Organizacja egzaminów poprawkowych

Transkrypt

1 Or gani z acj a egz ami nów popr awkowych

2 OPUBLIKOWANO: 14 LIPCA 2016 Organizacja egzaminów poprawkowych Opracowała: Małgorzata Celuch, wicedyrektorka w zespole szkół, nauczycielka matematyki i informatyki Podstawa prawna: Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz ze zm.), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 czerwca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów oraz słuchaczy w szkołach publicznych (Dz.U. z 2015 r. poz. 843), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 maja 2010 r. w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 893 ze zm.). Począwszy od klasy czwartej szkoły podstawowej, uczeń, który w wyniku klasyfikacji rocznej (lub semestralnej) uzyskał ocenę niedostateczną z jednych albo dwóch obowiązkowych zajęć edukacyjnych, może zdawać egzamin poprawkowy. Artykuł 44m ust. 1. Ustawy o systemie oświaty precyzuje, że począwszy od klasy IV szkoły podstawowej, uczeń, który w wyniku klasyfikacji rocznej, a w szkole policealnej semestralnej, otrzymał negatywną ocenę klasyfikacyjną z: jednych albo dwóch obowiązkowych zajęć edukacyjnych, albo jednych obowiązkowych zajęć edukacyjnych lub zajęć z języka mniejszości narodowej, mniejszości etnicznej lub języka regionalnego może przystąpić do egzaminu poprawkowego z tych zajęć. Uwaga na nieprawidłowości! Zarówno uczeń, jak i słuchacz mają prawo przystąpienia do jednego lub dwóch egzaminów poprawkowych i nie jest do tego wymagana zgoda rady pedagogicznej. Rada pedagogiczna nie ma kompetencji decydowania o przystąpieniu ucznia do egzaminu poprawkowego, nie ma więc ani potrzeby, ani prawa głosowania i udzielania zgody ani na jeden, ani na dwa egzaminy poprawkowe. Ponadto trzeba pamiętać, że egzamin poprawkowy przysługuje także uczniowi, który przystąpił do egzaminu klasyfikacyjnego i otrzymał ocenę niedostateczną. Oczywiście pod warunkiem, że liczba egzaminów poprawkowych tego ucznia nie przekroczy dwóch. Czyli uczeń może otrzymać jedną ocenę niedostateczną z egzaminu klasyfikacyjnego, jeśli w klasyfikacji rocznej ma już ocenę niedostateczną. Może również otrzymać dwie oceny niedostateczne z egzaminów klasyfikacyjnych, jeśli w klasyfikacji rocznej nie miał żadnych ocen niedostatecznych. Warto tez mieć na uwadze i uprzedzić o tym uczniów że niezgłoszenie się na egzamin klasyfikacyjny nie daje prawa do zdawania egzaminu poprawkowego. Termin przeprowadzania egzaminu poprawkowego

3 Egzamin poprawkowy przeprowadza się po klasyfikacji rocznej oraz po klasyfikacji semestralnej, ale nie po klasyfikacji śródrocznej. Klasyfikacja semestralna dotyczy szkół dla dorosłych, w których klasyfikuje się słuchaczy po zakończeniu każdego semestru. Egzaminy poprawkowe przeprowadzane są w ostatnim tygodniu wakacji, a w szkole, w której zajęcia dydaktyczno-wychowawcze kończą się w styczniu po zakończeniu tych zajęć, nie później jednak niż do końca lutego. Termin egzaminu poprawkowego wyznacza dyrektor szkoły do dnia zakończenia rocznych zajęć dydaktyczno-wychowawczych. Do egzaminu poprawkowego może przystąpić także uczeń będący w ostatniej klasie szkoły. Egzamin poprawkowy mogą więc zdawać uczniowie ostatnich klas, w tym także maturalnych. Należy jednak mieć świadomość, że uniemożliwia to przystąpienie do egzaminu maturalnego, gdyż matury odbywają się w maju, a poprawki w sierpniu. Uczeń klasy trzeciej liceum lub czwartej technikum otrzymując roczną ocenę niedostateczną może