do przepisów z zakresu ubezpieczeń społecznych i prawa pracy Zagadnienia omawiane na szkoleniach

Transkrypt

1 do przepisów z zakresu ubezpieczeń społecznych i prawa pracy Zagadnienia omawiane na szkoleniach Sztum - czerwiec

2 OPRACOWANIE: copyright by Jacek Kropkowski DRUK I OPRAWA: HELDRUK Malbork, ul. Partyzantów 3b SKŁAD I ŁAMANIE WYDAWCA: Wydawnictwo JAKRO ul. Wojciechowskiego SZTUM tel./fax ( ) tel./fax ( ) wydawnictwo@jakro.com.pl ISBN

3 Szanowni Czytelnicy! Mamy przyjemność zaprezentować Państwu najnowsze wydanie KOMENTARZA, który stanowi uzupełnienie zbioru ujednoliconych przepisów prawnych pt. " KODEKS UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH - PRAWO PRACY - KONTROLA". Zawarte w komentarzu wyjaśnienia dotyczące poszczególnych przepisów lub zagadnień prawnych, mogą być wykorzystane jako pomoc przy realizacji zadań, dotyczących ubezpieczeń społecznych i prawa pracy, jednak komentarz nie stanowi wykładni obowiązującej a występujące wątpliwości powinny być rozpatrywane indywidualnie i w zależności od potrzeb, należy uzyskać wyjaśnienie wiążące lub decyzję, wydawane przez właściwe organy administracji państwowej. Do końca 2009r. zostaną wydane jeszcze dwa KOMENTARZE: we wrześniu i grudniu. Tradycyjnie w KOMENTARZACH, trudna problematyka z zakresu ubezpieczeń społecznych, prawa pracy i podatku dochodowego, zostanie omówiona w formie pytań i odpowiedzi. W KOMENTARZU znajduje się również AKTUALIZACJA KODEKSU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH, oraz opis wprowadzonych zmian. Informujemy, że dla potrzeb prawidłowego sporządzania zaświadczeń o zarobkach, do naliczenia emerytury, renty i kapitału początkowego, została wydana książka: KAPITAŁ POCZĄTKOWY - zbiór przepisów z lat , która zawiera przepisy dotyczące składników wynagrodzeń, od których były naliczane składki na ubezpieczenia społeczne, z czego w przyszłości będzie obliczona podstawa wymiaru świadczeń emerytalno-rentowych. Od 1 września 2009r. będą organizowane na terenie całego kraju szkolenia specjalistyczne, dotyczące najnowszych zmian w przepisach już obowiązujących i tych, które wejdą w 2010r., z zakresu ubezpieczeń społecznych, prawa pracy i podatku dochodowego. Szczegółowy program oraz terminy szkoleń, podajemy na naszych stronach internetowych a bliższych informacji udziela Biuro Wydawnictwa. Z poważaniem Wydawca

4 JAKRO 4 KOMENTARZ - czerwiec Spis treści KOMENTARZA: I. Ubezpieczenia społeczne i prawo pracy - w pytaniach i odpowiedziach Składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne Świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa Świadczenia emerytalne i rentowe Zatrudnianie, dokumentacja pracownicza Wynagrodzenia i świadczenia pracownicze Czas pracy i urlopy wypoczynkowe str. II. Aktualizacja KODEKSU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH - przepisy III. Najnowsze zmiany w przepisach - komentarz IV. Wskaźniki, stawki, wysokość świadczeń

5 KOMENTARZ - czerwiec JAKRO I. UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE I PRAWO PRACY - w pytaniach i odpowiedziach 1. SKŁADKI NA UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE I ZDROWOTNE str Czy od dodatku do zasiłku chorobowego, należy naliczać składki na ubezpieczenia społeczne? Czy zwolnienie z opłacania składek na Fundusz Pracy za powracających z urlopu macierzyńskiego, pozbawia te osoby prawa do zasiłku dla bezrobotnych? Od kiedy nie są opłacane składki na Fundusz Pracy i FGŚP za pracownika powracającego z urlopu macierzyńskiego lub wychowawczego? Za jaki okres jest możliwy zwrot nienależnie opłaconej składki na ubezpieczenie zdrowotne? Czy obowiązkowe ubezpieczenie wypadkowe dotyczy każdego zleceniobiorcy? W jaki sposób należy rozliczyć składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne za osobę prowadzącą działalność gospodarczą, która przez część miesiąca choruje? Czy urlop bezpłatny pracownika ma wpływ na obowiązek ubezpieczenia społecznego z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej? Jakie wprowadzono nowe zasady powiadamiania ZUS o rozpoczęciu, zawieszeniu oraz wznowieniu działalności gospodarczej? Czy rozpoczęcie nowej działalności gospodarczej, po okresie dwumiesięcznej przerwy, w prowadzeniu działalności, pozwoli na opłacanie składki na ubezpieczenia społeczne od obniżonej podstawy? Jakim numerem należy oznaczyć imienny raport za jednego ubezpieczonego, którego nie dołączono do kompletu dokumentów rozliczeniowych? Czy ZUS ma obowiązek wystawić zaświadczenie o niezaleganiu w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne, osobie prowadzącej działalność gospodarczą, która posiada zaległości składkowe objęte układem ratalnym? Czy ubezpieczony może wnioskować o zwrot nadpłaty składek na ubezpieczenia społeczne? Czy istnieje możliwość umorzenia zaległości składkowych, powstałych z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w latach ? Czy za pracownika w pierwszym roku pracy, otrzymującego wynagrodzenie w wysokości 80 % minimalnego wynagrodzenia, należy opłacać składki na Fundusz Pracy? Czy komornik sądowy, który wyegzekwował od byłego pracodawcy wynagrodzenie pracownika, powinien od uzyskanych kwot rozliczyć składki na ubezpieczenia społeczne i zaliczkę na podatek dochodowy? Jakie są zasady rozliczenia składki zdrowotnej od zwrotu należności z tytułu podróży zleceniobiorcy? W jaki sposób należy wykazać w raporcie ZUS RCA, pracownicę na urlopie wychowawczym, pobierającą zasiłek macierzyński? Czy każdy przedsiębiorca może opłacać składki na ubezpieczenia społeczne na preferencyjnych zasadach? Od jakiego dnia nie podlega ubezpieczeniom społecznym przedsiębiorca, który zgłosił zawieszenie działalności gospodarczej w połowie miesiąca? Na kogo przysługuje zwolnienie z opłacania składek na Fundusz Pracy i FGŚP? Jakie są zasady zliczania okresu korzystania ze zwolnienia z opłacania składek na Fundusz Pracy i FGŚP? Czy jest możliwość wyboru ubezpieczeń społecznych z tytułu wykonywania dwóch umów zlecenia? Czy przedsiębiorca ma obowiązek opłacenia składki na Fundusz Pracy za miesiąc, w którym opłacił zmniejszoną składkę na ubezpieczenia społeczne z powodu zawieszenia działalności w trakcie miesiąca? W jaki sposób należy zwrócić pracownikowi niesłusznie pobraną składkę rentową?... 18

