M i 1 Zauważmy, że fa 0 /M jest koncentracją aktywności w organie - źródle i to właśnie ta koncentracja, a nie ilość materiału promieniotwórczego determinuje wartość dawki. Jak widać, aby zminimalizować obciążenie pacjenta dawką należy zmniejszać aktywność, stosować radiofarmaceutyki z krótkim efektywnym okresem połowicznego zaniku stosować radionuklidy o małych wartościach współczynników absorpcji (co oznacza promieniowanie gamma o energiach większych od 100 kev i nie wysyłających promieniowania korpuskularnego) Tabela 5.3 Ułamek samoabsorpcji i dla różnych energii promieniowania i różnych narządów Energia [kev] Narząd Pęcherz 0,885 0, ,117 0,116 0,116 0,107 Żołądek 0,860 0,414 0,176 0,101 0,101 0,101 0,093 Nerki 0,787 0,298 0,112 0,066 0,068 0,073 0,067 Wątroba 0,898 0,543 0,278 0,165 0,158 0,157 0,144 Płuca 0,665 0,231 0,089 0,049 0,050 0,051 0,045 7
8 Trzustka 0,666 0,195 0,068 0,038 0,042 0,044 0,040 Kościec 0,893 0,681 0,400 0,173 0,123 0,118 0,110 Śledziona 0,817 0,331 0,128 0,071 0,073 0,077 0,070 Tarczyca 0,592 0,149 0,048 0,028 0,031 0,032 0,029 Całe ciało 0,933 0,774 0,548 0,370 0,338 0,340 0, Aktywność skumulowana Obliczona w powyższy sposób dawka zakłada: natychmiastowe wchłonięcie radiofarmaceutyku przez dany organ (narząd) pojedynczy zanik wykładniczy aktywności w źródłowym organie. Tymczasem rozkład aktywności w funkcji czasu może przebiegać według bardziej skomplikowanego schematu. Na rys. 5.1 pokazujemy schematycznie w jaki sposób zanika w krwi lub osoczu aktywność radiofarmaceutyka podanego dożylnie. Jak widać, w przypadku krwi lub osocza biokinetyka rozkładu radionuklidu nie pozwala na użycie pojedynczego zaniku wykładniczego. Dla obliczenia dawki należy obliczyć skumulowaną aktywność, tj. scałkować rozkład A(t) po czasie. 8
9 Aktywność Krew lub osocze Narząd nr 1 Narząd nr 2 Czas [godz.] Rys. 5.1 Aktywność we krwi lub osoczu z czasem zanika. Część podanej aktywności jest wchłaniana przez narząd 1 i narząd 2. Część podanego radiofarmaceutyka jest wydalana. W wyniku takich procesów żadna z rzeczywistych krzywych zaniku aktywności nie może być opisana pojedynczą eksponentą 5.3 Uproszczone obliczenia dawek Czynnik S Fizyczne charakterystyki promieniowania wysyłanego przez radionuklid oraz współczynniki absorpcji dla różnych kombinacji narządu - źródła i narządu - tarczy w człowieku standardowym zebrano w postaci tzw. czynnika S: 9
10 n 1 S( T S) i i ( T S) (5.6) M i 1 Tak więc D( T S) 1,44 f A T1 ( eff ) S( T ) (5.7) 0 S 2 W wypadku skomplikowanej biokinetyki należy wpierw obliczyć skumulowaną aktywność. Wtedy: ~ D( T S) A S( T S) (5.8) Czynnik S jest jednoznacznie określony dla danego radionuklidu i danej pary organów w człowieku standardowym. Metoda ta nie może być więc stosowana np. do dzieci! Wartości czynników S, gdy użytym izotopem promieniotwórczym jest 99m Tc podane są w Tabeli
11 Tabela 5.4 Wartości czynników S dla izotopu 99m Tc oraz różnych narządówźródeł i narządów-tarczy w rad/ Ci godz. Aby przejść do jednostek SI [Gy/MBq godz] należy podzielić wartości w tabeli przez czynnik 3,7. Organ Tarcza Ściana pęcherza Zawartość pęcherza Zawartość żołądka Źródło Kości Śledzio -na Tarczy - ca Całe ciało 1,6e-4 2,7e-7 2,8e-7 1,6e-7 3,6e-8 9,9e-7 5,1e-7 1,2e-7 2,1e-9 2,3e-6 Kości 9,2e-7 9,0e-7 1,4e-6 1,1e-6 1,5e-6 4,0e-6 1,1e-5 1,1e-6 1,0e-6 2,5e-6 Sciana żołądka 2,7e-7 1,3e-4 3,6e-6 1,9e-6 1,8e-6 9,5e-7 5,5e-7 1,0e-5 4,5e-8 2,2e-6 Nerki 2,6e-7 3,5e-6 1,9e-4 3,9e-6 8,4e-7 2,2e-7 8,2e-7 9,1e-6 3,4e-8 2,2e-6 Wątroba 1,7e-7 2,0e-6 3,9e-6 4,6e-5 2,5e-6 9,2e-7 6,6e-7 9,8e-7 9,3e-8 2,2e-6 Płuca 2,4e-8 1,7e-6 8,5e-7 2,5e-6 5,2e-5 1,2e-6 9,4e-7 2,3e-6 9,4e-7 2,0e-6 Szpik 2,2e-6 1,6e-6 3,8e-6 1,6e-6 1,9e-6 3,1e-5 6,6e-6 1,7e-6 1,1e-6 1,1e-6 Jajniki 7,3e-6 5,0e-7 1,1e-6 4,5e-7 9,4e-8 3,2e-6 8,5e-7 4,0e-7 4,9e-9 2,4e-6 6,6e-7 1,8e-5 8,6e-6 9,2e-7 2,3e-6 9,2e-7 5,8e-7 3,3e-4 1,1e-7 2,2e-6 Jądra 4,7e-6 5,1e-8 8,8e-8 6,2e-8 7,9e-9 4,5e-7 6,4e-7 4,8e-8 5,0e-6 1,7e-6 Nerki Wątroba Płuca Szpik czerwony Śledziona Tarczyca Całe ciało 2,1e-9 8,7e-8 4,8e-8 1,5e-7 9,2e-7 6,8e-7 7,9e-7 8,7e-8 2,3e-3 1,5e-6 1,9e-6 1,9e-6 2,2e-6 2,2e-6 2,0e-6 2,2e-6 6,6e-7 2,2e-6 1,8e-6 2,0e Przykłady Aby móc pełni prześledzić rozwiązania podanych w tym paragrafie przykładów musimy wprowadzić nomenklaturę oznaczeń elektronów Auger a, o których wspominaliśmy w rozdziale III, a którą wykorzystujemy tu po raz pierwszy. Przypomnimy, że są to elektrony, które zostają wyemitowane z powłok atomowych na skutek wzbudzenia atomu. Schemat zjawiska jest następujący: elektron z powłoki 1 zostaje wybity ewentualnie ściągnięty do jądra, jeśli jest to akurat powłoka K. Na proces ten zużywana jest energia E 1 elektronu z tej orbity. Na puste miejsce w powłoce 1 przechodzi elektron z wyższej powłoki, 2, na której 11
