SPIS TREŚCI. - nefron, budowa i działanie - powstawanie moczu w nefronie - skład moczu - właściwości moczu
|
|
- Roman Wierzbicki
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 UKŁAD WYDALNICZY
2 SPIS TREŚCI 1. Funkcje układu wydalniczego 2. Drogi usuwania produktów przemiany materii 3. Budowa układu wydalniczego: a) budowa nerki - funkcje nerek - czynności nerek - nefron, budowa i działanie - powstawanie moczu w nefronie - skład moczu - właściwości moczu b) moczowód i jego funkcja c) pęcherz moczowy i jego funkcja d) cewka moczowa 4. Higiena układu wydalniczego 5. Choroby układu wydalniczego 6. Bibliografia
3 FUNKCJE UKŁADU WYDALNICZEGO Zadaniem układu moczowego jest zbieranie ubocznych i ostatecznych produktów pochodzących z przemian biochemicznych i metabolicznych. Jego głównymi narządami są nerki, które wytwarzają mocz jako produkt filtracji krwi. Rola nerek w organizmie polega przede wszystkim na wydalaniu zbędnych produktów przemiany materii. Zaburzenia przesączania w kłębkach nerkowych oraz wydalania i wchłaniania wielu substancji w cewkach nerkowych odbijają się w sposób istotny na sprawności i wydolności czynnościowej całego organizmu człowieka. A więc najczęstszymi chorobami układu moczowego są choroby nerek.
4 Drogi usuwania produktów przemiany materii
5 BUDOWA UKŁADU WYDALNICZEGO W skład układu moczowego wchodzą: - Nerki (1) - Moczowody (6) - Pęcherz moczowy (4) - Cewka moczowa (5) Z każdą nerką związane są naczynia krwionośne: - Tętnica (3) - Żyła (2)
6 Budowa układu wydalniczego
7 NERKA Nerki są umiejscowione na tylniej ścianie jamy brzusznej, po obu stronach kręgosłupa, na wysokości od ostatniego kręgu piersiowego do drugiego kręgu lędźwiowego (dodać należy, że prawa nerka jest przesunięta nieco niżej). Do ich górnej powierzchni przylegają gruczoły nadnerczowe (nadnercza). Na przyśrodkowym brzegu każdej nerki zwraca uwagę zagłębienie nazywane wnęką nerkową, przez którą przechodzą: moczowód, tętnica nerkowa, żyła nerkowa i nerwy. Zewnętrzna część nerki to kora o jaśniejszym zabarwieniu, pod którą położony jest ciemniejszy rdzeń nerki. Ten ostatni zbudowany jest z pięciu do piętnastu piramid nerkowych, rozdzielonych słupami nerkowymi. Nazwa "piramidy" wzięła się z trójkątnego kształtu tych struktur. Podstawa każdej piramidy zwrócona jest do powierzchni zewnętrznej, natomiast wierzchołek zwrócony jest do wewnątrz. Tworzy on brodawkę nerkową, w której znajdują się ujścia przewodów wyprowadzających mocz do lejkowatej miedniczki nerkowej. Z miedniczki mocz przepływa do moczowodu i dalej do pęcherz moczowego (z każdej nerki wychodzi jeden moczowód).
8 Budowa nerki
9
10 NERKA koniec górny powierzchnia tylna brzeg boczny brzeg przyśrodkowy Wymiary (dł./szer./gr.: koniec dolny 12/7/4 cm Masa: M g K g
11 NERKA torebka włóknista torebka tłuszczowa błona podwłóknista
12 POŁOŻENIE NEREK XII kręg piersiowy II kręg lędźwiowy III kręg lędźwiowy
13 BUDOWA NERKI kielich nerkowy mniejszy kielich nerkowy większy miedniczka nerkowa brodawka nerkowa kora nerki rdzeń nerki piramida nerkowa słup nerkowy podstawa piramidy nerkowej
14 UNACZYNIENIE NERKI t. nerkowa ż.nerkowa
15 UNACZYNIENIE NERKI t. międzypłatowa tętniczka prosta t. międzyzrazikowa t. łukowata
16 FUNKCJE NEREK Główne zadania nerek to: usuwanie z moczem szkodliwych produktów przemiany materii, zatrzymywanie składników niezbędnych dla organizmu, które ulegają przefiltrowaniu do moczu pierwotnego (resorpcja), regulacja objętości płynów ustrojowych, wpływ na ciśnienie tętnicze krwi, wpływ na prawidłową erytropoezę (produkcja erytropoetyny), wpływ na równowagę kwasowo-zasadową (ph krwi), dzięki możliwości zakwaszania moczu, wpływ na układ kostny przez produkcję aktywnych postaci witaminy D3.
17 Czynności nerek 1. Wydalnicza - polega ona na usuwaniu wraz z moczem ostatnich produktów przemiany materii- mocznika, kreatyniny oraz kwasu moczowego; zaznaczyć też trzeba, że usuwane są także substancje obce dla ustroju; 2. Regulacyjna ( wydalane są także substancje potrzebna dla organizmu, ale ich nadmiar jest usuwany- czynność regulacyjna)- funkcja ta oznacza zapewnienie właściwej homeostazy ustroju ( utrzymywanie właściwej ilości płynów ustrojowych ), regulację ciśnienia osmotycznego i właściwego składu płynów ustrojowych; zdolność do wchłaniania zwrotnego zapobiega wydalaniu substancji, które są niezbędne dla organizmu; 3. Czynności o charakterze wewnątrz-wydzielniczym - polegają one na wydzielaniu enzymu reniny, który aktywuje angiotensynę; Nerki są także miejscem działania wielu hormonów- aldosteronu, parathormonu, kalcytoniny czy witaminy D.
18 NEFRON To podstawowa, czynnościowo-strukturalna jednostka nerki. W jednej nerce jest ich około miliona. Składa się z torebki nefronu, która zbudowana jest z nabłonka jednowarstwowego płaskiego, jest on wypuszczalny dla wody, jonów i substancji drobnocząsteczkowej. Zadaniem torebki nefronu jest otoczenie skupiska naczyń włosowatych, zwanych kłębuszkiem naczyniowym.
19 CIAŁKO NERKOWE naczynie odprowadzające naczynie doprowadzające kłębuszek torebka kanalik kręty I rzędu
20 NEFRON kora nerki kłębuszek kanalik kręty I rzędu kanalik kręty II rzędu kanalik prosty pętla nefronu (Henlego)
21 NERKA miedniczka nerkowa pole sitowe
22
23 NERKA PODKOWIASTA
24 POŁOŻENIE NEREK
25 Nefron
26 Budowa i działanie nefronu
27 POWSTAWANIE MOCZU W NEFRONIE filtracja kłębkowa - zachodzi ona w torebce Bowmana, która otacza kłębek naczyń włosowatych tętniczych (jeden z czynników warunkujących wysokie ciśnienie hydrostatyczne krwi), w jej wyniku powstaje mocz pierwotny jako przesącz osocza krwi, do którego nie przedostają się tylko elementy morfotyczne krwi oraz wielocząstkowe białka, też zawiera glukozę, aminokwasy, sole mineralne, witaminy, mocznik. W ciągu minuty pompowanych jest około 1,2 litra krwi, objętość wytwarzanego moczu pierwotnego wynosi około 180 litrów na dobę.
28 POWSTAWANIE MOCZU W NEFRONIE resorpcja obowiązkowa - zachodzi w kanaliku krętym pierwszego rzędu, polega na odzyskiwaniu części przefiltrowanych składników osocza. Składniki te przechodzą ze światła kanalika przez nabłonek do oplatających go naczyń krwionośnych. Zachodzi tu transport aktywny glukozy, aminokwasów, kwasów tłuszczowych, niskocząsteczkowego białka, witamin i jonów sodu. Odbywa się tu też zgodny ze zjawiskiem osmozy bierny transport wody i czynny transport jonów.
