RAPORT Z EWALUACJI CAŁOŚCIOWEJ

Transkrypt

1 Nadzór pedagogiczny System Ewaluacji Oświaty RAPORT Z EWALUACJI CAŁOŚCIOWEJ Prywatna Szkoła Podstawowa im.m.skłodowskiej Curie Fundacji "Serce Szkole" Dąbrowa Górnicza Śląski Kurator Oświaty Kuratorium Oświaty w Katowicach

2 Przebieg ewaluacji: Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji zewnętrznej przeprowadzonej w szkole (lub placówce) przez wizytatorów do spraw ewaluacji. Ewaluacja polega na zbieraniu i analizowaniu informacji: o efektach działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki (na podstawie danych informujących o wynikach pracy szkoły (lub placówki) odzwierciedlonych w umiejętnościach, zachowaniach, postawach, działaniach uczniów i w osiąganych przez nich rezultatach na różnego rodzaju testach, egzaminach), o procesach zachodzących w szkole lub placówce (na podstawie danych, które informują o procesach i działaniach zachodzących i podejmowanych w szkole (lub placówce), a decydujących o sposobie funkcjonowania, charakterze szkoły (lub placówki) i przede wszystkim prowadzących do pożądanych efektów), o funkcjonowaniu szkoły lub placówki w środowisku lokalnym, w szczególności w zakresie współpracy z rodzicami uczniów (na podstawie danych informujących o sposobie współpracy ze środowiskiem i funkcjonowaniu w środowisku oraz wykorzystaniu tych zasobów w procesie nauczania i uczenia się), o zarządzaniu szkołą lub placówką (na podstawie danych informujących o sposobach zarządzania decydujących o jakości działań podejmowanych w szkole lub placówce). Ewaluacja ma na celu zebranie informacji i ustalenie poziomu spełniania przez szkołę lub placówkę wymagań zawartych w załączniku do Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego. Szkoła lub placówka może spełniać te wymagania na pięciu poziomach: Poziom E - oznaczający niski stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę. Poziom D - oznaczający podstawowy stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę. Poziom C - oznaczający średni stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę. Poziom B - oznaczający wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę. Poziom A - oznaczający bardzo wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę. 2 / 34

3 Opis metodologii: Badanie zostało zrealizowane w dniach przez zespół wizytatorów ds. ewaluacji, w skład którego weszli Maria Utracka, Maria Augustyńska. W trakcie ewaluacji w placówce zbierano informacje pochodzące z wielu źródeł - dyrektora, uczących w szkole nauczycieli, innych pracowników, uczniów, rodziców, partnerów szkoły i przedstawicieli samorządu lokalnego. Do gromadzenia danych wykorzystano metody ilościowe (ankiety w wersji elektronicznej i papierowej), jakościowe (wywiady indywidualne, grupowe, obserwację i analizę źródeł zastanych). Zestawienie metod, technik doboru próby i liczby osób, które wzięły udział w badaniach znajduje się w tabeli poniżej. Wywiady grupowe zostały przeprowadzone po realizacji i analizie ankiet, pełniąc wobec nich funkcję wyjaśniającą. Kategoria badanych/źródła danych Dyrektor szkoły Nauczyciele Pracownicy niepedagogiczni Uczniowie Rodzice Partnerzy szkoły, przedstawiciele samorządu lokalnego Obserwacja zajęć Obserwacja szkoły Analiza danych zastanych Metoda/technika Sposób doboru próby Wielkość próby/liczba obserwowanych jednostek Indywidualny wywiad nd nd pogłębiony Ankieta elektroniczna (CAWI) nd nd Ankieta elektroniczna (CAWI) Badanie na próbie pełnej 13 "Szkoła, w której pracuję" Wywiad grupowy Nauczyciele zróżnicowani pod 11 zogniskowany (FGI) względem stażu, nauczanego przedmiotu i pracy w zespołach zadaniowych oraz pedagog szkolny Wywiad grupowy Pracownicy inni niż 4 zogniskowany (FGI) nauczyciele Ankieta elektroniczna (CAWI) "Moja szkoła" Ankieta elektroniczna (CAWI) "Mój dzień" Wywiad grupowy zogniskowany (FGI) Wywiad grupowy zogniskowany (FGI) Ankieta audytoryjna (PAPI) Wywiad grupowy zogniskowany (FGI) Badanie na próbie pełnej uczniów klas rok niższych od najstarszych Badanie na próbie pełnej uczniów najstarszych klas Przedstawiciele trzech ostatnich roczników, dobrani losowo Przedstawiciele rady rodziców i rad klasowych, reprezentujący różne roczniki oraz wszyscy chętni Badanie na próbie pełnej rodziców uczniów klas rok niższych od najstarszych Przedstawiciele samorządu lokalnego i instytucji wskazanych przez dyrektora jako partnerzy Klasy trzecie i czwarte (szkoły podstawowe) Na zewnątrz, przed i po lekcjach, podczas przerw, podczas zajęć pozalekcyjnych nd 3 / 34

4 Informacja o placówce Nazwa placówki Patron Typ placówki Miejscowość Ulica Prywatna Szkoła Podstawowa im.m.skłodowskiej Curie Fundacji "Serce Szkole" Maria Skłodowska Curie Szkoła podstawowa Dąbrowa Górnicza Aleja Piłsudskiego Numer 4 Kod pocztowy Urząd pocztowy Dabrowa Górnicza Telefon Fax Www Regon Publiczność Kategoria uczniów Charakter niepubliczna o uprawnieniach szkoły publicznej Dzieci lub młodzież brak specyfiki Uczniowie, wychow., słuchacze 37 Oddziały 4 Nauczyciele pełnozatrudnieni 0 Nauczyciele niepełnozat. (stos.pracy) 13 Nauczyciele niepełnozat._(w etatach) 6 Średnia liczba uczących się w oddziale 9.25 Liczba uczniów przypadających na jednego pełnozatrudnionego nauczyciela Województwo Powiat Gmina Typ gminy ŚLĄSKIE Dąbrowa Górnicza Dąbrowa Górnicza gmina miejska Liczba mieszkańców Wysokość wydatków na oświatę Stopa bezrobocia 4 / 34

5 Wprowadzenie: obraz placówki,, Niektóre dzieci w momencie przyjścia do szkoły stają się od razu uczniami, niektóre pozostają dziećmi do końca szkoły podstawowej, a większość boryka się z mieszaniną ról ucznia i dziecka[...]'' Jak radzi sobie Prywatna Szkoła Podstawowa im. Marii Skłodowskiej-Curie Fundacji,, Serce Szkole w Dąbrowie Górniczej z prawidłowościami uchwyconymi przez Małgorzatę Skurę i Michała Lisickiego? Odpowiedzi można poszukać w poniższym raporcie z przeprowadzonej ewaluacji całościowej, do przeczytania którego zapraszamy. Placówka należy do Campusu Szkolnego tej Fundacji, w skład którego wchodzą także Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej- Curie. Obywatelski Model Szkoły jako idea nadającą kierunek pracy wszystkim typom szkół w tym Campusie wykorzystuje różnorodność wiekową uczniów do doskonalenia ich umiejętności skutecznego komunikowania się, poszanowania inności, odnajdywania się w różnych rolach społecznych, uczenia się zasad porządkujących życie społeczne, słowem kształtowania kompetencji obywatelskich i społecznych, (,, Szkoły Skłodowskiej - Szkołami Obywateli). W opinii rodziców i uczniów to nauczyciele stanowią najcenniejszy kapitał tej szkoły, bo przyciągają do niej indywidualnym podejściem do każdego ucznia, budowaniem jego poczucia własnej wartości, dawaniem dziecku możliwości osiągnięcia sukcesu na miarę jego rozpoznanych potrzeb i możliwości (,, Tutaj uczą,a dopiero potem przyjaźnie wymagają z wypowiedzi Rodzica podczas wywiadu grupowego). Tożsamość szkoły buduje wdrażany przez wszystkich nauczycieli Model lekcji, który czyni ucznia aktywnym uczestnikiem zajęć, a nie biernym słuchaczem. Uczący precyzują na początku zajęć zakres wiedzy, jaką uczeń zdobędzie na danej lekcji oraz określają umiejętności, które opanuje. Model pozwala ustalić proporcje między utrwalaniem trudniejszych zagadnień, wprowadzaniem nowych i sprawdzaniem skuteczności przeprowadzanej jednostki lekcyjnej, a jednocześnie dostosować je do potrzeb i możliwości każdego zespołu klasowego. Nauczyciele współpracują w zespołach działających formalnie, jak i w grupach nieformalnych, koleżeńskich, wspólnie rozwiązują problemy, dbając o szybkość reakcji i konsekwencję we wprowadzaniu uwspólnionych decyzji. Samorząd Uczniowski posiada kompetencje Organu Sprawiedliwości Szkolnej. Placówka poszerza obszary nauki szkolnej o współpracę ze środowiskiem lokalnym, m.in. z Miejskim Ośrodkiem Pracy Twórczej-wspólne warsztaty artystyczne i udział w projektach unijnych, z Wyższą Szkołą Biznesu w Dąbrowie Górniczej ( Festiwal Nauk, Fizyka w piaskownicy,uniwersytet Dziecięcy ), wycieczki do okolicznych zakładów pracy, Koksowni, piekarni, sklepów, apteki, na pocztę spotkania z przedstawicielami różnych zawodów jak, także ze Schronisko dla zwierząt w Sosnowcu - zbiórki karmy, Fundacją Gaja, Poradnią Psychologiczno- Pedagogiczną w Dąbrowie Górniczej- zdiagnozowanie rozwoju ucznia lub jego zaburzeń, Teatrem Starym w Krakowie i Teatrem Zagłębia- edukacja teatralna, Kinem Pogoria - edukacja filmowa. Uczniowie Szkoły Podstawowej uczestniczą we wszystkich przedsięwzięciach organizowanych na terenie Campusu Szkolnego w ramach Programu Comenius,,Uczenia się przez całe życie'' ( ostatni w 2012r.,, Matkować wodzie'' we współpracy z Austrią, Holandią, Niemcami iturcją), podczas kórych mają szanse prezentować swe umiejętności taneczne, wokalne, plastyczne i zdobywać wiedzę interkulturową. Jak wynika z koncepcji pracy szkoła chce uczyć dziecko myślenia i gwarantuje uczniowi rozwój zgodnie z zasadami:,, nauka płynąca z zabawy'' oraz,, radość płynąca z nauki'', przywiazując szczególną uwagę do budowania właściwych relacji z rówieśnikami, kształtowania umiejętności opanowywania emocji i gotowości do zmian. Wyrazem akceptacji procesu dydaktycznego i wychowawczo- opiekuńczego proponowanego przez placówkę jest kontynuowanie nauki w tutejszym gimnazjum przez większość absolwentów szkoły podstawowej. Jako przykład realizacji działań w służbie idei,, edukacji jako wartości warto podkreślić stabilność placówki - 21 lat istnienia oraz aktywność Pani Dyrektor i Wicedyrektor i nauczycieli na rzecz szkół niepublicznych w Polsce 5 / 34

