16. Analiza finansowa

Transkrypt

1 16. Analiza finansowa 16.1Założenia WOŁOMIN W oparciu o zaprezentowane w rozdziale 15 założenia opracowano plan finansowy Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Wołominie na lata uwzględniający skutki analizowanego przedsięwzięcia. Podsumowanie planu stanowi prognoza sprawozdań finansowych PWiK: rachunku zysków i strat, bilansu oraz rachunku przepływów pieniężnych. Dodatkowo sytuację ekonomiczno-finansową Spółki przeanalizowano według następujących kryteriów: zdolności do generowania przychodów analiza wielkości i struktury przychodów; wyników osiąganych na poszczególnych poziomach rachunku zysków i strat analiza rentowności, uwzględniająca obsługę mieszkańców gminy Kobyłka; przychodów ze sprzedaży, które należy osiągnąć, aby pokryć koszty działalności analiza progów rentowności; wykonalności przedsięwzięcia na obszarze gminy Wołomin, m.in. w kontekście zdolności do spłat zadłużenia - analiza płynności; struktury bilansu, obrazującej bezpieczeństwo finansowe Spółki analiza zadłużenia; efektywności przedsięwzięcia na obszarze gminy Wołomin. Ponadto oszacowano obciążenia mieszkańców Wołomina wydatkami na usługi wodociągowe i kanalizacyjne. KOBYŁKA Przeanalizowano relację między szacowanym umorzeniem majątku wodociągowokanalizacyjnego Gminy Kobyłka, a prognozowanymi przychodami Gminy z czynszu dzierżawnego. Ponadto oszacowano efektywność przedsięwzięcia na terenie Kobyłki oraz obciążenia tamtejszych mieszkańców opłatami za usługi wodociągowe i kanalizacyjne Przychody 16.2PWiK Sp. z o.o. Prognoza przychodów PWiK wykazuje długoterminowy trend wzrostowy. Przewiduje się, że łączne przychody Spółki z usług wodociągowo-kanalizacyjnych wzrosną z 9,5 mln PLN w 24 r. do 18,5 mln PLN w 23 r. (oznacza to 3% realny wzrost przychodów). Głównym źródłem wzrostu są usługi kanalizacyjne, których zakres w wyniku analizowanego projektu znacznie rozszerzy się. 16-1

2 Rysunek PWiK prognoza przychodów z usług wodociągowokanalizacyjnych * (tys. PLN) WOL - woda WOL - scieki KOB - woda KOB - scieki * wykres uwzględnia jedynie te przychody, które są alokowane w Spółce (wykres nie uwzględnia więc przychodów mających odbicie w czynszu dzierżawnym, ponieważ równowartość tej pozycji kosztowej będzie przekazywana do Urzędu Miasta Kobyłka) Rentowność Prognozowane wyniki finansowe Spółki ujęto w rachunku zysków i strat. W większości kolejnych lat objętych projekcją Spółka uzyskuje dodatni wynik na sprzedaży. Wyjątek stanowią lata Źródła prognozowanego ujemnego wyniku na sprzedaży w tych latach są następujące: wzrost amortyzacji i innych kosztów eksploatacji w wyniku oddania do użytku zmodernizowanej oczyszczalni oraz kolejnych części nowej sieci kanalizacyjnej; wysokie koszty realizacji analizowanego projektu w latach 26-29, w tym koszty projektowania i dokumentacji, usług inżyniera kontraktu, promocji oraz przypadające na PWiK koszty funkcjonowania POK. Założony profil cenowy ścieków do 29 r. nie pokrywa zwiększonych kosztów działalności PWiK (priorytet utrzymania wskaźnika obciążenia dochodu mieszkańców do 4% dochodu do dyspozycji). Wzrost cen ścieków w kolejnych latach, a także stopniowe przyłączanie nowych użytkowników zneutralizuje wzrost kosztów i umożliwi Spółce wejście na dodatni wynik na sprzedaży (w granicach 3-6 tys. PLN w latach 21-23). Poza latami prognozowany wynik netto PWiK jest dodatni. Dodatni wynik netto w 29 r. (w sytuacji straty ze sprzedaży) to efekt księgowania amortyzacji od środków trwałych sfinansowanych ze środków bezzwrotnych (Fundusz Spójności) w pozycji pozostałe przychody operacyjne (amortyzacja od tych środków nie stanowi kosztu uzyskania przychodu). Wysoki dodatni EBITDA wskazuje na wysoki udział amortyzacji w kosztach Spółki. Szacowane wyniki na poszczególnych poziomach działalności PWiK prezentuje poniższy wykres. Rysunek PWiK - prognoza wyników (tys. PLN) 16-2