29 POWSTAWANIE MOCZU W NEFRONIE sekrecja - zachodzi w kanaliku krętym pierwszego rzędu i polega na aktywnym wydzielaniu do światła kanalika substancji zbędnych lub toksycznych. resorpcja wody i zagęszczanie moczu - proces bierny, który zachodzi w ramieniu zstępującym pętli Henlego, które jest przepuszczalne dla tych składników. resorpcja czynna jonów sodu i mocznika - proces czynny, który zachodzi w ramieniu wstępującym pętli Henlego.
30 POWSTAWANIE MOCZU W NEFRONIE resorpcja czynna wody i soli mineralnych - proces ten zachodzi w kanaliku krętym drugiego rzędu. Od nerki biegnie przewód wyprowadzający - moczowód, kończący się w pęcherzu moczowym. Ten ostatni ma ujście cewka moczowa na zewnątrz. U mężczyzn cewka moczowa jest również przewodem wyprowadzającym spermę, natomiast u kobiet jedynie wyprowadza mocz z pęcherza.
31 SKŁAD MOCZU Skład moczu i jego ilość zależy od stanu fizjologicznego organizmu, środowiska życia i składu pobieranego pokarmu oraz wypijanych płynów. Około połowę rozpuszczonych w moczu substancji stanowi mocznik - produkt przemiany aminokwasów. Oprócz niego w moczu znajduje się urochrom i urobilinogen - barwniki moczowe będące produktami rozkładu hemoglobiny, kwas moczowy pochodzący z przemian kwasów nukleinowych, kreatynina - z przemian azotowych, zwłaszcza w mięśniach oraz jony sodowe, potasowe, wapniowe, magnezowe, chlorkowe, siarczanowe (VI) i fosforanowe. Średnia dobowa produkcja moczu wynosi około 1,5 dm3. Ilość, skład i właściwości moczu mają znaczenie diagnostyczne i informują o stanie fizjologicznym organizmu. Obecność białek i hemoglobiny wskazuje na schorzenia zapalne nerek i uszkodzenie kłębków oraz cewek nerkowych, obecność cukru i ciał ketonowych - sugeruje cukrzycę, a zbyt duża produkcja moczu wskazuje na niewydolność przysadki mózgowe i wydzielanie ADH.
32 Właściwości moczu Mocz jest przeźroczystą cieczą o barwie słomkowej lub jasnożółtej. Zagęszczony mocz ma barwę ciemniejszą. Brunatne zabarwienie jest jednym z objawów wirusowego zapalenia wątroby (żółtaczki); Odczyn moczu jest lekko kwaśny - ph wynosi średnio 6, może się zmieniać w zależności od diety, np. przy diecie wegetariańskiej może być nawet zasadowy. W skład moczu wchodzą: - woda - mocznik - inne związki azotowe (kreatynina, kwas moczowy, amoniak) - sole mineralne, głównie NaCl - barwniki.
33 OBRAZ USG NERKI
34 DROGI WYPROWADZAJĄCE MOCZ przewody brodawkowe kielichy nerkowe mniejsze kielichy nerkowe większe miedniczka nerkowa moczowód pęcherz moczowy cewka moczowa
35 DROGI WYPROWADZAJĄCE MOCZ moczowód kielich nerkowy mniejszy miedniczka nerkowa kielich nerkowy większy
36 MOCZOWÓD część brzuszna moczowodu część miedniczna moczowodu
37 BUDOWA ŚCIANY MOCZOWODU Błona zewnętrzna Błona mięśniowa Błona śluzowa
38 UROGRAFIA
39 MOCZOWÓD Moczowody to parzyste przewody biegnące z miedniczek nerkowych do pęcherza moczowego. U człowieka ich długość (odległość między miedniczką a dnem pęcherza) wynosi około cm (wyprostowanego do 35 cm), a szerokość 0,5-0,8 cm. Wyróżnia się część brzuszną (pars abdominalis) i część miedniczną (pars pelvina) moczowodu. Linia podziału biegnie w miejscu przejścia kresy granicznej w linię stawu krzyżowo-biodrowego. Moczowody mają dobrze rozwiniętą błonę mięśniową i wyścielone są błoną śluzową. Mają trzy przewężenia.
40 Moczowody
41 FUNKCJA MOCZOWODÓW Transportuje mocz z nerek do pęcherza moczowego.
42 PĘCHERZ MOCZOWY więzadło pępkowe pośrodkowe szczyt trzon pęcherza moczowód dno pęcherza
43 PĘCHERZ MOCZOWY szczyt trzon pęcherza szyja pęcherza dno pęcherza Cewka moczowa
44 BUDOWA ŚCIANY PĘCHERZA MOCZOWEGO błona śluzowa błona mięśniowa błona zewnętrzna
45 BŁONA ŚLUZOWA PĘCHERZA MOCZOWEGO ujścia moczowodów trójkąt pęcherzowy fałd międzymoczowodowy ujście wewnętrzne cewki moczowej
46 OBRAZ CYSTOSKOPOWY PĘCHERZA MOCZOWEGO
47 BŁONA MIĘŚNIOWA PĘCHERZA MOCZOWEGO warstwa zewnętrzna podłużna warstwa środkowa okrężna warstwa wewnętrzna podłużna m. zwieracz pęcherza m. zwieracz cewki
48 CEWKA MOCZOWA pęcherz moczowy przepona moczowopłciowa ujście zewnętrzne cewki moczowej część gąbczasta ujście wewnętrzne cewki moczowej część sterczowa część błoniasta
49 PĘCHERZ MOCZOWY To pojedynczy zbiornik moczu, jest elastyczny, o ograniczonej rozciągliwości. Jego pojemność 0.6 do 0.7l.
50 Pęcherz moczowy
51 Grubość ściany pęcherza zależy od jego wypełnienia. Pusty pęcherz ma ścianę grubości około 10 mm, wypełniony do 2 mm. Ściana pęcherza moczowego zbudowana jest z trzech warstw: błony śluzowej wraz z tkanką podśluzową błony mięśniowej błony zewnętrznej
52 RÓŻNICE W BUDOWIE ANATOMICZNEJ KOBIETY I MĘŻCZYZNY W związku z obecnością narządów rozrodczych usytuowanie pęcherza moczowego, wielkość, kształt oraz położenie cewki moczowej są inne u mężczyzn i kobiet.
53 U mężczyzn otrzewna z pęcherza przechodzi ku tyłowi na przednią powierzchnię odbytnicy, wyścielając w tym miejscu zagłębienie odbytniczo-pęcherzowe (excavatio rectovesicalis). Dno pęcherza spoczywa na gruczole krokowym (prostata). Nieco powyżej do tylno-dolnej powierzchni pęcherza moczowego przylegają pęcherzyki nasienne. Cewka moczowa ma długość 20 cm, przechodzi przez gruczoł krokowy, a następnie wzdłuż prącia, by zakończyć się ujściem zewnętrznym.
54 U kobiet otrzewna z górnej powierzchni pęcherza moczowego przechodzi na przednią powierzchnię macicy, przy czym powstaje zagłębienie pęcherzowo maciczne (excavatio vesicouterina). Dno pęcherza spoczywa na trójkącie moczowo płciowym, zatem pęcherz leży niżej niż u mężczyzn. Ku tyłowi od pęcherza znajduje się macica i górny odcinek pochwy. Cewka moczowa ma 3 do 4 cm.
55 CEWKA MOCZOWA Końcowa część układu moczowego wyprowadzająca mocz na zewnątrz. Jest to przewód rozpoczynający się na dnie pęcherza moczowego ujściem wewnętrznym cewki, a kończący ujściem zewnętrznym u mężczyzn na końcu żołędzi prącia, u kobiet na brodawce cewkowej położonej w przedsionku pochwy. Poniżej zwieracza pęcherza, w dolnym odcinku cewki, znajduje się mięsień zwieracz cewki, którego czynność może być kontrolowana. Mikcja medyczne określenie aktu oddawania moczu.
