Adaptacja terenów poprzemysłowych - przykłady z krajów UE

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Adaptacja terenów poprzemysłowych - przykłady z krajów UE"

Daniel Chmielewski
7 lat temu
Przeglądów:

1 Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN Pracownia Badań Strategicznych dr hab. inż. Elżbieta Pietrzyk-Sokulska prof. IGSMiE PAN Adaptacja terenów poprzemysłowych - przykłady z krajów UE Seminarium Kraków 26 lutego 2016 r.

Kryteria wyboru kierunku adaptacji Atrakcyjność przyrodnicza, antropogeniczna Lokalizacja w zasięgu terenów przemysłowych miejscowości wypoczynkowych uzdrowisk lub miejsc chronionych

2 Kryteria wyboru kierunku adaptacji Atrakcyjność przyrodnicza, antropogeniczna Lokalizacja w zasięgu terenów przemysłowych miejscowości wypoczynkowych uzdrowisk lub miejsc chronionych obszarów prawnie chronionych Dostępność drogowa lub kolejowa szlakami turystycznymi Możliwości techniczne łatwe średnio trudne trudne Zapotrzebowanie społeczne Możliwości ekonomiczne

3 Trudności restrukturyzacji terenów poprzemysłowych prawne techniczne ekonomiczne architektoniczne konserwatorskie planistyczne własnościowe środowiskowe instytucjonalne

Region Nord Pas de Calais tradycyjny region przemysłowy, o dużej koncentracji przemysłu hutniczego i górniczego; po ich likwidacji pozostał problem adaptacji, aby znowu odzyskał wartość użytkową;

4 Region Nord Pas de Calais tradycyjny region przemysłowy, o dużej koncentracji przemysłu hutniczego i górniczego; po ich likwidacji pozostał problem adaptacji, aby znowu odzyskał wartość użytkową; pojawiały się np. strefy aktywności gospodarczej, w obrębie których znalazły siedziby firmy z sektora ochrony środowiska m.in. hodowli i sprzedaży drzew i krzewów; firmy doradcze zajmujące się OZE; biblioteka z pozycjami na temat ochrony środowiska oraz teatr; obszar poprzemysłowy, zdegradowany o złym wizerunku zmienił się w teren, którym są zainteresowane kolejne przedsiębiorstwa; atutem regionu jest jego położenie, blisko centrum bogatej części Europy, blisko Belgii i Wielkiej Brytanii.

Region Nord Pas de Calais W szczytowym okresie działalności wydobywczej tereny górnicze zajmowały w regionie obszar 140 tys. ha (43 koncesje) z 600 szybami, 350 zwałowiskami odpadów (4 tys.

5 Region Nord Pas de Calais W szczytowym okresie działalności wydobywczej tereny górnicze zajmowały w regionie obszar 140 tys. ha (43 koncesje) z 600 szybami, 350 zwałowiskami odpadów (4 tys. ha powierzchni); to tylko część naziemna, a pod ziemią było jeszcze 100 tys. km korytarzy; w otoczeniu kopalń było 700 osiedli mieszkaniowych ze 120 tys. mieszkań, a ponadto cała infrastruktura drogowa (1,6 tys. km torów kolejowych) i technicznoadministracyjna (np.120 stacji uzdatniania wody).

6 Krajobraz z hałdami w regionie Nord Pas de Calais

7 Oignes działająca od 1930 r. kopalnia węgla kamiennego została zamknięta w 1990 r.; pozostał po niej obszar o pow. 10 ha oraz istniejące w otoczeniu 4 osiedla górnicze; hałda po rekultywacji działa jako park miejski; w 1994 r. budynki o pow. 5 tys. m2 i wieże wyciągowe zaliczono do pomników historycznych; w ramach regionalnej polityki konserwacji nieużytków górniczych budynki wyremontowano i w 2004 r. rozpisano konkurs na adaptację obszaru widok z lotu ptaka na kopalnię i otoczenie

