według nas książek. Od ostatniego wydania biuletynu Otwarte Klatki miały ręce pełne pracy zorganizowaliśmy w Poznaniu kongres mieszkańców

Transkrypt

1 #2 BIULETYN Od Frances Cobbe do ECEAE /s.4/ CZY ROZDAWANIE ULOTEK MA SENS? /s.6/ Na ile to jest wegańskie? /s.9/ AKTYWIZM NA PEŁEN ETAT /s.12/ Rozmowa z Jo-Anne McArthur /s.15/ AKTYWISTA ŚLEDCZY DZIELI SIĘ SWOJĄ HISTORIĄ /s.19/ Jak to możliwe, że ludzie jedzą zwierzęta? /s.26/ Vegan as F***/s.29/ Świnie na Bahamy /s.32/

2 WSTÊPNIAK DROGIE czytelniczki, DRODZY czytelnicy! Z radością prezentujemy Wam drugi numer naszego biuletynu. Tak jak obiecaliśmy, staramy się, by jego zawartość była wartościowa dlatego też w Biuletynie #2 możecie poczytać o wprowadzonym w marcu zakazie handlu kosmetykami testowanymi na zwierzętach w UE, poznać historię kampanii SHAC, dowiedzieć się o przeprowadzaniu śledztw od aktywisty Mercy For Animals, czy przeczytać inspirujący wywiad z Jo-Anne McArthur, bohaterką filmu Duchy naszego systemu oraz autorką książki We Animals. Ale to nie wszystko oprócz interesujących artykułów w biuletynie możecie także przeczytać recenzje ciekawych według nas książek. Od ostatniego wydania biuletynu Otwarte Klatki miały ręce pełne pracy zorganizowaliśmy w Poznaniu kongres mieszkańców kilkunastu miejscowości protestujących przeciwko budowaniu w ich sąsiedztwie ferm futrzarskich, aktywnie uczestniczyliśmy i uczestniczymy w proteście przeciwko budowie fermy norek w Żórawinie k/wrocławia, zostaliśmy także partnerem festiwalu Planete Doc +, na którym prezentowany był film Duchy naszego systemu. Cały czas dbamy też o rozwój naszego stowarzyszenia na stronie Otwartych Klatek pojawił się formularz członkowski, więc każdy, kto ma ochotę i chęć do działania może się zapisać do stowarzyszenia. Chcielibyśmy także podziękować za miłe słowa kierowane w naszą stronę oraz liczne wyrazy poparcia dla naszych działań. Jest to dla nas bardzo budujące i utwierdza w przekonaniu, że to, o co walczymy ma sens! Po tym krótkim wstępie zapraszamy do lektury. Monika Gawlik Stowarzyszenie Otwarte Klatki Dopóki naturalne zachowania i przyjemności zwierząt hodowlanych nie otrzymają więcej miejsca w naszej retoryce, trudno będzie nam indywidualizować zwierzęta hodowlane i naprawdę przekazać ich cierpienie. Jeśli przygotowujesz prezentację, ulotkę czy film na temat chowu przemysłowego, postaraj się zawrzeć w nim również obrazy zwierząt hodowlanych w ich naturalnym środowisku i podkreślić ich poziom inteligencji ŚWINIE NA BAHAMY S.32 Stowarzyszenie Otwarte Klatki ul. Fredry 5/3A Poznań kontakt@otwarteklatki.pl Skład biuletynu: Emil Stanisławski