56 HIGIENA UKŁADU WYDALNICZEGO W trosce o właściwe funkcjonowanie układu należy: - unikać przeziębień okolicy lędźwiowej ciała; - utrzymywać w czystości zewnętrzne narządy wydalnicze, by nie dopuścić do infekcji mikroorganizmami wywołującymi zapalenia pęcherza, a gdy wnikną dalej - miedniczek i całych nerek.
57 Zakażenia, zwłaszcza bakteryjne, często przechodzą w stan przewlekły i powodują zniszczenie miąższu nerkowego. Przyczyną tych schorzeń mogą być ogniska zapalne w różnych częściach ciała (migdałki, zęby, zatoki) lub niektóre choroby, np. grypa, szkarlatyna, angina. Na nerki szkodliwie wpływ alkohol, który - przesączając się przez kanaliki - niszczy je; nerka ulega zwyrodnieniu, kurczy się i porasta tłuszczem, a kanaliki zanikają. Alkohol zmniejsza też wydzielanie ADH, działając moczopędnie. Skłonność do wytrącania się z moczu rozpuszczonych w nim substancji nieorganicznych lub organicznych jest przyczyną kamicy nerkowej (moczanowej). Wytrącające się substancje w postaci kryształków ulegają zlepieniu, tworząc kamienie. Są one wydalane z moczem lub zalegają w dogach moczowych, głównie w miedniczce nerkowej i powiększają się stopniowo w skutek odkładania się na ich powierzchni nowych złogów mineralnych. Prowadzi to nieuchronnie do postępującego uszkadzania miąższu nerki na skutek zastoju moczu i zakażenia.
58 NARZĄDY PŁCIOWE MĘSKIE WEWNĘTRZNE
59 NARZĄDY PŁCIOWE MĘSKIE WEWNĘTRZNE jądro najądrze nasieniowód pęcherzyk nasienny gruczoł krokowy
60 JĄDRO błona biaława śródjądrze przegródka jądra płacik jądra
61 nasieniowód przewód najądrza JĄDRO siatka jądra najądrze płacik jądra cewka nasienna kręta przewodziki odprowadzające jądra cewka nasienna prosta
62 PĘCHERZYKI NASIENNE nasieniowód przewód wydalający przewód wytryskowy pęcherzyk nasienny
63 gruczoł krokowy cewka moczowa wzgórek nasienny przewód wytryskowy
64 UNACZYNIENIE JĄDRA t. jądrowa ż. jądrowa
65 NARZĄDY PŁCIOWE ŻEŃSKIE WEWNĘTRZNE
66 NARZĄDY PŁCIOWE ŻEŃSKIE WEWNĘTRZNE jajnik jajowód macica pochwa
67 NARZĄDY PŁCIOWE ŻEŃSKIE WEWNĘTRZNE jajowód macica jajnik
68 koniec jajowodowy JAJNIK koniec maciczny więzadło szerokie macicy
69 WIĘZADŁA JAJNIKA krezka jajnika więzadło wieszadłowe jajnika więzadło właściwe jajnika więzadło szerokie macicy
70 JAJOWÓD część maciczna cieśń bańka jajowodu lejek ujście brzuszne ujście maciczne strzępki jajowodu
71 BUDOWA ŚCIANY JAJOWODU błona surowicza błona podsurowicza błona mięśniowa błona śluzowa
72 dno macicy MACICA trzon jama macicy szyjka kanał szyjki macicy
73 MACICA jama macicy kanał szyjki macicy trzon szyjka
74 BUDOWA ŚCIANY MACICY błona surowica (omacicze) błona podsurowicza błona mięśniowa macicy błona śluzowa macicy
75 WIĘZADŁA MACICY - więzadło szerokie macicy: krezka jajowodu krezka jajnika krezka macicy - więzadło obłe macicy
76
77 UNACZYNIENIE MACICY gałąź jajowodowa t. macicznej gałąź jajnikowa t. macicznej t. maciczna
78
79
80 CHOROBY UKŁADU WYDALNICZEGO
81 Zapalenia pęcherza moczowego Przyczyny: -zatrzymywanie moczu w pęcherzu, -przerost prostaty (u mężczyzn) -brak higieny osobistej.
82 Objawy: -ból przy oddawaniu moczu, -oddawanie moczu przerywanym strumieniem, -podwyższona temperatura, -możliwa jest obecność białka. Nieleczone zapalenie pęcherza może doprowdzić do zapalenia nerek.
83 Przyczyny - infekcja bakteryjna Objawy Zapalenie nerek bóle w okolicy nerek, gorączka (czasem z dreszczami) i oddawanie moczu jutrudnione.mogą występować nudności i wymioty, osłabienie, bóle brzucha, a także bóle głowy. Oprócz zmian w moczu odnotowuje się wówczas podwyższoną liczbę leukocytów we krwi obwodowej, podwyższone OB i CRP. Wykonanie badań dodatkowych takich jak USG jamy brzusznej i urografii może wykazać obecność czynników odpowiedzialnych za rozwój zapalenia nerek (kamica, wady anatomiczne układu moczowego i inne). Zapalenia nerek nie można bagatelizować! Schorzenie nieleczone może przejść w proces w przewlekły i doprowadzić do powikłań, w postaci np. ropnia, posocznicy czy niewydolności nerek.
84
85 Kamica nerkowa Przyczyny: -odkładanie się składników mineralnych lub organicznych w postaci zlepiających się ze sobą kryształków np. węglanu wapnia lub foforu, -przetrzymywanie moczu, -sporadyczne infekcje dróg moczowych.
86 Objawy: -bóle w odcinku lędźwiowym kręgosłupa, -nudności, -pojawienie się krwi w moczu, -kolka nerkowa, -oddawanie moczu przerywanym strumieniem.
87 Kamienie nerkowe
88 Zapalenie kłębuszka nerkowego Przyczyna: infekcje wirusowe lub bakteryjne. Objawy: -senność, -brak apetytu, -bóle w okolicach lędźwi, -podwyższone ciśnienie tętnicze, -mętny mocz.
89 Moczówka prosta Przyczyna: niedobór wazopresyny. Objawy: - poliuria (wielomocz - wydalanie ponad 3 litrów moczu na dobę) - polidypsja (objaw polegający na nadmiernym spożywaniu płynów) - niezdolność do zagęszczania moczu.
90 Rak nerki Objawy: może rozwijać się przez dłuższy czas bezobjawowo. Tzw. triada, czyli ból, krwiomocz i guz, który można wyczuć występują u zaledwie 8-15 % chorych. Wystąpienie na raz wymienionych objawów wskazuje na bardzo zaawansowane stadium choroby. Jeśli natomiast objawy te zaczną występować stopniowo, po kolei jest to sygnał, że coś niedobrego zaczyna dziać się z organizmem. Inne objawy to: Niedokrwistość Gorączka Czerwienica Nagły spadek masy ciała, nawet o ponad 30 % Hiperkalcemia Pocenie w nocy Duże ciśnienie krwi Podwyższone OB. Zapalenie mięśni
91 Rak nerki Rozpoznanie nowotworu nerki: Do podstawowych badań, jakie zleci lekarz należą: - USG jamy brzusznej - TK jamy brzusznej - MRI jamy brzusznej - Urografia - RTG klatki piersiowej
92 Rak nerki Leczenie raka nerki: Lekarze stosują równie często zabiegi o minimalnej inwazji za pomocą laparoskopu. Ta technika sprawdza się przy guzach nieprzekraczających 5 cm. Inne metody leczenia nowotworów nerek: - Termo ablacja - Chemioterapia - Radioterapia - Immunoterapia
93 Nowotwór nerki
94 Bibliografia 1. Atlas anatomiczny Tajemnice ciała, wyd. Nowa Era 2. W. Lewiński Biologia 1, wyd. Operon 3. Pod red. A. Czubaja Biologia Ślimak, wyd. PWRiL W-a xiv-lo.krakow.pl/przedmioty/biologia/ 8. zdrowie.flink.pl/infekcje_ukladu_moczowego.php 9.
