mgr Leszek Antoniak Porównanie systemów operacyjnych Windows i Linux

Transkrypt

1 mgr Leszek Antoniak Porównanie systemów operacyjnych Windows i Linux WyŜsza Szkoła Administracji i Zarządzania Zamość

2 2 SPIS TREŚCI SPIS TREŚCI 2 WSTĘP 3 1. ZAKRES MOśLIWOŚCI SYSTEMÓW Instalowanie systemów 4 a) Wymagania 4 b) Konfiguracja sprzętu 5 c) Instalacja dwóch systemów na jednym komputerze Aplikacje biurowe 6 a) Makra 6 b) Moduły sprawdzania pisowni 6 d) Integracja na pulpicie Zagadnienia bezpieczeństwa 7 a) Bezpieczeństwo w (XP) 7 b) bezpieczeństwo w Linux 7 c) Wirusy, robaki, luki 7 2. ZASTOSOWANIE SYSTEMÓW Zastosowania multimedialne 9 a) Audio i wideo 9 b) Wideoedycja 9 c) Fotoedycja Zastosowanie systemów w grach 10 a) Gry dla kaŝdego 10 b) Gry dla wyrafinowanych graczy Sieci i Internet 11 a) Przeglądarki internetowe 11 b) Konfiguracja sieci 11 c) Windows i Linuks razem w sieci Organizacja danych i wiersz poleceń 12 a) Podstawa organizacji danych 12 b) Systemy plików 13 d) Wiersz poleceń 13 ZAKOŃCZENIE 15 BIBLIOPGRAFIA 17

3 3 WSTĘP W obecnym czasie jesteśmy świadkami walki moŝna powiedzieć liliputa z olbrzymem. Ciekawym wydaje się być to, Ŝe wynik tej walki nie jest wcale przesądzony na korzyść tego potęŝniejszego. Oczywiście w roli tego wielkiego potentata występuje firma Microsoft. Jej oręŝem jest gama systemów operacyjnych Windows. W rolę liliputa wcieliła się firma Red Hat, która potencjalnym odbiorcom proponuje system operacyjny Linux. Jeszcze kilka lat temu, na rynku programów dla komputerów osobistych panował Microsoft. Zdołał on wychować sobie wiernych uŝytkowników. W komputerach domowych, biurowych i szkolnych zainstalowane są róŝne wersje systemów Windows. Wiele osób, ucząc się pracy z komputerem, poznaje właśnie te systemy. Taki fakt stanowi istotną przeszkodę w zmianie oprogramowania. NaleŜy równieŝ zauwaŝyć, Ŝe obecnie komputery, które są w sprzedaŝy posiadają zainstalowane oprogramowanie Windows lub Linux i potencjalny uŝytkownik nieznający się na rzeczy zastanawia się nad faktem wyboru. Najczęściej nie zna moŝliwości systemów i róŝnic między nimi, dlatego głównym załoŝeniem niniejszej pracy jest ukazanie porównania między Windows i Linux w taki sposób by moŝna było dokonać w przyszłości wyboru optymalnego dla uŝytkownika systemu. KaŜdy z systemów operacyjnych przechodzi podobną drogę ewolucji. Na początku pisze go garstka zapaleńców. Polecenia są wydawane komputerowi przez wpisywanie ich z klawiatury. Aby produkt mógł zainteresować szerokie grono uŝytkowników, musi umoŝliwiać pracę przez klikanie ikon, wybieranie poleceń z menu itp. Mało, kto chce się uczyć na pamięć składni poleceń. Tak ewaluowały systemy operacyjne Microsoftu MS DOS do Windows XP. W podobny sposób odbywa się rozwój kolejnych wersji Linuksa. MoŜna śmiało powiedzieć, Ŝe Linux nie jest juŝ tylko przygodą intelektualną miłośników informatyki. Został on rozbudowany o program instalacyjny. UŜytkownik moŝe pracować tylko w środowisku graficznym. Zadbano równieŝ o to, aby pliki moŝna było zapisywać w formatach zgodnych z uŝywanymi w środowisku Microsoft Windows i Microsoft Office. Niniejsza praca zawiera porównanie systemów operacyjnych Windows i Linux. Konfrontacja tych systemów odbędzie się na gruncie kilku oddzielnych płaszczyznach poruszających tematykę odgrywającą istotną rolę w codziennym uŝytkowaniu komputera. Zatem by porównać te systemy w niniejszej pracy postaram się omówić następujące zagadnienia: 1. Zakres moŝliwości systemów; Instalowanie systemów; Aplikacje biurowe w systemach; Zagadnienia bezpieczeństwa; 2. Zastosowania systemów; Multimedialne; Gry; Sieci i Internet; Organizacja danych i wiersz poleceń; W zakończeniu zostanie umieszczone ostateczne omówienie walorów obu systemów operacyjnych i gruntowne podsumowanie treści niniejszej pracy. Praca została napisana pod kierunkiem Prof. dr hab. Jana Gruszeckiego. Dlatego na tym miejscu składam Promotorowi serdeczne podziękowania za wskazówki udzielone mi w czasie pisania tej pracy.