przystąpić do matury dopiero w kolejnym roku szkolnym, jeżeli na egzaminie poprawkowym uzyska ocenę pozytywną. Jeśli tego egzaminu nie zda musi powtórzyć klasę maturalną. Uczniowie klas programowo najwyższych, zdający poprawkę w ostatnim roku nauki w danej szkole, mają także utrudnioną rekrutację do szkoły wyższego szczebla. Egzaminy poprawkowe odbywają się bowiem po jej zakończeniu. Problem dotyczy przede wszystkim rekrutacji do szkół średnich. Uczeń może się ubiegać o przyjęcie do szkoły wyższego szczebla po zdaniu egzaminu poprawkowego. Uczeń, który zda na ocenę pozytywną egzamin poprawkowy w sierpniu, może samodzielnie poszukiwać szkół ponadgimnazjalnych, które będą skłonne przyjąć go do klasy pierwszej, lub zwrócić się z prośbą do kuratorium oświaty o wskazanie szkół ponadgimnazjalnych, które dysponują wolnymi miejscami i do których może zostać przyjęty. Egzamin poprawkowy to przywilej, a nie obowiązek. Rozporządzenie mówi wyraźnie, że uczeń może zdawać egzaminy poprawkowe jest to więc jego prawo, a nie nakaz. Nawet jeśli uczeń ma możliwość zdawania egzaminu poprawkowego, nie musi tego robić. Oczywiście, jeśli zrezygnuje z prawa do egzaminu poprawkowego, będzie to równoznaczne z powtarzaniem przez niego klasy. Ponieważ uczeń może, ale nie musi przystąpić do przysługujących mu egzaminów poprawkowych, powinien złożyć podanie o egzamin, gdyż dyrektor musi uzyskać informacje, którzy uczniowie zdecydują się przystąpić do tych egzaminów, aby móc utworzyć odpowiednie komisje, wyznaczyć terminy egzaminów z poszczególnych zajęć edukacyjnych, zlecić nauczycielom przygotowanie odpowiednich zestawów pytań. Dlatego należy zobowiązać wychowawców poszczególnych klas do poinformowania uczniów o konieczności złożenia podań o egzamin poprawkowy do dyrektora szkoły. Forma egzaminu poprawkowego W świetle 18. ww. Rozporządzenia egzamin poprawkowy przeprowadza się w formie pisemnej i ustnej. Wyjątek stanowi egzamin poprawkowy z: plastyki, muzyki, zajęć artystycznych, zajęć technicznych, informatyki,

4 zajęć komputerowych, wychowania fizycznego, z których to zajęć egzamin ma przede wszystkim formę zadań praktycznych. Ponadto w szkole prowadzącej kształcenie zawodowe egzamin poprawkowy z zajęć praktycznych, zajęć laboratoryjnych i innych obowiązkowych zajęć edukacyjnych, których programy nauczania przewidują prowadzenie ćwiczeń lub doświadczeń, ma formę zadań praktycznych. Uwaga na nieprawidłowości! Z wyjątkiem egzaminów, które mają formę praktyczną, wszystkie egzaminy poprawkowe składają się z dwóch części: pisemnej i ustnej. Tak mówią zapisy Rozporządzenia i nie powinno być od tego odstępstw. Sprzeczna z prawem jest więc praktyka stosowana w niektórych szkołach, polegająca na rezygnacji z części ustnej egzaminu, jeśli uczeń udzielił poprawnych odpowiedzi w części pisemnej. Ponieważ egzamin odbywa się jednego dnia, najpierw przeprowadzana jest część pisemna, następnie nauczyciele oceniają pracę i odbywa się część ustna. Zdarza się, że w szkołach zwalnia się z części ustnej uczniów, którzy z części pisemnej otrzymali ocenę dobrą lub bardzo dobrą. Dyrektorzy szkół uzasadniają taką decyzję twierdzeniem, że nawet gdyby uczeń otrzymał ocenę niedostateczną z części ustnej, to, mając czwórkę lub piątkę z pisemnej, zdaje egzamin poprawkowy. Jednak jaką ocenę wystawić uczniowi, nie wiedząc, jaką otrzymałby z części ustnej? Nie wolno założyć najgorszej ewentualności i wpisać jedynki, ale nie wolno też przepisać oceny z części