95 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
Układ wydalniczy (moczowy) Osmoregulacja to aktywne regulowanie ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych w celu utrzymania homeostazy.
Układ wydalniczy (moczowy) Osmoregulacja to aktywne regulowanie ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych w celu utrzymania homeostazy. Wydalanie pozbywanie się z organizmu zbędnych produktów przemiany
Bardziej szczegółowoUKŁAD MOCZOWY (UKŁAD WYDALNICZY) CZŁOWIEKA. Andrzej Czubaj, Nadzieja Drela,
UKŁAD MOCZOWY (UKŁAD WYDALNICZY) CZŁOWIEKA Andrzej Czubaj, czubaj@biol.uw.edu.pl Nadzieja Drela, ndrela@biol.uw.edu.pl WSPÓŁDZIAŁANIE NARZĄDÓW W OSMOREGULACJI I WYDALANIU FUNKCJA UKŁADU MOCZOWEGO Utrzymanie
Bardziej szczegółowoNarządy płciowe Gruczoły płciowe Drogi przewodzące komórki płciowe Narządy płciowe zewnętrzne
Narządy płciowe Gruczoły płciowe Drogi przewodzące komórki płciowe Narządy płciowe zewnętrzne Męskie narządy płciowe prącie: moszna Zewnętrzne narządy płciowe: Wewnętrzne narządy płciowe : jądra męski
Bardziej szczegółowoUkład moczowo -płciowy
Układ moczowo -płciowy Układ moczowy Wydala z ustroju zbędne produkty przemiany materii, utrzymuje równowagę wodną i elektrolitową środowiska wewnętrznego organizmu. Nerka: - narząd parzysty, położony
Bardziej szczegółowoUkład moczowo - płciowy
Układ moczowo - płciowy Układ moczowy Wydala z ustroju zbędne produkty przemiany materii, utrzymuje równowagę wodną i elektrolitową środowiska wewnętrznego organizmu. Nerka: - narząd parzysty, połoŝony
Bardziej szczegółowoWYDALANIE. Usuwanie zbędnych i szkodliwych produktów przemiany materii. opracowanie: Robert Duszyński
WYDALANIE Usuwanie zbędnych i szkodliwych produktów przemiany materii. opracowanie: Robert Duszyński 1 UKŁAD WYDALNICZY Elementy układu wydalniczego: * para nerek * moczowody * pęcherz moczowy * cewka
Bardziej szczegółowoZarys budowy układu moczowego... 7. Budowa i funkcje pęcherza moczowego... 13
Zarys budowy układu moczowego... 7 Budowa i funkcje pęcherza moczowego... 13 Choroby pęcherza moczowego... 19 Zapalenie pęcherza moczowego i dróg moczowych... 20 Inne infekcje układu moczowego... 26 Kamica
Bardziej szczegółowoCo może zniszczyć nerki? Jak żyć, aby je chronić?
Co może zniszczyć nerki? Jak żyć, aby je chronić? Co zawdzięczamy nerkom? Działanie nerki można sprowadzić do działania jej podstawowego elementu funkcjonalnego, czyli nefronu. Pod wpływem ciśnienia hydrostatycznego
Bardziej szczegółowoJest to test przeznaczony dla klas II gimnazjum z tematu: Układ wydalniczy. Publikuję go celem dzielenia się doświadczeniem z innymi nauczycielami.
Literka.pl Układ wydalniczy Data dodania: 2011-06-13 21:44:58 Autor: Iwona Ewa Wiśniewska Jest to test przeznaczony dla klas II gimnazjum z tematu: Układ wydalniczy. Publikuję go celem dzielenia się doświadczeniem
Bardziej szczegółowo7. Uktad wydalniczy - utrzymywanie równowagi wodno-mineralnej i wydalanie
7. Uktad wydalniczy - utrzymywanie równowagi wodno-mineralnej i wydalanie Warunkiem normalnego funkcjonowania naszego organizmu jest utrzymywanie homeostazy. Na poprawne funkcjonowanie organizmu wpływa
Bardziej szczegółowoWykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego
Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego Układ moczowy Dwie nerki wydzielające mocz Dwa moczowody prowadzące mocz z nerek do pęcherza moczowego Pęcherz moczowy, gdzie jest
Bardziej szczegółowoWydalanie ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI
Wydalanie DR MAGDALENA MARKOWSKA ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI Środowisko odla ZWIERZĘCIA jest nim OTOCZENIE, w którym żyje odla KOMÓREK PŁYN ZEWNĄTRZKOMÓRKOWY,
Bardziej szczegółowoCopyright for the text by Jadwiga Górnicka, Warszawa 2013 Copyright by Agencja Wydawnicza Jerzy Mostowski, 2013
Copyright for the text by Jadwiga Górnicka, Warszawa 2013 Copyright by Agencja Wydawnicza Jerzy Mostowski, 2013 Zdjęcia na okładce freshidea Fotolia.com pixelplot Fotolia.com Redakcja Monika Marczyk Koordynacja
Bardziej szczegółowoOSMOREGULACJA I WYDALANIE
OSMOREGULACJA I WYDALANIE Nerki są parzystym narządem, pełniącym funkcje wydalnicze (usuwanie zbędnych końcowych produktów metabolizmu) oraz osmoregulacyjne, związane z utrzymaniem w organizmie właściwej
Bardziej szczegółowoANATOMIA FUNKCJONALNA
BOGUSŁAW MARECKI ANATOMIA FUNKCJONALNA TOM II UKŁADY: naczyniowy, oddechowy, trawienny, moczowy, płciowy, nerwowy, wewnątrzwydzielniczy, narządów zmysłów, powłoka wspólna Akademia Wychowania Fizycznego
Bardziej szczegółowoNIEWYDOLNOŚĆ NEREK - EPIDEMIOLOGIA, OBJAWY, STADIA NIEWYDOLNOŚCI, DIAGNOSTYKA AGNIESZKA BARTOSZ GR.1
NIEWYDOLNOŚĆ NEREK - EPIDEMIOLOGIA, OBJAWY, STADIA NIEWYDOLNOŚCI, DIAGNOSTYKA AGNIESZKA BARTOSZ GR.1 Niewydolność nerek Niewydolność nerek charakteryzuje się utratą zdolności do oczyszczania organizmu
Bardziej szczegółowoWydalanie ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI
Wydalanie DR MAGDALENA MARKOWSKA ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI Wydalanie Środowisko odla ZWIERZĘCIA jest nim OTOCZENIE, w którym żyje odla KOMÓREK
Bardziej szczegółowoWywiady z zakresu układu moczowego. Klinika Medycyny Transplantacyjnej, Nefrologii i Chorób Wewnętrznych WUM
Wywiady z zakresu układu moczowego Klinika Medycyny Transplantacyjnej, Nefrologii i Chorób Wewnętrznych WUM Dyzuria Częstomocz Główne objawy Zmiany wyglądu moczu - krwiomocz - pienienie się moczu Zaburzenia
Bardziej szczegółowoAnatomia nerek i miednicy w badaniu USG
Anatomia nerek i miednicy w badaniu USG Anna Torres clinical_anat@imul.pl Chair of Anatomy, Department of Didac;cs and Medical Simula;on, imul.pl; www.csmlublin.pl Plan na dziś Wiedza Przekroje anatomiczne
Bardziej szczegółowoUkład wewnątrzwydzielniczy
Układ wewnątrzwydzielniczy 1. Gruczoły dokrewne właściwe: przysadka mózgowa, szyszynka, gruczoł tarczowy, gruczoły przytarczyczne, nadnercza 2. Gruczoły dokrewne mieszane: trzustka, jajniki, jądra 3. Inne
Bardziej szczegółowoWydalanie ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI
Wydalanie DR MAGDALENA MARKOWSKA ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI Środowisko odla ZWIERZĘCIA jest nim OTOCZENIE, w którym żyje odla KOMÓREK PŁYN ZEWNĄTRZKOMÓRKOWY,
Bardziej szczegółowoUkłady: oddechowy, krążenia,
Układy: oddechowy, krążenia, Kurs Kynologia ESPZiWP Układ oddechowy Układ oddechowy jest odpowiedzialny za utrzymanie stałej wymiany gazów między organizmem a środowiskiem. Składa się z dróg oddechowych
Bardziej szczegółowokora - zewnętrzny (podzielony na pas zewn. i wewn.) - wewnętrzny kolumna promien. rdzenne kielichy mniejsze Kanaliki nerkowe
UKŁAD Ogólna budowa nerki - labirynt - promienie rdzenne - zewnętrzny (podzielony na pas zewn. i wewn.) - wewnętrzny zatoka MOCZOWY kolumna piramida promien. rdzenne kielichy mniejsze wewn. kielichy większe
Bardziej szczegółowoAnatomia, embriologia i fizjologia nerek, budowa kłębuszka nerkowego
Anatomia, embriologia i fizjologia nerek, budowa kłębuszka nerkowego Krzysztof Letachowicz Katedra i Klinika Nefrologii i Medycyny Transplantacyjnej, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Kierownik: Prof.