4 4 1. ZAKRES MOśLIWOŚCI SYSTEMÓW Poszczególne edycje systemu Windows zawierają ściśle określoną liczbę aplikacji. Zupełnie inaczej jest w przypadku Linuksa, gdzie o dołączonym oprogramowaniu decyduje dystrybutor. Wraz ze standardową dystrybucją Linuksa otrzymujemy bogaty pakiet oprogramowania. Dzięki takiemu rozwiązaniu uŝytkownik nie musi męczyć się z instalacją wielu programów. Tylko programy specjalistyczne trzeba pobierać do instalacji z innych źródeł. 1 MoŜemy tutaj powiedzieć, Ŝe z jednej strony mamy do dyspozycji praktycznie wszystkie aplikacje napisane do środowiska Linux, z drugiej zaś tylko programy mieszczące się na jednej płycie instalacyjnej systemu Windows. Wydaje się, Ŝe przy takim stanie rzeczy produkt Microsoftu nie ma szans konkurować z Linuksem. 2 W ciągu kilku ostatnich lat Microsoft sukcesywnie rozbudował środowisko Windows o aplikacje, które nie mają nic wspólnego z systemem operacyjnym. Dlatego postanowiliśmy dokonać porównania systemów. 1.1 Instalowanie systemów Instalowanie systemów operacyjnych odbywa się zawsze według podobnego wzorca. NaleŜy włoŝyć krąŝek instalacyjny do napędu, uruchomić z niego system, podzielić dysk na partycje i sformatować je a następnie poczekać aŝ system zakończy instalację. RóŜnice w tej kwestii między Windows i Linuksem są nieznaczne. a) Wymagania Bezproblemowy przebieg instalacji zaleŝy przede wszystkim od tego jak są wiekowe podzespoły komputera. Najnowsze urządzenia mogą być przyczyną wielu kłopotów przy instalacji Windows XP, nie nadaje się on zainstalować w konwencjonalny sposób, np. przez magistralę SATA. Jeśli mamy w komputerze stację dysków, program instalacyjny odczyta wymagane sterowniki z dyskietki. Jednak w wersji bez Service Pack 1 ma problemy z poprawnym wykrywaniem twardych dysków o pojemności przekraczającej 127 GB. Takie niedogodności prawdopodobnie znikną dopiero w momencie, gdy na rynku pojawi się nowsza wersja Windows. Pomimo tych ograniczeń Windows XP działa w kaŝdym komputerze 128 MB pamięci RAM i z 32-bitowym procesorem o częstotliwości, conajmniej 300 MHz. 3 Trzeba równieŝ dodać, Ŝe Windows 2000/XP wymaga tak częstych przeglądów jak kaŝdy samochód. Konserwując system i łatając luki, trzeba odwiedzać internetowy serwis Microsoftu, który wymienia zepsute elementy. Zawsze po zainstalowaniu systemu musimy jeszcze raz wszystko naprawiać i ponownie kontaktować się z serwisem Microsoftu, aby zoptymalizować działanie systemu. 4 Producenci Linuksa wydają zazwyczaj, co kilka miesięcy nową edycję systemu, za którą dystrybutorzy pobierają znikome opłaty /wersje CD/DVD/, a która dla uŝytkowników dysponujących stałym łączem internetowym jest bezpłatna. Po przeprowadzeniu testów na to, który z systemów operacyjnych jest szybszy okazało się, Ŝe 64-bitowa platforma w środowisku, linuksowym zapewnia przewagę wydajności we wszystkich testowanych 1 P. Czarny. Kurs Linux. Helion. Gliwice s T. Eggeling. A. Kroschel. K. Daszkiewicz. Widows kontra Linukx [w] PC Word Komputer. Nr 11/2004 s TamŜe. 4 Ch. Löbering A. Kroschel. K. Daszkiewicz. Magazyn części zamiennych [w] PC Word Komputer. Nr 3/2005 s. 70.

5 5 kategoriach. Taki wynik jest imponujący na korzyść Linuksa. 5 Istnieje kilka opcji instalacyjnych systemu Linux. MoŜna zainstalować go na przykład lokalnie na konkretnym komputerze, z uruchomionej na nim instalacyjnej płyty CD-ROM, moŝemy równieŝ przeprowadzić instalację zdalną, pobierając składniki z serwera w sieci wewnętrznej lub Internetu. 6 Jest on szybkim systemem, ale zawsze moŝna go jeszcze zoptymalizować wystarczy pobrać pliki z Internetu. 7 Kolejne wersje systemu są wzbogacane o obsługę najnowszych podzespołów sprzętowych, np. SUSE Linux 9.1 zawiera sterowniki do większości kontrolerów SATA. Nie ma tu pojemności dysku, a jedynie wymagania sprzętowe to procesor taktowany z częstotliwością, co najmniej 300 MHz i 128 MB pamięci roboczej. Są równieŝ wersje linuksa /np. SUSE Professional/ zoptymalizowane do 64-bitowych procesorów, takich jak AMD Athlon 64 czy Intel EMT64, tymczasem 64-bitowy Windows kaŝe jeszcze na siebie czekać. Zatem pod względem obsługi nowego sprzętu przewaga naleŝy do Linuksa. 8 b) Konfiguracja sprzętu Sprzęt, który nie był podłączony lub zamontowany podczas instalowania systemu, zostanie rozpoznany przez Windows najpóźniej podczas kolejnego restartu. Jeśli system nie dysponuje odpowiednim sterownikiem, powiadomi by włoŝyć płytę CD dostarczoną przez producenta danego urządzenia. Powinna zawierać program, który pomoŝe w zainstalowaniu i skonfigurowaniu nowego sprzętu. 9 RównieŜ Linux wykrywa nowe podzespoły automatycznie. Udaje się je uruchomić tylko w wypadku, gdy system zawiera stosowny sterownik. Producenci urządzeń sporadycznie dołączają sterowniki do Linuksa, a jeszcze rzadziej do wszystkich dystrybucji. Chwalebny wyjątek stanowi tutaj NVIDIA oferując linuksowe sterowniki do niemal wszystkich procesorów graficznych wraz z wygodnym programem instalacyjnym. 10 Jeśli edycja Linuksa nie obsługuje określonego sprzętu, pozostają mozolne poszukiwania sterowników w Internecie. Ich instalowanie jest zazwyczaj trudne i wymaga doświadczenia. Zawsze przed nabyciem nowego sprzętu trzeba ustalić, czy będzie działać w systemie Linukx. c) Instalacja dwóch systemów na jednym komputerze Instalowanie dwóch systemów na jednym pececie jest moŝliwe. Jednak naleŝy zwrócić uwagę na wiele róŝnych czynników podczas instalacji. Konfigurację komputera z przystosowaniem dla dwóch systemów Windows XP i Linux naleŝy powierzyć profesjonalistom. UŜytkownicy mogą równieŝ skorzystać z porad fachowców zamieszczonych w czasopiśmie PC Word Komputer Nr. 4/ M. Hartman. Ch. Vilsbeck. J. Donauer. K. Daszkiewicz. 64 bity-starcie platform [w] PC Word Komputer Nr. 7/2005 s.70 6 Ł. Sosna. Linux komendy i polecenia. Gliwice s.7. 7 Komputer Świat Ekspert. Nr.3/2004 s T. Eggeling. A. Kroschel. K. Daszkiewicz. Windows kontra Linux [w] PC Word Komputer. Nr 11/2004 s TamŜe. s T. Eggeling. A. Kroschel. K. Daszkiewicz. Windows plus Linux [w] PC Word Komputer. Nr 4/2005 s

