Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowy Instytut Badawczy. Sprawozdanie z działalności w roku 2012

Transkrypt

1 Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowy Instytut Badawczy Sprawozdanie z działalności w roku 2012 Warszawa, marzec 2013

2

3 Spis treści 1 Państwowa Służba Hydrologiczno-Meteorologiczna i Oceanograficzna / 1.1 Organizacja i zadania / 1.2 System pomiarowo-obserwacyjny / 1.3 System przesyłania danych / 1.4 System prognoz i osłony meteorologicznej / 1.5 Obszar hydrologicznej osłony kraju / 1.6 Centrum Nadzoru Operacyjnego Państwowej Służby Hydrologiczno-Meteorologicznej / 1.7 System gromadzenia i rozpowszechniania historycznych danych meteorologicznych i hydrologicznych / 1.8 Działalność oceanograficzna w ramach Państwowej Służby Hydrologiczno-Meteorologicznej / 1.9 Zadania realizowane w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska / 1.10 Wdrażanie Systemu Zarządzania Jakością w hydrologiczno-meteorologicznej osłonie kraju / 2 Techniczna Kontrola Zapór / 2.1 Oceny stanu technicznego budowli piętrzących / 2.2 Raport o stanie bezpieczeństwa budowli piętrzących / 2.3 Bazy danych / 2.4 Udział w projektach międzynarodowych / 2.5 Inne prace / 2.6 Upowszechnianie informacji naukowych z zakresu inżynierii i gospodarki wodnej / 3 Monitoring jakości wód / 3.1 Monitoring wód na obszarach dorzeczy / 3.2 Monitoring Bałtyku / 3.3 Współpraca międzynarodowa / 3.4 Opracowania i upowszechnianie wyników monitoringu / 3.5 Inne prace / 4 Działalność naukowo-badawcza, wydawnicza i ogólnotechniczna / 4.1 Prace badawczo-wdrożeniowe / 4.2 Ważniejsze osiągnięcia badawcze / 4.3 Ważniejsze efekty wdrożeniowe / 4.4 Projekty w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka / 4.5 Projekty w ramach innych Programów Operacyjnych / 4.6 Projekty indywidualne i specjalne finansowane przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego / 4.7 Udział w międzynarodowych programach badawczych Unii Europejskiej / 4.8 Centrum Edukacji Hydrologiczno-Meteorologicznej / 4.9 Udział pracowników w konferencjach międzynarodowych i krajowych / 4.10 Działalność wydawnicza oraz ogólnotechniczna / 4.11 Publikacje / 4.12 Stopnie naukowe nadane pracownikom IMGW-PIB / 5 Działalność w zakresie komunikacji społecznej, marketingu i współpracy z zagranicą / 5.1 Komunikacja społeczna i marketing / 5.2 Współpraca z zagranicą / 6 Kadra / 7 Publikacje pracowników IMGW (wykaz) / 8 Skróty /

4 Przedmowa Szanowni Państwo. Tradycyjnie, jak co roku, z przyjemnością przekazuję Państwu sprawozdanie z działalności Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowego Instytutu Badawczego za ubiegły, 2012 rok. Podczas tego roku nastąpiło wiele zmian w Instytucie. Jednocześnie z sukcesem kontynuowano dotychczasową działalność. W ubiegłym roku wyzwaniem dla mnie, jako osoby odpowiedzialnej za zarządzanie Instytutem, było wprowadzenie zmian organizacyjnych, które docelowo pozwolą na lepsze gospodarowanie środkami finansowymi i usprawnienie działalności oraz dostosowanie struktury organizacyjnej do zmieniających się warunków społeczno-gospodarczych. Należy tutaj wymienić koncepcję parametryzacji Państwowej Służby Hydrologiczno-Meteorologicznej, której efektem jest klarowny i przejrzysty podział zadań wykonywanych przez poszczególne komórki PSHM. Przeprowadzona także została centralizacja komórek odpowiedzialnych za planowanie i komórek finansowo-księgowych w oddziałach IMGW-PIB. W 2012 roku zlikwidowano Oddział IMGW-PIB w Poznaniu i powołano Narodowe Centrum Modelowania Powodzi i Suszy w Poznaniu, utworzone na bazie Centrów Modelowania Powodziowego. W mojej opinii Centrum będzie jednym z wiodących w Europie zespołów modelowania hydrologicznego i hydraulicznego pod względem przygotowania merytorycznego pracowników oraz wyposażenia sprzętowego i specjalistycznego. W 2012 roku kontynuowałem także prace mające na celu zwiększenie znaczenia Instytutu w obszarze naukowo-badawczym. Wszystkie moje wysiłki ukierunkowane były w szczególności na umocnienie zespołów naukowo-badawczych, rozpoczęcie lub kontynuację badań innowacyjnych, które przyczynią się do zwiększenia prestiżu Instytutu oraz promowanie pracowników naukowych, którzy osiągają znaczące sukcesy naukowe lub dobrze rokują na przyszłość.

5 W obszarze moich zainteresowań leży w szczególności polepszenie jakości zarządzania. Z przyjemnością pragnę Państwa poinformować, że w grudniu 2012 roku Zakład Chemii Ośrodka Technicznej Kontroli Zapór otrzymał Certyfikat Akredytacji Laboratorium Badawczego. Zakres akredytacji obejmuje pobieranie oraz badanie wód i ścieków. W czerwcu 2012 roku natomiast Ośrodek Główny IMGW-PIB został pozytywnie oceniony przez weryfikatora środowiskowego i otrzymał potwierdzenie jednostki certyfikującej, że spełnia wymagania zawarte w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) z dnia 25 listopada 2009 roku w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspólnocie (EMAS) w zakresie prowadzonej działalności środowiskowej opisanej w deklaracji środowiskowej. Jednocześnie Ośrodek Główny IMGW-PIB otrzymał certyfikat potwierdzający spełnienie wymagań normy PN-EN ISO 14001:2005. W 2012 roku zakończyła się także realizacja zadań projektu KLIMAT, którego głównym celem było przygotowanie nauki, gospodarki i społeczeństwa do potencjalnych zmian klimatycznych. Kontynuowano realizację projektu Informatyczny system osłony kraju przez nadzwyczajnymi zagrożeniami (ISOK). Jego celem jest utworzenie systemu osłony społeczeństwa, gospodarki i środowiska przed nadzwyczajnymi zagrożeniami przez stworzenie elektronicznej platformy informatycznej, wraz z niezbędnymi rejestrami referencyjnymi, jako narzędzia do zarządzania kryzysowego. Obydwa projekty dotyczą tematów, które uznawane są za jedne z najważniejszych problemów dla gospodarki i społeczeństwa. Charakteryzują się wysoką innowacyjnością i przyczyniają do podwyższenia rangi Instytutu. W 2012 roku kontynuowano i rozwijano także współpracę międzynarodową w tym zakresie odbyło się, między innymi, spotkanie dyrektorów IMGW-PIB oraz Deutscher Wetterdienst (DWD), a także wizyta Prezydenta Światowej Organizacji Meteorologicznej w IMGW-PIB. We wrześniu 2012 roku w Sopocie odbyła się międzynarodowa konferencja naukowa 2012 EUMETSAT Meteorological Satellite Conference, w której uczestniczyło około 300 specjalistów wykorzystujących informacje z satelitów meteorologicznych. Na koniec pragnę Państwa poinformować, że 2012 rok zakończył się dodatnim wynikiem finansowym dla Instytutu, co ponownie potwierdza, że zmiany organizacyjne i liczne usprawnienia przynoszą wymierne efekty. Pragnę także podziękować wszystkim pracownikom Instytutu za ich zaangażowanie w wykonywanie dotychczasowych i nowych zadań oraz życzę dalszych sukcesów zawodowych i osobistych. Dyrektor dr hab. inż. Mieczysław S. Ostojski

