Ćwiczenie VI PODSTAWOWE MECHANIZMY REGULACJI OŚRODKOWEJ - PIEŃ MÓZGU
|
|
- Helena Grzybowska
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Ćwiczenie VI PODSTAWOWE MECHANIZMY REGULACJI OŚRODKOWEJ - PIEŃ MÓZGU
2 Układ nerwowy ANATOMICZNY ośrodkowy (centralny) mózgowie rdzeń kręgowy obwodowy nerwy czaszkowe (nervi craniales) nerwy rdzeniowe (nervi spinales) układ somatyczny układ piramidowy CZYNNOŚCIOWY układ pozapiramidowy układ autonomiczny współczulny i przywspółczulny (sympatyczny i parasympatyczny) nerwy autonomiczne zwoje autonomiczne
3 Rozwój osobniczy układu ośrodkowego układu nerwowego: płytka nerwowa rynienka nerwowa cewa nerwowa 3. tydzień Pęcherzyki pierwotne Przód 1. Prosencephalon (przodomózgowie) 2. Mesencephalon (śródmózgowie) 3. Rhombencephalon Tył (tyłomózgowie) Wady będące skutkiem nieprawidłowego zamknięcia się cewy nerwowej noszą nazwę dysrafii
4 Rozwój pęcherzyków mózgowych Przodomózgowie prosencephalon kresomózgowie międzymózgowie śródmózgowie tyłomózgowie wtórne tyłomózgowie rdzeniomózgowie rdzeń kręgowy W 2. miesiącu ciąży wytwarza się móżdżek W 4. miesiącu ciąży rozpoczyna się proces gyryfikacji tworzenia się bruzd i zakrętów kory mózgowej 5 tygodniowy zarodek
5 rozwija się najszybciej, ten pęcherzyk dzieli się na 2 półkule ze świata pęcherzyka powstają komory I i II ze światła pęcherzyka powstaje komora III ze światła pęcherzyka powstaje wąski kanał wodociąg mózgu ze światła 4 i 5 pęcherzyka powstaje komora IV Z pierwotnych 3 pęcherzyków powstaje 5. Przodomózgowie (prosencephalon, pierwotny pęcherzyk mózgowy) przekształca się w kresomózgowie i międzymózgowie (1. i 2. pęcherzyk). Śródmózgowie nie dzieli się 3. pęcherzyk. Z tyłomózgowia (rhombencephalon) powstaje tyłomózgowie wtórne i rdzeniomózgowie (4. i 5. pęcherzyk)
6 Położenie komór w mózgu KOMORY MÓZGU boczne (L,P I i II) w kresomózgowiu III w międzymózgowiu wodociąg mózgu w śródmózgowiu IV w tyłomózgowiu (most, móżdżek i rdzeń przedłużony)
7 Układ nerwowy ośrodkowy (OUN) Pień mózgu A. mózgowie (encephalon): kresomózgowie (telencephalon) międzymózgowie (diencephalon) śródmózgowie (mesencephalon) most (pons) rdzeń przedłużony (medulla oblongata) inaczej opuszka (bulbus) móżdżek (cerebellum) Most, rdzeń przedłużony i móżdżek nazywany jest łącznie tyłomózgowiem (rhombencephalon). Pień mózgowia (mózgu) (truncus encephali lub cerebri) obejmuje śródmózgowie, most i rdzeń przedłużony. Pień mózgu = śródmózgowie + most + rdzeń przedłużony B. rdzeń kręgowy (medulla spinalis)
8 Rdzeń przedłużony (medulla oblongata) - najniżej położony odcinek mózgowia - drogi nerwowe przewodzące impulsy z półkul mózgowych do rdzenia kręgowego - nadrzędne ośrodki koordynujące czynność motoneuronów (odruchy dowolne) - ośrodki odruchowe związane z czynnością nerwów czaszkowych - automatyczne ośrodki odruchowe - ośrodki ważne dla życia - ośrodki związane z pobieraniem pokarmu - ośrodki związane z funkcją tworu siatkowatego pnia mózgu
9 Rdzeń przedłużony jądro smukłe jądro klinowate pęczek smukły pęczek klinowaty twór siatkowaty
10 Ośrodki odruchowe rdzenia przedłużonego (opuszki): 1. ośrodki ważne dla życia (węzeł życia) dno komory IV mózgu (między rdzeniem przedłużonym a mostem) I rzędowy ośrodek akcji serca i naczynioruchowy (akcja serca i stan światła naczyń krwionośnych) I rzędowy ośrodek oddechowy (ruchy oddechowe) 2. ośrodki odruchów związanych z pobieraniem pokarmu: - żucia - połykania - wydzielania śliny i soków trawiennych - ssania 3. ośrodki odruchów obronnych - mrużenia (rogówkowego i spojówkowego) - łzawienia - kichania - kaszlu - wymiotnego 4. ośrodki związane z funkcja tworu siatkowatego pnia mózgu (sen i czuwanie) 5. ośrodki odruchów postawnych
11 Most - przechodzą przez niego główne drogi wstępujące i zstępujące - włókna V, VI, VII i części VIII nerwu czaszkowego - część tworu siatkowatego obecnego w moście odpowiada za kontrolę: - mikcji - nocyrecepcji - ruchów gałki ocznej - snu i czuwania Na granicy mostu i śródmózgowia znajduje się miejsce sinawe (locus coeruleus) synteza noradrenaliny Jądra szwu synteza i wydzielanie serotoniny
12 Most j. przedsionkowe górne Twór siatkowaty IV k. mózgu
13 Most lokalizacja miejsca sinawego Miejsce sinawe Jądra szwu
14 Śródmózgowie Znajduje się tu ośrodek odruchowy dla wzroku i słuchu Istota czarna kontrola ruchów mimowolnych i ruchów szybkich - jej degeneracja prowadzi do Parkinsonizmu Jądro czerwienne - najważniejsze jądro ruchowe - integruje informacje z kory mózgu oraz jąder móżdżku i wysyła je do niższych pięter OUN Brzuszne pole nakrywki śródmózgowia - Produkcja dopaminy do układów mezolimbicznych
15 Śródmózgowie Wodociąg mózgu Wzgórek dolny Istota czarna Jądro czerwienne
16 Nerwy czaszkowe i ich funkcje
17 I. Nerw węchowy (nervus olfactorius) czuciowy Jedyny nerw czaszkowy o bezpośredniej projekcji dokorowej, z pominięciem wzgórza Droga węchowa: 1. neuron - kom. węchowe, 2. neuron kom. nerwowe opuszki, pasmo węchowe, trójkąt węchowy,prążek węchowy, ist. dziurkowana przednia, kora węchowa (pole 34 w płacie skroniowym) Przy uszkodzeniach - anosmia
18 3 2 1 II. Nerw wzrokowy (nervus opticus) czuciowy Nie jest prawdziwym nerwem jest drogą OUN (pęczek istoty białej międzymózgowia), otoczony oponami, nie ma zdolności regeneracyjnych Droga wzrokowa: 1. neuron pręciki i czopki siatkówki, 2. neuron kom. dwubiegunowe w-wy zwojowej, 3. neuron kom. wielobiegunowe w-wy zwojowej, nerw wzrokowy, skrzyżowanie, pasmo wzrokowe, 4. neuron ciało kolankowate boczne, 5. neuron - kora wzrokowa (pole 17 w płacie potylicznym)
19 III. Nerw okoruchowy (n. oculomotorius) ruchowy Początek w śródmózgowiu, w jj. n. okoruchowego (j. środkowe, ogonowe i dodatkowe). Unerwia wszystkie mięśnie gałki ocznej, z wyj. m. prostego bocznego (n. odwodzący) i skośnego górnego (n. bloczkowy). Unerwia również mięśnie gładkie (m. oczodołowy, rzęskowy akomodacja oka, m. zwieracz źrenicy) są to wł. parasympatyczne tego nerwu Mięśnie gałki ocznej: mm. proste górny, dolny, przyśrodkowy, boczny; mm. skośne górny i dolny; dźwigacz powieki górnej. Przy uszkodzeniach spojrzenie ku dołowi i na zewnątrz, uszkodzenie wł. parasympatycznych rozszerzenie źrenicy, brak akomodacji
20 IV. Nerw bloczkowy (nervus trochlearis) ruchowy Początek w śródmózgowiu, w tylnej części jądra n. okoruchowego, poniżej wzgórka dolnego, przeciwstronnie. Unerwia mięsień skośny górny oka. Jedyny nerw czaszkowy, wychodzący po grzbietowej stronie mózgowia, najcieńszy. Przy uszkodzeniach zez zbieżny, z odchyleniem gałki ocznej ku górze (nerw patetyczny - umożliwia patrzenie z góry )
21 V. Nerw trójdzielny (nervus trigeminus) mieszany, z ogromną przewagą cz. czuciowej najważniejszy nerw czuciowy głowy Jądra czuciowe od śródmózgowia do 5. segm. rdzenia kręgowego, ruchowe w moście, najgrubszy z nerwów czaszkowych 3 gałęzie: nerw oczny (V1, czuciowy), szczękowy (V2, czuciowy) i żuchwowy (V3, mieszany) Część czuciowa przewodzi bodźce z twarzy, śluzówek jamy ustnej i nosa, z zatok czołowych, zębów, podniebienia: 1. neuron zwój trójdzielny (Gassera), 2. neuron j.rdzeniowe/j. mostowe/j.śródmózgowiowe (czucie głębokie, nieuświadomione), 3. neuron wzgórze (j. brzuszne tylne). Część ruchowa (z j. ruchowego nerwu V) unerwia mięśnie żwaczowe, mm. podniebienia, ucha wewnętrznego Nerw trójdzielny bierze udział w odruchach, np. odruchu spojówkowym, rogówkowym
22 VI. Nerw odwodzący (nervus abducens) ruchowy Początek most (dno komory IV) Unerwia tylko 1 mięsień m. prosty boczny oka Uszkodzenie zez zbieżny, ograniczenie lub brak ruchu oka w stronę skroni, czyli ruchu odwodzenia.