3 EBITDA Wynik na sprzedaży Wynik netto Poniżej zaprezentowano najważniejsze wskaźniki obrazujące zyskowność Spółki w kluczowych latach projekcji. Wskaźniki uwzględniają przychodowe i kosztowe efekty obsługi mieszkańców obydwu gmin. Tabela PWiK - wskaźniki rentowności Wyszczególnienie Wskaźnik rentowności aktywów (ROA),1%,%,4% 1,% 1,6% 1,2% 1,2% Wskaźnik rentowności sprzedaży (ROS),4%,% 3,7% 12,9% 12,% 7,5% 7,7% Wskaźnik rentowności kapitału (ROE),2%,% 1,3% 3,2% 3,8% 2,2% 1,9% W latach wskaźnik ROA jest ujemny, co odzwierciedla ponoszone w tym okresie straty netto. W latach ROE wzrasta do 1,7%, po czym spada do 1,2% (wzrost wartości środków pieniężnych powoduje wzrost aktywów z okresu na okres). W latach wskaźnik ROS jest ujemny. W większości pozostałych lat projekcji utrzymuje się w granicach 7-13%. W latach wskaźnik ROE jest ujemny. W latach ROE wzrasta z 1,3% do 4,2%, po czym aż do końca okresu projekcji spada (1,9% w 23 r.). Przyczyną jest wzrost kapitałów własnych w wyniku alokacji wypracowywanych zysków. 16-3

4 16.2.3Próg rentowności Warunkiem przeprowadzenia analizy progu rentowności jest podział kosztów na stałe i zmienne. Do kosztów stałych zalicza się te koszty, które bezpośrednio nie reagują na zmiany wielkości produkcji. Koszty zmienne to koszty zmieniające się wraz ze zmianą skali działalności. W przypadku działalności wodociągowokanalizacyjnej większość kosztów ma charakter stały (m.in. amortyzacja i wynagrodzenia, które w 23 r. stanowiły łącznie 65% kosztów PWiK). Próg rentowności jest wielkością, przy której marża ze sprzedaży pokrywa całkowicie koszty stałe. W przypadku analizowanego projektu dokonano odrębnej kalkulacji następujących progów rentowności: ogólnego progu rentowności dla PWiK, progu rentowności dla usług kanalizacyjnych świadczonych na obszarze gminy Wołomin, progu rentowności dla usług dostaw wody, świadczonych na obszarze gminy Wołomin, progu rentowności dla usług kanalizacyjnych świadczonych na rzecz mieszkańców gminy Kobyłka, progu rentowności dla usług dostaw wody, świadczonych na rzecz mieszkańców gminy Kobyłka. Z oszacowania progów rentowności wyłączono koszty eksploatacji kanalizacji deszczowej oraz koszty innych usług. (a)próg rentowności ogółem Jest to wskaźnik uwzględniający ogół przychodów PWiK bez podziału na segment kanalizacyjny i wodociągowy, jak również bez podziału na przychody generowane w Wołominie i Kobyłce. Rysunek obrazuje wzrost progu rentowności już w momencie rozpoczęcia przedsięwzięcia (w 26 r. pojawią się koszty POK i działań promujących projekt, a począwszy od 27 r. amortyzacja i inne koszty eksploatacji oddawanych do użytku obiektów). Wyrównanie linii przychodów z linią progu rentowności nastąpi w 21 r. Przyczyną kilkuletniego utrzymywania się przychodów poniżej linii BEP jest przyjęty profil cenowy (przede wszystkim usług kanalizacyjnych), który zakłada stopniowy, a nie skokowy, wzrost cen. 16-4

