Pani Dorota Sznajder Dyrektor Domu Dziecka Nr 16 w Warszawie

Transkrypt

1 Warszawa, 30 września 2016 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WPS-IX AW Pani Dorota Sznajder Dyrektor Domu Dziecka Nr 16 w Warszawie WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 197b ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2016 r. poz. 575), zwanej dalej ustawą, zespół inspektorów Wydziału Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie: Małgorzata Tajchman starszy inspektor wojewódzki oraz Agnieszka Woźniak - Markowska - inspektor wojewódzki, przeprowadzili w dniach 27 lipca - 2 sierpnia 2016 r. kontrolę kompleksową w trybie zwykłym w Domu Dziecka Nr 16 z siedzibą przy ul. Międzyparkowej 5 w Warszawie. Zakres kontroli obejmował przestrzeganie standardów opieki i wychowania w placówkach opiekuńczo wychowawczych oraz działań placówki na rzecz powrotu dziecka do rodziny biologicznej, utrzymywania z nią kontaktów, zaspokajania potrzeb dziecka i respektowania jego praw, przestrzegania przepisów określających zasady działania placówki opiekuńczo - wychowawczej, jak również zgodności zatrudnienia pracowników z kwalifikacjami określonymi w ww. ustawie w okresie od 1 stycznia 2015 r. do dnia kontroli. Wyniki kontroli zostały przedstawione w arkuszu ustaleń kontroli, podpisanym przez Panią Dyrektor bez zastrzeżeń w dniu 20 września 2016 r. Na podstawie art. 197d ww. ustawy oraz na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę 1

2 oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. z 2015 r. poz. 1477) przekazuję niniejsze wystąpienie pokontrolne. Dom Dziecka Nr 16 jest placówką opiekuńczo wychowawczą typu socjalizacyjnego. Placówka działa na podstawie Decyzji Wojewody Mazowieckiego Nr 9/2011 z dnia r. zmienionej Decyzją Wojewody Mazowieckiego Nr 1330/2013 z dnia r. Placówka jest wpisana do Rejestru placówek opiekuńczo wychowawczych, regionalnych palcówek opiekuńczo terapeutycznych oraz interwencyjnych ośrodków preadopcyjnych województwa mazowieckiego pod pozycją 171. Podmiotem prowadzącym placówkę jest m.st. Warszawa. Dyrektorem placówki w kontrolowanym okresie była Pani Dorota Sznajder. Limit miejsc w placówce wynosi 30. W okresie objętym kontrolą w placówce przebywało 90 wychowanków, natomiast w dniu kontroli na listę wychowanków placówki wpisanych było 42 dzieci w wieku od 5 miesięcy do 6 roku życia. Na dzień kontroli wszyscy wychowankowie z uregulowaną sytuacją prawną byli zgłoszeni do ośrodka adopcyjnego. Placówka działa na podstawie: Statutu Domu Dziecka Nr 16 przyjętego Uchwałą Nr XLIX/1387/2013 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 17 stycznia 2013 r. oraz Regulaminu Organizacyjnego Domu Dziecka Nr 16 wprowadzonego Zarządzeniem Nr 1/2015 Dyrektora Domu Dziecka Nr 16 z dnia r. Dokumenty regulujące pracę placówki zostały opracowane na podstawie aktualnie obowiązujących przepisów prawnych. W kontrolowanym okresie w placówce odbyła się kontrola Powiatowej Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej w m.st. Warszawie. Po kontroli nie wydano zaleceń. W wyniku kontroli ustalono, że zrealizowano 3 z 5 zaleceń pokontrolnych wydanych po kontroli problemowej przeprowadzonej w dniach września 2012 r. przez pracowników Wydziału Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego. Zalecenie dotyczące skracania czasu pobytu wychowanków w placówce interwencyjnej zgodnie z art. 103 ust. 6 ww. ustawy jest nieaktualne z uwagi na zmianę struktury placówki od lipca 2013 r. Nie zostało zrealizowane zalecenie dotyczące dostosowania liczby dzieci w placówce do limitu określonego w art. 230 ww. ustawy. Standard świadczonych usług. Sprawdzono na podstawie oględzin placówki, rozmowy z dyrektorem, pedagogiem i opiekunką dziecięcą oraz na podstawie analizy dokumentacji. W dniu kontroli na listę wychowanków placówki wpisanych było 42 dzieci, co jest niezgodne z art. 230 ust. 1 ww. ustawy, zgodnie z którym liczba dzieci umieszczonych w placówkach 2