6 6 1.2 Aplikacje biurowe Dokumenty tabele, prezentacje w wielu pecetach jako aplikacje biurowe stanowią trzon oprogramowania. Niektórzy uŝytkownicy piszą od czasu do czasu krótki list, a inni nie obejdą się bez profesjonalnego arkusza kalkulacyjnego wyposaŝonego w rozbudowaną obsługę makr. Zatem czy aplikacje do obu systemów zaspokajają wymagania uŝytkowników? Po instalacji Windows mamy postawiony goły system. Z aplikacji biurowych mamy jedynie prosty edytorek Wordpad i jeszcze prostszy Notepad oraz kilka drobnych aplikacji a po instalacji Linuksa wszystkie potrzebne standardowe aplikacje biurowe mamy juŝ zainstalowane i moŝemy od razu przystąpić do pracy. 12 Najpopularniejszym pakietem biurowym do Windows jest bez wątpienia Microsoft Office. W środowisku Linux zaszczyt ten przypada OpenOffice jest on bezpłatny i nie trzeba go pobierać oddzielnie stał się składnikiem wielu dystrybucji Linuksa. 13 Obsługa tego programu jest intuicyjna i nie przysparza problemów tym, którzy pracowali juŝ wcześniej z programami biurowymi. 14 W bezpośrednim porównaniu z Microsoft Office`em linuksowy produkt radzi sobie równie dobrze we wszystkich zastosowaniach biurowych. 15 Pakiet OppenOffice potrafi eksportować dokumenty do microsoftowych formatów takich jak DOC czy RTF jest moŝliwa wymiana danych pomiędzy tymi dwoma platformami. Ogromnym atutem OpenOffice`a jest moŝliwość bezpośredniego tworzenia plików PDF. W konkurencyjnym Microsoft Office potrzebne są do tego dodatkowe narzędzia. a) Makra W segmencie makr OpenOfice zostaje w tyle za produktami Microsoftu. Wprawdzie bezpłatny pakiet oferuje równieŝ obsługę makr ze składnią podobną do VBA, jednak na tym polu jest to jedyna zbieŝność. OpenOfice wykrywa makra w plikach Microsoft Office`a i wyświetla je w postaci komentarza. Bez pracochłonnych przeróbek nie uda się ich uruchomić. Dodatkowo, pojawia się luka w zabezpieczeniach. OpenOfice otwiera zablokowany kod makr w dokumentach Worda, nie prosząc uŝytkownika o wpisanie hasła. 16 b) Moduły sprawdzania pisowni Oba pakiety dysponują modułami sprawdzania pisowni, które pomagają unikać błędów ortograficznych. W obu przypadkach moŝna je uzupełniać o pojedyncze hasła lub o całe słowniki. Brakuje natomiast moŝliwości przenoszenia słowników uŝytkownika z Worda do OpenOffice`a. Słowniki wyrazów pokrewnych w pakiecie Microsoftu są znacznie obszerniejsze i oferują bardziej trafne wyniki niŝ porównywalna funkcja OpenOffice`a. 17 d) Integracja na pulpicie Przeciąganie jest to metoda, która pozwala szybko przemieszczać obrazki czy fragmenty tekstu pomiędzy róŝnymi aplikacjami w środowisku Windows. Natomiast w Linuksie ta metoda działa dobrze tylko w obrębie programów pakietu Office. Problemy występują w czasie wymiany danych z innymi aplikacjami. W tym przypadku zawsze trzeba korzystać z pomocy schowka lub zapisać tymczasowo Ŝądany element, aby wczytać go potem 12 jakilinukx.org/jaki-linukx/windows-vs-linukx/ 13 P. Czarny. Kurs Linux. Helion. Gliwice s T. Eggeling. A. Kroschel. K. Daszkiewicz. Windows kontra Linukx [w] PC Word Komputer. Nr 11/2004 s Komputer Świat. Nr.2/2004 s T. Eggeling. A. Kroschel. K. Daszkiewicz. Windows kontra Linukx s TamŜe.