5 Rysunek PWiK - relacja przychodów ogółem do progu rentowności (tys. PLN) Przychody ogółem BEP ogółem Analizowane przedsiębiorstwo oferuje dwa rodzaje usług: odbiór i oczyszczanie ścieków oraz dostarczanie wody. Alokując koszty działalności PWiK w poszczególnych segmentach można wyznaczyć progi rentowności dla usług świadczonych na rzecz mieszkańców obydwu gmin. Poniżej zaprezentowano kalkulację cząstkowych progów rentowności. (b)próg rentowności dla usług wodociągowych świadczonych na rzecz mieszkańców gminy Wołomin Aby obliczyć próg rentowności dla działalności PWiK polegającej na dostawach wody dla mieszkańców gminy Wołomin dla każdego roku wyznaczono następujące parametry: przychody ze sprzedaży wody generowane na obszarze gminy Wołomin; odpowiadające im koszty eksploatacji sieci wodociągowej i stacji uzdatniania wody (w podziale na stałe i zmienne). Do kosztów stałych (lub przeważająco stałych) zaliczono: usługi obce, wynagrodzenia, amortyzację oraz pozostałe koszty. Do kosztów w większości zmiennych zaliczono przede wszystkim zużycie energii. Koszty administracji przyporządkowano na podstawie: udziału przychodów z usług wodociągowych w przychodach ogółem Spółki, udziału wolumenu wody dostarczanej mieszkańcom Wołomina w ogólnym wolumenie wody dostarczanej przez PWiK. 16-5

6 Poniżej zaprezentowano graficzny obraz kształtowania się przychodów ze sprzedaży wody na obszarze gminy Wołomin w stosunku do wartościowego progu rentowności. Ze względu na zakres inwestycji realizowanych na obszarze gminy Wołomin przedsięwzięcie nie wpływa w istotny sposób na relacje przychodowokosztowe w tym podsystemie. Wykres potwierdza ponadto kształtowanie prognozowanych opłat na poziomie kosztów w całym okresie projekcji. Rysunek WOŁOMIN relacja przychodów ze sprzedaży wody do progu rentowności (tys. PLN) Przychody / Revenues Próg rentow ności / BEP (c)próg rentowności dla usług kanalizacyjnych świadczonych na rzecz mieszkańców gminy Wołomin Aby obliczyć próg rentowności dla działalności polegającej na świadczeniu usług kanalizacyjnych na rzecz mieszkańców gminy Wołomin dla każdego roku wyznaczono następujące parametry: przychody ze sprzedaży usług na obszarze gminy Wołomin; przyporządkowane im koszty eksploatacji oczyszczalni i sieci kanalizacyjnej (w podziale na stałe i zmienne). Do kosztów stałych (lub przeważająco stałych) zaliczono w szczególności: usługi obce, wynagrodzenia, amortyzację, jak również pozostałe koszty. Do kosztów w większości zmiennych zaliczono przede wszystkim zużycie energii. Koszty administracji przyporządkowano na podstawie: udziału przychodów z usług kanalizacyjnych w przychodach ogółem PWiK, udziału wolumenu ścieków powstałych na obszarze Wołomina w ogólnym wolumenie ścieków odebranych przez PWiK. 16-6

7 Poniżej zaprezentowano graficzny obraz kształtowania się przychodów z usług kanalizacyjnych świadczonych na obszarze gminy Wołomin w stosunku do wartościowego progu rentowności. Do 29 r. prognozowane przychody plasują się poniżej progu rentowności. Adekwatny do kosztów wzrost opłat za odbiór ścieków nie jest rekomendowany z uwagi na stosunkowo niskie dochody mieszkańców Wołomina i związane z tym wysokie obciążenie opłatami na rzecz PWiK. Rysunek WOŁOMIN relacja przychodów ze sprzedaży usług kanalizacyjnych do progu rentowności (tys. PLN) Przychody / Revenues Próg rentowności / BEP (d)próg rentowności dla usług wodociągowych świadczonych na rzecz mieszkańców gminy Kobyłka Aby obliczyć próg rentowności dla działalności polegającej na dostawach wody dla mieszkańców gminy Kobyłka dla każdego roku wyznaczono następujące parametry: przychody ze sprzedaży wody generowane na obszarze gminy Kobyłka; przyporządkowane im koszty eksploatacji infrastruktury wodociągowej (w podziale na stałe i zmienne). Do kosztów stałych (lub przeważająco stałych) zaliczono przede wszystkim usługi obce i wynagrodzenia. Do kosztów w większości zmiennych zaliczono przede wszystkim zużycie energii. Koszty administracji przyporządkowano na podstawie: udziału przychodów z usług wodociągowych w przychodach ogółem, udziału wolumenu wody dostarczanej mieszkańcom Kobyłki w ogólnym wolumenie wody dostarczanej przez PWiK. 16-7

