Zastosowanie metod oceny ekonomicznej efektywności obiektów wodociągowych i kanalizacyjnych

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Zastosowanie metod oceny ekonomicznej efektywności obiektów wodociągowych i kanalizacyjnych"

Transkrypt

1 MIDDLE POMERANIAN SCIENTIFIC SOCIETY OF THE ENVIRONMENT PROTECTION ŚRODKOWO-POMORSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE OCHRONY ŚRODOWISKA Annual Se The Environmen Proecion Rocznik Ochrona Środowiska Volume/Tom 18. Year/Rok 2016 ISSN X Wsęp Zasosowanie meod oceny ekonomicznej efekywności obieków wodociągowych i kanalizacyjnych Beaa Karolińczak *, Rafał Miłaszewski ** * Poliechnika Białosocka ** Uniwersye Kardynała Sefana Wyszyńskiego w Warszawie Wyzwaniem sawianym współcześnie inżynierii środowiska jes nie ylko rozwiązywanie szerokiego spekrum problemów echnicznych, ale również inegrowanie aspeków społecznych i ekonomicznych (Boller 1997). Podjęcie każdego przedsięwzięcia inwesycyjnego powinna poprzedzać wielokierunkowa analiza, uwzględniająca jego wpływ na lokalne środowisko, gospodarkę i społeczeńswo. Szczególne znaczenie mają przy ym meody oceny efekywności ekonomicznej, kóre są ważnymi narzędziami w procesie podejmowania decyzji w zakresie inwesycji kapiałowych (Huner i in. 2009, Molinos-Senane i in. 2010, Rashid i Hayes 2011). 2. Meody oceny ekonomicznej efekywności inwesycji 2.1. Analiza koszów i efeków Badanie ekonomicznej efekywności przedsięwzięcia inwesycyjnego polega na porównaniu ekonomicznych efeków uzyskanych w wyniku realizacji ego przedsięwzięcia z nakładami jakich wymaga. Na powyższych zasadach zosała opara analiza koszów i efeków (Coss- Benefis Analysis CBA) (Molinos-Senane i in. 2010). Jes ona soso-

2 Zasosowanie meod oceny ekonomicznej efekywności 771 wana do oceny efekywności bezwzględnej przedsięwzięć inwesycyjnych, czyli oceny opłacalności ich realizacji. Meody sosowane w ramach analizy koszów i efeków dzielą się na meody prose i meody rozwinięe (dynamiczne, dyskonowe). Meody prose ograniczają horyzon czasu przeprowadzanego rachunku do wybranego roku. Nie uwzględniają czynnika czasu ani eż renowności inwesycji po upływie kalkulacyjnego okresu zwrou. Są one sosowane do wsępnej oceny inwesycji lub oceny ekonomicznej efekywności inwesycji krókookresowych. W ramach prosych meod najczęściej sosuje się wskaźniki: warość rocznej nadwyżki (WN), sopę zwrou nakładów inwesycyjnych (R) i okres zwrou nakładów inwesycyjnych (T). Meody rozwinięe uwzględniają czynnik czasu. Obejmują one horyzonem oceny cały okres budowy i założony okres eksploaacji przedsięwzięcia inwesycyjnego. Nakłady i efeky w poszczególnych laach sprowadza się do poziomu porównywalnego, przeliczając je na wspólny rok, najczęściej rozpoczęcie danej inwesycji lub rok analizy. Sprowadzenia warości nakładów i efeków do warości porównywalnych, czyli określenie ich warości zakualizowanej, dokonuje się przez dyskonowanie. Sprzyja o kompleksowości oceny inwesycji, a jednocześnie swarza konieczność określenia warości wszyskich nakładów i efeków (Miłaszewski 2003). Do wskaźników oceny najczęściej sosowanych w ramach meod rozwinięych zalicza się: warość zakualizowaną neo (Ne Presen Value NPV), wewnęrzną sopę zwrou (Inernal Rae of Reurn IRR) i współczynnik efeków i nakładów (Benefis Coss Raio BCR) Analiza efekywności koszowej Modyfikacją analizy koszów i efeków jes analiza efekywności koszowej (Cos-Effeciveness Analysis CEA). W analizie ej koszy mierzone są w jednoskach pieniężnych, a efeky nie są wyceniane. Przyjmuje się za nie sały efek użykowy, np. ilość oczyszczanych ścieków. Pomija się przy ym pozosałe efeky inwesycji, akie jak np. poprawa jakości środowiska i sandardów życia mieszkańców (Miłaszewski 2003). Wyniki analizy efekywności koszowej pozwalają na ocenę efekywności względnej inwesycji, j. wybór najkorzysniejszego warianu jej realizacji. Wybór jes dokonywany na podsawie wskaźnika koszu średniorocznego.

3 772 Beaa Karolińczak, Rafał Miłaszewski 3. Przykłady zasosowania analizy koszów i efeków 3.1. Zasosowanie miernika okresu zwrou nakładów inwesycyjnych poniesionych na budowę kanalizacji saniarnej w gminie Baranów Okres zwrou nakładów inwesycyjnych pozwala określić ile la będą realizowane wpływy pieniężne oczekiwane z inwesycji porzebne do spłay począkowego nakładu finansowego poniesionego na jej realizację. Można go określić za pomocą wzoru: I T = 1 = (1) R Z + I s T okres zwrou nakładów inwesycyjnych w laach, Z roczny zysk neo sanowiący różnicę pomiędzy warością rocznych efeków a rocznymi koszami pomniejszoną o należne podaki, zł/rok, I całkowie nominalne nakłady inwesycyjne, zł, s sopa amoryzacji, rok -1. Inwesycję należy uznać za efekywną ekonomicznie, gdy orzymana obliczeniowa warość okresu zwrou jes krósza niż życie gospodarcze inwesycji. Miernik okresu zwrou nakładów inwesycyjnych zosał wykorzysany do oceny efekywności ekonomicznej budowy sieci kanalizacyjnej w gminie Baranów (woj. lubelskie). Wynosi on 72 laa i przewyższa prawie 2,5-kronie przyjęy okres eksploaacji inwesycji równy 30 la. Na ej podsawie można wnioskować o braku efekywności ekonomicznej projekowanego przedsięwzięcia (Ścibior A. i in. 2012) Zasosowanie miernika relacji rocznych przychodów do rocznego koszu inwesycji określonego dla biologicznego reakora bezlenowej sabilizacji osadów ściekowych Dla zbadania opłacalności sosowania biologicznych reakorów bezlenowej sabilizacji osadów ściekowych Izba Gospodarcza Wodociągi Polskie przeprowadziła analizy opare o informacje uzyskane od należących do Izby przedsiębiorsw wodociągowo-kanalizacyjnych. Relacja rocznych przychodów do rocznego koszu inwesycji zosała określona dla komór bezlenowej sabilizacji osadów, wykorzysywanych

4 Zasosowanie meod oceny ekonomicznej efekywności 773 w oczyszczalniach o wielkości od 10 ys. do 50 ys. równoważnej liczby mieszkańców (RLM). Wysokość rocznego koszu inwesycyjnego obliczono ze wzoru: i C = I 1 (1 + i) C roczny kosz inwesycji, zł/rok, I całkowiy kosz inwesycji, zł, i wewnęrzna sopa dyskonowa (przyjęo 5%), n czas spłay inwesycji, laa (przyjęo 15 la). W abeli 1 zesawiono wyniki obliczeń rocznego koszu inwesycji C. Czas zwrou inwesycji obliczono jako iloraz całkowiego koszu inwesycji i przychodów pomniejszonych o koszy eksploaacji. Jak wynika z abeli 1 dla oczyszczalni o wielkości powyżej RLM wielkość przychodów po odliczeniu koszów eksploaacji P przewyższa kosz inwesycji C. Jes o wielkość oczyszczalni, od kórej sosowanie komór bezlenowej sabilizacji osadów saje się opłacalne. Tabela 1. Całkowiy i roczny kosz inwesycji, przychody i czas zwrou dla reakora bezlenowej sabilizacji osadów w zależności od wielkości oczyszczalni ścieków Table 1. Toal and annual cos of invesmen, revenues and payback period for anaerobic reacor of sludge sabilizaion depending on he size of a wasewaer reamen plan Wielkość oczyszczalni [RLM] Całkowiy kosz inwesycji I [zł] Roczny kosz inwesycji C [zł/rok] n Przychody po odliczeniu koszów eksploaacji P [zł/rok] (2) Czas zwrou (bez dyskonowania) n [laa] , , , , ,3 Źródło: Wójowicz i in. (2013)

5 774 Beaa Karolińczak, Rafał Miłaszewski 3.3. Zasosowanie miernika bezwzględnej efekywności inwesycji określonego dla przykładowej komunalnej oczyszczalni ścieków W efekcie budowy oczyszczalni ścieków powinno nasąpić zmniejszenie sra spowodowanych zanieczyszczeniem zasobów wodnych, a akże uzyskanie określonych produków (np. biogaz, kompos, inne surowce odzyskiwane ze ścieków). Wielkości e powinny być wprowadzone do formuł oceny efekywności bezwzględnej inwesycji. Przykład akiej formuły przedsawili Poskrobko (1991) oraz Górka i in. (2001): E = P + S u I( r + s) + K E wskaźnik bezwzględnej efekywności inwesycji (wielkość bezwymiarowa), P efeky produkcyjne obieków ochrony wód, obejmujące sumę warości odzyskanych surowców ze ścieków i nowych wyworzonych produków, na przykład biogazu, komposu, zł/rok, S u roczne sray w środowisku wodnym, kórych uniknięo w wyniku realizacji inwesycji ochrony wód, obliczone na podsawie jednoskowych sra ogólnokrajowych, zł/rok, I warość nakładów inwesycyjnych na przedsięwzięcie ochrony wód, zł, r sopa dyskonowa, rok -1, s średnia sopa amoryzacji, rok -1, K e przewidywany roczny kosz eksploaacji (bez amoryzacji) obieków lub urządzeń ochrony wód, zł/rok. Warunkiem efekywności określonej za pomocą powyższego wzoru jes, ażeby wskaźnik E 1. W abeli 2 określono wielkość wskaźnika efekywności bezwzględnej dla mechaniczno-biologicznej oczyszczalni ścieków komunalnych z podwyższonym usuwaniem biogenów o przepusowości m 3 /d. Wielkości nakładów inwesycyjnych i koszów obliczono posługując się meodą wskaźnikową. Obliczenia wielkości sra uniknięych dzięki funkcjonowaniu ej oczyszczalni ścieków dokonano przy e (3)

