INSTYTUT FIZYKI JĄDROWEJ im. Henryka Niewodniczańskiego Polskiej Akademii Nauk ul. Radzikowskiego 152, Kraków

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "INSTYTUT FIZYKI JĄDROWEJ im. Henryka Niewodniczańskiego Polskiej Akademii Nauk ul. Radzikowskiego 152, Kraków"

Transkrypt

1 INSTYTUT FIZYKI JĄDROWEJ im. Henryka Niewodniczańskiego Polskiej Akademii Nauk ul. Radzikowskiego 152, Kraków Kraków, grudzień 2008 Raport Nr 2024/D Badanie właściwości termoluminescencyjnych polikrystalicznej struktury diamentowej wytworzonej metodą CVD w IFJ PAN Tomasz Nowak, Żaneta Świątkowska, Bogusław Rajchel Praca wykonana częściowo w ramach projektu Nanotechnologia jonowa i plazmowa materiałów formowanych na bazie węgla i krzemu. Projekt 20 PO IG Reaktor AX52050-S 5 kw produkcji SEKI Technotron Corp. oraz dyspersyjny, konfokalny spektrometr mikroramanowski Nicolet Almega XR zostały zakupione w ramach projektu SPO WKP działanie Nanotechnologia złożonych powłok dla specjalnych zastosowań medycznych i przemysłowych. 1

2 1. Abstrakt W IFJ PAN wytworzono strukturę diamentu polikrystalicznego na 2 podkładzie krzemowym o grubości 2 mm w reaktorze CVD produkcji Seki Technotron. Średnia grubość utworzonej warstwy wynosi μm. W celu zbadania właściwości termoluminescencyjnych naświetlono strukturę dawkami z zakresu Gy, stosując aparat Theratron 780E ze źródłem Co-60. Sygnał TL mierzono planarnym czytnikiem detektorów termoluminescencyjnych. Próbka charakteryzuje się rozrzutem czułości na poziomie 280%. W widmie termoluminescencyjnym zaobserwowano 2 wyraźne piki w temperaturze 96ºC, 220ºC. W przedziałach dawek Gy oraz Gy stwierdzono liniową zależność od dawki, po anilacji próbki w temperaturze 400ºC czułość zmniejszyła się. 2. Stan obecny wiedzy Zjawisko luminescencji zostało odkryte w 1663 przez Sir Roberta Boyle'a, który podobno zauważył migoczące światło pochodzące z diamentu umieszczonego na nagim ciele. Zjawiskiem termoluminescencji [6] nazywamy emisję fotonów światła z zakresu widzialnego generowaną przez dostarczenie energii do próbki przez ogrzewanie. Ciało, które emituje promieniowanie uprzednio zostało poddane naświetlaniu (w polu promieniowania fotonów lub korpuskularnego). Długość fali emitowanego światła jest charakterystyczna dla danego materiału. Rejestrując liczbę emitowanych kwantów w funkcji przyrostu temperatury próbki otrzymujemy tzw. krzywą termoluminescencyjną, w której można wyróżnić kilka pików. W wyniku badań właściwości termoluminescencyjnych diamentu [5] stwierdzono, że główne piki termoluminescencyjne występują w zróżnicowanym zakresie temperatur: np. dla naświetlań Cs-137 w zakresie ºC. Stwierdzono znaczny wpływ światła na kształt krzywej termoluminescencyjnej [4]. Natomiast fading (zanik sygnału termoluminescencyjnego w czasie) był różny dla różnych próbek [7]. Zależność amplitudy piku od dawki ma charakter różnorodny i niestety ulegający zmianie w zależności takich czynników jak np. anilacja próbki. 3. Opis stosowanej aparatury a. Planarny czytnik detektorów termoluminescencyjnych wykonany w IFJ PAN. Zasada działania planarnego czytnika detektorów termoluminescencyjnych [5] przedstawia się następująco: Ogrzewany liniowo detektor emituje kwanty promieniowania o maksimum w zakresie 500 nm [10], które rejestrowane są przez kamerę CCD z matrycą o rozdzielczości 640 x 480 linii chłodzoną ogniwem Peltier a. Przy stosowanej geometrii pomiarowej (odległość kamera detektor 10 cm) wymiary piksela obrazu wynoszą x mm. Tło pomiarowe wynosi 48 /piksel +/ Przed przystąpieniem do pomiarów sprawdzono liniowość grzania detektora oraz podaną wartość narastania temperatury 10ºC/s. Z danych na rysunku 1 wynika, że w rzeczywistości w przedziale temperatur ºC prędkość narastania utrzymuje się w przedziale 13 16ºC/s, natomiast w przedziale ºC 10-12ºC/s. 2

3 Temperatura [C] I odczyt (czytnik zimny ) II odczyt kolejny odczyt Czas [s] b. Theratron 780E Rys. 1. Zależność temperatury grzejnika czytnika planarnego od czasu Polikrystaliczną strukturę diamentową wytworzoną w IFJ PAN naświetlano przy zastosowaniu źródła Co-60 zamontowanego w aparacie terapeutycznym Theratron 780E. Obecna ( ) aktywność źródła izotopowego Co-60 wynosi 200 TBq. Standartowo naświetlano strukturę diamentową w odległości 80 cm +/-0.5 mm (odległość źródło powierzchnia stołu) w polu 20 x 20 cm. Podawane wartości dawki są wartością dawki w wodzie. Poniżej (rys.2) przedstawiono rozkład dawki promieniowania zmierzoną detektorami Tl w fantomie wykonanym z PMMA dla pola 20 x 20 cm naświetlonym dawką 1 Gy [3] oraz rozkład izodoz (rys. 3). Kolejne stopnie szarości (rys. 3) lub kolorów (rys. 2) określają obszary o jednakowej wartości mocy dawki. Izodozy wykreślono co 50 mgy. Pomiarów dokonano przy zastosowaniu detektorów TLD naświetlonych dawką 1 Gy. 3

4 Rys. 2. Rozkład dawki pochłoniętej w fantomie PMMA dla pola 20 x 20 cm Rys. 3. Rozkład izodoz w fantomie PMMA dla pola 20 x 20 cm [3]. Zaznaczony okrąg jest typową pozycja próbki diamentowej w trakcie naświetlania. Z rozkładu izodoz na rysunku 3 oraz ułożenia próbki wynika, że maksymalna niejednorodność dawki pochłoniętej dla próbki diamentowej wynikająca z niejednorodności pola promieniowania w wynosi 5 %. 4

5 3. Struktura diamentowa W IFJ PAN otrzymano metodą CVD [8, 9] warstwę diamentu polikrystalicznego na podkładzie Si w reaktorze SEKI Technotron AX5250-S. Substrat przygotowano w kąpieli ultradźwiękowej w zawiesinie proszku diamentowego o średniej średnicy 40 μm w alkoholu (1:20 objętościowo). Parametry wzrostu były następujące: a. Temperatura podkładu 850ºC (średnia w okresie wzrostu), b. Skład gazów: 478 sccm H 2, 20 sccm CH 4, 2 sccm O 2 (sccm standard cubic centimeter per minute), c. Czas depozycji 80 godzin, d. Moc dostarczana 5 kw. Przyrost masy substratu po depozycji wynosi g co daje średnią grubość otrzymanej warstwy μm. Próbkę oznaczono symbolem CVD150408_C. Widmo ramanowskie przy wzbudzeniu długością fali 532 nm otrzymanej warstwy przedstawiono na rysunku 2. Pomiar wykonano Dyspersyjnym, konfokalnymm spektrometrem mikroramanowskimm Nicolet Almega XR. Rys. 2. Widmo ramanowskie ze środka otrzymanej warstwy. Pochodzenie piku w okolicy 3000 cm -1 nie jest znane. 4. Właściwości termoluminescencyjnych otrzymanej warstwy: a. pomiary wstępne W celu zbadania własności termoluminescencyjnych otrzymanej warstwy diamentu polikrystalicznego wykonano 2 serie naświetlań. Przed przystąpieniem do badania warstwy diamentowej sprawdzono czy substrat krzemowy o orientacji (100) i oporności właściwej 100 Ωcm domieszkowany borem nie wnosi udziału własnego do sygnału termoluminescencyjnego. W tym celu odczytano w czytniku planarnym nie naświetlony anilowany (350ºC, 30 min.) substrat krzemowy a następnie naświetlono substrat krzemowy dawką 10 Gy i odczytano sygnał termoluminescencyjny w czytniku planarnym. 5