8 Poniżej zaprezentowano graficzny obraz kształtowania się przychodów ze sprzedaży wody na obszarze gminy Kobyłka w stosunku do wartościowego progu rentowności. Ze względu na zakres inwestycji realizowanych na obszarze gminy Kobyłka przedsięwzięcie nie wpływa na relacje przychodowo-kosztowe w tym podsystemie. Ponadto wykres potwierdza kształtowanie prognozowanych opłat na poziomie kosztów w całym okresie projekcji. Rysunek KOBYŁKA relacja przychodów ze sprzedaży wody do progu rentowności (tys. PLN) Przychody / Revenues Próg rentowności / BEP Poniżej zaprezentowano relację przychodów do progu rentowności z uwzględnieniem czynszu dzierżawnego płaconego przez PWiK gminie Kobyłka. Czynsz dzierżawny przyjęto w obliczeniach jako koszt stały. Rysunek KOBYŁKA relacja przychodów ze sprzedaży wody do progu rentowności, z uwzględnieniem czynszu dzierżawnego (tys. PLN) Przychody / Revenues Próg rentow ności / BEP 16-8

9 (e)próg rentowności dla usług kanalizacyjnych świadczonych na rzecz mieszkańców gminy Kobyłka Aby obliczyć próg rentowności dla działalności polegającej na świadczeniu usług kanalizacyjnych na rzecz mieszkańców gminy Kobyłka dla każdego roku wyznaczono następujące parametry: przychody ze sprzedaży usług na obszarze gminy Kobyłka; przyporządkowane im koszty eksploatacji sieci kanalizacyjnej oraz udział w kosztach eksploatacji oczyszczalni (w podziale na stałe i zmienne). Do kosztów stałych (lub przeważająco stałych) zaliczono w szczególności: usługi obce, wynagrodzenia, amortyzację, jak również pozostałe koszty. Do kosztów w większości zmiennych zaliczono przede wszystkim zużycie energii. Koszty administracji przyporządkowano na podstawie: udziału przychodów z usług kanalizacyjnych w przychodach ogółem PWiK, udziału wolumenu ścieków powstałych na obszarze Kobyłki w ogólnym wolumenie ścieków odebranych przez PWiK. Poniżej zaprezentowano graficzny obraz kształtowania się przychodów z usług kanalizacyjnych świadczonych przez PWiK na rzecz mieszkańców gminy Kobyłka w stosunku do wartościowego progu rentowności. Wykres odzwierciedla przyjęte w projekcji założenie adekwatności jednostkowych cen i kosztów. Rysunek KOBYŁKA relacja przychodów ze sprzedaży usług kanalizacyjnych do progu rentowności (tys. PLN) Przychody / Revenues Próg rentowności / BEP 16-9

10 Poniżej zaprezentowano relację przychodów do progu rentowności z uwzględnieniem czynszu dzierżawnego płaconego przez PWiK gminie Kobyłka od majątku kanalizacyjnego. Czynsz dzierżawny przyjęto w obliczeniach jako koszt stały. Do 213 r. przychody nie uwzględniają części kosztów amortyzacji oraz kosztów projektowych (promocja, POK, projektowanie i dokumentacja, inżynier kontraktu). Rysunek KOBYŁKA relacja przychodów ze sprzedaży ścieków do progu rentowności, z uwzględnieniem czynszu dzierżawnego (tys. PLN) Przychody / Revenues Próg rentow ności / BEP Płynność Z projekcji wynika, że środki pieniężne generowane przez Spółkę są wystarczające do spłaty zadłużenia zaciągniętego na sfinansowanie projektu. Rysunek Prognoza środków pieniężnych PWiK (tys. PLN) Przy założonej strukturze źródeł finansowania Spółka zachowuje płynność, przy czym jej sytuację w tym obszarze można podzielić na trzy okresy. 16-1