6 ( Konferencja Krajowego Forum Oświaty Niepublicznej na Zamku Książ pt.: "Budowanie wizerunku szkoły niepublicznej w obecnych realiach polityczno-społecznych"). 6 / 34

7 Wyniki ewaluacji: Obszar: Efekty Wymaganie: Analizuje się wyniki sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe Komentarz: W szkole przeprowadzana jest analiza wyników sprawdzianu w celu poprawy jakości pracy szkoły, z uwzględnieniem metod ilościowych i jakościowych. Analiza wyników sprawdzianu stanowi stały element pracy szkoły i dokonywana jest przez zespół nauczycieli zawsze pod przewodnictwem wychowawcy kl. VI. Według dyrektora łączy strategie analizy na poziomie wyników pojedynczych uczniów i zespołu klasowego, a punktem wyjścia są zawsze dane uzyskane z OKE. Zdecydowana większość ankietowanych nauczycieli potwierdziła, że zna wnioski z analizy wyników sprawdzianu, co jest porównywalne z placówkami o podobnym profilu.w zgodnej opinii dyrektora i nauczycieli celem nadrzędnym analizy wyników sprawdzianu jest wnioskowanie o skuteczności kształcenia w szkole, w tym ocena efektywności zastosowanych metod nauczania, poprzez znalezienie odpowiedzi na pytanie, jakie umiejętności zawarte w podstawie programowej kształcenia ogólnego uczniowie opanowali i w jakim zakresie. Na temat sposobów analizowania wyników sprawdzianu wypowiedzieli się respondenci: nauczyciele i dyrektor. Ilościowo badane są wyniki punktowe: najniższy i najwyższy wynik, średni wynik, mediana, dominanta, rozstęp danych i odchylenie standardowe oraz wyniki na skali staninowej, określany odsetek uczniów w poszczególnych staninach. Analiza jakościowa obejmuje, według dyrektora, badanie wskaźnika łatwości poszczególnych zadań i poszczególnych standardów, ale także odniesienie wyników uczniów do ich stanu zdrowia, frekwencji oraz rozpoznanych specyficznych potrzeb. Analiza udostępnionej dokumentacji nie potwierdziła prowadzenia analiz kontekstowych, ale nauczyciele podczas rozmów wskazali, że biorą pod uwagę uwarunkowania szkolne, w jakich przebiegało kształcenie uczniów. Pani Dyrektor podkreśliła, że specyfika ich szkoły ( klasy liczące do 6-10) wpływa na sposób budowania wniosków, bo, zgodnie z sugestią OKE, nie jest uprawnione formułowanie uogólnionych tez i porównywanie się z wynikami w skali kraju, czy województwa. Dyrektor i ankietowani nauczyciele poświadczyli, że wnioski z analizy są wdrażane, podając jako przykłady: *zmianę proporcji lekcji zawartą w Modelu Lekcji wydłużenie czasu poświęconego na realizacje powtarzalnych trudności, *zintensyfikowanie działań mających na celu poprawę umiejętności czytania ze zrozumieniem i formułowania wypowiedzi ustnych przez wystąpienia publiczne, głośne czytanie tekstów na lekcji i dodatkowych zajęciach, w tym przepisów gry w siatkówkę, koszykówkę itd, ćwiczenie umiejętności zastępowania cyfr słowami przez co poprawia się jakość wyszukiwanych danych, *wprowadzanie do różnych przedmiotów projektów w celu rozwijania logicznego myślenia i całościowego toku myślenia o danym problemie - wykorzystanie na lekcjach wiedzy i narzędzi socjologicznych: "socjologia i etyka plus więcej wychowania obywatelskiego'', *dodatkowe godziny: zwiększenie liczby ćwiczeń z tekstami źródłowymi, *zwracanie uwagi na precyzyjne wykonywanie poleceń, *przeliczalnie jednostki czasu i długości, np. podczas zajęć z lekkoatletyki, formułowanie odpowiedzi na polecenia otwarte, w tym wypowiedzi wielozdaniowych, realizowanie dodatkowych godzin w celu wyćwiczenia umiejętności, np. rozumienia pojęć i wyszukiwania informacji, a także przeprowadzanie testów próbnych na dodatkowo przyznanych dwóch godzinach tygodniowo ujętych w planie zajęć klas VI. W szkole są wdrażane wnioski z analizy wyników sprawdzianu, które przyczyniają się do wzrostu efektów kształcenia. Nauczyciele i analiza dokumentacji potwierdzili tezę, że w minionym roku nie był w wynikach sprawdzianu widoczny liczbowo wzrost efektów kształcenia, ale, jak podkreślali badani, sukcesem było to, że uczniowie potrafili znaleźć się w sytuacji egzaminacyjnej, podejmowali próby odpowiedzi na pytania otwarte. Uczący podkreślali znaczenie czynnika kontekstowego - częste zmiany składów osobowych zespołów klasowych,( w klasie IV rozpoczynało naukę 5 osób, a w klasie VI było ich 15) oraz fakt, że w szkole uczy się wiele osób, które przybyły w ostatnich trzech latach z zagranicy np.: dwoje uczniów z USA, dwoje uczniów z Ukrainy, dwoje uczniów z Syrii, z Niemiec dwoje uczniów, z czego jeden nie znał języka polskiego. Te czynniki, według badanych pedagogów, 7 / 34

8 miały znaczący wpływ na ubiegłoroczne wyniki zewnętrznego oceniania. Partnerzy wskazali, że nie mają wiedzy o efektach kształcenia w tej szkole. Poziom spełniania wymagania: B Wymaganie: Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności Komentarz: Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności zgodne z podstawą programową, o czym świadczy m.in. brak niepromowanych w ostatnich dwóch latach. Nauczyciele określili na skali 8 stopniowej, gdzie 1 oznacza niewielki stopień, a 8 - duży, poziom opanowania tych umiejętności, wybierając opcje: 5-2 osoby, opcję 6-4 osoby, opcję 7-6 uczniów i 8- jedna osoba. Partnerzy szkoły podkreślali umiejętność prezentacji publicznych, aktywność manualną, kreatywność uczniów tej szkoły, ich umiejętności teatralne i wokalne ujawniane podczas imprez dla przedszkolaków, zajęć warsztatowych w Miejskim Ośrodku Pracy Twórczej. W szkole analizuje się osiągnięcia uczniów, uwzględniając ich możliwości rozwojowe. Wszyscy nauczyciele (13/13) i dyrektor szkoły potwierdzili tę tezę. Udokumentowane formy tej analizy to: m.in. *karty klasyfikacyjne- opracowane przez zespoły uczących w danej klasie nauczycieli- jako podstawa do klasyfikacji śródrocznej i końcowej z wnioskami do realizacji, *sprawozdania z działalności zespołów przedmiotowych i bloków tematycznych, *zapisy w protokołach Rady Pedagogicznej. Rozpoznawanie możliwości rozwojowych następuje na podstawie: opinii i orzeczeń poradni psychologicznopedagogicznych, badań psychologa zapraszanego z zewnątrz do diagnozy do klasy I, diagnozy szkolnego logopedy, pedagoga -obserwacji podczas lekcji wychowawczych i w świetlicy, w tym postaw obywatelskich zgodnie z Modelem absolwenta. Refleksyjność nauczycieli wynika z faktu, że, jak podkreślali, zestawiają wyniki konkretnego ucznia z jego wcześniejszymi rezultatami, dzięki temu mogą wyciągać wnioski na temat jego postępów lub braków. Uwzględniają zarówno rozwój społeczny jak i wiedzę i umiejętności z danego przedmiotu, przeglądają zeszyty do kaligrafii celem dbałości estetykę pisemnych form wypowiedzi. Dokonują rozkładu treści nauczania na stopnie trudności i obserwują postęp ucznia w zakresie każdego z tych stopni przy okazji różnych form sprawdzania wiedzy, analizy prac domowych. Dyrektor podkreślił, że analizuje się wyniki w kontekście mozliwościte uczniów. Przedmiotem refleksji jest także porównywanie wyników sprawdzianów próbnych z bieżącymi ocenami w klasach VI. Jako przykład analizy czynników indywidualnych i społecznych Pani Dyrektor wskazała w ubiegłorocznej klasie VI określone prawidłowości: na 15 osób były 3 osoby z Domu dziecka, reszta pochodziła z rodzin bardzo zaniedbanych społecznie, z negatywnymi nawykami, jak: kradzież, przekleństwa, brak więzi społecznych, trudności z wyrażaniem uczuć i bardzo mało uczniów zdolnych. Sześć osób posiadało orzeczenia poradni psychologiczno- pedagogicznych. Nauczyciele uznali za sukces uzyskanie wyniku 25 pkt. w ocenianiu zewnętrznym przez dziecko z pogranicza normy intelektualnej. Zwrócili także uwagę na to, że we wskazanej klasie VI ok. 20% rodziców nie skorzystało z sugerowanej potrzeby zasięgnięcia pomocy poradni psychologiczno- pedagogicznych. W szkole formułuje się i wdraża wnioski z analizy osiągnięć uczących się, a nauczyciele dostrzegają możliwości uzyskania przez uczniów lepszych wyników. W szkole formułuje się wnioski z analizy osiągnięć uczących się, co potwierdzili nauczyciele, jako przykłady działań wskazując: doskonalenie umiejętności czytania ze zrozumieniem na zajęciach z muzyki -czytanie tekstów piosenek i opowiadanie o nim, ćwiczenie jednostek czasu. Zwrócono uwagę, że w pracy świetlicy istnieje stała pozycja,,czytamy ze zrozumieniem i dyskutujemy o tym''. Indywidualizacja pracy z uczniem deklarowana przez nauczycieli i potwierdzona przez uczniów i ich rodziców ma umocowanie w tym, że nauczyciele dostrzegają możliwości uzyskania lepszych wyników przez ich podopiecznych. Fakt ten potwierdzili wszyscy obecni podczas wywiadu uczniowie oraz większość rodziców, (stanowisko,,zdecydowanie tak''- 6/13 zajęło osób, a 1/13,,raczej tak''). Dwoje na 11 ankietowanych rodziców uznało, że ich dziecko zdecydowanie nie doznało wiary w swoje możliwości. Dzieci wymieniały następujące sposoby ich motywowania przez nauczycieli: zachęcanie do udziału w konkursach,(,,zdolniejsi dostają inne zadania, mniej zdolni inne''). Rodzice podkreślali przełamywanie oporu przed mówieniem osoby jąkającej się, 8 / 34