3 opiekuńczo wychowawczych, o których mowa w art. 229 ust. 1-3, po upływie okresu, o którym mowa w art. 229 ust. 8, nie dłużej jednak niż do dnia 1 stycznia 2021 r., nie może być wyższa niż 30. Przepisy art. 103 ust. 3 stosuje się odpowiednio. W okresie objętym kontrolą placówka dwukrotnie wystąpiła do Wojewody z wnioskiem o przyjęcie dzieci ponad limit, w obu przypadkach wydano decyzje odmowne z uwagi na brak zasadności zastosowania art. 230 ust. 2 a ww. ustawy. Na dzień kontroli w placówce umieszczone były dzieci w wieku od 5 miesiąca do 6 roku życia. Sytuacja taka jest niezgodna z uregulowaniami art. 95 ust. 1 oraz art. 231 ww. ustawy. Stosownie do treści art. 95 ust. 1 ustawy w placówce opiekuńczo wychowawczej typu socjalizacyjnego, interwencyjnego lub specjalistyczno terapeutycznego są umieszczane dzieci powyżej 10. roku życia, wymagające szczególnej opieki lub mające trudności w przystosowaniu się do życia w rodzinie. Natomiast zgodnie z art. 231 ww. ustawy w placówkach opiekuńczo wychowawczych, o których mowa w art. 229 ust. 1-3, w okresie 4 lat od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy (tj. do 31 grudnia 2015 r.) mogą być umieszczane dzieci powyżej 7. roku życia. W kontrolowanej placówce funkcjonują 3 grupy wychowawcze, każda po 10 miejsc, wyodrębnione ze względu na wiek wychowanków. Dla każdej grupy przeznaczony jest jeden pokój dzienny oraz jedna sypialnia, z których korzystają wszystkie dzieci w danej grupie. W dniu kontroli w sypialniach zamieszkiwało 16, 13 i 13 dzieci odpowiednio w każdej grupie. Jest to niezgodne z 18 ust. 3 pkt 1) rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 292, poz. 1720). Zgodnie z tym przepisem placówka zapewnia dzieciom pokoje mieszkalne nie większe niż 5-osobowe, właściwie oświetlone, o powierzchni zapewniającej przechowywanie rzeczy osobistych i swobodne korzystanie z wyposażenia. Badając standard w zakresie warunków bytowych stwierdzono również, że placówka zapewnia wychowankom łazienki, miejsce do przygotowywania posiłków oraz wspólną przestrzeń mieszkalną zgodnie z 18 ust. 3 pkt 2 5 ww. rozporządzenia. W wyniku kontroli ustalono, że placówka zapewnia dzieciom 5 posiłków dziennie oraz dostęp do podstawowych produktów żywnościowych i napojów przez całą dobę. Dzieci mają zapewnioną podstawową opiekę zdrowotną w przychodni rejonowej oraz w zależności od ich potrzeb opiekę specjalistów. Dodatkowo placówka zatrudnia na umowę zlecenie lekarza, który jest obecny w placówce kilka razy w tygodniu, w zależności od potrzeb. Najstarsi wychowankowie chodzą do przedszkola, w czerwcu 2016 r. - 3 dzieci. Wychowankowie, w zależności od indywidualnych potrzeb, mają zapewnioną możliwość udziału w zajęciach specjalistycznych w placówce jak i poza placówką, w okresie kontrolnym uczestniczyli 3