Bardziej szczegółowoUKŁAD MOCZOWY. Ogólna budowa nerki (wielopłatowej) Typy nerek u ssaków:
Ogólna budowa nerki (wielopłatowej) - labirynt - promienie rdzenne (podzielony na piramidy = płaty) - zewnętrzny (podzielony na pas zewn. i wewn.) - wewnętrzny kolumna piramida promienie rdzenne UKŁAD
Bardziej szczegółowoDwupłciowy tułów ludzki do ćwiczeń [ BAP_2009554.doc ]
Dwupłciowy tułów ludzki do ćwiczeń [ ] OPIS Rozkładany, 24-częściowy tułów z niełamliwego, nieulegającego odkształceniom plastiku, przystosowanego do mycia. Wysokość: 85 cm. Głowa jest odłączalna. Dla
Bardziej szczegółowoPytania na zaliczenie II-gie poprawkowe z anatomii prawidłowej człowieka dla studentów Oddziału Stomatologicznego
Pytania na zaliczenie II-gie poprawkowe z anatomii prawidłowej człowieka dla studentów Oddziału Stomatologicznego KOŃCZYNA GÓRNA Kości i ich połączenia 1. Stałe i niestałe składniki stawów 1. Połączenia
Bardziej szczegółowokora - zewnętrzny (podzielony na pas zewn. i wewn.) - wewnętrzny kolumna promien. rdzenne kielichy mniejsze Kanaliki nerkowe
UKŁAD Ogólna budowa nerki - labirynt - promienie rdzenne - zewnętrzny (podzielony na pas zewn. i wewn.) - wewnętrzny zatoka MOCZOWY kolumna piramida promien. rdzenne kielichy mniejsze wewn. kielichy większe
Bardziej szczegółowoGEMCYTABINUM. Załącznik C.28. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1050 Poz.
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1050 Poz. 42 Załącznik C.28. GEMCYTABINUM 1 GEMCYTABINUM C11 NOWOTWÓR ZŁOŚLIWY CZĘŚCI NOSOWEJ GARDŁA (NASOPHARYNX) 2 GEMCYTABINUM C11.0 ŚCIANA GÓRNA CZĘŚCI NOSOWEJ GARDŁA
Bardziej szczegółowoCHOROBY WEWNĘTRZNE CHOROBY UKŁADU MOCZOWEGO
CHOROBY WEWNĘTRZNE CHOROBY UKŁADU MOCZOWEGO Dr hab. n. med. Dariusz Moczulski Klinika Chorób Wewnętrznych i Nefrodiabetologii Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. WAM ul. Żeromskiego 113, Łódź Objawy chorób
Bardziej szczegółowoObjawy chorób układu moczowo-płciowego. Seminarium dla studentów III roku interny Izabela Łoń
Objawy chorób układu moczowo-płciowego Seminarium dla studentów III roku interny Izabela Łoń Symptomatologia chorób układu moczowego Związana z układem moczowym pacjent sam moŝe powiązać objaw z układem
Bardziej szczegółowoDLA PLACÓWKI EDUKACJI USTAWICZNEJ EFIB mgr Weronika Szaj, wszelkie prawa zastrzeżone
Układ pokarmowy przewód pokarmowy wątroba trzustka DLA PLACÓWKI EDUKACJI USTAWICZNEJ EFIB Przewód pokarmowy: ściany: błona śluzowa nabłonek wielowarstwowy płaski jama ustna, gardło, przełyk nabłonek jednowarstwowy
Bardziej szczegółowoGEMCYTABINUM. Załącznik C.28. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Lp. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1260 Poz.
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1260 Poz. 71 Załącznik C.28. GEMCYTABINUM 1 GEMCYTABINUM C11 NOWOTWÓR ZŁOŚLIWY CZĘŚCI NOSOWEJ GARDŁA (NASOPHARYNX) 2 GEMCYTABINUM C11.0 ŚCIANA GÓRNA CZĘŚCI NOSOWEJ GARDŁA
Bardziej szczegółowoPodstawowe informacje o chorobach i raku gruczołu krokowego
W TROSCE O PACJENTA CHOREGO NA RAKA GRUCZOŁU KROKOWEGO Ogólnopolski program edukacyjny Podstawowe informacje o chorobach i raku gruczołu krokowego Program realizowany pod patronatem Polskiego Towarzystwa
Bardziej szczegółowoFLUOROURACILUM. Załącznik C.26. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1039 Poz.
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1039 Poz. 42 Załącznik C.26. FLUOROURACILUM 1 FLUOROURACILUM C00 NOWOTWORY ZŁOŚLIWE WARGI 2 FLUOROURACILUM C00.0 POWIERZCHNIA ZEWNĘTRZNA WARGI GÓRNEJ 3 FLUOROURACILUM
Bardziej szczegółowoUKŁAD MOCZOWY. Ogólna budowa nerki (wielopłatowej) Typy nerek u ssaków:
Ogólna budowa nerki (wielopłatowej) - labirynt - promienie rdzenne (podzielony na piramidy = płaty) - zewnętrzny (podzielony na pas zewn. i wewn.) - wewnętrzny kolumna piramida promienie rdzenne UKŁAD
Bardziej szczegółowoUkład rozrodczy. Jądro nasieniowód najądrze. Tkanka łączna tworzy torebkę i przegrody dzielące miąższ na zraziki. Kanalik nasienny
Jądro nasieniowód najądrze Układ rozrodczy Tkanka łączna tworzy torebkę i przegrody dzielące miąższ na zraziki Kanalik nasienny Zrazik jądra: kanaliki nasienne tkanka łączna śródmiąższowa zawierająca:
Bardziej szczegółowoNERKA. Zrąb tkanka łączna właściwa luźna. Miąższ nefrony
UKŁAD MOCZOWY NERKA Nerki filtrują osocze i produkują hipertoniczny mocz ostateczny. Z moczem wydalane są produkty przemiany materii szczególnie zawierające azot. Nerki wydzielają erytropoetynę i prostaglandyny.
Bardziej szczegółowoTEMOZOLOMIDUM. Załącznik C.64. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Lp.
Załącznik C.64. TEMOZOLOMIDUM 1. TEMOZOLOMIDUM C16 2. TEMOZOLOMIDUM C16.0 3. TEMOZOLOMIDUM C16.1 4. TEMOZOLOMIDUM C16.2 5. TEMOZOLOMIDUM C16.3 6. TEMOZOLOMIDUM C16.4 7. TEMOZOLOMIDUM C16.5 8. TEMOZOLOMIDUM
Bardziej szczegółowoZaznacz wykres ilustrujący stałocieplność człowieka. A. B. C. D.