6 1 Państwowa Służba Hydrologiczno- Meteorologiczna i Oceanograficzna 1.1 Organizacja i zadania Prowadzona w Instytucie Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowym Instytucie Badawczym państwowa służba hydrologiczno-meteorologiczna (PSHM), w sposób ciągły zapewnia organom państwa, społeczeństwu i gospodarce narodowej bieżące informacje o stanie atmosfery i hydrosfery, prognozy i ostrzeżenia, zarówno w sytuacjach normalnych, jak i w czasie zagrożeń. Ukształtowany w Instytucie system osłony hydrologiczno-meteorologicznej jest w różnych skrajnych sytuacjach zdolny do spełnienia zadań w zadowalającym stopniu. Właściwie ulokowana w czasie i przestrzeni prognoza meteorologiczna i hydrologiczna oraz ostrzeżenia o możliwości wystąpienia zjawisk ekstremalnych, pozwalają na właściwe przygotowanie akcji zapobiegającej lub ograniczającej ich skutki. Działania te są prowadzone we współpracy ze służbami hydrologicznymi i meteorologicznymi w ramach Światowej Organizacji Meteorologicznej (WMO). W skład PSHM wchodzą 3 systemy. System pomiarowo-obserwacyjny składa się z: naziemnej hydrologicznometeorologicznej sieci pomiarowo-obserwacyjnej, łącznie 2210 punktów pomiarowych na terenie całego kraju; 8 radarów meteorologicznych; 3 stacji aerologicznych; 9 stacji lokalizacji wyładowań atmosferycznych; 1 stacji odbioru danych satelitarnych. System przesyłania danych stosowany w IMGW-PIB służy przede wszystkim do zbierania danych ze stacji systemu pomiarowo-obserwacyjnego oraz do ostrzegania jednostek administracji państwowej o niebezpiecznych zjawiskach. Wykorzystywany jest także do wymiany informacji meteorologicznych w ramach międzynarodowej sieci łączności GTS (Global Telecommunication System) oraz informacji i produktów między jednostkami IMGW- PIB. Na system przesyłania danych składają się: łącza dzierżawione międzynarodowe i krajowe, łącza satelitarne, telefonia komórkowa i radiolinie. System przetwarzania danych, prognozowania i ostrzegania składa się z: centralnego i 7 regionalnych ośrodków prognoz oraz osłony meteorologicznej i hydrologicznej; systemu operacyjnych i historycznych baz danych; systemu numerycznych, statystycznych i konceptualnych modeli prognostycznych, meteorologicznych i hydrologicznych; systemu rozpowszechniania danych, prognoz i ostrzeżeń do centralnego i wojewódzkich organów decyzyjnych oraz innych użytkowników.

7 1.2 System pomiarowo-obserwacyjny Sieć pomiarowo-obserwacyjna IMGW- PIB składa się ze stacji hydrologicznometeorologicznych I i II rzędu, samodzielnych lotniskowych stacji meteorologicznych, meteorologicznych stacji pomiarowych III-V rzędu, hydrologicznych stacji pomiarowych I-VI rzędu, stacji pomiarów aerologicznych, systemu wykrywania i lokalizacji wyładowań atmosferycznych oraz systemu radarów meteorologicznych. W roku 2012 rutynowo wykorzystywano informacje pozyskiwane w czasie rzeczywistym z 60 automatycznych stacji MAWS 301 oraz 2 stacji MILOS 500 (Vaisala) zainstalowanych na stacjach I i II rzędu i 56 stacjach automatycznych zainstalowanych na stacjach III rzędu. Hydrologiczna część służby pomiarowo-obserwacyjnej wykorzystywała do pracy operacyjnej dopplerowskie akustyczne przepływomierze profilujące (ADCP), mierniki hydroakustyczne, sprzęt pływający (łodzie, pontony), a także wyciągi mostowe. Posiadanie możliwie szerokiej gamy urządzeń do pomiarów przepływu jest zgodne z dyrektywami i zaleceniami Komisji Hydrologii WMO, gdyż tylko wykonywanie pomiarów różnorodnymi urządzeniami umożliwia określenie i wyeliminowanie błędów systematycznych stosowanych metod pomiaru. Operacyjnie wykorzystywano również 1051 stacji pomiarowych z funkcją telemetryczną, przekazujących automatycznie dane o stanie atmosfery i hydrosfery z krokiem czasowym 10 minut. Efektywnie wykorzystywano posiadaną flotę samochodową, o czym świadczy fakt osobodni w delegacjach. Flota od 2009 r. podlega ciągłej stopniowej wymianie. W 2012 r. w ramach procesu odtworzenia majątku PSHM zakupione zostały 2 nowe samochody terenowe typu pick-up, przeznaczone dla ekip pomiarowych. Obecnie główną bazę PSHM stanowi 55 samochodów, których średni przebieg nie przekroczył 100 tys. km. W 2012 r. dane z systemów teledetekcyjnych, takich jak system wykrywania i lokalizacji wyładowań atmosferycznych i system radarów meteorologicznych, były wizualizowane i udostępniane w Internecie w witrynie IMGW-PIB oraz w Miesięcznym Biuletynie PSHM. Służba hydrologiczno-meteorologiczna realizowała również pomiary i badania w strefie brzegowej Bałtyku i na morzu, wykorzystując eksploatowany wspólnie z Morskim Instytutem Rybackim morski statek badawczy r/v Baltica oraz specjalną jednostkę pływającą o nazwie Littorina. Sieć etatowa Stan etatowej sieci hydrologiczno-meteorologicznej IMGW-PIB w grudniu 2012 r. był następujący: Nazwa jednostki Liczba Stacje meteorologiczne I rzędu wysokogórskie obserwatoria meteorologiczne 2 Stacje meteorologiczne I rzędu stacje hydrologiczno-meteorologiczne (synoptyczne) 51 Stacje meteorologiczne II rzędu stacje hydrologiczno-meteorologiczne (synoptyczne z 2 ograniczonym programem pomiarowym) Stacje meteorologiczne II rzędu automatyczne stacje synoptyczne 7 Stacje meteorologiczne III rzędu stacje klimatologiczne 4 Stacje pomiarów aerologicznych 3 Stacje hydrologiczne 3 Radary meteorologiczne 8 W 2012 r. wykonywano pomiary i obserwacje na 62 stacjach hydrologicznometeorologicznych. Z dniem r. stacja synoptyczna I rzędu SHM Częstochowa zmieniła status na stację synop-