6 Zasosowanie meod oceny ekonomicznej efekywności 775 użyciu ogólnokrajowego jednoskowego wskaźnika sra spowodowanych zanieczyszczeniem wód powierzchniowych, wynoszącego s = 4,13 zł/m 3 odprowadzanych ścieków nieoczyszczonych. Obliczony wskaźnik efekywności bezwzględnej E = 3,49 spełnia warunek efekywności bezwzględnej inwesycji (E 1). Oznacza o, że realizacja ego projeku inwesycyjnego jes opłacalna dla inwesora. Tabela 2. Określenie wskaźnika efekywności bezwzględnej dla oczyszczalni ścieków (poziom cen 2010 roku) Table 2. Absolue effeciveness index for a wasewaer reamen plan (price level for 2010) Całkowie nakłady inwesycyjne I [zł] Elemeny rachunku efekywności bezwzględnej Roczne koszy eksploaacji K e [zł/rok] Roczne sray uniknione S u [zł/rok] Roczne efeky produkcyjne oczyszczalni P [zł/rok] Wskaźnik efekywności bezwzględnej ,49 Źródło: Karolinczak i Miłaszewski (2013) 3.4. Zasosowanie wskaźników NPV i BCR do oceny efekywności wybranych sysemów wiejskiej kanalizacji saniarnej Warość zakualizowaną neo (NPV ang. Ne Presen Value) przedsięwzięcia inwesycyjnego oblicza się przez zdyskonowanie, oddzielnie dla każdego roku, różnicy pomiędzy warością efeków a warością nakładów w okresie objęym rachunkiem i zsumowanie ych wielkości. Warość zakualizowana neo jes obliczana za pomocą wzoru (Miłaszewski 2008): m NPV = a =0 ( W K I ) NPV warość zakualizowana neo przedsięwzięcia inwesycyjnego, zł, W przewidywana w kolejnym roku () warość efeku użykowego, zł/rok, K e przewidywane w kolejnym roku () koszy eksploaacji bez amoryzacji, zł/rok, e E [-] (4)

7 776 Beaa Karolińczak, Rafał Miłaszewski I przewidywane w kolejnym roku () nakłady inwesycyjne, zł/rok, kolejny rok okresu obliczeniowego, m liczba la okresu obliczeniowego obejmująca okres budowy (b) i eksploaacji (n), a współczynnik dyskonujący obliczony dla kolejnego roku () według wzoru: 1 a = (5) (1 + r) r sopa dyskonowa, rok -1, kolejny rok okresu obliczeniowego. Inwesycja oceniana przy wykorzysaniu wskaźnika warości zakualizowanej neo jes ekonomicznie efekywna, jeżeli zosanie spełniony warunek NPV 0. W przypadku porównywania różnych warianów inwesycji najlepszym warianem jes en, dla kórego warość zakualizowana neo jes najwyższa. Przy obliczaniu warości zakualizowanej neo należy różnicować w czasie sopę dyskonową, koszy paliwa i maeriałów pomocniczych, płace oraz opłay za użykowanie środowiska. Przewidzenie ich zmian w perspekywie la jes bardzo rudne, a ewenualne niedokładności wpływają na wynik rachunku. Uznaje się o za mankamen oceny ekonomicznej efekywności inwesycji przy wykorzysaniu wskaźnika NPV. Współczynnik efeków i nakładów (BCR) jes określany jako sosunek warości akualnej efeków do warości akualnej nakładów. Można go przedsawić za pomocą wzoru (Miłaszewski 2008): BCR = 0 m = = m a W 0 (6) a ( I + K ) BCR współczynnik efeków i nakładów, wielkość bezwymiarowa, pozosałe symbole zosały objaśnione powyżej.

8 Zasosowanie meod oceny ekonomicznej efekywności 777 Inwesycja oceniana za pomocą współczynnika efeków i nakładów jes uznawana za efekywną ekonomicznie, jeżeli zosanie spełniony warunek BCR 1. Współczynnik BCR = l wskazuje na NPV = 0, przy określonej sopie dyskonowej. Różnica pomiędzy NPV i BCR polega na ym, że NPV mierzy warość przedsięwzięcia inwesycyjnego w sposób bezwzględny w jednoskach warościowych, a BCR jes sosunkiem dwóch wielkości, dzięki czemu lepiej się sprawdza w analizach porównawczych. Warość zakualizowaną neo oraz współczynnik efeków i nakładów wykorzysano m. in. do oceny efekywności koszowej wybranych sysemów kanalizacji saniarnej dla wiejskiej jednoski osadniczej (Suchorab i in. 2015). Analizowano sysemy kanalizacji grawiacyjnej, ciśnieniowej i podciśnieniowej, odprowadzającej ponad 15 ys. m 3 ścieków/dobę. Za okres obliczeniowy przyjęo średni okres życia inwesycji równy 30 la. Sopę dyskonową założono na poziomie 5%. Warości nakładów inwesycyjnych, koszów eksploaacyjnych (bez amoryzacji) oraz obliczonych wielkości mierników NPV i BCR dla poszczególnych warianów inwesycji przedsawiono w abeli 3. Jak wynika z abeli 3 obliczona warość zakualizowana neo dla wszyskich sysemów kanalizacyjnych jes ujemna. Świadczy o o braku opłacalności ekonomicznej inwesycji. Powierdzają o wyniki analizy przeprowadzone za pomocą wskaźnika efeków i nakładów BCR, kóry dla wszyskich rozparywanych sysemów kanalizacyjnych jes mniejszy od 1. Najmniej nieopłacalny jes warian budowy kanalizacji grawiacyjnej, a najbardziej nieopłacalnym kanalizacji podciśnieniowej. Ocena zasadności budowy sieci kanalizacyjnej powinna uwzględniać nie ylko finansową opłacalność, ale akże aspeky społeczne, w ym zwiększenie komforu życia (Suchorab i in. 2015).

9 778 Beaa Karolińczak, Rafał Miłaszewski Tabela 3. Nakłady inwesycyjne, koszy eksploaacji (bez amoryzacji), NPV i BCR analizowanych sysemów kanalizacji saniarnej Table 3. Invesmen oulays, operaing coss (wihou depreciaion), NPV and BCR of he analyzed saniary sewerage sysems Sysem Nakłady inwesycyjne neo (zł) Koszy eksploaacji (bez amoryzacji) (zł/rok) NPV (zł) BCR (-) Kanalizacja grawiacyjna ,271 Kanalizacja ciśnieniowa ,255 Kanalizacja podciśnieniowa ,230 Źródło: Suchorab i in Przykłady zasosowania analizy efekywności koszowej Wskaźnik koszu średniorocznego dla oczyszczalni ścieków uwzględnia wysokość nakładów inwesycyjnych i koszów eksploaacji, ale akże okres eksploaacji i realną sopę dyskonową, czyli: K = I ( r + s) + (8) r K e K r kosz średnioroczny, zł/rok, I nakłady inwesycyjne na budowę oczyszczalni ścieków, zł, r sopa dyskonowa, rok -1, s sopa amoryzacji, rok -1, K e roczne koszy eksploaacji oczyszczalni ścieków (bez amoryzacji), zł/rok. Wskaźnik koszu średniorocznego zosał wykorzysany m.in. do oceny efekywności koszowej różnych rozwiązań przydomowej oczyszczalni ścieków o wydajności Q dśr = 0,25 m 3 /d, zaprojekowanej dla czeroosobowego gospodarswa domowego położonego na gruncie o dobrej przepuszczalności i wodach grunowych na najmniejszej głębokości 3,5 m p.p.. (Karolinczak i in. 2015). Obliczone koszy zesawiono z koszami budowy

10 Zasosowanie meod oceny ekonomicznej efekywności 779 i eksploaacji dwukomorowego zbiornika bezodpływowego o pojemności 8 m 3, opróżnianego ze średnią częsoliwością raz w miesiącu, z uwzględnieniem sawki 20 zł/m 3 bruo. Założono 20-leni okres eksploaacji wszyskich urządzeń i sopę dyskonową na poziomie r = 5%. Wyniki analizy przedsawiono w abeli 5. Tabela 4. Zesawienie średniorocznych koszów oczyszczania ścieków w przydomowych oczyszczalniach (poziom cen 2014 r.) Table 4. Comparison of invesmen, operaing and oal annual coss of sewage reamen (2014 price level) Warian echnologiczny oczyszczalni Kosz średnioroczny [zł/rok] Oczyszczalnia z drenażem rozsączającym Oczyszczalnia hydrofiowa 896 Oczyszczalnia ze złożem biologicznym Oczyszczalnia z komorą osadu czynnego Oczyszczalnia hybrydowa Źródło: Karolinczak i in. (2015). Najbardziej efekywnym pod względem ekonomicznym rozwiązaniem, charakeryzującym się najniższym średniorocznym koszem oczyszczania ścieków, jes oczyszczalnia hydrofiowa, a najwyższym oczyszczalnia hybrydowa. Średnioroczny kosz oczyszczania ścieków w oczyszczalniach przydomowych jes prawie dwukronie niższy od koszu budowy i eksploaacji szczelnego zbiornika bezodpływowego. Relacja a w dużej mierze zależy od koszów opróżniania zbiorników bezodpływowych, kóre mogą być różne w poszczególnych gminach (Karolinczak i in. 2015). 5. Wnioski Na podsawie przeprowadzonych analiz możliwe było sformułowanie nasępujących wniosków: 1. Analiza koszów i efeków jes sosowana do finansowej oceny opłacalności budowy i eksploaacji obieków wodociągowych i kanalizacyjnych, w ym obieków służących unieszkodliwianiu osadów ściekowych,