9 dzielenie na mniejsze partie materiału do ćwiczenia umiejętności głośnego czytania. Jako rezultat wdrażanych wniosków wskazywano następujące działania: *zwiększenie zajęć rozwijających zainteresowania uczniów i zajęć przygotowujących ich do dalszego etapu kształcenia, * przeprowadzanie rozmów z rodzicami, ukierunkowujących pracę z dzieckiem w domu, *aktywizowanie uczniów zdolnych do prezentowania swoich możliwości i prac poza szkołą podczas występów artystycznych, np. w przedszkolach, *modyfikowanie metod pracy, prowadzenie co miesiąc próbnego sprawdzianu w klasie VI, *zwiększenie ćwiczeń łączących teorię z praktyką i inne. W opinii dyrektora szkoły wdrażane wnioski z analizy osiągnięć uczniów zdecydowanie przekładają się na wzrost efektów kształcenia. Nauczyciele maja świadomość, że średnie wyniki szkoły nie wskazują na wzrost efektów, co potwierdziła także analiza udostępnionej dokumentacji ( 2011/2012:15 uczniów -1 stanin najniższy), w 2010/ uczniów -5 uczniów-stanin średni), a w 209/ uczniów stanin 4 niżej średni) i przywołują jako argumenty indywidualne postępy.pani Dyrektor stwierdziła:,, Mimo różnych dysfunkcji, zaburzeń emocji uczniów, patologicznych sytuacji w domu wszyscy pozytywnie napisali sprawdzian szóstoklasisty, nabyli świadomość przystąpienia do egzaminu i sprostali wymogom wytrwałości i na nich''. Argumentem potwierdzającym nabywanie przez uczniów wiedzy i umiejętności określonych w podstawie programowej jest brak drugoroczności oraz sukcesy uczniów w konkursach przedmiotowych i sportowych. Poziom spełniania wymagania: B Wymaganie: Uczniowie są aktywni Komentarz: Uczniowie chętnie uczestniczą w zajęciach zarówno lekcyjnych jak i pozalekcyjnych, czego wyrazem są ich opinie wyrażone w ankietach. Stanowiska uczniów klas V i VI w sprawie atrakcyjności zajęć pozalekcyjnych są zróżnicowane: piątoklasiści wybierali opcje środkowe, tj. 2/5 wskazało, że niektóre zajęcia są wciągające, ale zdarza się to dość rzadko, a 3/5 wybrało wariant:,,duża część zajęć (choć nie wszystkie) są wciągające i angażują mnie''. Szóstoklasiści wybierali opcje skrajne: twierdząc ( 2/8), iż,,zajęcia w ogóle nie są wciągające i angażujące'', zaś 5/8 jest zdania, że,,wszystkie lub niemal wszystkie zajęcia bardzo mnie angażują, tylko nieliczne są nudne''. Rodzice doceniają atrakcyjność zajęć pozalekcyjnych i dlatego większość (9/11), uważa, że ich dziecko chodzi na nie zdecydowanie chętnie lub raczej chętnie. Nauczyciele są zadowoleni z zaangażowania swoich uczniów w prowadzone przez nich zajęcia lekcyjne, wybierając na skali 8- stopniowej, gdzie 1 oznacza zdecydowany brak zaangażowania, a 8 - pełne zaangażowanie :,,opcję 6/13 - jedna osoba, opcję 7-9 /13 respondentów, a opcję najwyższą - 3 osoby na 13 badanych. Zbliżone stanowisko zajęli w kwestii zajęć pozalekcyjnych : 5 /13 osób wybrało opcję najwyższą -8, "wariat "- 6/13 na skali 8- stopniowej. Jako przykłady angażowania się uczniów w zajęcia podawano: udział w dyskusjach i debatach, inscenizowanie scenek, gry zespołowe, zadawanie pytań, prezentowanie własnych opinii na forum klasy, zgłaszanie się do wykonywania dodatkowych prac domowych (,,Szczególnie jest to widoczne w stałych fragmentach lekcji, jak rozgrzewka i sprawdzenie zdobytych wiadomości i umiejętności''). Podkreślano także aktywność wychowanków w toku dodatkowych zajęć pozalekcyjnych, np. kółka przyrodniczego, podczas którego uczniowie łączą wiedzę teoretyczną z praktyką- wykonanie doświadczeń np. stworzenie skamieniałości, obserwacje i eksperymenty, szkolna hodowla mrówek. Formą aktywności uczniów, na które zwrócili uwagę nauczyciele, jest korzystanie z różnych źródeł informacji, czasopism znajdujących się w szkolnej bibliotece -,, Aura'', National Geografic). Nauczyciele proponują zajęcia artystyczne związane z muzyką i tańcem, przygotowanie imprez okolicznościowych, zajęcia rekreacyjne (np. ogniska integracyjne), wycieczki rowerowe, wykonywanie prac plastycznych, udział w zajęciach sportowych, matematycznych (zagadki, łamigłówki matematyczne) oraz polonistycznych (gazetka szkolna), lekcje chóru, noce filmowe, wycieczki edukacyjne, udział w akcjach charytatywnych, w projektach unijnych, (zgłosili chęć "innej matematyki"), organizują imprezy o charakterze integrującym, promujące szkołę (,,Uczniowie uczestniczą w koncertach, imprezach podtrzymujące tradycje świąteczne, rodzinne- Wigilie,,, Jasełka''). Wymieniono także jako formę aktywizowania uczniów spotkania z ludźmi show-biznesu i polityki na terenie szkoły. W wypowiedziach nauczycieli pojawia się wątek zgodności prowadzonych zajęć pozalekcyjnych z koncepcją pracy szkoły:,,zajęcia pozalekcyjne to przede wszystkim cykl imprez prospołecznych, na które stawia system szkoły i cieszą się one ogromną popularnością oraz z innym 9 / 34

10 systemowym rozwiązaniem funkcjonującym w szkole- "Modelem lekcji, który koncentruje uwagę nauczyciela na organizacji czynności - stymulowaniu jego procesu uczenia się podczas zajęć. Uczący się podejmują inicjatywy dotyczące ich własnego rozwoju i rozwoju szkoły, co potwierdzili respondenci: uczniowie, ich rodzice, dyrektor, nauczyciele. Uczniowie definiowali rozwój jako poznawanie świata, otoczenia, zdobywanie większej wiedzy, ale także uczenie się zasad dobrego wychowania. Określili, że dzielą się z nauczycielami swoimi pomysłami, np wystąpili z inicjatywą pomocy zwierzętom w schronisku, zainstalowania "piłkarzyków " na korytarzu - holu, zorganizowania zajęć gry na instrumentach. Według rodziców uczestniczących w wywiadzie szkoła pozytywnie reaguje na uczniowskie inicjatywy, czego dowodem jest zorganizowanie dodatkowych zajęć z języka rosyjskiego, inicjowanie zabaw wg uczniowskich pomysłów w świetlicy szkolnej. Pani Dyrektor wymieniła następujące działania, które podejmują uczniowie na rzecz własnego rozwoju i rozwoju szkoły: zgłoszenia indywidualne do konkursów, opracowywanie gazetki szkolnej, (,,To czego się nauczą, chcą pokazać na zewnątrz, jeżdżą z koncertami i przedstawieniami - zapraszają do siebie reprezentantów przedszkoli''), zgłaszanie woli uczestniczenia w warsztatach naukowych- przyrodniczym, historycznym, plastycznym - układanie prezentacji multimedialnych jako e- portfolio o szkole i o sobie -podejmowanie prób pracy w programie Joomla obsługującym stronę www. Nauczyciele wzbogacili ten katalog o udział w zajęciach naukowych organizowanych przez Wyższą Szkołę Biznesu w Dąbrowie Górniczej ( Festiwal Nauki,,,Fizyka w piaskownicy ''), aranżowanie imprez szkolnych i klasowych, np. Dzień Babci, Dzień Chłopaka, Dzień Sportu. Podkreślili też znaczenie pracy w Samorządzie Uczniowskim, który pełni role rozjemcze i sądownicze w szkole. Obecni podczas wywiadu grupowego partnerzy niewiele słyszeli o ciekawych uczniowskich inicjatywach związanych z uczeniem się i rozwojem, ale wiedzą, że dzieci mają możliwość rozwijania się- w szkole dobrze się czują, bo są małe klasy i przyjazna wobec nich kadra pedagogiczna. Szkoła realizuje działania zainicjowane przez uczących się, co potwierdzili wszyscy respondenci; uczniowie, nauczyciele, dyrektor i znalazło odzwierciedlenie w udostępnionej dokumentacji. Uczniowie jako przykład podali organizację zbiórki na rzecz zwierząt w schronisku, zainstalowanie bramek na boisku szkolnym w części wydzielonej dla szkoły podstawowej. Nauczyciele argumentowali tę tezę, powołując się na zgłaszane przez wychowanków potrzeby, dotyczące spędzania przerw na świeżym powietrzu, zakupu wyposażenia do gier i zabaw ruchowych, nauki języka rosyjskiego dla grupy zainteresowanych, a także przeprowadzenia kampanii wyborczej do Samorządu Uczniowskiego. Obserwacja placówki uwiarygodniła wdrożenie tych inicjatyw. Poziom spełniania wymagania: B Wymaganie: Respektowane są normy społeczne Komentarz: Uczniowie czują się bezpiecznie i wiedzą, jakich zachowań się od nich oczekuje, co znalazło odzwierciedlenie w wypowiedziach uczniów, ich rodziców, pracowników niepedagogicznych i partnerów szkoły. Wszyscy ankietowani uczniowie klas V i VI potwierdzili, że czują się bezpiecznie zarówno podczas lekcji, jak i podczas przerw, a także na terenie szkoły po zajęciach lekcyjnych. Rodzice podkreślali dyspozycyjność nauczycieli, wsparcie ze strony wicedyrektora,(,,bardzo ciepłą osobą jest P. Wicedyrektor- zawsze ma czas dla nas rodziców ) oraz ze strony pracowników niepedagogicznych. Gwarantem bezpieczeństwa jest, według nich, szybka reakcja nauczycieli na problem i zintegrowanie środowiska szkolnego. Partnerzy uważają, że dzieci nie są krzywdzone, czują się dobrze, chętnie jeżdżą do szkoły,w szkole nie ma kocenia. Pracownicy niepedagogiczni zwrócili uwagę na dyżury nauczycieli, sprowadzanie dzieci przez wychowawców z piętra,(,,dzieci jest mało, nauczyciele cały czas są z dziećmi'',,,z małymi dziećmi chodzi do toalety również osoba dorosła''). Poczuciu bezpieczeństwa sprzyja, wg nich, wspólne z nauczycielem codziennie o 9.00 jedzenie śniadania przez najmłodszych. Nie dostrzeżono miejsc, w których uczniowie mogliby się czuć niebezpiecznie. Na wyjście poza budynek podczas zajęć wyrazić zgodę musi nauczyciel. Uczniowie znają obowiązujące w szkole normy, ale reprodukują głównie język zakazów:,,w szkole nie można odzywać się do nauczycieli po imieniu. Nie można mówić nieproszonym. Nie wolno uciekać z lekcji i wagarować. Nie można się bić. Nie wolno przeszkadzać kolegom. Pojawiły się wśród ich wypowiedzi także takie, które dowodzą świadomości koncepcji pracy szkoły-,,szkoły obywateli :,,Wolno nam mówić o swoich uczuciach, emocjach, kiedy mamy zły dzień- możemy mówić nauczycielowi i pani woźnej i kucharce.,,mamy 10 / 34