6 JAKRO 6 KOMENTARZ - czerwiec Przez jaki okres pracodawca nie opłaca składek na Fundusz Pracy i FGŚP za pracownika powracającego z urlopu macierzyńskiego? W jaki sposób ustala się podstawę składki zdrowotnej dla przedsiębiorcy? Czy sędzia sportowy podlega ubezpieczeniu społecznemu? Czy zawierając umowę zlecenia z osobą, która jest już zatrudniona w innych zakładach na podstawie umowy o pracę i umowy zlecenia i uzyskuje tam przychód z umowy o pracę i umowy zlecenia mniejszy niż minimalne wynagrodzenie za pracę, występuje obowiązek ubezpieczenia społecznego? Jakie są zasady rozliczania składkowo-podatkowego, wypłat dokonanych pracownikowi w okresie choroby? Czy za pracownika-emeryta zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy, z wynagrodzeniem niższym od minimalnego, należy opłacać składki na Fundusz Pracy? Czy zatrudniając pracownika w niepełnym wymiarze czasu pracy, który uzyskuje miesięczne wynagrodzenie w wysokości niższej od minimalnego i dodatkowo pracującego w innym zakładzie pracy, należy opłacać za niego składkę na Fundusz Pracy? Czy należy wykazać zleceniobiorcę w dokumentach rozliczeniowych ZZA za miesiące, w których zleceniobiorca nie uzyskał przychodu? Czy przedsiębiorca zatrudniając córkę na podstawie umowy o pracę, powinien zgłosić ją do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego jako pracownika, czy też jako osobę współpracującą? Czy osoba prowadząca działalność gospodarczą, zawierając z synem, który jest studentem, umowę zlecenia, ma obowiązek zgłosić go do ubezpieczeń społecznych jako osobę współpracującą? Czy zawarcie umowy cywilnoprawnej z osobą ubezpieczoną w KRUS, rodzi obowiązek ubezpieczenia społecznego? Czy przedsiębiorca po wznowieniu działalności gospodarczej, nadal będzie mógł opłacać składki na ubezpieczenia społeczne od obniżonej podstawy? W jaki sposób należy powiadomić ZUS o zawieszeniu działalności gospodarczej? Czy przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą w zakresie robót budowlanych, zawierając umowę zlecenia na wykonanie remontu obiektu, podlega z tego tytułu ubezpieczeniom w ZUS? Czy pracownik w czasie urlopu bezpłatnego ma prawo do świadczeń z ubezpieczenia zdrowotnego? Czy z tytułu wykonywania umowy o dzieło, zawartej z własnym pracownikiem, przebywającym na urlopie bezpłatnym, występuje obowiązek ubezpieczenia społecznego? Jak należy rozliczyć zwrot nadpłaconych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracownika? Jakie są zasady rozliczenia składki zdrowotnej i podatku dochodowego w przypadku niskiego wynagrodzenia ze zlecenia? Czy zaliczka na poczet przyszłego wynagrodzenia jest oskładkowana i opodatkowana? Jakie są zasady opodatkowania i oskładkowania należności wypłacanych członkowi rady nadzorczej do wysokości 200,00 zł? Czy zawierając z własną pracownicą przebywająca na urlopie wychowawczym umowę o dzieło, będzie ona podlegała obowiązkowo ubezpieczeniom w ZUS? Czy zleceniobiorca wykonujący umowę zlecenia, z której podlega tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu w siedzibie zleceniodawcy, podlega obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu? Jakim ubezpieczeniom społecznym podlega osoba będąca na urlopie macierzyńskim, dodatkowo zarobkująca? Jakie są zasady umorzenia składek ZUS dla prowadzących działalność, w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego? Jakie są zasady rozliczania składek na ubezpieczenia społeczne przez wspólników spółek cywilnych?...30

