POLSKA. Zdjêcia: Stanis³awa, Jolanta i Rafa³ Jab³oñscy. Tekst: Rafa³ Jab³oñski

Transkrypt

1

2 POLSKA Zdjêcia: Stanis³awa, Jolanta i Rafa³ Jab³oñscy Tekst: Rafa³ Jab³oñski

3

4

5 Fotografie: Stanisława, Jolanta i Rafał Jabłońscy Tekst: Rafał Jabłoński Układ graficzny: Rafał Jabłoński Mapa: Igor Yelpatow Copyright Festina Przygotowalnia: Reprograf Druk i oprawa i przygotowalnia CTP: Perfekt Fotografie z archiwum zdjęć Jabłońskich tel: , IV strona okładki: Krajobraz Pienin str. 2-3: Regaty na jeziorze Dargin koło Giżycka ISBN: Warszawa

6

7 morze ba tyckie KO OBRZEG GDYNIA GDAÑSK SZCZECIN POMORZE ELBL G BYDGOSZCZ TORUÑ niemcy POZNAÑ WIELKOPOLSKA P OCK ZIELONA GÓRA LUBUSKIE KALISZ ÓDŹ RADOM WROC AW ŒL SK OPOLE K ODZKO CZÊSTOCHOWA czechy KATOWICE KRAKÓW s Owacja

8 rosja litwa POLSKA WARMIA I OLSZTYN MAZURY AUGUSTÓW WSTÊP STR POMORZE STR BIA YSTOK WARSZAWA MAZOWSZE LUBLIN SANDOMIERZ ZAMOŒÆ MA OPOLSKA TARNÓW bia oruœ WARMIA I MAZURY STR MAZOWSZE STR WIELKOPOLSKA STR LUBUSKIE STR ŒL SK STR SANOK ukraina MA OPOLSKA STR

9

10 9 góra W Muzeum Budownictwa Ludowego w Olsztynku obejrzeć można holenderski wiatrak z Dobrocina z 2 połowy XIX wieku. 8 Podhalański las 9 dół Figury z kwatery środkowej ołtarza głównego z kościoła Mariackiego w Krakowie. Autorem tego wybitnego dzieła z lat jest Wit Stwosz. WSTÊP Polska, kraj położony w Europie Centralnej, pomiędzy dwoma wielkimi mocarstwami Rosją i Niemcami, ma swą burzliwą tysiącletnią historię. Osadnictwo ludności prasłowiańskiej i słowiańskiej rozpoczęło się na tych terenach już w XV wieku p.n.e. Prehistorycznym świadectwem są m. in. wykopaliska grodu kultury łużyckiej w Biskupinie pochodzącego z około 550 roku p.n.e. Wśród plemion zamieszkujących te ziemie największe znaczenie w IX wieku uzyskali Polanie, których stolicą było Gniezno, oraz Wiślanie ze stolicą w Krakowie lub Wiślicy. Dynastia Piastów w państwie Polan, podbijając sąsiednie plemiona, m.in. Wiślan, rozpoczęła konsolidację ziem słowiańskich. Przełomowym momentem w dziejach powstawania państwowości polskiej było przyjęcie chrztu przez księcia Mieszka I. Akt ten nastąpił w 996 roku i wprowadził Polskę w krąg kultury łacińskiej, a także oddalił niebezpieczeństwo nawracania ogniem i mieczem Polski jako kraju pogańskiego. Następca Mieszka, Bolesław I Chrobry, doprowadził do powstania metropolii chrześcijańskiej w Gnieźnie, wykorzystując propagandowo postać misjonarza Wojciecha, który zginął śmiercią męczeńską na terenie Prus. Kraj chrześcijański, jakim stała się Polska, mógł ubiegać się o podniesienie do rangi królestwa. Dokonał tego Bolesław I

11 10-11 Zimowy krajobraz z Kotliny Kłodzkiej. Dzięki dużej wilgotności powietrza, na drzewach w wyższych partiach gór, osadza się szron. Powstaje iście księżycowy krajobraz. 10 dół Kuźnia koło miejscowości Dęby w województwie podkarpackim jest już reliktem przeszłości. Coraz rzadziej do prac polowych używa się koni, a tym samym staje się zbyteczne ich podkuwanie. Małe wiejskie kuźnie są likwidowane lub zajmują się wyrobem galanterii metalowej. 11 dół Kapliczka z okolic Góry Kalwarii