7 7 w programie docelowym. Zasadniczo w tym przypadku swymi rozwiązaniami przewaŝa Windows Zagadnienia bezpieczeństwa Chcąc omówić zagadnienia bezpieczeństwa w Windows i Linukx naleŝy na początku zauwaŝyć, Ŝe porównania systemów w tej dziedzinie moŝna dokonać jedynie w przypadku edycji Windows 2000 i XP bo tylko te wersje dysponują systemem plików NTFS. a) Bezpieczeństwo w (XP) Windows zaraz po instalacji jest bardzo niebezpiecznym narzędziem. Przed pierwszym połączeniem do Internetu naleŝy wykonać kilka istotnych operacji, aby system nie został automatycznie zainfekowany juŝ na samym starcie przez groźne wirusy. Do podstawowych czynności naleŝy: Instalacja firewalla (lub aktywacja systemowej zapory); Instalacja programu antywirusowego; Instalacja programu antyspyware; Instalacja najnowszych łatek ze strony Windows Update ( ściągniętych i zapisanych na CD jeszcze przed instalacją); Usunięcie programów Internet Explorer i Outlook Express i zastąpienie ich bezpiecznymi odpowiednikami, np. Mozilla Firefox/Opera i Mozilla Thunderbird/The Bat; Odebranie wszystkim uŝytkownikom logującym się do systemu praw administratora. 19 Po tych operacjach Windows będzie wprawdzie pracował nieco wolniej ( działający w tle firewall i antywirus zuŝywają zasoby), jednak jest to niezbędne, aby system funkcjonował sensownie przez dłuŝej niŝ kilka tygodni. Oczywiście nadal nie jesteśmy stuprocentowo bezpieczni, ale uzyskujemy w ten sposób podobny poziom bezpieczeństwa, jaki uŝytkownicy systemu Linux mają zaraz po instalacji. 20 b) bezpieczeństwo w Linux Linux nie potrzebuje programu antywirusowego, poniewaŝ nie istnieją praktycznie wirusy dedykowane dla tego systemu. Przyda się firewall, który jednak instalowany jest automatycznie z systemem (zarządzać nim moŝemy np. poprzez program KMyFirewall, lub inne nakładki). Firewall linuksowy (iptables) pracuje na niŝszym poziomie niŝ odpowiednik Windows i jest lepiej zintegrowany z systemem, tak, więc nie zauwaŝamy zupełnie spadku wydajności systemu, gdy jest on włączony. Oczywiście równieŝ w systemie Linux warto aktualizować na bieŝąco oprogramowanie. Jest to o tyle prostsze, Ŝe do aktualizacji wszystkich programów w systemie słuŝy jedno narzędzie /menadŝer pakietów/. 21 c) Wirusy, robaki, luki RównieŜ systemy linuksowe są teoretycznie zagroŝone zawirusowaniem. Jednak cyfrowe szkodniki znajdują w nich tak trudne warunki, Ŝe szansę na przeŝycie mają praktycznie jedynie w laboratorium. Załączniki pocztowe nie dochodzą w Linuksie jako pliki wykonywalne. Linukx nie dzieli plików na kategorie według ich rozszerzeń, lecz za 18 TamŜe jakilinukx.org/jaki-linukx/windows-vs-linukx/ 20 TamŜe. 21 TamŜe.

8 8 pośrednictwem praw dostępu. W ten sposób wyklucza się moŝliwość nieopatrznego uruchomienia zaraŝonego załącznika. Dzięki oddzieleniu przeglądarki internetowej od systemu operacyjnego dotychczas nie odkryto innych sposobów, np. zaraŝenia bez interakcji uŝytkownika za pośrednictwem zmanipulowanej wiadomości pocztowej w formacie HTML T. Eggeling. A. Kroschel. K. Daszkiewicz. Windows kontra Linux s. 142.

9 9 2. ZASTOSOWANIE SYSTEMÓW Prezentowane i porównywane w tej pracy systemy operacyjne znajdują zastosowanie w róŝnych zadaniach realizowanych przez uŝytkownika podczas pracy z komputerem. Są one róŝnorodne i nie sposób jest je wszystkie scharakteryzować. W celu porównania systemów wybrane zostały: Zastosowania multimedialne, obsługa gier, sieci i Internet oraz systemy plików i wiersz poleceń. 2.1 Zastosowania multimedialne Odtwarzanie muzyki i filmów zalicza się obecnie do standardowych zadań, które powinien oferować kaŝdy system operacyjny. Do tego dochodzą proste funkcje z zakresu fotoedycji. Cennym dodatkiem dla uŝytkownika jest równieŝ narzędzie do montaŝu wideo. a) Audio i wideo Centralnym modułem do odtwarzania plików audio i wideo w Windows jest program Windows Media Player. Przyjmuje on równieŝ funkcję zarządzania plikami multimedialnymi. Obsługuje liczne formaty, lecz bardzo źle radzi sobie z popularnymi standardami MPEG 2 i DivX i odmawia odtwarzania krąŝków SVCD i DVD. By usprawnić działanie tego programu naleŝy zdobyć samemu stosowne kodeki i programy odtwarzające. 23 Odpowiednikiem Windows Media Player w dystrybucji SUSE Linux 9.1 jest Kaffeine. Oprócz niego jest odtwarzacz plików audio Xmms, który do złudzenia przypomina popularny Winami. Z pomocą tego programu moŝna oglądać materiał zapisany na płytach VCD, SVCD i krąŝkach DVD niezabezpieczonych przed kopiowaniem. W innych dystrybucjach są do dyspozycji popularne odtwarzacze Sine i Player. Dotychczas nie powstał w Linuksie legalny odtwarzacz DVD do zabezpieczonych płyt DVD. Wszyscy, którzy chcą oglądać filmy w formacie DivX muszą szukać dodatkowego oprogramowania. 24 b) Wideoedycja Aby wykonać czynności związane z montaŝem wideo w Windows XP naleŝy skorzystać z narzędzia wbudowanego do systemu jest nim Windows Mowie Maker. Przygotowany materiał moŝna zapisać w wyłącznie w formacie WMV, co stanowi ogromną niedogodność. Wszyscy, którzy chcą zajmować się profesjonalną obróbką filmów muszą sięgać po jeden z licznych komercyjnych lub bezpłatnych wideoedytorów. 25 JeŜeli chodzi o montaŝ wideo w Linuksie to z przykrością naleŝy stwierdzić, Ŝe w tej dziedzinie wyposaŝenie tego systemu jest znacznie skromniejsze. Dystrybucja SUSE LInux zawiera wersję demonstracyjną komercyjnej aplikacji Main Actor 5.2. Pełna wersja kosztuje niespełna 200 Euro. (zarówno do Linuksa jak i Windows). Wersja demonstracyjna pozwala jedynie zapoznać się z działaniem tej aplikacji. Dodatkowym narzędziem do edycji video, które moŝna znaleźć w SUSE jest program Kino. Ten program potrafi współpracować z kamerami cyfrowymi i edytować filmy. Materiał video moŝna eksportować do formatu MPEG 1, MPEG 2 DivX. Zasadniczo moŝemy powiedzieć, Ŝe w wideoedycji większą przewagę posiada Windows TamŜe. s TamŜe. s TamŜe. 26 TamŜe.