6 75 Srednia liczba zliczeñ/piksel Si po anilacji 400 C 15 min Si dawka 10 Gy Temperatura [C] Rys. 2. Zależność sygnału TL od temperatury dla podkładu Si o grubości 2 mm. Średnią liczbę zliczeń na piksel obliczono wybierając obszar 30 x 30 pikseli (16.44 x mm) w środku obrazu. Niewielki wzrost sygnału dla Si powyżej temperatury 320ºC spowodowany jest wpływem temperatury na kamerę czytnika. Wzrost sygnału Tl dla próbki naświetlonej od temperatury 370ºC sugeruje istnienie piku wysokotemperaturowego dla struktury Si. Następnie zbadano sygnał własny próbki diamentowej o symbolu CVD150408_C. Próbkę anilowano w temperaturze 350ºC przez okres 30 min. Do odczytu sygnału termoluminescencyjnego w czytniku planarnym zastosowano odczyt klatkowy co 5 sekund. Dla celów analizy z centrum obrazu próbki wybrano obszar o wymiarach 30 x 30 pikseli. Na rysunku 3 pojedynczy punkt przedstawia średnią liczbę zliczeń dla pojedynczego piksela wybranego obszaru. 62 Srednia liczba zliczen / piksel CVD180508_C po anilacji CVD180508_C po ekspozycji 15 min na swiatlo sloneczne temperatura Rys. 3. Zależność sygnału TL od temperatury dla próbki CVD150408_C. Wzrost sygnału TL dla temperatur wyższych od 310ºC spowodowane jest wpływem światła słonecznego. 6

7 b. naświetlania i pomiary sygnału TL próbki CVD150408_C. Wykonano 2 serie naświetlań. Podczas pierwszej serii mierzono w czytniku planarnym całkowity sygnał termoluminescencyjny z powierzchni próbki, natomiast w trakcie drugiej serii mierzono sygnał z kolejnych klatek. W pierwszej serii pomiarów ustawiono czas odczytu 180 s i mierzono całkowita liczbę zliczeń w tym okresie, a w drugiej serii mierzono liczbę zliczeń co 5 sekund. (zerując za każdym razem licznik). a b Rys. 4. Sygnał termoluminescencyjny z powłoki polikrystalicznego diamentu o średniej grubości μm. Wykresy a i b przedstawiają odpowiednio liczbę zliczeń z poszczególnych pikseli wzdłuż prostej poziomej i pionowej. Przedstawiono sumaryczny sygnał z całego okresu wygrzewania 180 s. Uzyskana mapa pokazuje, że otrzymana warstwa nie jest jednorodna. Fakt ten może być spowodowany różną grubością uzyskanej warstwy lub różną średnicą ziaren. Niestety nie wykonano pomiarów wielkości ziaren próbki. Niejednorodność warstwy może spowodowana być asymetrią plazmy wewnątrz reaktora. W celu porównania jakości materiału dokonano analizy próbki w zaznaczonych punktach 1, 2, 3, 4 na rysunku 4, różniących się znacząco sumarycznym natężeniem sygnału. Do analizy wybrano obszary o jednakowej wielkości 3 x 3 piksele (1.64 x 1.95 mm). 7

8 Liczba zliczen/pixel punkt 1 punkt 2 punkt 3 punkt Temperatura [C] Rys. 5. Sygnał termoluminescencyjny w funkcji temperatury. Każdy punkt przedstawia średnią liczbę zliczeń z obszaru 3 x 3 (1.64 x 1.95 mm) pikseli z okresu czasu 5 sekund. Wybrane punkty zaznaczone są na rysunku 4. Na krzywej termoluminescencyjnej z rysunku 5 wyróżniamy 2 wyraźne piki dla temperatury około 96ºC i 220ºC. Pik wysokotemperaturowy kojarzony jest w literaturze z występowaniem wtrąceń azotu w strukturze diamentowej. Wzrost sygnału dla temperatury ponad 300ºC spowodowany jest sygnałem TL pochodzącym z substratu Si, wpływem temperatury na czytnik oraz faktem, że struktura diamentowa czuła jest na światło widzialne. (rys. 2 i 3). Badano również zależność sygnału TL w funkcji naświetlonej dawki. Próbkę naświetlono kolejno przez 0.25, 0.5, 1, 2, 3, 4, 5, 6 i 10 min. (0.25, 0.49, 0.98, 1.96, 2.95, 3.93, 4.91, 5.89, 9.82 Gy jako dawka w wodzie). Do nanoszenia punktów na wykresie wybrano środkowy obszar warstwy diamentowej o wymiarach 30 x 30 pikseli (16.4 x 19.5 mm). Pomiędzy poszczególnymi naświetlaniami nie wykonywano anilacji. Po zakończeniu tej serii naświetlań dokonano anilacji próbki w temperaturze 400ºC przez okres 15 min. i naświetlono próbkę przez okres 20, 30 i 60 min. 1.6x10 6 sumaryczna licznba zliczen z obszaru 30 x 30 pikseli 1.4x x x x x x10 5 C0-60, 80 cm SSD srednia liczna zliczen/piksel naswietlani e w trakcie 1 dnia naswietlanie po anilacji 2.0x Czas naswietlania[min] Czas naswietlania [min] Rys. 6a Rys. 6b Rys. 6 a i b. Zależność sumarycznego sygnału TL od czasu naświetlania (a) oraz sumy liczby zliczeń z piku głównego (pomiędzy 7 a 16 rekordem rys. 6 b). 8

9 Zaobserwowano 3 przedziały zależności: pomiędzy 0.25 a 2 min. naświetlania liniowa zależność sygnału TL od dawki, przedział przejściowy pomiędzy 2 a 20 min. oraz przedział od 30 do 60 min., gdzie występuje zależność liniowa. 250 Srednia liczba zliczen/pixel min 4 min 3 min 1 min 0.5 min 0.25 min Temperatura [C] Rys. 7. Zależność sygnału TL od temperatury dla różnych czasów naświetlania. Średnia liczba zliczeń na piksel oznacza średnią z obszaru 30 x 30 pikseli wybranego ze środka próbki z okresu 5 s. 4. Zastosowania: Próbkę CVD180508_C zastosowano do pomiary rozkładu natężenia wiązki protonów cyklotronu AIC-144. Strukturę z 5 mm płytką z pleksi zamocowano do kolimatora o średnicy 25 mm. Próbkę naświetlano przez 10 min. 95 Srednia liczba zliczen/piksel srednia liczba zliczen w czsie 5 s Temperatura [C] Rys. 8. Przekrój wiązki protonów o energii 58 MeV (a). Przedstawiono kształt krzywej TL (b). Średnia wartość prądu wiązki mierzonej przelotową komorą jonizacyjną wynosiła 24.7 na z odchyleniem standardowym 5.89 x 10-9 (23.8 %). 9

10 Niestety do naświetlania próbki CVD wiązką protonów zastosowano nieodpowiedni układ. Próbka powinna być naświetlana w obszarze poszerzonego piku Bragg a. W obszarze tym mamy do czynienia z maksymalnym transferem energii protonów do objętości naświetlanego ośrodka. W zastosowanym układzie proton o energii 60 MeV deponuje jedynie ~470 kev (~0.8 %) swej energii ( SRIM 2008) w warstwie diamentu polikrystalicznego o grubości 119 μm. Stąd otrzymana niewielka (92) liczba zliczeń w piku sygnału Tl. 5. Wnioski Otrzymana warstwa polikrystalicznego diamentu jest niejednorodna pod względem właściwości termoluminescencyjnych. Rozkład niejednorodności może być wykorzystany do badania jednorodności rozkładu plazmy wewnątrz reaktora (po wykonaniu kolejnych próbek). Wpływ światła widzialnego na sygnał TL powoduje znaczne ograniczenia w pracy z diamentowym detektorem termoluminescencyjnym. Otrzymane zakresy liniowości wymagają weryfikacji poprzez badanie kolejnych struktur diamentowych. Dalszych badań wymaga sprawdzenie zakresu liniowości sygnału Tl w funkcji deponowanej dawki w strukturze diamentu polikrystalicznego w zakresie dużych dawek promieniowana. Literatura : [1] C. Furetta, G. Kitis, A. Brambilla, C. Jany, P.Bergonzo and F. Foulon, Radiat. Prot. Dosim. 84, 201 (1999) [2] J. Krasa et. al., Diamond & Related Materials 16 (2007) [3] Magdalena Szafraniec, Praca dyplomowa [4] B. Marczewska et. al., Phys. Stat. Sol (a) 195 no. 1, 3-10 [5] B. Marczewska, C. Furetta, P. Bilski, and P. Olko, Phys. Stat. Sol. (a) 185, No. 1, (2001) [6] K. Mahesh, P.S. Weng, C. Fureta, Thermoluminescence in Solids and its Applications, Nuclear Technology Publishing 1989 [7] B. Marczewska1, P. Bilski (a), M. Nesladek, P. Olko (a), M. Rębisz, and M. P. R. Waligórski, Phys. Stat. Sol. (a) 193, No. 3, (2002) [8] Paul W. May, Diamond thin films: a 21st-century material, Phil. Trans. R. Soc. Lond. A (2000) [9] Hugh O. Pierson, Handbook of Carbon, Graphite, Diamond and Fullerenes Noyes Publications [10] E. Mandowska, Akademia Jana Długosza, Częstochowa informacja własna 10