7 KOMENTARZ - czerwiec JAKRO Jakie są zasady opodatkowania i oskładkowania przychodu do wysokości 200,00 zł ze zlecenia, zawartego z osobą niebędącą pracownikiem zleceniodawcy? Czy po wznowieniu działalności gospodarczej, przedsiębiorca może nadal opłacać niższe składki na ubezpieczenia społeczne? Czy osoba uprawniona do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od obniżonej podstawy wymiaru składek, może zadeklarować jako podstawę wymiaru, wyższą kwotę od minimalnej? Czy od dodatku do zasiłku chorobowego, należy naliczać składki na ubezpieczenia społeczne? Zgodnie z obowiązującymi przepisami, pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia chorobowego w razie choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną, trwającej łącznie do 33 dni w ciągu roku kalendarzowego, a w przypadku pracownika w wieku powyżej 50 lat, trwającej łącznie do 14 dni w ciągu roku kalendarzowego, w wysokości 80 % tego wynagrodzenia, chyba że obowiązujące u danego pracodawcy przepisy prawa pracy, przewidują wyższe wynagrodzenie z tego tytułu. Prawo do wynagrodzenia chorobowego za 14 dni niezdolności do pracy przysługuje pracownikowi po roku kalendarzowym, w którym ukończył 50 rok życia. Pracodawca może wprowadzić do regulaminu wynagradzania zapis, zgodnie z którym pracownikom w wieku powyżej 50 lat, począwszy od 15 do 33 dnia choroby, przysługuje dodatek uzupełniający zasiłek chorobowy do wysokości 100 % podstawy jego wymiaru. Za czas niezdolności do pracy, trwającej łącznie dłużej niż 33 dni w ciągu roku kalendarzowego, a w przypadku pracownika w wieku powyżej 50 lat, dłużej niż 14 dni w ciągu roku kalendarzowego, przysługuje zasiłek chorobowy na zasadach określonych w przepisach ustawy zasiłkowej. Miesięczny zasiłek chorobowy wynosi 80 % podstawy jego wymiaru, a za okres pobytu w szpitalu 70 % tej podstawy. W przypadku, kiedy pracodawca, zgodnie z regulaminem wynagradzania, wypłaca pracownikom w razie choroby wynagrodzenie chorobowe w wysokości 100 % podstawy wymiaru, to pracownicy, którzy: nie ukończyli 50 roku życia otrzymują to wynagrodzenie za 33 dni choroby w ciągu roku kalendarzowego; mają ukończone 50 lat, począwszy od 1 lutego 2009r., otrzymują to wynagrodzenie za 14 dni choroby w ciągu roku kalendarzowego. Pracodawca może wypłacać pracownikom, w wieku powyżej 50 lat, dodatek do zasiłku chorobowego przysługujący za okres od 15 do 33 dnia choroby trwającej w ciągu roku kalendarzowego, zamieszczając w regulaminie wynagradzania stosowny zapis w tym względzie. Kwota dodatku do zasiłku chorobowego może być zwolniona z oskładkowania, ponieważ nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników dodatki uzupełniające 80 % zasiłek chorobowy, wypłacane przez pracodawców, do kwoty nieprzekraczającej łącznie z zasiłkiem chorobowym 100 % przychodu pracownika, stanowiącego podstawę wymiaru składek. W przypadku, kiedy pracodawca wypłaca pracownikowi dodatek uzupełniający 70 % zasiłek chorobowy za okres pobytu w szpitalu, dodatek ten do kwoty nieprzekraczającej łącznie z zasiłkiem 100 % przychodu pracownika, nie wchodzi do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Omówiona regulacja ma też zastosowanie przy ustalaniu podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne Czy zwolnienie z opłacania składek na Fundusz Pracy za powracających z urlopu macierzyńskiego, pozbawia te osoby prawa do zasiłku dla bezrobotnych? Zgodnie z aktualnym stanem prawnym, pracownica nie otrzyma zasiłku dla

8 KOMENTARZ - czerwiec JAKRO 2. ŚWIADCZENIA Z UBEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W RAZIE CHOROBY I MACIERZYŃSTWA str Czy wcześniejszy powrót do pracy w trakcie sprawowania opieki nad dzieckiem, spowoduje utratę prawa do zasiłku opiekuńczego za cały okres zwolnienia? Jaki jest tryb postępowania pracodawcy po zakończeniu pobierania przez pracownika świadczenia rehabilitacyjnego? Czy pracodawca może kontrolować prawidłowość wykorzystywania zwolnień lekarskich? Czy pracownik przebywający na zwolnieniu lekarskim z oznaczeniem, że może chodzić, który wyjechał na wczasy, utraci prawo do zasiłku chorobowego? Czy likwidacja premii miesięcznych oraz dodatków stażowych, które ulegały zmniejszeniu za okresy choroby i były wliczane do podstawy wymiaru świadczeń chorobowych oraz równoczesne podwyższenie wynagrodzenia zasadniczego o kwoty wypłacanych wcześniej dodatków stażowych, powoduje przeliczenie podstawy wymiaru wypłacanych świadczeń chorobowych? Czy po zmianie regulaminu wynagradzania, należy przeliczyć podstawę wymiaru świadczeń chorobowych? Jakie są zasady obliczania zasiłku chorobowego, z uwzględnieniem składników wypłaconych zaliczkowo? Czy po rozwiązaniu umowy o pracę, przysługuje zasiłek chorobowy z ZUS, jeżeli pracownik zachorował wcześniej ale jest uprawniony do renty z tytułu niezdolności do pracy? W jaki sposób nadgodziny wypracowane w pierwszym miesiącu pracy, będą wliczone do ustalenia podstawy wymiaru zasiłków? Po jakim czasie od wznowienia prowadzenia działalności gospodarczej, ubezpieczona nabędzie prawo do zasiłku macierzyńskiego? W jaki sposób należy obliczyć podstawę wymiaru zasiłku chorobowego, jeżeli bez zmiany etatu, obniżono pracownikowi wynagrodzenie za pracę? Czy wypłacając pracownikom należne wyrównania zasiłku chorobowego, należy dokonać wraz z odsetkami? Jakie są zasady ustalania prawa do wynagrodzenia chorobowego dla nowo zatrudnionego pracownika, który przed podjęciem pracy był bezrobotny? Czy świadczenie rehabilitacyjne może zostać przyznane również po powrocie pracownika do pracy? W jakiej wysokości należy wypłacać zasiłek chorobowy za okres pobytu w szpitalu? Czy podstawa wymiaru zasiłku macierzyńskiego zostanie przeliczona, jeżeli pracownica przed porodem otrzymywała zasiłek chorobowy i obok dodatek stażowy? W jakiej wysokości ZUS wypłaca zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia? Czy zmiana etatu przed powstaniem niezdolności do pracy, ma wpływ na podstawę wymiaru zasiłków? W jaki sposób należy ustalić podstawę wymiaru świadczenia chorobowego dla pracownika, który od kilku miesięcy wykonuje dodatkowo w tej samej firmie pracę na umowę zlecenia? W jaki sposób należy uwzględnić w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego nagrodę roczną, wypłaconą za 2008r., jeżeli w ubiegłym roku pracownik przebywał na urlopie dla poratowania zdrowia i otrzymał nagrodę tylko za okres faktycznie przepracowany? W jaki sposób oblicza się wysokość zasiłku chorobowego po urlopie dla poratowania zdrowia? Kiedy nastąpi rozpoczęcie nowego okresu zasiłkowego? W jakiej wysokości należy wypłacić świadczenia chorobowe za dni pobytu pracownika w szpitalu? Czy po wyczerpaniu okresu zasiłkowego, lekarz może nadal wystawiać zaświadczenia lekarskie o czasowej niezdolności do pracy?... 44