10 10 c) Fotoedycja Windows XP zadania fotoedycyjne realizuje za pomocą aplikacji Paint. Nadaje się on do tworzenia prostych obrazków i przycinania zdjęć. Bardziej profesjonalne programy do wykonywania zdań fotoedycyjnych są dodawane bezpłatnie do skanerów i aparatów cyfrowych. Natomiast profesjonaliści muszą zakupić programy komercyjne np.: Adobe Photoshop 27 W środowisku Linux odpowiednikiem Painta jest aplikacja Kpaint i oferuje podobne moŝliwości. Do przeprowadzania powaŝniejszej fotoedycji naleŝy zastosować program GMP (bezpłatna wersja tego programu jest dostępna równieŝ do Windows). Program ten moŝna znaleźć we wszystkich wersjach Linuksa. Pod względem moŝliwości jest on podobny do Addobe Photoshop, lecz brakuje mu m. In. Obsługi modelu CMYK i bardziej zaawansowanego zarządzania kolorami. W razie potrzeby moŝna równieŝ zainstalować Paint Shop Pro 6 lub Photoshop 5.5 za pomocą emulatora Wine. Większą wygodę pracy zapewnia Crossover Office komercyjny program jest to wariant emulatora Wine. Korzystając z programu instalacyjnego, moŝna zainstalować w nim Photoshop 7, Paint Shop Pro 8 i wiele innych aplikacji Zastosowanie systemów w grach Komputer często słuŝy nie tylko jako narzędzie pracy, lecz równieŝ jako źródło rozrywki. Spektrum uŝytkowników sięga od prostych gier karcianych i łamigłówek z grafiką 2D do bardzo zaawansowanych graficznie symulacji, gier strategicznych i strzelanek FPP. a) Gry dla kaŝdego Miniaturowe gry, w które wyposaŝony jest system operacyjny Windows stanowią przyjemny dodatek dla kaŝdego uŝytkownika komputera. Mamy tutaj na myśli niezbyt wyrafinowane gry takie jak: /Frecel, Kierki, Pasjans i Saper/ ten zbiór z pewnością pozwoli na to by dobrze się odpręŝyć w czasie pracy z komputerem. 29 Linux natomiast ma w zanadrzu znacznie większy wybór gier i prawie kaŝda dystrybucja zawiera ponad dwa tuziny programów tego typu. Są to w większości gry logiczne i zręcznościowe, jak np. /Piegus klon słynnego Lemingus, Frozeon Buble czy Enigma. Oprócz nich znaleźć moŝna kilka bardziej zaawansowanych gier, np. dwie implementacje szachów Kinghts i Gnuchess, a takŝe Freeciv, klon strategicznej gry Civilization. W przypadku drobnych gier dodanych do systemów operacyjnych zdecydowanie większą ofertę dla uŝytkownika przedstawia Linukx. 30 b) Gry dla wyrafinowanych graczy W przypadku środowiska Windows oferta gier jest ogromna. Na rynku dostępne są bardzo róŝne wersje. UŜytkownik moŝe wybierać gry według swego upodobania i zainteresowania oraz bezboleśnie instalować je na swoim pececie. Zdecydowanie moŝemy w tym miejscu powiedzieć, Ŝe w tej dziedzinie zwycięzcą jest platforma Microsoft. 31 Producenci gier komputerowych ignorują Linuksa i nie tworzą swych produktów dla niego. Wyjątek stanowią serwery gier (np. Quake`a czy Half-Life ), które w 27 TamŜe. 28 TamŜe. 29 TamŜe. 30 TamŜe. 31

11 11 przewaŝającej części są oparte na Linuksie. Po bankructwie firmy Loki, która przenosiła na platformę Linux kilka znanych gier nie naleŝy dziś spodziewać się rychłej poprawy sytuacji Sieci i Internet KaŜdy dzisiejszy komputer jest wyposaŝony w łącze do Internetu albo innych sieci. W tej rozgrywce Windows i Linuks muszą wykazać jak prosto przebiega konfiguracja dostępu do Internetu, a takŝe jak bezpiecznie i stabilnie działają programy przy połączeniu internetowym sieciowym a) Przeglądarki internetowe Przeglądarki moŝemy zaliczyć do stosunkowo prostych aplikacji które nie wymagają zbyt wielu ustawień. Domyślna przeglądarka Internet Explorer (w Windows) i Konqueror (w Linuksie) wyświetla prawidłowo witryny internetowe po wpisaniu adresu URL. 33 W przeglądarce Microsoftu brakuje jednak kilku przydatnych funkcji. We wszystkich wersjach sprzed aktualizacji Sernice Pack 2 moŝna na próŝno szukać blokady okien popup. Nie ma równieŝ moŝliwości wyświetlania kilku stron internetowych w jednym oknie. Na niekorzyść Internet Explorera przemawiają jeszcze niedociągnięcia w zakresie zabezpieczeń. Znacznie lepsze moŝliwości dają uŝytkownikom inne przeglądarki np. Mozilla, Firefokx czy Opera, ten, kto skorzystał ze zmiany przeglądarki w swoim komputerze z pewnością jest zadowolony. KaŜda z nich jest dostępna z niemal identycznym interfejsem i obsługą Linuksa. 34 b) Konfiguracja sieci Podłączenie komputera do sieci nie jest trudne ani w Linuksie, ani w Windows. Oba systemy wykrywają automatycznie większość kart sieciowych. Konfigurowanie odbywa się podobnie. UŜytkownicy korzystający z połączeń dial-up zakończą wymagane czynności zaledwie kilkoma kliknięciami myszy. Linuks dorównuje systemowi Windows, jeśli trafi w komputerze na popularny sprzęt, np. konwencjonalny modem szeregowy czy kartę PCI. Jeśli urządzenie odpowiadające za łączenie się z Internetem wymaga specjalnych sterowników lub operator przewiduje własne oprogramowanie, nawiązywanie połączeń w najgorszym wypadku okazuje się niemoŝliwe, w najlepszym zaś zmusza do lektury obszernych instrukcji. 35 Trzeba zauwaŝyć, Ŝe systemy operacyjne oparte na Linuksie zyskują coraz większe grono zwolenników. Wraz z rosnącą liczbą uŝytkowników, wzrastają takŝe oczekiwania, co do uŝyteczności oprogramowania. Wymogiem jest obecnie obsługa stałego dostępu do Internetu, na przykład za pośrednictwem Neostrady pod dwiema popularnymi dystrybucjami Linuksa Mandrake oraz Fedora moŝe być bezproblemowa. Ciekawym jest to, Ŝe po testach przeprowadzonych przez Komputer Świat Ekspert dotyczących połączenia z Internetem przez Neostradę zdecydowanie wynika, Ŝe w większości testowych przypadków Neostrada pod Linuksem działa szybciej T. Eggeling. A. Kroschel. K. Daszkiewicz. Windows kontra Linukx s A.J. Kennedy. Internet. Pascal. Bielsko Biała s T. Eggeling. A. Kroschel. K. Daszkiewicz. Windows kontra Linukx s TamŜe. 36 Komputer Świat Ekspert. Nr. 5/2004 [12] s