11 780 Beaa Karolińczak, Rafał Miłaszewski 2. Efek funkcjonowania oczyszczalni ścieków jes rudny do wyrażenia w aki sposób, ażeby obejmował w pełni wszyskie korzyści osiągane dzięki ochronie wód przed zanieczyszczeniem. Do oceny efekywności inwesycji w zakresie oczyszczania ścieków zaleca się sosowanie wskaźnika efekywności bezwzględnej, kóry po sronie efeków uwzględnia wielkość sra uniknięych w wyniku realizacji inwesycji, a akże efeky uzyskane dzięki produkcji biogazu, 3. W syuacji kiedy wysępują rudności w wyrażeniu efeku funkcjonowania oczyszczalni ścieków w jednoskach pieniężnych możliwe jes sosowanie analizy efekywności koszowej. W ej analizie efek użykowy jes wyrażony w jednoskach nauralnych, akich jak na przykład ilość oczyszczonych ścieków w m 3. Analiza efekywności koszowej pozwala na wybór warianu inwesycyjnego o najniższym koszcie średniorocznym, uwzględniającym nakłady inwesycyjne i koszy eksploaacji. Lieraura Boller, M. (1997). Small wasewaer reamen plans a challenge o wasewaer engineers. Wa. Sci. Tech., 35(6), Huner, P.R., Pond, K., Jagals, P., Cameron, J. (2009). An assessmen of he coss and benefis of inervenions aimed a improving rural communiy waer supplies in developed counries. Science of Toal Environmen, 407(12), Karolinczak, B., Miłaszewski, R. (2013). Ocena ekonomicznej efekywności oczyszczalni ścieków. Gospodarka Wodna, 2, Karolinczak, B., Miłaszewski, R., Szuk, A. (2015). Analiza efekywności koszowej różnych warianów echnologicznych przydomowych oczyszczalni ścieków. Rocznik Ochrony Środowiska, 17, Miłaszewski, R. (2003). Ekonomika ochrony wód powierzchniowych, Fundacja Ekonomisów Środowiska i Zasobów Nauralnych. Białysok: Ekonomia i Środowisko, Białysok. Miłaszewski, R. (2008). Ekonomiczna efekywność inwesycji w gospodarce wodno-ściekowej i ochronie wód, w: Maeriały do sudiowania ekonomiki zaoparzenia w wodę i ochrony wód, M. Cygler, R. Miłaszewski (red.). Białysok: Ekonomia i Środowisko, Molinos-Senane, M., Hernández-Sancho, F., Sala-Garrido, R. (2010). Economic feasibiliy sudy for wasewaer reamen: A cos benefi analysis. Science of The Toal Environmen, 408(20),

12 Zasosowanie meod oceny ekonomicznej efekywności 781 Rashid, M.M., Hayes, D.F. (2011). Needs-based sewerage prioriizaion: even convenional cos-benefi analysis. Journal of Environmenal Managemen, 92(10), Ścibior, A., Widomski, M. K., Iwanek, M., Musz, A. (2012). Meody oceny efekywności ekonomicznej inwesycji w projekowaniu gminnej sieci kanalizacji saniarnej, Polska Inżynieria Środowiska: prace, om 1, monografia nr 99, M.R. Dudzińska, A. Pawłowski (red.), Lublin, Suchorab, P., Iwanek, M., Głowacka, A. (2015). Ocena efekywności ekonomicznej wybranych sysemów kanalizacji saniarnej. Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Archiekury,. XXXII, z. 62 (3/I/15), Wójowicz A., Jędrzejewski C., Bieniowski M., Darul H. (2013). Modelowe rozwiązania w gospodarce osadowej. Izba Gospodarcza Wodociągi Polskie. Applicaion of Assessmen Mehods of he Economic Effeciveness f Waer Supply and Sewerage Faciliies Absrac The objecive of he aricle is o evaluae wo mehods used for assessing he economic efficiency of invesmens in waer supply and sewerage sysems invesmen projecs. The assessmen mehods discussed are cosbenefis analysis and cos-effeciveness analysis. Simple and developed indices are used in he cos-benefis analysis. The examples of cos-effeciveness analysis using simple indices are discussed. They include he payback period of capial oulays incurred on he consrucion of a saniary sewerage sysem and he annual revenue o annual cos of invesmen raio specified for a biological reacor of a wasewaer reamen plan wih anaerobic sludge sabilizaion. In order o assess he economic effeciveness of a sample municipal wasewaer reamen plan, an absolue invesmen effeciveness index was used. The paper also presens an example of using such developed indices as NPV and BCR o assess he effeciveness of seleced rural saniary sewerage sysems. The index of annual average cos was used in he cos effeciveness analysis. I allowed for he selecion of he mos effecive varian of an on-sie wasewaer reamen plan. These examples confirmed he possibiliy of using of he cos-benefis analysis o assess he financial feasibiliy of consrucing waer supply and sewerage sysems. In order o evaluae he efficiency of invesmen of wasewaer reamen plans, i is recommended o use he absolue invesmen effeciveness

13 782 Beaa Karolińczak, Rafał Miłaszewski index, which akes ino accoun he level of avoided losses of he carried ou invesmen, as well as he end resuls of he invesmen. In urn, he coseffeciveness analysis, which uses he rae of he average annual uni cos, allows for he selecion of an invesmen varian wih he lowes oal cos, aking ino accoun boh invesmen and operaing coss. Słowa kluczowe: efekywność ekonomiczna, analiza koszów i efeków, analiza efekywności koszowej Keywords: economic effeciveness, Coss-Benefis Analysis, Cos-Effeciveness Analysis

RACHUNEK EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI METODY ZŁOŻONE DYNAMICZNE

RACHUNEK EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI METODY ZŁOŻONE DYNAMICZNE RACHUNEK EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI METODY ZŁOŻONE DYNAMICZNE PYTANIA KONTROLNE Czym charakeryzują się wskaźniki saycznej meody oceny projeku inwesycyjnego Dla kórego wskaźnika wyliczamy średnią księgową

Bardziej szczegółowo

Analiza opłacalności inwestycji logistycznej Wyszczególnienie

Analiza opłacalności inwestycji logistycznej Wyszczególnienie inwesycji logisycznej Wyszczególnienie Laa Dane w ys. zł 2 3 4 5 6 7 8 Przedsięwzięcie I Program rozwoju łańcucha (kanału) dysrybucji przewiduje realizację inwesycji cenrum dysrybucyjnego. Do oceny przyjęo

Bardziej szczegółowo

PORÓWNANIE DYSKONTOWYCH WSKAŹNIKÓW OCENY OPŁACALNOŚCI EKONOMICZNEJ INWESTYCJI NA WYBRANYM PRZYKŁADZIE

PORÓWNANIE DYSKONTOWYCH WSKAŹNIKÓW OCENY OPŁACALNOŚCI EKONOMICZNEJ INWESTYCJI NA WYBRANYM PRZYKŁADZIE POZA UIVE RSITY OF TE CHOLOGY ACADE MIC JOURALS o 86 Elecrical Engineering 2016 Jusyna MICHALAK* PORÓWAIE DYSKOTOWYCH WSKAŹIKÓW OCEY OPŁACALOŚCI EKOOMICZEJ IWESTYCJI A WYBRAYM PRZYKŁADZIE W arykule przedsawiono

Bardziej szczegółowo

System zielonych inwestycji (GIS Green Investment Scheme)

System zielonych inwestycji (GIS Green Investment Scheme) PROGRAM PRIORYTETOWY Tyuł programu: Sysem zielonych inwesycji (GIS Green Invesmen Scheme) Część 6) SOWA Energooszczędne oświelenie uliczne. 1. Cel programu Ograniczenie lub uniknięcie emisji dwulenku węgla

Bardziej szczegółowo

Analiza metod oceny efektywności inwestycji rzeczowych**

Analiza metod oceny efektywności inwestycji rzeczowych** Ekonomia Menedżerska 2009, nr 6, s. 119 128 Marek Łukasz Michalski* Analiza meod oceny efekywności inwesycji rzeczowych** 1. Wsęp Podsawowymi celami przedsiębiorswa w długim okresie jes rozwój i osiąganie

Bardziej szczegółowo

EFEKTYWNOŚĆ INWESTYCJI MODERNIZACYJNYCH. dr inż. Robert Stachniewicz

EFEKTYWNOŚĆ INWESTYCJI MODERNIZACYJNYCH. dr inż. Robert Stachniewicz EFEKTYWNOŚĆ INWESTYCJI MODERNIZACYJNYCH dr inż. Rober Sachniewicz METODY OCENY EFEKTYWNOŚCI PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH Jednymi z licznych celów i zadań przedsiębiorswa są: - wzros warości przedsiębiorswa

Bardziej szczegółowo

Management Systems in Production Engineering No 4(20), 2015

Management Systems in Production Engineering No 4(20), 2015 EKONOMICZNE ASPEKTY PRZYGOTOWANIA PRODUKCJI NOWEGO WYROBU Janusz WÓJCIK Fabryka Druu Gliwice Sp. z o.o. Jolana BIJAŃSKA, Krzyszof WODARSKI Poliechnika Śląska Sreszczenie: Realizacja prac z zakresu przygoowania

Bardziej szczegółowo

KOSZTOWA OCENA OPŁACALNOŚCI EKSPLOATACJI WĘGLA BRUNATNEGO ZE ZŁOŻA LEGNICA ZACHÓD **

KOSZTOWA OCENA OPŁACALNOŚCI EKSPLOATACJI WĘGLA BRUNATNEGO ZE ZŁOŻA LEGNICA ZACHÓD ** Górnicwo i Geoinżynieria Rok 31 Zeszy 2 2007 Kazimierz Czopek* KOSZTOWA OCENA OPŁACALNOŚCI EKSPLOATACJI WĘGLA BRUNATNEGO ZE ZŁOŻA LEGNICA ZACHÓD ** 1. Wprowadzenie Uwzględniając ylko prosy bilans energii

Bardziej szczegółowo

PORÓWNANIE EKONOMICZNE ELEKTROWNI GAZOWO - PAROWYCH BEZ I Z WYCHWYTEM CO 2

PORÓWNANIE EKONOMICZNE ELEKTROWNI GAZOWO - PAROWYCH BEZ I Z WYCHWYTEM CO 2 Sr. 88 Rynek nergii Nr 3(112) - 2014 PORÓWNANI KONOMIZN LKTROWNI GAZOWO - PAROWYH BZ I Z WYHWYTM O 2 Maeusz Brzęczek, Marcin Job Słowa kluczowe: ekrownie gazowo parowe, insalacja wychwyu O 2, spalanie

Bardziej szczegółowo

Analiza i Zarządzanie Portfelem cz. 6 R = Ocena wyników zarządzania portfelem. Pomiar wyników zarządzania portfelem. Dr Katarzyna Kuziak