11 prawo do własnego zdania,,,jak na coś się odpowiada, trzeba mówić na temat", czy też działań marketingowych:,,mamy obowiązek zachęcać innych, którym się inna szkoła nie podoba, żeby przepisali się do naszej szkołymamy promować szkołę na zewnątrz. Uczniowie klas V i VI potwierdzili, że znają zasady właściwego zachowania się w szkole, nawet jeśli nie zawsze ich przestrzegają (zdecydowanie tak 6/8, raczej tak- 2/8). Obserwacja placówki ujawniła, że podczas przerw uczniowie najczęściej wychodzą na boisko trawiaste- wydzieloną dla nich część ogrodu szkolnego, gdzie: ustawiono dwie mini bramki i kilka urządzeń terenowych. Są dla siebie uprzejmi, zachowują ogólnie przyjęte normy społeczne. Nie używają wulgaryzmów. Najchętniej bawią się w zabawy ruchowe, grają w gry. Są pod opieką stałą nauczyciela. Partnerzy uznali, że uczniowie nie różnią się zachowaniem od uczniów z innych szkół. W szkole prowadzona jest diagnoza zachowań uczniów. Według dyrektora szkoły diagnoza zachowań prowadzona jest w szkole przez zespół socjologiczny, który opracowuje narzędzia i przeprowadza badania- przez pedagoga w formie regularnych zajęć notowanych w dzienniku pedagoga - przez logopedę w formie terapii i zajęć w zależności od potrzeb. Diagnozowanie indywidualnych zachowań uczniów prowadzi się na podstawie kart obserwacji ucznia. Źródłem diagnozy są zarówno obserwacje zachowań uczniów podczas lekcji, zajęć pozalekcyjnych, w świetlicy jak i podczas wycieczek i imprez szkolnych.diagnoza zagrożeń realizowana jest, wg dyrektora, podczas posiedzeń Rady Pedagogicznej poprzez analizowanie przyczyny zaobserwowanych zjawisk. Dyrektor podkreśliła, że ważna jest szybka i konsekwentna reakcja na każde najmniejsze nawet zagrożenie. Zwróciła uwagę, że także podczas nieformalnych rozmów w pokoju nauczycielskim dyskutuje się o zagrożeniach. Analiza udostępnionej dokumentacji potwierdza fakt omawiania wszystkich przypadków trudności wychowawczych, a ich konsekwencją staje się podejmowanie tematyki szkoleń wspomagających proces radzenia sobie z różnymi zagrożeniami, np dopalaczami, cyberprzemocą czy uzależnieniem od Internetu. Opracowane zostały procedury w zakresie działań zapobiegających agresji i przemocy, a także w sprawie przyjmowania i rozpatrywania skarg i wniosków. Ankietowani rodzice potwierdzili, że pozytywne zachowania ich dziecka są dostrzegane przez nauczycieli- opcje,,zdecydowanie tak'' wybrało 8/11 respondentów, a raczej tak 3/11osób. W szkole podejmuje się działania wychowawcze mające na celu zmniejszanie zagrożeń oraz wzmacnianie pożądanych zachowań, co potwierdzili rodzice, nauczyciel, dyrektor i pracownicy niepedagogiczni. Rodzice podczas wywiadu podkreślili, że żadne sygnały o narażaniu na niewłaściwe zachowania ze strony innych uczniów nie są bagatelizowane, ale w kwestii szybkości reagowania na niewłaściwe zachowania uczniów przez nauczycieli dwie osoby spośród 11 ankietowanych ma wątpliwości. Jednoznacznie rodzice wypowiedzieli się w sprawie wzmacniania pożądanych zachowań poprzez pochwały zarówno ze strony nauczycieli jak i pracowników niepedagogicznych. W młodszych klasach obowiązuje system nagradzania obrazkowego, tzw. buźki. Pracownicy niepedagogiczni doceniają współdziałanie z nimi nauczycieli w zakresie eliminowania niewłaściwych zachowań i wzmacniania pozytywnych ("Jeśli zwrócę dziecku uwagę- nauczyciel mnie wspiera''). Pokreślili, że nauczyciele zwracają uwagę, wyjaśniają uczniom, jak należy się zachowywać, a ponadto obowiązujące zasady są wywieszane w różnych miejscach szkoły, co potwierdziła także obserwacja placówki. Nauczyciele pełnili dyżury, nie zaobserwowano zachowań agresywnych dzieci wobec siebie. Nauczyciel w klasie I- reagował na żywiołowe zachowanie uczniów w trakcie lekcji- przypominał o potrzebie zainteresowania się jej przebiegiem, próbował zaciekawić podopiecznych. Udokumentowane metody eliminowania zagrożeń i wzmacniania pozytywnych postaw można skategoryzować następująco: działania profilaktyczne, współpraca z Policją i Strażą Miejską, ujęte w Programie Profilaktyki, prowadzenie kart obserwacji uczniów, dostosowanie tematyki godzin wychowawczych do zdiagnozowanych zagrożeń, działania prewencyjne: dyżury nauczycieli, ograniczenie dostępu osobom postronnym ogrodzenie terenu Campusu, zamykanie bramek, a także działania integrujące społeczność szkolną trzech etapów edukacyjnych-wycieczki, wspólne imprezy i uroczystości szkolne. Pani Dyrektor szkoły zwróciła uwagę, że opracowano procedury pozwalające zapobiegać agresji i przemocy, w tym w sprawie przyjmowania i rozpatrywania skarg i wniosków, które służą do podejmowania zdecydowanych działań w celu zdiagnozowania konkretnego zagrożenia i podjęcia konkretnej reakcji. Wychowawcy podczas posiedzeń Rady Pedagogicznej dokonują wymiany spostrzeżeń dotyczącej wychowanków, którzy łamią regulamin uczniowski, zaburzają proces dydaktyczny, posiadają dużą absencję (karty obserwacji). Istnieje skrzynka potrzeb i zaufania - uczniowie składają zapytania, swoje życzenia, wyrażają niepokoje dyrekcja rzetelnie odpowiada wszystkim zainteresowanym ( indywidualnie, przed klasą lub na apelu forma zależy od kontekstu). Jak wskazała Pani Dyrektor, w szkole przeprowadza się apele odnotowywane w dziennikach lekcyjnych - na temat dostrzeganych nieprawidłowości w zachowaniach uczniów, zagrożeń, propaguje wzorce zachowań, piętnuje naganne postawy. W sytuacjach trudnych są prowadzone rozmowy ucznia z dyrektorem szkoły, a wszelkie przejawy wykroczeń są zgłaszane rodzicom. Pani Dyrektor podkreśliła nadanie uprawnień 11 / 34

12 Samorządowi Szkolnemu Sądu koleżeńskiego, który rozpatruje incydenty wychowawcze. Wg Niej prowadzona jest terapia psychologiczna i pedagogiczna, a praktyczny pokaz społecznych zachowań w różnych sytuacjach jako przeciwwaga wykroczeń, odbywa się także podczas imprez integracyjnych i dotyczy zachowania się przy stole, zwracania się do kolegów, doboru właściwego do sytuacji słownictwa, umiejętności negocjacji, okazywania empatii. Nawiązanie więzi społecznych dzieje się również podczas imprez sportowych na terenie Campusu ( pieczenia kiełbasek, gier i zabaw zespołowych czy wycieczek terenowych (różne grupy wiekowe razem). Pani Dyrektor wskazała, że precyzowane są jasne zasady w programie wychowawczym i profilaktyki, zwiększa się liczbę godzin wychowania obywatelskiego, etyki, socjologii, uczniowie mają okazje odgrywać scenki rodzajowe na temat właściwych zachowań podczas codziennych zajęć lekcyjnych i przerw, udostępnia się sprzęt szkolny i wymaga dbałości o niego. Uczniowie uczą się pracy w grupie przez projekty i współdziałanie z gimnazjum i liceum, a Samorząd Uczniowski ma nadane uprawnienia władzy sądowniczej i rozpatruje incydenty wychowawcze i kieruje wnioski do Rady Pedagogicznej, propaguje pozytywne wzorce osobowe. Dyrektor i nauczyciele poświadczyli, że w szkole prowadzi się analizę podejmowanych działań mających na celu eliminowanie zagrożeń oraz wzmacnianie pożądanych zachowań. Pani Dyrektor wskazała, że analizują zespołowo częstotliwość powtórzeń zdarzeń negatywnych, koszty zniszczeń i porównują z analogicznym okresem poprzednim. Dodała, że szukają partnerstwa u rodziców i omawiają z nimi te zdarzenia i zachowania. Istotnym elementem prowadzonych analiz jest, wg Niej, analiza sprawowania uczniów w kontekście zapisów Szkolnego Systemu Oceniania oraz diagnozowanie przyrostu postaw pozytywnych w odniesieniu do sylwetki ucznia zawartej w koncepcji pracy szkoły. Pomocne,wg nauczycieli, w działaniach analitycznych są karty obserwacji każdego ucznia, do których wpisują pozytywne i negatywne zachowania, wynikające, jak określili, ze,,skrupulatnej'' obserwacji uczniowskich zachowań (,,Prowadzona jest analiza (na gorąco) sytuacji i reakcja poprzez wypracowanie sposobu działań-sami uczniowie proponują sposób rozwiązania''). Uzupełnili, że wzmacnia się właściwe zachowania poprzez informacje na apelach, wyróżnienia. Działania mające na celu eliminowanie zagrożeń oraz wzmacnianie pożądanych zachowań są w razie potrzeby modyfikowane. Takie stanowisko zajęli respondenci: dyrektor, nauczyciele i partnerzy. Jak wskazuje dyrektor modyfikacje działań wychowawczych polegały na wyznaczeniu koordynatorów do spraw wychowawczych we wszystkich typach szkół, którzy mają za zadanie natychmiastowe reagowanie i podejmowanie decyzji w sprawach konstruktywnych rozwiązań dotyczących usuwania zagrożeń.najczęściej obejmują one: wydanie zezwolenia na wychodzenie dzieci na dwór i cofnięcie go z powodu niewłaściwych postaw. Nauczyciele zwrócili uwagę na wprowadzenie zapisu w statucie o braku drugoroczności w szkole, ale jak podkreślili, uczniowie zaczęli go wykorzystywać niezgodnie z pierwotną intencją i dlatego został zmieniony. Uczniowie, nauczyciele potwierdzili, że podczas modyfikacji działań wychowawczych uwzględnia się inicjatywy uczących się. Takie stanowisko zajęło 11/13 ankietowanych nauczycieli. Jako przykłady pozytywnie zaopiniowanych uczniowskich inicjatyw podawano: ustalanie tematyki godzin z wychowawcą, wdrożenia pomocy koleżeńskiej, a jako przykład pomysłu odrzuconego wskazano propozycję zmiany systemu oceny zachowania na punktowy. Dyrektor uznał, że opracowane procedury i konkretne działania są wystarczająco skuteczne w działaniach wychowawczych. Akceptują je uczniowie i rodzice twierdząc, że szkoła zapewnia bezpieczeństwo podczas pobytu w szkole. Uczniowie prezentują zachowania zgodne z wymaganiami, co znalazło odzwierciedlenie w wypowiedziach nauczycieli, pracowników niepedagogicznych i podczas obserwacji zajęć i placówki. Według nauczycieli można obserwować wzrost jakości komunikacji w relacjach: uczeń- uczeń, uczeń -nauczyciel, uczeń - rodzic. Twierdzą, że wzrasta poziom empatii poprzez, m.in: akcje charytatywne oraz właściwe zachowania się wobec osób starszych, dbałość o stosownie form grzecznościowych dzięki zwracaniu uwagi uczniom na kulturę zachowania. Jedynym zachowaniem niepożądanym jest nadmierne bieganie dzieci z I etapu edukacyjnego, ale jest to wytłumaczalne, jak przyznają,specyfiką rozwoju w okresie wczesnoszkolnym. Podczas obserwacji zajęć, szczególnie w klasie I, można było zauważyć zwracanie uwagi przez dzieci dzieciom zachowującym się,,nadmiarowo. Obserwacje zajęć w innych klasach potwierdziły, że uczniowie zachowują się zgodnie z ogólnie przyjętymi normami społecznymi. Pracownicy niepedagogiczni uznali, że dzieci są grzeczne, reagują na zwracanie im uwagi (,, Dzień dobry bez rąk w kieszeni"), nie wolno im samym wychodzić poza budynek bez opieki, naśmiewać się z siebie (,,Nie może jeden drugiego nawet dotknąć palcem''). Poziom spełniania wymagania: B 12 / 34