9 JAKRO 34 KOMENTARZ - czerwiec Czy pracownikowi, który otrzymał zwolnienie za okres pobytu w szpitalu, ale nie dostarczył go jednak w terminie 7 dni od daty wystawienia, należy pomniejszyć o 25 % wysokość wynagrodzenia chorobowego? W jaki sposób należy uwzględniać premię w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego, jeżeli zdarzają się opóźnienia w jej wypłacie? W jakiej wysokości należy uwzględnić w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego nagrodę roczną, niewypłaconą za okresy choroby, jeżeli w roku poprzedzającym chorobę, pracownik przepracował tylko kilka miesięcy? W jaki sposób należy uzupełnić dla celów uwzględnienia w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego, nagrodę roczną, która ulega proporcjonalnemu zmniejszeniu za okresy usprawiedliwionej nieobecności w pracy? Czy przedsiębiorcy, który zawiesił działalność gospodarczą, przysługuje prawo do zasiłku chorobowego? Czy przysługuje prawo do zasiłku opiekuńczego pracownikowi, który przebywał z chorym dzieckiem w szpitalu? Jakie dokumenty składa w ZUS przedsiębiorca, ubiegający się o zasiłek chorobowy? Czy należy wypłacić zasiłek opiekuńczy za wszystkie dni orzeczonej opieki, jeżeli zwolnienie lekarskie obejmuje również sobotę i niedzielę? Czy podstawę wymiaru świadczeń chorobowych należy podwyższać do kwoty najniższej, jeżeli pracownik obok zasiłku otrzymuje dodatek stażowy? W jakiej wysokości przysługuje pracownicy zasiłek chorobowy w przypadku poronienia? Czy należy przeliczyć nagrodę roczną przed uwzględnieniem jej w podstawie wymiaru wynagrodzenia chorobowego? Czy zleceniobiorca podlegający dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, nabywa prawo do zasiłku chorobowego bez okresu wyczekiwania, jeżeli posiada wcześniejszy co najmniej 10-letni okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego? Czy pracownica ma prawo do wynagrodzenia, a następnie zasiłku chorobowego bez okresu wyczekiwania od pierwszego dnia po urlopie wychowawczym? Jakie są zasady ustalania podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w razie niewypłacenia premii za jeden z kwartałów? Czy premie uznaniowe należy uwzględniać w podstawie wymiaru świadczeń chorobowych? Czy premię wypłacaną wszystkim pracownikom w jednakowej wysokości, przebywającym na urlopie wypoczynkowym, należy uwzględniać w podstawie wymiaru zasiłków? Czy pracownikowi, który po wykorzystaniu części zwolnienia lekarskiego wrócił do pracy, przysługuje prawo do zasiłku chorobowego za wykorzystany okres zwolnienia lekarskiego? Czy rodzaj zawartej umowy o pracę wpływa na prawo do świadczenia chorobowego? Kiedy przedsiębiorca nabywa prawo do zasiłku chorobowego? W jaki sposób należy ustalać podstawę wymiaru świadczeń chorobowych, w przypadku pracy w nadgodzinach? Jakie są zasady ustalania podstawy wymiaru świadczenia chorobowego po przerwie w ubezpieczeniu? Czy premię za wydajność w pracy, należy wliczać do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego? Czy należy przeliczyć podstawę wymiaru i wyrównać wysokość wynagrodzenia i zasiłku chorobowego po wypłaceniu z opóźnieniem premii kwartalnej? Za jaki okres należy wliczyć premię do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, jeżeli w okresie 12 miesięcy poprzedzających zachorowanie, premii nie wypłacano z powodu trudności finansowych pracodawcy? W jaki sposób należy uwzględnić premię kwartalną w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego, jeżeli w okresie, za który wynagrodzenie przyjmuje się do podstawy wymiaru, nastąpiła zmiana wymiaru czasu pracy? Jakie są zasady wypłaty zasiłku macierzyńskiego w czasie urlopu wychowawczego?... 55