8 tyczną II rzędu. Obecnie, na tej stacji pomiary i obserwacje wykonywane są przez pracowników etatowych w trybie 12-godzinnym, w godzinach 6-18 UTC. W pozostałym czasie stacja synoptyczna SHM Częstochowa działa w trybie automatycznym. W sumie wykonano kompleksowych pomiarów meteorologicznych, m.in. ciśnienia, temperatury i wilgotności powietrza, temperatury gruntu, prędkości i kierunku wiatru, opadu, widzialności, wysokości podstawy chmur, czasu trwania usłonecznienia, obserwacji zjawisk atmosferycznych. Na wszystkich stacjach wykonywano pomiary temperatury i wilgotności powietrza, ciśnienia, parametrów wiatru, usłonecznienia, opadu oraz widzialności, wykorzystując zainstalowane automatyczne systemy pomiarowe. Dane pomiarowe są przekazywane liniami telemetrycznymi do komputera zainstalowanego na stacji, który umożliwia wizualizację bieżących warunków meteorologicznych na jednym ekranie oraz za pomocą zainstalowanego na nim oprogramowania wspomaga obserwatora przy redakcji depeszy SYNOP. Obserwator w każdej chwili ma wgląd do zebranych danych w postaci wykresów i zestawień oraz danych archiwalnych. Stacje w Ostrołęce, Zamościu, Szczecinku, Przemyślu, Kołobrzegu (nabrzeże), Resku i Lęborku oraz stacja zlokalizowana na platformie wydobywczej Petrobaltic Beta na Morzu Bałtyckim (w odległości ok. 70 km od lądu) pracowały w trybie całkowicie automatycznym, rejestrując wszystkie zmierzone parametry. W 2012 r. zakończono budowę nowej stacji SHM Elbląg-Milejewo, budynku garażowo-gospodarczego wraz z wyposażeniem i zagospodarowaniem terenu oraz modernizację budynku stacji SHM Zakopane, który będzie pełnił również rolę bazy Ośrodka Naukowo- Szkoleniowego PSHM. Wykonywane były też modernizacje i remonty budynków stacji hydrologicznometeorologicznych: Świnoujście, Łeba, Białystok, Mława, Hel, Legnica, Sulejów, Kłodzko, Kielce-Suków, Opole, Lublin- Radawiec, Słubice a także budynku Oddziału we Wrocławiu, budynku Oddziału w Poznaniu, oraz Stacji Pomiarów Aerologicznych we Wrocławiu. Kontynuowano rozbudowę budynku B Oddziału w Krakowie oraz modernizację WOM Śnieżka. Modernizacji poddano również system monitoringu i zabezpieczeń stacji ASS Lębork i stacji klimatologicznej Hala Gąsienicowa, wieżę radaru meteorologicznego w Legionowie oraz infrastrukturę techniczną systemu wykrywania i lokalizacji wyładowań atmosferycznych PE- RUN. Ponadto wykonano remonty stanowisk wodowskazowych, które uległy zniszczeniu w czasie wezbrań stanów wód w rzekach. W przypadku części stacji meteorologicznych niezbędne było przeniesienie ich w odpowiednią lokalizację, gwarantującą zachowanie reprezentatywności wykonywanych pomiarów i obserwacji. Wybudowano 8 nowych, hydrologicznych i meteorologicznych, automatycznych stacji telemetrycznych oraz nową wieżę do pomiaru prędkości i kierunku wiatru na SHM Łeba. Rozpoczęty został program budowy radaru meteorologicznego na terenie województwa opolskiego, w zakresie przygotowania niezbędnej dokumentacji projektowo-technicznej. Wykonano 7521 pomiarów przepływu oraz określono związek stan-przepływ. Opracowano również wyniki pomiarów z około 100 limnigrafów. W 2012 r. wykonano szereg pomiarów przy niskich stanach wód, co pozwoliło na dokładniejsze określenie krzywych natężenia przepływu w niskich ich zakresach.

9 Sieć ryczałtowa (nieetatowa) Stan ryczałtowych sieci pomiarowych IMGW-PIB przedstawiono w tabelach. Wyniki wszystkich pomiarów i obserwacji zostały zweryfikowane i przygotowane do dalszego przetwarzania. Na stacjach meteorologicznych III rzędu eksploatowano stacje automatyczne MAWS 301K wyposażone w czujniki do pomiarów temperatury powietrza, wilgotności, kierunku, prędkości wiatru oraz opadu. Na stacjach z funkcją telemetryczną eksploatowano urządzenia SUTRON z czujnikami do pomiarów: stanu i temperatury wody, temperatury powietrza, wilgotności, kierunku i prędkości wiatru oraz opadu. Wszystkie czujniki są wzajemnie kompatybilne i podlegają okresowemu wzorcowaniu w Centralnym Laboratorium Aparatury Pomiarowej IMGW-PIB. Stan ryczałtowej sieci stacji meteorologicznych (grudzień 2012) Rodzaj stacji Liczba Stacje klimatologiczne III rzędu 56 Stacje klimatologiczne IV rzędu 150 Stacje opadowe V rzędu 987 Stan ryczałtowej sieci stacji hydrologicznych (grudzień 2012) Rodzaj stacji Liczba Stacje wodowskazowe: I-IV rzędu 912 Stacje wód podziemnych V rzędu codzienne 41 Stacje wód podziemnych VI rzędu tygodniowe 2 Stacje limnologiczne 93 Stacje ewaporometryczne: 16 Stacje aerologiczne Realizacja w 2012 r. programu pomiarów aerologicznych (PTUiW): Program pomiarowy PTU Legionowo Łeba Wrocław 00 i 12 UTC Liczba sondaży % wykonania Osiągnięte wysokości sondaży [km] Średnia roczna 31,0 30,8 31,2 Osiąganie poziomu 10 hpa (% w stosunku do liczby dni) Sprzęt i aparatura pomiarowa w sieci stacji hydrologicznych i meteorologicznych Stan infrastruktury IMGW-PIB w zakresie pozyskiwania danych meteorologicznych i hydrologicznych jest na poziomie przodujących służb europejskich. Zakupione w 2012 r. przyrządy i urządzenia pomiarowe charakteryzują się wysokimi parametrami technicznymi. Stosując je, IMGW-PIB gwarantuje najlepszą jakość pozyskanych danych. Jednocześnie ułatwiają one pracę hydrologiczno-meteorologicznej służby pomiarowo-obserwacyjnej i zwiększają jej wydajność, wymagając szczególnej dbałości, a także wysokich kwalifikacji personelu obsługującego. Listę nabytych przyrządów u urządzeń przedstawiono w tabeli. W 2012 r. kontynuowano proces modernizacji służby limnologicznej. Kolejny etap prac obejmował organizację pomiarów bilansowych na Jeziorze Kunickim oraz wyposażenie kolejnych stacji limnologicznych w automatyczną aparaturę pomiarową. Powyższe jezioro znajduje się w okolicy Stacji Hydrologiczno- Meteorologicznej Legnica, dzięki czemu przy obliczaniu parowania z powierzchni jeziora będzie można opierać się na reprezentatywnych danych meteorologicznych, pochodzących z pobliskiej stacji synoptycznej. W 2012 r. kontynuowano proces wyposażania personelu PSHM w sprzęt z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Specjalistyczna aparatura i sprzęt pomiarowy wymagały przeszkolenia pracowników z zakresu ich obsługi. Rodzaj urządzenia Liczba Klatka meteorologiczna 49 Dach do klatki meteorologicznej 37 Podziały wodowskazowe (kpl.) 1220 Łaty wodowskazowe (kpl.) 230 Termometr meteorologiczny zwykły 160 Termometr meteorologiczny maksymalny 106 Termometr meteorologiczny minimalny 276