Analiza i Zarządzanie Portfelem cz. 6 R = Ocena wyników zarządzania portfelem. Pomiar wyników zarządzania portfelem. Dr Katarzyna Kuziak Ocena wyników zarządzania porelem Analiza i Zarządzanie Porelem cz. 6 Dr Kaarzyna Kuziak Eapy oceny wyników zarządzania porelem: - (porolio perormance measuremen) - Przypisanie wyników zarządzania porelem

Bardziej szczegółowo

Analiza efektywności kosztowej w oparciu o wskaźnik dynamicznego kosztu jednostkowego

Analiza efektywności kosztowej w oparciu o wskaźnik dynamicznego kosztu jednostkowego TRANSFORM ADVICE PROGRAMME Invesmen in Environmenal Infrasrucure in Poland Analiza efekywności koszowej w oparciu o wskaźnik dynamicznego koszu jednoskowego dr Jana Rączkę Warszawa, 13.06.2002 2 Spis reści

Bardziej szczegółowo

System zielonych inwestycji (GIS Green Investment Scheme)

System zielonych inwestycji (GIS Green Investment Scheme) PROGRAM PRIORYTETOWY Tyuł programu: Sysem zielonych inwesycji (GIS Green Invesmen Scheme) Część 6) SOWA Energooszczędne oświelenie uliczne. 1. Cel programu Ograniczenie emisji dwulenku węgla poprzez dofinansowanie

Bardziej szczegółowo

ZASTOSOWANIE MIAR OCENY EFEKTYWNOŚCI EKONOMICZNEJ DO PLANOWANIA ORAZ OCENY DZIAŁAŃ DYWESTYCYJNYCH W GOSPODARSTWACH ROLNICZYCH *

ZASTOSOWANIE MIAR OCENY EFEKTYWNOŚCI EKONOMICZNEJ DO PLANOWANIA ORAZ OCENY DZIAŁAŃ DYWESTYCYJNYCH W GOSPODARSTWACH ROLNICZYCH * JAROSŁAW MIKOŁAJCZYK Uniwersye Rolniczy Kraków ZASTOSOWANIE MIAR OCENY EFEKTYWNOŚCI EKONOMICZNEJ DO PLANOWANIA ORAZ OCENY DZIAŁAŃ DYWESTYCYJNYCH W GOSPODARSTWACH ROLNICZYCH * Wsęp W klasycznym ujęciu meody

Bardziej szczegółowo

METODY DYSKONTOWE W OCENIE EFEKTYWNOŚCI NAKŁADÓW NA EDUKACJĘ WYŻSZĄ 1

METODY DYSKONTOWE W OCENIE EFEKTYWNOŚCI NAKŁADÓW NA EDUKACJĘ WYŻSZĄ 1 EKONOMETRIA ECONOMETRICS ISSN 1507-3866 Anna Król e-mail: anna.krol@ue.wroc.pl METODY DYSKONTOWE W OCENIE EFEKTYWNOŚCI NAKŁADÓW NA EDUKACJĘ WYŻSZĄ 1 Sreszczenie: Jedną z ważnych form inwesycji w zasoby

Bardziej szczegółowo

Wskazówki projektowe do obliczania nośności i maksymalnego zanurzenia statku rybackiego na wstępnym etapie projektowania

Wskazówki projektowe do obliczania nośności i maksymalnego zanurzenia statku rybackiego na wstępnym etapie projektowania CEPOWSKI omasz 1 Wskazówki projekowe do obliczania nośności i maksymalnego zanurzenia saku rybackiego na wsępnym eapie projekowania WSĘP Celem podjęych badań było opracowanie wskazówek projekowych do wyznaczania

Bardziej szczegółowo

PROGRAM PRIORTYTETOWY. Program dla przedsięwzięć w zakresie odnawialnych źródeł energii i obiektów wysokosprawnej kogeneracji Część 1)

PROGRAM PRIORTYTETOWY. Program dla przedsięwzięć w zakresie odnawialnych źródeł energii i obiektów wysokosprawnej kogeneracji Część 1) Tyuł Programu: PROGRAM PRIORTYTETOWY Program dla przedsięwzięć w zakresie odnawialnych źródeł energii i obieków wysokosprawnej kogeneracji Część 1) 1. Cel Programu Dofinansowanie duŝych inwesycji wpisujących

Bardziej szczegółowo

Założenia metodyczne optymalizacji ekonomicznego wieku rębności drzewostanów Prof. dr hab. Stanisław Zając Dr inż. Emilia Wysocka-Fijorek

Założenia metodyczne optymalizacji ekonomicznego wieku rębności drzewostanów Prof. dr hab. Stanisław Zając Dr inż. Emilia Wysocka-Fijorek Założenia meodyczne opymalizacji ekonomicznego wieku rębności drzewosanów Prof. dr hab. Sanisław Zając Dr inż. Emilia Wysocka-Fijorek Plan 1. Wsęp 2. Podsawy eoreyczne opymalizacji ekonomicznego wieku

Bardziej szczegółowo

Warunki tworzenia wartości dodanej w przedsiębiorstwie

Warunki tworzenia wartości dodanej w przedsiębiorstwie ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO nr 786 Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia nr 64/1 (2013) s. 287 294 Warunki worzenia warości dodanej w przedsiębiorswie Arkadiusz Wawiernia * Sreszczenie:

Bardziej szczegółowo

Finanse. cov. * i. 1. Premia za ryzyko. 2. Wskaźnik Treynora. 3. Wskaźnik Jensena

Finanse. cov. * i. 1. Premia za ryzyko. 2. Wskaźnik Treynora. 3. Wskaźnik Jensena Finanse 1. Premia za ryzyko PR r m r f. Wskaźnik Treynora T r r f 3. Wskaźnik Jensena r [ rf ( rm rf ] 4. Porfel o minimalnej wariancji (ile procen danej spółki powinno znaleźć się w porfelu w a w cov,

Bardziej szczegółowo

Różnica bilansowa dla Operatorów Systemów Dystrybucyjnych na lata (którzy dokonali z dniem 1 lipca 2007 r. rozdzielenia działalności)

Różnica bilansowa dla Operatorów Systemów Dystrybucyjnych na lata (którzy dokonali z dniem 1 lipca 2007 r. rozdzielenia działalności) Różnica bilansowa dla Operaorów Sysemów Dysrybucyjnych na laa 2016-2020 (kórzy dokonali z dniem 1 lipca 2007 r. rozdzielenia działalności) Deparamen Rynków Energii Elekrycznej i Ciepła Warszawa 201 Spis

Bardziej szczegółowo

INWESTYCJE. Makroekonomia II Dr Dagmara Mycielska Dr hab. Joanna Siwińska-Gorzelak

INWESTYCJE. Makroekonomia II Dr Dagmara Mycielska Dr hab. Joanna Siwińska-Gorzelak INWESTYCJE Makroekonomia II Dr Dagmara Mycielska Dr hab. Joanna Siwińska-Gorzelak Inwesycje Inwesycje w kapiał rwały: wydaki przedsiębiorsw na dobra używane podczas procesu produkcji innych dóbr Inwesycje

Bardziej szczegółowo

WYKORZYSTANIE MIERNIKÓW KREOWANIA WARTOŚCI W RACHUNKU ODPOWIEDZIALNOŚCI

WYKORZYSTANIE MIERNIKÓW KREOWANIA WARTOŚCI W RACHUNKU ODPOWIEDZIALNOŚCI ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 668 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR 41 2011 BARTŁOMIEJ NITA Uniwersye Ekonomiczny we Wrocławiu WYKORZYSTANIE MIERNIKÓW KREOWANIA WARTOŚCI W RACHUNKU

Bardziej szczegółowo

Inwestycje. Makroekonomia II Dr hab. Joanna Siwińska-Gorzelak

Inwestycje. Makroekonomia II Dr hab. Joanna Siwińska-Gorzelak Inwesycje Makroekonomia II Dr hab. Joanna Siwińska-Gorzelak CIASTECZOWY ZAWRÓT GŁOWY o akcja mająca miejsce w najbliższą środę (30 lisopada) na naszym Wydziale. Wydarzenie o związane jes z rwającym od

Bardziej szczegółowo

ZAŁOŻENIA NEOKLASYCZNEJ TEORII WZROSTU EKOLOGICZNIE UWARUNKOWANEGO W MODELOWANIU ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU REGIONU. Henryk J. Wnorowski, Dorota Perło

ZAŁOŻENIA NEOKLASYCZNEJ TEORII WZROSTU EKOLOGICZNIE UWARUNKOWANEGO W MODELOWANIU ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU REGIONU. Henryk J. Wnorowski, Dorota Perło 0-0-0 ZAŁOŻENIA NEOKLASYCZNEJ TEORII WZROSTU EKOLOGICZNIE UWARUNKOWANEGO W MODELOWANIU ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU REGIONU Henryk J. Wnorowski, Doroa Perło Plan wysąpienia Cel referau. Kluczowe założenia neoklasycznej

Bardziej szczegółowo

i 0,T F T F 0 Zatem: oprocentowanie proste (kapitalizacja na koniec okresu umownego 0;N, tj. w momencie t N : F t F 0 t 0;N, F 0

i 0,T F T F 0 Zatem: oprocentowanie proste (kapitalizacja na koniec okresu umownego 0;N, tj. w momencie t N : F t F 0 t 0;N, F 0 Maemayka finansowa i ubezpieczeniowa - 1 Sopy procenowe i dyskonowe 1. Sopa procenowa (sopa zwrou, sopa zysku) (Ineres Rae). Niech: F - kapiał wypoŝyczony (zainwesowany) w momencie, F T - kapiał zwrócony

Bardziej szczegółowo

DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE

DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE DYNAMICZNE MODEE EKONOMETRYCZNE X Ogólnopolskie Seminarium Naukowe, 4 6 września 007 w Toruniu Kaedra Ekonomerii i Saysyki, Uniwersye Mikołaja Kopernika w Toruniu Joanna Małgorzaa andmesser Szkoła Główna

Bardziej szczegółowo

Kosztorys Inwestorski

Kosztorys Inwestorski Ecokube Sp z o.o. 90-7 Łódź Wólczańska 8/3 Koorys Inwesorski Klasyfikacja robó wg. Wspólnego Słownika Zaówień NAZWA INWESTYCJI: ADRES INWESTYCJI: INWESTOR: ADRES INWESTORA: BRANŻE: Kanalizacja saniarna