12 12 c) Windows i Linuks razem w sieci Sieci peer-to-peer są coraz bardziej powszechne wśród uŝytkowników Internetu. Ten rodzaj wymiany danych zdobył swą popularność dzięki metodzie, na jakiej jest oparte bezpośrednie połączenie między internautami. Wymieniać moŝna się róŝnymi rodzajami danych, jakie tylko istnieją, od plików tekstowych poprzez obrazki, zdjęcia aŝ do nagrań multimedialnych. Dla systemów unikowych powstało oraz powstaje bardzo duŝo aplikacji umoŝliwiających taką wymianę danych wygodą nie ustępują aplikacjom napisanym, dla Windows. Z racji tego, iŝ systemy uniksowe mają o wiele lepszą implementację protokołu TCP/IP, wszystkie operacje sieciowe odbywają się szybciej i lepiej, zatem warto zainteresować się i uŝywać oprogramowania p2p np. pod Linuksem. 37 Jednym z najbardziej popularnych protokołów wymiany danych w sieciach p2p jest edonkey. Świadczy o tym zarówno liczba uŝytkowników, jak i bogactwo oprogramowania, które umoŝliwia pracę w sieciach zgodnych z protokołem edonkey. Jak się moŝna spodziewać istnieje wiele Open Source`owych wersji klientów pod Linuksa. Jednym z najbardziej popularnych jest amule. Ten program pracuje w trybie graficznym, ma przyjazny sposób obsługi oraz, jak większość aplikacji tego typu, jest wciąŝ rozwijany. Pakiety oraz biblioteki potrzebne do instalacji tego programu znajdują się na stronie internetowej Komputer Świat Ekspert i moŝna je z niego pobrać darmowo Organizacja danych i wiersz poleceń Sposoby organizowania danych w Windows i w Linuksie to dwa diametralnie róŝne światy. Podczas gdy Linux stanowi klon platformy Unix i ściśle trzyma się struktur swego wzorca, Windows z miejsca zdradza swoją przeszłość i bliskie powiązania ze środowiskiem DOS. JeŜeli chodzi o wiersz poleceń to Microsoft stara się coraz bardziej przyzwyczajać uŝytkownika do korzystania z menu Start, aby zatrzeć w jego pamięci istnienie wiersza poleceń, a jednocześnie coraz bardziej rozbudowuje zakres moŝliwości konsoli CMD.EXE. Z biegiem czasu stała się bardzo przydatnym narzędziem pracy. W Linuksie funkcję wiersza poleceń pełni program Bash jeden z najbardziej funkcjonalnych interpreterów niezaleŝnie od systemu operacyjnego. a) Podstawa organizacji danych Podstawę organizacji danych w Windows stanowią napędy. Nie moŝna podać pełnej lokalizacji Ŝadnego pliku, nie wymieniając litery napędu. Identyfikatory literowe są przydzielane według twardych dysków zainstalowanych w komputerze i utworzonych na nich partycji i dysków logicznych. Są one zaleŝne od uwarunkowań fizycznych. JeŜeli system zostanie zainstalowany na dysku D: zamiast na C:, muszą uwzględniać to wszystkie ścieŝki wyspecjalizowane w Rejestrze i inne ustawienia konfiguracyjne. W Windows 2000 i późniejszych edycjach systemu moŝna zrezygnować z identyfikatorów literowych (z wyjątkiem partycji systemowej) i podłączyć napędy pod dowolnymi nazwami do pustych katalogów. Dzięki takiemu rozwiązaniu po przepełnieniu partycji moŝna zawsze zainstalować dodatkowy dysk, przenieść na niego przeciąŝony katalog i podłączyć go tak, aby jego zawartość pojawiła się w pierwotnym miejscu. Windows zawsze gromadzi w rejestrze poszczególne punkty podwiązania dysków, które nie są widoczne dla uŝytkownika. JeŜeli 37 TamŜe. s TamŜe.