pisemnej, zakładając, że z ustnej byłaby taka sama. Egzamin poprawkowy powinien się składać z dwóch części, a ocena z egzaminu powinna odzwierciedlać wiedzę ucznia zaprezentowaną podczas obydwu tych części. Ocenianie na egzaminie poprawkowym Ocenianiu podlega część ustna oraz pisemna egzaminu. Nie jest prawdą, że egzamin poprawkowy powinien umożliwiać uzyskanie jedynie oceny dopuszczającej. Uczeń może otrzymać każdą ocenę spośród obowiązującej skali ocen. Niestety w niektórych szkołach istnieje przekonanie o tym, że egzamin poprawkowy można zdać tylko na zasadzie poprawy oceny niedostatecznej na dopuszczającą. W rozporządzeniu ani żadnym innym przepisie prawa oświatowego nie ma jednak informacji, która mówiłaby, że uczeń zdający egzamin poprawkowy może otrzymać najwyżej ocenę dopuszczającą. Zestaw pytań przygotowany przez nauczyciela na egzamin poprawkowy powinien obejmować wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych rocznych ocen klasyfikacyjnych. Oznacza to, że stopień trudności pytań powinien być adekwatny do kryteriów wymagań obowiązujących z danych zajęć edukacyjnych i umożliwiać uczniowi uzyskanie każdej z ocen w obowiązującej skali ocen. Termin przeprowadzania egzaminu poprawkowego Zgodnie z 18 ust. 4 ww. Rozporządzenia termin egzaminu poprawkowego wyznacza dyrektor szkoły. Należy pamiętać, że termin egzaminu musi być ustalony jeszcze w czerwcu, do dnia zakończenia zajęć dydaktyczno-wychowawczych. O ustalonych terminach egzaminów trzeba też poinformować uczniów, którzy mają je zdawać. W niektórych szkołach istnieje dobry zwyczaj informowania o nich również rodziców/prawnych opiekunów uczniów. Przepisy tego nie narzucają, jednak praktyka wskazuje, że uczniom zdarza się zapomnieć o terminie egzaminu, pomylić jego datę, a nawet udawać pomyłkę, by zyskać na czasie. Dlatego też, przekazując uczniom informację

5 o terminie egzaminu, należy uświadomić im, że konsekwencją niestawienia się na egzamin w ustalonym terminie bez ważnego usprawiedliwienia jest brak możliwości zdawania tego egzaminu w innym terminie. Wówczas ocena niedostateczna, którą uczeń otrzymał z danych zajęć edukacyjnych, zostanie utrzymana i nie uzyska on promocji do następnej klasy. Uwaga na nieprawidłowości! Nie jest zgodne z prawem informowanie uczniów o terminie egzaminu poprawkowego w trakcie wakacji. Nieprawidłowe jest nakazywanie uczniom dopytywania się o termin egzaminu po zakończeniu zajęć lekcyjnych u wychowawcy klasy czy w sekretariacie. Uczeń powinien otrzymać informację o wyznaczonym dla niego terminie egzaminu poprawkowego najpóźniej w dniu zakończenia zajęć dydaktyczno-wychowawczych. Dyrektor szkoły, ustalając terminy egzaminów poprawkowych, ma niewielkie możliwości, gdyż egzaminy przeprowadza się w ostatnim tygodniu ferii letnich (a w szkole, w której zajęcia dydaktyczno-wychowawcze kończą się w styczniu, po zakończeniu tych zajęć, nie później jednak niż do końca lutego). Oznacza to, że odbywają się one w ostatnim tygodniu sierpnia. Zdarza się, że dyrektorzy szkół podejmują decyzję o terminach egzaminu, planując je na czas wykraczający poza ostatni tydzień wakacji. Działanie takie jest sprzeczne z zapisami ww. Rozporządzenia. Na egzaminy poprawkowe przeznaczony jest ostatni tydzień wakacji i należy je wszystkie w tym czasie zmieścić. Ważne! Uczniom należy także uświadomić, że usprawiedliwianie nieobecności na egzaminie poprawkowym podlega zupełnie innym zasadom niż zwykłe usprawiedliwianie nieobecności