3 MISJA Przemoc wobec zwierząt odbywa się z reguły w ukryciu, schowana za grubymi murami i drutem pod napięciem. Niekiedy w mediach pojawiały się obrazy z miejsc, w których to się dzieje: ferm przemysłowych, rzeźni, laboratoriów, cyrków, ogrodów zoologicznych czy hodowli. Za każdym razem ludzie wrażliwi reagowali złością, smutkiem i poczuciem bezradności. Stowarzyszenie Otwarte Klatki powstało po to, żeby te uczucia zamienić w wolę działania. Chcemy uczynić mury ferm i rzeźni przezroczystymi żeby nikt nie mógł powiedzieć, że nie wiedział, nie zdawał sobie sprawy, został oszukany. Chcemy, by te obrazy zagościły na stałe w społecznej świadomości, tak by decyzje podejmowane przez ludzi były rzeczywiście świadome. Naszym celem jest przeciwdziałanie okrucieństwu wobec zwierząt i budowa społeczeństwa, w którym zwierzęta są traktowane z należytym współczuciem i szacunkiem. Nie mamy złudzeń, że zmiany nadejdą z dnia na dzień. Są jednak możliwe, choć na pewno nie przyjdą same. Wymagają informowania na temat prawdziwych warunków tzw. produkcji zwierzęcej, szczególnie poprzez publikowanie materiałów ze śledztw na fermach przemysłowych i prowadzenie kampanii opartych o te materiały. Wymagają wywierania presji na organy ustawodawcze, jako że to one mogą poprzez zmianę prawa skutecznie położyć kres cierpieniu zwierząt. Wymagają promowania weganizmu jako sprzeciwu wobec wykorzystywania zwierząt. Wierzymy też, że to różnorodność taktyk doprowadzi nas do celu. To wszystko nie uda się jednak bez Twojej pomocy. Możesz nas wesprzeć finansowo poprzez przelew na nasze konto. Działanie Stowarzyszenia opiera się obecnie głównie na prywatnych środkach członków i członkiń, dlatego każda kwota jest ważna i mile widziana Stowarzyszenie Otwarte Klatki ul. Fredry 5/3A Poznań Tytuł przelewu: DAROWIZNA Zachęcamy jednak przede wszystkim do członkostwa wspierającego w naszym Stowarzyszeniu ( Pozwoli Ci to być na bieżąco ze wszystkimi wydarzeniami, oraz uzyskiwać najbardziej aktualne informacje. Przyczynisz się też do budowania silnego środowiska, któremu los zwierząt nie jest obojętny. Razem możemy działać skutecznie i osiągać realne zmiany. Historia dzieje się teraz. Możemy dopisać swój rozdział.

4 OD FRANCES COBBE DO ECEAE czyli krótka historia wprowadzenia w UE zakazu obrotu kosmetykami testowanymi na zwierzętach 11 marca 2013 r. to dzień, który na stałe zapisze się w historii ruchu prozwierzęcego. Właśnie wtedy na terenie UE zaczął obowiązywać całkowity zakaz obrotu kosmetykami testowanymi na zwierzętach. Ale zanim do tego doszło Początków działań na rzecz zakończenia testów na zwierzętach należy szukać już pod koniec XIX wieku. Frances Power Cobbe, znana wówczas filantropka i działaczka praw kobiet, podczas swojej podróży po Europie zetknęła się z eksperymentami dla celów naukowych. Poruszona tym zaczęła pisać artykuły i wygłaszać przemówienia opisujące kulisy tego typu doświadczeń. W swoich poglądach nie była odosobniona, dlatego wkrótce narodził się w Wielkiej Brytanii ruch antywiwisekcyjny z jego naczelną organizacją, założoną w Bristolu, British Union. W roku 1940 r. Unia liczyła już 4 otwarteklatki.pl ponad 150 organizacji i była uznaną w całej Europie grupą rzeczniczą. Trudnym momentem dla organizacji w niej skupionych był rok 1947, kiedy utraciły one status organizacji charytatywnych, co tłumaczone było tym, że nie przynoszą pożytku interesom publicznym. Od 1949 r. Unia działa pod zmieniona nazwą - BUAV (British Union for the Abolition of Vivisection). W 1990 r., z inicjatywy BUAV, powstała Europejska Koalicja na rzecz Zakończenia Testów na Zwierzętach (ECE- AE European Coalition to End Animal Experiments). Skupia ona organizacje z całej Europy i łączy ich doświadczenie oraz wiedzę w celu jak najbardziej efektywnego działania na poziomie całego kontynentu. Oprócz prowadzenia kampanii i publikowania materiałów, jednym z ważniejszych działań ECEAE była współpraca z posłami Parlamentu Europejskiego. Tymczasem, jeśli chodzi o prawodawstwo unijne, pierwsze kroki w kwestii jego regulacji w zakresie produkcji kosmetyków zostały podjęte już w latach 70., co zaowocowało powstaniem tzw. Dyrektywy kosmetycznej 76/768/ EEC. W roku 1993 wprowadzono szóstą poprawkę do dyrektywy dotyczącą m.in. zakazu sprzedaży testowanych na zwierzętach składników i ich kombinacji. Zakaz miał obowiązywać od początku 1998 r. jednakże z zastrzeżeniem, że w przypadku braku alternatywnych metod Komisja Europejska będzie mogła opóźnić wprowadzenie zakazu. Komisyjny raport z 96 r. stwierdzał, że dla pewnych przypadków nie istnieją odpowiednie metody alternatywne, w związku z czym zakaz został przesunięty na , a później o kolejne dwa lata. W 2003 r. w życie weszła kolejna, siódma poprawka, która w zasadzie powtórzyła