10 Termometr hydrologiczny (wodny) 141 Oprawa termometru hydrologicznego 32 Trzymadło termometru minimalnego przy gruncie 46 Trzymadło do termometrów w klatce meteorologicznej 37 Trzymadło do czujnika temperatury i wilgotności w klatce meteorologicznej 51 Śniegowskaz przenośny 1,0 m 150 Deska do pomiaru śniegu świeżo spadłego 150 Kabel zasilająco-transmisyjny do ADCP (5 m) 6 Odbiornik GPS NovAtel do ADCP 2 Niwelator laserowy 12 Rejestratory cyfrowe SUTRON 23 Deszczomierz Hellmanna 66 Deszczomierze z ogrzewaniem 8 Deszczomierze bez ogrzewania 26 Czujniki kierunku i prędkości wiatru 60 Czujniki hydrostatyczne stanu wody 300 Czujniki bąbelkowe stanu wody 20 Czujniki pływakowe stanu wody 5 Czujniki radarowe stanu wody 5 Limnigraf cyfrowy 16 Czujniki do pomiaru grubości pokrywy śnieżnej 20 Czujniki limnimetryczne 6 Urządzenia do pomiaru wysokości podstawy chmur 4 Upgrade cyfrowego odbiornika radaru meteorologicznego w Poznaniu 1 Klistron do radaru meteorologicznego 1 Automatyczne stacje meteorologiczne 3 Przepływomierze profilujące ADCP zintegrowane z systemem GPS RTK 2 Części zamienne do automatycznych stacji hydrologicznych i meteorologicznych z funkcją telemetrycznego przekazu zestaw Części zamienne radarów meteorologicznych zestaw Części zamienne do automatycznych stacji meteorologicznych MAWS zestaw Urządzenia do transmisji danych pochodzących z aktynometrycznego Systemu pomiarowego zestaw Nawigacja samochodowa z automapą 26 Małe pontony (zwijane) 11 Przyczepy podłodziowe lekkie 2 Zaburtowy silnik spalinowy 1 Mierniki elektryczne 6 Aparatura i przyrządy pomiarowe oraz sprzęt pomocniczy, w które jest wyposażona sieć pomiarowo-obserwacyjna, podlegają naturalnemu procesowi zużycia, uszkodzeniom, muszą być nie tylko naprawiane i kontrolowane ale również okresowo wymieniane. Za sprawność przyrządów i aparatury pomiarowej w oddziałach terenowych odpowiadają pracownicy działów służby pomiarowoobserwacyjnej i działów serwisu systemów pomiarowych. Za zgodność wskazań aparatury ze wzorcami metrologicznymi Centralne Laboratorium Aparatury Pomiarowej. Naziemny system teledetekcyjny sieć POLRAD i PERUN W roku 2012 sieć radarów meteorologicznych POLRAD składała się z 8 dopplerowskich radarów meteorologicznych. W jej skład wchodziły radary 3 typów, wszystkie produkcji niemieckiej firmy Gematronik (obecnie Selex Systems Integration). Radary zainstalowane w Ramży i Pastewniku w latach , posiadają funkcję podwójnej polaryzacji. Pozwala ona na rozróżnienie typu opadu jedynie na podstawie pozyskiwanych danych radarowych. Dane zbierane przez radary były przesyłane łączem IP VPN do Ośrodka Teledetekcji Naziemnej, gdzie tworzona jest lista około 40 różnych produktów radarowych dedykowanych dla konkretnych odbiorców (meteorolodzy, hydrolodzy, porty lotnicze, zarządcy dróg, centra kryzysowe, itp.). Radarowa mapa zbiorcza jest dostępna dla wszystkich zainteresowanych na stronie internetowej Od października 2011 r. nadzór serwisowy nad siecią radarów meteorologicznych POLRAD przejął, stworzony w tym celu, zespół serwisowy Ośrodka Teledetekcji Naziemnej. Do obowiązków serwisu należą regularne prace serwisowe i kalibracyjne urządzeń radarowych oraz interwencje naprawcze na uszkodzonych stacjach. Dzięki wszechstronnemu przygotowaniu i całościowemu podejściu do problematyki monitorowania i erwisowania urządzeń radarowych

11 udało się w tak krótkim czasie osiągnąć nienotowany do tej pory poziom niezawodności radarów. W roku 2012 rozpoczęto prace naprawcze części do radarów meteorologicznych w stworzonym w OTN laboratorium elektronicznym. Samodzielne naprawianie części pozwoli na znaczne oszczędności funduszy przeznaczonych na naprawy. W następnych latach konieczne jest stopniowe doposażenie laboratorium w celu umożliwienia przeprowadzania napraw o dużym stopniu skomplikowania. W 2012 r. pojawiły się nowe linie zakłóceń na obrazie radarowym ze stacji w Poznaniu, Gdańsku i Rzeszowie. Trwają prace mające na celu wykrycie i eliminację źródeł zakłóceń. Rainbow (produkty dla każdego radaru osobno): Suma opadu Odbiciowość maksymalna w rzucie z góry i z boków Wodność scałkowana w pionie Wysokość wierzchołka echa Natężenie opadu Przekrój na stałej wysokości (rozszerzony) Odbiciowość średnia w danej warstwie Prędkość wiatru radialnego w funkcji azymutu Profil pionowy wiatru Pole wiatru na tle odbiciowości Wskaźnik groźnych zjawisk Mezocyklony Poziomy gradient wiatru Pionowy gradient wiatru Turbulencje Natężenie opadu Przekrój pionowy odbiciowości Technika wiatru jednorodnego Produkty tworzone testowo w oparciu na danych dwupolaryzacyjnych: Klasyfikacja hydrometeorów Natężenie opadu poprawione o dane z podwójnej polaryzacji PHiDP i KDP Korekcja tłumienia oparta na technikach podwójnej polaryzacji Nimrod (mapa z domeny Europy Środkowej) Analiza rozpoznawania zjawisk Prognoza 6 godzinna rozpoznawania zjawisk Analiza prawdopodobieństwa wystąpienia śniegu Prognoza prawdopodobieństwa wystąpienia śniegu Problem zakłóceń staje się większy i groźniejszy ze względu na coraz powszechniejsze użytkowanie urządzeń do bezprzewodowej transmisji danych (Internet), wykorzystujących częstotliwości radarowe. Urządzenia te często nie posiadają wymaganych prawem zabezpieczeń, chroniących innych użytkowników pasma przed zakłócaniem. Problem niezwykle poważnych zakłóceń obrazu radarowego pojawił się w związku z rozbudową Terminala Portu Lotniczego w Gdańsku. Bezpośrednia bliskość i wysokość, przewyższająca rozmiary wieży radarowej, spowodują utratę możliwości pracy operacyjnej tego obiektu. W ramach umowy podpisanej z firmą Selex Systems Integration wymieniony został odbiornik cyfrowy, procesor sygnału oraz procesor sterujący pracą radaru meteorologicznego w Poznaniu. W roku 2012 IMGW-PIB wraz z Wojewódzkimi Funduszami Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej województw śląskiego, opolskiego i dolnośląskiego prowadził prace przygotowawcze, mające na celu lokalizację nowej stacji radaru meteorologicznego w województwie opolskim. Planowe zakończenie wszystkich prac związanych z tą inwestycją powinno nastąpić w 2014 r. W 2012 r. dostępne były produkty z 8 stacji radarowych oraz radarowa mapa zbiorcza. Mapa zbiorcza dostępna była dla każdego użytkownika w sieci Internet, natomiast pozostałe, bardziej szczegółowe produkty, udostępniane są wszystkim statutowym użytkownikom danych radarowych, po wypełnieniu stosownej deklaracji. W 2012 r. system PERUN składał się z 9 sensorów działających w dwóch zakresach częstości. Dane były przesyłane za pomocą sieci WAN do Ośrodka