23 VII. Nerw twarzowy (nervus facialis) mieszany, z przewagą cz. ruchowej, najważniejszy nerw ruchowy Początek rdzeń przedłużony. Gałęzie: skroniowe, jarzmowe, policzkowe, żuchwowa, szyjna Funkcje: ruchy mięśni twarzy, czucie smaku, wydzielanie gr. ślinowych i łzowych (wł. parasympatyczne jj. ślinowego górnego i łzowego) Część czuciowa n. pośredni, struna bębenkowa, n. językowy. Część ruchowa do mięśni wyrazowych, drogi do gr. łzowych i ślinowych Uszkodzenia porażenie mięśni wyrazowych, niesymetryczna twarz. Zanik odruchu rogówkowego. Porażenie włókien smakowych - ubytek czucia smaku; porażenie włókien wydzielniczych dla gruczołu łzowego - silne łzawienie; porażenie m. strzemiączkowego - nadmierna głośność dźwięków
24 VII. Nerw twarzowy (nervus facialis) Porażenie n. twarzowego lewego chory nie może zmarszczyć czoła ani zamknąć szpary powiekowej, kącik ust opada, widoczny jest fragment twardówki (objaw Bella) mieszany, z przewagą cz. ruchowej, najważniejszy nerw ruchowy Początek rdzeń przedłużony. Gałęzie: skroniowe, jarzmowe, policzkowe, żuchwowa, szyjna Funkcje: ruchy mięśni twarzy, czucie smaku, wydzielanie gr. ślinowych i łzowych (wł. parasympatyczne jj. ślinowego górnego i łzowego) Część czuciowa n. pośredni, struna bębenkowa, n. językowy. Część ruchowa do mięśni wyrazowych, drogi do gr. łzowych i ślinowych Uszkodzenia porażenie mięśni wyrazowych, niesymetryczna twarz. Zanik odruchu rogówkowego. Porażenie włókien smakowych - ubytek czucia smaku; porażenie włókien wydzielniczych dla gruczołu łzowego - silne łzawienie; porażenie m. strzemiączkowego - nadmierna głośność dźwięków
25 VIII. Nerw przedsionkowo-ślimakowy (n. vestibulocochlearis) lub statyczno-słuchowy (n. stato-acusticus) czuciowy, jako jedyny nerw czaszkowy nie opuszcza czaszki nerw przedsionkowy (n. vestibularis) nerw narządu równowagi droga: kom. zmysłowe włoskowate, 1. neuron zwój przedsionkowy, 2. neuron jj. przedsionkowe w pniu (4); 3. neuron jj. śródmózgowia/rdzenia kr./móżdżku Uszkodzenia zaburzenia równowagi, zawroty głowy, oczopląs nerw ślimakowy (n. cochlearis) nerw narządu słuchu droga: kom. błędnika, 1.neuron- zwój spiralny, 2.neuron jj. ślimakowe, 3. neuron jj. wstęgi bocznej/wzg. dolnych, 4. neuron - wzgórze (c. kolankowate przyśrodkowe), dalej do kory skroniowej (pole 41) Uszkodzenia utrata słuchu
26 IX. Nerw językowo-gardłowy (n. glossopharyngeus) mieszany, z przewagą cz. czuciowej Cz. czuciowa najważniejsza, unerwia błonę śluzową gardła, jamę bębenkową i trąbkę słuchową, tylną część języka - brodawki liściaste, a także baroreceptory zatoki tętnicy szyjnej (j. pasma samotnego, n. tractus solitarii) Cz. ruchowa unerwia mm. gardła i podniebienia (początek w j. dwuznacznym, n. ambiguus) Cz. parasympatyczna unerwia śliniankę przyuszną (za pośrednictwem zwoju usznego) (początek j. ślinowe dolne, n. salivatorius inferior) Wszystkie jj. początkowe znajdują się w górnej części rdzenia przedłużonego Porażenie: zaburzenia czucia w tylnej cz. jamy nosowej i w gardle, zaburzenia smaku
27 X. Nerw błędny (n. vagus) mieszany najważniejszy i największy nerw z domieszką parasympatyczną, najdłuższy Cz. czuciowa 2 zwoje (górny i dolny) - unerwia bł. śluzową gardła i krtani Cz. ruchowa początek w rdz. przedłużonym unerwia podniebienie, gardło i krtań Cz. parasympatyczna - unerwia narządy głowy, szyi (krtań), kl. piersiowej (serce i oskrzela), brzucha (żołądek, wątroba, jelita) Wszystkie jj. początkowe znajdują się w rdzeniu przedłużonym
28 XI. Nerw dodatkowy (n. accessorius) ruchowy Cz. czaszkowa początek w rdzeniu przedłużonym, w tych samych jądrach początkowych, co nerw błędny Cz. rdzeniowa początek w rdzeniu kręgowym, w j. nerwu dodatkowego Unerwia mięśnie krtani i zwieracze gardła oraz mięsień czworoboczny grzbietu i mostkowo-obojczykowo-sutkowy
29 rdzeń przedłużony zewnętrzne mięśnie języka nerw podjęzykowy n. hypoglossus (XII) wewnętrzne mięśnie języka XII. Nerw podjęzykowy (n. hypoglossus) ruchowy Początek w rdzeniu przedłużonym, w jądrze nerwu podjęzykowego Unerwia mięśnie języka (wewnętrzne i zewnętrzne) Uszkodzenia zaburzenia żucia, połykania i artykulacji
30 Nerwy czaszkowe tworzą 3 grupy: Podsumowanie: nerwy czuciowe specyficzne: n. węchowy (I), n. wzrokowy (II) i n. przedsionkowo-ślimakowy (VIII) nerwy ruchowe mm. gałki ocznej i języka: n. okoruchowy (III), n. bloczkowy (IV), i n. odwodzący (VI) - unerwiają mm. gałki ocznej oraz n. podjęzykowy (XII) - unerwia mm. języka nerwy czuciowo-ruchowe (mieszane): n. trójdzielny (V), n. twarzowy (VII), n. językowo-gardłowy (IX), n. błędny (X) i n. dodatkowy (XI). Zaopatrują pochodne łuków skrzelowych Uzupełnienia: - 4 nerwy zawierają domieszkę parasympatyczną: n. okoruchowy (III), n. twarzowy (VII), n. językowo-gardłowy (IX) i n. błędny (X) - włókna przywspółczulne nerwów łuków skrzelowych (n. mieszanych) unerwiają głównie gruczoły: n. twarzowy (VII) - śliniankę podżuchwową i podjęzykową oraz gr. łzowy, n. językowo-gardłowy (IX) - śliniankę przyuszną, a n. błędny (X), zawierający największą domieszkę wł. przywspółczulnych - serce i narządy wewnętrzne klatki piersiowej i jamy brzusznej - 3 nerwy n. twarzowy (VII), językowo-gardłowy (IX) i błędny (X) zawierają włókna smakowe - nn. okoruchowe (III, IV i VI) wchodzą do oczodołu przez szczelinę oczodołową górną