5 zasady wprowadzone wcześniej. Przemysł kosmetyczny robił wszystko, aby zmodyfikować zakaz na swoją korzyść. Powoływano się np. na regulacje WTO (Światowa Organizacja Handlu), według których zakaz ten byłby dyskryminacją pewnych (w tym przypadku testowanych na zwierzętach) produktów, a tym samym naruszeniem zasad obowiązujących w wolnym handlu. W tym czasie można było wyraźnie zauważyć rozdźwięk pomiędzy Parlamentem Europejskim, który był zdecydowanie za wprowadzeniem zakazu a Komisją Europejską, będącą pod wpływem lobby kosmetycznego. Kompromisem towarzyszącym wprowadzeniu 7. poprawki było ustalenie dwóch osobnych zakazów: całkowitego zakazu testowania kosmetyków (od września 2004 r.) i ich składników na terytorium UE oraz zakazu wprowadzania testowanych kosmetyków i składników na rynek od Wcześniejsze regulacje nie obejmowały jednak produktów sprowadzanych spoza UE, których składniki bądź receptury mogły być poddawane takim testom. Wyjątek od tychże regulacji stanowiły też trzy rodzaje testów: związane z toksycznością dawki powtarzalnej, badań toksykokinetycznych oraz toksycznego wpływu na reprodukcję i zostały zniesione dopiero przez tegoroczne rozporządzenie, które zastępuje Deklarację kosmetyczną. Co to oznacza w praktyce? Otóż na terenie UE nie będą mogły być sprzedawane produkty albo ich składniki, które były testowane na zwierzętach. Dotyczy to jednak nowych produktów i nie znaczy, że te, które testowane były wcześniej znikną ze sklepowych półek. Zakaz nie obejmuje również środków chemii gospodarczej. Warto więc wciąż wspierać firmy, które od zawsze deklarowały, że są wolne od okrucieństwa wobec zwierząt. Pomaga w tym system oznaczeń i certyfikatów, np. symbol skaczącego królika przyznawany przez BUAV firmom, które spełniają surowe kryteria. Aby uzyskać certyfikat nie tylko nie wolno używać testowanych składników, ale trzeba też zgodzić się na niezapowiedziane kontrole organizacji prozwierzęcych; automatycznie wyklucza to również wejście na rynek chiński, gdzie testowanie kosmetyków jest obligatoryjne. Rozporządzenie przewiduje również wyjątki. W sytuacji pojawienia się obaw co do bezpieczeństwa danego produktu, może być zgłoszony wniosek o odstępstwo od zakazu. Może to także dotyczyć składnika, który jest w powszechnym użyciu i nie może być zastąpiony innym oraz w innych uzasadnionych przypadkach dotyczących problemu zdrowia ludzi. Warto również wspomnieć, że oprócz zmian legislacyjnych jednym z sukcesów kampanii ECEAE były prace przy okazji wprowadzanego przez Europejską Agencję ds. Chemikaliów (ECHA) systemu rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń oraz stosowania ograniczeń dla substancji chemicznych (REACH). Od 2006 roku naukowcy współpracujący z Koalicją wyszukali luki prawne w systemie i nie dopuścili do powielania się podobnych testów; pozwoliło to uratować ok. 4,5 mln zwierząt. Dzięki działaniom ECEAE jednym z celów REACH stało się promowanie metod alternatywnych do testów na zwierzętach oraz obowiązek dzielenia się informacjami na temat wyników testów. Niestety, pomimo dotychczasowych sukcesów można oszacować, że do 2018 r. nawet do 54 mln zwierząt będzie użytych do testowania ok. 30 tys. substancji chemicznych. Joanna Stiller