11 Okres realizacji inwestycji (lata 25-29) Mimo wysokich nakładów ponoszonych na realizację inwestycji Spółka utrzyma dodatnie saldo gotówki, ponieważ: wysokie wydatki związane z projektem znajdą odniesienie w źródłach finansowania, przy czym większa część wkładu będzie bezzwrotna (środki Funduszu Spójności); na okres realizacji inwestycji nie są przewidywane spłaty rat kapitałowych od pożyczek; spłata pożyczek rozpocznie się w 21 r.; nastąpi wzrost przychodów z uwagi na: o wzrost cen wody i ścieków, o przyłączanie do sieci kanalizacyjnej nowych użytkowników. Na koniec 29 r. założono wzrost salda należności związany z oczekiwaniem na końcowe rozliczenie projektu przez UE, a tym samym na wypłatę końcowych 2% grantu. Założono zaciągnięcie przez PWiK pożyczki pomostowej w NFOŚiGW w wysokości tys. PLN. Pożyczka zostanie spłacona w 21 r., po wpływie całości grantu. Okres spłaty pożyczki (lata ) W związku z wypłatą 2% grantu, dalszym wzrostem cen wody i ścieków oraz osiągnięciem maksymalnego poziomu amortyzacji, prognoza wykazuje wzrost salda gotówki do 13,8 mln PLN w 21 r. W następnych latach, mimo spłat rat i odsetek z tytułu pożyczek zaciągniętych w NFOŚiGW i WFOŚiGW, prognozowane saldo gotówki wzrasta aż do 29,2 mln PLN na koniec 219 r. Główną przyczyną jest systematyczny wzrost przychodów w latach spowodowany: przyłączeniem nowych użytkowników założono, że do 211 r. do sieci kanalizacyjnej i wodociągowej zostaną przyłączeni wszyscy potencjalni użytkownicy zamieszkujący teren objęty inwestycją; wzrostową tendencją cen wody i ścieków. Prognozowany wzrost przychodów jest wystarczający do tego, aby w 21 r. przychody przekroczyły operacyjny próg rentowności (uwzględniający amortyzację), dzięki czemu możliwa będzie zarówno spłata rat kapitałowych i odsetek, jak również finansowanie inwestycji odtworzeniowych. Okres po spłacie pożyczki (lata 22-23) Mimo szacowanej po 217 r. stagnacji opłat za usługi wodociągowo-kanalizacyjne prognoza wykazuje systematyczny wzrost salda środków pieniężnych. Przyczyny są następujące: dodatnie wyniki finansowe PWiK; ciągle wysoka, aczkolwiek spadająca, amortyzacja; brak obciążeń z tytułu spłat zadłużenia; ograniczenie planu inwestycyjnego zawartego w niniejszym studium wyłącznie do zadań o charakterze odtworzeniowym

12 W efekcie prognozowane saldo środków pieniężnych na koniec okresu projekcji ( r.) wynosi 48,5 mln PLN. Kwotę tę należy traktować jako rezerwę na realizację inwestycji rozwojowych. W tym kontekście dodatnie salda gotówki w kolejnych latach obrazują wielkość potencjalnego budżetu, który mógłby zostać przeznaczony m.in. na dalszą rozbudowę sieci. Jest to o tyle istotne, że: po zakończeniu projektu poza siecią kanalizacyjną pozostanie znacząca część wiejskiego obszaru Wołomina, który będzie stopniowo zaludniany (migracja ludności z centrum miast na obrzeża jest cechą całej aglomeracji warszawskiej); znacząca część populacji wiejskiego obszaru Wołomina pozostanie poza systemem wodociągowym. Opisane wyżej zależności potwierdza zestawienie rocznych sald środków pieniężnych. Rysunek PWiK roczne salda środków pieniężnych (tys. PLN) Poniżej zaprezentowano wskaźniki płynności w kluczowych latach projekcji. Tabela PWiK - wskaźniki płynności Wyszczególnienie Wskaźnik płynności bieżącej (CR) 4,52 3,74 8,68 4,7 6,83 8,81 12,39 Wskaźnik płynności - szybki (QR) 3,35 3,72 8,66 4,69 6,81 8,79 12,38 Wskaźnik płynności gotówkowej 1,97 2,4 3,28 3,68 5,81 7,79 11,37 Z uwagi na niską wartość zapasów w bilansie Przedsiębiorstwa wskaźnik płynności szybki ma wartości zbliżone do wskaźnika płynności bieżącej. W całym okresie projekcji wskaźniki płynności PWiK plasują się na bezpiecznym poziomie