31 Drogi odruchów opuszkowych przebiegają w nerwach czaszkowych (odchodzących z pnia mózgu) I n. węchowy n. olfactorius czuciowy przodomózgowie II n. wzrokowy n. opticus czuciowy śródmózgowie III n. okoruchowy n. oculomotorius ruchowy + parasympatyczny IV n. bloczkowy n. trochlearis ruchowy V n. trójdzielny n. trigeminus głównie czuciowy + ruchy żucia VI n. odwodzący n. abducens ruchowy VII n. twarzowy n. facialis głównie ruchowy + parasympatyczny most VIII n. statycznosłuchowy n. statoacusticus czuciowy IX n. językowogardłowy n. glossopharyngeus mieszany + parasympatyczny X n. błędny n. vagus mieszany + parasympatyczny XI n. dodatkowy n. accesorius ruchowy XII n. podjęzykowy n. hypoglossus ruchowy
32 Źródła utrzymania postawy: 1. Napięcie mięśniowe we wszystkich mięśniach ciała (odruchy odcinkowe rdzenia kręgowego) 2. Różnicowanie napięcia między prostowniki a zginacze (mechanizm nadodcinkowy rdzenia przedłużonego) - utrzymanie postawy wymaga przewagi napięcia w prostownikach 3. Dostosowywanie tułowia do położenia głowy, która ustawia się stosownie do impulsacji z przedsionka (mechanizmy śródmózgowia - odruchy statokinetyczne)
33 Mechanizmy postawne Rdzeń kręgowy - odruch proprioceptywny Prostowniki karku, grzbietu, kończyn, mięśnie unoszące żuchwę Opuszka (rdz. przedłużony) - jądro przedsionkowe Pobudzenie prostowników, Hamowanie zginaczy (droga przedsionkowo rdzeniowa) Śródmózgowie - jądro czerwienne Pobudzenie zginaczy + móżdżek + kora mózgowa Odruchy postawne Statotoniczne Wytworzenie postawy Statotokinetyczne Korekcja postawy
34 Aparat statokinetyczny 1 woreczek, 2 łagiewka, 3 kanały półkoliste 1+2 = przedsionek Znajduje się w uchu wewnętrznym; odpowiada za zmysł równowagi. Aparat statokinetyczny składa się z dwóch części: 1. Przedsionek - informuje o liniowych zmianach położenia głowy w przestrzeni (narząd przyspieszenia liniowego, ruch góra-dół). Składa się z woreczka i łagiewki. Wewnątrz woreczka znajduje się chłonka z otolitami (kryształkami węglanu wapnia). Nacisk otolitów na orzęsiony nabłonek powoduje impulsację. 1. Kanały półkoliste - informują o kątowych zmianach położenia głowy w przestrzeni (narząd przyspieszenia kątowego, ruch lewo-prawo). Zbudowane są z trzech, ułożonych do siebie pod kątem prostym kanałów (razem tworzą błędnik). Wewnątrz kanałów znajduje się endolimfa (galaretowata substancja), której nacisk na orzęsiony nabłonek powoduje impulsację.
35 Jądra przedsionkowe i mechanizmy postawne - jj. przedsionkowe leżą na drodze przedsionkowej gałęzi nerwu statycznosłuchowego (VIII) i pełnią rolę struktury integrującej bodźce - otrzymują impulsacje z aparatu statokinetycznego, układu wzrokowego i układów czuciowych (np. propriocepcja szyjna) - ośrodek odruchów satotonicznych
36 Odmóżdżenie (decerebracja) - uzyskiwane przez wykonanie cięcia pomiędzy wzgórkiem dolnym i górnym blaszki czworaczej (śródmózgowie) - zachowuje się rdzeń kręgowy, rdzeń przedłużony i most - zdjęte są hamujące wpływy zstępującej części tworu siatkowatego Widoczne objawy decerebracji: - nadmierny wyprost mięśni (prostowników) w obrębie kończyn, karku i grzbietu u większości ssaków - karykatura postawy wyprostnej grzbiet wygięty w kształt litery U, głowa zadarta do góry i odchylona dogrzbietowo, uniesienie i wyprostowanie ogona Sztywność odmóżdżeniową można znieść poprzez zniszczenie jądra przedsionkowego lub błędnika
37 Wzgórek dolny i górny blaszki czworaczej
38 Mechanizmy postawne Rdzeń kręgowy - odruch proprioreceptywny Prostowniki karku, grzbietu, kończyn, mięśnie unoszące żuchwę Opuszka (rdz. przedłużony) - jądro przedsionkowe Pobudzenie prostowników, Hamowanie zginaczy (droga przedsionkowo rdzeniowa) Śródmózgowie - jądro czerwienne Pobudzenie zginaczy + móżdżek + kora mózgowa Przecięcie pomiędzy wzgórkiem dolnym i górnym blaszki czworaczej
39 Uogólnione odruchy wyprostne (statotoniczne, Magnusa i DeKleijna) można je wywołać u zwierzęcia oraz: 1. pozbawionego propriorecepcji z mięśni szyi, przy zachowanym przedsionku pod wpływem sygnałów tylko z przedsionka: podniesienie głowy zwierzęcia powoduje wyprost 4 kończyn, opuszczenie głowy powoduje zgięcie 4 kończyn 2. z uszkodzonym przedsionkiem, przy zachowanym unerwieniu mięśni szyi pod wpływem sygnałów tylko z proprioceptorów mięśni szyi: podniesienie głowy zwierzęcia powoduje wyprost kończyn przednich i zgięcie tylnych opuszczenie głowy powoduje zgięcie kończyn przednich i wyprost kończyn tylnych
40 W odruchach tych występuje synergizm w zakresie kończyn przednich i antagonizm w zakresie kończyn tylnych. Fizjologicznie, zwierzęta wykazują przewagę odruchów szyjnych nad przedsionkowymi. Wpływy z propriorecepcji "przedsionkowej" i "szyjnej" są integrowane w jądrze przedsionkowym, które jest ośrodkiem odruchów statotonicznych.
