SCENARIUSZ APELU Z OKAZJI ROCZNICY WYZWOLENIA WARSZAWY. na podstawie materiałów z internetu opracowała mgr Honorata Maciałczyk

Transkrypt

1 SCENARIUSZ APELU Z OKAZJI ROCZNICY WYZWOLENIA WARSZAWY na podstawie materiałów z internetu opracowała mgr Honorata Maciałczyk Żyją jeszcze wśród nas ci, którzy pamiętają straszliwe lata II wojny światowej. To od nich dowiadujemy się o tym, jak wielkim okrucieństwem jest wojna, to oni opowiadają nam o bohaterstwie Polaków w walce z okupantami. Chociaż trudno jest nam wyobrazić sobie, jak wiele poświęcili dla Ojczyzny - a często była to ofiara z własnego życia - to my, urodzeni w powojennej Polsce z wdzięcznością myślimy o żołnierzach i powstańcach. O tych poległych i o tych, którzy przeżyli. 1 września 1939 r. wybucha II wojna światowa. Z 6 na 7 września 1939 r. Warszawę opuścił Naczelny Wódz, przystąpiono do ewakuacji: sprzętu i amunicji z centralnych magazynów Warszawy i okolic oraz personelu obydwu głównych szpitali wojskowych, a także Dowództwa Okręgu Korpusu. Osłabiło to bardzo i tak niewielki potencjał obronny Warszawy. Przeciwko chaosowi ewakuacyjnemu wystąpił Stefan Starzyński i nie mając formalnych uprawnień, przejął pełnię władzy cywilnej, a dla zabezpieczenia porządku publicznego powołał Straż Obywatelską. 9 września nastąpił atak 4. niemieckiej dywizji pancernej na Warszawę. UCZEŃ 1 "UWAGA! Uwaga! Przeszedł! Koma trzy!" Ktoś biegnie po schodach. Trzasnęły gdzieś drzwi. Ze zgiełku i wrzawy Dźwięk jeden wybucha rośnie, Kołuje jękliwie, Głos syren - w oktawy Opada - i wznosi się jęk: "Ogłaszam alarm dla miasta Warszawy!" I cisza Gdzieś z góry Brzęczy, brzęczy, szumi i drży. I pękł Głucho w głąb Raz, dwa, trzy, Seria bomb. To gdzieś dalej. nie ma obawy. Pewnie Praga. A teraz bliżej, jeszcze bliżej. Tuż, tuż. Krzyk jak strzęp krwawy. I cisza, cisza, która się wzmaga. "Uwaga! Uwaga! Odwołuję alarm dla miasta Warszawy!" Nie, tego alarmu nikt już nie odwoła. ten alarm trwa. UCZEŃ 2 Wyjcie, syreny! Bijcie, werble, płaczcie, dzwony kościołów! Niech gra Orkiestra marsza spod Wagram,

2 Spod Jeny. Chwyćcie ten jęk, regimenty, Bataliony - armaty i tanki, niech buchnie, Niech trwa Słyszę szum nocnych nalotów. Płyną nad miastem. To nie samoloty. Płyną zburzone kościoły, Ogrody zmienione w cmentarze, Ruiny, gruzy, zwaliska, Ulice i domy znajome z dziecinnych lat, Traugutta i Świętokrzyska, Niecała i Nowy Świat. I płynie miasto na skrzydłach sławy, I spada kamieniem na serce. Do dna. Ogłaszam alarm dla miasta Warszawy. Niech trwa! Bohaterska obrona Warszawy trwała do honorowej kapitulacji 27 września. Rozpoczęła się pięcioletnia okupacja stolicy. Terror, który był metodą rządzenia w okupowanym mieście, spotkał się ze zdecydowanym oporem ze strony warszawiaków. Jego intensywność i różnorodność form, jak masowe akcje zbrojne, mały i duży sabotaż, tajna działalność oświatowo-kulturalna, ratowanie zabytków, uczyniły Warszawę stolicą Podziemnego Państwa Polskiego. UCZEŃ 3 Kiedy śnieg cicho prószył zimową pogodą I smutnie nad dachami gasło słońce krwawe, Z pomnika wzniesionego za najeźdźcy zgodą, Mickiewicz zamyślony patrzał na Warszawę. Owiany zimnym wiatrem, wiejącym od Wisły, Wonią liści zeschniętych i trupiego gnicia, Przenikał wszystkich ludzi najskrytsze zamysły I mury, których nigdy nie widział za życia. UCZEŃ 4 I jako Bóg w dzień Sądu mieczem Archanioła, Wodząc wieszcza swą ręką na lewo i prawo, Oddzielił tych, co milcząc nie ugięli czoła, Od tych, co są narodu skorupą plugawą. I wtedy w sercu z brązu zadrgał wielki temat, Którego nikt poza nim godnie nie wypowie I w tym wichrze od Wisły rozpoczął poemat: "Warszawo wiecznie wolna, Ty jesteś jak zdrowie". Polskie podziemie organizowało też pomoc dla warszawskich Żydów, którzy w końcu 1940 r. zostali zamknięci w getcie. 15 października 1941 r. Niemcy wydali rozporządzenie o karze śmierci dla Żydów opuszczających getto oraz dla Polaków udzielających im pomocy. 2