12 Teledetekcji Naziemnej IMGW-PIB w Warszawie. Dane wynikowe były udostępniane użytkownikom (LSM, biura prognoz i obserwatorzy stacji PSHM) za pomocą terminali LTS2005, prezentację w Systemie Obsługi Klienta (SOK) oraz prezentację na stronie internetowej W roku 2012 system PERUN zarejestrował wyładowań wszystkich typów, z czego stanowiły wyładowania chmurowe, wyładowania doziemne dodatnie, wyładowania doziemne ujemne. W ubiegłym roku zakończono projekt modernizacji jednostki centralnej systemu PERUN. Nowa wersja jednostki centralnej TLP (Total Lightning Processor) przeszła pozytywnie testy OAT (Operational Acceptance Test). TLP działa równolegle ze starą jednostką SCM (Safir Central Module). W ten sposób archiwizowane są dwa zestawy danych. Takie rozwiązanie zostało zastosowane, aby zachować informacje umożliwiające zszycie dwóch serii pomiarowych, pochodzących ze starego i nowego systemu. Po przeanalizowaniu danych obliczanych przez nową jednostkę TLP z sezonu burzowego 2012 r., producent wprowadził poprawki zmniejszające ilość błędnych danych. W 2012 r. przystąpiono do realizacji projektu rewitalizacji sieci PERUN, wypełniając zalecenia po przeprowadzonych w 2011 r. ekspertyzach budowlanych całej infrastruktury systemu PERUN. Wymienione zostały dwa maszty systemu PERUN (w Olsztynie i Sandomierzu) oraz przeprowadzono szereg mniejszych prac na innych stacjach. Projekt zagęszczenia sieci Na podstawie opracowanego w 2011 r. projektu zagęszczenia sieci systemu PERUN, w 2012 r. przystąpiono do jego realizacji. Rozpoczęto przygotowania i budowę infrastruktury niezbędnej do instalacji i uruchomienia 4 nowych sensorów systemu detekcji, które włączone zostaną do pracy operacyjnej systemu. Planowany termin uruchomienia dodatkowych stacji to rok W 2012 r. system PERUN udostępniał informacje o zarejestrowanych wyładowaniach atmosferycznych, prezentując je w formie danych graficznych zawierających informację o lokalizacji wyładowań doziemnych, gęstości wyładowań oraz śledzenia komórek burzowych. Mapy graficzne zawierały informacje o zarejestrowanych wyładowaniach doziemnych w sześciostopniowej palecie barwnej i rozdzielczości czasowej 30 min. Typowa częstotliwość tworzenia map w formacie graficznym to 5 minut, a dostęp do tych produktów realizowany był za pośrednictwem strony internetowej dla każdego użytkownika oraz systemu SOK dla użytkowników w IMGW-PIB. Wszystkie Biura Prognoz Meteorologicznych oraz Lotniskowe Stacje Meteorologiczne zostały dodatkowo wyposażone w terminale z oprogramowaniem LTS2005. Oprogramowanie to służy do stałego monitorowania elektryczności atmosfery w zasięgu działania systemu PERUN, a informacje o wszystkich zarejestrowanych przez system PERUN wyładowaniach atmosferycznych aktualizowane są z jednosekundowym krokiem czasowym. Informacje o zarejestrowanych wyładowaniach dostępne były również w formacie tekstowym. Dane, zawierające informacje szczegółowe o wszystkich zarejestrowanych przez system PERUN wyładowaniach, udostępniane były za pośrednictwem systemu SOK wszystkim

13 użytkownikom, którzy wypełnili stosowną deklarację. Awarie w roku 2012 były usuwane wyłącznie przez grupę serwisową systemu PERUN, przy wykorzystaniu posiadanych części zamiennych. Ponadto w tym okresie, na podstawie zgromadzonych danych pomiarowych systemu PERUN, opracowano 125 ekspertyz potwier-dzających wystąpienie wyładowań atmosferycznych w określonych lokalizacjach. Projekt europejski: INCA-CE Integrated Nowcasting through Comprehensive Analysis Central Europe Projekt, koordynowany przez austriacką służbę meteorologiczną ZAMG, ma na celu stworzenie środkowoeuropejskiego systemu INCA przeznaczonego do nowcastingu danych meteorologicznych, w tym opadów. W OTN w ramach grantu MNiSzW opracowano w latach algorytmy nowcastingu uwzględniającego opady konwekcyjne, w tym ich ewolucję. Na potrzeby projektu INCA-CE prowadzono prace nad rozwojem algorytmów: wykrywania konwekcji na podstawie różnych pomiarów teledetekcyjnych, podziału pola konwekcji na poszczególne komórki konwekcyjne, ekstrapolacji pola opadu oraz śledzenia ruchu poszczególnych komórek konwekcyjnych. Algorytmy te zostały włączone do modułu SCENE, który będzie współpracował z modelem INCA-PL. Uruchomiono testową wersję tego modułu na serwerze wirtualnym, pracującą w czasie rzeczywistym. Grant badawczy własny NCN Rozwój metod przetwarzania trójwymiarowych danych radarowych dla zastosowań w numerycznych prognozach pogody Prace nad projektem zostały zakończone. We współpracy z ICM UW opracowano metodę asymilacji radarowych danych do modelu meteorologicznego COAMPS oraz przeprowadzono analizę jakości prognoz. Temat wymaga dalszych badań. System wyznaczania i wizualizacji zagrożeń meteorologicznych dla służb ruchu lotniczego MeteoFlight Zostały wykonane następujące prace związane z systemem MeteoFlight: udoskonalenie algorytmów korekt wolumów danych radarowych odbiciowości wykorzystywanych przy wyliczaniu produktu Wskaźnika Zagrożenia, opracowanie nowej wersji i instalacja menedżera usługi do generowania danych w formacie ASTERIX i ich transmisji do systemu PEGASUS 21, prowadzono prace nad nowymi modułami uwzględniającymi dodatkowe zjawiska stanowiące zagrożenie dla lotnictwa, m.in. oblodzenie. BALTRAD+ Zaawansowana sieć radarów meteorologicznych dla regionu Morza Bałtyckiego W ramach WP3 pracowano nad rozwojem algorytmów wchodzących w skład pakietu RADVOL-QC: BROAD ocena rozszerzania się wiązki radarowej, SPIKE usuwanie geometrycznych ech nieopadowych (np. z zewnętrznych anten nadawczych), NMET usuwanie ech nieopadowych (biologicznych, anomalnej propagacji), SPECK usuwanie ech typu speck, BLOCK korekta blokowania wiązki radarowej (częściowego i całkowitego), ATT korekta tłumienia wiązki w opadzie. Przeprowadzono integrację pakietu z oprogramowaniem RAVE. Rozpoczęto prace nad dalszymi algorytmami: QI_TOTAL wyznaczanie