41 Odruchy statokinetyczne (korekcyjne) - integrowane na poziomie śródmózgowia (skrypt, strona 80): 1. z proprioceptorów: I błędnikowy odruch poprawczy działający na mięśnie szyi stabilizuje położenie głowy w przestrzeni (pionowo w stos. do sił grawitacji) 1 II szyjne odruchy poprawcze działające na tułów utrzymują środek ciężkości (ustawienie kończyn zapobiegające upadkowi) 2. z eksteroreceptorów (drugorzędne, poza wzrokowymi): III odruch tułowia działający na głowę kot leżący na boku pobudzenie mechanoreceptorów bocznej części ciała wywołuje podniesienie głowy IV odruch tułowia działający na tułów kot spadając do góry nogami błyskawicznie się obraca, tułów sam stara się aby siła grawitacji działała pionowo do niego V wzrokowe odruchy poprawcze informacja z kory wzrokowej powoduje obrót głowy (dodatkowe wzrokowe odruchy prostowania) VI reakcja umieszczania wyprost prostowników przy gwałtownym przyspieszeniu liniowym VII reakcja podporowa przy gwałtownym działaniu na eksteroreceptory podeszwy dłoni i stóp kończyna i palce się prostują
- mózgowie i rdzeń kręgowy
Układ nerwowy obwodowy Systema nervosum periphericum JTB Podział układu nerwowego Układ nerwowy ośrodkowy - mózgowie i rdzeń kręgowy Układ nerwowy obwodowy - 12 par nerwów czaszkowych i ich zwojów, - 31
Bardziej szczegółowoPytania na II-gi termin poprawkowy z anatomii prawidłowej człowieka dla studentów Oddziału Stomatologicznego
Pytania na II-gi termin poprawkowy z anatomii prawidłowej człowieka dla studentów Oddziału Stomatologicznego CZASZKA 1. Połączenia ścisłe kości czaszki. Ciemiączka 2. Staw szczytowo-potyliczny 3. Staw
Bardziej szczegółowoUkład nerwy- ćwiczenia 1/5
Układ nerwy- ćwiczenia 1/5 Badanie neurologiczne - ĆWICZENIA Wybrane elementy badania układu nerwowego (badanie nerwów czaszkowych, badanie wybranych odruchów mono- i polisynaptycznych, badanie czucia
Bardziej szczegółowoWykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego
Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego Obwodowy układ nerwowy 31 par nerwów rdzeniowych 12 par nerwów czaszkowych Autonomiczny układ nerwowy Obwodowy układ nerwowy Większość
Bardziej szczegółowoNERWY CZASZKOWE I ICH JĄDRA. KLINICZNE ASPEKTY USZKODZEŃ NERWÓW CZASZKOWYCH.
NERWY CZASZKOWE I ICH JĄDRA. KLINICZNE ASPEKTY USZKODZEŃ NERWÓW CZASZKOWYCH. Uszkodzenie nerwu węchowego powoduje anosmię (brak węchu). Może być wynikiem złamania w obrębie dołu przedniego czaszki lub
Bardziej szczegółowoUkład nerwowy. /Systema nervosum/
Układ nerwowy /Systema nervosum/ Autonomiczny układ nerwowy Autonomiczny układ nerwowy = = wegetatywny -jest częścią UN kontrolującą i wpływającą na czynności narządów wewnętrznych, w tym mięśni gładkich,
Bardziej szczegółowoUkład nerwowy. /Systema nervosum/
Układ nerwowy /Systema nervosum/ Ośrodkowy układ nerwowy i drogi nerwowe Podział funkcjonalny układu nerwowego: 1. Układ nerwowy dośrodkowy (=aferentny=czuciowy=informacyjny) 2. Układ nerwowy odśrodkowy
Bardziej szczegółowoCzęści OUN / Wzgórze / Podwzgórze / Śródmózgowie / Most / Zespoły naprzemienne
Części OUN / Wzgórze / Podwzgórze / Śródmózgowie / Most / Zespoły naprzemienne 1) Schemat OUN: Ośrodkowy Układ Nerwowy składa się z: a) Kresomózgowia b) Międzymózgowia: - wzgórze; -zawzgórze; -nadwzgórze;
Bardziej szczegółowoANATOMIA FUNKCJONALNA
BOGUSŁAW MARECKI ANATOMIA FUNKCJONALNA TOM II UKŁADY: naczyniowy, oddechowy, trawienny, moczowy, płciowy, nerwowy, wewnątrzwydzielniczy, narządów zmysłów, powłoka wspólna Akademia Wychowania Fizycznego
Bardziej szczegółowoOśrodkowy układ nerwowy i drogi nerwowe
Układ nerwowy Ośrodkowy układ nerwowy i drogi nerwowe Podział funkcjonalny układu nerwowego: 1. Układ nerwowy dośrodkowy (=aferentny=czuciowy=informacyjny) 2. Układ nerwowy odśrodkowy (=eferentny): a)
Bardziej szczegółowoRozdział 3. Ograniczenia i połączenia dołów i przestrzeni czaszki Rozdział 4. Mięśnie i powięzie głowy, szyi i karku
Spis treści 7 Spis treści Rozdział 1. Okolice głowy, szyi i karku... 13 Rozdział 2. Kościec głowy i szyi... 23 2.1. Kościec głowy... 23 2.1.1. Czaszka mózgowa... 23 2.1.1.1. Ściana przednia... 23 2.1.1.2.
Bardziej szczegółowoAnatomia funkcjonalna rdzenia kręgowego i pnia mózgu. Biologiczne podstawy zachowania KFZiE PŁ 2009/10
Anatomia funkcjonalna rdzenia kręgowego i pnia mózgu Biologiczne podstawy zachowania KFZiE PŁ 2009/10 Anatomia funkcjonalna rdzenia kręgowego i pnia mózgu I. Sprawdzian z lab. 7. II. Konwersatorium - sprawdzian
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 2 RDZEŃ KRĘGOWY FUNKCJE DRÓG I OŚRODKÓW RDZENIOWYCH
Ćwiczenie 2 RDZEŃ KRĘGOWY FUNKCJE DRÓG I OŚRODKÓW RDZENIOWYCH Budowa łuku odruchowego 1 2 Receptor Protoneuron neuron czuciowy 3 Ośrodek (tu integracja odruchu) 4 Motoneuron neuron ruchowy 5 Efektor Prawo
Bardziej szczegółowoUkład nerwowy składa się z ośrodkowego (centralnego) i obwodowego układu nerwowego. Zapewnia on stały kontakt organizmu ze środowiskiem zewnętrznym
Budowa i funkcje Układ nerwowy składa się z ośrodkowego (centralnego) i obwodowego układu nerwowego. Zapewnia on stały kontakt organizmu ze środowiskiem zewnętrznym oraz integrację narządów wewnętrznych.