3 18 kwietnia 1943 r. wybuchło powstanie w getcie warszawskim pod przywództwem Mordechaja Anielewicza, będące reakcją na decyzję ostatecznej likwidacji ludności getta. 8 maja w otoczonym przez Niemców schronie przy ul. Miłej 18 zginęła większość z dowództwa powstania. Rozbite oddziały, pozbawione przywództwa, prowadziły na własną rękę walkę w ruinach, piwnicach i kanałach jeszcze przez parę tygodni. Pomocy walczącym Żydom udzielało polskie podziemie i warszawiacy. Po stłumieniu oporu ludność żydowska została ostatecznie wymordowana, a domy zrównane z ziemią. Piosenka Warszawo ma UCZEŃ 5 Jak uśmiech dziewczyny kochanej, jak wiosny budzącej się wiew, jak świergot jaskółek nad ranem, młodzieńcze uczucia nieznane, jak rosa błyszcząca na trawie, miłości rodzącej się zew, tak serce raduje piosenki tej śpiew piosenki o mojej Warszawie UCZEŃ 6 Warszawo, ty moja Warszawo! Tyś treścią mych marzeń i snów, radosnych przechodniów twych lawą, ulicznym rozgwarem i wrzawą, Ty wołasz mnie, wołasz stęskniona upojnych piosenek i słów. Jak bardzo dziś pragnę zobaczyć Cię znów, o moja Warszawo wyśniona UCZEŃ 7 Jak pragnąłbym krokiem beztroskim przemierzyć przestrzeni Twej szmat, bez celu się przejść Marszałkowską, na Wisłę popatrzeć się z mostu, dziewiątką pojechać w Aleje, Krakowskim się przejść w Nowy Świat, i ujrzeć jak dawniej, za młodych mych lat, jak do mnie Warszawo się śmiejesz UCZEŃ 8 Ja wiem, żeś Ty dzisiaj nie taka, że krwawe przeżywasz dziś dni, że rozpacz, że ból Cię przygniata, że muszę nad Tobą zapłakać... Lecz taką, jak żyjesz w pamięci przywrócę ofiarą mej krwi, i wierz mi Warszawo, prócz piosnki i łzy jam gotów Ci życie poświęcić 3

4 Kulminacją działań warszawskiego podziemia było powstanie, które rozpoczęło się 1 sierpnia 1944 r. na rozkaz Komendanta Głównego Armii Krajowej generała Tadeusza Komorowskiego-Bora. Piosenka Warszawskie dzieci Powstanie było konfrontacją militarną podziemia z siłami okupanta niemieckiego, było również rozpaczliwą, ostatnią i najpoważniejszą próbą obrony wizji II Rzeczpospolitej. Warszawiacy spontanicznie angażowali się w walkę. Szybko uruchomiono prasę powstańczą, radio Błyskawicę, pocztę harcerską. Powstała Kobieca Służba Pomocy Żołnierzom. Piosenka Pałacyk Michla Mimo mizernego uzbrojenia powstańcy i cywilni mieszkańcy Warszawy odznaczyli się niebywałą wolą walki i bohaterstwem. Po podpisaniu aktu kapitulacyjnego 2 października Niemcy w akcie zemsty zrównali miasto z ziemią, a ludność, która nie mogła uciec, została masowo wywieziona do obozów. Szacuje się, że powstanie kosztowało życie 16 tysięcy powstańców i około 150 tysięcy ludności cywilnej. Rosjanie wkroczyli do lewobrzeżnej Warszawy 17 stycznia 1945 r. Za nimi do zrujnowanego i opustoszałego miasta przeniosły się proradzieckie władze polskie. UCZEŃ 9 Za naszym miastem, pośród brzózek, Gdzie dookoła kwitną wrzosy, Mogiłka w trawach jest nieduża, Malutki wzgórek mchem porosły. Płyną obłoki nad brzozami W gałęziach ptak świergoce rano. Dziś wszyscy tutaj się spotkamy Harcerze dwaj na warcie staną. Tu partyzantów jest mogiła Tu padli trzej żołnierze leśni. A pamięć o nich będzie żyła Przez długie lata w naszym mieście. Za naszą wolność, szkołę, mowę Oddali swoje młode życie. Przed tą mogiłką skłońmy głowę, Gdy lecą z drzew jesienne liście. Tu ozłocimy piaskiem ścieżki I położymy pęk chryzantem. A potem zapalimy świeczki - tak hołd oddamy partyzantom. UCZEŃ 10 Grób Nieznanego Żołnierza To tu zebrano prochy Z najdalszych frontów świata. Dumny grobowiec w kamieniu 4

5 Bezimienna mogiła w kwiatach. To tu niejedna z matek Ciężko głowę pochyla Jakby nad grobem własnego Zaginionego syna. To tu się chylą sztandary, Płyną laurowe wieńce. To tu przysięgamy szepcąc: Wojny już nigdy więcej. Nigdy więcej! Dzisiaj Warszawa jest pięknym i nowoczesnym miastem. Nie ma już śladów ruin, zburzonych domów i fabryk, mostów i ulic. UCZEŃ 11 Dziennikarze gazetom, a gołębiom gołębie, kolejarze poetom, chmury chmurom na niebie; wiatr wiatrowi na ucho, kwiaty kwiatom na trawie i już wszystkim wiadomo, co się stało w Warszawie: Wielka radość w Warszawie, bo Starówka znów stoi, człowiek oczom nie wierzy, istny cud, drodzy moi; wszystko takie jak dawniej: dachy, rynek i księżyc, tylko jeszcze barwniejsze, tylko jeszcze piękniejsze. Czas zatrzymał się w sercach tych, którzy przeżyli wojnę, a także we wspaniałym muzeum Powstania Warszawskiego. Chylimy czoła w podzięce. 5