14 końcowego wskaźnika jakości danych, GROUND estymacja pola opadu na powierzchnię gruntu, CONV wyznaczania obszarów występowania konwekcji. W toku prac WP4 koordynowano współpracę w ramach projektu BALTRAD+ z końcowymi użytkownikami danych radarowych. Opracowano raport Draft of catalogue of radar-based products which end-users are interested in. Zorganizowano forum użytkowników danych radarowych (User Forum 1) w maju 2012 r. w Krakowie, składające się z części technicznej oraz części dotyczącej wymiany i zastosowań danych radarowych. Ośrodek Teledetekcji Satelitarnej W roku 2012 Ośrodek Teledetekcji Satelitarnej w Krakowie prowadził odbiór i przetwarzanie danych z satelitów geostacjonarnych: METEOSAT-7, 8 i 9 oraz pośrednio z: GOES-E, GOES-W, MTSAT2 oraz z satelitów polarnych: NOAA-16,17,18,19, METOP-A, FengYun-1D. Produkty satelitarne zasilały systemy wizualizacji i animacji LEADS i VMET zlokalizowane w biurach prognoz meteorologicznych i lotniskowych biurach meteorologicznych. Ponadto były wykorzystywane przez systemy: System Obsługi Klienta, NIMROD, stronę baltyk.pogodynka.pl, wewnę-trzna stronę Intranetową, kioski multimedialne IMGW-PIB. Operacyjnie generowane było ponad produktów na dobę, w ciągu całego roku do systemów IMGW-PIB dostarczono 2.8 TB produktów satelitarnych. Poza produktami operacyjnymi testowo przekazywano nowe produkty satelitarne dla hydrologii, celem analizy ich przydatności w modelowaniu hydrologicznym. W roku 2012 zakończono rozpoczętą w 2011 r. modernizację infrastruktury informatycznej OTS, dzięki czemu uruchomiono odbiór danych z satelitów okołobiegunowych Terra i Aqua oraz z nowego satelity amerykańskiego NPP umieszczonego na orbicie w październiku 2011 r. W tym roku wdrożono do operacyjnego działania nowe produkty satelitarne na potrzeby prognoz hydrologicznych i meteorologicznych: Land-SAF Ewapotranspiracja z krokiem czasowym co 30 min dla 7 obszarów zlewni Raby, kompozycja RGB Convection do monitoringu zjawisk konwekcyjnych, animacja obrazu w kanale 10.8µm z RapidScan (co 5 minut) z nałożoną paletą Setvaka. OTS archiwizował zarówno surowe dane satelitarne, jak i główne produkty. Były one wykorzystywane do analizy sytuacji historycznych oraz do testowania nowych produktów. Przeprowadzone szkolenia 1. Szkolenie dla pracowników BPM i BPH IMGW-PIB dotyczące wykorzystania informacji satelitarnej do meteorologii. 2. Szkolenie metodą on-line dla synoptyków IMGW-PIB dotyczące produktów satelitarnych do monitorowania procesów burzowych. 3. Szkoła Meteorologii Lotniczej. Współpraca z zagranicą Współpraca z Organizacją EU- METSAT udział delegatów Polski (z OTS) w pracach komisji: STG Komisja Naukowo Techniczna, STG-SWG Komisja Naukowa, STG-OPSWG Komisja ds. Operacyjnych, DPG Komisja ds. Polityki Udostępniania Danych. Współpraca ze Światową Organizacją Meteorologiczną udział w pracach CAgM Task Team (Komisja Agrometeorologii).

15 1.3 System przesyłania danych Systemy teleinformatyczne stosowane w IMGW-PIB służą przede wszystkim do zbierania danych z sieci obserwacyjnopomiarowej, sieci posterunków telemetrycznych, sieci wyładowań atmosferycznych, sieci radarów meteorologicznych IMGW-PIB oraz ostrzegania o niebezpiecznych zjawiskach jednostek administracji państwowej. Służą także wymianie informacji meteorologicznych w ramach międzynarodowej sieci łączności GTS (Global Telecommunication System) oraz wymianie informacji i produktów pomiędzy jednostkami terenowymi IMGW-PIB. Wszystkie informacje oraz produkty zgromadzone i przetworzone w systemach łączności IMGW-PIB służą osłonie gospodarki narodowej przed niebezpiecznymi zjawiskami i klęskami żywiołowymi. Na systemy teleinformatyczne, zapewniające ciągłość realizacji obowiązków statutowych, składają się: 1. Łącza teletransmisyjne międzynarodowe, służące wymianie danych hydro-meteorologicznych, prognoz, ostrzeżeń oraz innych informacji w Globalnym Systemie Telekomunikacyjnym pomiędzy Regionalnymi i Narodowymi Centrami Meteorologicznymi. Globalny System Telekomunikacyjny (GTS), wchodzący w skład Światowej Służby Pogody (World Weather Watch), stanowi zbiór środków łączności i aplikacji dla zbierania, wymiany i dostarczania danych obserwacyjnopomiarowych z Globalnego Systemu Obserwacji (GOS). Przekazuje również podstawowe informacje uzyskane ze Światowych, Regionalnych i Narodowych Centrów Meteorologicznych. Pozwala to na zabezpieczenie operacyjnych potrzeb służb państw członków WMO. GTS obejmuje obwody i centra. Sieć obwodów składa się z Głównego Obwodu Światowego (MTC) i jego odgałęzień, oraz z Regionalnych i Narodowych Sieci Telekomunikacji Meteorologicznej. Częścią GTS są też urządzenia do zbierania i przekazywania danych z międzynarodowych statków meteorologicznych, urządzenia przekazujące dane drogą radiową i obwody satelitarne. Główny Obwód Światowy, jego odgałęzienia oraz Regionalne Sieci, pracują segmentami na zasadzie odbiór i przekazanie dalej, wg ustalonych reguł określających minimalny zakres przekazywanej informacji. 2. Łącza teletransmisyjne krajowe podstawowe i zapasowe, łączące sieci lokalne (LAN) w ośrodku centralnym, ośrodkach regionalnych, lotniskowych stacjach meteorologicznych oraz stacjach hydrologicznometeorologicznych w rozległą sieć komputerową (WAN). Służą m.in.: zbieraniu danych z sieci obserwacyjno-pomiarowej IMGW-PIB, przekazywaniu danych z sieci posterunków telemetrycznych, zbieraniu danych z systemu wyładowań atmosferycznych, przesyłaniu informacji, ostrzeżeń o niebezpiecznych zjawiskach pomiędzy jednostkami terenowymi, zbierania danych i informacji z sieci 8 radarów meteorologicznych (Rzeszów, Pastewnik, Brzuchania, Świdwin, Poznań, Gdańsk, Ramża, Legionowo). Sieć WAN IMGW zbudowana w technologii IPVPN (IP Virtual