I. Organizm człowieka. Skóra powłoka organizmu 1. Zadanie Napisz, czym zajmuje się anatomia............................................................................................................................
Bardziej szczegółowo(+) ponad normę - odwodnienie organizmu lub nadmierne zagęszczenie krwi
Gdy robimy badania laboratoryjne krwi w wyniku otrzymujemy wydruk z niezliczoną liczbą skrótów, cyferek i znaków. Zazwyczaj odstępstwa od norm zaznaczone są na kartce z wynikami gwiazdkami. Zapraszamy
Bardziej szczegółowoPACLITAXELUM. Załącznik C.47. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA
Załącznik C.47. PACLITAXELUM Lp 1. PACLITAXELUM C00 NOWOTWORY ZŁOŚLIWE WARGI 2. PACLITAXELUM C00.0 POWIERZCHNIA ZEWNĘTRZNA WARGI GÓRNEJ 3. PACLITAXELUM C00.1 POWIERZCHNIA ZEWNĘTRZNA WARGI DOLNEJ 4. PACLITAXELUM
Bardziej szczegółowoTułów człowieka [ BAP_ doc ]
Tułów człowieka [ ] Prezentacja Wstep Ciało człowieka jest najpiękniejszym i najbardziej skomplikowanym mechanizmem na świecie. W naszym ciele rozgrywa się bez przerwy tysiące zdarzeń. Nasze płuca pracują,
Bardziej szczegółowoWytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011
Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011 Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki,
Bardziej szczegółowoWykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego
Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego Zdolność do rozmnażania się jest jedną z właściwości odróżniających materię ożywioną od nieożywionej. Im prymitywniejsze zwierzę,
Bardziej szczegółowoA. Komórka nabłonka płaskiego 1 B. Organizm człowieka C. Tkanka nabłonkowa D. Pęcherzyki płucne E. Układ oddechowy
ZAD 1 ( 4p) Biorąc pod uwagę hierarchiczną budowę organizmu człowieka, uporządkuj podane struktury w kolejności od najmniej do najbardziej skomplikowanej Wpisz w każdą lukę odpowiedni numer A. Komórka
Bardziej szczegółowoŻyły gwiaździste pod torebką nerki żyły międzypłacikowe żyły łukowate żyły międzypłatowe żyła nerkowa
UKŁAD MOCZOWY Funkcje: Produkcja moczu pierwotnego i moczu ostatecznego - filtracja osocza krwi Oczyszczanie krwi ze związków zawierających azot, zbędnych produktów metabolizmu, toksyn i leków (filtracja
Bardziej szczegółowobiologia w gimnazjum UKŁAD KRWIONOŚNY CZŁOWIEKA
biologia w gimnazjum 2 UKŁAD KRWIONOŚNY CZŁOWIEKA SKŁAD KRWI OSOCZE Jest płynną częścią krwi i stanowi 55% jej objętości. Jest podstawowym środowiskiem dla elementów morfotycznych. Zawiera 91% wody, 8%
Bardziej szczegółowoTemat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych.
Temat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych. 1. Czym jest tkanka? To zespół komórek o podobnej budowie, które wypełniają w organizmie określone funkcje. Tkanki tworzą różne narządy, a te układy narządów.
Bardziej szczegółowoNowotwory u dzieci we wskazaniach innych niż wymienione w Charakterystyce Produktu Leczniczego zakwalifikowanych do poniższych rozpoznań wg ICD-10
Załącznik C.64. TEMOZOLOMIDUM Nowotwory u dzieci we wskazaniach innych niż wymienione w Charakterystyce Produktu Leczniczego zakwalifikowanych do poniższych rozpoznań wg ICD-10 L.p. 1 TEMOZOLOMIDUM C22.0
Bardziej szczegółowoRok akademicki: 2012/2013 Kod: EIB-1-370-s Punkty ECTS: 3. Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: -
Nazwa modułu: Zarys anatomii Rok akademicki: 2012/2013 Kod: EIB-1-370-s Punkty ECTS: 3 Wydział: Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Inżynierii Biomedycznej Kierunek: Inżynieria Biomedyczna Specjalność:
Bardziej szczegółowoKolokwium II: Brzuch, miednica i kończyna dolna
Wykaz mian anatomicznych obowiązujących na zaliczeniu praktycznym z Anatomii dla Kierunku Ratownictwo Medyczne i Pielęgniarstwo 2014/15 Mięśnie brzucha m. prosty brzucha * smugi ścięgniste * pochewka m.
Bardziej szczegółowoSkóra mm. prosty. Wątroba lewy płat. Żołądek - artefakty. Żyła wrotna. Trzustka - trzon. ŻGD Żyła śledzionowa. Aorta
Skóra mm. prosty Wątroba lewy płat Żyła wrotna Żołądek - artefakty Trzustka - trzon ŻGD Żyła śledzionowa Aorta Fig. 1. Przekrój poprzeczny przez nadbrzusze ŻGD - Żyła główna dolna Fig. 1. Przekrój poprzeczny
Bardziej szczegółowoChoroby nerek. uwarunkowane genetycznie
Choroby nerek Kliknij, aby edytować styl wzorca podtytułu uwarunkowane genetycznie Lek. Sylwia Wenclewska Klinika Chorób Wewnętrznych, Diabetologii i Farmakologii Klinicznej Kliknij, aby edytować format
Bardziej szczegółowoAutonomiczny układ nerwowy - AUN
Autonomiczny układ nerwowy - AUN AUN - różnice anatomiczne część współczulna część przywspółczulna włókna nerwowe tworzą odrębne nerwy (nerw trzewny większy) wchodzą w skład nerwów czaszkowych lub rdzeniowych
Bardziej szczegółowoDziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1097 Poz. 42 Załącznik C.35. IRINOTECANUM
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1097 Poz. 42 Załącznik C.35. IRINOTECANUM 1. IRINOTECANUM C15 RAK PRZEŁYKU 2. IRINOTECANUM C15.0 SZYJNA CZĘŚĆ PRZEŁYKU 3. IRINOTECANUM C15.1 PIERSIOWA CZĘŚĆ PRZEŁYKU
Bardziej szczegółowoZadania egzaminacyjne obejmujące materiał z klasy II gimnazjum
Zadania egzaminacyjne obejmujące materiał z klasy II gimnazjum Informacje do zadań 1. i 2. A C D B Schemat przedstawia szkielet kończyny górnej. Zadanie 1. (0 2) Podaj nazwy kości oznaczonych literami
Bardziej szczegółowotel:
Meskie narządy płciowe, 4 części Nr ref: MA01592 Informacja o produkcie: Męskie narządy rozrodcze 4 częściowy model naturalnej wielkości męskich organów rozrodczych. Istnieje możliwość otwarcia modelu
Bardziej szczegółowoUK AD MOCZOWY NERKA NEFRON
UK AD MOCZOWY 17 Układ moczowy tworzą: nerki, miedniczki wraz z kielichami nerkowymi, moczowody, pęcherz moczowy i cewka moczowa. Zasadnicze funkcje układu moczowego to utrzymanie stałości (homeostazy)
Bardziej szczegółowoTkanka nabłonkowa. Gruczoły i ich podział
Tkanka nabłonkowa Gruczoły i ich podział Tkanka nabłonkowa 4 główne typy nabłonka: 1. Pokrywający 2. Wchłaniający = resorbcyjny 3. Gruczołowy egzo-, endokrynny 4. Wyspecjalizowany czuciowy, rozrodczy Brak
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. CZĘŚĆ PIERWSZA Podstawy histologii. CZĘŚĆ DRUGA Podstawy anatomii i fizjologii człowieka. Przedmowa 11 Wykaz skrótów 13
SPIS TREŚCI Przedmowa 11 Wykaz skrótów 13 CZĘŚĆ PIERWSZA Podstawy histologii I. TKANKI CZŁOWIEKA (dr Joanna Kaźmierczak) 17 1. Tkanka nabłonkowa 17 1.1. Nabłonek pokrywający 18 1.2. Nabłonek gruczołowy
Bardziej szczegółowoIRINOTECANUM. Załącznik C.35.a. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA
Załącznik C.35.a. IRINOTECANUM Lp 1. IRINO TECANUM C15 RAK PRZEŁYKU 2. IRINO TECANUM C15.0 SZYJNA CZĘŚĆ PRZEŁYKU 3. IRINO TECANUM C15.1 PIERSIOWA CZĘŚĆ PRZEŁYKU 4. IRINO TECANUM C15.2 BRZUSZNA CZĘŚĆ PRZEŁYKU
Bardziej szczegółowoKompartmenty wodne ustroju
Kompartmenty wodne ustroju Tomasz Irzyniec Oddział Nefrologii, Szpital MSWiA Katowice Zawartość wody w ustroju jest funkcją wieku, masy ciała i zawartości tłuszczu u dzieci zawartość wody wynosi około
Bardziej szczegółowo2. Kłębuszkowe zapalenie nerek - GLOMERULONEPHRITIS - choroba z autoagresji ( powstawanie przeciwciał skierowanych przeciw własnym tkankom).