Dawki indywidualne. środowiskowe zmierzone w zakładach. adach przemysłowych objętych kontrolą dozymetryczną w LADIS IFJ PAN w Krakowie w latach 2006.

Dawki indywidualne. środowiskowe zmierzone w zakładach. adach przemysłowych objętych kontrolą dozymetryczną w LADIS IFJ PAN w Krakowie w latach 2006. A. Woźniak, M. Budzanowski, A. Nowak, B. DzieŜa, K. Włodek Dawki indywidualne na całe e ciało o i dawki środowiskowe zmierzone w zakładach adach przemysłowych objętych kontrolą dozymetryczną w LADIS IFJ

Bardziej szczegółowo

Nazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 96: Dozymetria promieniowania gamma

Nazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 96: Dozymetria promieniowania gamma Nazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 96: Dozymetria promieniowania gamma Cel ćwiczenia: Zapoznanie się z podstawami dozymetrii promieniowania jonizującego. Porównanie własności absorpcyjnych promieniowania

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie nr 2. Pomiar energii promieniowania gamma metodą absorpcji

Ćwiczenie nr 2. Pomiar energii promieniowania gamma metodą absorpcji Ćwiczenie nr (wersja_05) Pomiar energii gamma metodą absorpcji Student winien wykazać się znajomością następujących zagadnień:. Promieniowanie gamma i jego własności.. Absorpcja gamma. 3. Oddziaływanie

Bardziej szczegółowo

Paulina Majczak-Ziarno, Paulina Janowska, Maciej Budzanowski, Renata Kopeć, Izabela Milcewicz- Mika, Tomasz Nowak

Paulina Majczak-Ziarno, Paulina Janowska, Maciej Budzanowski, Renata Kopeć, Izabela Milcewicz- Mika, Tomasz Nowak Pomiar rozkładu dawki od rozproszonego promieniowania wokół stanowiska gantry, w gabinecie stomatologicznym i stanowiska pomiarowego do defektoskopii przy użyciu detektorów MTS-N i MCP-N Paulina Majczak-Ziarno,

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM PROMIENIOWANIE W MEDYCYNIE

LABORATORIUM PROMIENIOWANIE W MEDYCYNIE LABORATORIUM PROMIENIOWANIE W MEDYCYNIE Ćw nr 3 NATEŻENIE PROMIENIOWANIA γ A ODLEGŁOŚĆ OD ŹRÓDŁA PROMIENIOWANIA Nazwisko i Imię: data: ocena (teoria) Grupa Zespół ocena końcowa 1 Cel ćwiczenia Natężenie

Bardziej szczegółowo

Dawki otrzymywane od promieniowania jonizującego w placówkach medycznych objętych kontrolą dozymetryczną w LADIS IFJ PAN

Dawki otrzymywane od promieniowania jonizującego w placówkach medycznych objętych kontrolą dozymetryczną w LADIS IFJ PAN Dawki otrzymywane od promieniowania jonizującego w placówkach medycznych objętych kontrolą dozymetryczną w LADIS IFJ PAN DI-02 prawdopodobnie najlepszy dawkomierz w Polsce M. Budzanowski, R. Kopeć,, A.

Bardziej szczegółowo

Niskie dawki poza obszarem napromieniania: symulacje Monte Carlo, pomiar i odpowiedź radiobiologiczna in vitro komórek

Niskie dawki poza obszarem napromieniania: symulacje Monte Carlo, pomiar i odpowiedź radiobiologiczna in vitro komórek Niskie dawki poza obszarem napromieniania: symulacje Monte Carlo, pomiar i odpowiedź radiobiologiczna in vitro komórek M. Kruszyna-Mochalska 1,2, A. Skrobala 1,2, W. Suchorska 1,3, K. Zaleska 3, A. Konefal

Bardziej szczegółowo

Wydział Fizyki. Laboratorium Technik Jądrowych

Wydział Fizyki. Laboratorium Technik Jądrowych Wydział Fizyki Laboratorium Technik Jądrowych rok akademicki 2018/19 ćwiczenie RTG3 strona 1 z 11 Urządzenia stosowane w radiografii ogólnej cyfrowej. Testy specjalistyczne: Nazwa testu: 1. Wysokie napięcie

Bardziej szczegółowo

Laboratorium z Krystalografii. 2 godz.

Laboratorium z Krystalografii. 2 godz. Uniwersytet Śląski Instytut Chemii Zakład Krystalografii Laboratorium z Krystalografii 2 godz. Zbadanie zależności intensywności linii Kα i Kβ promieniowania charakterystycznego X emitowanego przez anodę

Bardziej szczegółowo

SYMULACJA GAMMA KAMERY MATERIAŁ DLA STUDENTÓW. Szacowanie pochłoniętej energii promieniowania jonizującego

SYMULACJA GAMMA KAMERY MATERIAŁ DLA STUDENTÓW. Szacowanie pochłoniętej energii promieniowania jonizującego SYMULACJA GAMMA KAMERY MATERIAŁ DLA STUDENTÓW Szacowanie pochłoniętej energii promieniowania jonizującego W celu analizy narażenia na promieniowanie osoby, której podano radiofarmaceutyk, posłużymy się

Bardziej szczegółowo

Laboratorium z Krystalografii. 2 godz.

Laboratorium z Krystalografii. 2 godz. Uniwersytet Śląski Instytut Chemii Zakład Krystalografii Laboratorium z Krystalografii 2 godz. Zbadanie zależności intensywności linii Ka i Kb promieniowania charakterystycznego X emitowanego przez anodę

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 3++ Spektrometria promieniowania gamma z licznikiem półprzewodnikowym Ge(Li) kalibracja energetyczna i wydajnościowa

Ćwiczenie 3++ Spektrometria promieniowania gamma z licznikiem półprzewodnikowym Ge(Li) kalibracja energetyczna i wydajnościowa Ćwiczenie 3++ Spektrometria promieniowania gamma z licznikiem półprzewodnikowym Ge(Li) kalibracja energetyczna i wydajnościowa Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się - z metodyką pomiaru aktywności

Bardziej szczegółowo

Laboratorium z Krystalografii specjalizacja: Fizykochemia związków nieorganicznych

Laboratorium z Krystalografii specjalizacja: Fizykochemia związków nieorganicznych Uniwersytet Śląski - Instytut Chemii Zakład Krystalografii ul. Bankowa 14, pok. 133, 40-006 Katowice tel. 0323591197, e-mail: izajen@wp.pl opracowanie: dr Izabela Jendrzejewska Laboratorium z Krystalografii

Bardziej szczegółowo

Osiągnięcia. Uzyskane wyniki

Osiągnięcia. Uzyskane wyniki Osiągnięcia Zebranie krzywych świecenia termicznie i optycznie stymulowanej luminescencji domieszkowanych i niedomieszkowanych kryształów ortokrzemianów lutetu itru i gadolinu. Stwierdzenie różnic we własnościach

Bardziej szczegółowo

Badanie absorpcji promieniowania γ

Badanie absorpcji promieniowania γ Badanie absorpcji promieniowania γ 29.1. Zasada ćwiczenia W ćwiczeniu badana jest zależność natężenia wiązki osłabienie wiązki promieniowania γ po przejściu przez warstwę materiału absorbującego w funkcji