10 KOMENTARZ - czerwiec JAKRO Czy należy wyrównywać świadczenia chorobowe, jeżeli obowiązujący w zakładzie regulamin nie zawiera żadnych postanowień o zachowywaniu przez pracownika prawa do premii uznaniowej za czas absencji chorobowej, ani też żadnych regulacji o sposobie zmniejszania jej wysokości z powodu choroby? Czy podwyżka wynagrodzenia wpływa na wysokość zasiłku chorobowego? Jakie są zasady uzupełniania wynagrodzenia, uwzględnianego w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego? Czy podwyżka wynagrodzenia w okresie pobierania zasiłku chorobowego, wymaga przeliczenia zasiłku chorobowego? W jaki sposób należy wyrównać wysokość zasiłku chorobowego z tytułu niezdolności do pracy przypadającej na okres ciąży? Jakie składniki wynagrodzenia wlicza się do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego? Jakie są zasady uwzględniania premii i nagrody w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego? Jakie są zasady rozliczania składkowo-podatkowego, wypłaconego byłemu pracownikowi wyrównania wynagrodzenia chorobowego? Czy wcześniejszy powrót do pracy w trakcie sprawowania opieki nad dzieckiem, spowoduje utratę prawa do zasiłku opiekuńczego za cały okres zwolnienia? Zgodnie z przepisami ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego wystawionego z tytułu konieczności sprawowania osobistej opieki nad chorym dzieckiem, wynika z niemożliwości zapewnienia mu opieki przez innego członka rodziny. Pracownica może korzystać z opieki w dniach, w których nie ma domownika mogącego zapewnić opiekę dziecku. Pracownica prawidłowo wykorzystuje zwolnienie lekarskie od pracy, nawet jeżeli wcześniej powróci do pracy, jeżeli inny domownik może przejąć opiekę nad dzieckiem, ponieważ prawo do zasiłku opiekuńczego zawsze rozpatruje się indywidualnie a szczególnie kiedy członkowie rodziny, pozostający z pracownicą we wspólnym gospodarstwie domowym, zamiast niej mogą zapewnić opiekę dziecku. Takie postępowanie nie uznaje się za nieprawidłowe wykorzystywania zwolnienia od pracy, pozbawiające prawa do zasiłku opiekuńczego za cały okres zwolnienia. Zasiłek opiekuńczy nie przysługuje za dni, w których opiekę dziecku może zapewnić inny członek rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, nawet, jeżeli pobyt we wspólnym gospodarstwie domowym ma miejsce tylko w okresie choroby dziecka, z wyjątkiem przypadków sprawowania opieki nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat, kiedy to pracownica może korzystać z zasiłku opiekuńczego nawet wówczas, gdy opiekę choremu dziecku może zapewnić inny członek rodziny. Ustalenie prawa do zasiłku opiekuńczego następuje po złożeniu przez pracownicę wypełnionego wniosku ZUS Z-15, w którym zamieszcza się m.in. informację o domowniku, mogącym zapewnić opiekę, dlatego płatnik nie wypłaci zasiłku opiekuńczego za wskazane przez pracownicę dni, w których opiekę nad dzieckiem zapewniał inny członek rodziny, wówczas takie dni traktowane są jako nieobecność usprawiedliwiona, bez prawa do zasiłku opiekuńczego Jaki jest tryb postępowania pracodawcy po zakończeniu pobierania przez pracownika świadczenia rehabilitacyjnego? Zgodnie z obowiązującymi zasadami, jeżeli pracownik pobierał świadczenie

11 KOMENTARZ - czerwiec JAKRO 3. ŚWIADCZENIA EMERYTALNE I RENTOWE str Czy należy uwzględnić w podstawie wymiaru emerytury, składniki wynagrodzenia wypłacane za okresy choroby? Czy po okresie pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, można ubiegać się o prawo do świadczenia przedemerytalnego? Czy każdy płatnik składek, jest zobowiązany do prowadzenia ewidencji stanowisk, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach? Kiedy w świetle ustawy o emeryturach pomostowych, praca jest wykonywana w szczególnych warunkach, a kiedy w szczególnym charakterze? Czy osoba uprawniona do renty z tytułu niezdolności do pracy, dodatkowo zatrudniona, może ubiegać się o świadczenie przedemerytalne, jeżeli otrzyma wypowiedzenie umowy o pracę z powodu likwidacji stanowiska? Jeżeli pracownik pobiera emeryturę bez rozwiązania stosunku pracy, czy jeśli odejdzie z pracy, nabędzie prawo do odprawy emerytalnej? Jaki przychód z pracy zarobkowej, może osiągnąć pracownik, będący na wcześniejszej emeryturze? Czy bez rozwiązania stosunku pracy, można już pobierać emeryturę? Od jakiego miesiąca emeryt będzie mógł zarobkować bez ograniczeń, jeżeli w lipcu 2009r. ukończy 65 lat? Czy osoba, która miała wstrzymaną emeryturę w związku z kontynuowaniem zatrudnienia u pracodawcy, może zgłosić wniosek o przeliczenie emerytury z zastosowaniem nowej kwoty bazowej? Jakie są zasady rozliczenia świadczenia przedemerytalnego, jeżeli osoby pobierające uzyskują dodatkowe przychody? Czy ZUS może żądać od pracodawcy zwrotu części emerytury nienależnie wypłaconej byłemu pracownikowi, jeżeli pracodawca wydał pracownikowi wadliwe świadectwo pracy? Komu przysługuje emerytura mieszana? W jakich przypadkach ZUS przeliczy emeryturę od nowej kwoty bazowej? Czy świadczenie przedemerytalne przysługuje również przedsiębiorcy? Czy należy uwzględnić w podstawie wymiaru emerytury, składniki wynagrodzenia wypłacane za okresy choroby? Zgodnie z obowiązującymi przepisami, składniki wynagrodzenia, do których pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania wynagrodzenia lub zasiłku chorobowego, w myśl postanowień układów zbiorowych pracy lub przepisów o wynagradzaniu, wypłacone za okres pobierania tych świadczeń, pomimo że są zwolnione z oskładkowania, podlegają uwzględnieniu w podstawie wymiaru emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, dlatego należy je wykazać w zaświadczeniu o zarobkach na druku ZUS Rp-7. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty, przyjmuje się te składniki wynagrodzenia w gotówce i w naturze z tytułu wykonywania pracy w ramach stosunku pracy, od których był obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. Ustalając, czy istniał obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie społeczne od określonych składników wynagrodzeń, stosuje się przepisy obowiązujące w okresie, z którego wynagrodzenie jest uwzględniane w podstawie wymiaru emerytury lub renty. W podstawie wymiaru emerytury lub renty, uwzględnia się również wyłączone