8 Sala koncertowa

9 Aranżacja architektoniczna jednego z budynków dawnej kopalni w Oignes tzw. Métaphone kurant miejski

10 Adaptacja budynków po kopalni w Oignes Na 140 ha w otoczeniu park o charakterze edukacyjnym; na zwałowisku drewna stworzono park krajobrazowy - ogród ekologiczny

11 Muzeum Historii Górnictwa w Leward Dawne budynki kopalni zostały zaadaptowane na sale i galerie prezentujące archiwalne dokumenty kopalni (plany, mapy itp.), ekspozycje skamieniałości węglowych, historii górnictwa i geologii występujących w tym regionie złóż węgla kamiennego; odrestaurowano 4 tys. m2 m.in. dawnej maszynowni, łaźni, wieży wyciągowej itp. zostawiono także fragment podziemnej części kopalni, udostępniony do zwiedzania; część naziemną Muzeum przeznaczono także dla czasowych wystaw tematycznych związanych np. ze zwyczajami górników, ich codziennym życiem w rodzinach i w kopalni, a także targów rękodzieła i produktów lokalnych

12 Sala wystawowa w dawnej szatni kopalni

Noeux-les-Mines francuska miejscowość w departamencie Pas-de-Calais, w dzielnicy Bethune; po działalności kopalni węgla kamiennego pozostały hałdy; jedną z nich Spółka Węglowa Noeux zaadaptowała w

13 Noeux-les-Mines francuska miejscowość w departamencie Pas-de-Calais, w dzielnicy Bethune; po działalności kopalni węgla kamiennego pozostały hałdy; jedną z nich Spółka Węglowa Noeux zaadaptowała w 1996 r. na sztuczny, całoroczny stok narciarski przystosowany do uprawiania free style, sponsorowany przez mistrza olimpijskiego; u wylotu stoku jest zbiornik wodny dla wyczynowego narciarstwa wodnego oraz innych sportów

14 Kompleks Loisinord Stok narciarski ma 320 m dł. wypożyczalnie nart, snowboardów i desek surfingowych; na wierzchołek prowadzą dwa wyciągi; całość oświetlona dla jazdy wieczorem

15 Kopalnia Zollvereine perfekcyjna rewitalizacja terenów poprzemysłowych Essen dawna największa i najnowocześniejsza kopalnia węgla kamiennego na świecie (1847 r.) zamknięta w 1986 r. odkupiona przez land Północnej Nadrenii-Westfalii od spółki węglowej RAG i objęta ochroną konserwatorską. Projekt rewitalizacji kopalni wraz z koksownią uzyskał finansowanie z Komisji Europejskiej. Wszystkie budynki zostały odrestaurowane, z zachowaniem w części z nich dawnego wyposażenia i utworzeniem muzeum techniki; część budynków uzyskała zupełnie nowe przeznaczenie m.in. kasyno i centrum wzornictwa przemysłowego, liczne atelier projektantów, sale wystawowe, restauracje i kawiarnie; w koksowni jest sala koncertowa; w otoczeniu jest letni basen, a zimą trasy łyżwiarskie. 14 grudnia 2001 r. kompleks kopalni i koksowni Zollverein został wpisany na listę światowego dziedzictwa kulturalnego UNESCO pod nazwą "Przemysłowy Pejzaż Kulturowy Zollverein.; Komitet światowego dziedzictwa kulturalnego nazwał kopalnię Zollverein "przykładem rozwoju przemysłu ciężkiego w Europie"

Kompleks Zollefereine Niemcy powierzchnia obszaru 15 ha Na terenie kompleksu jest ścieżka muzealna Droga Węgla i centrum dla turystów wędrujących szlakiem kultury przemysłowej; w przebudowanym dawnym

16 Kompleks Zollefereine Niemcy powierzchnia obszaru 15 ha Na terenie kompleksu jest ścieżka muzealna Droga Węgla i centrum dla turystów wędrujących szlakiem kultury przemysłowej; w przebudowanym dawnym budynku kotłowni jest Ośrodek Wzornictwa Nadrenii Północnej-Westfalii; inny budynek przeprojektowano na centrum choreograficzne Nadrenii Północnej-Westfalii (PACT Zollverein); w innym budynku założono pole doświadczalne oraz warsztat ceramiczny (Margarethenhöhe); w dawnej koksowni zorganizowano przestrzeń wystawienniczą dla sztuki współczesnej m.in. z instalacjami przestrzennymi (Palast der Projekte)