13 16.2.5Zadłużenie W wyniku realizacji projektu nastąpi okresowe zwiększenie udziału zadłużenia w strukturze źródeł finansowania Spółki. Zaciągnięcie pożyczek spowoduje zmniejszenie udziału kapitału własnego z 97% na początku projekcji (24 r.) do 52% na koniec ostatniego roku realizacji inwestycji (29 r.). Wraz ze spłatą zadłużenia, począwszy od 21 r. projektowany udział długu w aktywach maleje. Na koniec projekcji szacowany udział zadłużenia wynosi 6%. Rysunek Struktura kapitałów w okresie projekcji 1% 8% 6% 4% 2% % Kapitały w łasne Zadłużenie Poniżej zaprezentowano wskaźniki zadłużenia PWiK w kluczowych latach projekcji. Tabela PWiK - wskaźniki zadłużenia Wyszczególnienie Wskaźniki kapitałowy (WK) 97,% 67,5% 52,1% 66,5% 81,2% 93,3% 94,3% Wskaźniki pokrycia I (WP I) 14,4% 36,2% 34,4% 37,2% 56,3% 79,7% 121,9% Wskaźniki pokrycia II (WP II) 14,4% 51,1% 61,5% 5,9% 62,6% 79,7% 121,9% Wskaźniki pokrycia majątku obrotowego (WPMO) 57,5% -514,1% -152,2% -33,6% -118,4% -4,4% 24,% Wskaźnik ogólnego zadłużenia 3,% 32,5% 47,9% 33,5% 18,8% 6,7% 5,7% Ujemna wartość wskaźnika pokrycia majątku obrotowego (WPMO) w większości lat projekcji wynika przede wszystkim ze wzrostu wartości majątku trwałego w wyniku realizowanego przedsięwzięcia 1. 1 WPMO = ((Kapitał własny + Zobowiązania długoterminowe - Majątek trwały) / Majątek obrotowy)x1% 16-13

14 W całym okresie Spółka zachowa zdolność do obsługi rat kapitałowych. Powyższe twierdzenie obrazuje wskaźnik pokrycia obsługi długu, czyli relacja salda środków pieniężnych wygenerowanych w danym roku z działalności operacyjnej, powiększonego o saldo początkowe środków pieniężnych oraz wpływy z działalności finansowej, pomniejszonego o saldo z działalności inwestycyjnej do wydatków finansowych w danym roku (spłaty rat kapitałowych). Koszty finansowe są w tej metodyce uwzględnione w ramach wyniku finansowego netto. Omawiany wskaźnik nie powinien być niższy niż 1,2. W przypadku analizowanego projektu wymóg ten jest zachowany. Rysunek Wskaźnik pokrycia obsługi długu 2, 18, 16, 14, 12, 1, 8, 6, 4, 2,, Obciążenie mieszkańców Wołomina opłatami Jak wskazano w rozdziale 6 niniejszego studium szacowany wskaźnik obciążenia mieszkańców Wołomina wydatkami na zakup usług wodociągowych i kanalizacyjnych w 25 r. wynosi 3,66%. Wyznacza to niewielki margines swobody w kształtowaniu cen jednostkowych (w założeniu ww. wydatki nie powinny przekraczać pułapu 4% szacowanego dochodu do dyspozycji 1 mieszkańca). Poniżej zaprezentowano wykres obciążenia mieszkańców Wołomina wydatkami na usługi wodociągowe i kanalizacyjne w latach objętych projekcją

15 Rysunek WOŁOMIN prognoza obciążenia przeciętnego dochodu do dyspozycji wydatkami na wodę i ścieki 4,5% 4,% 3,5% 3,% 2,5% 2,% 1,5% 1,%,5%,% Efektywność Wartość zaktualizowana netto inwestycji (NPV) Wartość zaktualizowana netto (NPV) pozwala określić, czy dane przedsięwzięcie jest opłacalne z finansowego punktu widzenia. Podstawę oszacowania wartości zaktualizowanej netto (NPV) stanowią przepływy pieniężne, stanowiące różnicę pomiędzy przepływami operacyjnymi oraz planowanymi nakładami inwestycyjnymi. NPV = CF n t t t = 1 (1 + r) + RV gdzie: NPV - wartość zaktualizowana netto CF t - saldo przepływów pieniężnych w roku t n - liczba lat prognozy r - stopa dyskontowa t - kolejne lata prognozy t = 1,2,3,..., n RV - zdyskontowana wartość rezydualna Schemat przepływów Podstawą obliczenia wartości zaktualizowanej netto jest oszacowanie przepływów pieniężnych, które następnie podlegają dyskontowaniu. Przepływy pieniężne liczone są wg następującego algorytmu: 16-15