12 jego energia wynosiła E 2. Pozostała energia zostaje przekazana elektronowi z którejś z wyższych powłok, na których elektron ma energię E 3 i ten zostaje właśnie tym, który nazywamy elektronem Auger a. Energia kinetyczna tego elektronu będzie więc równa E 1 E 2 E 3. Taki elektron oznaczamy zwyczajowo jako 123. Np. jeśli elektron został wybity pierwotnie z powłoki K, na którą następnie przeszedł elektron z powłoki L, a inny elektron z tej powłoki został wybity, taki elektron oznaczamy symbolem KLL. Przejdźmy teraz do przykładów. Zadanie 1. Obrazujemy wątrobę przy użyciu 2 mci koloidu siarkowego znaczonego 99m Tc. Zakładamy, że 90% radiofarmaceutyka jest wchłaniane przez wątrobę natychmiast, a efektywny okres połówkowy wynosi 6 godz. Obliczyć dawkę na wątrobę przy pomocy metody współczynników absorpcji. Masa wątroby człowieka standardowego to 1800 g. Rozwiązanie: Aktywność początkowa wynosi: A 0 =0.90x2000 Ci =1800 Ci = 66,6 MBq Istotne dla obliczenia parametry wraz z i i podaje Tabela 5.5. Ostatecznie otrzymujemy: D(wątroba)=(1800/1800) 1,44 6 0,078=0,67 rad=6,7 mgy Jeśli pozostałe 10% radiofarmaceutyka nie zostanie wydalone z organizmu, będzie także wnosiło wkład, choć niewielki, w dawkę otrzymywaną przez wątrobę. Zadanie 2. Dla warunków zadania 1 obliczyć dawkę na wątrobę i szpik wykorzystując czynnik S. Z tabeli 5.4 czynników S mamy: S(wątroba wątroba)=4, S(szpik wątroba)= 1,6 10-6, 12
13 a więc D(wątroba wątroba)=1, , =0,72 rad = 7,2 mgy D(szpik wątroba)= 1, , =0,025 rad = 0,25 mgy Jak widać, jeśli pacjent nie odbiega zasadniczo od człowieka standardowego, posługiwanie się tabelą czynników S bardzo ułatwia rachunki. Tabela 5.5 Obliczenia sumy i i w zadaniu 1 Rodzaj n i E i [MeV] i =2,13n i E i i i i promieniowania 1 - Elektron 0,986 0,002 0, ,004 konwersji 0,883 0,140 0,264 0,16 0,042 elektron 0,088 0,119 0, ,022 konwersji K elektron 0,011 0,138 0, ,003 konwersji L elektron 0,004 0,140 0, ,001 konwersji M Elektron 0,01 0,122 0, ,003 konwersji X: K 0,064 0,018 0,003 0,88 0,0026 X: K 0,012 0,021-0,87 - Elektron 0,015 0, Augera KLL Elektron 0,106 0, Augera LMM Elektron Augera MXY 1,23 0, i i=0,078 13
14 Zadanie 3. Pacjentowi z nadczynnością tarczycy podano 5 mci 131 I. Oblicz dawkę na tarczycę przyjmując, że masa gruczołu tarczycowego wynosi 30 g, efektywny czas połówkowy 4 dni, a wchłonięcie radiofarmaceutyka wynosi 45%. W człowieku standardowym masa gruczołu tarczycowego wynosi nie 30 g ale 20 g, dlatego też nie możemy używać metody współczynników S. Z warunków zadania mamy: A 0 =0, Ci=2250 Ci = 83,25 MBq T 1/2 (eff)=4 dni = 96 h Potrzebne parametry dla izotopu 131 I znajdują się w tabeli 5.6. Posługując się tabelą 5.6 otrzymujemy: D(tarczyca)=(2250/30) 1, ,433 rad=44,89 Gy Zwróćmy uwagę, że dawka ta jest głównie spowodowana promieniowaniem korpuskularnym! Dlatego też 131 I jest dobrym radionuklidem w terapii, a nie diagnostyce. Zwróćmy także uwagę na wielkość otrzymanej dawki. Jedna dziesiąta tej dawki, podana na całe ciało, byłaby dla człowieka dawką śmiertelną. Tymczasem w odniesieniu do narządu (tu tarczycy) pełni rolę terapeutyczną.. Tabela 5.6. Obliczenia sumy i i w zadaniu 3 Rodzaj n i E i [MeV] i =2,13n i E i i i i promieniowania 0,016 0,070 0, ,002 0,069 0,095 0, ,014 0,005 0,143 0, ,001 0,905 0,192 0, ,369 0,006 0,286 0, ,004 0,017 0,080 0,003 0,035 - Elektron Konwersji K 0,029 0,046 0, ,003 14
15 2 elektron 0,004 0,129 0, ,001 konwersji 3 0,047 0,284 0,029 0,03 - Elektron 0,002 0,250 0, ,001 Konwersji K 0,002 0,250 0, ,001 0,833 0,364 0,646 0,03 - Elektron 0,017 0,330 0, ,012 Konwersji K Elektron 0,003 0,359 0, ,002 Konwersji L 0,003 0,503 0,003 0,03-0,069 0,637 0,093 0,03 0,003 0,016 0,723 0,025 0,03 0,001 X 0,038 0,030 0,002 0,15 - i i=0, Dawki w rutynowych obrazowaniach W medycynie nuklearnej, podczas badania dorosłych, wartości dawek na całe ciało, wynikłe z podania radiofarmaceutyku o typowej aktywności od kilku do tysiąca bekereli, wynoszą od 0,01 do ok. 10 mgy, patrz Tabela 5.7. Jednocześnie dawka w organie krytycznym (tj. takim, który otrzymuje największą dawkę) w rutynowych obrazowaniach wynosi od kilku do ok. 50 mgy. Wyjątkiem jest badanie tarczycy przy użyciu izotopu 131 I, kiedy to tarczyca otrzymuje dawkę 750 mgy. Aby zorientować się w skali wielkości dawki pochłoniętej w badaniach związanych z użyciem różnych radiofarmaceutyków, tabela 5.7 pokazuje wielkości tych dawek w odniesieniu do średniej rocznej dawki pochłoniętej ze źródeł naturalnych (2,5 msv rocznie). W wypadku dzieci dozowanie radiofarmaceutyków jest odpowiednio mniejsze ze względu na mniejsze powierzchnie i masy. W rezultacie dawki na konkretny organ 15