12 KOMENTARZ - czerwiec JAKRO 4. ZATRUDNIANIE, DOKUMENTACJA PRACOWNICZA str Jakie obowiązują zasady przy zmianie rodzaju umowy o pracę? Czy pracodawca może zwolnić pracownika dyscyplinarnie podczas jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy? W jakich sytuacjach można zawierać umowy o pracę na okres próbny? W jakich okolicznościach można skrócić obowiązujący trzymiesięczny okres wypowiedzenia umowy o pracę? Kiedy można uznać, że pracownik porzucił pracę i rozwiązać z nim umowę, jeżeli od kilku dni nie stawia się w pracy? W jakim terminie można rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika? Jakie odszkodowanie przysługuje pracownikowi, z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia? Czy można wypowiedzieć umowę o pracę pracownicy w ciąży, w przypadku likwidacji oddziału przedsiębiorstwa? Czy pracodawca powinien w treści świadectwa pracy, podawać informację o stawce wynagrodzenia? Czy okres nadterminowej służby wojskowej, podlega zaliczeniu do pracowniczego stażu pracy? Na czym polega ograniczenie ilości zawieranych umów o pracę na czas określony? Czy dostarczenie zaświadczenia o stanie ciąży, powoduje przedłużenie umowy o pracę, zawartej na czas określony? Jakie obowiązki ma pracodawca w przypadku, kiedy zachodzi podejrzenie, że pracownik naruszył w pracy obowiązek trzeźwości? Czy można zwolnić pracownika bez wypowiedzenia z jego winy za naruszenie obowiązku trzeźwości, jeżeli stan ten został potwierdzony nieatestowanym alkomatem? Czy umowa o pracę zawarta w Polsce, może zostać sporządzona w obcym języku? Jaki jest termin wystawienia świadectwa pracy przy porzuceniu pracy po wypowiedzeniu umowy o pracę? Kiedy pracodawca może wypowiedzieć warunki pracy i płacy pracownikom chronionym? Kogo obejmuje ochrona podczas zwolnień grupowych? Czy w treści umowy o pracę niepełnoetatowca, należy określić limit godzin, których przekroczenie powoduje pracę w godzinach nadliczbowych? Czy umowa o pracę wygasa w przypadku pracownika tymczasowo aresztowanego? W który dzień tygodnia rozpoczyna swój bieg tygodniowy okres wypowiedzenia umowy o pracę? Kiedy można stosować dwutygodniowy okres wypowiedzenia umowy o pracę? W jakich sytuacjach pracownik może rozwiązać umowę o pracę w trybie przyspieszonym? Jakie okresy są uznawane za świadczenie pracy? W jaki sposób należy poinformować pracowników o osobach udzielających pierwszej pomocy lub koordynujących akcją ratowniczą? Czy należy uzasadniać wypowiedzenie umowy okresowej? Czy jest możliwe zatrudnienie w spółce jawnej wspólnika tej spółki?... 82

13 KOMENTARZ - czerwiec JAKRO 5. WYNAGRODZENIA I ŚWIADCZENIA PRACOWNICZE str W jakiej wysokości jest wypłacany dodatek za pracę w nocy? Czy pracownik zachowuje prawo do dotychczasowego wynagrodzenia przy powierzeniu innej pracy? Jak należy obliczyć wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy, przypadający po urlopie macierzyńskim? Czy po śmierci pracownika, należne wynagrodzenie można wypłacić małżonce i pełnoletnim dzieciom, czy też należy zaczekać na uzyskanie postanowienia sądowego o nabyciu spadku? Czy jest wymagane potwierdzanie odbycia zagranicznej podróży służbowej? Czy pracownikowi, który przepracował całą dniówkę, następnie udał się do lekarza i otrzymał na ten sam dzień zwolnienie lekarskie, należy wypłacić wynagrodzenie za przepracowane godziny? W jakich kwotach należy wypłacać pracownikom wynagrodzenie minimalne, jeżeli pracują na część etatu? Czy po okresie przygotowania zawodowego, pracownikowi można określić wynagrodzenie na poziomie 80 % minimalnego wynagrodzenia? Czy pracownikowi przysługuje premia uznaniowa w okresie wypowiedzenia? Jakie są zasady obliczania odpraw pieniężnych z tytułu grupowego albo indywidualnego zwolnienia? W jaki sposób ZUS dokonuje zwrotu kosztów przejazdu osobie wezwanej do osobistego stawiennictwa? Jakie są zasady obliczania wynagrodzenia za pracę, przy zmianie etatu? W jaki sposób ustala się odpis na ZFŚS dla nauczycieli? Jakie składniki wynagrodzenia należy przyjąć do podstawy wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy, jeżeli pracownik otrzymuje stałe wynagrodzenie miesięczne oraz dodatki za pracę w nocy, za nadgodziny i premię uznaniową? Jakie są nowe zasady ustalania przeciętnej liczby zatrudnionych w celu naliczenia odpisu na ZFŚS? Czy można wypłacić pracownikowi świadczenie urlopowe na początku roku? W jaki sposób należy obliczyć wynagrodzenie urlopowe pracownika, wynagradzanego stałą stawką miesięczną, jeżeli w poprzednich miesiącach pracował w godzinach nadliczbowych? Czy premię uzależnioną od wielkości zamówień złożonych w firmie, należy przyjmować do podstawy wynagrodzenia urlopowego? W jaki sposób należy ustalić wynagrodzenie stałe miesięczne, przy absencji z różnych przyczyn? W jaki sposób należy obliczyć wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy, jeżeli wynagrodzenie za pracę jest płatne 10 dnia następnego miesiąca? Jakie zasady obowiązują przy naliczaniu odprawy emerytalno-rentowej? Czy można włączać premię uznaniową, przyznawaną tylko w niektórych miesiącach, do podstawy wynagrodzenia urlopowego? Czy w gwarantowanym wynagrodzeniu minimalnym, uwzględnia się dodatek za pracę w porze nocnej? Czy można wcześniej wypłacić trzynastkę pracownikowi budźetówki, przechodzącemu na emeryturę? Jak należy ustalić utracony zarobek dla pracownika wezwanego do sądu? Czy w przypadku świadczenia pracy w godzinach nadliczbowych, należy normalne wynagrodzenie za godziny nadliczbowe uwzględniać pracownikom w podstawie wymiaru premii? Czy zasądzone odsetki należy naliczyć od wynagrodzenia brutto za nadgodziny, czy po odliczeniach składkowo-podatkowych? Czy pracownikowi, który przeszedł na emeryturę w trakcie roku, można wypłacić ekwiwalent za cały rok? Jakie dopłaty do wypoczynku można finansować z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych?... 96