13 Obszar: Procesy Wymaganie: Szkoła lub placówka ma koncepcję pracy Komentarz: Założenia stworzonej w szkole koncepcji pracy są znane społeczności szkolnej, a podejmowane w szkole działania służą jej realizacji i przekładają się na zadowolenie uczniów i ich rodziców. Jak wynika z przeglądu udostępnionej dokumentacji i wyników ankiety nauczycieli Rada Pedagogiczna przyjęła Uchwałą w dniu 27 czerwca 2011 roku koncepcję pracy przedstawioną przez dyrektora po uwzględnieniu sugestii nauczycieli ( 9/13). Koncepcja Szkoły zawiera m.in. Misję Szkoły: Radość płynąca z nauki, Model lekcji, sposób dokumentowania zajęć, obowiązujące w szkole procedury i tematykę koncepcji. Dyrektor szkoły wskazał obszary, wokół których skoncentrowano najważniejsze założenia koncepcji: * wykształcenie i wychowanie ucznia harmonijnego pod względem wiedzy, umiejętności i emocji: realizowane poprzez rytuały, utrwalane przez powtarzalność, systematyczność wykonania zadań przez wszystkich (uczniów, nauczycieli, pracowników), zgodnie z obowiązującym Modelem lekcji i szeroko pojętym obywatelstwem: "uczymy dobrego komunikowania się ze sobą", "każdego ucznia podnosimy o poziom wyżej"; * aspekt nauki: " lekcja jako akt społeczny, podczas którego obowiązują prawa społeczne, jak interakcje, prawidłowa komunikacja, zachowanie ról "nauczyciel w roli wspierającego, a nie dyktującego", * aspekt wychowania: powiedz więc, co byłoby gorsze dla człowieka na ziemi, niż nie być obywatelem? : poszanowanie tradycji innych kultur i regionu. W opinii większości nauczycieli czują się oni współautorami koncepcji pracy szkoły: (raczej tak- 6/13 i zdecydowanie tak- 4/13, innego zdania była trójka nauczycieli (raczej nie- 3/13). Nauczyciele podali przykłady działań, które odzwierciedlają realizację koncepcji pracy szkoły: *rozszerzone liczby godzin zajęć artystycznych oraz sportowych, *wprowadzenie zajęć z socjologii, edukacji europejskiej, etyki, *różnicowanie skali trudności dawanie dziecku możliwości osiągnięcia sukcesu, m.in poprzez stwarzanie licznych możliwości wypowiadania się na forum, *współpraca z ośrodkami specjalnymi, w tym realizacja programu: Starzeć się aktywnie wśród młodych", *wybory do samorządu uczniowskiego, * realizacja programów profilaktycznych, *organizacja konkursów, uroczystości, zawodów sportowych, wyjazdów, np. udział w Paradzie Schumana. Dyrektor za istotne uznał: budowanie w Campusie mini modelu społeczeństwa obywatelskiego poprzez wdrożenie elementów socjologii do programu nauczania w kl. I Szkoły Podstawowej od 2012r.( uczniowie rozstrzygają wiele problemów ). W zgodnej opinii nauczycieli i pracowników niepedagogicznych duże kompetencje doradcze posiada Samorząd Uczniowski. W obrębie Campusu funkcjonuje system wyboru do Samorządu Uczniowskiego w każdej ze szkół, a w uroczystościach i akademiach uczestniczą wszystkie szkoły. Uczniowie mają wpływ na to, co dzieje się poza lekcjami ( na wystrój, na rodzaje zajęć). Za ważne uznano także to, iż funkcjonuje wśród uczniów świadomość że pieniądz nie jest najważniejszy". W opinii wyrażonej przez nauczycieli i dyrektora koncepcja pracy szkoły jest analizowana przy okazji dokonywania ewaluacji: planu pracy szkoły, planu wychowawczego i szkolnego programu profilaktyki, a z prowadzonych analiz wyciągane wnioski, które można skategoryzować: *wymiana doświadczeń w zespołach przedmiotowych oraz stała analiza realizacji obserwowanych lekcji koleżeńskich ma na celu zmianę nawyków u nauczycieli dotyczących selekcji podawanego materiału, * wspólna praca w celu wzajemnej akceptacji, integracja zespołu nauczycielskiego (szkolenia, wizyty w teatrze i galeriach sztuki oraz na filmach) służy także gromadzeniu wiedzy, którą wykorzystuje się na lekcjach, * otoczenie opieką uczniów wybitnie zdolnych i uczniów z dysfunkcjami i uczniów chorych, * zwiększenie liczby godzin zajęć społecznych jak etyka, wychowanie europejskie, elementy socjologii ( żeby dać uczniom możliwość spędzania więcej czasu wspólnie, co zmienia długofalowo i trwale postawę ucznia, [...] pobudza jego chęć do nauki, jak i przynosi konkretne zmiany wychowawcze ). 13 / 34

14 W opinii dyrektora wyrażonej w wywiadzie modyfikacje koncepcji pracy szkoły są wynikiem analiz. Jako przykład wniosków wdrożonych po ich przeprowadzeniu dyrektor i nauczyciele wymienili zmiany : *wprowadzenie do planu nauczania przedmiotów: wychowanie obywatelskie i socjologia (uspołecznienie dzieci, umiejętność komunikowania się), *zwiększenie liczby godzin muzyki, wychowania fizycznego i zajęć artystycznych w celu ćwiczenia społecznych postaw, jak: wystąpienia publiczne, współpraca w grupie, ćwiczenie pamięci podczas recytacji, autoprezentacja, *promowanie zdrowego stylu życia (wspólne spożywanie posiłków, liczenie kalorii), *opracowanie narzędzi diagnostycznych badających potrzeby nauczycieli w zakresie doskonalenia oraz potrzeby uczniów i rodziców dot. organizacji zajęć pozalekcyjnych, *uruchomienie szkoleń dzieci w zakresie ruchu drogowego (karta rowerowawspółdziałanie z Policją). O sposobie zapoznawania rodziców z koncepcją pracy szkoły mówiła Pani Dyrektor, wskazując,że rodzicom, którzy przychodzą zapisać do szkoły swoje dzieci koncepcja pracy szkoły jest znana i przez nich akceptowana: przychodzą już zdecydowani, ponieważ dobrze znają ofertę szkoły z następujących źródeł : szeroko zakrojonej promocji, giełdy szkół, z tablic informacyjnych w mieście i poprzez stronę internetową szkoły. Uczniowie i rodzice znają i akceptują istniejącą w szkole koncepcję pracy. Dyrektor szkoły poinformował w wywiadzie, że uczniowie uzyskują informacje, głównie z aktualizowanej strony internetowej szkoły, ulotek, plakatów, tablic informacyjnych na terenie szkoły oraz wspólnego udziału wszystkich uczniów Campusu w akcjach promocyjnych, koncertach, przedstawieniach. W ocenie uczniów (13/13) w szkole szczególny nacisk kładzie się na nich: na ich bezpieczeństwo, zaangażowanie w lekcje: na muzyce Pani mówi, że fajnie jest, że próbuję śpiewać, a nie za to, że ładnie śpiewam. Uczestniczący w wywiadzie rodzice (13/13) podkreślili, że w szkole zwraca się szczególną uwagę na proces uczenia się dzieci: tutaj uczą, a dopiero potem przyjaźnie wymagają- nie muszę zaglądać do zeszytu dziecka. Zebrane powyżej argumenty potwierdzają posiadanie i realizację przez szkołę koncepcji pracy. Wszyscy respondenci wyrazili akceptację dla działań szkoły, wskazano dowody dokonywania jej analizy i modyfikacji, efekty długofalowych działań, w tym sukcesy uczniów wynikające z modelu pracy szkoły, dlatego wymaganie spełnione jest na poziomie bardzo wysokim. Poziom spełniania wymagania: A Wymaganie: Oferta edukacyjna umożliwia realizację podstawy programowej Komentarz: Oferta edukacyjna zaspokaja najważniejsze potrzeby uczniów i umożliwia im nauczenie się najważniejszych rzeczy. Uczniowie rozwijają swoje zainteresowania poprzez udział zajęciach dodatkowych, konkursach organizowanych w szkole i poza szkołą. Nauczyciele kształcą u uczniów umiejętności potrzebne na rynku pracy. Rozwiązania programowe, które w szkole są realizowane mają charakter nowatorski. Spójność oferty edukacyjnej szkoły z podstawą programową kształcenia ogólnego potwierdzili dyrektor i nauczyciele podczas wywiadu oraz obserwacje zajęć. Respondenci podkreślali fakt indywidualizowania pracy z uczniem stosownie do jego możliwości rozwojowych. Wszyscy pedagodzy wymienili elementy wykorzystywane w programach nauczania nakierowane na umiejętności: rozumienie i tworzenie krótkich wypowiedzi ustnych i pisemnych, reagowanie na wypowiedzi oraz przetwarzanie ich, myślenie matematyczne np. rozwiązywanie działań, zadań tekstowych, myślenie naukowe wnioskowanie, znajomość nowoczesnych technologii, umiejętność poszukiwania wiedzy dla zaspokojenia własnej ciekawości i umiejętność pracy w zespole. Obserwowane lekcje (6) przebiegały zgodnie z planem założonym przez nauczyciela, uczniowie byli informowani o celu lekcji i założonych do nabycia umiejętnościach. Efekty działań nauczycieli dostrzegli uczniowie i rodzice, którzy zajęli jednoznaczne stanowisko, że szkoła umożliwia nauczenie się najważniejszych dla nich rzeczy: współdziałania w grupie, nauki wszystkich przedmiotów, znajomości języków obcych. Dla większości rodziców (raczej tak-7/13 i zdecydowanie tak- 3/13) oferta edukacyjna szkoły jest zgodna z ich potrzebami. 14 / 34