16 Private Network) / MPLS (ang. Multi Protocol Label Switching) połączyła w sieć WAN 84 lokalizacje. Dla głównych lokalizacji łącza zrealizowano w technologii VPLS (Virtual Private LAN Service), umożliwiającej wykorzystanie dużej przepustowości transmisji z małymi opóźnieniami dostarczania danych. Instytut wdrożył wysoko wydajną sieć łączącą wszystkie główne lokalizacje. 3. Łącza dostępowe do Internetu, służące przekazywaniu informacji i ostrzeżeń hydro--meteorologicznych odbiorcom zewnętrznym oraz umożliwiające dostęp do ww. informacji zamieszczonych na portalach publicznych IMGW-PIB. Łącza satelitarne służące do odbioru danych satelitarnych z satelity meteorologicznego EUMETSAT oraz danych przeznaczonych na osłonę lotnictwa (SADIS). 4. Telefonia komórkowa umożliwiająca: zbieranie danych z sieci posterunków telemetrycznych IMGW-PIB GPRS, wymianę informacji pomiędzy jednostkami terenowymi, konsultacje jednostek terenowych z jednostką centralną, mobilny zdalny dostęp do infrastruktury teleinformatycznej IMGW zbieranie danych z posterunków obserwacyjno-pomiarowych nie wchodzących w system łączności krajowej, przekazywanie informacji, ostrzeżeń o niebezpiecznych zjawiskach do Centrów Kryzysowych i jednostek administracji państwowej. 5. Radiolinie służące do: zbierania danych z sieci posterunków telemetrycznych IMGW-PIB nie objętych zasięgiem telefonii komórkowej, otrzymywania wyników obliczeń prognostycznego modelu meteorologicznego Aladin, 6. Telefonia stacjonarna służąca: wymianie informacji pomiędzy jednostkami terenowymi, w tym realizacji cyklicznych audio konferencji służb meteorologicznych, konsultacjom jednostek terenowych z jednostką centralną zbieraniu danych z posterunków obserwacyjno-pomiarowych nie wchodzących w system łączności krajowej, przekazywaniu informacji, ostrzeżeń o niebezpiecznych zjawiskach do Centrów Kryzysowych i jednostek administracji państwowej. 7. System Transmisji Danych (DTS) IMGW-PIB, który zapewnia: jednolitość korporacyjnej sieci rozległej, na którą składają się jednostki terenowe IMGW-PIB, łącza z zabezpieczeniem rezerwowej drogi transmisji na wypadek awarii systemu, dużą przepustowość łączy miedzy głównymi lokalizacjami, ujednoliconą operacyjną bazę danych i produktów na użytek wszystkich jednostek organizacyjnych służby hydrologicznometeorologicznej; jednolitą numerację systemu telefonicznego; dopasowanie do pracy w Globalnym Systemie Telekomunikacyjnym WMO przez zastosowanie w nim tych samych protokołów i standardów transmisji, wymianę danych między DTS IMGW-PIB a organami admini-

17 stracji państwowej i innymi użytkownikami, integrację systemów: - transmisji danych automatycznego systemu monitoringu hydrologicznometeorologicznego, - obserwacji radarowych, detekcji burz i obserwacji naziemnych. 8. System Obsługi Klienta (SOK) uniwersalna platformą sprzętowa, systemowa i aplikacyjna, zawierająca m.in. produkty meteorologiczne i hydrologiczne. Zapewnia standaryzowany dostęp do tych produktów, niezależny od stosowanej przez użytkownika platformy sprzętowoprogramowej. Jest hurtownią plików działającą w systemie całodobowym przez cały rok. Jego nadrzędnym zadaniem jest zbieranie wszelkiego typu informacji nt. aktualnych i prognozowanych warunków pogodowych od producentów, gromadzenie ich w bazach danych i przekazywanie produktów do odbiorców. Dostęp do bazy produktów i danych w SOK jest możliwy przez komutowane łącza telefoniczne, dzierżawione łącza telekomunikacyjne oraz przez Internet. SOK jest to hurtownią plików działająca w systemie 24/7/365 (bez przerwy) i ma za zadanie: pobieranie danych, czyszczenie bazy z produktów przeterminowanych, prezentację danych, wysyłanie danych do odbiorców, raportowanie operacji w bazie. Najważniejsze funkcje Systemu Obsługi Klienta: pobieranie produktów (HTTP, FTP i LFS) do bazy danych wg harmonogramu, edycja produktów, wysyłanie produktów wg harmonogramu (FTP, , FAX, LP, CIFS,), prezentacja produktów przez autoryzowany dostęp www lub w ograniczonym zakresie dla użytkowników logujących się jako gość, zarządzanie produktami, dostawcami i odbiorcami, zapisywanie zdarzeń w plikach zdarzeń, W roku 2012 zgromadzono w bazach SOK i udostępniono poprzez interfejs www około produktów. Około produktów zostało rozesłanych do odbiorców ( rozesłań produktów). Średni rozmiar pobranych produktów zgromadzonych w bazie to bajtów. 9. MHS (Message Handlig System) WeatherMan specjalizowana, pracująca zgodnie z wymaganiami WMO, aplikacja obsługująca użytkowników międzynarodowych, krajowych, instytutowych i zewnętrznych, której głównymi zadaniami jest: zbieranie i dystrybucja danych z krajowej sieci obserwacyjnopomiarowej, zbieranie i dystrybucja danych z Globalnej Sieci Telekomunikacyjnej WMO, redakcja biuletynów SYNOP, TEMP, PILOT, METAR i TAF, kontrola merytoryczna i formalna w/w depesz, tworzenie operacyjnej bazy danych meteorologicznych i lotniczych, kodowanie/dekodowanie danych do/z formatu BUFR. 10. Klaster obliczeniowy AURA służy obliczaniu wyników prognostycznych modeli meteorologicznych: niemieckiego LM COSMO (operacyjnie) oraz

18 francuskiego ALADIN (nieoperacyjnie). Operacyjne obliczenie wyników modelu Aladin wykonywane jest w Cyfronecie, a wyniki przekazywane są do IMGW-PIB drogą radiową. Model LM COSMO jest przetwarzany w siatce 14 km na 78 h oraz 7 km na 30 h. Oba modele mają dwa przebiegi na dobę w obu siatkach za każdym razem. Równoległe wykorzystanie wyników modeli przyczynia się do znacznej poprawy jakości prognoz Centrum Informatyki IMGW-PIB stanowi jeden z węzłów łączności Globalnego Systemu Telekomunikacyjnego (GTS) WMO. Wszystkie służby uczestniczące w wymianie danych w ramach GTS stosują się do rekomendacji WMO dotyczących protokołów transmisji danych i odpowiedniego wyposażenia. W ramach współpracy w Globalnym Systemie Telekomunikacji w międzynarodowej wymianie danych, zgodnie z Programem Służby Pogody, otrzymano około depesz (depesze synoptyczne, aerologiczne, prognozy, ostrzeżenia, dane hydrologiczne, depesze typu metar, taf, storm, avio, sigmet, ship), głównie z północnej półkuli, natomiast około depesz i biuletynów polskich zostało rozesłanych w ramach wymiany międzynarodowej. Na zakupionym pod koniec 2009 r. klastrze obliczeniowym kontynuowano obliczenia operacyjnego modelu numerycznego COSMO w siatce 7 km i semioperacyjnego w siatce 2,8 km. Klaster obliczeniowy, wraz z systemem kolejkowania i monitorowania pracy, służy do przeprowadzania obliczeń modeli meteorologicznych COSMO DWD oraz ALA- DIN dla wybranych gęstości siatek domen oraz maksymalnego wymaganego czasu obliczeń. Kontynuowano wdrażanie nowej scentralizowanej wersji systemu LEADS, służącego do przetwarzania i prezentacji danych meteorologicznych w biurach prognoz meteorologicznych i lotniskowych stacjach meteorologicznych. W ramach projektów telekomunikacyjnych (rozwój sieci transmisji danych) uruchomiono usługę VPLS (Virtual Private LAN Service), która została wykorzystana m.in. na potrzeby zdalnej pracy użytkowników Systemu Hydrologii na bazie centralnej. Wykonano modyfikację sieci transmisji danych IMGW-PIB IPVPN o łącza Metro Ethernet. W ramach konsolidacji infrastruktury serwerowej: kontynuowano prace w systemie monitorowania węzłów sieci lokalnych i rozległej Network Node Manager, a także w systemie monitorowania środowiska serwerowego i aplikacji HP Operations, obsługiwano moduł zarządzania incydentem w systemie Service Desk, wdrożono moduł zarządzania zasobami informatycznymi oparty o Asset Manager, dokonano rozbudowy skalowalnego środowiska sprzętowego opartego o technologię HP Blade System, zarządzanego przez system wirtualizacji VMware vsphare, wykonano modernizację macierzy dyskowej w Ośrodku Głównym, polegającą na modernizacji jej kontrolerów wraz z zabezpieczeniem serwisu na okres 3 lat oraz zakup nowych przestrzeni dyskowych, zakupiono i zainstalowano macierze dyskowe oparte o system operacyjny Linux na potrzeby baz danych innych niż Oracle, przeprowadzono rozbudowy macierzy dla Centrów Modelowania Powodziowego,