Bardziej szczegółowo

A. Woźniak, M. Budzanowski, A. Nowak, B. DzieŜa, K. Włodek, M. Puchalska, R. Kopeć, M. Kruk

A. Woźniak, M. Budzanowski, A. Nowak, B. DzieŜa, K. Włodek, M. Puchalska, R. Kopeć, M. Kruk A. Woźniak, M. Budzanowski, A. Nowak, B. DzieŜa, K. Włodek, M. Puchalska, R. Kopeć, M. Kruk WYNIKI POMIARÓW DAWEK OTRZYMYWANYCH OD PROMIENIOWANIA JONIZUJĄCEGO W PLACÓWKACH MEDYCZNYCH OBJĘTYCH KONTROLĄ

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie nr 2 : Badanie licznika proporcjonalnego fotonów X

Ćwiczenie nr 2 : Badanie licznika proporcjonalnego fotonów X Ćwiczenie nr 2 : Badanie licznika proporcjonalnego fotonów X Oskar Gawlik, Jacek Grela 16 lutego 2009 1 Podstawy teoretyczne 1.1 Liczniki proporcjonalne Wydajność detekcji promieniowania elektromagnetycznego

Bardziej szczegółowo

P O L I T E C H N I K A W R O C Ł A W S K A

P O L I T E C H N I K A W R O C Ł A W S K A P O L I T E C H N I K A W R O C Ł A W S K A Wydział Chemiczny, Zakład Metalurgii Chemicznej Chemia Środowiska Laboratorium RADIOAKTYWNOŚĆ W BUDYNKACH CEL ĆWICZENIA : Wyznaczanie pola promieniowania jonizującego

Bardziej szczegółowo

Laboratorium techniki laserowej Ćwiczenie 2. Badanie profilu wiązki laserowej

Laboratorium techniki laserowej Ćwiczenie 2. Badanie profilu wiązki laserowej Laboratorium techniki laserowej Ćwiczenie 2. Badanie profilu wiązki laserowej 1. Katedra Optoelektroniki i Systemów Elektronicznych, WETI, Politechnika Gdaoska Gdańsk 2006 1. Wstęp Pomiar profilu wiązki

Bardziej szczegółowo

γ6 Liniowy Model Pozytonowego Tomografu Emisyjnego

γ6 Liniowy Model Pozytonowego Tomografu Emisyjnego γ6 Liniowy Model Pozytonowego Tomografu Emisyjnego Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zaprezentowanie zasady działania pozytonowego tomografu emisyjnego. W doświadczeniu użyjemy detektory scyntylacyjne

Bardziej szczegółowo

Dozymetria promieniowania jonizującego

Dozymetria promieniowania jonizującego Dozymetria dział fizyki technicznej obejmujący metody pomiaru i obliczania dawek (dóz) promieniowania jonizującego, a także metody pomiaru aktywności promieniotwórczej preparatów. Obecnie termin dawka

Bardziej szczegółowo

3. Zależność energii kwantów γ od kąta rozproszenia w zjawisku Comptona

3. Zależność energii kwantów γ od kąta rozproszenia w zjawisku Comptona 3. Zależność energii kwantów γ od kąta rozproszenia w zjawisku Comptona I. Przedmiotem zadania zjawisko Comptona. II. Celem zadania jest doświadczalne sprawdzenie zależności energii kwantów γ od kąta rozproszenia

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie nr 5 : Badanie licznika proporcjonalnego neutronów termicznych

Ćwiczenie nr 5 : Badanie licznika proporcjonalnego neutronów termicznych Ćwiczenie nr 5 : Badanie licznika proporcjonalnego neutronów termicznych Oskar Gawlik, Jacek Grela 16 lutego 29 1 Teoria 1.1 Licznik proporcjonalny Jest to jeden z liczników gazowych jonizacyjnych, występujący

Bardziej szczegółowo

Doświadczenie nr 6 Pomiar energii promieniowania gamma metodą absorpcji elektronów komptonowskich.

Doświadczenie nr 6 Pomiar energii promieniowania gamma metodą absorpcji elektronów komptonowskich. Doświadczenie nr 6 Pomiar energii promieniowania gamma metodą absorpcji elektronów komptonowskich.. 1. 3. 4. 1. Pojemnik z licznikami cylindrycznymi pracującymi w koincydencji oraz z uchwytem na warstwy

Bardziej szczegółowo

PRACOWNIA JĄDROWA ĆWICZENIE 4. Badanie rozkładu gęstości strumienia kwantów γ oraz mocy dawki w funkcji odległości od źródła punktowego

PRACOWNIA JĄDROWA ĆWICZENIE 4. Badanie rozkładu gęstości strumienia kwantów γ oraz mocy dawki w funkcji odległości od źródła punktowego Katedra Fizyki Jądrowej i Bezpieczeństwa Radiacyjnego PRACOWNIA JĄDROWA ĆWICZENIE 4 Badanie rozkładu gęstości strumienia kwantów γ oraz mocy dawki w funkcji odległości od źródła punktowego Łódź 017 I.

Bardziej szczegółowo

DOZYMETRIA I BADANIE WPŁYWU PROMIENIOWANIA X NA MEDIA BIOLOGICZNE

DOZYMETRIA I BADANIE WPŁYWU PROMIENIOWANIA X NA MEDIA BIOLOGICZNE X3 DOZYMETRIA I BADANIE WPŁYWU PROMIENIOWANIA X NA MEDIA BIOLOGICZNE Tematyka ćwiczenia Promieniowanie X wykazuje właściwości jonizujące. W związku z tym powietrze naświetlane promieniowaniem X jest elektrycznie

Bardziej szczegółowo

RAPORT Z POMIARÓW PORÓWNAWCZYCH STĘŻENIA RADONU Rn-222 W PRÓBKACH GAZOWYCH METODĄ DETEKTORÓW PASYWNYCH

RAPORT Z POMIARÓW PORÓWNAWCZYCH STĘŻENIA RADONU Rn-222 W PRÓBKACH GAZOWYCH METODĄ DETEKTORÓW PASYWNYCH Instytut Fizyki Jądrowej im. Henryka Niewodniczańskiego Polskiej Akademii Nauk LABORATORIUM EKSPERTYZ RADIOMETRYCZNYCH Radzikowskiego 152, 31-342 KRAKÓW tel.: 12 66 28 332 mob.:517 904 204 fax: 12 66 28

Bardziej szczegółowo

RAPORT Z POMIARÓW PORÓWNAWCZYCH STĘŻENIA RADONU Rn-222 W WODZIE

RAPORT Z POMIARÓW PORÓWNAWCZYCH STĘŻENIA RADONU Rn-222 W WODZIE Instytut Fizyki Jądrowej im. Henryka Niewodniczańskiego Polskiej Akademii Nauk LABORATORIUM EKSPERTYZ RADIOMETRYCZNYCH Radzikowskiego 152, 31-342 KRAKÓW tel.: 12 66 28 332 mob.:517 904 204 fax: 12 66 28

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie profilu wiązki promieniowania używanego do cechowania tomografu PET

Wyznaczanie profilu wiązki promieniowania używanego do cechowania tomografu PET 18 Wyznaczanie profilu wiązki promieniowania używanego do cechowania tomografu PET Ines Moskal Studentka, Instytut Fizyki UJ Na Uniwersytecie Jagiellońskim prowadzone są badania dotyczące usprawnienia

Bardziej szczegółowo

INSTYTUT FIZYKI JĄDROWEJ POLSKIEJ AKADEMII NAUK

INSTYTUT FIZYKI JĄDROWEJ POLSKIEJ AKADEMII NAUK GIS 5 XII 27 Poziomy dawek otrzymywanych przez pracowników narażonych na promieniowanie gamma i X w placówkach medycznych na przykładzie danych laboratorium dozymetrii IFJ PAN Maciej Budzanowski INSTYTUT

Bardziej szczegółowo

Fluorescencyjna detekcja śladów cząstek jądrowych przy użyciu kryształów fluorku litu

Fluorescencyjna detekcja śladów cząstek jądrowych przy użyciu kryształów fluorku litu Fluorescencyjna detekcja śladów cząstek jądrowych przy użyciu kryształów fluorku litu Paweł Bilski Zakład Fizyki Radiacyjnej i Dozymetrii (NZ63) IFJ PAN Fluorescenscent Nuclear Track Detectors (FNTD) pierwsza