16 są podobne, choć nie identyczne. Radiofarmaceutyków na ogół nie podaje się kobietom w ciąży. Jeśli jest to niezbędne, sprawą krytyczną jest ocena dawki na płód, zarówno z ciała matki, jak i samego płodu. Przy podaniu 10 mci (370 MBq) typowe dawki na płód, to mrad (2-4 mgy). Tabela 5.7 Typowe dawki pochłonięte podczas badania narządów wewnętrznych przy użyciu radiofarmaceutyków a) Badany narząd Radiofarmaceutyk Tarczyca Nadtechnecjan Nerki ( 99m Tc) Płuca Hipuran ( 131 I) Wątroba Mikrosfery ( 99m Tc) Kości Koloid ( 99m Tc) Fosfoniany ( 99m Tc) Aktywność znacznika promieniotwórczego [mci] 1 0,04 4,5 4,5 15 Procent dawki pochłoniętej w stosunku do średniej dawki rocznej (2,5 msv) a) L.Królicki, R.Andrysiak, A.Bajera w Diagnostyka Obrazowa pod red. B.Pruszyńskiego, PZWL (2000) 5.5. Kilka słów o radiofarmaceutykach Jest rzeczą oczywistą, że podstawowym wymaganiem w stosunku do związku chemicznego, który wybierzemy jako nośnik naszego izotopu promieniotwórczego (znacznika) jest jego zasadniczo odmienny sposób wchłaniania do narządu w sytuacji patologicznej i normalnej. Nie mniej oczywistą rzeczą jest, że taki radiofarmaceutyk nie może być toksyczny ani pyrogenny (powodujący gorączkę). Kinetyka wchłaniania radiofarmaceutyków jest bardzo różnorodna, a kilka mechanizmów pokazuje tabela
17 Tabela 5.8 Niektóre mechanizmy wchłaniania radiofarmaceutyków Mechanizm wchłaniania Czynny transport do komórek docelowych Blokowanie włosowatych naczyń krwionośnych Sekwestracja komórkowa Prosta wymiana lub dyfuzja Znakowanie łożysk naczyniowych Procesy immunologiczne Przykład wchłanianie radioaktywnego jodu przez tarczycę Scyntygrafia płuc przy użyciu mikrosfer (8 do 75 m) Badania śledziony przy użyciu znakowanych, uszkodzonych termicznie erytrocytów Badania kości przy użyciu związków fosfatowych znakowanych 99m Tc Badanie przepływu krwi w dużych naczyniach i w komorach serca Przeciwciało zawierające znacznik promieniotwórczy, po podaniu dożylnym, łączy się z komórkami zawierającymi odpowiedni antygen. Obrazowanie nowotworu przy pomocy somatostatyny znakowanej 111 In. W tabeli 5.9 pokazujemy najczęściej stosowane radiofarmaceutyki. Pomimo względnie niewielkich dawek z jakimi stykamy się w medycynie nuklearnej lekarz nigdy nie powinien ich lekceważyć. Dlatego też nim podejmie badanie powinien przeprowadzić analizę przypadku wg schematu logicznego przedstawionego na rys
18 Tabela 5.9 Najczęściej stosowane radiofarmaceutyki a) Radiofarmaceutyk Radioizotop Badany Funkcja narząd ECD, HM-PAO 99m Tc Mózg Przepływ krwi w mózgu, Jodek sodu, nadtechnecjan sodu Leukocyty Somatostatyna 123 I, 131 I, Tarczyca Czynność 99m Tc pompy jodowej 111 In, 99m Tc Całe ciało Procesy zapalne 111 In Obecność Guzy receptorów nowotworowe dla zawierające ten somatostatyny typ receptora Chlorek talu, MIBI 201 Tl, 99m Tc Serce Przepływ krwi w mięśniu sercowym Mikrosfery, 99m Tc Płuca Przepływ krwi w makroagregaty płucach Koloid siarczkowy 99m Tc Wątroba, Czynność śledziona, układu szpik kostny siateczkowo - śródbłonkowego DTPA 99m Tc Nerki Czynność kłębuszków nerkowych Cytrynian galu 67 Ga Wątroba i inne narządy Choroba Padaczka, udar, otępienie Guzki tarczycy, jodochwytność Ropnie, ogniska zapalne Procesy nowotworowe Choroba wieńcowa, zawał serca Zatorowość płuc Marskość i nowotwory wątroby Stany zapalne nerek, niewydolność, zaburzenia w odpływie moczu Zapalenia, nowotwory a) L.Królicki, R.Andrysiak, A.Bajera w Diagnostyka Obrazowa pod red. B.Pruszyńskiego, PZWL (2000) 18
19 UZASADNIENIE Czy badanie jest uzasadnione przy danym stanie pacjenta? Nie Przemyśl problem raz jeszcze Tak Czy pacjent zyska na tym badaniu? Tak OPTYMALIZACJA Czy właściwa metoda? Optymalny obraz diagnostyczny przy minimalnej dawce? Nie Nie Wybierz metodę alternatywną, nie radiacyjną Przemyśl rodzaj badania Tak OGRANICZENIE DAWKI Czy personel będzie dostatecznie chroniony podczas badania? Nie Przejrzyj możliwości i zapewnij właściwą ochronę przed podjęciem badań Tak Ekspozycja pacjenta poniżej progu dopuszczanego przepisami? Nie Uruchom procedurę dozymetryczną i program kontroli jakości dla pacjenta Rozpocznij badanie Rys. 5.2 Schemat podejmowania decyzji o badaniu przy użyciu izotopów promieniotwórczych 19
Pacjent SOR w aspekcie ochrony radiologicznej - kobiety w ciąży. dr Piotr Pankowski
Pacjent SOR w aspekcie ochrony radiologicznej - kobiety w ciąży dr Piotr Pankowski Ustawa z dnia 29 listopada 2000 r. Prawo atomowe (Dz. U. 2012.264) Art. 33c 6. Dzieci, kobiety w wieku rozrodczym, kobiety
Wpływ promieniowania jonizującego na organizmy
Wpływ promieniowania jonizującego na organizmy Napromienienie Oznacza pochłonięcie energii promieniowania i co za tym idzieotrzymanie dawki promieniowania Natomiast przy pracy ze źródłami promieniotwórczymi
Warunki bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego dla wszystkich rodzajów ekspozycji medycznej: Zasady ograniczania dawek dla pacjentów
Warunki bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego dla wszystkich rodzajów ekspozycji medycznej: Zasady ograniczania dawek dla pacjentów Jezierska Karolina Zasady ograniczania dawek dla pacjentów:
Ochrona przed promieniowaniem jonizującym. Źródła promieniowania jonizującego. Naturalne promieniowanie tła. dr n. med.
