Zastosowanie metod oceny ekonomicznej efektywności obiektów wodociągowych i kanalizacyjnych
|
|
- Eugeniusz Wolski
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 MIDDLE POMERANIAN SCIENTIFIC SOCIETY OF THE ENVIRONMENT PROTECTION ŚRODKOWO-POMORSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE OCHRONY ŚRODOWISKA Annual Se The Environmen Proecion Rocznik Ochrona Środowiska Volume/Tom 18. Year/Rok 2016 ISSN X Wsęp Zasosowanie meod oceny ekonomicznej efekywności obieków wodociągowych i kanalizacyjnych Beaa Karolińczak *, Rafał Miłaszewski ** * Poliechnika Białosocka ** Uniwersye Kardynała Sefana Wyszyńskiego w Warszawie Wyzwaniem sawianym współcześnie inżynierii środowiska jes nie ylko rozwiązywanie szerokiego spekrum problemów echnicznych, ale również inegrowanie aspeków społecznych i ekonomicznych (Boller 1997). Podjęcie każdego przedsięwzięcia inwesycyjnego powinna poprzedzać wielokierunkowa analiza, uwzględniająca jego wpływ na lokalne środowisko, gospodarkę i społeczeńswo. Szczególne znaczenie mają przy ym meody oceny efekywności ekonomicznej, kóre są ważnymi narzędziami w procesie podejmowania decyzji w zakresie inwesycji kapiałowych (Huner i in. 2009, Molinos-Senane i in. 2010, Rashid i Hayes 2011). 2. Meody oceny ekonomicznej efekywności inwesycji 2.1. Analiza koszów i efeków Badanie ekonomicznej efekywności przedsięwzięcia inwesycyjnego polega na porównaniu ekonomicznych efeków uzyskanych w wyniku realizacji ego przedsięwzięcia z nakładami jakich wymaga. Na powyższych zasadach zosała opara analiza koszów i efeków (Coss- Benefis Analysis CBA) (Molinos-Senane i in. 2010). Jes ona soso-
2 Zasosowanie meod oceny ekonomicznej efekywności 771 wana do oceny efekywności bezwzględnej przedsięwzięć inwesycyjnych, czyli oceny opłacalności ich realizacji. Meody sosowane w ramach analizy koszów i efeków dzielą się na meody prose i meody rozwinięe (dynamiczne, dyskonowe). Meody prose ograniczają horyzon czasu przeprowadzanego rachunku do wybranego roku. Nie uwzględniają czynnika czasu ani eż renowności inwesycji po upływie kalkulacyjnego okresu zwrou. Są one sosowane do wsępnej oceny inwesycji lub oceny ekonomicznej efekywności inwesycji krókookresowych. W ramach prosych meod najczęściej sosuje się wskaźniki: warość rocznej nadwyżki (WN), sopę zwrou nakładów inwesycyjnych (R) i okres zwrou nakładów inwesycyjnych (T). Meody rozwinięe uwzględniają czynnik czasu. Obejmują one horyzonem oceny cały okres budowy i założony okres eksploaacji przedsięwzięcia inwesycyjnego. Nakłady i efeky w poszczególnych laach sprowadza się do poziomu porównywalnego, przeliczając je na wspólny rok, najczęściej rozpoczęcie danej inwesycji lub rok analizy. Sprowadzenia warości nakładów i efeków do warości porównywalnych, czyli określenie ich warości zakualizowanej, dokonuje się przez dyskonowanie. Sprzyja o kompleksowości oceny inwesycji, a jednocześnie swarza konieczność określenia warości wszyskich nakładów i efeków (Miłaszewski 2003). Do wskaźników oceny najczęściej sosowanych w ramach meod rozwinięych zalicza się: warość zakualizowaną neo (Ne Presen Value NPV), wewnęrzną sopę zwrou (Inernal Rae of Reurn IRR) i współczynnik efeków i nakładów (Benefis Coss Raio BCR) Analiza efekywności koszowej Modyfikacją analizy koszów i efeków jes analiza efekywności koszowej (Cos-Effeciveness Analysis CEA). W analizie ej koszy mierzone są w jednoskach pieniężnych, a efeky nie są wyceniane. Przyjmuje się za nie sały efek użykowy, np. ilość oczyszczanych ścieków. Pomija się przy ym pozosałe efeky inwesycji, akie jak np. poprawa jakości środowiska i sandardów życia mieszkańców (Miłaszewski 2003). Wyniki analizy efekywności koszowej pozwalają na ocenę efekywności względnej inwesycji, j. wybór najkorzysniejszego warianu jej realizacji. Wybór jes dokonywany na podsawie wskaźnika koszu średniorocznego.
3 772 Beaa Karolińczak, Rafał Miłaszewski 3. Przykłady zasosowania analizy koszów i efeków 3.1. Zasosowanie miernika okresu zwrou nakładów inwesycyjnych poniesionych na budowę kanalizacji saniarnej w gminie Baranów Okres zwrou nakładów inwesycyjnych pozwala określić ile la będą realizowane wpływy pieniężne oczekiwane z inwesycji porzebne do spłay począkowego nakładu finansowego poniesionego na jej realizację. Można go określić za pomocą wzoru: I T = 1 = (1) R Z + I s T okres zwrou nakładów inwesycyjnych w laach, Z roczny zysk neo sanowiący różnicę pomiędzy warością rocznych efeków a rocznymi koszami pomniejszoną o należne podaki, zł/rok, I całkowie nominalne nakłady inwesycyjne, zł, s sopa amoryzacji, rok -1. Inwesycję należy uznać za efekywną ekonomicznie, gdy orzymana obliczeniowa warość okresu zwrou jes krósza niż życie gospodarcze inwesycji. Miernik okresu zwrou nakładów inwesycyjnych zosał wykorzysany do oceny efekywności ekonomicznej budowy sieci kanalizacyjnej w gminie Baranów (woj. lubelskie). Wynosi on 72 laa i przewyższa prawie 2,5-kronie przyjęy okres eksploaacji inwesycji równy 30 la. Na ej podsawie można wnioskować o braku efekywności ekonomicznej projekowanego przedsięwzięcia (Ścibior A. i in. 2012) Zasosowanie miernika relacji rocznych przychodów do rocznego koszu inwesycji określonego dla biologicznego reakora bezlenowej sabilizacji osadów ściekowych Dla zbadania opłacalności sosowania biologicznych reakorów bezlenowej sabilizacji osadów ściekowych Izba Gospodarcza Wodociągi Polskie przeprowadziła analizy opare o informacje uzyskane od należących do Izby przedsiębiorsw wodociągowo-kanalizacyjnych. Relacja rocznych przychodów do rocznego koszu inwesycji zosała określona dla komór bezlenowej sabilizacji osadów, wykorzysywanych
4 Zasosowanie meod oceny ekonomicznej efekywności 773 w oczyszczalniach o wielkości od 10 ys. do 50 ys. równoważnej liczby mieszkańców (RLM). Wysokość rocznego koszu inwesycyjnego obliczono ze wzoru: i C = I 1 (1 + i) C roczny kosz inwesycji, zł/rok, I całkowiy kosz inwesycji, zł, i wewnęrzna sopa dyskonowa (przyjęo 5%), n czas spłay inwesycji, laa (przyjęo 15 la). W abeli 1 zesawiono wyniki obliczeń rocznego koszu inwesycji C. Czas zwrou inwesycji obliczono jako iloraz całkowiego koszu inwesycji i przychodów pomniejszonych o koszy eksploaacji. Jak wynika z abeli 1 dla oczyszczalni o wielkości powyżej RLM wielkość przychodów po odliczeniu koszów eksploaacji P przewyższa kosz inwesycji C. Jes o wielkość oczyszczalni, od kórej sosowanie komór bezlenowej sabilizacji osadów saje się opłacalne. Tabela 1. Całkowiy i roczny kosz inwesycji, przychody i czas zwrou dla reakora bezlenowej sabilizacji osadów w zależności od wielkości oczyszczalni ścieków Table 1. Toal and annual cos of invesmen, revenues and payback period for anaerobic reacor of sludge sabilizaion depending on he size of a wasewaer reamen plan Wielkość oczyszczalni [RLM] Całkowiy kosz inwesycji I [zł] Roczny kosz inwesycji C [zł/rok] n Przychody po odliczeniu koszów eksploaacji P [zł/rok] (2) Czas zwrou (bez dyskonowania) n [laa] , , , , ,3 Źródło: Wójowicz i in. (2013)