13 13 nastąpi pomyłka przy podłączaniu dysków i nie będzie moŝna uruchomić systemu, nie uzyskamy dostępu do modułu zarządzania dyskami i naprawa będzie czasochłonna. 39 Zupełnie inna sytuacja jest w środowisku Linuksa. Tutaj nie przydziela się dyskom ani partycjom identyfikatorów. Zamiast tego są bez wyjątku podwiązywane do katalogów. Zatem katalog główny w Linuksie to/ - bez litery napędu. PołoŜenie programów i plików definiuje się w całości, podając ich katalog docelowy. System nie przykłada wagi do tego, na jakich dyskach czy partycjach są one fizycznie zapisane. Jedynym warunkiem poprawnego funkcjonowania takiej struktury jest plik tekstowy /etc/fstab. Zawiera on przyporządkowania nośników danych (dysków) do katalogów, czyli punktów podwiązania. Tylko tu fizyczny układ dysków odgrywa jakąkolwiek rolę. JeŜeli uda się dokonać nieprawidłowego podwiązania zawsze moŝna łatwo przywrócić pierwotną zawartość wspomnianego pliku tekstowego. 40 b) Systemy plików Windows obsługuje odczyt i zapis na partycjach FAT, a takŝe NTFS ( tu równieŝ zarządza prawami dostępu). Linukx współpracuje ze wszystkimi znanymi systemami plików. Gdy mamy jakiś stary dysk i nie pamiętamy, na jakiej platformie był uŝywany a chcemy sprawdzić jego działanie naleŝy go podłączyć do Linuksa, powinien działać bez zastrzeŝeń. Jest tylko jedno powaŝne ograniczenie z partycji NTFS naleŝy korzystać wyłącznie w trybie odczytu. Jeśli zostanie włączony eksperymentalny tryb zapisu, partycja stanie się przypuszczalnie bezuŝyteczna. JeŜeli w komputerze zostały zainstalowane dwa systemy to trzeba utworzyć dodatkową partycję FAT na wymianę danych. Alternatywnie moŝna zainstalować sterownik Captive NTFS, który czyta i zapisuje partycje NTFS przy uŝyciu oryginalnego sterownika Microsoftu. Kłopot ten jest podyktowany zatajeniem specyfikacji NTFS przez producenta. 41 d) Wiersz poleceń KaŜdy, kto nie posiada wieloletniego doświadczenia w pisaniu skryptów i tylko od czasu do czasu tworzy drobne narzędzia pomagające w codziennych zadaniach, CMD.EXE i Bash dobrze zaspokajają potrzeby uŝytkownika. Oba dopuszczają projektowanie nawet bardzo rozbudowanych skryptów. Zatem w obu środowiskach entuzjaści skryptowego majsterkowania mają spore pole do popisu i zaleŝnie od swej wiedzy mogą zastępować cudze oprogramowanie własnymi projektami. W Linuksie skrypty mogą przejmować sterowanie nawet podstawowych czynności systemowych, takich jak wykrywanie sprzętu lub włączanie usług podczas uruchamiania systemu. 42 JeŜeli nie programujemy wiersza poleceń, lecz intensywnie z niego korzystamy, lepszym wyborem okazuje się Bash. Wprawdzie CMD.EXE oferuje funkcję uzupełniania nazw, która dopasuje pełną ścieŝkę i nazwę pliku po naciśnięciu klawisza Tab, jednak w Boshu działa to w połączeniu ze wszystkimi programami objętymi domyślną ścieŝką wyszukiwania. Wiersz poleceń w Linuksie przejmuje na Ŝyczenie uŝytkownika kontrolę nad aktywnymi procesami. System zachowuje wielozadaniowość nawet wtedy, gdy graficzny interfejs uŝytkownika nie jest aktywny. W porównaniu do leciwego COMMAND.COM interpreter nadrabia sporo zaległości. Jednak przy dogłębnym zbadaniu widać, Ŝe producent dość późno rozpoczął rozbudowę. W konfrontacji z powłoką, której ewolucja sięga ponad T. Eggeling. A. Kroschel. K. Daszkiewicz. Windows kontra Linukx s TamŜe. 41 TamŜe. 42 TamŜe. s. 152

14 14 lat musi uznać wyŝszość przeciwniczki. Zdecydowanie w tym pojedynku wygrywa Microsoft TamŜe.

15 15 ZAKOŃCZENIE Celem niniejszej pracy jak zostało zaznaczone we wstępie było porównanie dwóch systemów operacyjnych Windows i Linuks. Dokonanie tego dzieła nie było zbyt łatwe ze względu na wielość róŝnych zagadnień, które naleŝałoby poruszyć by całościowo i dogłębnie przedstawić zagadnienie. Ze względu na ten czynnik zwróciłem uwagę na zagadnienia, które wydawały się być najistotniejsze. Zatem zbierając wszystkie aspekty poruszone w tej pracy w jedną całość ostatecznie moŝemy powiedzieć, Ŝe: pod względem instalacji Windows i Linuks dorównują sobie wzajemnie. Oba systemy zapewniają instalator sterowany za pomocą menu, który ułatwia zadanie niedoświadczonym uŝytkownikom. Popularny sprzęt jest obsługiwany w obu środowiskach równie dobrze. Do niektórych podzespołów brakuje sterowników w Linuksie, który za to dobrze radzi sobie ze stosunkowo nowymi technologiami SATA. Odnośnie, co do aplikacji biurowych działających w systemach stwierdzić moŝna, Ŝe obecne wersje bezpłatnych pakietów Office nie osiągają tak wielkiej funkcjonalności, jaką szczyci się produkt Microsoftu przede wszystkim w specjalistycznych zadaniach. Jednak uŝytkownik, który i tak nie korzysta z wyrafinowanych funkcji, znajdzie w Openoffice dopracowany i bezpłatny pakiet biurowy. Z kolei osobom, które korzystają z Microsoft Office`a do fachowych celów i utworzyły pokaźną kolekcję makr, zapewne trudno będzie się przestawić na linuksową alternatywę. JeŜeli chodzi o kwestię bezpieczeństwa moŝemy wysnuć następujące spostrzeŝenia: Linuks nie jest stuprocentowo bezpiecznym systemem operacyjnym podobnie jak kaŝdy inny system podłączony do sieci. Mimo to wyraźnie przewaŝa w tym zagadnieniu popularnego Windowsa, bo nie promuje i nie usiłuje wprowadzać jako standardu tak ryzykownych aplikacji jak Internet Explorer czy Outlook Expres. W Linuksie nikt nie musi być zalogowany jako administrator, aby korzystać z istotnych funkcji systemu. Tymczasem w środowisku Windows i jego aplikacjach wiele operacji wymaga uprawnień administratora. Błędy w konfiguracji usług sieciowych mogą być przyczyną duŝych luk w zabezpieczeniach zarówno w Windows, jak i w Linuksie. NajwaŜniejszym jednak argumentem przewaŝającym na stronę wyŝszości Linuksa w tej dziedzinie jest fakt, Ŝe wirusy są przewaŝnie pisane dla środowiska Windows a nie Linux i zagroŝenia z ich strony są o wiele mniejsze. Windows ma znacznie większą ofertę oprogramowania w segmencie multimediów. Wprawdzie Linux jest doskonale wyposaŝony do wykonywania prostych zadań foto i wideoedycji, jednak fachowiec nie znajdzie w nim pełnowartościowego odpowiednika tak profesjonalnego oprogramowania, jak Addobe Premiere czy Photoshop. Linux sukcesywnie nadrabia zaległości, ale na razie zwycięŝa Windows. Kwestia gier komputerowych. Z technicznego punktu widzenia Linux moŝe sprostać wymaganiom nawet najbardziej zaawansowanych gier, jednak brakuje oferty rynkowej. Ci, których zadowala rozrywka o skąpej szacie graficznej, znajdą w Linuksie sporo ciekawych pozycji. Jednak w najbliŝszym czasie bieŝące tytuły będą dostępne tylko do Windows. Dlatego zwycięstwo w tej kwestii przypada zdecydowanie właśnie platformie, Microsoftu. Sieci i Internet to następna dyscyplina, w której staraliśmy się dokonać porównania systemów. W środowisku Linux internauci mają do dyspozycji nowocześniejsze i wydatniejsze oprogramowanie niŝ w systemie Windows. KaŜdy, kto stawia na bezpieczeństwo, powinien rozwaŝyć zainstalowanie na swoim komputerze Linuksa jako powaŝną alternatywę dla dotychczasowej platformy. Jest tu ścisłe rozgraniczenie między systemem operacyjnym i aplikacjami internetowymi. Niedogodności występują jedynie podczas konfiguracji dostępu do Internetu, gdy komputer jest wyposaŝony w stary sprzęt sieciowy. I w tej dyscyplinie zdaje się przewaŝać Linuks.