Bardziej szczegółowo

Wpływ rentowności skarbowych papierów dłużnych na finanse przedsiębiorstw i poziom bezrobocia

Wpływ rentowności skarbowych papierów dłużnych na finanse przedsiębiorstw i poziom bezrobocia Wpływ renowności skarbowych papierów dłużnych na inanse przedsiębiorsw i poziom bezrocia Leszek S. Zaremba Sreszczenie W pracy ej wykażemy prawidłowość, kóra mówi, że im wyższa jes renowność bezryzykownych

Bardziej szczegółowo

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 690 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR 51 2012

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 690 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR 51 2012 ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 690 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR 51 2012 GRZEGORZ MICHALSKI POZIOM ZAANGAŻOWANIA KAPITAŁU W ZAPASACH W ORGANIZACJACH NON-PROFIT * Wprowadzenie

Bardziej szczegółowo

Metody ekonomiczne stosowane do analizy i optymalizacji sieci rozdzielczych

Metody ekonomiczne stosowane do analizy i optymalizacji sieci rozdzielczych Jerzy MARZECI Poliechnika Warszawska, Insyu Elekroenergeyki Meody ekonomiczne sosowane do analizy i opymalizacji sieci rozdzielczych Sreszczenie: W referacie przedsawia się meody ekonomiczne, kóre mogą

Bardziej szczegółowo

EFEKTYWNOŚĆ INWESTYCJI W ZAPASY W OPODATKOWANYCH I NIE OPODATKOWANYCH ORGANIZACJACH 1

EFEKTYWNOŚĆ INWESTYCJI W ZAPASY W OPODATKOWANYCH I NIE OPODATKOWANYCH ORGANIZACJACH 1 GRZEGORZ MICHALSKI EFEKTYWNOŚĆ INWESTYCJI W ZAPASY W OPODATKOWANYCH I NIE OPODATKOWANYCH ORGANIZACJACH 1 1. Wsęp Organizacje, mogą działać jako opodakowane przedsiębiorswa działające na zasadach komercyjnych

Bardziej szczegółowo

Temat: Weryfikacja nienaruszalności bezpieczeństwa SIL struktury sprzętowej realizującej funkcje bezpieczeństwa

Temat: Weryfikacja nienaruszalności bezpieczeństwa SIL struktury sprzętowej realizującej funkcje bezpieczeństwa 1 Lab3: Bezpieczeńswo funkcjonalne i ochrona informacji Tema: Weryfikacja nienaruszalności bezpieczeńswa SIL srukury sprzęowej realizującej funkcje bezpieczeńswa Kryeria probabilisyczne bezpieczeńswa funkcjonalnego

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZANIE KOSZTAMI UTRZYMANIA GOTÓWKI W ODDZIAŁACH BANKU KOMERCYJNEGO

ZARZĄDZANIE KOSZTAMI UTRZYMANIA GOTÓWKI W ODDZIAŁACH BANKU KOMERCYJNEGO ZARZĄDZANIE KOSZTAMI UTRZYMANIA GOTÓWKI W ODDZIAŁACH BANKU KOMERCYJNEGO Sreszczenie Michał Barnicki Poliechnika Śląska, Wydział Oranizacji i Zarządzania Monika Odlanicka-Poczobu Poliechnika Śląska, Wydział

Bardziej szczegółowo

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 690 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR 51 2012

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 690 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR 51 2012 ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 690 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR 51 2012 MAŁGORZATA WASILEWSKA PORÓWNANIE METODY NPV, DRZEW DECYZYJNYCH I METODY OPCJI REALNYCH W WYCENIE PROJEKTÓW

Bardziej szczegółowo

METODA ZDYSKONTOWANYCH SALD WOLNYCH PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH

METODA ZDYSKONTOWANYCH SALD WOLNYCH PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH METODA ZDYSONTOWANYCH SALD WOLNYCH PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH W meodach dochodowych podsawową wielkością, kóa okeśla waość pzedsiębioswa są dochody jakie mogą być geneowane z powadzenia działalności gospodaczej

Bardziej szczegółowo

Prognozowanie średniego miesięcznego kursu kupna USD

Prognozowanie średniego miesięcznego kursu kupna USD Prognozowanie średniego miesięcznego kursu kupna USD Kaarzyna Halicka Poliechnika Białosocka, Wydział Zarządzania, Kaedra Informayki Gospodarczej i Logisyki, e-mail: k.halicka@pb.edu.pl Jusyna Godlewska

Bardziej szczegółowo

EFEKT DŹWIGNI NA GPW W WARSZAWIE WPROWADZENIE

EFEKT DŹWIGNI NA GPW W WARSZAWIE WPROWADZENIE Paweł Kobus, Rober Pierzykowski Kaedra Ekonomerii i Informayki SGGW e-mail: pawel.kobus@saysyka.info EFEKT DŹWIGNI NA GPW W WARSZAWIE Sreszczenie: Do modelowania asymerycznego wpływu dobrych i złych informacji

Bardziej szczegółowo

ZASTOSOWANIE DRZEW KLASYFIKACYJNYCH DO BADANIA KONDYCJI FINANSOWEJ PRZEDSIĘBIORSTW SEKTORA ROLNO-SPOŻYWCZEGO

ZASTOSOWANIE DRZEW KLASYFIKACYJNYCH DO BADANIA KONDYCJI FINANSOWEJ PRZEDSIĘBIORSTW SEKTORA ROLNO-SPOŻYWCZEGO 120 Krzyszof STOWARZYSZENIE Gajowniczek, Tomasz Ząbkowski, EKONOMISTÓW Michał Goskowski ROLNICTWA I AGROBIZNESU Roczniki Naukowe om XVI zeszy 6 Krzyszof Gajowniczek, Tomasz Ząbkowski, Michał Goskowski

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia II. Plan

Makroekonomia II. Plan Makroekonomia II Wykład 5 INWESTYCJE Wyk. 5 Plan Inwesycje 1. Wsęp 2. Inwesycje w modelu akceleraora 2.1 Prosy model akceleraora 2.2 Niedosaki prosego modelu akceleraora 3. Neoklasyczna eoria inwesycji

Bardziej szczegółowo

Efektywność finansowa bloku węglowego klasy 1000 MW na przykładzie elektrowni Ostrołęka C

Efektywność finansowa bloku węglowego klasy 1000 MW na przykładzie elektrowni Ostrołęka C Sebasian KRUPIŃSKI 1, Pior KUSZEWSKI 2, Józef PASKA 1 1 Poliechnika Warszawska, Insyu Elekroenergeyki, 2 Insyu Bankowości, Szkoła Główna Handlowa doi:10.15199/48.2019.10.15 Efekywność finansowa bloku węglowego

Bardziej szczegółowo

ANALIZA, PROGNOZOWANIE I SYMULACJA / Ćwiczenia 1

ANALIZA, PROGNOZOWANIE I SYMULACJA / Ćwiczenia 1 ANALIZA, PROGNOZOWANIE I SYMULACJA / Ćwiczenia 1 mgr inż. Żanea Pruska Maeriał opracowany na podsawie lieraury przedmiou. Zadanie 1 Firma Alfa jes jednym z głównych dosawców firmy Bea. Ilość produku X,

Bardziej szczegółowo

Wdrażanie dyrektywy 91/271/EWG dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych. Joanna Anczarska - St. Specjalista w Zespole ds.

Wdrażanie dyrektywy 91/271/EWG dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych. Joanna Anczarska - St. Specjalista w Zespole ds. Wdrażanie dyrektywy 91/271/EWG dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych Joanna Anczarska - St. Specjalista w Zespole ds. wdrażania KPOŚK KRAJOWY PROGRAM OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW KOMUNALNYCH Wdraża postanowienia

Bardziej szczegółowo

Stała potencjalnego wzrostu w rachunku kapitału ludzkiego

Stała potencjalnego wzrostu w rachunku kapitału ludzkiego 252 Dr Wojciech Kozioł Kaedra Rachunkowości Uniwersye Ekonomiczny w Krakowie Sała poencjalnego wzrosu w rachunku kapiału ludzkiego WSTĘP Prowadzone do ej pory badania naukowe wskazują, że poencjał kapiału

Bardziej szczegółowo

Ewa Dziawgo Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Analiza wrażliwości modelu wyceny opcji złożonych

Ewa Dziawgo Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Analiza wrażliwości modelu wyceny opcji złożonych DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE X Ogólnopolskie Seminarium Naukowe, 4 6 września 7 w Toruniu Kaedra Ekonomerii i Saysyki, Uniwersye Mikołaja Kopernika w Toruniu Uniwersye Mikołaja Kopernika w Toruniu

Bardziej szczegółowo

METODA WYBORU EFEKTYWNYCH PORTFELI PRZEDSIĘWZIĘĆ INWESTYCYJNYCH

METODA WYBORU EFEKTYWNYCH PORTFELI PRZEDSIĘWZIĘĆ INWESTYCYJNYCH B A D A N I A O P E R A C Y J N E I D E C Y Z J E Nr 3 2009 Bogdan RĘBIASZ* METODA YBORU EFEKTYNYCH PORTFELI PRZEDSIĘZIĘĆ INESTYCYJNYCH arykule przedsawiono nową meodę wyboru efekywnych porfeli przedsięwzięć

Bardziej szczegółowo

Matematyka finansowa 20.03.2006 r. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. XXXVIII Egzamin dla Aktuariuszy z 20 marca 2006 r.

