KONKURS. NA koncepcję SCENARIUSZA I KONCEPCJĘ plastyczno-przestrzenną ekspozycji stałej Muzeum Warszawskiej Pragi O/MHW

Transkrypt

1 KONKURS NA koncepcję SCENARIUSZA I KONCEPCJĘ plastyczno-przestrzenną ekspozycji stałej Muzeum Warszawskiej Pragi O/MHW ZAŁĄCZNIK NR 4 KALENDARIUM PRAWEGO BRZEGU Warszawa 2013

2 Propozycja kalendarium prawego brzegu (do osi czasu): X-XI w. gród drewniany na Starym Bródnie 1065 r. pierwsza wzmianka o osadzie Kamion XIII/XIV w. powstanie parafii w Kamionie 1406 powstanie parafii w Zerzniu XV powstanie parafii w Tarchominie 1432 r. informacja źródłowa o wsi Pradze 1572 XI zjazd senatorów i szlachty mazowieckiej na polach między Zastowem a Grochowem, w celu uzgodnienia wyboru przyszłego króla 1573 IV 5 otwarcie pierwszego stałego mostu łączącego Pragę z Warszawą (istniał do 1603 r.) 1573 V 11 elekcja Henryka Walezjusza na Kamionie 1583 nabycie Pragi przez biskupa kamienieckiego Marcina Białobrzeskiego od Jana Zamoyskiego 1591 r. rozplanowanie miasteczka Skaryszew przez proboszcza Kamiona budowa kościoła Bernardynów i kaplicy Loretańskiej wykup znacznych posiadłości Zastowa, Zerzenia, części Załęża, Golędzinowa i Pragi przez Adama Kazanowskiego IX 9 nadanie praw miejskich Skaryszewowi 1643 pierwszy przewodnik po Skaryszewie, Pradze i Warszawie Adama Jarzębskiego 1648 II 10 nadanie praw miejskich Pradze Biskupiej 1656 VII wielka bitwa trzydniowa ze Szwedami na warszawskim prawobrzeżu, spalenie osad, wsi i miasteczek - tzw. pierwsza Rzeź Pragi 1658 nadanie praw miejskich dla Golędzinowa 1670 powstanie cechu szewców i garbarzy na Pradze zaraza morowa na Pradze 1720 przejęcie Pragi (d. dóbr Kazanowskiego) przez Elżbietę z Lubomirskich Sieniawską 1733 X 5 elekcja Augusta III na Kamionie 1735 dzierżawa Kępy przez Augusta III, upowszechnienie się nazwy Saska Kępa 1764 zakup Golędzinowa i Targówka przez Stanisława Poniatowskiego 1770 obwarowanie wałem przeciwmorowym Pragi, Skaryszewa i Golędzinowa 2

3 1775 budowa mostu na łodziach łączącego Warszawę i Pragę (istniał do 1794 r.) 1780 dzierżawa znacznej części Targówka Szmulowi Zbytkowerowi początek jego działalności na Pradze - zgoda królewska na założenie cmentarza żydowskiego przez Szmula Zbytkowera Targówku 1781 powstanie nowego miasteczka Kamiona po wykupie od kapituły płockiej dóbr Kamiona, Skaryszewa, Grochowa i in IV 21 prawo o miastach początek procesu unifikacji prawobrzeżnych miasteczek z Warszawą 1794 XI 4 zdobycie i zniszczenie Pragi przez Suworowa, tzw. Rzeź Pragi Praga pod zarządem pruskim 1798 nowa administracja kościelna dla Pragi wraz z powołaniem biskupstwa warszawskiego rozbiórka zabudowy praskiej pod fortyfikacje napoleońskie 1816 Praga VIII cyrkułem Warszawy pod zarządem rosyjskim 1823 zakończenie budowy szosy brzeskiej i rogatek grochowskich powstanie fabryki w Tarchominie 1831 II bitwy pod Olszynką Grochowską i Wawrem (bitwy powstania Listopadowego) 1834 budowa fortu Śliwickiego i utworzenie esplanady 1836 budowa synagogi na Pradze budowa rzeźni praskiej 1862 otwarcie drogi żelaznej - kolei petersburskiej 1864 zakończenie budowy mostu Kierbedzia 1865 pierwszy tramwaj konny łączący praskie dworce kolejowe z lewobrzeżną Warszawą 1865 rozplanowanie i początek zabudowy kolonii Nowa Praga założenie pierwszego parku miejskiego na Pradze (Park Aleksandryjski, po 1916 r. przemianowany na Praski) 1867 oddanie do użytku dworca terespolskiego z linią kolejową do Moskwy 1867 początek oświetlania Pragi gazem 1868 wielki pożar na Pradze - założenie szpitala praskiego 1869 budowa pierwszego wodociągu praskiego 1869 budowa cerkwi św. Marii Magdaleny 1875 utworzenie kolei obwodowej z mostem kolejowym przy Cytadeli 3