5 774 Beaa Karolińczak, Rafał Miłaszewski 3.3. Zasosowanie miernika bezwzględnej efekywności inwesycji określonego dla przykładowej komunalnej oczyszczalni ścieków W efekcie budowy oczyszczalni ścieków powinno nasąpić zmniejszenie sra spowodowanych zanieczyszczeniem zasobów wodnych, a akże uzyskanie określonych produków (np. biogaz, kompos, inne surowce odzyskiwane ze ścieków). Wielkości e powinny być wprowadzone do formuł oceny efekywności bezwzględnej inwesycji. Przykład akiej formuły przedsawili Poskrobko (1991) oraz Górka i in. (2001): E = P + S u I( r + s) + K E wskaźnik bezwzględnej efekywności inwesycji (wielkość bezwymiarowa), P efeky produkcyjne obieków ochrony wód, obejmujące sumę warości odzyskanych surowców ze ścieków i nowych wyworzonych produków, na przykład biogazu, komposu, zł/rok, S u roczne sray w środowisku wodnym, kórych uniknięo w wyniku realizacji inwesycji ochrony wód, obliczone na podsawie jednoskowych sra ogólnokrajowych, zł/rok, I warość nakładów inwesycyjnych na przedsięwzięcie ochrony wód, zł, r sopa dyskonowa, rok -1, s średnia sopa amoryzacji, rok -1, K e przewidywany roczny kosz eksploaacji (bez amoryzacji) obieków lub urządzeń ochrony wód, zł/rok. Warunkiem efekywności określonej za pomocą powyższego wzoru jes, ażeby wskaźnik E 1. W abeli 2 określono wielkość wskaźnika efekywności bezwzględnej dla mechaniczno-biologicznej oczyszczalni ścieków komunalnych z podwyższonym usuwaniem biogenów o przepusowości m 3 /d. Wielkości nakładów inwesycyjnych i koszów obliczono posługując się meodą wskaźnikową. Obliczenia wielkości sra uniknięych dzięki funkcjonowaniu ej oczyszczalni ścieków dokonano przy e (3)
6 Zasosowanie meod oceny ekonomicznej efekywności 775 użyciu ogólnokrajowego jednoskowego wskaźnika sra spowodowanych zanieczyszczeniem wód powierzchniowych, wynoszącego s = 4,13 zł/m 3 odprowadzanych ścieków nieoczyszczonych. Obliczony wskaźnik efekywności bezwzględnej E = 3,49 spełnia warunek efekywności bezwzględnej inwesycji (E 1). Oznacza o, że realizacja ego projeku inwesycyjnego jes opłacalna dla inwesora. Tabela 2. Określenie wskaźnika efekywności bezwzględnej dla oczyszczalni ścieków (poziom cen 2010 roku) Table 2. Absolue effeciveness index for a wasewaer reamen plan (price level for 2010) Całkowie nakłady inwesycyjne I [zł] Elemeny rachunku efekywności bezwzględnej Roczne koszy eksploaacji K e [zł/rok] Roczne sray uniknione S u [zł/rok] Roczne efeky produkcyjne oczyszczalni P [zł/rok] Wskaźnik efekywności bezwzględnej ,49 Źródło: Karolinczak i Miłaszewski (2013) 3.4. Zasosowanie wskaźników NPV i BCR do oceny efekywności wybranych sysemów wiejskiej kanalizacji saniarnej Warość zakualizowaną neo (NPV ang. Ne Presen Value) przedsięwzięcia inwesycyjnego oblicza się przez zdyskonowanie, oddzielnie dla każdego roku, różnicy pomiędzy warością efeków a warością nakładów w okresie objęym rachunkiem i zsumowanie ych wielkości. Warość zakualizowana neo jes obliczana za pomocą wzoru (Miłaszewski 2008): m NPV = a =0 ( W K I ) NPV warość zakualizowana neo przedsięwzięcia inwesycyjnego, zł, W przewidywana w kolejnym roku () warość efeku użykowego, zł/rok, K e przewidywane w kolejnym roku () koszy eksploaacji bez amoryzacji, zł/rok, e E [-] (4)
7 776 Beaa Karolińczak, Rafał Miłaszewski I przewidywane w kolejnym roku () nakłady inwesycyjne, zł/rok, kolejny rok okresu obliczeniowego, m liczba la okresu obliczeniowego obejmująca okres budowy (b) i eksploaacji (n), a współczynnik dyskonujący obliczony dla kolejnego roku () według wzoru: 1 a = (5) (1 + r) r sopa dyskonowa, rok -1, kolejny rok okresu obliczeniowego. Inwesycja oceniana przy wykorzysaniu wskaźnika warości zakualizowanej neo jes ekonomicznie efekywna, jeżeli zosanie spełniony warunek NPV 0. W przypadku porównywania różnych warianów inwesycji najlepszym warianem jes en, dla kórego warość zakualizowana neo jes najwyższa. Przy obliczaniu warości zakualizowanej neo należy różnicować w czasie sopę dyskonową, koszy paliwa i maeriałów pomocniczych, płace oraz opłay za użykowanie środowiska. Przewidzenie ich zmian w perspekywie la jes bardzo rudne, a ewenualne niedokładności wpływają na wynik rachunku. Uznaje się o za mankamen oceny ekonomicznej efekywności inwesycji przy wykorzysaniu wskaźnika NPV. Współczynnik efeków i nakładów (BCR) jes określany jako sosunek warości akualnej efeków do warości akualnej nakładów. Można go przedsawić za pomocą wzoru (Miłaszewski 2008): BCR = 0 m = = m a W 0 (6) a ( I + K ) BCR współczynnik efeków i nakładów, wielkość bezwymiarowa, pozosałe symbole zosały objaśnione powyżej.
8 Zasosowanie meod oceny ekonomicznej efekywności 777 Inwesycja oceniana za pomocą współczynnika efeków i nakładów jes uznawana za efekywną ekonomicznie, jeżeli zosanie spełniony warunek BCR 1. Współczynnik BCR = l wskazuje na NPV = 0, przy określonej sopie dyskonowej. Różnica pomiędzy NPV i BCR polega na ym, że NPV mierzy warość przedsięwzięcia inwesycyjnego w sposób bezwzględny w jednoskach warościowych, a BCR jes sosunkiem dwóch wielkości, dzięki czemu lepiej się sprawdza w analizach porównawczych. Warość zakualizowaną neo oraz współczynnik efeków i nakładów wykorzysano m. in. do oceny efekywności koszowej wybranych sysemów kanalizacji saniarnej dla wiejskiej jednoski osadniczej (Suchorab i in. 2015). Analizowano sysemy kanalizacji grawiacyjnej, ciśnieniowej i podciśnieniowej, odprowadzającej ponad 15 ys. m 3 ścieków/dobę. Za okres obliczeniowy przyjęo średni okres życia inwesycji równy 30 la. Sopę dyskonową założono na poziomie 5%. Warości nakładów inwesycyjnych, koszów eksploaacyjnych (bez amoryzacji) oraz obliczonych wielkości mierników NPV i BCR dla poszczególnych warianów inwesycji przedsawiono w abeli 3. Jak wynika z abeli 3 obliczona warość zakualizowana neo dla wszyskich sysemów kanalizacyjnych jes ujemna. Świadczy o o braku opłacalności ekonomicznej inwesycji. Powierdzają o wyniki analizy przeprowadzone za pomocą wskaźnika efeków i nakładów BCR, kóry dla wszyskich rozparywanych sysemów kanalizacyjnych jes mniejszy od 1. Najmniej nieopłacalny jes warian budowy kanalizacji grawiacyjnej, a najbardziej nieopłacalnym kanalizacji podciśnieniowej. Ocena zasadności budowy sieci kanalizacyjnej powinna uwzględniać nie ylko finansową opłacalność, ale akże aspeky społeczne, w ym zwiększenie komforu życia (Suchorab i in. 2015).