Bardziej szczegółowo

IR II. 12. Oznaczanie chloroformu w tetrachloroetylenie metodą spektrofotometrii w podczerwieni

IR II. 12. Oznaczanie chloroformu w tetrachloroetylenie metodą spektrofotometrii w podczerwieni IR II 12. Oznaczanie chloroformu w tetrachloroetylenie metodą spektrofotometrii w podczerwieni Promieniowanie podczerwone ma naturę elektromagnetyczną i jego absorpcja przez materię podlega tym samym prawom,

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie bezwzględnej aktywności źródła 60 Co. Tomasz Winiarski

Wyznaczanie bezwzględnej aktywności źródła 60 Co. Tomasz Winiarski Wyznaczanie bezwzględnej aktywności źródła 60 Co metoda koincydencyjna. Tomasz Winiarski 24 kwietnia 2001 WSTEP TEORETYCZNY Rozpad promieniotwórczy i czas połowicznego zaniku. Rozpad promieniotwórczy polega

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie nr 2 Zastosowanie fluorescencji rentgenowskiej wzbudzanej źródłami promieniotwórczymi do pomiarów grubości powłok

Ćwiczenie nr 2 Zastosowanie fluorescencji rentgenowskiej wzbudzanej źródłami promieniotwórczymi do pomiarów grubości powłok Ćwiczenie nr 2 Zastosowanie fluorescencji rentgenowskiej wzbudzanej źródłami promieniotwórczymi do pomiarów grubości powłok Wydział Fizyki, 2009 r. I Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest: Zapoznanie się

Bardziej szczegółowo

Rozwój metod zapewnienia bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej dla bieżących i przyszłych potrzeb energetyki jądrowej

Rozwój metod zapewnienia bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej dla bieżących i przyszłych potrzeb energetyki jądrowej Rozwój metod zapewnienia bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej dla bieżących i przyszłych potrzeb energetyki jądrowej Cel 3 Nowe metody radiometryczne do zastosowań w ochronie radiologicznej

Bardziej szczegółowo

Przewaga klasycznego spektrometru Ramana czyli siatkowego, dyspersyjnego nad przystawką ramanowską FT-Raman

Przewaga klasycznego spektrometru Ramana czyli siatkowego, dyspersyjnego nad przystawką ramanowską FT-Raman Porównanie Przewaga klasycznego spektrometru Ramana czyli siatkowego, dyspersyjnego nad przystawką ramanowską FT-Raman Spektroskopia FT-Raman Spektroskopia FT-Raman jest dostępna od 1987 roku. Systemy

Bardziej szczegółowo

Zakład Fizyki Radiacyjnej i Dozymetrii Centrum Cyklotronowe Bronowice, Instytut Fizyki Jądrowej PAN

Zakład Fizyki Radiacyjnej i Dozymetrii Centrum Cyklotronowe Bronowice, Instytut Fizyki Jądrowej PAN Kraków, 21.07.2016 r. Zakład Fizyki Radiacyjnej i Dozymetrii Centrum Cyklotronowe Bronowice, Instytut Fizyki Jądrowej PAN Raport do Umowy o dzieło autorskie Nr 247 z dnia: 11.04.2016r. Opracowanie danych

Bardziej szczegółowo

ROLA I ZNACZENIE CZASU EKSPOZYCJI W RADIOGRAFII KOMPUTEROWEJ

ROLA I ZNACZENIE CZASU EKSPOZYCJI W RADIOGRAFII KOMPUTEROWEJ Sławomir Mackiewicz IPPT PAN ROLA I ZNACZENIE CZASU EKSPOZYCJI W RADIOGRAFII KOMPUTEROWEJ 1. Wstęp Radiografia komputerowa (CR) oparta na wykorzystaniu pamięciowych luminoforowych płyt obrazowych znajduje

Bardziej szczegółowo

( S ) I. Zagadnienia. II. Zadania

( S ) I. Zagadnienia. II. Zadania ( S ) I. Zagadnienia 1. Warunki prawidłowego wykonywania zdjęć rentgenowskich. 2. Skanowanie zdjęć i ocena wpływu ekspozycji na jakość zdjęcia. 3. Dawka i moc dawki, jednostki; pomiary mocy dawki promieniowania

Bardziej szczegółowo

Identyfikacja cząstek

Identyfikacja cząstek Określenie masy i ładunku cząstek Pomiar prędkości przy znanym pędzie e/ µ/ π/ K/ p czas przelotu (TOF) straty na jonizację de/dx Promieniowanie Czerenkowa (C) Promieniowanie przejścia (TR) Różnice w charakterze

Bardziej szczegółowo

Pomiar energii wiązania deuteronu. Celem ćwiczenia jest wyznaczenie energii wiązania deuteronu

Pomiar energii wiązania deuteronu. Celem ćwiczenia jest wyznaczenie energii wiązania deuteronu J1 Pomiar energii wiązania deuteronu Celem ćwiczenia jest wyznaczenie energii wiązania deuteronu Przygotowanie: 1) Model deuteronu. Własności deuteronu jako źródło informacji o siłach jądrowych [4] ) Oddziaływanie

Bardziej szczegółowo

OZNACZANIE ŻELAZA METODĄ SPEKTROFOTOMETRII UV/VIS

OZNACZANIE ŻELAZA METODĄ SPEKTROFOTOMETRII UV/VIS OZNACZANIE ŻELAZA METODĄ SPEKTROFOTOMETRII UV/VIS Zagadnienia teoretyczne. Spektrofotometria jest techniką instrumentalną, w której do celów analitycznych wykorzystuje się przejścia energetyczne zachodzące

Bardziej szczegółowo

Własności optyczne półprzewodników

Własności optyczne półprzewodników Własności optyczne półprzewodników Andrzej Wysmołek Wykład przygotowany w oparciu o wykłady prowadzone na Wydziale Fizyki UW przez prof. Mariana Grynberga oraz prof. Romana Stępniewskiego Klasyfikacja

Bardziej szczegółowo

C5: BADANIE POCHŁANIANIA PROMIENIOWANIA α i β W POWIETRZU oraz w ABSORBERACH

C5: BADANIE POCHŁANIANIA PROMIENIOWANIA α i β W POWIETRZU oraz w ABSORBERACH C5: BADANIE POCHŁANIANIA PROMIENIOWANIA α i β W POWIETRZU oraz w ABSORBERACH CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest obserwacja pochłaniania cząstek alfa w powietrzu wyznaczenie zasięgu w aluminium promieniowania

Bardziej szczegółowo

Pomiar promieniotwórczości gleby w mieście Prypeć na Ukrainie, ewakuowanym i opuszczonym po katastrofie w elektrowni w Czarnobylu.

Pomiar promieniotwórczości gleby w mieście Prypeć na Ukrainie, ewakuowanym i opuszczonym po katastrofie w elektrowni w Czarnobylu. Wstęp Pomiar promieniotwórczości gleby w mieście Prypeć na Ukrainie, ewakuowanym i opuszczonym po katastrofie w elektrowni w Czarnobylu. Wydział Fizyki Uniwersytet Warszawski marzec 2011 Wstęp Plan prezentacji

Bardziej szczegółowo

Uniwersytet Warszawski Wydział Fizyki. Badanie efektu Faraday a w kryształach CdTe i CdMnTe

Uniwersytet Warszawski Wydział Fizyki. Badanie efektu Faraday a w kryształach CdTe i CdMnTe Uniwersytet Warszawski Wydział Fizyki Marcin Polkowski 251328 Badanie efektu Faraday a w kryształach CdTe i CdMnTe Pracownia Fizyczna dla Zaawansowanych ćwiczenie F8 w zakresie Fizyki Ciała Stałego Streszczenie

Bardziej szczegółowo

Wydział Fizyki. Laboratorium Technik Jądrowych

Wydział Fizyki. Laboratorium Technik Jądrowych Wydział Fizyki Laboratorium Technik Jądrowych rok akademicki 2016/17 ćwiczenie RTG1 zapoznanie się z budową i obsługą aparatu RTG urządzenia stosowane w radiografii cyfrowej ogólnej testy specjalistyczne:

Bardziej szczegółowo

Pomiary jasności nieba z użyciem aparatu cyfrowego. Tomek Mrozek 1. Instytut Astronomiczny UWr 2. Zakład Fizyki Słońca CBK PAN