12 roku w Polsce rządzili królowie elekcyjni, wybierani przez ogół szlachty na polach elekcyjnych na Woli pod Warszawą. Sposób elekcji króla prowadził często do wyborów niekorzystnych dla polskiej racji stanu. Bardziej niż dobro kraju liczył się interes szlachty, która z biegiem czasu zyskiwała coraz większe przywileje, osłabiając tym samym władzę królewską i państwo. Praktycznym przejawem tych tendencji była konstytucja nihil novi z 1505 roku, która nie pozwalała królowi podjąć żadnych decyzji dotyczących szlachty bez jej zgody, i przywilej liberum veto - nie pozwalam, który uzależniał wynik obrad sejmu od jednego głosu. Już pierwszy król elekcyjny, Henryk Walezy, po krótkim panowaniu uciekł do Francji. Tron powierzano również jednostkom wybitnym. Należeli do nich Stefan Batory, Jan III Sobieski i Stanisław August Poniatowski. W latach w Polsce rządziła dynastia Wazów, wywodzących się ze Szwecji, a po śmierci Jana III Sobieskiego tron objęła saska dynastia Wettinów - August II i August III. W wiekach XVII i XVIII Polska traciła na znaczeniu co doprowadza do I rozbioru w 1772 roku, w którym Rosja, Austria i Prusy zaanektowały prawie 30% jej terytorium. Podjęto wówczas próby odnowy, które swój dobitny wyraz znalazły w konstytucji 3 maja 1791 roku. Jej uchwały zostały unieważnione przez konfederację targowicką i w 1793 roku doszło do II rozbioru, a w 1795 do III rozbioru, który Chrobry w roku 1025 stając się pierwszym królem Polski. Jego następca, Kazimierz Odnowiciel, w 1038 roku przeniósł stolicę do Krakowa, ustanawiając to miasto, na najbliższe stulecia, centrum życia politycznego i społecznego Polski. Dynastię Piastów zakończył Kazimierz Wielki, o którym mówi się, że zastał kraj drewniany, a pozostawił murowany. Po bezdzietnej śmierci króla tron objął jego siostrzeniec Ludwik Węgierski, którego córka Jadwiga poślubiona została Wielkiemu Księciu Litewskiemu Jagielle. Małżeństwo to przypieczętowało unię pomiędzy Polską a Litwą, a dynastię panującą aż do 1572 roku zwano jagiellońską. Był to szczególnie dobry okres dla Polski. Czasy panowania ostatnich królów z tej dynastii: Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta, określa się mianem złotego wieku. Po bezpotomnej śmierci Zygmunta Augusta aż do 1795

13

14 120 góra Pierwotny kościół ponorbertański Świętej Trójcy w Strzelnie zbudowano po roku Przebudowany w XIV wieku w pierwszej połowie XVIII wieku otrzymał formę barokową. W nawie głównej znajdują się romańskie kolumny, pokryte personifikacjami cnót i przywar.

15 i 121 góra W państwie Polan Gniezno pełniło rolę stolicy. Pierwszą świątynię wzniesiono tu przed 970 rokiem, następną, romańską w XI wieku. Tu Mieszko I pochował swą żonę Dąbrówkę. Stąd św. Wojciech wyruszył na swą ostatnią wyprawę misyjną i tu go pochowano. Tu również koronowano od 1025 roku do XIV wieku królów polskich. Obecna, gotycka katedra powstała w latach W katedrze w Gnieźnie znajdują się wykonane z brązu dwuskrzydłowe drzwi, ukazujące w 18 kwaterach sceny z życia św. Wojciecha i jego męczeńską śmierć. Jest to jedno z najwspanialszych dzieł sztuki romańskiej w Polsce. 121 dół Kościół NMP jest najstarszym zabytkiem Inowrocławia. W świątyni tej zbudowanej na początku XIII wieku w stylu romańskim na ścianach widoczne są kamienne maski, prawdopodobnie pochodzenia celtyckiego.

16 122 dół prawe Klasycystyczny pałac w Lubostroniu zbudowano w latach dla Fryderyka Skórzewskiego według projektu Stanisława Zawadzkiego. Jest to przykład budowli wzorowanej na willach włoskiego architekta A. Palladia. 122 dół lewe W miejscowości Wenecja znajduje się Muzeum Kolei Wąskotorowej gromadzące liczne przykłady taboru kolejowego.

17 123 góra i dół Nad Jeziorem Lednickim utworzono Wielkopolski Park Etnograficzny, jeden z największych skansenów w Polsce. Na obszarze 21 ha zgromadzono wiele przykładów architektury drewnianej Wielkopolski W oddalonej o 33 km od Gniezna miejscowości Biskupin w 1933 roku odkryto pozostałości po osadzie kultury łużyckiej z XVII-XVI wieku p.n.e. W zrekonstruowanych zabudowaniach co roku we wrześniu odbywa się Festyn Archeologiczny.

18 191 góra Co roku, w pierwszy czwartek grunia odbywa się, przy pomniku Adama Mickiewicza, konkurs szopek bożonarodzeniowych. W architekturze widoczne są elementy krakowskich budowli. 192 Ojcowski Park Narodowy obejmuje malowniczą dolinę rzeki Prądnik. Znajduje się tu gotycko-renesansowy zamek w Pieskowej Skale, zbudowany przez Kazimierza Wielkiego, a zachwyt wzbudzają liczne fantazyjnie ukształtowane skały m.in. słynna Maczuga Herkulesa.

19