6 Skuteczność to obowiązek każdego aktywisty i każdej aktywistki. Dzięki badaniom takim jak The Powerful Impact of College Leafleting i stronie HumaneSpot.org nie musimy opierać się jedynie na własnej intuicji planując kolejne działania. Możemy zdać się również na naukę. WYNIKI BADAŃ NA AMERYKAŃSKICH KAMPUSACH Czy rozdawanie ma sens? ULOTEK Ulotki są jednymi z najchętniej stosowanych narzędzi w ruchu prozwierzęcym. Rozdaje się je na wszystkich akcjach i rozkłada na wszystkich stoiskach. Warto jednak zadać sobie pytanie, czy rozdawanie ulotek w ogóle ma sens? Takie pytanie zadał sobie Nick Cooney autor książki Change of Heart: What Psychology Can Teach Us About Spreading Social Change i założyciel organizacji The Humane League. Zadał sobie również trud, żeby na to pytanie odpowiedzieć. W celu zbadania skuteczności broszur promujących wegański styl życia, Nick Cooney zaprojektował badanie, które odbyło się na kampusach uniwersyteckich w Delaware i Maryland. W celach badawczych wykorzystane zostały materiały Vegan Outreach (broszura Compassionate Choices), oraz powiązanej z Farm Sanctuary grupy Compassionate Communities (broszura Something Better). Warto więc pamiętać, że wyniki badania dotyczą tylko tych materiałów, a nie jakichkolwiek ulotek na temat diety wegańskiej. Na początku jesiennego semestru studentom na obu uniwersytetach rozdawano broszury obu organizacji. Dwa miesiące później badacze wrócili w te same miejsca, aby sprawdzić, w jaki sposób zmieniła się dieta studentów, którzy otrzymali wcześniej materiały. Osoby prowadzące badanie pytały studentów wychodzących ze stołówki o chęć wypełnienia 6 otwarteklatki.pl