Matematyka finansowa 20.03.2006 r. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. XXXVIII Egzamin dla Aktuariuszy z 20 marca 2006 r. Komisja Egzaminacyjna dla Akuariuszy XXXVIII Egzamin dla Akuariuszy z 20 marca 2006 r. Część I Maemayka finansowa WERSJA TESTU A Imię i nazwisko osoby egzaminowanej:... Czas egzaminu: 100 minu 1 1. Ile

Bardziej szczegółowo

WYKORZYSTANIE TEORII CHAOSU ZDETERMINOWANEGO W PROGNOZOWANIU KROKOWYM ROCZNEGO ZUŻYCIA ENERGII ELEKTRYCZNEJ PRZEZ ODBIORCÓW WIEJSKICH

WYKORZYSTANIE TEORII CHAOSU ZDETERMINOWANEGO W PROGNOZOWANIU KROKOWYM ROCZNEGO ZUŻYCIA ENERGII ELEKTRYCZNEJ PRZEZ ODBIORCÓW WIEJSKICH INFRASTRUKTURA I EKOLOGIA TERENÓW WIEJSKICH Nr 2/2005, POLSKA AKADEMIA NAUK, Oddział w Krakowie, s. 121 128 Komisja Technicznej Infrasrukury Wsi Małgorzaa Trojanowska WYKORZYSTANIE TEORII CHAOSU ZDETERMINOWANEGO

Bardziej szczegółowo

ESTYMACJA KRZYWEJ DOCHODOWOŚCI STÓP PROCENTOWYCH DLA POLSKI

ESTYMACJA KRZYWEJ DOCHODOWOŚCI STÓP PROCENTOWYCH DLA POLSKI METODY ILOŚCIOWE W BADANIACH EKONOMICZNYCH Tom XIII/3, 202, sr. 253 26 ESTYMACJA KRZYWEJ DOCHODOWOŚCI STÓP PROCENTOWYCH DLA POLSKI Adam Waszkowski Kaedra Ekonomiki Rolnicwa i Międzynarodowych Sosunków

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie ryzykiem. Lista 3

Zarządzanie ryzykiem. Lista 3 Zaządzanie yzykiem Lisa 3 1. Oszacowano nasępujący ozkład pawdopodobieńswa dla sóp zwou z akcji A i B (Tabela 1). W chwili obecnej Akcja A ma waość ynkową 70, a akcja B 50 zł. Ile wynosi pięciopocenowa

Bardziej szczegółowo

Piotr KRAWCZYK, Marzena MAJER, Joanna KRZEMIEŃ Główny Instytut Górnictwa, Katowice

Piotr KRAWCZYK, Marzena MAJER, Joanna KRZEMIEŃ Główny Instytut Górnictwa, Katowice WARSZTATY 2014 z cyklu: Górnicwo człowiek środowisko: zrównoważony rozwój Ma. Symp. sr. 379 393 Pior KRAWCZYK, Marzena MAJER, Joanna KRZEMIEŃ Główny Insyu Górnicwa, Kaowice Ocena możliwości zasosowania

Bardziej szczegółowo

Matematyka ubezpieczeń życiowych 25.01.2003 r.

Matematyka ubezpieczeń życiowych 25.01.2003 r. Maemayka ubezpieczeń życiowych 25.01.2003 r. 1.. Dany jes wiek całkowiy x. Nasępujące prawdopodobieńswa przeżycia: g= 2p x + 1/3, h= 2p x + 1/ 2, j= 2p x + 3/4 obliczono sosując inerpolację zakładającą,

Bardziej szczegółowo

ANALIZA WPŁYWU ROZWOJU ELEKTROMOBILNOŚCI NA ZAPOTRZEBOWANIE NA MOC I ENERGIĘ W KRAJOWYM SYSTEMIE ELEKTROENERGETYCZNYM

ANALIZA WPŁYWU ROZWOJU ELEKTROMOBILNOŚCI NA ZAPOTRZEBOWANIE NA MOC I ENERGIĘ W KRAJOWYM SYSTEMIE ELEKTROENERGETYCZNYM Pior MARCHEL, Józef PASKA, Łukasz MICHALSKI Poliechnika Warszawska, Insyu Elekroenergeyki ANALIZA WPŁYWU ROZWOJU ELEKTROMOBILNOŚCI NA ZAPOTRZEBOWANIE NA MOC I ENERGIĘ W KRAJOWYM SYSTEMIE ELEKTROENERGETYCZNYM

Bardziej szczegółowo

Opcje rzeczywiste w podejmowaniu decyzji inwestycyjnych na przykładzie budowy podziemnego magazynu gazu

Opcje rzeczywiste w podejmowaniu decyzji inwestycyjnych na przykładzie budowy podziemnego magazynu gazu NAFTA-GAZ, ROK LXXII, Nr 1 / 2016 DOI: 10.18668/NG2016.01.04 Andrzej Paliński AGH Akademia Górniczo-Hunicza im. S. Saszica w Krakowie, Wydział Zarządzania Opcje rzeczywise w podejmowaniu decyzji inwesycyjnych

Bardziej szczegółowo

Wyzwania praktyczne w modelowaniu wielowymiarowych procesów GARCH

Wyzwania praktyczne w modelowaniu wielowymiarowych procesów GARCH Krzyszof Pionek Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu Wyzwania prakyczne w modelowaniu wielowymiarowych procesów GARCH Wsęp Od zaproponowania przez Engla w 1982 roku jednowymiarowego modelu klasy ARCH, modele

Bardziej szczegółowo

Wykład 3 POLITYKA PIENIĘŻNA POLITYKA FISKALNA

Wykład 3 POLITYKA PIENIĘŻNA POLITYKA FISKALNA Makroekonomia II Wykład 3 POLITKA PIENIĘŻNA POLITKA FISKALNA PLAN POLITKA PIENIĘŻNA. Podaż pieniądza. Sysem rezerwy ułamkowej i podaż pieniądza.2 Insrumeny poliyki pieniężnej 2. Popy na pieniądz 3. Prowadzenie

Bardziej szczegółowo

z n o c o r p a s o w a n n F i z ę Commercial Union Polska należy do międzynarodowej Grupy

z n o c o r p a s o w a n n F i z ę Commercial Union Polska należy do międzynarodowej Grupy R o c z n y o r p a R C z ę ś ć n F i a n a s o w Commercial Union Polska należy do międzynarodowej Grupy CU Życie Bilans Akywa (w złoych) San na roku San na roku A. Warości niemaerialne i prawne 9 485

Bardziej szczegółowo

Analiza rynku projekt

Analiza rynku projekt Analiza rynku projek A. Układ projeku 1. Srona yułowa Tema Auor 2. Spis reści 3. Treść projeku 1 B. Treść projeku 1. Wsęp Po co? Na co? Dlaczego? Dlaczego robię badania? Jakimi meodami? Dla Kogo o jes

Bardziej szczegółowo

PROGNOZOWANIE ZUŻYCIA CIEPŁEJ I ZIMNEJ WODY W SPÓŁDZIELCZYCH ZASOBACH MIESZKANIOWYCH

PROGNOZOWANIE ZUŻYCIA CIEPŁEJ I ZIMNEJ WODY W SPÓŁDZIELCZYCH ZASOBACH MIESZKANIOWYCH STUDIA I PRACE WYDZIAŁU NAUK EKONOMICZNYCH I ZARZĄDZANIA NR 15 Barbara Baóg Iwona Foryś PROGNOZOWANIE ZUŻYCIA CIEPŁEJ I ZIMNEJ WODY W SPÓŁDZIELCZYCH ZASOBACH MIESZKANIOWYCH Wsęp Koszy dosarczenia wody

Bardziej szczegółowo

Metody rachunku kosztów Metoda rachunku kosztu działań Podstawowe pojęcia metody ABC Kalkulacja obiektów kosztowych metodą ABC Zasobowy rachunek

Metody rachunku kosztów Metoda rachunku kosztu działań Podstawowe pojęcia metody ABC Kalkulacja obiektów kosztowych metodą ABC Zasobowy rachunek Meody rachunku koszów Meoda rachunku koszu Podsawowe pojęcia meody ABC Kalkulacja obieków koszowych meodą ABC Zasobowy rachunek koszów Kalkulacja koszów meodą ABC podsawową informacja dla rachunkowości

Bardziej szczegółowo

STATYSTYCZNY POMIAR EFEKTYWNOŚCI FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH OTWARTYCH ZA POMOCĄ EAM (I)

STATYSTYCZNY POMIAR EFEKTYWNOŚCI FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH OTWARTYCH ZA POMOCĄ EAM (I) STATYSTYCZNY POMIAR EFEKTYWNOŚCI FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH OTWARTYCH ZA POMOCĄ EAM (I) dr Jacek, M. Kowalski Wyższa Szkoła Bankowa w Poznaniu jakowalski@op.pl Absrak Jes o pierwsza część, drugiego z cyklu

Bardziej szczegółowo

DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE

DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE X Ogólnopolskie Seminarium Naukowe, 4 6 września 2007 w Toruniu Kaedra Ekonomerii i Saysyki, Uniwersye Mikołaja Kopernika w Toruniu Uniwersye Gdański Zasosowanie modelu

Bardziej szczegółowo

PROGNOZOWANIE I SYMULACJE EXCEL 2 PROGNOZOWANIE I SYMULACJE EXCEL AUTOR: ŻANETA PRUSKA

PROGNOZOWANIE I SYMULACJE EXCEL 2 PROGNOZOWANIE I SYMULACJE EXCEL AUTOR: ŻANETA PRUSKA 1 PROGNOZOWANIE I SYMULACJE EXCEL 2 AUTOR: mgr inż. ŻANETA PRUSKA DODATEK SOLVER 2 Sprawdzić czy w zakładce Dane znajduję się Solver 1. Kliknij przycisk Microsof Office, a nasępnie kliknij przycisk Opcje

Bardziej szczegółowo

PROPOZYCJA NOWEJ METODY OKREŚLANIA ZUŻYCIA TECHNICZNEGO BUDYNKÓW

PROPOZYCJA NOWEJ METODY OKREŚLANIA ZUŻYCIA TECHNICZNEGO BUDYNKÓW Udosępnione na prawach rękopisu, 8.04.014r. Publikacja: Knyziak P., "Propozycja nowej meody określania zuzycia echnicznego budynków" (Proposal Of New Mehod For Calculaing he echnical Deerioraion Of Buildings),

Bardziej szczegółowo

Marża zakupu bid (pkb) Marża sprzedaży ask (pkb)

Marża zakupu bid (pkb) Marża sprzedaży ask (pkb) Swap (IRS) i FRA Przykład. Sandardowy swap procenowy Dealer proponuje nasępujące sałe sopy dla sandardowej "plain vanilla" procenowej ransakcji swap. ermin wygaśnięcia Sopa dla obligacji skarbowych Marża

Bardziej szczegółowo

Ocena płynności wybranymi metodami szacowania osadu 1

Ocena płynności wybranymi metodami szacowania osadu 1 Bogdan Ludwiczak Wprowadzenie Ocena płynności wybranymi meodami szacowania osadu W ubiegłym roku zaszły znaczące zmiany doyczące pomiaru i zarządzania ryzykiem bankowym. Są one konsekwencją nowowprowadzonych