16 16 Ostatecznie podsumowując naszą próbę porównania systemów Windows i Linuks moŝemy powiedzieć, Ŝe: Windows XP - to system, który po zainstalowaniu działa róŝnie, czasem się wlecze, czasem się wiesza, gdy jest niezabezpieczony, łatwo się do niego włamać i go zawirusować. Łatwo go uŝytkować. Łatwo zainstalować w nim nowe programy np. gry. Większość aplikacji działa z Windows bez problemu jest on systemem dla przeciętnego uŝytkownika. Gdy jest dobrze zainstalowany, załatany i zabezpieczony moŝe być i często jest uŝyteczny. Komputer z Windows, zainstalowany i uŝywany przez osobę niekompetentną moŝe stać się w krótkim czasie bardzo niebezpiecznym narzędziem, rozsyłającym po Internecie spam, wirusy i robaki, wykorzystywanym w róŝnych, często kryminalnych celach, bez zgody i wiedzy właściciela. Windows to czasami jedyny wybór, gdy np. uŝytkownikowi zaleŝy na działaniu specyficznego, dedykowanego programu (np., aplikacja finansowa, program rachunkowy, etc). Windows to system prosty w obsłudze. Bardzo wiele operacji jest w stanie wykonać osoba niemająca zielonego pojęcia o komputerach, systemach operacyjnych czy oprogramowaniu. Oczywiście na takiego nieświadomego uŝytkownika zastawionych jest mnóstwo pułapek, dlatego zdecydowanie polecaną metodą jest instalacja i wstępna konfiguracja systemu (zabezpieczenie) przez osobę świadomą i kompetentną. Przy odpowiednim ustawieniu uprawnień i zabezpieczeń, Windows moŝe być systemem równie bezpiecznym, co Linux. Zasadnicza wada to, Ŝe jest drogi. Linukx to system, który po zainstalowaniu raczej działa. Jeśli działa, to działa dobrze i szybko. Jest bezpieczny. Proste operacje wykonuje się równie prosto jak w środowisku Windows. Instalacja standardowego oprogramowania jest prosta, (choć nie identyczna jak w systemie Windows). Niestandardowe operacje mogą być jednak dla przeciętnego uŝytkownika poza zasięgiem. Linux to idealny system, gdy chcemy mieć kontrolę nad komputerem, dostosować swoje środowisko pracy pod swoje potrzeby, wiedzieć jak działa system operacyjny i co zrobić, jeśli nagle działać przestanie. Linux jest równieŝ idealny jako system dla uŝytkowników, którzy chcą wykonywać na swoim komputerze kilka podstawowych operacji (np. sprawdzać pocztę, przeglądać Internet i edytować dokumenty). UŜywając Linuksa ( oczywiście zainstalowanego przez osobę kompetentną), uŝytkownik będzie mógł bardzo długo cieszyć się niezawodnym i funkcjonalnym systemem. Linux to system, dla przeciętnego uŝytkownika wyraźnie trudniejszy w obsłudze niŝ Windows i aby z niego wydajnie korzystać potrzebny jest na początku chociaŝby minimalny wysiłek. Z drugiej strony, po zapoznaniu się ze specyficznymi dla Linuksa narzędziami ( jak np. menadŝer pakietów) wiele operacji (jak np. instalacja oprogramowania) moŝe wydać się prostszymi i mniej pracochłonnymi niŝ u konkurencji. Zasadnicza zaleta to, to, Ŝe ten system jest całkowicie darmowy.

17 17 BIBLIOPGRAFIA 1. Bering Ch. Kroschel. A. Daszkiewicz K. Magazyn części zamiennych [w] PC Word Komputer. Nr 3/2005 s Czarny. P. Kurs Linux. Helion. Gliwice s Eggeling. T. Kroschel A. Daszkiewicz K. Widows kontra Linukx [w] PC Word Komputer. Nr 11/2004 s Eggeling. T. Kroschel A. Daszkiewicz K. Windows plus Linux [w] PC Word Komputer. Nr 4/2005 s jakilinukx.org/jaki-linukx/windows-vs-linukx/ 6. Hartman. M. Vilsbeck Ch. Donauer J.Daszkiewicz K. 64 bity-starcie platform [w] PC Word Komputer Nr. 7/2005 s Kennedy A. J. Internet. Pascal. Bielsko Biała s Komputer Świat. Nr.2/2004 s Komputer Świat Ekspert. Nr.3/2004 s Komputer Świat Ekspert. Nr. 5/2004 [12] s Sosna. Ł. Linux komendy i polecenia. Gliwice s