4 w zajęciach logopedycznych, rehabilitacyjnych, zajęciach z psychologiem oraz w zajęciach wczesnego wspomagania rozwoju i ogólnorozwojowych Basket Kids. Wszystkie dzieci, które ukończyły 4 rok życia comiesięcznie otrzymują kieszonkowe w wysokości 10 zł. Kieszonkowe przechowuje wychowawca, raz na kwartał są przeznaczane zgodnie z wolą dziecka. Odzież kupują dzieciom wychowawcy, przy czym uwzględniane jest zdanie dzieci. W wyniku kontroli ustalono, że opiekę nad dziećmi sprawuje od 2 do 6 osób w ciągu dnia oraz 1 do 2 osób w nocy. Wychowawcy pełnią dyżury nocne w sypialniach dzieci. W placówce prowadzona jest księga raportów, gdzie wychowawcy sporządzają sprawozdania z każdego dyżuru dziennego i nocnego. Również pielęgniarki składają pisemny raport ze swoich dyżurów. W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie z nieprawidłowościami Sposób organizacji i dokumentowania pracy wychowawczej prowadzonej w placówce. Sprawdzono na podstawie analizy dokumentacji dotyczącej 17 wychowanków placówki. W placówce dla każdego wychowanka prowadzona jest następująca dokumentacja: Diagnoza psychofizyczna opracowywana przez psychologa, zawiera wszystkie elementy wskazane w 14 ww. rozporządzenia, przy czym diagnozy są krótkie i zawierają tylko ogólne informacje, często takie same w diagnozach różnych dzieci. Plan pomocy dziecku - opracowywany przez wychowawcę we współpracy ze specjalistami placówki na okres pół roku. Dokument zawiera elementy wskazane w 15 ww. rozporządzenia, przy czym zamiast celów krótkoterminowych plany zawierają opis stanu faktycznego. Modyfikacje planów nie uwzględniają zmiany celów, a jedynie informacje dotyczące obecnego stanu. Karta pobytu - wypełniana raz w miesiącu przez wychowawcę prowadzącego w obszarach zgodnych z 17 ust. 1 pkt 2 ww. rozporządzenia. Dokument nie zawiera daty dziennej oraz podpisu osoby uzupełniającej kartę, nie wszystkie obszary były uzupełniane systematycznie, np. szczególne potrzeby dziecka. Karta udziału w zajęciach specjalistycznych wskazana w 17 ust. 1 pkt 3 ww. rozporządzenia: Karta udziału w zajęciach specjalistycznych / rehabilitacja wypełniana przez osobę prowadzącą rehabilitację dla każdego dziecka, które uczestniczy w terapii oraz Karta informacyjna dziecka terapia logopedyczna opracowywana przez pedagoga, prowadzącego zajęcia logopedyczne. Arkusz badań i obserwacji psychologicznych oraz pedagogicznych wskazany w 17 ust. 1 pkt 4 ww. rozporządzenia: arkusz badań i obserwacji dokument prowadzony 4

5 przez psychologa dla każdego wychowanka oraz arkusz obserwacji wypełniany przez pedagoga, zawiera opis kontaktów oraz obserwacje relacji rodziców z dzieckiem. Placówka prowadzi księgę ewidencji oraz księgę rodowodu, które zawierają elementy wskazane w 17 ust. 5 ww. rozporządzenia. W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie z nieprawidłowościami Praca na rzecz powrotu dziecka do rodziny lub regulacji jego sytuacji prawnej. Sprawdzono na podstawie analizy dokumentacji oraz rozmowy z dyrektorem, pedagogiem oraz opiekunką. W kontrolowanym okresie z placówką współpracowało 19 rodzin. Współpraca obejmowała m.in. udział rodziców w codziennym życiu dziecka w placówce, konsultacjach pediatrycznych, specjalistycznych i rehabilitacji, uczestnictwo w programach realizowanych w placówce, zajęciach otwartych i zajęciach indywidualnych, a także udział w zespołach ds. okresowej oceny sytuacji dziecka. Wychowawcy w każdej grupie prowadzą z rodzicami zajęcia indywidualne oraz grupowe zajęcia otwarte, które mają na celu przygotowanie rodziców do prawidłowego wypełniania funkcji opiekuńczo wychowawczych, wzmacnianie więzi emocjonalnej z dzieckiem, a także włączenie rodziców do aktywnego spędzania czasu z dziećmi. Rodzice wychowanków mogą codziennie odwiedzać dzieci w placówce, uczestniczyć w wyjściach razem z grupą lub zostać z dzieckiem w placówce. Dzieci z uregulowaną sytuacją prawną są systematycznie zgłaszane do ośrodków adopcyjnych. W przypadku braku kontaktu rodziców z dzieckiem i braku perspektyw przejęcia nad nim opieki, placówka występuje do sądu z wnioskiem o pozbawienie władzy rodzicielskiej. Placówka na bieżąco współpracuje z organizatorem rodzinnej pieczy zastępczej. Asystenci rodziny rzadko są obecni na zespołach do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka, nie uczestniczą również w opracowywaniu planu pomocy dziecku. W kontrolowanym okresie 12 rodzin wychowanków korzystało z pomocy asystenta rodziny. Na podstawie czynności kontrolnych stwierdzono, że placówka umożliwia kontakt dziecka z rodzicami i innymi osobami bliskimi oraz podejmuje działania w celu powrotu dziecka do rodziny, zgodnie z art. 93 ust.4 pkt 3 i 4 ww. ustawy. W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie Zasadność dalszego pobytu dziecka w placówce Sprawdzono na podstawie analizy dokumentacji oraz rozmowy z dyrektorem placówki. 5