Bardziej szczegółowo

EFEKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA UKŁADU GAZOWO-PAROWEGO ZINTEGROWANEGO ZE ZGAZOWANIEM WĘGLA ORAZ Z INSTALACJĄ CCS

EFEKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA UKŁADU GAZOWO-PAROWEGO ZINTEGROWANEGO ZE ZGAZOWANIEM WĘGLA ORAZ Z INSTALACJĄ CCS EFEKTYWOŚĆ EKOOMICZA UKŁADU GAZOWO-PAROWEGO ZITEGROWAEGO ZE ZGAZOWAIEM WĘGLA ORAZ Z ISTALACJĄ CCS Auor: Kaarzyna Janusz-Szymańska ( Rynek Energii nr 5/2012) Słowa kluczowe: IGCC, wychwy CO 2, sprawności

Bardziej szczegółowo

4.2. Obliczanie przewodów grzejnych metodą dopuszczalnego obciążenia powierzchniowego

4.2. Obliczanie przewodów grzejnych metodą dopuszczalnego obciążenia powierzchniowego 4.. Obliczanie przewodów grzejnych meodą dopuszczalnego obciążenia powierzchniowego Meodą częściej sosowaną w prakyce projekowej niż poprzednia, jes meoda dopuszczalnego obciążenia powierzchniowego. W

Bardziej szczegółowo

WYKORZYSTANIE RACHUNKU WARIACYJNEGO DO ANALIZY WAHAŃ PRODUKCJI W PRZEDSIĘBIORSTWACH

WYKORZYSTANIE RACHUNKU WARIACYJNEGO DO ANALIZY WAHAŃ PRODUKCJI W PRZEDSIĘBIORSTWACH STUDIA I PRACE WYDZIAŁU NAUK EKONOMICZNYCH I ZARZĄDZANIA NR 36, T. 1 Sefan Grzesiak * WYKORZYSTANIE RACHUNKU WARIACYJNEGO DO ANALIZY WAHAŃ PRODUKCJI W PRZEDSIĘBIORSTWACH STRESZCZENIE W arykule podjęo problem

Bardziej szczegółowo

O PEWNYCH KRYTERIACH INWESTOWANIA W OPCJE NA AKCJE

O PEWNYCH KRYTERIACH INWESTOWANIA W OPCJE NA AKCJE MEODY ILOŚCIOWE W BADANIACH EKONOMICZNYCH om XIII/3, 01, sr 43 5 O EWNYCH KRYERIACH INWESOWANIA W OCJE NA AKCJE omasz Warowny Kaedra Meod Ilościowych w Zarządzaniu oliechnika Lubelska e-mail: warowny@pollubpl

Bardziej szczegółowo

Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach ISSN 2083-8611 Nr 219 2015

Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach ISSN 2083-8611 Nr 219 2015 Sudia Ekonomiczne. Zeszyy Naukowe Uniwersyeu Ekonomicznego w Kaowicach ISSN 2083-86 Nr 29 205 Alicja Ganczarek-Gamro Uniwersye Ekonomiczny w Kaowicach Wydział Informayki i Komunikacji Kaedra Demografii

Bardziej szczegółowo

Master Planu. dla wdrażania dyrektywy Rady 91/271/EWG. opracowany na podstawie AKPOŚK 2017

Master Planu. dla wdrażania dyrektywy Rady 91/271/EWG. opracowany na podstawie AKPOŚK 2017 Master Planu dla wdrażania dyrektywy Rady 91/271/EWG opracowany na podstawie AKPOŚK 2017 Warszawa, sierpień 2017 r. SPIS TREŚCI I. WSTĘP... 3 II. METODYKA OPRACOWANIA MASTER PLANU... 4 III. AKTUALNY STAN

Bardziej szczegółowo

BEZRYZYKOWNE BONY I LOKATY BANKOWE ALTERNATYWĄ DLA PRZYSZŁYCH EMERYTÓW. W tym krótkim i matematycznie bardzo prostym artykule pragnę osiągnąc 3 cele:

BEZRYZYKOWNE BONY I LOKATY BANKOWE ALTERNATYWĄ DLA PRZYSZŁYCH EMERYTÓW. W tym krótkim i matematycznie bardzo prostym artykule pragnę osiągnąc 3 cele: 1 BEZRYZYKOWNE BONY I LOKATY BANKOWE ALTERNATYWĄ DLA PRZYSZŁYCH EMERYTÓW Leszek S. Zaremba (Polish Open Universiy) W ym krókim i maemaycznie bardzo prosym arykule pragnę osiągnąc cele: (a) pokazac że kupowanie

Bardziej szczegółowo

Jerzy Czesław Ossowski Politechnika Gdańska. Dynamika wzrostu gospodarczego a stopy procentowe w Polsce w latach

Jerzy Czesław Ossowski Politechnika Gdańska. Dynamika wzrostu gospodarczego a stopy procentowe w Polsce w latach DYNAMICZNE MODELE EKONOMETRYCZNE IX Ogólnopolskie Seminarium Naukowe, 6 8 września 2005 w Toruniu Kaedra Ekonomerii i Saysyki, Uniwersye Mikołaja Kopernika w Toruniu Poliechnika Gdańska Dynamika wzrosu

Bardziej szczegółowo

Makroekonomia II POLITYKA FISKALNA. Plan. 1. Ograniczenie budżetowe rządu

Makroekonomia II POLITYKA FISKALNA. Plan. 1. Ograniczenie budżetowe rządu Makroekonomia II Wykład 6 POLITKA FISKALNA Wykład 6 Plan POLITKA FISKALNA. Ograniczenie budżeowe rządu. Obliczanie długu i deficyu.2 Sosunek długu do PK.3 Wypłacalność rządu.4 Deficy srukuralny i cykliczny

Bardziej szczegółowo

ANALIZA CZYNNIKÓW WPŁYWAJĄCYCH NA EKONOMICZNĄ EFEKTYWNOŚĆ ELEKTROWNI JĄDROWEJ

ANALIZA CZYNNIKÓW WPŁYWAJĄCYCH NA EKONOMICZNĄ EFEKTYWNOŚĆ ELEKTROWNI JĄDROWEJ ANALIZA CZYNNIKÓW WPŁYWAJĄCYCH NA EKONOMICZNĄ EFEKTYWNOŚĆ ELEKTROWNI JĄDROWEJ Auor: dr inż. Marcin Jaskólski ( Rynek Energii nr 6/2012) Słowa kluczowe: elekrownie ądrowe, analiza ekonomiczna, czynniki

Bardziej szczegółowo

MAKROEKONOMIA 2. Wykład 3. Dynamiczny model DAD/DAS, część 2. Dagmara Mycielska Joanna Siwińska - Gorzelak

MAKROEKONOMIA 2. Wykład 3. Dynamiczny model DAD/DAS, część 2. Dagmara Mycielska Joanna Siwińska - Gorzelak MAKROEKONOMIA 2 Wykład 3. Dynamiczny model DAD/DAS, część 2 Dagmara Mycielska Joanna Siwińska - Gorzelak ( ) ( ) ( ) i E E E i r r = = = = = θ θ ρ ν φ ε ρ α * 1 1 1 ) ( R. popyu R. Fishera Krzywa Phillipsa

Bardziej szczegółowo

Analiza możliwości poprawy efektywności energetycznej systemów oświetleniowych w wybranym gabinecie lekarskim przy wykorzystaniu światła dziennego

Analiza możliwości poprawy efektywności energetycznej systemów oświetleniowych w wybranym gabinecie lekarskim przy wykorzystaniu światła dziennego Magdalena SIELCHWSK, Maciej ZJKWSKI Poliechnika Białosocka, Kaedra Elekroenergeyki, Fooniki i Techniki Świelnej doi:10.15199/48.2017.09.17 naliza możliwości poprawy efekywności energeycznej sysemów oświeleniowych

Bardziej szczegółowo

dr inż. MARCIN MAŁACHOWSKI Instytut Technik Innowacyjnych EMAG

dr inż. MARCIN MAŁACHOWSKI Instytut Technik Innowacyjnych EMAG dr inż. MARCIN MAŁACHOWSKI Insyu Technik Innowacyjnych EMAG Wykorzysanie opycznej meody pomiaru sężenia pyłu do wspomagania oceny paramerów wpływających na możliwość zaisnienia wybuchu osiadłego pyłu węglowego

Bardziej szczegółowo

Wyższa Szkoła Marketingu i Zarządzania w Lesznie

Wyższa Szkoła Marketingu i Zarządzania w Lesznie Wyższa Szkoła Markeingu i Zarządzania w Lesznie MATERIAŁY ROBOCZE NA ZAJĘCIA Z PRZEDMIOTU BIZNES PLAN Opracowali: dr Jacek Kowalewski mgr Kazimierz Linowski Leszno 2008 2 S P I S T R E Ś C I WPROWADZENIE.

Bardziej szczegółowo

Wpływ przestępczości na wzrost gospodarczy

Wpływ przestępczości na wzrost gospodarczy Magdalena Paszkiewicz Uniwersye Łódzki magpasz@wp.pl Wpływ przesępczości na wzros gospodarczy Myśl o dobrobycie jes bliska każdemu z nas. Chcielibyśmy być obywaelami bogaego, praworządnego pańswa, w kórego

Bardziej szczegółowo

Politechnika Częstochowska Wydział Inżynierii Mechanicznej i Informatyki. Sprawozdanie #2 z przedmiotu: Prognozowanie w systemach multimedialnych

Politechnika Częstochowska Wydział Inżynierii Mechanicznej i Informatyki. Sprawozdanie #2 z przedmiotu: Prognozowanie w systemach multimedialnych Poliechnika Częsochowska Wydział Inżynierii Mechanicznej i Informayki Sprawozdanie #2 z przedmiou: Prognozowanie w sysemach mulimedialnych Andrzej Siwczyński Andrzej Rezler Informayka Rok V, Grupa IO II

Bardziej szczegółowo

TEORIA PRZEKSZTAŁTNIKÓW. Kurs elementarny Zakres przedmiotu: ( 7 dwugodzinnych wykładów :) W4. Złożone i specjalne układy przekształtników sieciowych

TEORIA PRZEKSZTAŁTNIKÓW. Kurs elementarny Zakres przedmiotu: ( 7 dwugodzinnych wykładów :) W4. Złożone i specjalne układy przekształtników sieciowych EORA PRZEKSZAŁNKÓW W1. Wiadomości wsępne W. Przekszałniki sieciowe 1 W3. Przekszałniki sieciowe Kurs elemenarny Zakres przedmiou: ( 7 dwugodzinnych wykładów :) W4. Złożone i specjalne układy przekszałników

Bardziej szczegółowo

WYKORZYSTANIE STATISTICA DATA MINER DO PROGNOZOWANIA W KRAJOWYM DEPOZYCIE PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH

WYKORZYSTANIE STATISTICA DATA MINER DO PROGNOZOWANIA W KRAJOWYM DEPOZYCIE PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH SaSof Polska, el. 12 428 43 00, 601 41 41 51, info@sasof.pl, www.sasof.pl WYKORZYSTANIE STATISTICA DATA MINER DO PROGNOZOWANIA W KRAJOWYM DEPOZYCIE PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH Joanna Maych, Krajowy Depozy Papierów

Bardziej szczegółowo

Ankieta dotycząca gospodarki wodno-ściekowej w 2006 r.