9 778 Beaa Karolińczak, Rafał Miłaszewski Tabela 3. Nakłady inwesycyjne, koszy eksploaacji (bez amoryzacji), NPV i BCR analizowanych sysemów kanalizacji saniarnej Table 3. Invesmen oulays, operaing coss (wihou depreciaion), NPV and BCR of he analyzed saniary sewerage sysems Sysem Nakłady inwesycyjne neo (zł) Koszy eksploaacji (bez amoryzacji) (zł/rok) NPV (zł) BCR (-) Kanalizacja grawiacyjna ,271 Kanalizacja ciśnieniowa ,255 Kanalizacja podciśnieniowa ,230 Źródło: Suchorab i in Przykłady zasosowania analizy efekywności koszowej Wskaźnik koszu średniorocznego dla oczyszczalni ścieków uwzględnia wysokość nakładów inwesycyjnych i koszów eksploaacji, ale akże okres eksploaacji i realną sopę dyskonową, czyli: K = I ( r + s) + (8) r K e K r kosz średnioroczny, zł/rok, I nakłady inwesycyjne na budowę oczyszczalni ścieków, zł, r sopa dyskonowa, rok -1, s sopa amoryzacji, rok -1, K e roczne koszy eksploaacji oczyszczalni ścieków (bez amoryzacji), zł/rok. Wskaźnik koszu średniorocznego zosał wykorzysany m.in. do oceny efekywności koszowej różnych rozwiązań przydomowej oczyszczalni ścieków o wydajności Q dśr = 0,25 m 3 /d, zaprojekowanej dla czeroosobowego gospodarswa domowego położonego na gruncie o dobrej przepuszczalności i wodach grunowych na najmniejszej głębokości 3,5 m p.p.. (Karolinczak i in. 2015). Obliczone koszy zesawiono z koszami budowy
10 Zasosowanie meod oceny ekonomicznej efekywności 779 i eksploaacji dwukomorowego zbiornika bezodpływowego o pojemności 8 m 3, opróżnianego ze średnią częsoliwością raz w miesiącu, z uwzględnieniem sawki 20 zł/m 3 bruo. Założono 20-leni okres eksploaacji wszyskich urządzeń i sopę dyskonową na poziomie r = 5%. Wyniki analizy przedsawiono w abeli 5. Tabela 4. Zesawienie średniorocznych koszów oczyszczania ścieków w przydomowych oczyszczalniach (poziom cen 2014 r.) Table 4. Comparison of invesmen, operaing and oal annual coss of sewage reamen (2014 price level) Warian echnologiczny oczyszczalni Kosz średnioroczny [zł/rok] Oczyszczalnia z drenażem rozsączającym Oczyszczalnia hydrofiowa 896 Oczyszczalnia ze złożem biologicznym Oczyszczalnia z komorą osadu czynnego Oczyszczalnia hybrydowa Źródło: Karolinczak i in. (2015). Najbardziej efekywnym pod względem ekonomicznym rozwiązaniem, charakeryzującym się najniższym średniorocznym koszem oczyszczania ścieków, jes oczyszczalnia hydrofiowa, a najwyższym oczyszczalnia hybrydowa. Średnioroczny kosz oczyszczania ścieków w oczyszczalniach przydomowych jes prawie dwukronie niższy od koszu budowy i eksploaacji szczelnego zbiornika bezodpływowego. Relacja a w dużej mierze zależy od koszów opróżniania zbiorników bezodpływowych, kóre mogą być różne w poszczególnych gminach (Karolinczak i in. 2015). 5. Wnioski Na podsawie przeprowadzonych analiz możliwe było sformułowanie nasępujących wniosków: 1. Analiza koszów i efeków jes sosowana do finansowej oceny opłacalności budowy i eksploaacji obieków wodociągowych i kanalizacyjnych, w ym obieków służących unieszkodliwianiu osadów ściekowych,
11 780 Beaa Karolińczak, Rafał Miłaszewski 2. Efek funkcjonowania oczyszczalni ścieków jes rudny do wyrażenia w aki sposób, ażeby obejmował w pełni wszyskie korzyści osiągane dzięki ochronie wód przed zanieczyszczeniem. Do oceny efekywności inwesycji w zakresie oczyszczania ścieków zaleca się sosowanie wskaźnika efekywności bezwzględnej, kóry po sronie efeków uwzględnia wielkość sra uniknięych w wyniku realizacji inwesycji, a akże efeky uzyskane dzięki produkcji biogazu, 3. W syuacji kiedy wysępują rudności w wyrażeniu efeku funkcjonowania oczyszczalni ścieków w jednoskach pieniężnych możliwe jes sosowanie analizy efekywności koszowej. W ej analizie efek użykowy jes wyrażony w jednoskach nauralnych, akich jak na przykład ilość oczyszczonych ścieków w m 3. Analiza efekywności koszowej pozwala na wybór warianu inwesycyjnego o najniższym koszcie średniorocznym, uwzględniającym nakłady inwesycyjne i koszy eksploaacji. Lieraura Boller, M. (1997). Small wasewaer reamen plans a challenge o wasewaer engineers. Wa. Sci. Tech., 35(6), Huner, P.R., Pond, K., Jagals, P., Cameron, J. (2009). An assessmen of he coss and benefis of inervenions aimed a improving rural communiy waer supplies in developed counries. Science of Toal Environmen, 407(12), Karolinczak, B., Miłaszewski, R. (2013). Ocena ekonomicznej efekywności oczyszczalni ścieków. Gospodarka Wodna, 2, Karolinczak, B., Miłaszewski, R., Szuk, A. (2015). Analiza efekywności koszowej różnych warianów echnologicznych przydomowych oczyszczalni ścieków. Rocznik Ochrony Środowiska, 17, Miłaszewski, R. (2003). Ekonomika ochrony wód powierzchniowych, Fundacja Ekonomisów Środowiska i Zasobów Nauralnych. Białysok: Ekonomia i Środowisko, Białysok. Miłaszewski, R. (2008). Ekonomiczna efekywność inwesycji w gospodarce wodno-ściekowej i ochronie wód, w: Maeriały do sudiowania ekonomiki zaoparzenia w wodę i ochrony wód, M. Cygler, R. Miłaszewski (red.). Białysok: Ekonomia i Środowisko, Molinos-Senane, M., Hernández-Sancho, F., Sala-Garrido, R. (2010). Economic feasibiliy sudy for wasewaer reamen: A cos benefi analysis. Science of The Toal Environmen, 408(20),
12 Zasosowanie meod oceny ekonomicznej efekywności 781 Rashid, M.M., Hayes, D.F. (2011). Needs-based sewerage prioriizaion: even convenional cos-benefi analysis. Journal of Environmenal Managemen, 92(10), Ścibior, A., Widomski, M. K., Iwanek, M., Musz, A. (2012). Meody oceny efekywności ekonomicznej inwesycji w projekowaniu gminnej sieci kanalizacji saniarnej, Polska Inżynieria Środowiska: prace, om 1, monografia nr 99, M.R. Dudzińska, A. Pawłowski (red.), Lublin, Suchorab, P., Iwanek, M., Głowacka, A. (2015). Ocena efekywności ekonomicznej wybranych sysemów kanalizacji saniarnej. Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Archiekury,. XXXII, z. 62 (3/I/15), Wójowicz A., Jędrzejewski C., Bieniowski M., Darul H. (2013). Modelowe rozwiązania w gospodarce osadowej. Izba Gospodarcza Wodociągi Polskie. Applicaion of Assessmen Mehods of he Economic Effeciveness f Waer Supply and Sewerage Faciliies Absrac The objecive of he aricle is o evaluae wo mehods used for assessing he economic efficiency of invesmens in waer supply and sewerage sysems invesmen projecs. The assessmen mehods discussed are cosbenefis analysis and cos-effeciveness analysis. Simple and developed indices are used in he cos-benefis analysis. The examples of cos-effeciveness analysis using simple indices are discussed. They include he payback period of capial oulays incurred on he consrucion of a saniary sewerage sysem and he annual revenue o annual cos of invesmen raio specified for a biological reacor of a wasewaer reamen plan wih anaerobic sludge sabilizaion. In order o assess he economic effeciveness of a sample municipal wasewaer reamen plan, an absolue invesmen effeciveness index was used. The paper also presens an example of using such developed indices as NPV and BCR o assess he effeciveness of seleced rural saniary sewerage sysems. The index of annual average cos was used in he cos effeciveness analysis. I allowed for he selecion of he mos effecive varian of an on-sie wasewaer reamen plan. These examples confirmed he possibiliy of using of he cos-benefis analysis o assess he financial feasibiliy of consrucing waer supply and sewerage sysems. In order o evaluae he efficiency of invesmen of wasewaer reamen plans, i is recommended o use he absolue invesmen effeciveness