na zajęciach lekcyjnych. W żadnym wypadku nie może tego dokonać rodzic/opiekun prawny. Najlepiej byłoby, gdyby w szkole istniał regulamin organizacji egzaminów poprawkowych, w którym mógłby się znaleźć zapis mówiący, w jakim terminie i jakie usprawiedliwienie powinno być dostarczone do szkoły. Nieobecności podczas egzaminów poprawkowych mogą być usprawiedliwione tylko na podstawie zaświadczenia lekarskiego. Sprawę tych usprawiedliwień reguluje pismo Ministerstwa Edukacji Narodowej Nr DKO-430-1/2/94 z 29 czerwca 1994 r. Komisja egzaminacyjna Zgodnie z 18 ust. 5. ww. Rozporządzenia egzamin poprawkowy przeprowadza komisja, w której skład wchodzą: dyrektor szkoły albo nauczyciel wyznaczony przez dyrektora szkoły jako przewodniczący komisji, nauczyciel prowadzący dane zajęcia edukacyjne, nauczyciel prowadzący takie same lub pokrewne zajęcia edukacyjne. Nauczyciel prowadzący dane zajęcia może być zwolniony z udziału w pracy komisji na własną prośbę lub w innych, szczególnie uzasadnionych przypadkach. W takim przypadku dyrektor szkoły powołuje w skład komisji innego nauczyciela prowadzącego takie same zajęcia edukacyjne, z tym że powołanie nauczyciela zatrudnionego w innej szkole następuje w porozumieniu z dyrektorem tej szkoły.

6 Powołanie komisji egzaminacyjnej powinno mieć formę pisemną. Przepisy tego nie określają, ale to najlepszy sposób na uniknięcie nieporozumień. Uniemożliwi on też nauczycielowi, który np. zapomniał o egzaminie, tłumaczenie się nieznajomością terminu egzaminu, do którego został powołany. Ponadto zapis Rozporządzeniamówi o konieczności powołania odpowiednich komisji do przeprowadzenia egzaminów poprawkowych, a powołanie to więcej niż poinformowanie. Dlatego nie wystarczy tylko przeczytać składu komisji, nawet jeśli miałoby się to odbyć na posiedzeniu rady pedagogicznej. Znacznie lepiej jest użyć formy pisemnej, dokonując powołań w skład komisji poszczególnych nauczycieli. Jeśli pomimo pisemnego powiadomienia nauczyciel nie zgłosi się na egzamin w wyznaczonym terminie bez ważnego powodu, powinien ponieść konsekwencje służbowe. Dyrektor szkoły musi natomiast przewidzieć taką ewentualność i, powołując komisję, powoływać o jedną osobę więcej, tworząc rezerwę. W innym wypadku trudno będzie tak szybko znaleźć zastępcę za nauczyciela nieobecnego, a pamiętać należy, że przekładanie terminu egzaminu wiąże się z dużym stresem dla ucznia i jego rodziców. Protokół egzaminacyjny Przebieg każdego egzaminu poprawkowego musi być udokumentowany. Zgodnie z 18 ust. 7 ww. Rozporządzenia z egzaminu poprawkowego sporządza się protokół, zawierający w szczególności: nazwę zajęć edukacyjnych, z których był przeprowadzony egzamin, imiona i nazwiska osób wchodzących w skład komisji, termin egzaminu poprawkowego, imię i nazwisko ucznia, zadania egzaminacyjne, ustaloną ocenę klasyfikacyjną. Do protokołu dołącza się odpowiednio pisemne prace ucznia, zwięzłą informację o ustnych odpowiedziach ucznia i zwięzłą informację o wykonaniu przez ucznia zadania praktycznego. Uwaga! Protokół z egzaminu poprawkowego stanowi załącznik do arkusza ocen ucznia. Termin dodatkowy egzaminu Zdarza się, że uczeń nie zgłosi się na egzamin poprawkowy. Należy wówczas uzupełnić protokół informacją o niezgłoszeniu się ucznia na egzamin, a następnie poczekać, czy nieobecność zostanie usprawiedliwiona. Zgodnie z art. 44m ust. 3. Ustawy o systemie oświaty uczeń, który z przyczyn usprawiedliwionych nie przystąpił do egzaminu poprawkowego w wyznaczonym terminie, może przystąpić do niego w dodatkowym terminie wyznaczonym przez dyrektora szkoły, nie później niż do końca września, a w szkole, w której zajęcia dydaktyczno-wychowawcze kończą się w styczniu nie później niż do końca marca. Konsekwencje niezdania egzaminu poprawkowego