Bardziej szczegółowoUkład nerwowy (II) ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI
Układ nerwowy (II) DR MAGDALENA MARKOWSKA ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI ANTROPOZOOLOGIA - PODSTAWY FIZJOLOGII ZWIERZĄT 2 Potencjał czynnościowy
Bardziej szczegółowoAutonomiczny i Ośrodkowy Układ Nerwowy
Autonomiczny i Ośrodkowy Układ Nerwowy System Nerwowy Ośrodkowy System Nerwowy Analizuje, interpretuje i przechowuje informacje Zarządza organami Obwodowy System Nerwowy Transmisja informacji z i do OSN
Bardziej szczegółowoFizjologia człowieka
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski
Bardziej szczegółowoWprowadzenie. ROZDZIAŁ 2 Neuroanatomia. Wprowadzenie 85 Układ ruchowy 86 Układ czuciowy 90 Układ wzrokowy 93 Pień mózgu 96 Móżdżek 100 Kora mózgu 103
ROZDZIAŁ 2 Neuroanatomia Wprowadzenie 85 Układ ruchowy 86 Układ czuciowy 90 Układ wzrokowy 93 Pień mózgu 96 Móżdżek 100 Kora mózgu 103 Wprowadzenie Udar mózgu jest schorzeniem uszkadzającym mózg. W związku
Bardziej szczegółowoBIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA I UKŁADY WYKONAWCZE SYSTEM MOTORYCZNY. SYSTEMY ZSTĘPUJĄCE Korowe ośrodki motoryczne
BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA I UKŁADY WYKONAWCZE SYSTEM MOTORYCZNY SYSTEMY ZSTĘPUJĄCE Korowe ośrodki motoryczne Kora motoryczna (planowanie, inicjacja i kierowanie ruchami dowolnymi) Ośrodki pnia
Bardziej szczegółowoANATOMIA CZŁOWIEKA REPETYTORIUM NA PODSTAWIE ANATOMII CZŁOWIEKA A. BOCHENKA M. REICHERA PRZYGOTOWALI UZUPEŁNIAJĄC I REDAGUJĄC
ANATOMIA CZŁOWIEKA REPETYTORIUM NA PODSTAWIE ANATOMII CZŁOWIEKA A. BOCHENKA M. REICHERA PRZYGOTOWALI UZUPEŁNIAJĄC I REDAGUJĄC RYSZARD ALEKSANDROWICZ BOGDAN CISZEK KRZYSZTOF KRASUCKI & PZWL ANATOMIA CZŁOWIEKA
Bardziej szczegółowoBIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA
BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA MECHANIZMY KONTROLI RUCHOWEJ SYSTEMY ZSTĘPUJĄCE Korowe ośrodki motoryczne Kora motoryczna (planowanie, inicjacja i kierowanie
Bardziej szczegółowoOŚRODKI UKŁADU POZAPIRAMIDOWEGO: podkorowego układu ruchu
OŚRODKI UKŁADU POZAPIRAMIDOWEGO: podkorowego układu ruchu 1. Nadrzędne dne ośrodki o układu pozapiramidowego; jądra kresomózgowia (jj podstawy mózgu, jj podstawne) - corpus striatum: jądro ogoniaste, skorupa
Bardziej szczegółowoUkład nerwy- ćwiczenia 1/14
Układ nerwy- ćwiczenia 1/14 Badanie neurologiczne - ĆWICZENIA Wybrane elementy badania układu nerwowego (badanie nerwów czaszkowych, badanie wybranych odruchów mono- i polisynaptycznych, badanie czucia
Bardziej szczegółowoa/ narząd słuchu b/ narząd statyczny
Ucho Ucho = narząd przedsionkowoślimakowy a/ narząd słuchu b/ narząd statyczny I. Ucho zewnętrzne: 1/ małŝowina uszna 2/ przewód słuchowy zewnętrzny - szkielet: chrzęstny, kostny - skóra: włosy, gruczoły
Bardziej szczegółowoPROGRAM WYKŁADÓW I ĆWICZEŃ ODDZIAŁ FIZJOTERAPII
07.10.2015 PROGRAM WYKŁADÓW I ĆWICZEŃ OSTEOLOGIA, ANATOMIA JAM CIAŁA Wykład Inauguracyjny. Anatomia budowa ciała ludzkiego. Reguły opisu anatomicznego. Ogólna budowa kości i ich połączeń. 14.10.2015 Biomechanika
Bardziej szczegółowoPodstawy anatomii, wykłady
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Nauk Przyrodniczych Zakład: Anatomii i Antropologii Podstawy anatomii, wykłady Osoby prowadzące przedmiot: Barbara Duda, prof. nadzw. dr hab.,
Bardziej szczegółowoPROGRAM WYKŁADÓW I ĆWICZEŃ ODDZIAŁ FIZJOTERAPII
12.10.2016 PROGRAM WYKŁADÓW I ĆWICZEŃ OSTEOLOGIA, ANATOMIA JAM CIAŁA Wykład Inauguracyjny. Anatomia budowa ciała ludzkiego. Reguły opisu anatomicznego. Ogólna budowa kości i ich połączeń. 19.10.2016 Biomechanika
Bardziej szczegółowoSpis treści. 1 Anatomia ogólna 1. 2 Głowa i szyja Czaszka i mięśnie głowy Nerwy czaszkowe 64
1 Anatomia ogólna 1 Ogólne zasady budowy ciała ludzkiego 1 Położenie narządów wewnętrznych, punkty palpacyjne i linie topograficzne 2 Płaszczyzny i kierunki ciała 4 Osteologia 6 Kościec ciała ludzkiego
Bardziej szczegółowoNeuroanatomia. anatomia móżdżku i kresomózgowia jądra podstawy układ limbiczny. dr Marek Binder
Neuroanatomia anatomia móżdżku i kresomózgowia jądra podstawy układ limbiczny dr Marek Binder 4 móżdżek funkcje utrzymanie równowagi i napięcia mięśniowego dostrojenie precyzji ruchów (objawy uszkodzenia:
Bardziej szczegółowoFizjologia człowieka
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski
Bardziej szczegółowoPodstawową jednostką budulcowa i funkcjonalną układu nerwowego jest - neuron
Układ nerwowy człowieka Podstawową jednostką budulcowa i funkcjonalną układu nerwowego jest - neuron Przewodnictwo skokowe w neuronach (kanały sodowe i potasowe) W aksonach mających osłonki mielinowe potencjały
Bardziej szczegółowoObowiązuje mianownictwo w języku łacińskim.
PROGRAM ĆWICZEŃ WYDZIAŁ LEKARSKI 2011/2012 Ćwiczenie 1 03 05.10.2011 Wprowadzenie do zajęć prosektoryjnych. Obowiązuje mianownictwo w języku łacińskim. Ogólne miana anatomiczne. Płaszczyzny, osie i kierunki
Bardziej szczegółowoBIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA
BIOLOGICZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA II JĄDRA PODSTAWY KRESOMÓZGOWIA I KONTROLA RUCHOWA MECHANIZMY KONTROLI RUCHOWEJ SYSTEMY ZSTĘPUJĄCE Korowe ośrodki motoryczne Kora motoryczna (planowanie, inicjacja i kierowanie
Bardziej szczegółowoSomatosensoryka. Marcin Koculak
Somatosensoryka Marcin Koculak Systemy czucia somatycznego CZUCIE POWIERZCHNIOWE DOTYK, BÓL, TEMPERATURA CZUCIE GŁĘBOKIE PROPRIOCEPCJA MIĘŚNIE, STAWY, ŚCIĘGNA CZUCIE Z NARZĄDÓW RUCHU CZUCIE TRZEWNE WISCEROCEPCJA
Bardziej szczegółowoSpis treści. Głowa i szyja. 1 Przegląd. 3 Systematyka mięśni. 2 Kości, wiązadła i stawy. 4 Systematyka naczyń i nerwów
Spis treści Głowa i szyja 1 Przegląd 1.1 Okolice głowy i szyi oraz wyczuwalne punkty kostne... 2 1.2 Głowa i szyja jako całość oraz powięzie szyi... 4 1.3 Anatomia kliniczna... 6 1.4 Rozwój zarodkowy tw
Bardziej szczegółowoMóżdżek. Móżdżek położony jest w dole tylnym czaszki pod namiotem móżdżku. Sąsiaduje z płatem skroniowym, potylicznym oraz z pniem mózgu.
Móżdżek 1) Budowa i położenie Móżdżek położony jest w dole tylnym czaszki pod namiotem móżdżku. Sąsiaduje z płatem skroniowym, potylicznym oraz z pniem mózgu. Składa się z dwóch półkul oddzielonych od
Bardziej szczegółowoRegulacja nerwowo-hormonalna. 1. WskaŜ strzałkami na rysunku gruczoły i napisz ich nazwy: przysadka mózgowa, tarczyca, jajniki, nadnercza.
Regulacja nerwowo-hormonalna 1. WskaŜ strzałkami na rysunku gruczoły i napisz ich nazwy: przysadka mózgowa, tarczyca, jajniki, nadnercza. 2. Zaznacz nazwę struktury, która koordynuje działalność wszystkich
Bardziej szczegółowoAutonomiczny układ nerwowy - AUN
Autonomiczny układ nerwowy - AUN AUN - różnice anatomiczne część współczulna część przywspółczulna włókna nerwowe tworzą odrębne nerwy (nerw trzewny większy) wchodzą w skład nerwów czaszkowych lub rdzeniowych
Bardziej szczegółowoSen i czuwanie rozdział 9. Zaburzenia mechanizmów kontroli ruchowej rozdział 8
Sen i czuwanie rozdział 9 Zaburzenia mechanizmów kontroli ruchowej rozdział 8 SEN I CZUWANIE SEN I RYTMY OKOŁODOBOWE FAZY SNU CHARAKTERYSTYKA INDUKOWANIE SNU MECHANIZM I STRUKTURY MÓZGOWE RYTMY OKOŁODOBOWE
Bardziej szczegółowoBADANIE ZMYSŁU WZROKU
BADANIE ZMYSŁU WZROKU Badanie Ślepej Plamki Mariottea macula ceca Tarcza nerwu wzrokowego (discus nervi optici) ( Drugi nerw czaszkowy N.Opticus (II) Miejsce na siatkówce całkowicie niewrażliwe na bodźce
Bardziej szczegółowoTEMOZOLOMIDUM. Załącznik C.64. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Lp.