Pomiary jasności nieba z użyciem aparatu cyfrowego. Tomek Mrozek 1. Instytut Astronomiczny UWr 2. Zakład Fizyki Słońca CBK PAN Pomiary jasności nieba z użyciem aparatu cyfrowego Tomek Mrozek 1. Instytut Astronomiczny UWr 2. Zakład Fizyki Słońca CBK PAN Jasność nieba Jasność nieba Jelcz-Laskowice 20 km od centrum Wrocławia Pomiary

Bardziej szczegółowo

przyziemnych warstwach atmosfery.

przyziemnych warstwach atmosfery. Źródła a promieniowania jądrowego j w przyziemnych warstwach atmosfery. Pomiar radioaktywności w powietrzu w Lublinie. Jan Wawryszczuk Radosław Zaleski Lokalizacja monitora skażeń promieniotwórczych rczych

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie nr 96: Dozymetria promieniowania γ

Ćwiczenie nr 96: Dozymetria promieniowania γ Wydział PRACOWNIA FIZYCZNA WFiIS AGH Imię i nazwisko 1. 2. Temat: Rok Grupa Zespół Nr ćwiczenia Data wykonania Data oddania Zwrot do popr. Data oddania Data zaliczenia OCENA Ćwiczenie nr 96: Dozymetria

Bardziej szczegółowo

UMO-2011/01/B/ST7/06234

UMO-2011/01/B/ST7/06234 Załącznik nr 5 do sprawozdania merytorycznego z realizacji projektu badawczego Szybka nieliniowość fotorefrakcyjna w światłowodach półprzewodnikowych do zastosowań w elementach optoelektroniki zintegrowanej

Bardziej szczegółowo

Pracownia fizyczna dla szkół

Pracownia fizyczna dla szkół Imię i Nazwisko Widma świecenia pierwiastków opracowanie: Zofia Piłat Cel doświadczenia Celem doświadczenia jest zaobserwowanie widm świecących gazów atomowych i zidentyfikowanie do jakich pierwiastków

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie Nr 11 Fotometria

Ćwiczenie Nr 11 Fotometria Instytut Fizyki, Uniwersytet Śląski Chorzów 2018 r. Ćwiczenie Nr 11 Fotometria Zagadnienia: fale elektromagnetyczne, fotometria, wielkości i jednostki fotometryczne, oko. Wstęp Radiometria (fotometria

Bardziej szczegółowo

wyznaczenie zasięgu efektywnego, energii maksymalnej oraz prędkości czastek β o zasięgu maksymalnym,

wyznaczenie zasięgu efektywnego, energii maksymalnej oraz prędkości czastek β o zasięgu maksymalnym, 1 Część teoretyczna 1.1 Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zbadanie absorpcji promieniowania β w ciałach stałych poprzez: wyznaczenie krzywej absorpcji, wyznaczenie zasięgu efektywnego, energii maksymalnej

Bardziej szczegółowo

1 Źródła i detektory. I. Badanie charakterystyki spektralnej nietermicznych źródeł promieniowania elektromagnetycznego

1 Źródła i detektory. I. Badanie charakterystyki spektralnej nietermicznych źródeł promieniowania elektromagnetycznego 1 I. Badanie charakterystyki spektralnej nietermicznych źródeł promieniowania elektromagnetycznego Cel ćwiczenia: Wyznaczenie charakterystyki spektralnej nietermicznego źródła promieniowania (dioda LD

Bardziej szczegółowo

SPEKTROMETRIA CIEKŁOSCYNTYLACYJNA

SPEKTROMETRIA CIEKŁOSCYNTYLACYJNA SPEKTROMETRIA CIEKŁOSCYNTYLACYJNA Metoda detekcji promieniowania jądrowego (α, β, γ) Konwersja energii promieniowania jądrowego na promieniowanie w zakresie widzialnym. Zalety metody: Geometria 4π Duża

Bardziej szczegółowo

UMO-2011/01/B/ST7/06234

UMO-2011/01/B/ST7/06234 Załącznik nr 7 do sprawozdania merytorycznego z realizacji projektu badawczego Szybka nieliniowość fotorefrakcyjna w światłowodach półprzewodnikowych do zastosowań w elementach optoelektroniki zintegrowanej

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 3. BADANIE POCHŁANIANIA PROMIENIOWANIA α i β w ABSORBERACH

ĆWICZENIE 3. BADANIE POCHŁANIANIA PROMIENIOWANIA α i β w ABSORBERACH ĆWICZENIE 3 BADANIE POCHŁANIANIA PROMIENIOWANIA α i β w ABSORBERACH CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest wyznaczenie: zbadanie pochłaniania promieniowania β w różnych materiałach i wyznaczenie zasięgu w

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY OPRACOWANIA WYNIKÓW POMIARÓW Z ELEMENTAMI ANALIZY NIEPEWNOŚCI POMIAROWYCH

PODSTAWY OPRACOWANIA WYNIKÓW POMIARÓW Z ELEMENTAMI ANALIZY NIEPEWNOŚCI POMIAROWYCH PODSTAWY OPRACOWANIA WYNIKÓW POMIARÓW Z ELEMENTAMI ANALIZY NIEPEWNOŚCI POMIAROWYCH Dr Benedykt R. Jany I Pracownia Fizyczna Ochrona Środowiska grupa F1 Rodzaje Pomiarów Pomiar bezpośredni - bezpośrednio

Bardziej szczegółowo

Przykłady pomiarów wielkości ogniska Lamp rentgenowskich

Przykłady pomiarów wielkości ogniska Lamp rentgenowskich Przykłady pomiarów wielkości ogniska Lamp rentgenowskich Dominik SENCZYK Politechnika Poznańska E-mail: dominik.senczyk@put.poznan.pl 1. Wprowadzenie Ze względu na duże znaczenie wielkości ogniska lampy

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA WIĄZKI GENEROWANEJ PRZEZ LASER

CHARAKTERYSTYKA WIĄZKI GENEROWANEJ PRZEZ LASER CHARATERYSTYA WIĄZI GENEROWANEJ PRZEZ LASER ształt wiązki lasera i jej widmo są rezultatem interferencji promieniowania we wnęce rezonansowej. W wyniku tego procesu powstają charakterystyczne rozkłady

Bardziej szczegółowo

KOOF Szczecin: www.of.szc.pl

KOOF Szczecin: www.of.szc.pl Źródło: LI OLIMPIADA FIZYCZNA (1/2). Stopień III, zadanie doświadczalne - D Nazwa zadania: Działy: Słowa kluczowe: Komitet Główny Olimpiady Fizycznej; Andrzej Wysmołek, kierownik ds. zadań dośw. plik;

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM POMIARY W AKUSTYCE. ĆWICZENIE NR 4 Pomiar współczynników pochłaniania i odbicia dźwięku oraz impedancji akustycznej metodą fali stojącej

LABORATORIUM POMIARY W AKUSTYCE. ĆWICZENIE NR 4 Pomiar współczynników pochłaniania i odbicia dźwięku oraz impedancji akustycznej metodą fali stojącej LABORATORIUM POMIARY W AKUSTYCE ĆWICZENIE NR 4 Pomiar współczynników pochłaniania i odbicia dźwięku oraz impedancji akustycznej metodą fali stojącej 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie metody

Bardziej szczegółowo

Β2 - DETEKTOR SCYNTYLACYJNY POZYCYJNIE CZUŁY

Β2 - DETEKTOR SCYNTYLACYJNY POZYCYJNIE CZUŁY Β2 - DETEKTOR SCYNTYLACYJNY POZYCYJNIE CZUŁY I. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z zasadą działania detektorów pozycyjnie czułych poprzez pomiar prędkości światła w materiale scyntylatora

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE Nr 4 LABORATORIUM FIZYKI KRYSZTAŁÓW STAŁYCH. Badanie krawędzi absorpcji podstawowej w kryształach półprzewodników POLITECHNIKA ŁÓDZKA

ĆWICZENIE Nr 4 LABORATORIUM FIZYKI KRYSZTAŁÓW STAŁYCH. Badanie krawędzi absorpcji podstawowej w kryształach półprzewodników POLITECHNIKA ŁÓDZKA POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTYTUT FIZYKI LABORATORIUM FIZYKI KRYSZTAŁÓW STAŁYCH ĆWICZENIE Nr 4 Badanie krawędzi absorpcji podstawowej w kryształach półprzewodników I. Cześć doświadczalna. 1. Uruchomić Spekol

Bardziej szczegółowo

Repeta z wykładu nr 10. Detekcja światła. Kondensator MOS. Plan na dzisiaj. fotopowielacz, część 2 MCP (detektor wielokanałowy) streak camera

Repeta z wykładu nr 10. Detekcja światła. Kondensator MOS. Plan na dzisiaj. fotopowielacz, część 2 MCP (detektor wielokanałowy) streak camera Repeta z wykładu nr 10 Detekcja światła Sebastian Maćkowski Instytut Fizyki Uniwersytet Mikołaja Kopernika Adres poczty elektronicznej: mackowski@fizyka.umk.pl Biuro: 365, telefon: 611-3250 fotopowielacz,

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie długości fali świetlnej za pomocą spektrometru siatkowego

Wyznaczanie długości fali świetlnej za pomocą spektrometru siatkowego Politechnika Łódzka FTIMS Kierunek: Informatyka rok akademicki: 2008/2009 sem. 2. grupa II Termin: 19 V 2009 Nr. ćwiczenia: 413 Temat ćwiczenia: Wyznaczanie długości fali świetlnej za pomocą spektrometru

Bardziej szczegółowo

Odkrycie jądra atomowego - doświadczenie Rutherforda 1909 r.