13 782 Beaa Karolińczak, Rafał Miłaszewski index, which akes ino accoun he level of avoided losses of he carried ou invesmen, as well as he end resuls of he invesmen. In urn, he coseffeciveness analysis, which uses he rae of he average annual uni cos, allows for he selecion of an invesmen varian wih he lowes oal cos, aking ino accoun boh invesmen and operaing coss. Słowa kluczowe: efekywność ekonomiczna, analiza koszów i efeków, analiza efekywności koszowej Keywords: economic effeciveness, Coss-Benefis Analysis, Cos-Effeciveness Analysis
RACHUNEK EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI METODY ZŁOŻONE DYNAMICZNE
RACHUNEK EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI METODY ZŁOŻONE DYNAMICZNE PYTANIA KONTROLNE Czym charakeryzują się wskaźniki saycznej meody oceny projeku inwesycyjnego Dla kórego wskaźnika wyliczamy średnią księgową
Bardziej szczegółowoAnaliza opłacalności inwestycji logistycznej Wyszczególnienie
inwesycji logisycznej Wyszczególnienie Laa Dane w ys. zł 2 3 4 5 6 7 8 Przedsięwzięcie I Program rozwoju łańcucha (kanału) dysrybucji przewiduje realizację inwesycji cenrum dysrybucyjnego. Do oceny przyjęo
Bardziej szczegółowoPORÓWNANIE DYSKONTOWYCH WSKAŹNIKÓW OCENY OPŁACALNOŚCI EKONOMICZNEJ INWESTYCJI NA WYBRANYM PRZYKŁADZIE
POZA UIVE RSITY OF TE CHOLOGY ACADE MIC JOURALS o 86 Elecrical Engineering 2016 Jusyna MICHALAK* PORÓWAIE DYSKOTOWYCH WSKAŹIKÓW OCEY OPŁACALOŚCI EKOOMICZEJ IWESTYCJI A WYBRAYM PRZYKŁADZIE W arykule przedsawiono
Bardziej szczegółowoSystem zielonych inwestycji (GIS Green Investment Scheme)
PROGRAM PRIORYTETOWY Tyuł programu: Sysem zielonych inwesycji (GIS Green Invesmen Scheme) Część 6) SOWA Energooszczędne oświelenie uliczne. 1. Cel programu Ograniczenie lub uniknięcie emisji dwulenku węgla
Bardziej szczegółowoAnaliza metod oceny efektywności inwestycji rzeczowych**
Ekonomia Menedżerska 2009, nr 6, s. 119 128 Marek Łukasz Michalski* Analiza meod oceny efekywności inwesycji rzeczowych** 1. Wsęp Podsawowymi celami przedsiębiorswa w długim okresie jes rozwój i osiąganie
Bardziej szczegółowoEFEKTYWNOŚĆ INWESTYCJI MODERNIZACYJNYCH. dr inż. Robert Stachniewicz
EFEKTYWNOŚĆ INWESTYCJI MODERNIZACYJNYCH dr inż. Rober Sachniewicz METODY OCENY EFEKTYWNOŚCI PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH Jednymi z licznych celów i zadań przedsiębiorswa są: - wzros warości przedsiębiorswa
Bardziej szczegółowoManagement Systems in Production Engineering No 4(20), 2015
EKONOMICZNE ASPEKTY PRZYGOTOWANIA PRODUKCJI NOWEGO WYROBU Janusz WÓJCIK Fabryka Druu Gliwice Sp. z o.o. Jolana BIJAŃSKA, Krzyszof WODARSKI Poliechnika Śląska Sreszczenie: Realizacja prac z zakresu przygoowania
Bardziej szczegółowoKOSZTOWA OCENA OPŁACALNOŚCI EKSPLOATACJI WĘGLA BRUNATNEGO ZE ZŁOŻA LEGNICA ZACHÓD **
Górnicwo i Geoinżynieria Rok 31 Zeszy 2 2007 Kazimierz Czopek* KOSZTOWA OCENA OPŁACALNOŚCI EKSPLOATACJI WĘGLA BRUNATNEGO ZE ZŁOŻA LEGNICA ZACHÓD ** 1. Wprowadzenie Uwzględniając ylko prosy bilans energii
Bardziej szczegółowoPORÓWNANIE EKONOMICZNE ELEKTROWNI GAZOWO - PAROWYCH BEZ I Z WYCHWYTEM CO 2
Sr. 88 Rynek nergii Nr 3(112) - 2014 PORÓWNANI KONOMIZN LKTROWNI GAZOWO - PAROWYH BZ I Z WYHWYTM O 2 Maeusz Brzęczek, Marcin Job Słowa kluczowe: ekrownie gazowo parowe, insalacja wychwyu O 2, spalanie
Bardziej szczegółowoAnaliza i Zarządzanie Portfelem cz. 6 R = Ocena wyników zarządzania portfelem. Pomiar wyników zarządzania portfelem. Dr Katarzyna Kuziak
Ocena wyników zarządzania porelem Analiza i Zarządzanie Porelem cz. 6 Dr Kaarzyna Kuziak Eapy oceny wyników zarządzania porelem: - (porolio perormance measuremen) - Przypisanie wyników zarządzania porelem
Bardziej szczegółowoAnaliza efektywności kosztowej w oparciu o wskaźnik dynamicznego kosztu jednostkowego
TRANSFORM ADVICE PROGRAMME Invesmen in Environmenal Infrasrucure in Poland Analiza efekywności koszowej w oparciu o wskaźnik dynamicznego koszu jednoskowego dr Jana Rączkę Warszawa, 13.06.2002 2 Spis reści
Bardziej szczegółowoSystem zielonych inwestycji (GIS Green Investment Scheme)
PROGRAM PRIORYTETOWY Tyuł programu: Sysem zielonych inwesycji (GIS Green Invesmen Scheme) Część 6) SOWA Energooszczędne oświelenie uliczne. 1. Cel programu Ograniczenie emisji dwulenku węgla poprzez dofinansowanie
Bardziej szczegółowoZASTOSOWANIE MIAR OCENY EFEKTYWNOŚCI EKONOMICZNEJ DO PLANOWANIA ORAZ OCENY DZIAŁAŃ DYWESTYCYJNYCH W GOSPODARSTWACH ROLNICZYCH *
JAROSŁAW MIKOŁAJCZYK Uniwersye Rolniczy Kraków ZASTOSOWANIE MIAR OCENY EFEKTYWNOŚCI EKONOMICZNEJ DO PLANOWANIA ORAZ OCENY DZIAŁAŃ DYWESTYCYJNYCH W GOSPODARSTWACH ROLNICZYCH * Wsęp W klasycznym ujęciu meody
Bardziej szczegółowoMETODY DYSKONTOWE W OCENIE EFEKTYWNOŚCI NAKŁADÓW NA EDUKACJĘ WYŻSZĄ 1
EKONOMETRIA ECONOMETRICS ISSN 1507-3866 Anna Król e-mail: anna.krol@ue.wroc.pl METODY DYSKONTOWE W OCENIE EFEKTYWNOŚCI NAKŁADÓW NA EDUKACJĘ WYŻSZĄ 1 Sreszczenie: Jedną z ważnych form inwesycji w zasoby
Bardziej szczegółowoWskazówki projektowe do obliczania nośności i maksymalnego zanurzenia statku rybackiego na wstępnym etapie projektowania
CEPOWSKI omasz 1 Wskazówki projekowe do obliczania nośności i maksymalnego zanurzenia saku rybackiego na wsępnym eapie projekowania WSĘP Celem podjęych badań było opracowanie wskazówek projekowych do wyznaczania
Bardziej szczegółowoPROGRAM PRIORTYTETOWY. Program dla przedsięwzięć w zakresie odnawialnych źródeł energii i obiektów wysokosprawnej kogeneracji Część 1)
Tyuł Programu: PROGRAM PRIORTYTETOWY Program dla przedsięwzięć w zakresie odnawialnych źródeł energii i obieków wysokosprawnej kogeneracji Część 1) 1. Cel Programu Dofinansowanie duŝych inwesycji wpisujących
Bardziej szczegółowoZałożenia metodyczne optymalizacji ekonomicznego wieku rębności drzewostanów Prof. dr hab. Stanisław Zając Dr inż. Emilia Wysocka-Fijorek
Założenia meodyczne opymalizacji ekonomicznego wieku rębności drzewosanów Prof. dr hab. Sanisław Zając Dr inż. Emilia Wysocka-Fijorek Plan 1. Wsęp 2. Podsawy eoreyczne opymalizacji ekonomicznego wieku
Bardziej szczegółowoWarunki tworzenia wartości dodanej w przedsiębiorstwie
ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO nr 786 Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia nr 64/1 (2013) s. 287 294 Warunki worzenia warości dodanej w przedsiębiorswie Arkadiusz Wawiernia * Sreszczenie:
Bardziej szczegółowoFinanse. cov. * i. 1. Premia za ryzyko. 2. Wskaźnik Treynora. 3. Wskaźnik Jensena
Finanse 1. Premia za ryzyko PR r m r f. Wskaźnik Treynora T r r f 3. Wskaźnik Jensena r [ rf ( rm rf ] 4. Porfel o minimalnej wariancji (ile procen danej spółki powinno znaleźć się w porfelu w a w cov,
Bardziej szczegółowoRóżnica bilansowa dla Operatorów Systemów Dystrybucyjnych na lata (którzy dokonali z dniem 1 lipca 2007 r. rozdzielenia działalności)