16 gdzie: CF = PO KO + A KON NI CF - saldo przepływów pieniężnych PO - przychody operacyjne (przychody PWiK z usług wodociągowych i kanalizacyjnych generowane na obszarze Wołomina) KO - koszty operacyjne (szacowane koszty obsługi odbiorców na terenie Wołomina) A - amortyzacja majątku PWiK KON - wzrost kapitału obrotowego netto PWiK NI - nakłady inwestycyjne założone w projekcji PWiK (dotyczą wyłącznie obszaru gminy Wołomin, nie uwzględniają kosztów finansowych ponoszonych w latach realizacji projektu). Zgodnie z wytycznymi NFOŚiGW w całym okresie projekcji przyjęto stopę dyskonta w wysokości 7%. Wartość rezydualna została przyjęta jako suma szacowanej wartości zakupionych w ramach przedsięwzięcia gruntów oraz zdyskontowanych na rok zakończenia analizy przyszłych odpisów amortyzacyjnych od nieumorzonych na r. środków trwałych wytworzonych w ramach przedsięwzięcia oraz ich odtworzeń. Schemat kalkulacji NPV W celu oszacowania efektywności przedsięwzięcia na obszarze gminy Wołomin zastosowano podejście różnicowe. Metoda różnicowa polega na zestawieniu efektywności scenariusza zakładającego realizację inwestycji (scenariusz z inwestycją ) z NPV scenariusza bez inwestycji. Kalkulacja efektywności została przeprowadzona w następujący sposób: 1. Sporządzono model przepływów dla działalności wodociągowo-kanalizacyjnej w gminie Wołomin przy założeniu realizacji projektu (scenariusz z inwestycją ); 2. Sporządzono model przepływów dla działalności wodociągowo-kanalizacyjnej w gminie Wołomin przy założeniu rezygnacji z projektu (scenariusz bez inwestycji ); 3. Różnica między parametrami charakteryzującymi obydwa scenariusze wyznacza efekt finansowy projektu inwestycyjnego. Scenariusz bez inwestycji W odniesieniu do scenariusza bezinwestycyjnego projekcje zostały sporządzone przy założeniu: utrzymania obecnego stanu infrastruktury wodno-ściekowej, tj. nie zakładano inwestycji zmierzających do podłączenia nowych odbiorców; kalkulacji cen na poziomie szacowanych kosztów jednostkowych wody i ścieków

17 Założenie powyższe determinuje poziom cen. W wariancie bez inwestycji ceny wody i ścieków są znacznie niższe od cen w wariancie inwestycyjnym. Rysunek WOŁOMIN porównanie prognozowanych cen wody i ścieków w wariantach bez inwestycji oraz z inwestycją (PLN/m 3 ) 1, 9, 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1,, NPV z projektem / w ith project bez projektu / no project Mimo wyższych cen w wariancie zakładającym realizację przedsięwzięcia wskaźnik NPV dla projektu jest ujemny. Przyczyną są wysokie nakłady inwestycyjne oraz koszty generowane w wyniku oddania do użytku nowych obiektów. NPV PROJEKTU W WOŁOMINIE BEZ DOTACJI = ( ) tys. PLN IRR PROJEKTU W WOŁOMINIE BEZ DOTACJI = wartość ujemna Uwzględnienie w kalkulacji dotacji z Funduszu Spójności spowoduje wzrost NPV powyżej. NPV PROJEKTU W WOŁOMINIE Z DOTACJĄ = 892 tys. PLN 16.3Gmina Kobyłka Próg rentowności w zakresie części majątkowej opłat Zgodnie z rekomendowaną strukturą instytucjonalną gospodarki wodno-ściekowej na obszarze gminy Kobyłka tamtejszy Urząd Miasta, jako właściciel infrastruktury, począwszy od 26 r. będzie naliczać czynsz dzierżawny. Podstawą kalkulacji czynszu będzie szacowana wartość umorzenia majątku wodociągowokanalizacyjnego w Kobyłce w danym roku (w latach realizacji projektu założono, że czynsz dzierżawny powinien również uwzględniać koszty projektu, w tym koszty inżyniera projektu, przygotowania dokumentacji, promocji, POK). Czynsz, jako koszt PWiK, znajdzie odbicie w wysokości cen wody i ścieków