Odkrycie jądra atomowego - doświadczenie Rutherforda 1909 r. Odkrycie jądra atomowego - doświadczenie Rutherforda 1909 r. 1 Budowa jądra atomowego Liczba atomowa =Z+N Liczba masowa Liczba neutronów Izotopy Jądra o jednakowej liczbie protonów, różniące się liczbą

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN MATURALNY 2013 FIZYKA I ASTRONOMIA

EGZAMIN MATURALNY 2013 FIZYKA I ASTRONOMIA Centralna Komisja Egzaminacyjna EGZAMIN MATURALNY 2013 FIZYKA I ASTRONOMIA POZIOM PODSTAWOWY Kryteria oceniania odpowiedzi MAJ 2013 2 Egzamin maturalny z fizyki i astronomii Zadanie 1. (0 1) Obszar standardów

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie nr 5. Pomiar górnej granicy widma energetycznego Promieniowania beta metodą absorpcji.

Ćwiczenie nr 5. Pomiar górnej granicy widma energetycznego Promieniowania beta metodą absorpcji. Ćwiczenie nr 5 Pomiar górnej granicy widma energetycznego Promieniowania beta metodą absorpcji. 1. 2. 3. 1. Ołowiany domek pomiarowy z licznikiem kielichowym G-M oraz wielopoziomowymi wspornikami. 2. Zasilacz

Bardziej szczegółowo

LASERY I ICH ZASTOSOWANIE

LASERY I ICH ZASTOSOWANIE LASERY I ICH ZASTOSOWANIE Laboratorium Instrukcja do ćwiczenia nr 13 Temat: Biostymulacja laserowa Istotą biostymulacji laserowej jest napromieniowanie punktów akupunkturowych ciągłym, monochromatycznym

Bardziej szczegółowo

Stanowisko do badania zjawiska tłumienia światła w ośrodkach materialnych

Stanowisko do badania zjawiska tłumienia światła w ośrodkach materialnych Stanowisko do badania zjawiska tłumienia światła w ośrodkach materialnych Na rys. 3.1 przedstawiono widok wykorzystywanego w ćwiczeniu stanowiska pomiarowego do badania zjawiska tłumienia światła w ośrodkach

Bardziej szczegółowo

Techniki Jądrowe w Diagnostyce i Terapii Medycznej

Techniki Jądrowe w Diagnostyce i Terapii Medycznej Techniki Jądrowe w Diagnostyce i Terapii Medycznej Wykład 2-5 marca 2019 Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów szef@fuw.edu.pl http://www.fuw.edu.pl/~szef/ Rozpad Przemiana Widmo

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie zależności współczynnika załamania światła od długości fali światła

Wyznaczanie zależności współczynnika załamania światła od długości fali światła Ćwiczenie O3 Wyznaczanie zależności współczynnika załamania światła od długości fali światła O3.1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zbadanie zależności współczynnika załamania światła od długości fali

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 2. BADANIE CHARAKTERYSTYK SOND PROMIENIOWANIA γ

ĆWICZENIE 2. BADANIE CHARAKTERYSTYK SOND PROMIENIOWANIA γ ĆWICZENIE 2 BADANIE CHARAKTERYSTYK SOND PROMIENIOWANIA γ CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest wyznaczenie następujących charakterystyk sond promieniowania γ: wydajności detektora w funkcji odległości detektora

Bardziej szczegółowo

( L ) I. Zagadnienia. II. Zadania

( L ) I. Zagadnienia. II. Zadania ( L ) I. Zagadnienia 1. Promieniowanie X w diagnostyce medycznej powstawanie, właściwości, prawo osłabienia. 2. Metody obrazowania naczyń krwionośnych. 3. Angiografia subtrakcyjna. II. Zadania 1. Wykonanie

Bardziej szczegółowo

MONITORING DAWEK INDYWIDUALNYCH

MONITORING DAWEK INDYWIDUALNYCH MONITORING DAWEK INDYWIDUALNYCH Maciej Budzanowski, Akredytowane Laboratorium Dozymetrii Indywidualnej i Środowiskowej Instytut Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie Kraków 26.11.2007 MONITORING DAWEK INDYWIDUALNYCH

Bardziej szczegółowo

C5: BADANIE POCHŁANIANIA PROMIENIOWANIA α i β W POWIETRZU oraz w ABSORBERACH

C5: BADANIE POCHŁANIANIA PROMIENIOWANIA α i β W POWIETRZU oraz w ABSORBERACH C5: BADANIE POCHŁANIANIA PROMIENIOWANIA α i β W POWIETRZU oraz w ABSORBERACH CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest: zbadanie pochłaniania promieniowania β w różnych materiałach i wyznaczenie zasięgu promieniowania

Bardziej szczegółowo

PL B1. POLITECHNIKA WROCŁAWSKA, Wrocław, PL BUP 06/14

PL B1. POLITECHNIKA WROCŁAWSKA, Wrocław, PL BUP 06/14 PL 223622 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 223622 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 403511 (51) Int.Cl. G01T 1/04 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia:

Bardziej szczegółowo

Kwantowe własności promieniowania, ciało doskonale czarne, zjawisko fotoelektryczne zewnętrzne.

Kwantowe własności promieniowania, ciało doskonale czarne, zjawisko fotoelektryczne zewnętrzne. Kwantowe własności promieniowania, ciało doskonale czarne, zjawisko fotoelektryczne zewnętrzne. DUALIZM ŚWIATŁA fala interferencja, dyfrakcja, polaryzacja,... kwant, foton promieniowanie ciała doskonale

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 363. Polaryzacja światła sprawdzanie prawa Malusa. Początkowa wartość kąta 0..

Ćwiczenie 363. Polaryzacja światła sprawdzanie prawa Malusa. Początkowa wartość kąta 0.. Nazwisko... Data... Nr na liście... Imię... Wydział... Dzień tyg.... Godzina... Polaryzacja światła sprawdzanie prawa Malusa Początkowa wartość kąta 0.. 1 25 49 2 26 50 3 27 51 4 28 52 5 29 53 6 30 54

Bardziej szczegółowo

Pracownia Biofizyczna, Zakład Biofizyki CM UJ ( S ) I. Zagadnienia

Pracownia Biofizyczna, Zakład Biofizyki CM UJ ( S ) I. Zagadnienia ( S ) I. Zagadnienia 1. Promieniowanie świetlne; właściwości i źródła. 2. Polimeryzacja stomatologicznych materiałów światłoutwardzalnych. 3. Parametry i zasada działania stomatologicznej lampy polimeryzacyjnej.

Bardziej szczegółowo

Zadania badawcze realizowane w Oddziale V IFJ PAN w ramach projektu NCBiR

Zadania badawcze realizowane w Oddziale V IFJ PAN w ramach projektu NCBiR Zadania badawcze realizowane w Oddziale V IFJ PAN w ramach projektu NCBiR Krzysztof Drozdowicz Instytut Fizyki Jądrowej im. Henryka Niewodniczańskiego Polskiej Akademii Nauk www.ifj.edu.pl Oddział V Zastosowań

Bardziej szczegółowo

THICK 800A DO POMIARU GRUBOŚCI POWŁOK. THICK 800A spektrometr XRF do szybkich, nieniszczących pomiarów grubości powłok i ich składu.