PIELĘGNACJA W SCHORZENIACH UKŁADU MOCZOWEGO CZĘŚCIEJ WYSTEPUJĄCE JEDNOSTKI CHOROBOWE: 1. Zapalenie pęcherza moczowego - CYSTITIS 2. Kłębuszkowe zapalenie nerek - GLOMERULONEPHRITIS - choroba z autoagresji
Bardziej szczegółowoSpis treści. Część I Choroby układu krążenia 1 Wendy A. Ware. Część II Choroby układu oddechowego 137 Eleanor C. Hawkins
Spis treści Część I Choroby układu krążenia 1 Wendy A. Ware 1 Badanie układu krążenia 2 2 Badania dodatkowe stosowane w chorobach układu krążenia 8 3 Leczenie zastoinowej niewydolności serca 29 4 Zaburzenia
Bardziej szczegółowoUrologia i nefrologia
Encyklopedia Pytania Forum Produkty i usługi Wpisz czego szukasz Szukaj Start Zdrowie Choroby i dolegliwości Urologia i nefrologia Urologia i nefrologia Osoby, które cierpią na dolegliwości ze strony układu
Bardziej szczegółowoScyntygrafia nerek. Zakład Medycyny Nuklearnej SP CSK Warszawa
Scyntygrafia nerek Zakład Medycyny Nuklearnej SP CSK Warszawa Podział badań scyntygraficznych Scyntygrafia nerek Inne Dynamiczna Statyczna Angioscyntygrafia Pomiar klirensu nerkowego Test z kaptoprilem
Bardziej szczegółowoNIE nowotworom u dzieci
NIE nowotworom u dzieci Ogólnopolski Program Przesiewowych Badań Ultrasonograficznych Fundacji Ronalda McDonalda realizowany na pokładzie specjalistycznego ambulansu Zestawienie wyników badań przeprowadzonych
Bardziej szczegółowoZakażenia układu moczowego
Zakażenia układu moczowego Zakażenia układu moczowego SPIS TREŚCI CO TO JEST UKŁAD MOCZOWY? nerka moczowód pęcherz moczowy cewka moczowa zobacz więcej NA CZYM POLEGA ZAKAŻENIE UKŁADU MOCZOWEGO? pałeczka
Bardziej szczegółowoZBYT PÓŹNE WYKRYWANIE RAKA NERKI ROLA LEKARZA PIERWSZEGO KONTAKTU
ZBYT PÓŹNE WYKRYWANIE RAKA NERKI ROLA LEKARZA PIERWSZEGO KONTAKTU 14 czerwca 2012 r dr n. med. Piotr Tomczak Klinika Onkologii U.M. Poznań Epidemiologia raka nerki RCC stanowi 2 3% nowotworów złośliwych
Bardziej szczegółowoPACLITAXELUM. Zał cznik C.47. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA
Zał cznik C.47. PACLITAXELUM Lp 1. PACLITAXELUM C00 NOWOTWORY ZŁOŚLIWE WARGI 2. PACLITAXELUM C00.0 POWIERZCHNIA ZEWNĘTRZNA WARGI GÓRNEJ 3. PACLITAXELUM C00.1 POWIERZCHNIA ZEWNĘTRZNA WARGI DOLNEJ 4. PACLITAXELUM
Bardziej szczegółowoPodstawowe wiadomości o nowotworach nerki, pęcherza moczowego i prostaty
Podstawowe wiadomości o nowotworach nerki, pęcherza moczowego i prostaty Człowiek najlepsza inwestycja Projekt pn. Opracowanie i wdrożenie programu profilaktycznego w zakresie wczesnego wykrywania nowotworów
Bardziej szczegółowoREGULAMIN I ZASADY BHP OSTEOLOGIA OSTEOLOGIA (CIĄG DALSZY) SYNDESMOLOGIA I ARTROLOGIA
TEMATYKA ĆWICZEŃ Z PRZEDMIOTU "ANATOMIA CZŁOWIEKA" REALIZOWANA PRZEZ STUDENTÓW I ROKU WYDZIAŁU NAUK MEDYCZNYCH KIERUNEK DIETETYKA W SEMESTRZE ZIMOWYM 2010/2011 I 04. 10. 2010 05. 10. 2010 II 11. 10. 2010
Bardziej szczegółowoWCZESNE OBJAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ U DZIECI
WCZESNE OBJAWY CHOROBY NOWOTWOROWEJ U DZIECI Elżbieta Adamkiewicz-Drożyńska Katedra i Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii Początki choroby nowotworowej u dzieci Kumulacja wielu zmian genetycznych
Bardziej szczegółowoRozmnaŜanie się i rozwój człowieka
RozmnaŜanie się i rozwój człowieka 1. Zaznacz definicję rozwoju osobniczego. A. Proces prowadzący do uzyskania przez organizm energii. B. Usuwanie z organizmu zbędnych produktów przemiany materii. C. Zmiany
Bardziej szczegółowoUkład moczowy metody diagnostyczne
Układ moczowy metody diagnostyczne Ultrasonografia (USG) Tomografia komputerowa Zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej Urografia Angiografia Cystografia mikcyjna Pielografia wstępujaca Tomografia rezonansu
Bardziej szczegółowoPodstawy anatomii, wykłady
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Nauk Przyrodniczych Zakład: Anatomii i Antropologii Podstawy anatomii, wykłady Osoby prowadzące przedmiot: Barbara Duda, prof. nadzw. dr hab.,
Bardziej szczegółowoTorbiele przymiedniczkowe nie mogą być mylone z wodonerczem i torbielami okołomiedniczkowymi.
Torbiele przymiedniczkowe nie mogą być mylone z wodonerczem i torbielami okołomiedniczkowymi. Przypadek kliniczny 9 Case courtesy of Dr Ahmed Abd Rabou rid: 24528 Dziewczynka, 8 lat Bóle w lewej okolicy
Bardziej szczegółowoUkład moczowo-płciowy
WJ Układ moczowo-płciowy Klasyfikuj prace ogólne dotyczące układu moczowo-płciowego i chorób/zaburzeń układu moczowo-płciowego u dzieci w WS 320-322. Opieka pielęgniarska w chorobach układu moczowo-płciowego
Bardziej szczegółowoNZ.1.2 PROFIL KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNY TYP PRZEDMIOTU OBLIGATORYJNY Forma studiów
Tabela 1. Metryka przedmiotu programowego- cele i efekty kształcenia POZIOM KSZTAŁCENIA POZIOM VI/ STUDIA I STOPNIA NR PRZEDMIOTU W PROGRAMIE NZ.1.2 PROFIL KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNY TYP PRZEDMIOTU OBLIGATORYJNY
Bardziej szczegółowoOkrężnica Leży między kątnicą a odbytnicą. Dzieli się na trzy części: wstępującą, poprzeczną i zstępującą.