Ochrona przed promieniowaniem jonizującym dr n. med. Jolanta Meller Źródła promieniowania jonizującego Promieniowanie stosowane w celach medycznych Zastosowania w przemyśle Promieniowanie związane z badaniami
tomografia komputerowa informacje dla pacjentów
tomografia komputerowa informacje dla pacjentów TK najważniejsze jest zdrowie We wszystkich placówkach Affidea stosujemy program Dose Excellence. Gromadzimy i analizujemy dane wszystkich badań, aby zawsze
Lekarz : lek. Grażyna Kucharska, specjalista radiolog. Telefon:
Lekarz : Telefon: 032 331 99 61 lek. Grażyna Kucharska, specjalista radiolog W Pracowni RTG wykonywane są badania dla pacjentów hospitalizowanych w Szpitalu, pacjentów Poradni Przyszpitalnej, pacjentów
Ochrona radiologiczna kobiet w ciąży
Ochrona radiologiczna kobiet w ciąży Mirosław Lewocki Zachodniopomorskie Centrum Onkologii Instytut Fizyki Uniwersytetu Szczecińskiego ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 18 lutego 2011 r. w sprawie
FIZYCZNE PODSTAWY RADIOTERAPII ZASADY RADIOTERAPII ŹRÓDŁA PROMIENIOWANIA TERAPEUTYCZNEGO ENERGIA PROMIENIOWANIA RODZAJE PROMIENIOWANIA
FIZYCZNE PODSTAWY RADIOTERAPII ZASADY RADIOTERAPII WILHELM CONRAD ROENTGEN PROMIENIE X 1895 ROK PROMIENIOWANIE JEST ENERGIĄ OBEJMUJE WYSYŁANIE, PRZENOSZENIE I ABSORPCJĘ ENERGII POPRZEZ ŚRODOWISKO MATERIALNE
rezonans magnetyczny informacje dla pacjentów
rezonans magnetyczny informacje dla pacjentów MR 1 najważniejsze jest zdrowie Dla wygody naszych pacjentów stworzyliśmy portal Wyniki Online, gdzie, bez wychodzenia z domu, można odebrać wyniki badania
MATERIAŁ SZKOLENIOWY SZKOLENIE WSTĘPNE PRACOWNIKA ZATRUDNIONEGO W NARAŻENIU NA PROMIENIOWANIE JONIZUJĄCE. Ochrona Radiologiczna - szkolenie wstępne 1
MATERIAŁ SZKOLENIOWY SZKOLENIE WSTĘPNE PRACOWNIKA ZATRUDNIONEGO W NARAŻENIU NA PROMIENIOWANIE JONIZUJĄCE Ochrona Radiologiczna - szkolenie wstępne 1 Cel szkolenia wstępnego: Zgodnie z Ustawą Prawo Atomowe
XI. TERAPEUTYCZNA MEDYCYNA NUKLEARNA
XI. TERAPEUTYCZNA MEDYCYNA NUKLEARNA 11.1 Wstęp Terapeutyczne zastosowanie izotopów promieniotwórczych datuje się od czasów Marii Skłodowskiej-Curie. Dziś metody te są rozpowszechnione i ulegają stałej
1. WPROWADZENIE PL0202049
OCENA DAWKI POCHŁONIĘTEJ W DIAGNOSTYCE MEDYCZNEJ RADIOIZOTOPOWEJ I RENTGENOWSKIEJ Marta Wasilewska-Radwańska 17, Artur Stępień 2 ' Wydział Fizyki i Techniki Jądrowej, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków
Opis programu Leczenie radioizotopowe
Opis programu Leczenie radioizotopowe I. Leczenie radioizotopowe z zastosowaniem 131-I Leczenie dotyczy schorzeń tarczycy (choroby Graves-Basedowa, wola guzowatego, guzów autonomicznych). Polega ono na
III. PODSTAWOWE CHARAKTERYSTYKI ŹRÓDEŁ PROMIENIOTWÓRCZYCH. ELEMENTY DOZYMETRII
III. PODSTAWOWE CHARAKTERYSTYKI ŹRÓDEŁ PROMIENIOTWÓRCZYCH. ELEMENTY DOZYMETRII 3. Aktywność Pracując ze źródłami promieniotwórczymi musimy ustalić sposób ich opisu. Dotyczy on izotopu lub izotopów, które
PROMIENIOTWÓRCZOŚĆ, JEJ ZASTOSOWANIA I ELEMENTY OCHRONY RADIOLOGICZNEJ
PROMIENIOTWÓRCZOŚĆ, JEJ ZASTOSOWANIA I ELEMENTY OCHRONY RADIOLOGICZNEJ Ludwik Dobrzyński Wydział Fizyki Uniwersytetu w Białymstoku oraz Instytut Problemów Jądrowych im. A.Sołtana w Świerku I. PODSTAWOWE
Radioizotopowa diagnostyka nowotworów Szczególne możliwości badania PET/CT z użyciem znakowanej glukozy
Radioizotopowa diagnostyka nowotworów Szczególne możliwości badania PET/CT z użyciem znakowanej glukozy Katarzyna Fronczewska-Wieniawska Małgorzata Kobylecka Leszek Królicki Zakład Medycyny Nuklearnej
ZAKŁAD DIAGNOSTYKI OBRAZOWEJ
ZAKŁAD DIAGNOSTYKI OBRAZOWEJ PRACOWNIA RTG 1. Czaszka twarzoczaszka 70,00 2. Czaszka oczodoły 70,00 3. Czaszka zatoki 70,00 4. Czaszka żuchwa PA boczna 100,00 5. Czaszka PA i prawoboczne 100,00 6. Czaszka
Co rodzice powinni wiedzieć o bezpieczeństwie radiacyjnym w medycynie
Co rodzice powinni wiedzieć o bezpieczeństwie radiacyjnym w medycynie Obrazowanie pomaga lekarzom w diagnozowaniu i leczeniu pacjentów. Niektóre metody obrazowania wykorzystują promieniowanie jonizujące.
Nazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 96: Dozymetria promieniowania gamma
Nazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 96: Dozymetria promieniowania gamma Cel ćwiczenia: Zapoznanie się z podstawami dozymetrii promieniowania jonizującego. Porównanie własności absorpcyjnych promieniowania
VII. ŚWIADCZENIA MEDYCYNY NUKLEARNEJ. LP. Nazwa świadczenia gwarantowanego Warunki realizacji świadczeń
VII. ŚWIADCZENIA MEDYCYNY NUKLEARNEJ LP. Nazwa świadczenia gwarantowanego Warunki realizacji świadczeń 1. Scyntygrafia i radioizotopowe badanie czynnościowe tarczycy 1) gamma kamera planarna lub scyntygraf;
RYZYKO RADIACYJNE ZWIĄZANE Z EKSPOZYCJĄ PŁODU. Dariusz Kluszczyński
RYZYKO RADIACYJNE ZWIĄZANE Z EKSPOZYCJĄ PŁODU Dariusz Kluszczyński 1 Każdego roku tysiące kobiet eksponowane jest na promieniowanie jonizujące Brak wiedzy jest odpowiedzialny za obawy i prawdopodobnie
Oddziaływanie cząstek z materią
Oddziaływanie cząstek z materią Trzy główne typy mechanizmów reprezentowane przez Ciężkie cząstki naładowane (cięższe od elektronów) Elektrony Kwanty gamma Ciężkie cząstki naładowane (miony, p, cząstki
RADIOLOGIA KONWENCJONALNA
Powrót do ZDO INFORMACJE DLA PACJENTÓW ZDO SPIS TREŚCI RADIOLOGIA KONWENCJONALNA... 1 NAJCZĘSTSZE BADANIA RADIOLOGICZNE... 2 Badania kości... 2 Badania narządów klatki piersiowej... 2 PRZYGOTOWANIE DO
WSTĘP Medycyna nuklearna radiofarmaceutyków,
I. WSTĘP Medycyna nuklearna jest specjalnością medyczną zajmującą się bezpiecznymi i względnie tanimi technikami izotopowymi zarówno obrazowania stanu narządów wewnętrznych, jak i terapii. Pozwala ona
Podstawy medycyny nuklearnej
Podstawy medycyny nuklearnej Obrazowanie w medycynie Rtg CT Promieniowanie rentgenowskie Ultradźwięki Magnetyczny rezonans jądrowy MR usg Medycyna nuklearna SPECT PET Promieniowanie X Jonizujące Obraz
Szczegółowy zakres szkolenia wymagany dla osób ubiegających się o nadanie uprawnień inspektora ochrony radiologicznej
Załącznik nr 1 Szczegółowy zakres szkolenia wymagany dla osób ubiegających się o nadanie uprawnień inspektora ochrony radiologicznej Lp. Zakres tematyczny (forma zajęć: wykład W / ćwiczenia obliczeniowe
Zakład Medycyny Nuklearnej z Ośrodkiem PET [1]
Zakład Medycyny Nuklearnej z Ośrodkiem PET [1] Dane kontaktowe: rejestracja tel.: 41 36-74-850 sekretariat, tel.: 41 36-74-860 fax: 41 36-74-887 e-mail: zmnsco@onkol.kielce.pl [2] Kierownik: prof. dr hab.
Październik 2013 Grupa Voxel
Październik 2013 Grupa Voxel GRUPA VOXEL Usługi medyczne Produkcja Usługi komplementarne ie mózgowia - traktografia DTI RTG TK (CT) od 1 do 60 obrazów/badanie do1500 obrazów/badanie TELE PACS Stacje diagnostyczne
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO NANOCOLL Zestaw do sporządzania nanokoloidu ludzkiej albuminy, znakowany radioizotopem technetu 99m Tc Humani albumini nanocolloidalis
Podstawy ochrony radiologicznej pacjenta
Podstawy ochrony radiologicznej pacjenta Promieniowanie jonizujące - jedno z podstawowych narzędzi współczesnej medycyny, zarówno w diagnostyce, jak i terapii. Rodzaje promieniowania jonizującego stosowane
Promieniowanie w naszych domach. I. Skwira-Chalot
Promieniowanie w naszych domach I. Skwira-Chalot Co to jest promieniowanie jonizujące? + jądro elektron Rodzaje promieniowania jonizującego Przenikalność promieniowania L. Dobrzyński, E. Droste, W. Trojanowski,
Wielkości i jednostki radiologiczne stosowane w danej dziedzinie
Wielkości i jednostki radiologiczne stosowane w danej dziedzinie Promieniowanie jonizujące EM to dodatkowa energia, która oddziaływuje na układ (organizm). Skutki tego oddziaływania zależą od ilości energii,
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Radiologia stomatologiczna
Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) Nazwa modułu I nforma cje ogólne Radiologia stomatologiczna Obowiązkowy Lekarsko-Stomatologiczny
Zastosowanie radioizotopów w diagnostyce i terapii układu kostno-stawowego
Zastosowanie radioizotopów w diagnostyce i terapii układu kostno-stawowego Marek Chojnowski II Letnia Szkoła Energetyki i Chemii Jądrowej Zastosowanie radioizotopów w diagnostyce i terapii układu kostnostawowego
Badania obrazowe w diagnostyce chorób serca. II Katedra i klinika Kardiologii CM UMK
Badania obrazowe w diagnostyce chorób serca II Katedra i klinika Kardiologii CM UMK RTG klatki piersiowej Ocenia zarys i wielkość serca, aorty, naczyń krążenia płucnego, wykrywa w ich rzucie zwapnienia
Współczesne metody obrazowania w medycynie nuklearnej
Współczesne metody obrazowania w medycynie nuklearnej prof. Jacek Kuśmierek Zakład Medycyny Nuklearnej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Kamera Scyntylacyjna 2013r. 1958r. Kamery scyntylacyjne SPECT (2 głowice)
Radiobiologia. Dawki promieniowania. Oddziaływanie promieniowania jonizującego z materią. Jonizacja. Wzbudzanie
Radiobiologia Oddziaływanie promieniowania jonizującego z materią Podczas przechodzenia promieniowania jonizującego przez warstwy ośrodka pochłaniającego jego energia zostaje zaabsorbowana Jonizacja W
Radiobiologia. Działanie promieniowania jonizującego na DNA komórkowe. Oddziaływanie promieniowania jonizującego z materią. Jonizacja.