THICK 800A DO POMIARU GRUBOŚCI POWŁOK. THICK 800A spektrometr XRF do szybkich, nieniszczących pomiarów grubości powłok i ich składu. THICK 800A DO POMIARU GRUBOŚCI POWŁOK THICK 800A spektrometr XRF do szybkich, nieniszczących pomiarów grubości powłok i ich składu. Zoptymalizowany do pomiaru grubości warstw Detektor Si-PIN o rozdzielczości

Bardziej szczegółowo

Fizyka cząstek elementarnych warsztaty popularnonaukowe

Fizyka cząstek elementarnych warsztaty popularnonaukowe Fizyka cząstek elementarnych warsztaty popularnonaukowe Spotkanie 3 Porównanie modeli rozpraszania do pomiarów na Wielkim Zderzaczu Hadronów LHC i przyszłość fizyki cząstek Rafał Staszewski Maciej Trzebiński

Bardziej szczegółowo

Spektroskopia charakterystycznych strat energii elektronów EELS (Electron Energy-Loss Spectroscopy)

Spektroskopia charakterystycznych strat energii elektronów EELS (Electron Energy-Loss Spectroscopy) Spektroskopia charakterystycznych strat energii elektronów EELS (Electron Energy-Loss Spectroscopy) Oddziaływanie elektronów ze stałą, krystaliczną próbką wstecznie rozproszone elektrony elektrony pierwotne

Bardziej szczegółowo

Badanie Gigantycznego Rezonansu Dipolowego wzbudzanego w zderzeniach ciężkich jonów.

Badanie Gigantycznego Rezonansu Dipolowego wzbudzanego w zderzeniach ciężkich jonów. Badanie Gigantycznego Rezonansu Dipolowego wzbudzanego w zderzeniach ciężkich jonów. prof. dr hab. Marta Kicińska-Habior Wydział Fizyki UW Zakład Fizyki Jądra Atomowego e-mail: Marta.Kicinska-Habior@fuw.edu.pl

Bardziej szczegółowo

Nazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 51: Współczynnik załamania światła dla ciał stałych

Nazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 51: Współczynnik załamania światła dla ciał stałych Nazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 5: Współczynnik załamania światła dla ciał stałych Cel ćwiczenia: Wyznaczenie współczynnika załamania światła dla szkła i pleksiglasu metodą pomiaru grubości

Bardziej szczegółowo

Laboratorium techniki światłowodowej. Ćwiczenie 3. Światłowodowy, odbiciowy sensor przesunięcia

Laboratorium techniki światłowodowej. Ćwiczenie 3. Światłowodowy, odbiciowy sensor przesunięcia Laboratorium techniki światłowodowej Ćwiczenie 3. Światłowodowy, odbiciowy sensor przesunięcia Katedra Optoelektroniki i Systemów Elektronicznych, WETI, Politechnika Gdaoska Gdańsk 2006 1. Wprowadzenie

Bardziej szczegółowo

XL OLIMPIADA FIZYCZNA ETAP I Zadanie doświadczalne

XL OLIMPIADA FIZYCZNA ETAP I Zadanie doświadczalne XL OLIMPIADA FIZYCZNA ETAP I Zadanie doświadczalne ZADANIE D2 Nazwa zadania: Światełko na tafli wody Mając do dyspozycji fotodiodę, źródło prądu stałego (4,5V bateryjkę), przewody, mikroamperomierz oraz

Bardziej szczegółowo

Protokół z kontroli jakości badań mammograficznych wykonywanych w ramach Populacyjnego programu wczesnego wykrywania raka piersi

Protokół z kontroli jakości badań mammograficznych wykonywanych w ramach Populacyjnego programu wczesnego wykrywania raka piersi Protokół z kontroli jakości badań mammograficznych wykonywanych w ramach Populacyjnego programu wczesnego wykrywania raka piersi Użytkownik Mammograf/ Nazwa producenta/ Nazwa modelu lub typu/ Rok rozpoczęcia

Bardziej szczegółowo

UMO-2011/01/B/ST7/06234

UMO-2011/01/B/ST7/06234 Załącznik nr 9 do sprawozdania merytorycznego z realizacji projektu badawczego Szybka nieliniowość fotorefrakcyjna w światłowodach półprzewodnikowych do zastosowań w elementach optoelektroniki zintegrowanej

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA WARSZAWSKA Wydział Fizyki

POLITECHNIKA WARSZAWSKA Wydział Fizyki POLITECHNIKA WARSZAWSKA Wydział Fizyki Pomiar skażeń wewnętrznych izotopami promieniotwórczymi metodami in vivo oraz szacowanie pochodzącej od nich dawki obciążającej Instrukcja wykonania ćwiczenia Opracował:

Bardziej szczegółowo

Fizyka elektryczność i magnetyzm

Fizyka elektryczność i magnetyzm Fizyka elektryczność i magnetyzm W5 5. Wybrane zagadnienia z optyki 5.1. Światło jako część widma fal elektromagnetycznych. Fale elektromagnetyczne, które współczesny człowiek potrafi wytwarzać, i wykorzystywać

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie współczynnika rozpraszania zwrotnego. promieniowania β.

Wyznaczanie współczynnika rozpraszania zwrotnego. promieniowania β. Wyznaczanie współczynnika rozpraszania otnego. Zagadnienia promieniowania β. 1. Promieniotwórczość β.. Oddziaływanie cząstek β z materią (w tym rozproszenie otne w wyniku zderzeń sprężystych). 3. Znajomość

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie ELE. Jacek Grela, Łukasz Marciniak 3 grudnia Rys.1 Schemat wzmacniacza ładunkowego.

Ćwiczenie ELE. Jacek Grela, Łukasz Marciniak 3 grudnia Rys.1 Schemat wzmacniacza ładunkowego. Ćwiczenie ELE Jacek Grela, Łukasz Marciniak 3 grudnia 2009 1 Wstęp teoretyczny 1.1 Wzmacniacz ładunkoczuły Rys.1 Schemat wzmacniacza ładunkowego. C T - adaptor ładunkowy, i - źródło prądu reprezentujące

Bardziej szczegółowo

I N F O R M A C J A O S T A N I E O C H R O N Y R A D I O L O G I C Z N E J K R A J O W E G O W R O K U DSO

I N F O R M A C J A O S T A N I E O C H R O N Y R A D I O L O G I C Z N E J K R A J O W E G O W R O K U DSO I N F O R M A C J A O S T A N I E O C H R O N Y R A D I O L O G I C Z N E J K R A J O W E G O S K Ł A D O W I S K A O D P A D Ó W P R O M I E N I O T W Ó R C Z Y C H W 2 0 1 7 R O K U DSO.613.3.2018 Zgodnie

Bardziej szczegółowo

Wpływ zawilgocenia ściany zewnętrznej budynku mieszkalnego na rozkład temperatur wewnętrznych

Wpływ zawilgocenia ściany zewnętrznej budynku mieszkalnego na rozkład temperatur wewnętrznych Wpływ zawilgocenia ściany zewnętrznej budynku mieszkalnego na rozkład temperatur wewnętrznych W wyniku programu badań transportu wilgoci i soli rozpuszczalnych w ścianach obiektów historycznych, przeprowadzono

Bardziej szczegółowo

Schemat układu zasilania diod LED pokazano na Rys.1. Na jednej płytce połączone są różne diody LED, które przełącza się przestawiając zworkę.

Schemat układu zasilania diod LED pokazano na Rys.1. Na jednej płytce połączone są różne diody LED, które przełącza się przestawiając zworkę. Ćwiczenie 3. Parametry spektralne detektorów. Cel ćwiczenia. Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z podstawowymi parametrami detektorów i ich podstawowych parametrów. Poznanie zależności związanych z oddziaływaniem

Bardziej szczegółowo

BADANIE INTERFERENCJI MIKROFAL PRZY UŻYCIU INTERFEROMETRU MICHELSONA

BADANIE INTERFERENCJI MIKROFAL PRZY UŻYCIU INTERFEROMETRU MICHELSONA ZDNIE 11 BDNIE INTERFERENCJI MIKROFL PRZY UŻYCIU INTERFEROMETRU MICHELSON 1. UKŁD DOŚWIDCZLNY nadajnik mikrofal odbiornik mikrofal 2 reflektory płytka półprzepuszczalna prowadnice do ustawienia reflektorów

Bardziej szczegółowo