18 Aby możliwe było spełnienie wymogu plasowania wydatków na zakup usług wodociągowo-kanalizacyjnych na poziomie nie wyższym niż 4% szacowanego dochodu do dyspozycji mieszkańca Kobyłki w projekcji przyjęto następujące założenia dotyczące cen wody i ścieków w części wynikającej z czynszu dzierżwanego: w przypadku cen wody: - do 27 r. Gmina będzie naliczać czynsz pomniejszony w stosunku do szacowanego umorzenia majątku kanalizacyjnego, - począwszy od 28 r. Gmina przystąpi do egzekwowania 1% ekwiwalentu amortyzacji od majątku kanalizacyjnego; w przypadku cen ścieków: - do 213 r. Gmina będzie naliczać czynsz pomniejszony w stosunku do szacowanego umorzenia majątku kanalizacyjnego, - począwszy od 214 r. Gmina przystąpi do egzekwowania 1% ekwiwalentu amortyzacji od majątku kanalizacyjnego. Oznacza to, że Gmina Kobyłka do 213 r. będzie dotować użytkowników systemu wod.-kan. na swoim terenie rezygnując z obciążania ich całością kosztów odtworzenia majątku. Przyjęcie powyższego scenariusza umożliwi utrzymanie wskaźnika obciążenia mieszkańców wydatkami na wodę i ścieki w granicach do 4% dochodu do dyspozycji. W innym przypadku (bez dotacji) nastąpiłaby eskalacja obciążeń mieszkańców Kobyłki kosztami zakupu usług kanalizacyjnych i wodociągowych. Należy podkreślić, że dotacja nie jest wydatkiem budżetu Miasta Kobyłka, ale polega na rezygnacji Miasta z potencjalnych przychodów. Nie jest to nowy mechanizm, ponieważ Gmina Kobyłka, mimo posiadanego majątku wodociągowego, nie pobierała dotychczas opłat z tytułu jego zużycia. Rysunek KOBYŁKA - próg rentowności w zakresie majątkowej części opłat za ścieki Przychody BEP 16-18

19 16.3.2Obciążenie mieszkańców Kobyłki opłatami Szacowany wskaźnik obciążenia mieszkańców Kobyłki wydatkami na wodę i ścieki w 25 r. jest stosunkowo wysoki i wynosi 3,57%. Wyznacza to niewielki margines swobody w kształtowaniu cen (w założeniu nie powinny one znacząco przekraczać pułapu 4%). Poniżej zaprezentowano wykres obciążenia mieszkańców Kobyłki wydatkami na zakup usług wodociągowo-kanalizacyjnych. Rys KOBYŁKA prognoza obciążenia przeciętnego dochodu mieszkańców wydatkami na wodę i ścieki 4,5% 4,% 3,5% 3,% 2,5% 2,% 1,5% 1,%,5%,% Efektywność W celu oszacowania efektywności zastosowano metodykę analogiczną do przyjętej dla gminy Wołomin. W modelu przepływów uwzględniono następujące podstawowe parametry: wpływy pieniężne: - przychody ze sprzedaży usług kanalizacyjnych i wodociągowych na obszarze gminy Kobyłka (przychody PWiK z tytułu usług kanalizacyjnych i wodociągowych realizowanych na rzecz mieszkańców gminy Kobyłka), - wartość rezydualna (suma zdyskontowanych na rok zakończenia analizy przyszłych odpisów amortyzacyjnych od nieumorzonych według stanu na r. środków trwałych wytworzonych w ramach przedsięwzięcia; brak wykupów gruntów, brak odtworzenia majątku powstałego w wyniku przedsięwzięcia); wydatki pieniężne: - koszty działalności operacyjnej ponoszone na obszarze gminy Kobyłka, w tym: koszty poniesione przez PWiK w związku z usługami realizowanymi na rzecz mieszkańców gminy Kobyłka (koszty eksploatacji infrastruktury kanalizacyjnej i wodociągowej, a także koszty oczyszczalni w części przypadającej na Kobyłkę); brak kosztów po stronie Gminy Kobyłka (umorzenie nie jest uwzględniane w modelu efektywności); - nakłady inwestycyjne realizowane przez Gminę Kobyłka

20 NPV Wskaźnik NPV na obszarze Kobyłki jest ujemny. Przyczyną są wysokie nakłady inwestycyjne oraz koszty generowane w wyniku oddania do użytku nowych obiektów. NPV PROJEKTU W KOBYŁCE BEZ DOTACJI = (-3 582) tys. PLN IRR PROJEKTU W KOBYŁCE BEZ DOTACJI = wartość ujemna Uwzględnienie w kalkulacji dotacji z Funduszu Spójności powoduje, że projekt staje się efektywny finansowo. NPV PROJEKTU W KOBYŁCE Z DOTACJĄ = tys. PLN 16-2