4 1876 powstanie pierwszych kółek socjalistycznych na Bródnie 1879 uruchomienie stalowni na Pradze 1884 urządzenie nowego cmentarza na Bródnie budowa kościoła św. Floriana 1889 włączenie do Warszawy Nowej Pragi, Szmulowizny i Kamionka XIX/XX w. powstanie fabryk: drucianki, manufaktury Lnianej i Jutowej, wytwórni Wulkan, Labor, fabryki lamp B-ci Brunner, Schneider i Ditmar, Zakładów Chemicznych Tow. Akc. Praga powstanie kolejki wąskotorowej do Marek i Radzymina (1907) budowa Instytutu Weterynaryjnego na Grochowie k. XIX w. powstanie bazaru Różyckiego 1900 oddanie kolejki wąskotorowej do Jabłonnej i Wawra 1903 pierwsza instytucja kulturalna prawobrzeżnej Warszawy Teatr Ludowy 1905 strajki ludności na Pradze i stracenie Stefana Okrzei 1908 tramwaje elektryczne na Pradze 1914 oddanie do użytku mostu ks. Poniatowskiego 1915 VIII wyjście Rosjan z miasta, zajęcie Pragi przez wojska niemieckie 1916 włączenie do Warszawy: Bródna, Grochowa, Pelcowizny i Targówka i Kępy Gocławskiej i Saskiej 1918 powstanie fabryki K. Szpotańskiego 1920 prawobrzeżna Warszawa zapleczem i obozem warownym dla obrony Warszawy w czasie bitwy warszawskiej z bolszewikami 1922 powstanie fabryki PZO 1924 początek funkcjonowania mennicy na Pradze 1924 utworzenie kolonii dla bezdomnych na Annopolu lata parcelacja i rozbudowa osiedla Zacisze 1928 otwarcie ZOO 1930 budowa zajezdni tramwajowej przy ul. Kawęczyńskiej 30-te lata modernizacja najważniejszych arterii wylotowych prawobrzeżnej Warszawy: Grochowska, Radzymińska, Wał Miedzeszyński 1932 przeniesienie fabryki E. Wedla na Pragę, - rozbudowa szpitala Przemienienia Pańskiego 1933 oddanie do użytku kolei średnicowej z mostem kolejowym 4

5 1939 IX obrona Pragi w czasie kampanii wrześniowej 1939 XII 27 masowa zbrodnia hitlerowców w Wawrze 1942 X 7/8 akcja polskiego ruchu oporu Wieniec 1944 VIII powstanie warszawskie na Pradze 1944 IX 14 wyparcie wojsk niemieckich z Pragi, wkroczenie Armii Czerwonej i Wojska Polskiego 1944 IX teatr Syrena na ul. Inżynierskiej początek działalności Teatru Powszechnego 1944 X 15 pierwszy numer Życia Warszawy 1945 nowy podział administracyjny prawobrzeżnej W-wy: Praga Północ i Południe 1946 przejęcie zakładów fabryki Wedla przez Państwo; początek nacjonalizacji innych zakładów 1946 VII 21 odbudowa i oddanie do użytku mostu Poniatowskiego 1946/7 utworzenie na Gocławiu lotniska Sportowego Areoklubu Warszawskiego 1948 VII 21 pierwsza penicylina z fabryki w Tarchominie powstanie wielkich osiedli mieszkaniowych Praga I, II, III 1949 VII 22 otwarcie trasy W-Z 1951 włączenie do Wielkiej Warszawy: Anina, Błot, Borkowa, Falenicy, Miedzeszyna, Międzylesia, Radości, St. Bródna, Tarchomina, Wawra, Zacisza, Zerzenia i Żerania 1951 XI rozpoczęcie produkcji w FSO prace budowlane przy metrze na Pradze 1954 VII 21 uruchomienie elektrociepłowni na Żeraniu 1955 VII 22 otwarcie Stadionu X-lecia 1958 włączenie Rembertowa do Wielkiej Warszawy budowa osiedli na Bródnie budowa osiedli mieszkaniowych na Szmulowiźnie (I i II) 1963 IV 28 kanał Żerań-Zegrze budowa osiedla Panieńska 1965 VIII wodociąg praski Gruba Kaśka 1967 XII pierwszy Fiat 125P 1968 IX oddanie do użytku nowego budynku Dworca Wschodniego budowa osiedli mieszkaniowych na Targówku 5

6 Jarmark Europa na Stadionie X-lecia 2002 rozszerzenie prawobrzeżnej Warszawy o nową dzielnicę Wesołą program rewitalizacji ulicy Ząbkowskiej 2003 otwarcie Centrum Artystycznego Fabryka Trzciny w przedwojennych zabudowaniach fabrycznych 2006 uchwała Rady Warszawy powołująca nowy oddział Muzeum Historycznego m.st. Warszawy Muzeum Warszawskiej Pragi rozbiórka Stadionu X-lecia, budowa Stadionu Narodowego 2009 rozbiórka praskiej parowozowni 2010 rozpoczęcie budowy Muzeum Warszawskiej Pragi O/MHW przy ul. Targowej 50/ rozpoczęcie budowy II linii metra (połączenie z prawobrzeżną Warszawą) 2012 VI 8 mecz otwarcia Euro 2012 na Stadionie Narodowym 6

7 Rynek Starego Miasta 28-42, Warszawa tel , fax