Załącznik C.64. TEMOZOLOMIDUM 1. TEMOZOLOMIDUM C16 2. TEMOZOLOMIDUM C16.0 3. TEMOZOLOMIDUM C16.1 4. TEMOZOLOMIDUM C16.2 5. TEMOZOLOMIDUM C16.3 6. TEMOZOLOMIDUM C16.4 7. TEMOZOLOMIDUM C16.5 8. TEMOZOLOMIDUM
Bardziej szczegółowoPODSTAWY NEUROANATOMII
ROZDZIAŁ 1 PODSTAWY NEUROANATOMII Urok neurologii, w porównaniu z innymi dziedzinami medycyny praktycznej, polega na sposobie, w jaki zmusza nas do codziennego kontaktu z naukami podstawowymi. Aby wyjaśnić
Bardziej szczegółowoMechanoreceptory (dotyk, słuch) termoreceptory i nocyceptory
Mechanoreceptory (dotyk, słuch) termoreceptory i nocyceptory Iinformacja o intensywności bodźca: 1. Kodowanie intensywności bodźca (we włóknie nerwowym czuciowym) odbywa się za pomocą zmian częstotliwość
Bardziej szczegółowoTopic: Funkcje wybranych części mózgu.
Nerwy czaszkowe. Topic: Funkcje wybranych części mózgu. Tomi:11 V 2000 r. 17 V 2000 r. 18 V 2000 r. Patrz. układ autonomiczny Nr Nazwa Wg. Tomi Wg. Hosera Wg. Wiśniewskiego Co robi? I. Węchowy Czuciowy
Bardziej szczegółowoIRINOTECANUM. Załącznik C.35.a. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA
Załącznik C.35.a. IRINOTECANUM Lp 1. IRINO TECANUM C15 RAK PRZEŁYKU 2. IRINO TECANUM C15.0 SZYJNA CZĘŚĆ PRZEŁYKU 3. IRINO TECANUM C15.1 PIERSIOWA CZĘŚĆ PRZEŁYKU 4. IRINO TECANUM C15.2 BRZUSZNA CZĘŚĆ PRZEŁYKU
Bardziej szczegółowoKlatka piersiowa. 5. Ściany klatki piersiowej. 8. Płuca i opłucna. 6. Jama klatki piersiowej. 7. Śródpiersie. 9. Anatomia powierzchniowa
Grzbiet 1. Kości, więzadła i stawy Kręgosłup: opis ogólny...................................... 2 Budowa kręgosłupa......................................... 4 Odcinek szyjny kręgosłupa..................................
Bardziej szczegółowoSYLABUS. 200, w tym: 50 - wykłady,... - seminaria, 150 ćwiczenia,... fakultety OPIS KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA
Nazwa przedmiotu/modułu Wydział Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Forma studiów Język przedmiotu Lekarski I Lekarski Jednolite magisterskie Studia stacjonarne, SYLABUS Anatomia Rodzaj przedmiotu
Bardziej szczegółowoREGULAMIN I ZASADY BHP OSTEOLOGIA OSTEOLOGIA (CIĄG DALSZY) SYNDESMOLOGIA I ARTROLOGIA
TEMATYKA ĆWICZEŃ Z PRZEDMIOTU "ANATOMIA CZŁOWIEKA" REALIZOWANA PRZEZ STUDENTÓW I ROKU WYDZIAŁU NAUK MEDYCZNYCH KIERUNEK DIETETYKA W SEMESTRZE ZIMOWYM 2010/2011 I 04. 10. 2010 05. 10. 2010 II 11. 10. 2010
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI ANATOMIA OGÓLNA ŚCIANY TUŁOWIA. Rozdział 1. Rozdział 2
Rozdział 1 ANATOMIA OGÓLNA 1.1. Wiadomości wstępne... 9 1.2. Ogólna budowa ciała... 11 1.3. Określanie położenia struktur anatomicznych w przestrzeni... 15 1.4. Rozwój listków zarodkowych. Początki organogenezy...
Bardziej szczegółowoDziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1097 Poz. 42 Załącznik C.35. IRINOTECANUM
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1097 Poz. 42 Załącznik C.35. IRINOTECANUM 1. IRINOTECANUM C15 RAK PRZEŁYKU 2. IRINOTECANUM C15.0 SZYJNA CZĘŚĆ PRZEŁYKU 3. IRINOTECANUM C15.1 PIERSIOWA CZĘŚĆ PRZEŁYKU
Bardziej szczegółowoMultimedial Unit of Dept. of Anatomy JU
Multimedial Unit of Dept. of Anatomy JU Ośrodkowy układ nerwowy zaczyna się rozwijać na początku 3. tygodnia w postaci płytki nerwowej, położonej w pośrodkowo-grzbietowej okolicy, ku przodowi od węzła
Bardziej szczegółowoNARZĄD WZROKU
NARZĄD WZROKU Oko można porównać do kamery cyfrowej, wyposażonej w: system soczewek (rogówka, soczewka, ciało szkliste) automatyczną regulację ostrości obrazu (akomodacja) automatyczną regulację przesłony
Bardziej szczegółowoUkład nerwowy ośrodkowy Systema nervosum centrale Systema nervosum centrale Ośrodkowy układ nerwowy (OUN) obejmuje mózgowie (mózg, pień mózgu i móŝdŝek) oraz rdzeń kręgowy. OUN poddaje rejestracji i analizie
Bardziej szczegółowoKomunikacja wewnątrz organizmu
Komunikacja wewnątrz organizmu Układ nerwowy generowanie i koordynacja szybkiej oraz precyzyjnej odpowiedzi Układ hormonalny koordynacja przebiegu i utrzymanie stanu równowagi kontrola funkcji realizowanych
Bardziej szczegółowoPACLITAXELUM. Załącznik C.47. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA
Załącznik C.47. PACLITAXELUM Lp 1. PACLITAXELUM C00 NOWOTWORY ZŁOŚLIWE WARGI 2. PACLITAXELUM C00.0 POWIERZCHNIA ZEWNĘTRZNA WARGI GÓRNEJ 3. PACLITAXELUM C00.1 POWIERZCHNIA ZEWNĘTRZNA WARGI DOLNEJ 4. PACLITAXELUM
Bardziej szczegółowoSopockie Centrum Terapii Poznawczo-Behawioralnej Michał Kuchczyński
Sopockie Centrum Terapii Poznawczo-Behawioralnej Michał Kuchczyński 81-703 Sopot; ul. Marii Skłodowskiej-Curie 7/1, tel. kom. 604 858 808; e-mail: michal@terapiasopot-sctpb.pl www.terapiasopot-sctpb.pl
Bardziej szczegółowobiologia w gimnazjum OBWODOWY UKŁAD NERWOWY
biologia w gimnazjum 2 OBWODOWY UKŁAD NERWOWY BUDOWA KOMÓRKI NERWOWEJ KIERUNEK PRZEWODZENIA IMPULSU NEROWEGO DENDRYT ZAKOŃCZENIA AKSONU CIAŁO KOMÓRKI JĄDRO KOMÓRKOWE AKSON OSŁONKA MIELINOWA Komórka nerwowa
Bardziej szczegółowoUkład nerwowy. Centralny układ nerwowy Mózg Rdzeń kręgowy Obwodowy układ nerwowy Nerwy Zwoje Zakończenia nerwowe
Układ nerwowy Centralny układ nerwowy Mózg Rdzeń kręgowy Obwodowy układ nerwowy Nerwy Zwoje Zakończenia nerwowe Tkanka nerwowa Komórki nerwowe NEURONY Komórki glejowe Typy neuronów Czuciowe (afferentne)
Bardziej szczegółowoFLUOROURACILUM. Załącznik C.26. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1039 Poz.