Różnica bilansowa dla Operaorów Sysemów Dysrybucyjnych na laa 2016-2020 (kórzy dokonali z dniem 1 lipca 2007 r. rozdzielenia działalności) Deparamen Rynków Energii Elekrycznej i Ciepła Warszawa 201 Spis
Bardziej szczegółowoINWESTYCJE. Makroekonomia II Dr Dagmara Mycielska Dr hab. Joanna Siwińska-Gorzelak
INWESTYCJE Makroekonomia II Dr Dagmara Mycielska Dr hab. Joanna Siwińska-Gorzelak Inwesycje Inwesycje w kapiał rwały: wydaki przedsiębiorsw na dobra używane podczas procesu produkcji innych dóbr Inwesycje
Bardziej szczegółowoWYKORZYSTANIE MIERNIKÓW KREOWANIA WARTOŚCI W RACHUNKU ODPOWIEDZIALNOŚCI
ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 668 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR 41 2011 BARTŁOMIEJ NITA Uniwersye Ekonomiczny we Wrocławiu WYKORZYSTANIE MIERNIKÓW KREOWANIA WARTOŚCI W RACHUNKU
Bardziej szczegółowoInwestycje. Makroekonomia II Dr hab. Joanna Siwińska-Gorzelak
Inwesycje Makroekonomia II Dr hab. Joanna Siwińska-Gorzelak CIASTECZOWY ZAWRÓT GŁOWY o akcja mająca miejsce w najbliższą środę (30 lisopada) na naszym Wydziale. Wydarzenie o związane jes z rwającym od
Bardziej szczegółowoZAŁOŻENIA NEOKLASYCZNEJ TEORII WZROSTU EKOLOGICZNIE UWARUNKOWANEGO W MODELOWANIU ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU REGIONU. Henryk J. Wnorowski, Dorota Perło
0-0-0 ZAŁOŻENIA NEOKLASYCZNEJ TEORII WZROSTU EKOLOGICZNIE UWARUNKOWANEGO W MODELOWANIU ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU REGIONU Henryk J. Wnorowski, Doroa Perło Plan wysąpienia Cel referau. Kluczowe założenia neoklasycznej
Bardziej szczegółowoi 0,T F T F 0 Zatem: oprocentowanie proste (kapitalizacja na koniec okresu umownego 0;N, tj. w momencie t N : F t F 0 t 0;N, F 0
Maemayka finansowa i ubezpieczeniowa - 1 Sopy procenowe i dyskonowe 1. Sopa procenowa (sopa zwrou, sopa zysku) (Ineres Rae). Niech: F - kapiał wypoŝyczony (zainwesowany) w momencie, F T - kapiał zwrócony
Bardziej szczegółowoDYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE
DYNAMICZNE MODEE EKONOMETRYCZNE X Ogólnopolskie Seminarium Naukowe, 4 6 września 007 w Toruniu Kaedra Ekonomerii i Saysyki, Uniwersye Mikołaja Kopernika w Toruniu Joanna Małgorzaa andmesser Szkoła Główna
Bardziej szczegółowoKosztorys Inwestorski
Ecokube Sp z o.o. 90-7 Łódź Wólczańska 8/3 Koorys Inwesorski Klasyfikacja robó wg. Wspólnego Słownika Zaówień NAZWA INWESTYCJI: ADRES INWESTYCJI: INWESTOR: ADRES INWESTORA: BRANŻE: Kanalizacja saniarna
Bardziej szczegółowoWpływ rentowności skarbowych papierów dłużnych na finanse przedsiębiorstw i poziom bezrobocia
Wpływ renowności skarbowych papierów dłużnych na inanse przedsiębiorsw i poziom bezrocia Leszek S. Zaremba Sreszczenie W pracy ej wykażemy prawidłowość, kóra mówi, że im wyższa jes renowność bezryzykownych
Bardziej szczegółowoZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 690 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR 51 2012
ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 690 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR 51 2012 GRZEGORZ MICHALSKI POZIOM ZAANGAŻOWANIA KAPITAŁU W ZAPASACH W ORGANIZACJACH NON-PROFIT * Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoMetody ekonomiczne stosowane do analizy i optymalizacji sieci rozdzielczych
Jerzy MARZECI Poliechnika Warszawska, Insyu Elekroenergeyki Meody ekonomiczne sosowane do analizy i opymalizacji sieci rozdzielczych Sreszczenie: W referacie przedsawia się meody ekonomiczne, kóre mogą
Bardziej szczegółowoEFEKTYWNOŚĆ INWESTYCJI W ZAPASY W OPODATKOWANYCH I NIE OPODATKOWANYCH ORGANIZACJACH 1
GRZEGORZ MICHALSKI EFEKTYWNOŚĆ INWESTYCJI W ZAPASY W OPODATKOWANYCH I NIE OPODATKOWANYCH ORGANIZACJACH 1 1. Wsęp Organizacje, mogą działać jako opodakowane przedsiębiorswa działające na zasadach komercyjnych
Bardziej szczegółowoTemat: Weryfikacja nienaruszalności bezpieczeństwa SIL struktury sprzętowej realizującej funkcje bezpieczeństwa
1 Lab3: Bezpieczeńswo funkcjonalne i ochrona informacji Tema: Weryfikacja nienaruszalności bezpieczeńswa SIL srukury sprzęowej realizującej funkcje bezpieczeńswa Kryeria probabilisyczne bezpieczeńswa funkcjonalnego
Bardziej szczegółowoZARZĄDZANIE KOSZTAMI UTRZYMANIA GOTÓWKI W ODDZIAŁACH BANKU KOMERCYJNEGO
ZARZĄDZANIE KOSZTAMI UTRZYMANIA GOTÓWKI W ODDZIAŁACH BANKU KOMERCYJNEGO Sreszczenie Michał Barnicki Poliechnika Śląska, Wydział Oranizacji i Zarządzania Monika Odlanicka-Poczobu Poliechnika Śląska, Wydział
Bardziej szczegółowoZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 690 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR 51 2012
ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 690 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR 51 2012 MAŁGORZATA WASILEWSKA PORÓWNANIE METODY NPV, DRZEW DECYZYJNYCH I METODY OPCJI REALNYCH W WYCENIE PROJEKTÓW
Bardziej szczegółowoMETODA ZDYSKONTOWANYCH SALD WOLNYCH PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH
METODA ZDYSONTOWANYCH SALD WOLNYCH PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH W meodach dochodowych podsawową wielkością, kóa okeśla waość pzedsiębioswa są dochody jakie mogą być geneowane z powadzenia działalności gospodaczej
Bardziej szczegółowoPrognozowanie średniego miesięcznego kursu kupna USD
Prognozowanie średniego miesięcznego kursu kupna USD Kaarzyna Halicka Poliechnika Białosocka, Wydział Zarządzania, Kaedra Informayki Gospodarczej i Logisyki, e-mail: k.halicka@pb.edu.pl Jusyna Godlewska
Bardziej szczegółowoEFEKT DŹWIGNI NA GPW W WARSZAWIE WPROWADZENIE
Paweł Kobus, Rober Pierzykowski Kaedra Ekonomerii i Informayki SGGW e-mail: pawel.kobus@saysyka.info EFEKT DŹWIGNI NA GPW W WARSZAWIE Sreszczenie: Do modelowania asymerycznego wpływu dobrych i złych informacji
Bardziej szczegółowoZASTOSOWANIE DRZEW KLASYFIKACYJNYCH DO BADANIA KONDYCJI FINANSOWEJ PRZEDSIĘBIORSTW SEKTORA ROLNO-SPOŻYWCZEGO
120 Krzyszof STOWARZYSZENIE Gajowniczek, Tomasz Ząbkowski, EKONOMISTÓW Michał Goskowski ROLNICTWA I AGROBIZNESU Roczniki Naukowe om XVI zeszy 6 Krzyszof Gajowniczek, Tomasz Ząbkowski, Michał Goskowski
Bardziej szczegółowoMakroekonomia II. Plan
Makroekonomia II Wykład 5 INWESTYCJE Wyk. 5 Plan Inwesycje 1. Wsęp 2. Inwesycje w modelu akceleraora 2.1 Prosy model akceleraora 2.2 Niedosaki prosego modelu akceleraora 3. Neoklasyczna eoria inwesycji
Bardziej szczegółowoEfektywność finansowa bloku węglowego klasy 1000 MW na przykładzie elektrowni Ostrołęka C
Sebasian KRUPIŃSKI 1, Pior KUSZEWSKI 2, Józef PASKA 1 1 Poliechnika Warszawska, Insyu Elekroenergeyki, 2 Insyu Bankowości, Szkoła Główna Handlowa doi:10.15199/48.2019.10.15 Efekywność finansowa bloku węglowego
Bardziej szczegółowoANALIZA, PROGNOZOWANIE I SYMULACJA / Ćwiczenia 1
ANALIZA, PROGNOZOWANIE I SYMULACJA / Ćwiczenia 1 mgr inż. Żanea Pruska Maeriał opracowany na podsawie lieraury przedmiou. Zadanie 1 Firma Alfa jes jednym z głównych dosawców firmy Bea. Ilość produku X,
Bardziej szczegółowoWdrażanie dyrektywy 91/271/EWG dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych. Joanna Anczarska - St. Specjalista w Zespole ds.