15 Rodzice wśród potrzeb edukacyjnych swoich dzieci wskazywali najczęściej: *dodatkowe zajęcia z j. obcych, matematyki, przyrody, przedmiotów artystycznych i sportu, * rozwój intelektualny ich dzieci. Dwoje rodziców zwróciło uwagę na: słabe przygotowanie językowe dziecka w I etapie edukacyjnym i częstą zmianę nauczycieli, "która powoduje problemy ze zorganizowaniem czegokolwiek dodatkowego w szkole". W opinii nauczycieli uczniowie mają możliwość wyboru wielu organizowanych w szkole zajęć, zgodnych z ich potrzebami: kółka zainteresowań, zajęcia wyrównawcze prowadzone w świetlicy, organizację i przygotowanie do konkursów, możliwość prezentowania swoich prac, próbne comiesięczne sprawdziany,liczne zajęcia pozalekcyjne. Oferta edukacyjna jest zgodna z potrzebami uczniów i uwzględnia kształtowanie kompetencji potrzebnych na rynku pracy. Wskazują na to dane pozyskane od dyrektora, rodziców, uczniów i partnerów szkoły. Ich zdaniem w szkole kształcone są kompetencje: językowe, komunikacyjne, informatyczne, samodzielnego i logicznego myślenia, współpracy w grupie (uczniowie uczestniczą w wycieczkach zawodoznawczych i pogadankach z przedstawicielami różnych zawodów), gotowości do zmian, umiejętności wyszukiwania i selekcjonowania informacji, przestrzegania norm etycznych, zasad właściwego zachowania się. Uczniowie uczą się publicznych wystąpień, odnajdywania się w danej roli (,, raz jesteś dzieckiem, a raz członkiem instytucji''). Czteroosobowa reprezentacja partnerów szkoły wskazała, że w szkole kształci się: przebojowość, zaufanie dla dorosłych, współpracę w grupie oraz umiejętność autoprezentacji. Modyfikacje podstawy programowej i oferty szkoły ( w opinii pedagogów) uwzględniają dostosowanie tempa pracy do predyspozycji rozwojowych uczniów i stwarzają możliwość pełniejszego rozwoju ich zainteresowań. Wskazane przez nauczycieli formy modyfikacji podstawy programowej: *doraźne wydłużanie liczby godzin zajęć z danego przedmiotu, * dostosowywanie tempa pracy do możliwości uczniów, * zachowanie proporcji zajęć: analiza umiejętności uczniów (nie ich wiedzy), uwzględniana jest indywidualizacja pracy z uczniami, tak, żeby każdy osiągał sukces na miarę swoich możliwości. Dyrektor wśród zmian wprowadzonych w ofercie mających na celu umożliwianie uczniom rozwoju podał: zniesienie czesnego, wprowadzenie w ofercie zajęć logopedycznych i zajęć wychowania fizycznego realizowanych w sali gimnastycznej, wydłużenie, -zgodnie z oczekiwaniem rodziców- czasu pracy świetlicy oraz wprowadzenie dodatkowych zajęć społecznych od klasy I- socjologii. Szczególną rolę przypisał stosowaniu przyjętego Modelu lekcji. Zarówno uczniowie klas najstarszych, jak i ich rodzice podkreślili, ze szkoła pomaga im rozwijać zainteresowania. Partnerzy wśród zmian w ofercie szkoły wskazali: zwiększenie liczby wycieczek, imprez, wyjść do kina oraz rezygnację z czesnego. Szkoła realizuje nowatorskie rozwiązania programowe, wśród których pedagodzy wymienili: *Model lekcji,( który w zależności od potrzeb jest modyfikowany) określający rolę nauczyciela, czas pracy ucznia, czas pracy nauczyciela oraz konieczność wyraźnego sprecyzowania na każdych zajęciach celu i umiejętności, * kształtowanie postaw uczniowskich poprzez Program wychowawczy ukierunkowanyowany na "mini wersję społeczeństwa obywatelskiego" *socjologię i edukację europejską w planach nauczania, *szkolenie z zakresu udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej prowadzone we wszystkich klasach, *wspólny udział wszystkich szkół w imprezach-uczniowie z klasy III SP wręczają nagrody uczniom z LO, *zwiększenie kompetencji Samorządu Uczniowskiego jako organu władzy sądowniczej. Przytoczone argumenty wskazują na wysoki poziom spełniania wymagania. Poziom spełniania wymagania: B 15 / 34

16 Wymaganie: Procesy edukacyjne mają charakter zorganizowany Komentarz: Nauczyciele współdziałają i współpracują przy tworzeniu i analizie procesów edukacyjnych zachodzących w szkole oraz wspomagają siebie nawzajem w organizowaniu i realizacji tych procesów. Proces zmiany następuje w wyniku wspólnych ustaleń między nauczycielami. Wszyscy nauczyciele i dyrektor podkreślili w wypowiedziach, że w szkole wykorzystują zalecane warunki i sposoby realizacji podstawy programowej. Stwierdzili, że organizują lekcje w sposób aktywny, atrakcyjny dla dzieci, przestrzegają zasad indywidualizacji w podejściu do uczniów, stosują zróżnicowane metody wdrażania uczniów do czynnego i świadomego uczestnictwa w lekcji. Są to m.in.: różne formy dyskusji "przy okrągłym stole", w kręgu, inscenizacje, gry dydaktyczne, zgadywanki, praca zespołowa, rysunek, wykorzystują zalecaną literaturę, dają swobodę wypowiedzi, stymulują rozumową analizę rozwiązywania problemów, dbają o bezpieczną aktywność fizyczną podopiecznych. Dodali, że zwracają uwagę na łączenie teorii z praktyką poprzez odwoływanie się do uczniowskich doświadczeń. Pedagodzy podali, ze procesy edukacyjne zachodzące w szkole są planowane i monitorowane zgodnie z założeniami szkoły, wskazanymi przez dyrektora: *organizacyjnym: dostosowującymi funkcjonowanie szkoły do wymogów obowiązującego prawa, *merytorycznym: wybór, modyfikacja i uzgadnianie w zespołach nauczycielskich programów i podręczników ze względu na najbardziej przydatne treści "do realizacji idei szkoły", "dobór do pracy nauczycieli o odpowiednich kwalifikacjach i społecznych predyspozycjach". Nauczyciele zajęli w ankiecie stanowisko, że uwzględniają w procesie planowania dydaktycznego: potrzeby i możliwości uczniów ( 9/13), czas potrzebny do zrealizowania poszczególnych treści (10/13) oraz liczebność uczniów w klasie (7/13). Pedagodzy analizują osiągnięcia każdego ucznia i wszystkich klas. Monitorując osiągnięcia uczniów, szkoła poszukuje głównie odpowiedzi na pytania (przytoczone przez dyrektora): *czy realizowany materiał jest zgodny z prawem oświatowym realizowanym rytmicznie?, *czy wszyscy uczniowie są podnoszeni w ramach swoich możliwości o poziom wyżej?, *czy baza dydaktyczna jest w stanie sprostać założeniom?, *czy realizowane są wszystkie zadania statutowe?, * na ile szkoła ma szansę zmienić zachowanie uczniów wobec nieobywatelskiego kontekstu, w którym żyją?, *czy uda się zmienić w świadomości uczniów konkurencję na konkurencyjność, a współzawodnictwo na współpracę w grupie i zamienić to na grupę współpracującą?. Z analizy dokumentów i opinii rodziców wynika, że organizacja pracy szkoły sprzyja (procesy edukacyjne przebiegające w szkole) uczeniu się. Zajęcia w tygodniowym planie zostały zaplanowane w sposób zgodny z higieną pracy ucznia: przedmioty trudne przeplecione zostały przedmiotami artystycznymi i ruchowymi, przerwy międzylekcyjne wynoszą 10 min, przerwa na posiłek 20 min. W klasie I i III o przerwaniu zajęć decyduje nauczyciel. Z obserwacji placówki wynika, że sale zajęć w edukacji wczesnoszkolnej są niewielkie, w przylegającym do nich pomieszczeniu wydzielono miejsce na część rekreacyjną. Rodzice ocenili (13/13), że pomieszczenia w których prowadzą zajęcia, sprzyjają osiąganiu zamierzonych celów, a szkoła zapewnia ich dzieciom możliwość korzystania z potrzebnych podczas zajęć pomocy dydaktycznych. Piątoklasiści (4/5) podali, że zdarza im się być zmęczonym z powodu liczby zajęć w ciągu jednego dnia. Uczniowie VI klasy (8) piszący ankietę na zakończenie dnia zajęć szkolnych w większości stwierdzili (5/8), że nie czują zmęczenia z powodu liczby zajęć w szkole. W wyrażonej opinii przez respondentów (uczniów, większości rodziców, dyrektora i nauczycieli) współpraca nauczycieli i uczniów dotycząca procesów edukacyjnych, lecz pozyskane informacje, w sposób zróżnicowany ukazują jej różne aspekty. Rodzice w większości (7/11) stwierdzili, że nauczyciele uwzględniają opinie uczniów dotyczące tematyki zajęć, czy sposobu ich prowadzenia, a podane przez nich przykłady dotyczyły wyrażonej przez rodziców opinii: "dzieci wychodzą grać w piłkę", "uwzględnia się w tematyce zajęć z wychowania muzycznego repertuar muzyczny proponowany przez dziecko", " konsultuje się sposób uczenia na lekcji historii", "nauczyciel pozwala wybrać miejsce wycieczek", "na prośbę dzieci powtarzane są trudne zagadnienia"). Niektórzy nauczyciele zachęcają dzieci do pełnienia roli asystenta w klasie. Jeden z rodziców wyraził przeciwną opinię: Moje dziecko w każdej klasie ma innego wychowawcę, zmieniają się nauczyciele praktycznie co rok. Każdy z nich wymaga czego innego, ma inny sposób nauczania". Inny rodzic dodał, że "wielką porażką jest to, że rewelacyjni 16 / 34