14 JAKRO 84 KOMENTARZ - czerwiec Czy podwyżka wynagrodzenia wszystkim pracownikom, obejmuje również pracownice korzystające z urlopu wychowawczego? Czy można do regulaminu wprowadzić postanowienie, zgodnie z którym w przypadku wypowiedzenia umowy o pracę przez pracownika, pozostała do spłaty część pożyczki zakładowej, będzie podlegała potrąceniu z wynagrodzenia w całości? Czy obywatel obcego kraju, zatrudniony i zamieszkały tymczasowo w Polsce, w przypadku podróży służbowej do miejsca stałego zamieszkania, ma prawo do diety i zwrotu kosztów noclegu? Jakie są zasady wypłacania świadczenia urlopowego? Do jakiej wysokości, pożyczka z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, podlega egzekucji komorniczej? Czy kierowcom zatrudnionym w transporcie międzynarodowym należą się diety? Czy pracodawca może ustalić dla delegowanych niższe diety, niż określone rozporządzeniem w sprawie zagranicznych podróży służbowych? Czy pracownikowi zatrudnionemu na czas określony, przysługuje odprawa pieniężna w razie wcześniejszego zwolnienia z pracy? Czy pracownikowi, który rozwiązał umowę o pracę w związku z przejściem na emeryturę, jeżeli ZUS odmówił prawa do tego świadczenia, należy wypłacić odprawę emerytalną? W jakiej wysokości jest wypłacany dodatek za pracę w nocy? Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, pracownikowi wykonującemu pracę w porze nocnej, przysługuje dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w nocy, w wysokości 20 % stawki godzinowej, wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę. Stawki te mogą być ustalane w sposób korzystniejszy w aktach prawa wewnątrzzakładowego, regulaminach wynagradzania lub układach zbiorowych, jak też w innego rodzaju zakładowych porozumieniach płacowych albo w umowach o pracę. Dodatek przysługuje pracownikowi za każdą godzinę przepracowaną w nocy, niezależnie od tego, czy jest pracującym w nocy zgodnie z definicją kodeksową, czy też pracuje w wymienionej porze sporadycznie oraz niezależnie od innych dodatków, np. za pracę w godzinach nadliczbowych. W stosunku do pracowników, wykonujących pracę w porze nocnej stale poza zakładem pracy, wspomniany dodatek można zastąpić ryczałtem, którego wysokość odpowiada przewidywanemu wymiarowi pracy w porze nocnej. Przy ustalaniu dodatkowego wynagrodzenia za godzinę pracy w porze nocnej, w wysokości ustawowej, minimalne wynagrodzenie za pracę przewidziane w tym przepisie dzieli się przez liczbę godzin pracy, przypadających do przepracowania w danym miesiącu. Pracownik pracujący w nocy, może złożyć do pracodawcy wniosek o poinformowanie przez pracodawcę właściwego inspektora pracy o zatrudnianiu pracowników pracujących w nocy, wówczas pracodawca jest zobowiązany zrealizować wniosek Czy pracownik zachowuje prawo do dotychczasowego wynagrodzenia przy powierzeniu innej pracy? Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, wynagrodzenie pracownika, któremu powierzono inną pracę, musi uwzględniać wszystkie składniki wynagrodzenia określone w umowie o pracę, czyli takie których niewypłacanie wymagałoby wypowiedzenia zmieniającego.