Radiobiologia Oddziaływanie promieniowania jonizującego z materią Podczas przechodzenia promieniowania jonizującego przez warstwy ośrodka pochłaniającego jego energia zostaje zaabsorbowana Jonizacja W
DAWKA SKUTECZNA I EKWIWALENTNA A RYZYKO RADIACYJNE. EFEKTY STOCHASTYCZNE I DETERMINISTYCZNE. Magdalena Łukowiak
DAWKA SKUTECZNA I EKWIWALENTNA A RYZYKO RADIACYJNE. EFEKTY STOCHASTYCZNE I DETERMINISTYCZNE. Magdalena Łukowiak Równoważnik dawki. Równoważnik dawki pochłoniętej, biologiczny równoważnik dawki, dawka równoważna
Promieniowanie jonizujące
Ergonomia przemysłowa Promieniowanie jonizujące Wykonali: Katarzyna Bogdańska Rafał Pećka Maciej Nowak Krzysztof Sankiewicz Promieniowanie jonizujące Promieniowanie jonizujące to promieniowanie korpuskularne
OPIS PRZEDMIOTU UMOWY Część L - Opis świadczenia POZYTONOWA TOMOGRAFIA EMISYJNA (PET)
Załącznik nr 4 do zarządzenia Nr 88/2013/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 18 grudnia 2013 r. OPIS PRZEDMIOTU UMOWY Część L - Opis świadczenia POZYTONOWA TOMOGRAFIA EMISYJNA (PET) 1. Charakterystyka
Cennik Badań Obrazowych Zakład Diagnostyki Obrazowej z Pracownią PET-CT
Cennik Badań Obrazowych Zakład Diagnostyki Obrazowej z Pracownią PET-CT Mammografia Mammografia jednej piersi 50 Mammografia obu piersi 100 Pozytonowa tomografia emisyjna (PET) Pozytonowa Tomografia Emisyjna
Radioizotopowa diagnostyka nowotworów Szczególne możliwości badania PET/CT z użyciem znakowanej glukozy
Radioizotopowa diagnostyka nowotworów Szczególne możliwości badania PET/CT z użyciem znakowanej glukozy Katarzyna Fronczewska-Wieniawska Małgorzata Kobylecka Leszek Królicki Zakład Medycyny Nuklearnej
POLITECHNIKA WARSZAWSKA Wydział Fizyki
POLITECHNIKA WARSZAWSKA Wydział Fizyki Pomiar skażeń wewnętrznych izotopami promieniotwórczymi metodami in vivo oraz szacowanie pochodzącej od nich dawki obciążającej Instrukcja wykonania ćwiczenia 1.
Oddział Pediatryczny - ARION Szpitale sp. z o.o. Zespół Opieki Zdrowotnej w Biłgoraju
Nazwa świadczenia A59 bóle głowy A87b inne choroby układu nerwowego < 18 r.ż. C56 poważne choroby gardła, uszu i nosa C57 inne choroby gardła, uszu i nosa C56b poważne choroby gardła, uszu i nosa < 18
POLITECHNIKA WARSZAWSKA Wydział Fizyki
POLITECHNIKA WARSZAWSKA Wydział Fizyki Pomiar skażeń wewnętrznych izotopami promieniotwórczymi metodami in vivo oraz szacowanie pochodzącej od nich dawki obciążającej Instrukcja wykonania ćwiczenia Opracował:
I. Rentgenodiagnostyka
UNIWERSYTECKIE CENTRUM KLINICZNE Zakład Radiologii ul. Smoluchowskiego 17, 80-214 Gdańsk, tel. (058) 727 05 05 UWAGA: Jeżeli badanie nie jest z zakresu opieki medycznej, służącej profilaktyce, zachowaniu,
ANAMNEZA HISTORIA CHOROBY 131 TERAPIA RADIOJODEM ( I)
Zał. 13/PS-23, Wyd. 2 z dn. 5.03.2009 HISTORIA CHOROBY 131 TERAPIA RADIOJODEM ( I) nr... Nazwisko i imię... Data urodzenia:... Adres:... Tel.... Zawód:...PESEL:... Nr ubezpieczenia... Data rejestracji...
FORMULARZ MEDYCZNY PACJENTA
Data wypełnienia: FORMULARZ MEDYCZNY PACJENTA NAZWISKO i IMIĘ PESEL ADRES TELEFON Nazwisko i imię opiekuna/osoby upoważnionej do kontaktu: Telefon osoby upoważnionej do kontaktu: ROZPOZNANIE LEKARSKIE
ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA
ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA 42 UZUPEŁNIENIA ZAWARTE W ODPOWIEDNICH PUNKTACH CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO DLA PRODUKTÓW ZAWIERAJĄCYCH
Lp. Zakres świadczonych usług i procedur Uwagi
Choroby układu nerwowego 1 Zabiegi zwalczające ból i na układzie współczulnym * X 2 Choroby nerwów obwodowych X 3 Choroby mięśni X 4 Zaburzenia równowagi X 5 Guzy mózgu i rdzenia kręgowego < 4 dni X 6
Podstawowe badania obrazowe. Marcin Szulc Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii
Podstawowe badania obrazowe Marcin Szulc Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii Prawidłowe myślenie lekarskie Zebranie podstawowych danych (badanie podmiotowe i przedmiotowe)
Spis treści. Trwałość jądra atomowego. Okres połowicznego rozpadu
Spis treści 1 Trwałość jądra atomowego 2 Okres połowicznego rozpadu 3 Typy przemian jądrowych 4 Reguła przesunięć Fajansa-Soddy ego 5 Szeregi promieniotwórcze 6 Typy reakcji jądrowych 7 Przykłady prostych
Adam Zborowski. ATLAS anatomii człowieka
Adam Zborowski ATLAS anatomii człowieka Kraków 2007 SPIS TREŚCI schemat komórki ludzkiej...12 rodzaje komórek...13 składniki komórkowe krw i... 14 rodzaje komórek...15 rodzaje nabłonków jednowarstwowych...