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1039 Poz. 42 Załącznik C.26. FLUOROURACILUM 1 FLUOROURACILUM C00 NOWOTWORY ZŁOŚLIWE WARGI 2 FLUOROURACILUM C00.0 POWIERZCHNIA ZEWNĘTRZNA WARGI GÓRNEJ 3 FLUOROURACILUM
Bardziej szczegółowoAnna Słupik. Układ czucia głębokiego i jego wpływ na sprawność ruchową w wieku podeszłym
Anna Słupik Układ czucia głębokiego i jego wpływ na sprawność ruchową w wieku podeszłym 16.05.2007 Struktura układu czucia głębokiego Receptory w strukturach układu ruchu: mięśnie + ścięgna więzadła torebka
Bardziej szczegółowoKlinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii. Centralny Szpital Kliniczny
Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Centralny Szpital Kliniczny Dysphagia in the intensive care unit: epidemiology, mechanisms, and clinical management. Critical Care 2019, marzec Systematyczny
Bardziej szczegółowoAnatomia. Dr n. med. Jarosław Zawiliński
1. Nazwa jednostki Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych 2. Kierunek Pielęgniarstwo Nazwa przedmiotu Anatomia 3. Imię i nazwisko osoby /osób prowadzącej Dr n. med. Jarosław Zawiliński 4. Nazwa modułu: Nauki
Bardziej szczegółowoUKŁAD NERWOWY I HORMONALNY - PRZYKŁADOWE PYTANIA POWTORZENIOWE
UKŁAD NERWOWY I HORMONALNY - PRZYKŁADOWE PYTANIA POWTORZENIOWE Budowa i funkcje tkanki nerwowej 1. Narysuj neuron i podpisz jego elementy. 2. Wykaż zależność między budową i funkcją neuronu. 3. Jaką funkcję
Bardziej szczegółowoGrant NCN 2011/03/B/ST7/03649. Model anatomiczno-neurologiczno-radiologiczny: obszar unaczynienia objawy neurologiczne - lokalizacja
Grant NCN 2011/03/B/ST7/03649 Model anatomiczno-neurologiczno-radiologiczny: obszar unaczynienia objawy neurologiczne - lokalizacja obszar unaczynienia objawy lokalizacja TĘTNICA SZYJNA WEWNĘTRZNA (OCZNA
Bardziej szczegółowoANATOMIA ROK I 1. Jednostka uczelniana odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: 2. Kierownik Zakładu:
ANATOMIA ROK I 1. Jednostka uczelniana odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: Zakład Anatomii Prawidłowej Człowieka UMB 2. Kierownik Zakładu: Prof. dr hab. Janusz Bogdan Dzięcioł 3. Osoba odpowiedzialna
Bardziej szczegółowoUKŁAD NERWOWY. opracowanie: Robert Duszyński
UKŁAD NERWOWY opracowanie: Robert Duszyński 1 CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA Układ nerwowy człowieka (łac. systema nervosum) zbudowany jest z tkanki nerwowej, integruje działalność organizmu, rejestruje bodźce,
Bardziej szczegółowoUkład nerwowy. Funkcje układu nerwowego
Układ nerwowy Funkcje układu nerwowego Reguluje funkcje życiowe organizmu Zapewnia współpracę czynnościową różnych jego struktur Pozwala na oddziaływanie organizmu ze środowiskiem otaczającym reakcja na
Bardziej szczegółowoZmysł słuchu i równowagi
Zmysł słuchu i równowagi Ucho Jest narządem słuchu i równowagi. Składa się zasadniczo z trzech części: ucha zewnętrznego (1), środkowego (2) i wewnętrznego (3). Ucho zewnętrzne Składa się z małżowiny usznej
Bardziej szczegółowoCZĘŚĆ 1 PIES DOMOWY vii
SPIS TREŚCI Wprowadzenie... xii Przedmowa do wydania polskiego... xiii Mianownictwo i orientacja anatomiczna... xv Klasyfikacja zwierząt... xv Zasady mianownictwa... xviii Miana oznaczające położenie,
Bardziej szczegółowoĆwiczenie XIII Autonomiczny układ nerwowy
Ćwiczenie XIII Autonomiczny układ nerwowy Organizacja układu autonomicznego Niezależny od naszej woli Sympatyczny i parasympatyczny - układ limbiczny - wyjście poprzez podwzgórze - komponenta w wyrażaniu
Bardziej szczegółowoI PORUSZAM SIĘ, ODDYCHAM I CZUJĘ
I PORUSZAM SIĘ, ODDYCHAM I CZUJĘ Zadanie 1. Dokończ zdania. A. Serce i wątroba to przykłady.... B. Najmniejszym elementem budującym organizm człowieka jest....... C. Zespół komórek podobnych do siebie
Bardziej szczegółowoDNO ŻOŁ DKA TRZON ŻOŁ DKA UJŚCIE ODŹWIERNIKA ODŹWIERNIK KRZYWIZNA MNIEJSZA ŻOŁ DKA, NIEOKREŚLONA KRZYWIZNA WIĘKSZA ŻOŁ DKA, NIEOKREŚLONA
Zał cznik C.64. TEMOZOLOMIDUM L.p. 1. TEMOZOLOMIDUM C16 2. TEMOZOLOMIDUM C16.0 3. TEMOZOLOMIDUM C16.1 4. TEMOZOLOMIDUM C16.2 5. TEMOZOLOMIDUM C16.3 6. TEMOZOLOMIDUM C16.4 7. TEMOZOLOMIDUM C16.5 8. TEMOZOLOMIDUM
Bardziej szczegółowoV REGULACJA NERWOWA I ZMYSŁY
V REGULACJA NERWOWA I ZMYSŁY Zadanie 1. Na rysunku przedstawiającym budowę neuronu zaznacz elementy wymienione poniżej, wpisując odpowiednie symbole literowe. Następnie wskaż za pomocą strzałek kierunek
Bardziej szczegółowoTemat: Budowa i działanie narządu wzroku.
Temat: Budowa i działanie narządu wzroku. Oko jest narządem wzroku. Umożliwia ono rozróżnianie barw i widzenie przedmiotów znajdujących się w różnych odległościach. Oko jest umiejscowione w kostnym oczodole.
Bardziej szczegółowoAtlas anatomii. Anne M. Gilroy Brian R. MacPherson Lawrence M. Ross. 7/ l ) \ t f * i ' i k r '»ii w l m l ( Markus Voll Karl Wesker.
Atlas anatomii Anne M. Gilroy Brian R. MacPherson Lawrence M. Ross Ilustracje: Markus Voll Karl Wesker Redakcja wydania I polskiego Janusz M oryś ' Ę m * I 1! f 1 \ P -7 7/ l ) \ t f * i ' i k r '»ii w
Bardziej szczegółowoWstęp do neuroanatomii. Kacper Łukasiewicz
Wstęp do neuroanatomii Kacper Łukasiewicz Płaszczyzny przekrojów czołowa poprzeczna strzałkowa Rozwój Źródło: Anatomia Ośrodkowego Układu Nerwowego dla Studentów H. Dobaczewska Neurulacja: ektoderma, czyli
Bardziej szczegółowoTajemnice świata zmysłów oko.