6 W okresie kontrolnym w placówce odbyło się 19 zespołów do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka. Skład zespołów jest zgodny z art. 137 ww. ustawy. Zespoły odbywają się dla każdego dziecka co 3 miesiące, co jest zgodne z art. 138 ust. 1 ww. ustawy. Placówka powołuje również zespół dla nowo przyjętych wychowanków w terminie do miesiąca od przyjęcia dziecka do placówki. Zespół dokonuje oceny dziecka zgodnie z art. 136 ww. ustawy. Po dokonaniu okresowej oceny sytuacji dziecka, zgodnie z art. 138 ust. 2 ww. ustawy, placówka przesyła do sądu wnioski dotyczące zasadności dalszego pobytu dziecka w placówce. Zespół do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka sporządza opinie wskazane w art. 139 a ww. ustawy. W wyniku czynności kontrolnych ustalono, że z uwagi na wiek dzieci przebywających w placówce, nie jest realizowany przepis art. 4a ww. ustawy. Każdorazowo jednak dzieci są przygotowywane do adopcji. W uzasadnionych przypadkach placówka wnioskuje do organizatora rodzinnej pieczy zastępczej o przeniesienie wychowanków do pieczy rodzinnej. W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie Zakres i jakość działań zmierzających do usamodzielnienia wychowanków Sprawdzono na podstawie rozmowy z dyrektorem, pedagogiem i opiekunką dziecięcą oraz na podstawie analizy dokumentacji. W wyniku czynności kontrolnych ustalono, że kadra placówki w codziennej pracy wychowawczej podejmuje działania mające na celu ogólny rozwój dzieci oraz zwiększenie ich samodzielności, zaradności życiowej i odpowiedzialności. Z wychowankami, adekwatnie do ich wieku i możliwości, prowadzi się pracę nad rozwojem mowy, chodzenia oraz czynności samoobsługowych, samodzielnego picia i jedzenia, mycia się i ubierania. Zajęcia i zabawy organizowane przez wychowawców są ukierunkowane na rozwój samodzielności wychowanków, np. pranie maskotek, poduszek, zajęcia dotyczące zdrowego żywienia, podczas których dzieci poznają zasady zdrowego odżywiania, a także przygotowują sałatki, obierają, trą, kroją warzywa. Ponadto dzieci w ramach swoich obowiązków sprzątają zabawki, uczestniczą we wspólnym gotowaniu i przygotowywaniu posiłków. W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie Stan zatrudnienia, struktura i kwalifikacje pracowników zatrudnionych w placówce Sprawdzono na podstawie rozmowy z dyrektorem placówki oraz analizy dokumentacji i akt osobowych 13 pracowników placówki. W okresie kontrolnym w placówce zatrudnionych było 37 pracowników, w tym: 6

7 dyrektor, 15 wychowawców, w tym 6 na stanowisku starszego wychowawcy, 5 na stanowisku wychowawcy oraz 4 na stanowisku młodszego wychowawcy, 13 starszych opiekunek dziecięcych, 4 starsze pielęgniarki, 1 psycholog, 1 pedagog (zakres obowiązków pedagoga z częściowym zakresem czynności logopedy), 1 starszy terapeuta, 1 starszy pracownik socjalny. Pracownicy merytoryczni zatrudnieni w placówce posiadają kwalifikacje określone w art. 97 ust. 3 oraz art. 98 ust. 1 ww. ustawy. W aktach pracowniczych stwierdzono brak oświadczeń wskazanych w art. 97 ust. 3 pkt 3 5 oraz art. 98 ust. 3 pkt 1 3 ww. ustawy. Placówka w okresie poddanym kontroli nie korzystała z pomocy wolontariuszy oraz osób współpracujących. W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie z uchybieniami Przestrzeganie i wykonywanie praw dziecka Sprawdzono na podstawie oględzin placówki, rozmowy z kadrą placówki, obserwacji dzieci podczas zabawy oraz analizy dokumentacji i ankiet wypełnionych przez kadrę placówki. Dokumenty organizacyjne placówki są zgodne z przepisami prawa i nie ograniczają praw dzieci. W każdej grupie wychowawczej wywieszona jest karta praw dziecka. Ogólne zasady obowiązujące w placówce są przekazywane przez kadrę, w sposób dostosowany do wieku i poziomu rozwoju wychowanków. Dzieci są wcześniej informowane o pojawieniu się nowego wychowanka w placówce. Mają możliwość kontaktu z rodzicami oraz osobami bliskimi na terenie placówki. Nagrody, jakie mogą otrzymać dzieci to m.in. bajka, kolorowanki, puzzle, słodycze, wyjście na lody, na ciasto. Nagrody przyznawane są, np. kiedy dzieci ładnie się bawią, gdy tylko jedno dziecko z całej grupy sprząta zostaje wyróżnione. W placówce najczęściej stosowaną konsekwencją jest nie uczestniczenie w zajęciach czy zabawie. Placówka nie upublicznia wizerunku wychowanków, zaś dokumentacja zdjęciowa zajęć, w których uczestniczą dzieci obejmuje jedynie zdjęcia, na których nie można zidentyfikować dziecka, np. zdjęcie zrobione z tyłu, bez twarzy. Zdjęcia te są przechowywane w dokumentacji zajęć w placówce. 7