Pakiet onkologiczny. w podstawowej opiece zdrowotnej
Pakiet onkologiczny w podstawowej opiece zdrowotnej Agnieszka Jankowska-Zduńczyk Specjalista medycyny rodzinnej Konsultant krajowy w dziedzinie medycyny rodzinnej Profilaktyka chorób nowotworowych Pakiet
Ćwiczenie nr 96: Dozymetria promieniowania γ
Wydział PRACOWNIA FIZYCZNA WFiIS AGH Imię i nazwisko 1. 2. Temat: Rok Grupa Zespół Nr ćwiczenia Data wykonania Data oddania Zwrot do popr. Data oddania Data zaliczenia OCENA Ćwiczenie nr 96: Dozymetria
ABC tomografii komputerowej
ABC tomografii komputerowej Tomografia (od gr.: tome cięcie i grafein pisanie) metoda pozwalająca na uzyskiwanie obrazów przekrojów badanej okolicy ciała. Określenie o szerokim znaczeniu, najczęściej kojarzone
Oddział Chorób Wewnętrznych - ARION Szpitale sp. z o.o. Zespół Opieki Zdrowotnej w Biłgoraju
Nazwa świadczenia A26 zabiegi zwalczające ból i na układzie współczulnym A31 choroby nerwów obwodowych A32 choroby mięśni A33 zaburzenia równowagi A34c guzy mózgu i rdzenia kręgowego < 4 dni A34d guzy
OD ROZPOZNANIA DO NAPROMIENIANIA. Edyta Dąbrowska
OD ROZPOZNANIA DO NAPROMIENIANIA Edyta Dąbrowska METODY LECZENIA NOWOTWORÓW - chirurgia - chemioterapia - radioterapia CEL RADIOTERAPII dostarczenie wysokiej dawki promieniowania do objętości tarczowej
Zastosowanie promieniowania jądrowego i izotopów promieniotwórczych w medycynie
Wykład 6 Zastosowanie promieniowania jądrowego i izotopów promieniotwórczych w medycynie A Zastosowania diagnostyczne - zewnętrzne źródła promieniowania - preparaty promieniotwórcze umieszczone w organizmie
FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA
FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA Daniel McLaughlin, Jonathan Stamford, David White FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA Daniel McLaughlin Jonathan Stamford David White Przekład zbiorowy pod redakcją Joanny Gromadzkiej-Ostrowskiej
ANATOMIA FUNKCJONALNA
BOGUSŁAW MARECKI ANATOMIA FUNKCJONALNA TOM II UKŁADY: naczyniowy, oddechowy, trawienny, moczowy, płciowy, nerwowy, wewnątrzwydzielniczy, narządów zmysłów, powłoka wspólna Akademia Wychowania Fizycznego
CENNIK BADAŃ DIAGNOSTYCZNYCH ZAKŁAD RADIOLOGII
CENNIK BADAŃ DIAGNOSTYCZNYCH ZAKŁAD RADIOLOGII LP KOD ICD-9 Nazwa procedury Cena badania w zł Pracownia radiologii (rtg) 1 87.04.1 Tomografia siodła tureckiego 64,00 2 87.092 RTG krtani bez kontrastu (zdjęcia
Badanie absorpcji promieniowania γ
Badanie absorpcji promieniowania γ 29.1. Zasada ćwiczenia W ćwiczeniu badana jest zależność natężenia wiązki osłabienie wiązki promieniowania γ po przejściu przez warstwę materiału absorbującego w funkcji
Co to jest termografia?
Co to jest termografia? Słowo Termografia Pochodzi od dwóch słów "termo" czyli ciepło i "grafia" rysować, opisywać więc termografia to opisywanie przy pomocy temperatury zmian zachodzących w naszym organiźmie
Białystok, dn. 12.05.2015r. WYJAŚNIENIA SPECYFIKACJI ISTOTNYCH WARUNKÓW ZAMÓWIENIA
Białystok, dn. 2.05.205r. ZP/V/5/83 WYJAŚNIENIA SPECYFIKACJI ISTOTNYCH WARUNKÓW ZAMÓWIENIA Dotyczy: przetargu nieograniczonego na dostawę radiofarmaceutyków na okres 2 miesięcy (Nr sprawy: 8/205) PYTANIA
ZMIANY W ORGANIZMIE SPOWODOWANE PICIEM ALKOHOLU
ZMIANY W ORGANIZMIE SPOWODOWANE PICIEM ALKOHOLU ( na podstawie artykułu zamieszczonego na portalu internetowym www.wp.pl zebrał i opracował administrator strony www.atol.org.pl ) Przewlekłe nadużywanie
BADANIA KONTROLNE CHORYCH NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE
BADANIA KONTROLNE CHORYCH NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE Marian Reinfuss CENTRUM ONKOLOGII ODDZIAŁ W KRAKOWIE OCENA WARTOŚCI CENTRUM ONKOLOGII ODDZIAŁ W KRAKOWIE PROWADZENIA BADAŃ KONTROLNYCH 1. długość przeŝycia
Wykład 4 - Dozymetria promieniowania jądrowego
Podstawy prawne Wykład 4 - Dozymetria promieniowania jądrowego http://www.paa.gov.pl/ - -> akty prawne - -> Prawo Atomowe Centralne Laboratorium Ochrony Radiologicznej -- www.clor.waw.pl 1 http://www.sejm.gov.pl/
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Radiologia ogólna i stomatologiczna
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Nazwa modułu Radiologia ogólna i stomatologiczna Obowiązkowy Lekarsko-Stomatologiczny
Fizyczne podstawy radioterapii
Fizyczne podstawy radioterapii odkrycie promieniu X, promieniotwórczości i swobodnego elektronu stworzyły podstawy nowych działów medycyny: diagnostyki rentgenowskiej i radioterapii pierwsze próby zastosowania
UNIWERSYTECKIE CENTRUM KLINICZNE. Zakład Radiologii. ul. Dębinki 7, 80-952 Gdańsk, tel. (058) 349 22 60
UNIWERSYTECKIE CENTRUM KLINICZNE Zakład Radiologii ul. Dębinki 7, 80-952 Gdańsk, tel. (058) 349 22 60 UWAGA: Jeżeli badanie nie jest z zakresu opieki medycznej, służącej profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu,
Promieniowanie w środowisku człowieka
Promieniowanie w środowisku człowieka Jeżeli przyjrzymy się szczegółom mapy nuklidów zauważymy istniejące w przyrodzie w stosunkowo dużych ilościach nuklidy nietrwałe. Ich czasy zaniku są duże, większe
50% pacjentów z chorobą onkologiczną nie uczestniczy w żadnej formie poradnictwa dietetycznego 50% pacjentów z chorobą onkologiczną nie uczestniczy w żadnej formie poradnictwa dietetycznego 20-50% sięga
KaŜde badanie z uŝyciem promieniowania jonizującego teoretycznie moŝe wywołać niekorzystne skutki biologiczne w naszym organizmie. Dotyczy to zarówno
Medycyna Nuklearna Medycyna nuklearna zajmuje się zastosowaniem izotopów promieniotwórczych w diagnozowaniu chorób oraz w ich leczeniu. Izotop jest odmianą tego samego pierwiastka, który posiada taką samą
Zaawansowany. Zaliczenie pierwszego semestru z anatomii i z patologii
1 Kierunek: PILĘGNIARSTWO Nazwa przedmiotu Chirurgia i pielęgniarstwo chirurgiczne Kod przedmiotu Poziom przedmiotu Rok studiów Semestr Liczba punktów Metody nauczania Język wykładowy Imię i nazwisko wykładowcy
Grzegorz Lewandowski. Wydanie poprawione
Grzegorz Lewandowski O Wydanie poprawione GRZEGORZ LEWANDOWSKI Masaż leczniczy Wydanie poprawione i uzupełnione Łódź 2012 4 Spis treści W prowadzenie... 3 Rozdział I. Okolice ciała ludzkiego... 11 Rozdział
Oddział Terapii Izotopowej
Źródło: http://www.cskmswia.pl Wygenerowano: Czwartek, 3 września 2015, 12:26 Oddział Terapii Izotopowej Kierownik Oddziału: dr n. med. Tadeusz Budlewski specjalista chorób wewnętrznych, medycyny nuklearnej
Dozymetria promieniowania jonizującego
UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI INSTYTUT FIZYKI ZAKŁAD FIZYKI CIAŁA STAŁEGO Ćwiczenie laboratoryjne Nr. 15 Dozymetria promieniowania jonizującego SZCZECIN - 2004 WSTĘP Promieniowanie jonizujące występuje w przyrodzie
Biologiczne skutki promieniowania
Biologiczne skutki promieniowania Promieniowanie padające na żywe organizmy powoduje podczas naświetlania te same efekty co przy oddziaływaniu z nieożywioną materią Skutki promieniowania mogą być jednak
Możliwości pozytonowej emisyjnej tomografii ( PET ) w prowadzeniu pacjenta ze szpiczakiem mnogim.