Wdrażanie dyrektywy 91/271/EWG dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych Joanna Anczarska - St. Specjalista w Zespole ds. wdrażania KPOŚK KRAJOWY PROGRAM OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW KOMUNALNYCH Wdraża postanowienia
Bardziej szczegółowoStała potencjalnego wzrostu w rachunku kapitału ludzkiego
252 Dr Wojciech Kozioł Kaedra Rachunkowości Uniwersye Ekonomiczny w Krakowie Sała poencjalnego wzrosu w rachunku kapiału ludzkiego WSTĘP Prowadzone do ej pory badania naukowe wskazują, że poencjał kapiału
Bardziej szczegółowoEwa Dziawgo Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Analiza wrażliwości modelu wyceny opcji złożonych
DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE X Ogólnopolskie Seminarium Naukowe, 4 6 września 7 w Toruniu Kaedra Ekonomerii i Saysyki, Uniwersye Mikołaja Kopernika w Toruniu Uniwersye Mikołaja Kopernika w Toruniu
Bardziej szczegółowoMETODA WYBORU EFEKTYWNYCH PORTFELI PRZEDSIĘWZIĘĆ INWESTYCYJNYCH
B A D A N I A O P E R A C Y J N E I D E C Y Z J E Nr 3 2009 Bogdan RĘBIASZ* METODA YBORU EFEKTYNYCH PORTFELI PRZEDSIĘZIĘĆ INESTYCYJNYCH arykule przedsawiono nową meodę wyboru efekywnych porfeli przedsięwzięć
Bardziej szczegółowoMatematyka finansowa 20.03.2006 r. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. XXXVIII Egzamin dla Aktuariuszy z 20 marca 2006 r.
Komisja Egzaminacyjna dla Akuariuszy XXXVIII Egzamin dla Akuariuszy z 20 marca 2006 r. Część I Maemayka finansowa WERSJA TESTU A Imię i nazwisko osoby egzaminowanej:... Czas egzaminu: 100 minu 1 1. Ile
Bardziej szczegółowoWYKORZYSTANIE TEORII CHAOSU ZDETERMINOWANEGO W PROGNOZOWANIU KROKOWYM ROCZNEGO ZUŻYCIA ENERGII ELEKTRYCZNEJ PRZEZ ODBIORCÓW WIEJSKICH
INFRASTRUKTURA I EKOLOGIA TERENÓW WIEJSKICH Nr 2/2005, POLSKA AKADEMIA NAUK, Oddział w Krakowie, s. 121 128 Komisja Technicznej Infrasrukury Wsi Małgorzaa Trojanowska WYKORZYSTANIE TEORII CHAOSU ZDETERMINOWANEGO
Bardziej szczegółowoESTYMACJA KRZYWEJ DOCHODOWOŚCI STÓP PROCENTOWYCH DLA POLSKI
METODY ILOŚCIOWE W BADANIACH EKONOMICZNYCH Tom XIII/3, 202, sr. 253 26 ESTYMACJA KRZYWEJ DOCHODOWOŚCI STÓP PROCENTOWYCH DLA POLSKI Adam Waszkowski Kaedra Ekonomiki Rolnicwa i Międzynarodowych Sosunków
Bardziej szczegółowoZarządzanie ryzykiem. Lista 3
Zaządzanie yzykiem Lisa 3 1. Oszacowano nasępujący ozkład pawdopodobieńswa dla sóp zwou z akcji A i B (Tabela 1). W chwili obecnej Akcja A ma waość ynkową 70, a akcja B 50 zł. Ile wynosi pięciopocenowa
Bardziej szczegółowoPiotr KRAWCZYK, Marzena MAJER, Joanna KRZEMIEŃ Główny Instytut Górnictwa, Katowice
WARSZTATY 2014 z cyklu: Górnicwo człowiek środowisko: zrównoważony rozwój Ma. Symp. sr. 379 393 Pior KRAWCZYK, Marzena MAJER, Joanna KRZEMIEŃ Główny Insyu Górnicwa, Kaowice Ocena możliwości zasosowania
Bardziej szczegółowoMatematyka ubezpieczeń życiowych 25.01.2003 r.
Maemayka ubezpieczeń życiowych 25.01.2003 r. 1.. Dany jes wiek całkowiy x. Nasępujące prawdopodobieńswa przeżycia: g= 2p x + 1/3, h= 2p x + 1/ 2, j= 2p x + 3/4 obliczono sosując inerpolację zakładającą,
Bardziej szczegółowoANALIZA WPŁYWU ROZWOJU ELEKTROMOBILNOŚCI NA ZAPOTRZEBOWANIE NA MOC I ENERGIĘ W KRAJOWYM SYSTEMIE ELEKTROENERGETYCZNYM
Pior MARCHEL, Józef PASKA, Łukasz MICHALSKI Poliechnika Warszawska, Insyu Elekroenergeyki ANALIZA WPŁYWU ROZWOJU ELEKTROMOBILNOŚCI NA ZAPOTRZEBOWANIE NA MOC I ENERGIĘ W KRAJOWYM SYSTEMIE ELEKTROENERGETYCZNYM
Bardziej szczegółowoOpcje rzeczywiste w podejmowaniu decyzji inwestycyjnych na przykładzie budowy podziemnego magazynu gazu
NAFTA-GAZ, ROK LXXII, Nr 1 / 2016 DOI: 10.18668/NG2016.01.04 Andrzej Paliński AGH Akademia Górniczo-Hunicza im. S. Saszica w Krakowie, Wydział Zarządzania Opcje rzeczywise w podejmowaniu decyzji inwesycyjnych
Bardziej szczegółowoWyzwania praktyczne w modelowaniu wielowymiarowych procesów GARCH
Krzyszof Pionek Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu Wyzwania prakyczne w modelowaniu wielowymiarowych procesów GARCH Wsęp Od zaproponowania przez Engla w 1982 roku jednowymiarowego modelu klasy ARCH, modele
Bardziej szczegółowoWykład 3 POLITYKA PIENIĘŻNA POLITYKA FISKALNA
Makroekonomia II Wykład 3 POLITKA PIENIĘŻNA POLITKA FISKALNA PLAN POLITKA PIENIĘŻNA. Podaż pieniądza. Sysem rezerwy ułamkowej i podaż pieniądza.2 Insrumeny poliyki pieniężnej 2. Popy na pieniądz 3. Prowadzenie
Bardziej szczegółowoz n o c o r p a s o w a n n F i z ę Commercial Union Polska należy do międzynarodowej Grupy
R o c z n y o r p a R C z ę ś ć n F i a n a s o w Commercial Union Polska należy do międzynarodowej Grupy CU Życie Bilans Akywa (w złoych) San na roku San na roku A. Warości niemaerialne i prawne 9 485
Bardziej szczegółowoAnaliza rynku projekt
Analiza rynku projek A. Układ projeku 1. Srona yułowa Tema Auor 2. Spis reści 3. Treść projeku 1 B. Treść projeku 1. Wsęp Po co? Na co? Dlaczego? Dlaczego robię badania? Jakimi meodami? Dla Kogo o jes
Bardziej szczegółowoPROGNOZOWANIE ZUŻYCIA CIEPŁEJ I ZIMNEJ WODY W SPÓŁDZIELCZYCH ZASOBACH MIESZKANIOWYCH
STUDIA I PRACE WYDZIAŁU NAUK EKONOMICZNYCH I ZARZĄDZANIA NR 15 Barbara Baóg Iwona Foryś PROGNOZOWANIE ZUŻYCIA CIEPŁEJ I ZIMNEJ WODY W SPÓŁDZIELCZYCH ZASOBACH MIESZKANIOWYCH Wsęp Koszy dosarczenia wody
Bardziej szczegółowoMetody rachunku kosztów Metoda rachunku kosztu działań Podstawowe pojęcia metody ABC Kalkulacja obiektów kosztowych metodą ABC Zasobowy rachunek
Meody rachunku koszów Meoda rachunku koszu Podsawowe pojęcia meody ABC Kalkulacja obieków koszowych meodą ABC Zasobowy rachunek koszów Kalkulacja koszów meodą ABC podsawową informacja dla rachunkowości
Bardziej szczegółowoSTATYSTYCZNY POMIAR EFEKTYWNOŚCI FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH OTWARTYCH ZA POMOCĄ EAM (I)
STATYSTYCZNY POMIAR EFEKTYWNOŚCI FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH OTWARTYCH ZA POMOCĄ EAM (I) dr Jacek, M. Kowalski Wyższa Szkoła Bankowa w Poznaniu jakowalski@op.pl Absrak Jes o pierwsza część, drugiego z cyklu