18 Pawilon wzornictwa Gmach Sanaa z siedzibą prywatnej Szkoły Zarządzania i Projektowania, a następnie Wyższej Szkoły Sztuki i Muzyki Folkwang

19 Podwójna wieża szybowa symbol kompleksu

20 Alpincenter-Bottrop - Niemcy

Wieża widokowa tetraedr symbol kompleksu Bottrop o wysokości 50 m (120 m n.p.m.) i 60 m bokach, która spoczywa na 4 filarach 9 m i jest elementem Emscher Park IBA.

23 Wieża widokowa tetraedr symbol kompleksu Bottrop o wysokości 50 m (120 m n.p.m.) i 60 m bokach, która spoczywa na 4 filarach 9 m i jest elementem Emscher Park IBA.

24 Stok o dł. 640 m nartostrady dla początkujących i zaawansowanych (24% nachylenia); zwolennicy jazdy free style mogą próbować swoich sił w funparku; na miejscu można wypożyczyć sprzęt oraz wykupić kurs nauki; dla innych, szukających odmiennych atrakcji przygotowano na zewnątrz letnią trasę saneczkową park linowy, basen do serfowania oraz teren do paintball a; szczególną atrakcję stanowią skoki spadochronowe w jedynym w Niemczech kanale powietrznym znajdującym się obok hali.

25 Źródła i wysokość finansowania procesu rewitalizacji w regionie Nord-Pas de Calais (mln euro) Lata Państwo UE Władze lokalne Region Ogółem Inni ,627 16,045 6, , ,650 23,823 9,643 0,240-74, ,453 12,343 4,581 5,126 1,576 41,079 67,730 52,211 20,642 5,366 1, ,308 Ogółem Roczne całkowite wydatki Funduszu Nieruchomości na rewitalizacje terenów poprzemysłowych (mln euro) - Niemcy 1990 Udział wspólnoty (Erschlieβung) 46, Lata OGÓŁEM Budżet GFG/Stahl Wpływy (Erlöse) UE + państwo 15,0 10,2 0,61 40,9 19,1 18,3 6, ,8 32,8 12,2 7, ,9 14,6 13,9 8,28 181,3 81,5 54,6 22,36

26 Kategorie terenów: łatwe do komercjalizacji ok.15-20%; wymagające interwencji i zaangażowania środków publicznych ok.60-70%; wymagające najwyższych nakładów na rekultywację przeznaczone do podjęcia działań w przyszłości ok.15-20%; dodatkowo tereny wymagające podjęcia działań ze względu na zagrożenia środowiskowe

Problemy typowe przy adaptacji złożoność norm i postanowień prawnych właściwych dla terenów górniczych; skala instalacji przemysłowych obejmujących czasami obszar kilku gmin; wysokość kosztów robót w

27 Problemy typowe przy adaptacji złożoność norm i postanowień prawnych właściwych dla terenów górniczych; skala instalacji przemysłowych obejmujących czasami obszar kilku gmin; wysokość kosztów robót w stosunku do redukcji dotacji publicznych (regionowi przysługują jedynie środki z Europejskiego Funduszu Spójności, przy zmniejszeniu kredytów państwowych do jednej trzeciej w porównaniu z okresem ); brak infrastruktury (np. dróg) na terenie niektórych miejscowości; nieprzychylność przedstawicieli władz lub społeczności przy określeniu wizji lub opracowaniu projektu dla własnego regionu;

28 Dziękuję za uwagę

Podobne dokumenty

Rewitalizacja terenów postindustrialnych na przykładzie Zagłębia Ruhry

Ochrona środowiska jako warunek rozwoju rejonu tarnobrzeskiego Rewitalizacja terenów postindustrialnych na przykładzie Zagłębia Ruhry Mgr Mirosław Rymar Związek Polskich Artystów Plastyków Okręg Rzeszowski