Ankieta dotycząca gospodarki wodno-ściekowej w 2006 r. ... Data wypełnienia ankiety Ankieta dotycząca gospodarki wodno-ściekowej w 2006 r. Nazwa zakładu: Adres: Gmina: Powiat: REGON: Branża (wg EKD): Gospodarka wodna w roku 2006 r. I. Pobór wody z ujęć własnych:

Bardziej szczegółowo

Postęp techniczny. Model lidera-naśladowcy. Dr hab. Joanna Siwińska-Gorzelak

Postęp techniczny. Model lidera-naśladowcy. Dr hab. Joanna Siwińska-Gorzelak Posęp echniczny. Model lidera-naśladowcy Dr hab. Joanna Siwińska-Gorzelak Założenia Rozparujemy dwa kraje; kraj 1 jes bardziej zaawansowany echnologicznie (lider); kraj 2 jes mniej zaawansowany i nie worzy

Bardziej szczegółowo

PROGNOZOWANIE I SYMULACJE. mgr Żaneta Pruska. Ćwiczenia 2 Zadanie 1

PROGNOZOWANIE I SYMULACJE. mgr Żaneta Pruska. Ćwiczenia 2 Zadanie 1 PROGNOZOWANIE I SYMULACJE mgr Żanea Pruska Ćwiczenia 2 Zadanie 1 Firma Alfa jes jednym z głównych dosawców firmy Bea. Ilość produku X, wyrażona w ysiącach wyprodukowanych i dosarczonych szuk firmie Bea,

Bardziej szczegółowo

DOKUMENT ROBOCZY KOMISJI

DOKUMENT ROBOCZY KOMISJI RADA UNII ROPEJSKIEJ Bruksela, 23 maja 2007 r. (25.05) (OR. en) Międzyinsyucjonalny numer referencyjny: 2006/0039 (CNS) 9851/07 ADD 2 FIN 239 RESPR 5 CADREFIN 32 ADDENDUM 2 DO NOTY DO PUNKTU I/A Od: Sekrearia

Bardziej szczegółowo

Kombinowanie prognoz. - dlaczego należy kombinować prognozy? - obejmowanie prognoz. - podstawowe metody kombinowania prognoz

Kombinowanie prognoz. - dlaczego należy kombinować prognozy? - obejmowanie prognoz. - podstawowe metody kombinowania prognoz Noaki do wykładu 005 Kombinowanie prognoz - dlaczego należy kombinować prognozy? - obejmowanie prognoz - podsawowe meody kombinowania prognoz - przykłady kombinowania prognoz gospodarki polskiej - zalecenia

Bardziej szczegółowo

ZASTOSOWANIE TEORII MASOWEJ OBSŁUGI DO MODELOWANIA SYSTEMÓW TRANSPORTOWYCH

ZASTOSOWANIE TEORII MASOWEJ OBSŁUGI DO MODELOWANIA SYSTEMÓW TRANSPORTOWYCH Pior KISIELEWSKI, Łukasz SOBOTA ZASTOSOWANIE TEORII MASOWEJ OBSŁUGI DO MODELOWANIA SYSTEMÓW TRANSPORTOWYCH W arykule przedsawiono zasosowanie eorii masowej obsługi do analizy i modelowania wybranych sysemów

Bardziej szczegółowo

Rozdział 3. Majątek trwały

Rozdział 3. Majątek trwały Rozdział 3. Mająek rwały Charakerysyka i odział rodzajowy środków rwałych Środki rwałe są rzeczowymi składnikami mająku rwałego o znacznej warości, rwale użykowanymi w jednosce gosodarczej, wykorzysywanymi

Bardziej szczegółowo

Sanitacja w zabudowie rozproszonej doświadczenia Polski. Paweł Błaszczyk, Instytut Ochrony Środowiska

Sanitacja w zabudowie rozproszonej doświadczenia Polski. Paweł Błaszczyk, Instytut Ochrony Środowiska Sanitacja w zabudowie rozproszonej doświadczenia Polski Paweł Błaszczyk, Instytut Ochrony Środowiska Art. 42 ustawy Prawo wodne (Dz.U. Nr 115 z 2001 r., poz.1229 z późn. zmianami Pkt. 3 Budowę urządzeń

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE NR 43 U R I (1)

ĆWICZENIE NR 43 U R I (1) ĆWCZENE N 43 POMY OPO METODĄ TECHNCZNĄ Cel ćwiczenia: wyznaczenie warości oporu oporników poprzez pomiary naężania prądu płynącego przez opornik oraz napięcia na oporniku Wsęp W celu wyznaczenia warości

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZANIE RYZYKIEM W PRZEDSIĘBIORSTWIE PRODUKCYJNYM ZGODNIE Z ZAŁOŻENIAMI TEORII OGRANICZEŃ

ZARZĄDZANIE RYZYKIEM W PRZEDSIĘBIORSTWIE PRODUKCYJNYM ZGODNIE Z ZAŁOŻENIAMI TEORII OGRANICZEŃ Jacek Wrodarczyk Uniwersye Ekonomiczny w Kaowicach ZARZĄDZANIE RYZYKIEM W PRZEDSIĘBIORSTWIE PRODUKCYJNYM ZGODNIE Z ZAŁOŻENIAMI TEORII OGRANICZEŃ Wprowadzenie W obecnej syuacji rynkowej wzmożona konkurencja

Bardziej szczegółowo

OBLICZANIE TERMINU REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘĆ BUDOWLANYCH METODĄ CCPM NA PODSTAWIE MULTIPLIKATYWNEGO MODELU CZASU TRWANIA CZYNNOŚCI

OBLICZANIE TERMINU REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘĆ BUDOWLANYCH METODĄ CCPM NA PODSTAWIE MULTIPLIKATYWNEGO MODELU CZASU TRWANIA CZYNNOŚCI Dane bibliograficzne o arykule: hp://mieczyslaw_polonski.users.sggw.pl/mppublikacje Mieczysław POŁOŃSKI 1 OBLICZANIE TERMIN REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘĆ BDOWLANYCH METODĄ CCPM NA PODSTAWIE MLTIPLIKATYWNEGO

Bardziej szczegółowo

Harmonogram czyszczenia z osadów sieci wymienników ciepła w trakcie eksploatacji instalacji na przykładzie destylacji rurowo-wieżowej

Harmonogram czyszczenia z osadów sieci wymienników ciepła w trakcie eksploatacji instalacji na przykładzie destylacji rurowo-wieżowej Mariusz Markowski, Marian Trafczyński Poliechnika Warszawska Zakład Aparaury Przemysłowe ul. Jachowicza 2/4, 09-402 Płock Harmonogram czyszczenia z osadów sieci wymienników ciepła w rakcie eksploaaci insalaci

Bardziej szczegółowo

Analiza kosztów wytwarzania energii elektrycznej w elektrowniach systemowych

Analiza kosztów wytwarzania energii elektrycznej w elektrowniach systemowych POLITYKA ENERGETYCZNA Tom 10 Zeszy specjalny 2 2007 PL ISSN 1429-6675 Janusz SOWIÑSKI* Analiza koszów wywarzania energii elekrycznej w elekrowniach sysemowych STRESZCZENIE. Zaporzebowanie na energiê elekryczn¹

Bardziej szczegółowo

DYNAMIKA KONSTRUKCJI

DYNAMIKA KONSTRUKCJI 10. DYNAMIKA KONSTRUKCJI 1 10. 10. DYNAMIKA KONSTRUKCJI 10.1. Wprowadzenie Ogólne równanie dynamiki zapisujemy w posaci: M d C d Kd =P (10.1) Zapis powyższy oznacza, że równanie musi być spełnione w każdej

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie Projektami. Wykład 3 Techniki sieciowe (część 1)

Zarządzanie Projektami. Wykład 3 Techniki sieciowe (część 1) Zarządzanie Projekami Wykład 3 Techniki sieciowe (część ) Przedsięwzięcie wieloczynnościowe Przedsięwzięcie wieloczynnościowe skończona liczba wzajemnie ze sobą powiązanych czynności (eapów). Powiązania

Bardziej szczegółowo

Instytut Techniki Cieplnej Strategia rozwoju w Polsce wysokosprawnej kogeneracji Załączniki

Instytut Techniki Cieplnej Strategia rozwoju w Polsce wysokosprawnej kogeneracji Załączniki Poliechnika Śląska w Gliwicach Insyu Techniki Cieplnej Sraegia rozwoju w Polsce wysokosprawnej kogeneracji Załączniki Warszawa, czerwiec 2007 Sraegia rozwoju w Polsce wysokosprawnej kogeneracji Załączniki

Bardziej szczegółowo

Pomiar ryzyka odchylenia od benchmarku w warunkach zmiennej w czasie strategii inwestycyjnej OFE - kotynuacja. Wojciech Otto Uniwersytet Warszawski

Pomiar ryzyka odchylenia od benchmarku w warunkach zmiennej w czasie strategii inwestycyjnej OFE - kotynuacja. Wojciech Otto Uniwersytet Warszawski Pomiar ryzyka odchylenia od benchmarku w warunkach zmiennej w czasie sraegii inwesycyjnej OFE - koynuacja Wojciech Oo Uniwersye Warszawski Refera przygoowany na Ogólnopolską Konferencję Naukową Zagadnienia

Bardziej szczegółowo