Bardziej szczegółowoDYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE
DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE X Ogólnopolskie Seminarium Naukowe, 4 6 września 2007 w Toruniu Kaedra Ekonomerii i Saysyki, Uniwersye Mikołaja Kopernika w Toruniu Uniwersye Gdański Zasosowanie modelu
Bardziej szczegółowoPROGNOZOWANIE I SYMULACJE EXCEL 2 PROGNOZOWANIE I SYMULACJE EXCEL AUTOR: ŻANETA PRUSKA
1 PROGNOZOWANIE I SYMULACJE EXCEL 2 AUTOR: mgr inż. ŻANETA PRUSKA DODATEK SOLVER 2 Sprawdzić czy w zakładce Dane znajduję się Solver 1. Kliknij przycisk Microsof Office, a nasępnie kliknij przycisk Opcje
Bardziej szczegółowoPROPOZYCJA NOWEJ METODY OKREŚLANIA ZUŻYCIA TECHNICZNEGO BUDYNKÓW
Udosępnione na prawach rękopisu, 8.04.014r. Publikacja: Knyziak P., "Propozycja nowej meody określania zuzycia echnicznego budynków" (Proposal Of New Mehod For Calculaing he echnical Deerioraion Of Buildings),
Bardziej szczegółowoMarża zakupu bid (pkb) Marża sprzedaży ask (pkb)
Swap (IRS) i FRA Przykład. Sandardowy swap procenowy Dealer proponuje nasępujące sałe sopy dla sandardowej "plain vanilla" procenowej ransakcji swap. ermin wygaśnięcia Sopa dla obligacji skarbowych Marża
Bardziej szczegółowoOcena płynności wybranymi metodami szacowania osadu 1
Bogdan Ludwiczak Wprowadzenie Ocena płynności wybranymi meodami szacowania osadu W ubiegłym roku zaszły znaczące zmiany doyczące pomiaru i zarządzania ryzykiem bankowym. Są one konsekwencją nowowprowadzonych
Bardziej szczegółowoEFEKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA UKŁADU GAZOWO-PAROWEGO ZINTEGROWANEGO ZE ZGAZOWANIEM WĘGLA ORAZ Z INSTALACJĄ CCS
EFEKTYWOŚĆ EKOOMICZA UKŁADU GAZOWO-PAROWEGO ZITEGROWAEGO ZE ZGAZOWAIEM WĘGLA ORAZ Z ISTALACJĄ CCS Auor: Kaarzyna Janusz-Szymańska ( Rynek Energii nr 5/2012) Słowa kluczowe: IGCC, wychwy CO 2, sprawności
Bardziej szczegółowo4.2. Obliczanie przewodów grzejnych metodą dopuszczalnego obciążenia powierzchniowego
4.. Obliczanie przewodów grzejnych meodą dopuszczalnego obciążenia powierzchniowego Meodą częściej sosowaną w prakyce projekowej niż poprzednia, jes meoda dopuszczalnego obciążenia powierzchniowego. W
Bardziej szczegółowoWYKORZYSTANIE RACHUNKU WARIACYJNEGO DO ANALIZY WAHAŃ PRODUKCJI W PRZEDSIĘBIORSTWACH
STUDIA I PRACE WYDZIAŁU NAUK EKONOMICZNYCH I ZARZĄDZANIA NR 36, T. 1 Sefan Grzesiak * WYKORZYSTANIE RACHUNKU WARIACYJNEGO DO ANALIZY WAHAŃ PRODUKCJI W PRZEDSIĘBIORSTWACH STRESZCZENIE W arykule podjęo problem
Bardziej szczegółowoO PEWNYCH KRYTERIACH INWESTOWANIA W OPCJE NA AKCJE
MEODY ILOŚCIOWE W BADANIACH EKONOMICZNYCH om XIII/3, 01, sr 43 5 O EWNYCH KRYERIACH INWESOWANIA W OCJE NA AKCJE omasz Warowny Kaedra Meod Ilościowych w Zarządzaniu oliechnika Lubelska e-mail: warowny@pollubpl
Bardziej szczegółowoStudia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach ISSN 2083-8611 Nr 219 2015
Sudia Ekonomiczne. Zeszyy Naukowe Uniwersyeu Ekonomicznego w Kaowicach ISSN 2083-86 Nr 29 205 Alicja Ganczarek-Gamro Uniwersye Ekonomiczny w Kaowicach Wydział Informayki i Komunikacji Kaedra Demografii
Bardziej szczegółowoMaster Planu. dla wdrażania dyrektywy Rady 91/271/EWG. opracowany na podstawie AKPOŚK 2017
Master Planu dla wdrażania dyrektywy Rady 91/271/EWG opracowany na podstawie AKPOŚK 2017 Warszawa, sierpień 2017 r. SPIS TREŚCI I. WSTĘP... 3 II. METODYKA OPRACOWANIA MASTER PLANU... 4 III. AKTUALNY STAN
Bardziej szczegółowoBEZRYZYKOWNE BONY I LOKATY BANKOWE ALTERNATYWĄ DLA PRZYSZŁYCH EMERYTÓW. W tym krótkim i matematycznie bardzo prostym artykule pragnę osiągnąc 3 cele:
1 BEZRYZYKOWNE BONY I LOKATY BANKOWE ALTERNATYWĄ DLA PRZYSZŁYCH EMERYTÓW Leszek S. Zaremba (Polish Open Universiy) W ym krókim i maemaycznie bardzo prosym arykule pragnę osiągnąc cele: (a) pokazac że kupowanie
Bardziej szczegółowoJerzy Czesław Ossowski Politechnika Gdańska. Dynamika wzrostu gospodarczego a stopy procentowe w Polsce w latach
DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE IX Ogólnopolskie Seminarium Naukowe, 6 8 września 2005 w Toruniu Kaedra Ekonomerii i Saysyki, Uniwersye Mikołaja Kopernika w Toruniu Poliechnika Gdańska Dynamika wzrosu
Bardziej szczegółowoMakroekonomia II POLITYKA FISKALNA. Plan. 1. Ograniczenie budżetowe rządu
Makroekonomia II Wykład 6 POLITKA FISKALNA Wykład 6 Plan POLITKA FISKALNA. Ograniczenie budżeowe rządu. Obliczanie długu i deficyu.2 Sosunek długu do PK.3 Wypłacalność rządu.4 Deficy srukuralny i cykliczny
Bardziej szczegółowoANALIZA CZYNNIKÓW WPŁYWAJĄCYCH NA EKONOMICZNĄ EFEKTYWNOŚĆ ELEKTROWNI JĄDROWEJ
ANALIZA CZYNNIKÓW WPŁYWAJĄCYCH NA EKONOMICZNĄ EFEKTYWNOŚĆ ELEKTROWNI JĄDROWEJ Auor: dr inż. Marcin Jaskólski ( Rynek Energii nr 6/2012) Słowa kluczowe: elekrownie ądrowe, analiza ekonomiczna, czynniki
Bardziej szczegółowoMAKROEKONOMIA 2. Wykład 3. Dynamiczny model DAD/DAS, część 2. Dagmara Mycielska Joanna Siwińska - Gorzelak
MAKROEKONOMIA 2 Wykład 3. Dynamiczny model DAD/DAS, część 2 Dagmara Mycielska Joanna Siwińska - Gorzelak ( ) ( ) ( ) i E E E i r r = = = = = θ θ ρ ν φ ε ρ α * 1 1 1 ) ( R. popyu R. Fishera Krzywa Phillipsa
Bardziej szczegółowoAnaliza możliwości poprawy efektywności energetycznej systemów oświetleniowych w wybranym gabinecie lekarskim przy wykorzystaniu światła dziennego
Magdalena SIELCHWSK, Maciej ZJKWSKI Poliechnika Białosocka, Kaedra Elekroenergeyki, Fooniki i Techniki Świelnej doi:10.15199/48.2017.09.17 naliza możliwości poprawy efekywności energeycznej sysemów oświeleniowych
Bardziej szczegółowodr inż. MARCIN MAŁACHOWSKI Instytut Technik Innowacyjnych EMAG
dr inż. MARCIN MAŁACHOWSKI Insyu Technik Innowacyjnych EMAG Wykorzysanie opycznej meody pomiaru sężenia pyłu do wspomagania oceny paramerów wpływających na możliwość zaisnienia wybuchu osiadłego pyłu węglowego
Bardziej szczegółowoWyższa Szkoła Marketingu i Zarządzania w Lesznie
Wyższa Szkoła Markeingu i Zarządzania w Lesznie MATERIAŁY ROBOCZE NA ZAJĘCIA Z PRZEDMIOTU BIZNES PLAN Opracowali: dr Jacek Kowalewski mgr Kazimierz Linowski Leszno 2008 2 S P I S T R E Ś C I WPROWADZENIE.