19 uruchomiono środowisko klastrowe "Dionizos" na potrzeby obliczeń numerycznych w ramach wewnętrznych projektów IMGW-PIB (np. projekt Klimat, sprawdzalność prognoz synoptycznych). W ramach konsolidacji infrastruktury systemowej (wirtualizacji systemów) utrzymywano skonsolidowane środowisko wirtualne oparte m.in. o następujące systemy i aplikacje: portale pogodynka.pl i sklep.imgw.pl, AFD system automatycznej dystrybucji plików, systemy informacji pogodowej SMS i SWP, NetFlow system monitorowania sieci, AuditPro system inwentaryzacji i infrastruktury IT, system Meteo Flight, system Sky&Globus asymilacja danych pomiarowych do modelu CO- SMO HydroMonitor IMGW-PIB portal dla centrów zarządzania kryzysowego w zakresie zagrożeń powodziowych, MHS wdrożono interface Integracji danych Sadis2g i AFTN, BaltradDEX system wymiany danych radarowych, SeaDataNet system wymiany danych w ramach projektu SeaDataNet, środowisko terminalowe dla systemu finansowo-księgowego, WSUS serwer dystrybucyjny aktualizacji systemów operacyjnych, serwery zadań automatycznych Systemu Hydrologii, serwery replikacyjne Systemu Telemetrii. Dokonano migracji do środowiska wirtualnego serwerów: systemu telemetrii, systemu hydrologii, systemu PERUN, obsługujących aplikację Terminal Informacji Meteorologicznej, obsługujących aplikację baltyk.pogodynka.pl, obsługujących aplikację lsop.imgw.pl. Uruchomiono i wdrożono wirtualny serwer zarządzający wraz z zasobami dyskowymi dla systemu SH2 w Warszawie, Krakowie, Wrocławiu, Poznaniu, Gdyni i Białymstoku. W ramach modernizacji infrastruktury sieciowej: wykonano prace rekonfiguracyjne sieci LAN w Warszawie, Krakowie, Wrocławiu, Poznaniu, Katowicach, Białymstoku, Gdyni oraz zainstalowano nowe przełączniki dostępowe, wdrożono do pracy operacyjnej nowe urządzenia zabezpieczające typu FI- REWALL, uruchomiono akceleratory sieci w technologii RIVERBED, uruchomiono nowy kanał dostępowy do sieci IMGW-PIB typu VPN, wykonano prace konfiguracyjne sieci dla nowo wybudowanej serwerowni, W ramach zmiany lokalizacji Centralnego Biura Prognoz Lotniczych (CBPL) z lotniska Chopina do budynku A Ośrodka Głównego prowadzono prace nad: uruchomieniem terminali ATIS i MI- DAS przeniesieniem aplikacji, w tym wirtualizacji Terminala Informacji Meteorologicznej, instalacją satelitarnego zestawu odbiorczego SADIS2G w nowej lokalizacji CBPL, wdrożeniem 5 wersji systemu LEADS w obszarze MOLC, uruchomieniem infrastruktury teleinfomatycznej i aplikacji umożliwiających prawidłowe funkcjonowanie służb meteo w LBM Modlin, uruchomieniem infrastruktury teleinfomatycznej i aplikacji umożliwiają-

20 cych prawidłowe funkcjonowanie służb meteo w LBM Lublin. W ramach budowy nowych oraz rozwoju już funkcjonujących aplikacji: uruchomiono model szybowcowy oraz zjawiska burzowe w aplikacji AWIA- CJA, pracowano nad rozwojem aplikacji klimat.imgw.pl, uruchomiono aplikację dla sprawdzalności komunikatów lotniczych TAF i METAR, uruchomiono serwer o nazwie TOR- NADO dla potrzeb prognozowania niebezpiecznych zjawisk (np. trąb powietrznych), wprowadzono ewidencję połączeń fizycznych stacji roboczych w infrastrukturze sieciowej IMGW-PIB poprzez wdrożenie aplikacji Web. W ramach obsługi EURO2012 uruchomiono kilkaset dystrybucji produktów do odbiorców UEFA oraz prowadzono nadzór nad ich prawidłowym dostarczaniem. Realizowano zakupy licencji na oprogramowanie i sprzęt teleinformatyczny dla IMGW-PIB. W I i II kwartale 2012 r. została przeprowadzona analiza potrzeb w zakresie dostępu do zasobów rejestru publicznego prowadzonego przez Główny Urząd Geodezji i Kartografii. 20 kwietnia 2012 r. IMGW-PIB otrzymał bezpłatny i bezterminowy dostęp do zasobów danych geoprzestrzennych do użytku w zakresie zadań publicznych. Kontynuowano prace instalacyjne, wspomagające i odbiorowe w projekcie Komponent C2 Poprawa osłony przeciwpowodziowej realizowanym pod nadzorem Banku Światowego i mającym na celu integrację systemów przesyłania, przetwarzania i udostępniania danych. Projekt obejmuje modernizację Systemu Obsługi Klienta i wdrożenie Centralnych Baz Danych Operacyjnej i Historycznej, Portalu Wewnętrznego oraz integrację Systemu Analizy Jakości, Zgodnie z zarządzeniem nr 11 Dyrektora Naczelnego z dnia 17 lutego 2012 r. został powołany zespół ds. realizacji projektu C2.6. Wdrożenie systemu weryfikacji jakości pomiarów H-M i prognoz hydrologicznych, rozszerzenie funkcjonalności Systemu Obsługi Klienta (SOK) i wdrożenie Centralnej Bazy Danych Historycznych. Aktualny stan zaawansowania projektu to 60%. Zostały wykonane, dostarczone przez Wykonawcę oraz zweryfikowane przez zespół IMGW-PIB jak i konsultanta C2.12, dokumenty projektowe oraz dostawy sprzętu, oprogramowania standardowego i oprogramowania dedykowanego wytwarzanego na rzecz zamawiającego. W zakresie realizacji projektu odbyło się około 90 spotkań w formach spotkań analitycznych, zarządczych i odbiorowych w formie bezpośredniej jak i w formie telekonferencji. W ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka kontynuowano prace nad realizacją projektu Informatyczny System Osłony Kraju przed nadzwyczajnymi zagrożeniami w ramach 7 priorytetu Społeczeństwo informacyjne budowa elektronicznej administracji, a także nad wykonaniem studium wykonalności projektu Platforma Informatyczna wspomagająca rozwój systemu prognoz numerycznych i prowadzenie badań w ramach 2 priorytetu Infrastruktura sfery B+R (opiniowanie architektury projektu, tworzenie specyfikacji wymagań, udział w postępowaniu przetargowym odpowiedzi na pytania Oferentów, prace analityczne). Wykonano specyfikację techniczną do projektu METEO-RISK obejmującego implementację modeli prognozowania