Tajemnice świata zmysłów oko. Spis treści Narządy zmysłów Zmysły u człowieka Oko Budowa oka Model budowy siatkówki Działanie oka Kolory oczu Choroby oczu Krótkowzroczność Dalekowzroczność Astygmatyzm Akomodacja
Bardziej szczegółowoCENTRALNY UKŁAD NERWOWY JĄDRA PODKOROWE
CENTRALNY UKŁAD NERWOWY PÓŁKULE MÓZGU: PŁATY MÓZGOWE JĄDRA PODKOROWE MIĘDZYMÓZGOWIE: WZGÓRZE I PODWZGÓRZE PIEŃ MÓZGU: ŚRÓDMÓZGOWIE MOST RDZEŃ PRZEDŁUŻONY RDZEŃ KRĘGOWY OBWODOWY UKŁAD NERWOWY KOMÓRKA ROGÓW
Bardziej szczegółowoTablica 18. Głowa szyja tułów. 18 Mięśnie właściwe (głębokie) grzbietu ( ryc , , 2.96) I Pasmo boczne
Tablica 18 Głowa szyja tułów 18 Mięśnie właściwe (głębokie) grzbietu ( ryc. 2.76 2.79, 2.81 2.84, 2.96) I Pasmo Pasmo mięśni właściwych grzbietu pokrywa w odcinku szyjnym i lędźwiowym pasmo przyśrodkowe,
Bardziej szczegółowoSlajd 1 KOŃCZYNA DOLNA: MIĘŚNIE OBRĘCZY. Slajd 2. Slajd 3 MM WEWNĘTRZNE
Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 KOŃCZYNA DOLNA: MIĘŚNIE OBRĘCZY Do tej grupy należą mięśnie działające na staw biodrowy jako: zginacze, prostowniki, odwodziciele, przywodziciele oraz rotatory uda. Otaczają one
Bardziej szczegółowoSYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Fizjologia ogólna i fizjologia wysiłku
SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2018 (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Kod przedmiotu/ modułu* Wydział (nazwa jednostki prowadzącej kierunek)
Bardziej szczegółowo5. Powstawanie dwulistkowej tarczki zarodkowej. Drugi tydzień rozwoju 107 Zaburzenia w rozwoju w pierwszych dwóch tygodniach...
SPIS TREŚCI CZĘŚĆ OGÓLNA 1. Zarys historii embriologii................ 16 2. Układ rozrodczy................... 26 Układ rozrodczy męski.................. 26 Narządy rozrodcze wewnętrzne...............
Bardziej szczegółowoMIGRENY. Henryk Dyczek 2010
MIGRENY Henryk Dyczek 2010 Wstęp http://zdrowie.flink.pl/migrenowe_bole_glowy.php Migrenowe bóle głowy stanowią problem epidemiologiczny, diagnostyczny i terapeutyczny. Powszechnie występuje niedostateczna
Bardziej szczegółowoSlajd 1. Slajd 2. Slajd 3 PODZIAŁ MIĘŚNI GRZBIETU MIĘŚNIE GRZBIETU POWIERZCHOWNE
Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 PODZIAŁ MIĘŚNI GRZBIETU Mięśnie grzbietu dzieli się na dwie grupy: - warstwę bardziej powierzchowną stanowią mięśnie związane ze szkieletem kończyny górnej - do warstwy głębokiej
Bardziej szczegółowoNowotwory u dzieci we wskazaniach innych niż wymienione w Charakterystyce Produktu Leczniczego zakwalifikowanych do poniższych rozpoznań wg ICD-10
Załącznik C.64. TEMOZOLOMIDUM Nowotwory u dzieci we wskazaniach innych niż wymienione w Charakterystyce Produktu Leczniczego zakwalifikowanych do poniższych rozpoznań wg ICD-10 L.p. 1 TEMOZOLOMIDUM C22.0
Bardziej szczegółowoAnna Walawska-Hrycek, Ewa Krzystanek Anatomia funkcjonalna ośrodkowego układu nerwowego, cz.1. Logopedia Silesiana 4,
Anna Walawska-Hrycek, Ewa Krzystanek Anatomia funkcjonalna ośrodkowego układu nerwowego, cz.1 Logopedia Silesiana 4, 140-157 2015 Anna Walawska-Hrycek Studium Doktoranckie, Wydział Lekarski w Katowicach,
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI ANATOMIA OGÓLNA
SPIS TREŚCI ANATOMIA OGÓLNA Wstęp opracowali Michał Reicher i Wiesław Łasiński.................... 1 Anatomia, jej przedmiot, działy i stosunek do nauk pokrewnych........... 1 Ważniejsze podręczniki i
Bardziej szczegółowogrupa a Klasa 7. Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania. (0 1)
grupa a Regulacja nerwowo-hormonalna 37 pkt max... Imię i nazwisko Poniższy test składa się z 20 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź.... Za rozwiązanie
Bardziej szczegółowoBudowa morfologiczna - receptorem moŝe być:
Receptor komórka, grupa komórek lub narząd pobudliwy wyspecjalizowany w odbieraniu konkretnych bodźców ze środowiska zewnętrznego bądź wewnętrznego, o najniŝszym progu pobudliwości dla bodźców swoistych.
Bardziej szczegółowoośrodkowy układ nerwowy
receptory ośrodkowy układ nerwowy efektory układ autonomiczny ... ośrodkowy układ nerwowy receptory... układ autonomiczny obwodowy układ nerwowy Ogólny schemat połączeń systemu nerwowego... efektory układu
Bardziej szczegółowoPamiętaj. Instynkt i zmysły zawsze wyprzedzają w działaniu rozum i rozsądek
Poznań, maj 2015 Pamiętaj Instynkt i zmysły zawsze wyprzedzają w działaniu rozum i rozsądek Tezy filozofii osteopatycznej wg. Littlejohna Osteopatia jest filozofią bazującą na naukowych świadectwach i
Bardziej szczegółowoAdam Zborowski. ATLAS anatomii człowieka
Adam Zborowski ATLAS anatomii człowieka Kraków 2007 SPIS TREŚCI schemat komórki ludzkiej...12 rodzaje komórek...13 składniki komórkowe krw i... 14 rodzaje komórek...15 rodzaje nabłonków jednowarstwowych...
Bardziej szczegółowoFunkcje układu nerwowego
Neurologia Funkcje układu nerwowego Reguluje funkcje życiowe organizmu Zapewnia współpracę czynnościową różnych jego struktur Pozwala na oddziaływanie organizmu ze środowiskiem otaczającym - reakcja na
Bardziej szczegółowoKrakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2013/2014
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2013/2014 Kierunek studiów: Kosmetologia
Bardziej szczegółowoZAKŁAD DIAGNOSTYKI OBRAZOWEJ Cennik badań
ZAKŁAD DIAGNOSTYKI OBRAZOWEJ Cennik badań Badania RTG 1 Zdjęcia klatki piersiowej ( p-a lub boczne) 2 40,00 2 Zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej - 30,00 3 Zdjęcie czaszki 2 40,00 4 Zdjęcie celowane siodełka
Bardziej szczegółowoPodkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. i J. Łyko. Syllabus przedmiotowy 2016/ /2019 r.
Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. i J. Łyko Syllabus przedmiotowy 01/017-018/019 r. Wydział Fizjoterapii Kierunek studiów Fizjoterapia Specjalność ----------- Forma studiów Stacjonarne / Niestacjonarne
Bardziej szczegółowow kontekście percepcji p zmysłów
Układ nerwowy człowieka w kontekście percepcji p zmysłów Układ nerwowy dzieli się ę na ośrodkowy i obwodowy. Do układu nerwowego ośrodkowego zalicza się mózgowie (mózg, móżdżek i pień mózgu) oraz rdzeń
Bardziej szczegółowoPODSTAWOWE ZESPOŁY NEUROLOGICZNE
PODSTAWOWE ZESPOŁY NEUROLOGICZNE - podano jedynie objawy najbardziej typowe dla danego zespołu; - najważniejsze zespoły neurologiczne oznaczono wykrzyknikiem Zespół górnego neuronu ruchowego (piramidowy)!
Bardziej szczegółowoNarządy zmysłów, skóra
Narządy zmysłów, skóra ESPZiWP Układ węchowy ssaków Z receptorów węchowych impuls nerwowy przekazywany jest do opuszki węchowej zlokalizowanej bezpośrednio nad receptorami, a następnie informacje przekazywane
Bardziej szczegółowo