8 W trakcie kontroli inspektorzy dokonali obserwacji wychowanków podczas zabawy na placu zabaw, natomiast 7 pracowników wypełniło ankietę dotyczącą realizacji praw dzieci w placówce. Obserwacja dzieci oraz analiza ankiet nie wykazała sytuacji, które świadczyłyby o łamaniu praw dziecka. W związku z powyższym tę część zadania oceniono: pozytywnie Na podstawie art. 197d ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2016 r. poz. 575) oraz na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. z 2015 r. poz. 1477) i wobec stwierdzonych nieprawidłowości kieruję do Pani Dyrektor następujące zalecenia pokontrolne: 1. Odebrać od pracowników merytorycznych oświadczenia dotyczące wymogów wynikających z art. 97 ust. 3 pkt 3-5 oraz art. 98 ust. 3 pkt 1-3 ustawy z dnia 9 czerwca 2016 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2016 r., poz. 575). 2. Podjąć działania zmierzające do dostosowania liczby pokoi i miejsc w pokojach przeznaczonych dla dzieci do wymagań zawartych w przepisie 18 ust. 3 pkt 1) rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 292, poz. 1720), w szczególności w grupie najstarszych wychowanków. 3. Sporządzać diagnozy psychofizyczne, wskazane w 14 ww. rozporządzenia w taki sposób, aby treści w nich zawarte były zindywidualizowane i obejmowały informacje niezbędne do prawidłowej pracy z dzieckiem. 4. Każdorazowo opracowując plan pomocy dziecku, wskazany w 15 ww. rozporządzenia, formułować cele krótkoterminowe. Przy modyfikacji planów pomocy dziecku uwzględniać zmianę celów. 5. Systematycznie uzupełniać kartę pobytu dziecka we wszystkich obszarach wskazanych w 17 ust. 1 pkt 2 ww. rozporządzenia oraz podpisywać dokument przez osobę, która go uzupełnia. Uwagi: Ponadto należałoby: 1. Podjąć działania zmierzające do aktywnej współpracy z podmiotem prowadzącym placówkę w celu dostosowania placówki do standardów określonych w obowiązujących przepisach prawa. 8

9 Ponadto informuję, że z uwagi na stwierdzone podczas kontroli naruszenia art. 95 ust. 1, art. 231 art. oraz art. 230 ust. 1 ww. ustawy, dotyczące umieszczenia w placówce dzieci poniżej 10. roku życia i przekroczenia limitu miejsc w placówce wystąpię o wyjaśnienia do podmiotu prowadzącego Dom Dziecka Nr 16 w Warszawie. Stosownie do postanowień art. 197d ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2016 r. poz. 575) oraz 14 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. z 2015 r. poz. 1477) kontrolowana jednostka może w terminie 7 dni od dnia otrzymania wystąpienia pokontrolnego, zgłosić do wojewody mazowieckiego zastrzeżenia do wydanego wystąpienia lub/i do zawartych w nim zaleceń pokontrolnych na adres: Mazowiecki Urząd Wojewódzki, Wydział Polityki Społecznej, Plac Bankowy 3/5, Warszawa. W przypadku nieuwzględnienia zgłoszonych zastrzeżeń, kontrolowana jednostka jest obowiązana w terminie 30 dni od dnia otrzymania stanowiska wojewody w tej sprawie powiadomić o sposobie realizacji zaleceń pokontrolnych Wydział Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie, a w przypadku ich uwzględnienia należy mieć na uwadze zmiany wynikające z powyższego faktu. z up. WOJEWODY MAZOWIECKIEGO Marcin Wodziński Zastępca Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej STARSZY INSPEKTOR WOJEWÓDZKI Małgorzata Tajchman INSPEKTOR WOJEWÓDZKI Agnieszka Woźniak - Markowska 9