17 nauczyciele, z ogromną wiedzą i doświadczeniem, a także indywidualnym podejściem do ucznia opuszczają szkołę przez nieporozumienia z Dyrekcją szkoły. Piątoklasiści w większości (4/5) podali, że nauczyciele: pytają ich o opinie na temat tego, w jaki sposób chcieliby się uczyć. Przytoczyli przykłady zmian w szkole, które zostały przygotowane przez nich wspólnie z nauczycielami: *wspólnie z nauczycielami odzyskaliśmy szafki, które zabrała Pani z biblioteki- możemy w nich przechowywać swoje przybory, *teraz możemy pić herbatę, tak, jak dzieci młodsze, * podczas wizyty uczniów z innych krajów uczestniczymy w różnych akademiach- śpiewamy piosenki po angielsku, występujemy podczas akademii, * wspólnie na terenie szkoły uczymy się tańców narodowych z innych krajów. Zarówno dyrektor, jak i nauczyciele wskazali przykłady wdrożonych działań uwzględniających propozycje, opinie uczniów. Dyrektor wymienił: zakup sprzętu sportowego do korzystania w czasie przerw lekcyjnych oraz wprowadzenie dodatkowych zajęć z języka rosyjskiego i szwedzkiego. Nauczyciele (11/13) uwzględnią opinię uczniów o tym, jak chcieliby się uczyć oraz zgłaszane przez nich pomysły i sugestie dotyczące metod pracy, tematyki i form zajęć lekcyjnych i pozalekcyjnych,terminów sprawdzianów. Nauczyciele monitorują procesy edukacyjne, postępy i osiągnięcia uczniów, w tym: *zgodność i systematyczność realizacji podstawy programowej, *przyrost wiedzy i umiejętności, wyniki osiągnięć edukacyjnych: sprawdzianów zewnętrznych,wewnętrznych, *analizują prace klasowe i zadania domowe, zachowanie i postawy społeczne uczniów, * analizują osiągnięcia uczniów w konkursach, uroczystościach szkolnych, stosują przyjęte formy motywacyjne:(buźki, pochwały, nagrody rzeczowe, zróżnicowaną ocenę zachowania itp.), *prowadzą karty obserwacji zachowań uczniów, analizują dzienniki lekcyjne i dzienniki zajęć wychowawczych, *analizują przyczyny nieobecności dzieci,często rozmawiają z rodzicami o postępach i trudnościach dzieci, * doskonalą metody i formy prowadzenia zajęć lekcyjnych (wymiana doświadczeń, udział w lekcjach koleżeńskich). Wśród przykładów wykorzystania wniosków wypływających z monitorowania procesów edukacyjnych pedagodzy wymienili: * poprawienie wyników w poszczególnych standardach poprzez organizację zajęć lekcyjnych i pozalekcyjnych dla uczniów kl.vi, *przeprowadzanie próbnych sprawdzianów co miesiąc; * indywidualizację procesu nauczania poprzez dostosowanie metod pracy dla uczniów słabych i zdolnychstosowanie skutecznych metod nauczania przedyskutowanych podczas hospitacji. W opinii dyrektora przykładami decyzji wynikających z monitoringu tych procesów była: zmiana nauczyciela, zmiana wychowawcy, zwiększenie liczby godzin określonych zajęć, zasięgnięcie pomocy psychologa spoza szkoły, pedagoga szkolnego,zwiększenie liczby kontroli, sprecyzowanie zaleceń i ich realizacja. Nauczyciele stosują zróżnicowane metody nauczania i motywowania uczniów sprzyjające uczeniu się, co spotyka się z akceptacją uczniów. Podkreślana była atmosfera pozbawiona stresu, zajęcia sprawiające przyjemność, stwarzanie uczniom takich warunków działania, aby każdy na miarę swych możliwości mógł odnieść sukces, wskazywanie użyteczności i przydatności zdobywanej wiedzy, a w przypadku niektórych przedmiotów - próba zarażenia pasją do sztuki,( nigdy "nie krytykuję ich za ich artystyczne błędy, dlatego też wszyscy bardzo chętnie biorą udział w zajęciach ), stosowanie systemu nagród w postaci ocen, wyróżnień, pochwał słownych ( nauczyciele nam mówią: świetnie to zrobiłeś, Pan z historii mówi nam: "śśświetnie to zrobiłeś lub bbbbzdura i nagród w postaci: plusików, upominku książkowego, czy biletu do kina). Uczniowie zaakcentowali, że są zachęcani do udziału w konkursach, że nagłaśniane są ich sukcesy, co podkreślili również rodzice dodając, że w szkole ważni są uczniowie, a nie pracownicy. Wśród stosowanych przez pedagogów metod w pracy z uczniami sprzyjających uczeniu się nauczyciele wymieniali najczęściej te, które mają na celu zwiększenie aktywności uczniów i ich poczucia odpowiedzialności za uczenie się: * ćwiczenia warsztatowe, pogadanka, dyskusja, debata, scenki, burza mózgów, pokaz, praca w grupach, gry dydaktyczne, edukacyjne, praca z książką, projekt, opowieści ruchowe, metody problemowe, naśladowcze, zadaniowe, wycieczki edukacyjne, zajęcia terenowe-12/13 odp, * prawidłowa komunikacja z uczniami i między uczniami, aby zwiększyć efekty pracy podczas lekcji:, staram się tak prowadzić lekcję, żeby 90% czasu zajęć zajmował uczeń, staram się "nie dominować" w procesie poznawczym, lecz pozwalam na aktywność i samodzielną pracę uczniom, motywuję ucznia do pracy, ułatwiam 17 / 34

18 mu uczenie się poprzez system nauki na lekcji- w trakcie zajęć schodzę na drugi plan - 8/13 odp. * Model lekcji jest podstawą przeprowadzenia każdych zajęć: ( wykorzystuję metody: podające uczenie poprzez przyswajanie, problemowe uczenie poprzez odkrywanie, waloryzacyjne uczenie poprzez przeżywanie,praktyczne uczenie poprzez działanie oraz metoda projektu - 7/13 odp.). Uczniowie (kl. VI - 7/8) potwierdzili, że stosowane przez nauczycieli metody nauczania sprzyjają uczeniu się, wskazując jednocześnie na swoje aktywne uczestnictwo w zajęciach (6/8) oraz pracę w grupach na większości zajęć (6/8). Szóstoklasiści zaznaczyli, że otrzymali po zajęciach informację o tym, czego się nauczyli na zajęciach (7/8 wskazań:,,raczej tak''). Uczniowie klasy V (5) wśród urządzeń i pomocy, które są często wykorzystywane na lekcjach najczęściej wskazywali, że żadne z powyższych (3/5), we wskazanej kafeterii a jedynie pojedynczo wymienili: komputer- 1/5 i internet- 1/5. Większość (3/5),uznała, że na niektórych zajęciach pracują w grupach i rozwiązują zadania sformułowane przez nauczycieli lub uczniów. Podczas obserwacji zajęć nauczyciele tworzyli sytuacje, w których uczniowie mogli rozwiązywać problemy sprzyjające uczeniu się, odwoływali się do doświadczeń uczniów. Większość nauczycieli (5/6) dobierała zadania odpowiednio do kompetencji poszczególnych uczniów. Z obserwacji wyposażenia szkoły wynika, że uczniowie szkoły podstawowej mogą korzystać z pracowni komputerowej zlokalizowanej w części gimnazjalnej Campusu oraz pracowni "laptopowej" i "tabletowej" liceum. Dyrektor poinformował, że uczniowie zostali zapoznani na zajęciach informatycznych z tabletami i charakterystycznym dla nich oprogramowaniem oraz sposobem poruszania się w tym środowisku. Ocenianie uczniów daje im informację o ich postępach w nauce,lecz w ocenie uczniów, w zróżnicowany sposób motywuje ich do dalszej pracy. Obserwacja zdecydowanej większości zajęć (5/6), obserwacja szkoły, wyniki ankiety dla uczniów klasy V, wyniki ankiety przeprowadzonej wśród wszystkich nauczycieli oraz analiza dokumentów dają podstawę do stwierdzenia, że ocenianie uczniów daje im informację o ich postępach w nauce. Uczniowie (klasa V- 5) w ankiecie twierdzą, że zawsze (2/5) lub prawie zawsze (1/5) wiedzą, za co otrzymują ocenę. Dwoje uczniów uznało taką sytuację za rzadką. Wszyscy nauczyciele (13) potwierdzili, że zawsze przekazują uczniom informację zwrotną, uzasadniającą ocenę. Sumując uzasadnienie tej oceny, najczęściej nauczyciele podawali, że informacja zwrotna dotyczy: * tego, co uczeń zrobił dobrze (,, zawsze od tego zaczyna się''), mocne strony jego pracy- zalety pracy, a nad czym musi pracować w danej dziedzinie- na co zwrócić uwagę, by w przyszłości wyeliminować błędy - argumentacja oceny- (9/13 odp.), * odwołania do obowiązującego systemu oceniania- wyjaśniam, dlaczego ocena jest taka". * na jakim poziomie uczeń opanował wiedzę i umiejętności. Niezależnie od tego, czy oceniana jest wypowiedź ustna, czy pisemna, dodatkowo informacja najczęściej zawiera komentarz i wskazówki do pracy dla ucznia- (7/13 odp.),"pytam ucznia, jaka ocenę sam by sobie wystawił.,,doceniam starania każdego ucznia, przed wystawieniem oceny analizuje sytuacje społeczną, możliwości ucznia i sytuacje w domu. Wyciągam każdego ucznia, doceniając jego starania". Z analizy dokumentacji szkolnej: kart klasyfikacyjnych, kart obserwacji uczniów (indywidualnych dla każdego ucznia), dzienników lekcyjnych, dokumentów dotyczących analizy sprawdzianów zewnętrznych oraz próbnych oraz zapisów Protokolarzu Rady Pedagogicznej, dokumentacji pracy zespołów przedmiotowych oraz zapisów Statutu Szkoły ( 16 i 17) wynika, że ocenianie szkolne obliguje nauczycieli do przekazywania uczniom informacji o ich postępach w nauce. W zróżnicowanej opinii uczniów klasy V ocenianie uczniów motywuje ich do dalszej pracy. Ich samopoczucie w czasie, kiedy są oceniani jest różne: (,,jestem zadowolony, postanawiam, że się poprawię'' -3/5 wskazań,,,mam ochotę się uczyć''- 1,,,nie wiem, co dalej robić''- 1,,,jest mi to obojętne''-1). Piątoklasiści wyrazili inne opinie dotyczące wpływu rozmów nauczycieli z nimi o tym, co wpłynęło na ich sukcesy w nauce, jak również rozmów o ich przyczynach i trudnościach w nauce: (często- 2, rzadko-2, nigdy-1). Podczas rozmowy z reprezentacją uczniów na temat motywowania ich do nauki, wychowankowie w zdecydowanej większości (9/12) odpowiedzieli, że wiedzą, co mają robić, czego się mają uczyć i co muszą poprawić. Rodzice uczniów klas V i VI (11 osób) akceptacją stosowany system motywacyjny w szkole zachęcający ich dzieci do dalszego kształcenia. W samoocenie stosowanego przez nauczycieli systemu motywowania uczniów do dalszej nauki (informacja zwrotna dla ucznia)- nauczyciele w większości potwierdzili, że dzięki ich informacjom uczniowie są zmotywowani (raczej tak-7, zdecydowanie tak- 3). Troje nauczycieli wyraziło opinię, że stosowany przez nich system informacji zwrotnej nie motywuje uczniów do pracy. 18 / 34