15 KOMENTARZ - czerwiec JAKRO 6. CZAS PRACY I URLOPY WYPOCZYNKOWE str Czy pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie pracy również w sobotę? Czy pracownik musi uzyskać zgodę od pracodawcy na przedłużenie urlopu wypoczynkowego, jeżeli w trakcie korzystania z urlopu zachorował? Czy pracownikom zatrudnionym w przerywanym czasie pracy, należy zapewnić 15-minutową przerwę wypoczynkową, wliczaną do czasu pracy? Czy pracownik nabędzie prawo do urlopu wypoczynkowego po przepracowaniu u nowego pracodawcy tylko jednego dnia? Jakie są zasady udzielania dodatkowego urlopu wypoczynkowego dla pracownika niepełnosprawnego? Czy pracodawca może ustalić pracownikom produkcyjnym kilka roboczych sobót w zamian za inne dni wolne? Czy pracownicy mogą pracować w dwie soboty w każdym miesiącu? Czy zawarcie kolejnej dodatkowej umowy o pracę na część etatu, wymaga ustalenia odrębnie dla każdej z wymienionych umów wymiaru urlopu wypoczynkowego? W jakim wymiarze należy udzielić urlopu wypoczynkowego po zmianie pracodawcy w trakcie roku, jeżeli pracownik w poprzednim zakładzie pracy, pracował w niepełnym wymiarze czasu pracy? Czy jest możliwe wykorzystanie urlopu wypoczynkowego u kolejnego pracodawcy? Czy staż za skierowaniem urzędu pracy, ma wpływ na wymiar urlopu wypoczynkowego? Kogo obejmuje zakaz pracy ponadnormatywnej? Jakie są zasady rozliczania pracy w nadgodzinach? Kiedy występują nadgodziny? W jaki sposób można zrealizować zasadę równoważnego okresu odpoczynku dla pracowników zarządzających? Jakie są zasady realizowania odpoczynku tygodniowego? Jakie osoby zostały objęte zakazem pracy w porze nocnej? Czy za pracę w sobotę w systemie zmianowym, przypadającą w godzinach nocnych, należy zapłacić dodatek za godziny nadliczbowe w wysokości 50 %, czy 100 %? Jaki maksymalny limit godzin nadliczbowych można ustanawiać w regulaminie pracy, jako obowiązujący w danym roku kalendarzowym? Czy pracodawca, który nie wypłaca wynagrodzenia za pracę ponadnormatywną pracownicy, zatrudnionej na stanowisku głównej księgowej, narusza przepisy o czasie pracy? Kiedy można wprowadzić ryczałt za nadgodziny? Jak ustalić dopuszczalną liczbę godzin pracy ponad określony wymiar czasu pracy dla pracownika niepełnowymiarowego, zatrudnionego na część etatu? Jak należy prowadzić ewidencję czasu pracy? Czy pracownikowi, który z powodu kilkudniowej niezdolności do pracy wskutek choroby, nie skorzystał z dnia wolnego w zamian za święto, które przypadło w sobotę, należało udzielić dnia wolnego w innym terminie? Jakie są zasady prowadzenia ewidencji czasu pracy? Jakie są zasady obliczania wymiaru czasu pracy? Czy pracownik musi podpisać oświadczenie o zapoznaniu się z obwieszczeniem o czasie pracy? W jakim trybie można wprowadzić przerywany czas pracy? Czy stosując zadaniowy system czasu pracy, konieczne jest określenie wymiaru czasu pracy pracownika? Na czym polega system równoważnego czasu pracy? W jaki sposób należy ustalać dobę pracowniczą, przy ruchomym czasie pracy?

16 JAKRO 104 KOMENTARZ - czerwiec Kiedy jest możliwe wprowadzenie indywidualnego rozkładu czasu pracy? Jakie są zasady wprowadzania systemów czasu pracy? Jakie są zasady rozliczania zadaniowego czasu pracy? Czy czas prowadzenia pojazdu podczas podróży służbowej odbywanej przez pracownika, zatrudnionego na innym stanowisku niż kierowca, należy wliczyć do czasu pracy? W jaki sposób można wprowadzić równoważny system czasu pracy? Czy czas pracy obejmuje pracę faktycznie wykonaną, czy również okres przygotowania się pracownika do pracy? Czy czas przejazdu pracowników z miejsca zakwaterowania do miejsca pracy, jest czasem pracy? Jaki wymiar czasu pracy obowiązuje pracowników zatrudnionych w zakładowej ochronie mienia, posiadających orzeczenia o stopniu niepełnosprawności? Czy podróż służbowa jest zaliczana do czasu pracy? Jaki jest wymiar urlopu wypoczynkowego po okresie pobierania świadczenia rehabilitacyjnego? Jakie okresy nie są wliczane do czasu pracy? Kiedy praca ponad normę, nie wymaga płacenia dodatków za nadgodziny? Czy pracownica zamierzająca skorzystać z urlopu wychowawczego, musi w pierwszej kolejności wykorzystać urlop wypoczynkowy? Czy kierowcy zatrudnieni w firmach z licencjami na transport drogowy, mogą pracować w równoważnym czasie pracy maksymalnie po 12 godzin? Czy pracownica, która po urlopie macierzyńskim wróciła do pracy, może wystąpić z wnioskiem o pełny urlop wypoczynkowy, a następnie o urlop wychowawczy? Czy godziny nadliczbowe pracownika zatrudnionego przy pracy w ruchu ciągłym, należy kompensować dodatkiem 50 %, czy 100 %? Kiedy nauczycielowi przysługuje urlop uzupełniający za okres ferii zimowych? Czy godziny nadliczbowe zrekompensowane czasem wolnym, zalicza się do 150-godzinnego limitu rocznego? W jakich przypadkach można wprowadzić system pracy weekendowej? Czy przy obsłudze kotłowni, można zatrudnić palaczy c.o. w ramach zadaniowego czasu pracy? Czy za święto przypadające w sobotę 15 sierpnia 2009r. pracodawca może udzielić dodatkowego dnia wolnego już w lipcu 2009r.? Czy w zadaniowym czasie czasu pracy, mogą wystąpić nadgodziny? Jakie są zasady odbierania godzin nadliczbowych w naturze? Jaki jest wymiar i termin udzielenia pierwszego urlopu wypoczynkowego? Jakie są zasady udzielania urlopu wypoczynkowego pracownikowi niepełnosprawnemu, zatrudnionemu na część etatu? Jak należy obliczać miesiąc pracy, upływ którego powoduje nabycie przez pracownika prawa do cząstkowego urlopu wypoczynkowego? Czy można kumulować godziny nadliczbowe z okresu wzmożonych prac, udzielając pracownikom czasu wolnego poza okresem rozliczeniowym? Czy można udzielić urlopu pomiędzy okresami pobierania świadczenia rehabilitacyjnego? W jakiej wysokości przysługuje pracownikowi dodatek za pracę w niedziele lub w święto, jeśli nie otrzymał za nią innego dnia wolnego? Czy skierowanie pracowników do pracy w innej miejscowości, jest uznawane jako podróż służbowa, zobowiązująca do wypłacania diet? W jaki sposób ustala się rozkład czasu pracy pracownika zatrudnionego na część etatu?