Bardziej szczegółowoWpływ przestępczości na wzrost gospodarczy
Magdalena Paszkiewicz Uniwersye Łódzki magpasz@wp.pl Wpływ przesępczości na wzros gospodarczy Myśl o dobrobycie jes bliska każdemu z nas. Chcielibyśmy być obywaelami bogaego, praworządnego pańswa, w kórego
Bardziej szczegółowoPolitechnika Częstochowska Wydział Inżynierii Mechanicznej i Informatyki. Sprawozdanie #2 z przedmiotu: Prognozowanie w systemach multimedialnych
Poliechnika Częsochowska Wydział Inżynierii Mechanicznej i Informayki Sprawozdanie #2 z przedmiou: Prognozowanie w sysemach mulimedialnych Andrzej Siwczyński Andrzej Rezler Informayka Rok V, Grupa IO II
Bardziej szczegółowoTEORIA PRZEKSZTAŁTNIKÓW. Kurs elementarny Zakres przedmiotu: ( 7 dwugodzinnych wykładów :) W4. Złożone i specjalne układy przekształtników sieciowych
EORA PRZEKSZAŁNKÓW W1. Wiadomości wsępne W. Przekszałniki sieciowe 1 W3. Przekszałniki sieciowe Kurs elemenarny Zakres przedmiou: ( 7 dwugodzinnych wykładów :) W4. Złożone i specjalne układy przekszałników
Bardziej szczegółowoWYKORZYSTANIE STATISTICA DATA MINER DO PROGNOZOWANIA W KRAJOWYM DEPOZYCIE PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH
SaSof Polska, el. 12 428 43 00, 601 41 41 51, info@sasof.pl, www.sasof.pl WYKORZYSTANIE STATISTICA DATA MINER DO PROGNOZOWANIA W KRAJOWYM DEPOZYCIE PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH Joanna Maych, Krajowy Depozy Papierów
Bardziej szczegółowoAnkieta dotycząca gospodarki wodno-ściekowej w 2006 r.
... Data wypełnienia ankiety Ankieta dotycząca gospodarki wodno-ściekowej w 2006 r. Nazwa zakładu: Adres: Gmina: Powiat: REGON: Branża (wg EKD): Gospodarka wodna w roku 2006 r. I. Pobór wody z ujęć własnych:
Bardziej szczegółowoPostęp techniczny. Model lidera-naśladowcy. Dr hab. Joanna Siwińska-Gorzelak
Posęp echniczny. Model lidera-naśladowcy Dr hab. Joanna Siwińska-Gorzelak Założenia Rozparujemy dwa kraje; kraj 1 jes bardziej zaawansowany echnologicznie (lider); kraj 2 jes mniej zaawansowany i nie worzy
Bardziej szczegółowoPROGNOZOWANIE I SYMULACJE. mgr Żaneta Pruska. Ćwiczenia 2 Zadanie 1
PROGNOZOWANIE I SYMULACJE mgr Żanea Pruska Ćwiczenia 2 Zadanie 1 Firma Alfa jes jednym z głównych dosawców firmy Bea. Ilość produku X, wyrażona w ysiącach wyprodukowanych i dosarczonych szuk firmie Bea,
Bardziej szczegółowoDOKUMENT ROBOCZY KOMISJI
RADA UNII ROPEJSKIEJ Bruksela, 23 maja 2007 r. (25.05) (OR. en) Międzyinsyucjonalny numer referencyjny: 2006/0039 (CNS) 9851/07 ADD 2 FIN 239 RESPR 5 CADREFIN 32 ADDENDUM 2 DO NOTY DO PUNKTU I/A Od: Sekrearia
Bardziej szczegółowoKombinowanie prognoz. - dlaczego należy kombinować prognozy? - obejmowanie prognoz. - podstawowe metody kombinowania prognoz
Noaki do wykładu 005 Kombinowanie prognoz - dlaczego należy kombinować prognozy? - obejmowanie prognoz - podsawowe meody kombinowania prognoz - przykłady kombinowania prognoz gospodarki polskiej - zalecenia
Bardziej szczegółowoZASTOSOWANIE TEORII MASOWEJ OBSŁUGI DO MODELOWANIA SYSTEMÓW TRANSPORTOWYCH
Pior KISIELEWSKI, Łukasz SOBOTA ZASTOSOWANIE TEORII MASOWEJ OBSŁUGI DO MODELOWANIA SYSTEMÓW TRANSPORTOWYCH W arykule przedsawiono zasosowanie eorii masowej obsługi do analizy i modelowania wybranych sysemów
Bardziej szczegółowoRozdział 3. Majątek trwały
Rozdział 3. Mająek rwały Charakerysyka i odział rodzajowy środków rwałych Środki rwałe są rzeczowymi składnikami mająku rwałego o znacznej warości, rwale użykowanymi w jednosce gosodarczej, wykorzysywanymi
Bardziej szczegółowoSanitacja w zabudowie rozproszonej doświadczenia Polski. Paweł Błaszczyk, Instytut Ochrony Środowiska
Sanitacja w zabudowie rozproszonej doświadczenia Polski Paweł Błaszczyk, Instytut Ochrony Środowiska Art. 42 ustawy Prawo wodne (Dz.U. Nr 115 z 2001 r., poz.1229 z późn. zmianami Pkt. 3 Budowę urządzeń
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE NR 43 U R I (1)
ĆWCZENE N 43 POMY OPO METODĄ TECHNCZNĄ Cel ćwiczenia: wyznaczenie warości oporu oporników poprzez pomiary naężania prądu płynącego przez opornik oraz napięcia na oporniku Wsęp W celu wyznaczenia warości
Bardziej szczegółowoZARZĄDZANIE RYZYKIEM W PRZEDSIĘBIORSTWIE PRODUKCYJNYM ZGODNIE Z ZAŁOŻENIAMI TEORII OGRANICZEŃ
Jacek Wrodarczyk Uniwersye Ekonomiczny w Kaowicach ZARZĄDZANIE RYZYKIEM W PRZEDSIĘBIORSTWIE PRODUKCYJNYM ZGODNIE Z ZAŁOŻENIAMI TEORII OGRANICZEŃ Wprowadzenie W obecnej syuacji rynkowej wzmożona konkurencja
Bardziej szczegółowoOBLICZANIE TERMINU REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘĆ BUDOWLANYCH METODĄ CCPM NA PODSTAWIE MULTIPLIKATYWNEGO MODELU CZASU TRWANIA CZYNNOŚCI
Dane bibliograficzne o arykule: hp://mieczyslaw_polonski.users.sggw.pl/mppublikacje Mieczysław POŁOŃSKI 1 OBLICZANIE TERMIN REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘĆ BDOWLANYCH METODĄ CCPM NA PODSTAWIE MLTIPLIKATYWNEGO
Bardziej szczegółowoHarmonogram czyszczenia z osadów sieci wymienników ciepła w trakcie eksploatacji instalacji na przykładzie destylacji rurowo-wieżowej
Mariusz Markowski, Marian Trafczyński Poliechnika Warszawska Zakład Aparaury Przemysłowe ul. Jachowicza 2/4, 09-402 Płock Harmonogram czyszczenia z osadów sieci wymienników ciepła w rakcie eksploaaci insalaci
Bardziej szczegółowoAnaliza kosztów wytwarzania energii elektrycznej w elektrowniach systemowych
POLITYKA ENERGETYCZNA Tom 10 Zeszy specjalny 2 2007 PL ISSN 1429-6675 Janusz SOWIÑSKI* Analiza koszów wywarzania energii elekrycznej w elekrowniach sysemowych STRESZCZENIE. Zaporzebowanie na energiê elekryczn¹
Bardziej szczegółowoDYNAMIKA KONSTRUKCJI
10. DYNAMIKA KONSTRUKCJI 1 10. 10. DYNAMIKA KONSTRUKCJI 10.1. Wprowadzenie Ogólne równanie dynamiki zapisujemy w posaci: M d C d Kd =P (10.1) Zapis powyższy oznacza, że równanie musi być spełnione w każdej
Bardziej szczegółowoZarządzanie Projektami. Wykład 3 Techniki sieciowe (część 1)
Zarządzanie Projekami Wykład 3 Techniki sieciowe (część ) Przedsięwzięcie wieloczynnościowe Przedsięwzięcie wieloczynnościowe skończona liczba wzajemnie ze sobą powiązanych czynności (eapów). Powiązania
Bardziej szczegółowoInstytut Techniki Cieplnej Strategia rozwoju w Polsce wysokosprawnej kogeneracji Załączniki
Poliechnika Śląska w Gliwicach Insyu Techniki Cieplnej Sraegia rozwoju w Polsce wysokosprawnej kogeneracji Załączniki Warszawa, czerwiec 2007 Sraegia rozwoju w Polsce wysokosprawnej kogeneracji Załączniki
Bardziej szczegółowoPomiar ryzyka odchylenia od benchmarku w warunkach zmiennej w czasie strategii inwestycyjnej OFE - kotynuacja. Wojciech Otto Uniwersytet Warszawski
Pomiar ryzyka odchylenia od benchmarku w warunkach zmiennej w czasie sraegii inwesycyjnej OFE - koynuacja Wojciech Oo Uniwersye Warszawski Refera przygoowany na Ogólnopolską Konferencję Naukową Zagadnienia
Bardziej szczegółowo