19 Nauczyciele stosują zróżnicowanie metody wspierania i motywowania, wśród których uczniowie wymieniali zachętki w postaci gadżetów dostarczanych przez nauczycieli, stosowanych na lekcji zabaw (hełm na lekcji historii, piłeczki), czy przynoszonych przez uczniów pamiątek z wakacji. Rodzice podkreślili, że nauczyciele wyciągają z dzieci to co dobre- nie skupiają się na brakach- motywują dzieci, moim zdaniem nie naciskają, żeby dziecka nie zniechęcić- nauczyciele dostosowują się do możliwości każdego dziecka i motywują je. Wszyscy rodzice (11), zdecydowana większość uczniów klasy VI (7/8), piątoklasiści (3/5) oraz uczniowie z poszczególnych klas wyrazili przekonanie, że otrzymywana od nauczyciela informacja o postępach w nauce pomaga uczniom uczyć się. Uczniowie podali przykłady działań nauczycieli:" "Jeśli z j. angielskiego są trudne słowa- Pani podaje skojarzenia związane z tym słowem," " Pani podała nam, w jaki sposób rozpoznać głoskę dźwięczną, a kiedy jest głoska bezdźwięczna". Te rozmowy są dla nich ważną wskazówką, że należy "zacząć się uczyć od tego, co nam sprawia przyjemność". Szkoła wdrożyła wnioski, które były wynikiem monitorowania osiągnięć uczniów. W związku z trudnością odnalezienia się uczniów w sytuacji egzaminacyjnej zwiększono liczbę sprawdzianów próbnych. Po analizie wyników sprawdzianu w poszczególnych standardach podjęto działania w celu eliminacji braków, poprzez zwiększoną liczbę ćwiczeń. Z powodu dużej liczby uczniów z dysfunkcjami bardziej szczegółowo uwzględnia się zalecenia wyrażone w opiniach poradni psychologiczno- pedagogicznych. Absencja chorobowa nauczycieli nie zaburza procesu dydaktycznego, ponieważ stosowane są zastępstwa, na których uczący realizują swój przedmiot, (nie ma redukcji zajęć). Braki w opanowaniu wiadomości i umiejętności przez uczniów spowodowane ich absencją chorobową są uzupełniane na zajęciach dodatkowych. Poziom spełniania wymagania: B Wymaganie: Procesy edukacyjne są efektem współdziałania nauczycieli Komentarz: Procesy edukacyjne są efektem współdziałania nauczycieli.podejmują oni wspólne działania, zarówno w zespołach zadaniowych, jak i podczas nieformalnych spotkań. Wspierają się w organizacji i realizacji procesów edukacyjnych,co przynosi korzyści wszystkim uczestnikom edukacji szkolnej, a proces zmian jest efektem podejmowanych przez pedagogów wspólnych decyzji. Wszyscy nauczyciele współdziałają przy tworzeniu procesów edukacyjnych, co znajduje potwierdzenie zarówno w ich odpowiedziach, jak i dokumentacji szkolnej. Wśród przykładów analiz procesów edukacyjnych prowadzonych wspólnie nauczyciele wymienili: * diagnozę możliwości edukacyjnych uczniów, * analizę osiągnięć i postępów uczniów, * konsultacje i wspólny wybór programów i podręczników szkolnych. W ich opinii, najważniejsze jest wsparcie, jakie otrzymują, dotyczące głównie: technik i wskazówek do pracy z uczniami, pomysłów na realizacje przedsięwzięć, wspólnego rozwiązywanie problemów, przekazywania informacji z konferencji, warsztatów metodycznych. Dyrektor podzielił opinię nauczycieli, podkreślając, że "są otwarci na nowości", "wymieniają się wiedzą z zakresu nauk społecznych, oceniają sobie wzajemnie prowadzone zajęcia". W wyniku wspólnie podjętych działań (dyrektora i nauczycieli) w szkole wprowadzono zmiany, które zdaniem pedagogów skutkują zamierzonymi efektami, a dotyczą: dostosowania proporcji czasowych Modelu lekcji do indywidualnej sytuacji w klasie oraz zwiększenia czasu na "niwelowanie" trudności edukacyjnych uczniów. 19 / 34

20 Poziom spełniania wymagania: B Wymaganie: Kształtuje się postawy uczniów Komentarz: Szkoła kształtuje postawy uczniów.podejmowane są spójne i adekwatne do potrzeb podopiecznych działania wychowawcze, wcześniej zaplanowane oraz modyfikowane zgodnie z ich potrzebami i prowadzone z ich udziałem. Działania te są analizowane przez nauczycieli, a wnioski wypływające z tych analiz są wdrażane, co potwierdzają respondenci: ankietowani uczniowie, nauczyciele, rodzice, dyrektor szkoły, pracownicy niepedagogicznymi oraz obserwacje zajęć. Nauczyciele w trakcie wywiadu podkreślali, że podejmują zróżnicowane działania świadczące o współpracy z uczniami i rodzicami uczniów: *analizują pojawiające się w ich otoczeniu problemy, dokonują wspólnych z rodzicami i uczniami ustaleń dotyczących ich niwelowania, dzięki czemu "uczniowie świadomie postrzegają swoje działania i mogą je naprawić, a w przyszłości unikać", * organizują wspólne imprezy środowiskowe, wyjazdy integracyjne, z których wnioski są analizowane zespołowo, * przestrzegają przyjętych norm wychowawczych (" jeżeli w statucie jest zapisane, że pracujemy systematycznie - to dla nas wszystkich znaczy to samo"), W ich opinii "udaje się zintegrować środowisko szkolne w Campusie" (otwartość uczniów, obniżenie poziomu agresji poprzez taniec, piosenkę, dobrą praca w grupie). Jak podali: mają problemy z" radzeniem sobie z nadpobudliwością dziecięcą, z huśtawką emocji i nastawieniem na "nie" uczniów". Zarówno ankietowani rodzice (9/11), jak i uczniowie klas VI (7/8), i nauczyciele potwierdzili, że działania wychowawcze w szkole są adekwatne do potrzeb uczniów. W wyniku diagnozy zidentyfikowano potrzeby: * dożywiania dzieci kanapką, zupą ( w czasie pozalekcyjnym podczas pobytu w świetlicy), *zwiększenia oferty zajęć pozalekcyjnych, konieczność dodatkowych posiłków w świetlicy ze względu na długi czas oczekiwania dzieci na rodziców, *organizację wycieczek. Nauczyciele w odpowiedzi na zdiagnozowane potrzeby uczniów: zorganizowali samopomoc koleżeńską, dożywianie w świetlicy szkolnej, konsultacje przy wyborze terminów oraz celów wycieczek, wydzielili miejsca w szkole dla uczniów na wyrażenie swojej opinii i kontaktu z rówieśnikami (skrzynka potrzeb). Odbywają częste rozmowy z uczniami w celu poznania ich środowiska lokalnego, sytuacji rodzinnej. W trakcie obserwowanych zajęć lekcyjnych, uroczystości szkolnych, obserwacji zachowania uczniów podczas lekcji i przerw (Ślubowanie uczniów) zaobserwowano, że nauczyciele poprzez swój sposób zachowania dawali możliwość nabywania pożądanych społecznie postaw. Wszyscy nauczyciele oraz 2/3 badanych piątoklasistów potwierdzili, że w szkole mają miejsce dyskusje na temat pożądanych postaw, odpowiedniego zachowania oraz, że wśród postaw i wartości promowane są następujące: kultura osobista, szacunek, tolerancja, otwartość w wyrażaniu swoich opinii. Nauczyciele wymienili przykłady działań sprzyjających kształtowaniu pożądanych społecznie postaw, tj.: wolontariat, akcje na rzecz potrzebujących oraz na rzecz zwierząt, otwartość w nawiązywaniu relacji z uczniami szkół należących do Campusu. Wszyscy nauczyciele oraz dyrektor podali, że uczniowie biorą udział w planowaniu i modyfikowaniu działań wychowawczych w szkole. Zgłaszają pomysły, które są przez nich rozważane i wdrażane: *wybierają samorząd uczniowski "z władzą sądowniczą", * utożsamiają się ze szkołą -przestrzegają reguł panujących w szkole, rozumieją potrzebę ich istnienia, *informują o swoich pomysłach, inicjatywach związanych z działaniami wychowawczymi, sami reagują na niewłaściwe zachowania, * biorą udział w akcjach charytatywnych, często proponowanych przez dzieci, * zgłaszają propozycję: dyskotek, wycieczek, wyjazdów do kina czy teatru, rodzajów kół zainteresowań, form pomocy koleżeńskiej -"zostają po godzinach lekcyjnych W świetlicy i rozwiązują razem zadania domowe", * reprezentują szkołę na zewnątrz w konkursach i zawodach, biorą udział w akademiach, *mogą wyrazić własne zdanie na temat pracy szkoły, nauczycieli, zgłaszać propozycje tematów godzin 20 / 34