Jelito grube stanowi końcowy odcinek przewodu pokarmowego. Składa się z kątnicy, okrężnicy, odbytnicy i odbytu. Rozpoczyna się w prawej dolnej części jamy brzusznej (w tak zwanym dole biodrowym), w miejscu
Bardziej szczegółowoTemat: Higiena i choroby układu oddechowego.
Temat: Higiena i choroby układu oddechowego. 1. Sprawność układu oddechowego - ważnym czynnikiem zdrowotnym. a) zanieczyszczenia powietrza Pyły miedzi, aluminium, żelaza, ołowiu, piaskowe, węglowe, azbestowe,
Bardziej szczegółowoSpis treści. Rozwój zarodkowy i zarys budowy układów narządów. 1 Układy narządów i rozwój jam ciała. 5 Układ moczowy. 6 Układ płciowy, układ rozrodczy
Spis treści Rozwój zarodkowy i zarys budowy układów narządów 1 Układy narządów i rozwój jam ciała 1.1 Definicje, przegląd i ewolucja jam ciała... 2 1.2 Różnicowanie listków zarodkowych (organogeneza) i
Bardziej szczegółowoUkład dokrewny. Hormony zwierzęce związki chemiczne wydzielane przez gruczoły i tkanki układu dokrewnego; mają funkcję regulacyjną.
Układ dokrewny (hormonalny, wewnątrzwydzielniczy, endokrynny) układ narządów u zwierząt składający się z gruczołów dokrewnych i pojedynczych komórek tkanek; pełni funkcję regulacyjną. Hormony zwierzęce
Bardziej szczegółowojest podniesienie wśród ludzi świadomości znaczenia naszych nerek dla zdrowia i życia oraz
Światowy Dzień Nerek Światowy Dzień Nerek jest ogólnoświatową kampanią, której celem jest podniesienie wśród ludzi świadomości znaczenia naszych nerek dla zdrowia i życia oraz informowanie o powszechności
Bardziej szczegółowoMEDYCYNA ROZRODU Z SEKSUOLOGIĄ RÓŻNICOWANIE PŁCIOWE
MEDYCYNA ROZRODU Z SEKSUOLOGIĄ RÓŻNICOWANIE PŁCIOWE Różnicowaniem płciowym nazywamy procesy zachodzące w okresie płodowym, które na podstawie płci genetycznej doprowadzają do powstania różnic w budowie
Bardziej szczegółowoWyższa Szkoła Medyczna w Białymstoku Wydział Ogólnomedyczny. praktyczny ECTS:1. 20 h /0 h h 1
Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: Poziom Profil Moduły wprowadzające / wymagania wstępne: Nazwa modułu (przedmiot lub grupa przedmiotów): Osoby prowadzące: Forma studiów /liczba godzin/liczba
Bardziej szczegółowoDNO ŻOŁ DKA TRZON ŻOŁ DKA UJŚCIE ODŹWIERNIKA ODŹWIERNIK KRZYWIZNA MNIEJSZA ŻOŁ DKA, NIEOKREŚLONA KRZYWIZNA WIĘKSZA ŻOŁ DKA, NIEOKREŚLONA
Zał cznik C.64. TEMOZOLOMIDUM L.p. 1. TEMOZOLOMIDUM C16 2. TEMOZOLOMIDUM C16.0 3. TEMOZOLOMIDUM C16.1 4. TEMOZOLOMIDUM C16.2 5. TEMOZOLOMIDUM C16.3 6. TEMOZOLOMIDUM C16.4 7. TEMOZOLOMIDUM C16.5 8. TEMOZOLOMIDUM
Bardziej szczegółowoEDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT.
EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT. Prowadząca edukację: piel. Anna Otremba CELE: -Kształtowanie
Bardziej szczegółowoZAKAŻENIE DRÓG MOCZOWYCH - ZAPOBIEGANIE I LECZENIE PORADNIK DLA PACJENTEK I PACJENTÓW
Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej im. Dr. Janusza Daaba w Piekarach Śląskich ZAKAŻENIE DRÓG MOCZOWYCH - ZAPOBIEGANIE I LECZENIE PORADNIK DLA PACJENTEK I PACJENTÓW Projekt Edukacji
Bardziej szczegółowoChoroby układu moczowego u dzieci
Choroby układu moczowego u dzieci dr n. med. Jolanta Meller Budowa i czynność układu moczowego u dzieci położenie nerek budowa anatomiczna (moczowody, pęcherz moczowy) Funkcje wydalnicza (wydalanie, wchłanianie
Bardziej szczegółowoMężczyzna, 60 lat Bóle w lewej okolicy lędźwiowej z promieniowaniem do pachwiny. W wywiadzie kamica nerkowa.
Mężczyzna, 60 lat Bóle w lewej okolicy lędźwiowej z promieniowaniem do pachwiny. W wywiadzie kamica nerkowa. W dystalnej części lewego moczowodu widoczny złóg o wymiarach 6 x 5 x 5 mm. Niewielkie poszerzenie
Bardziej szczegółowoUkład wydalniczy i skóra
Układ wydalniczy i skóra 1. Zaznacz definicję wydalania. A. Usuwanie z organizmu szkodliwych produktów przemiany materii. B. Pobieranie przez organizm substancji niezbędnych do podtrzymywania funkcji Ŝyciowych
Bardziej szczegółowoInformacje podstawowe - anatomia i fizjologia jelita grubego
Informacje podstawowe - anatomia i fizjologia jelita grubego Anatomia Jelito grube stanowi końcowy odcinek przewodu pokarmowego. Składa się z kątnicy, okrężnicy, odbytnicy i odbytu. Rozpoczyna się w prawej
Bardziej szczegółowoMECHANIZM NEUROHORMONALNY
MECHANIZM NEUROHORMONALNY bodźce nerwowe docierają do nerek włóknami nerwu trzewnego, wpływają one nie tylko na wielkość GFR i ukrwienie nerek (zmieniając opór naczyń nerkowych), ale również bezpośrednio
Bardziej szczegółowoScenariusz lekcji. Temat: Budowa czynności układu wydalniczego
Scenariusz lekcji Temat: Budowa czynności układu wydalniczego I. Część ogólna: Data: marzec Imię i nazwisko nauczyciela / szkoła: Justyna Józefowicz / Gimnazjum w Nowym Mieście Lubawskim Przedmiot: biologia
Bardziej szczegółowoOSTEOPATIA GINEKOLOGICZNA OSTEOPATA EWELINA TYSZKO-BURY
OSTEOPATIA GINEKOLOGICZNA OSTEOPATA EWELINA TYSZKO-BURY MIEDNICA- budowa Żródło: grafika google MIEDNICA- kość biodrowa TRZON KOŚCI BIODROWEJ- stanowi część panewki stawu biodrowego (ok 2/5 panewki) TALERZ
Bardziej szczegółowoUkład rozrodczy samca
Układ rozrodczy samca ESPZiWP Układ rozrodczy samca dwa jądra drogi wyprowadzające ( najądrza i nasieniowody wraz z przewodem moczopłciowym wtórnym) prącie wraz napletkiem gruczoł krokowy (prostata) 1
Bardziej szczegółowoFORMULARZ MEDYCZNY PACJENTA
Data wypełnienia: FORMULARZ MEDYCZNY PACJENTA NAZWISKO i IMIĘ PESEL ADRES TELEFON Nazwisko i imię opiekuna/osoby upoważnionej do kontaktu: Telefon osoby upoważnionej do kontaktu: ROZPOZNANIE LEKARSKIE
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Anatomia KOD WF/I/st/4
KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Anatomia KOD WF/I/st/4 2. KIERUNEK: Wychowanie fizyczne 3. POZIOM STUDIÓW 1 : I stopień studia stacjonarne 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: I rok/ii semestr 5. LICZBA PUNKTÓW
Bardziej szczegółowo