7 Niezdanie egzaminu nie zawsze oznacza powtarzanie klasy. Ocena uzyskana na egzaminie poprawkowym jest ostateczna i, zgodnie z art. 44m ust. 5 Ustawy o systemie oświaty, uczeń, który nie zdał egzaminu poprawkowego, nie otrzymuje promocji do klasy programowo wyższej i powtarza klasę. Od tej zasady istnieje jednak odstępstwo zawarte w art. 44m ust. 6 Ustawy o systemie oświaty, według którego rada pedagogiczna, uwzględniając możliwości edukacyjne ucznia szkoły podstawowej, gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalnej, może jeden raz w ciągu danego etapu edukacyjnego promować do klasy programowo wyższej ucznia, który nie zdał egzaminu poprawkowego z jednych obowiązkowych zajęć edukacyjnych, pod warunkiem, że są one zgodnie ze szkolnym planem nauczania realizowane w klasie programowo wyższej. Świadectwo po poprawce Uczniowi mającemu zaplanowany egzamin poprawkowy nie należy wydawać żadnego świadectwa aż do przeprowadzenia egzaminu poprawkowego. Uczeń zdający egzaminy poprawkowe otrzymuje świadectwo po przystąpieniu do nich, o treści zależnej od ich wyników. Na świadectwie nie zamieszcza się informacji o poprawce, a jedynie ocenę uzyskaną na egzaminie. Informacja o przystąpieniu i wyniku egzaminu poprawkowego znajdzie się natomiast w arkuszu ocen ucznia. W obecnym stanie prawnym ( 14 ust. 5Rozporządzenia w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych) w przypadku ucznia, który przystępował do egzaminu poprawkowego lub egzaminu klasyfikacyjnego albo do sprawdzianu wiadomości i umiejętności po zakończeniu rocznych zajęć dydaktyczno-wychowawczych, jako datę wydania świadectwa przyjmuje się datę podjęcia przez radę pedagogiczną uchwały w sprawie wyników odpowiednio promocji albo klasyfikacji i promocji tego ucznia. Ocenę ustala komisja przeprowadzająca egzamin poprawkowy i jest ona ostateczna, nie podlega zatwierdzaniu przez radę pedagogiczną. Odwołanie od oceny z egzaminu poprawkowego Zgodnie z art. 44n. ust. 1. Ustawy o systemie oświaty uczeń lub jego rodzice mogą zgłosić zastrzeżenia do dyrektora szkoły, jeżeli uznają, że roczna ocena klasyfikacyjna z zajęć edukacyjnych lub roczna ocena klasyfikacyjna zachowania zostały ustalone niezgodnie z przepisami dotyczącymi trybu ustalania tych ocen. Zastrzeżenia te zgłasza się od dnia ustalenia rocznej, a w szkole policealnej semestralnej, oceny klasyfikacyjnej z zajęć edukacyjnych lub rocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania, nie później jednak niż w terminie dwóch dni roboczych od przeprowadzenia dnia zakończenia rocznych, a w szkole policealnej semestralnych, zajęć dydaktyczno-wychowawczych. W przypadku zastrzeżeń do oceny z egzaminu poprawkowego, termin ich zgłoszenia wynosi pięć dni od dnia przeprowadzenia egzaminu poprawkowego. W przypadku stwierdzenia, że ocena z egzaminu poprawkowego została ustalona niezgodnie z przepisami prawa dotyczącymi trybu jej ustalania, dyrektor szkoły powołuje komisję, która przeprowadza sprawdzian wiadomości i umiejętności ucznia oraz ustala roczną, a w szkole policealnej semestralną, ocenę klasyfikacyjną z danych zajęć edukacyjnych. W tym przypadku ocena ustalona przez komisję jest ostateczna.