Możliwości pozytonowej emisyjnej tomografii ( PET ) w prowadzeniu pacjenta ze szpiczakiem mnogim. Bogdan Małkowski Zakład Medycyny Nuklearnej Centrum Onkologii Bydgoszcz Zastosowanie fluorodeoksyglukozy
Promieniowanie jonizujące
Promieniowanie jonizujące Wykład IV Oddziaływanie promieniowania jonizującego z materią Fizyka MU, semestr 2 Uniwersytet Rzeszowski, 26 kwietnia 2017 Wykład IV Oddziaływanie promieniowania jonizującego
DRN 4342 CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. Technescan PYP, zestaw do sporządzania preparatu radiofarmaceutycznego
DRN 4342 CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Technescan PYP, zestaw do sporządzania preparatu radiofarmaceutycznego 2. SKŁAD ILOŚCIOWY I JAKOŚCIOWY Sodu pirofosforan dziesięciowodny
Zadania powtórkowe do egzaminu maturalnego z chemii Budowa atomu, układ okresowy i promieniotwórczość
strona 1/11 Zadania powtórkowe do egzaminu maturalnego z chemii Budowa atomu, układ okresowy i promieniotwórczość Monika Gałkiewicz Zad. 1 () Przedstaw pełną konfigurację elektronową atomu pierwiastka
Badanie schematu rozpadu jodu 128 J
J8A Badanie schematu rozpadu jodu 128 J Celem doświadczenie jest wyznaczenie schematu rozpadu jodu 128 J Wiadomości ogólne 1. Oddziaływanie kwantów γ z materią (1,3) a/ efekt fotoelektryczny b/ efekt Comptona
tel. (012) 424-77 - 65 39 88.012.23 TK miednicy bez i z kontr. wielof. z pojeniem 460,00
Załącznik 1 Zakład Diagnostyki Obrazowej ul. Kopernika 19: I Pracownia Tomografii Komputerowej, Pracownia Ultrasonografii, Pracownia Mammografii, I Zespół Pracowni RTG ul. Kopernika 17: II Pracownia RTG
Dawki otrzymywane od promieniowania jonizującego w placówkach medycznych objętych kontrolą dozymetryczną w LADIS IFJ PAN
Dawki otrzymywane od promieniowania jonizującego w placówkach medycznych objętych kontrolą dozymetryczną w LADIS IFJ PAN DI-02 prawdopodobnie najlepszy dawkomierz w Polsce M. Budzanowski, R. Kopeć,, A.
LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50)
Załącznik B.32. LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY A. Leczenie infliksymabem 1. Leczenie choroby Leśniowskiego-Crohna (chlc)
Platforma Informatyczna Radimetrics
Kraków 18-19.10.2014 Platforma Informatyczna Radimetrics 2012 Bayer HealthCare. All Rights Reserved. Certegra, P3T, Stellant, MEDRAD, Bayer and the Bayer Cross are registered trademarks of the Bayer group
H 2 O => H 2 O + + e - => OH* + H + + e - H 2 O + + e - => H 2 O - => H* + OH - H* + O 2 => HO* 2
Organizm ludzki wystawiony na działanie promieniowania jonizującego jest poddawany pewnym zmianom, których stopień zależy od rodzaju narażenia, odzaju promieniowania, wielkości otrzymanej dawki promieniowania,
ULOTKA DLA PACJENTA 1
ULOTKA DLA PACJENTA 1 DRN 4329 ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA Ultra-Technekow FM, generator radionuklidu ( 99 Mo/ 99m Tc) Natrii pertechnetatis ( 99m Tc) fissione formati solutio iniectabilis
pobrano z serwisu Fizyka Dla Każdego - - zadania z fizyki, wzory fizyczne, fizyka matura
14. Fizyka jądrowa zadania z arkusza I 14.10 14.1 14.2 14.11 14.3 14.12 14.4 14.5 14.6 14.13 14.7 14.8 14.14 14.9 14. Fizyka jądrowa - 1 - 14.15 14.23 14.16 14.17 14.24 14.18 14.25 14.19 14.26 14.27 14.20
57.94 Wprowadzenie na stałe cewnika do pęcherza moczowego
ICD9 kod Nazwa 03.31 Nakłucie lędźwiowe 03.311 Nakłucie lędźwiowe w celu pobrania płynu mózgowo-rdzeniowego 100.62 Założenie cewnika do żyły centralnej 23.0103 Porada lekarska 23.0105 Konsultacja specjalistyczna
LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50)
Załącznik B.32. LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY SCHEMAT DAWKOWANIA LEKÓW W PROGRAMIE BADANIA DIAGNOSTYCZNE WYKONYWANE W
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO 11C-cholina, 50 MBq/ml na dzień i godzinę odniesienia, roztwór do wstrzykiwań 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Jeden ml roztworu do wstrzykiwań
PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU SYLABUS PRZEDMIOTU. Obowiązuje od roku akademickiego: 2011/2012
PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU SYLABUS Obowiązuje od roku akademickiego: 2011/2012 Instytut Zdrowia Kierunek studiów: Ratownictwo medyczne Kod kierunku: 12.9 Specjalność: - 1. PRZEDMIOT
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. Całkowita aktywność produktu w fiolce w tym czasie wynosi od 0,2 GBq do 16,5 GBq.
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO IASOcholine, 1 GBq/ml, roztwór do wstrzykiwań 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Jeden ml roztworu do wstrzykiwań zawiera 1 GBq soli fluorometylo-(
Badanie schematu rozpadu jodu 128 I
J8 Badanie schematu rozpadu jodu 128 I Celem doświadczenie jest wyznaczenie schematu rozpadu jodu 128 I Wiadomości ogólne 1. Oddziaływanie kwantów γ z materią [1,3] a) efekt fotoelektryczny b) efekt Comptona
CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH
PROGRAM PRZYGOTOWANY W CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH PRZEZ ZESPÓŁ PROGRAMOWY W SKŁADZIE dr hab. n. med. Mirosław Dziuk Wojskowy Instytut Medyczny Zakład Medycyny Nuklearnej