7 ankiety, nie informując czego będzie ona dotyczyła. Następnie pytano o to czy dana osoba otrzymała wcześniej broszurę o weganizmie i jeśli odpowiedź była twierdząca, przystępowano do wypełniania ankiety. W ten sposób zebrano prawie 500 wyników. Okazało się, że na każde 50 studentów, jedna osoba przeszła na dietę wegetariańską lub pescatariańską (dopuszczającą spożywanie ryb). Oprócz tego, 7% studentów (1 osoba na 14) stwierdziło, że je teraz dużo mniej mięsa drobiowego, oraz dużo mniej jajek i mleka. Ponadto, 6% studentów zaczęło jeść dużo mniej ryb, a 12% dużo mniej czerwonego mięsa. 1 na 5 osób powiedziała również, że po przeczytaniu przekazała broszurę jakiejś innej osobie, która później z kolei również zdecydowała się jeść mniej mięsa. Cooney podjął się jednocześnie oszacowania, na ile zwierząt potencjalnie wpływ może mieć rozdawanie ulotek. Jego wyliczenia brały pod uwagę m.in. średnią długość życia oraz ilość zwierząt zjadanych przeciętnie rocznie przez obywateli Stanów Zjednoczonych. Wynika z nich, że w pierwszym roku po rozdawaniu ulotek, na każde 100 rozdanych broszur, 50 zwierzętom oszczędzone będzie życie w koszmarze fermy przemysłowej. Jeśli studenci utrzymają później nowy sposób żywienia, z każdym kolejnym rokiem ilość zwierząt, którym każde 100 broszur oszczędzi cierpienia, będzie rosła. Osoby zainteresowane bardziej szczegółowymi wyliczeniami mogą zapoznać się z wynikami badania m.in. na stronie Można tam przeczytać o tym, jak badacze poradzili sobie z takimi zjawiskami jak błąd braku odpowiedzi (non-response bias) oraz efekt społecznych oczekiwań (social desirability bias), a także obejrzeć ankietę, którą wypełniali studenci. Badanie dotyczące skuteczności ulotek to tylko jedno z setek badań dotyczących rozmaitych aspektów związanych z aktywizmem na rzecz zwierząt, które zostały zamieszczone na stronie Jeśli jej jeszcze nie znacie, to musicie szybko nadrobić zaległości. Na początek trzeba się zarejestrować i napisać parę słów o sobie i o tym, w jaki sposób chcemy wykorzystywać wiedzę zdobytą na HumaneSpot. Rejestracja jest oczywiście darmowa i da nam dostęp do bazy danych, którą przeszukiwać możemy działami (np. Advocacy Strategies, Animal Experimentation, Companion Animals, Diet and Nutrition). Każda osoba zarejestrowana na stronie ma tam również swój profil, dzięki temu może dostawać powiadomienia o nowych badaniach. Uszczegółowienie pola zainteresowań sprawia, że będziemy dostawać tylko powiadomienia o badaniach na interesujące nas tematy. Wiedząc już, że rozdawanie ulotek może być całkiem sensowne, warto poświęcić jeszcze chwilę uwagi na to, jak zabrać się do tego zadania. Oto 5 podstawowych rad: 1. Po prostu to zrób Nawet jeśli myśl o zagadywaniu nieznajomych może wydać się przerażająca, najtrudniej podejść tylko do pierwszej osoby lub wręczyć pierwszą broszurę później jest już coraz łatwiej, aż w końcu trudno będzie wyobrazić sobie łatwiejsze zadanie.ty również zyskujesz kiedy nabierzesz doświadczenia, nawiązywanie kontaktu z obcymi osobami nie będzie już więcej przerażać. otwarteklatki.pl 7

8 jest na ulotkach to absolutne minimum. Nie musisz jednak mieć encyklopedycznej wiedzy na każdy temat. Jeśli nie znasz odpowiedzi na pytanie, możesz po prostu przyznać, że nie potrafisz w tej chwili na nie odpowiedzieć i poprosić o lub numer telefonu, aby móc dać odpowiedź później lub też odesłać do znanej Ci organizacji, która zajmuje się danym tematem i z pewnością będzie w stanie udzielić fachowej odpowiedzi. Warto pamiętać również, że pytania które ludzie zadają z reguły powtarzają się i jeśli kilka razy sprawdzisz odpowiedź lub też przemyślisz sobie, co możesz w takiej sytuacji odpowiedzieć, z czasem będziesz radzić sobie coraz lepiej. 2. Wyglądaj profesjonalnie Odbiór materiałów zależy w dużej mierze od osoby, która je rozprowadza. Całkowicie ludzką rzeczą jest wydawanie błyskawicznych opinii i dlatego często od pierwszego wrażenia zależy, czy nasze postulaty zostaną przyjęte czy odrzucone. Zwykły uśmiech świetnie przełamuje lody i skutecznie zachęca ludzi do zainteresowania się tym, co mamy do przekazania. 3. Nie wdawaj się w długie dyskusje Jeśli zdarzy się jakaś osoba w nastroju mocno konfrontacyjnym najlepszym 8 otwarteklatki.pl rozwiązaniem jest pogodny uśmiech i niewdawanie się w zażarte debaty. Nawet jeśli długa debata jest kusząca, z reguły nie wynika z niej nic konstruktywnego i stracisz jedynie czas i humor. Często najlepiej po prostu stwierdzić, że jest nam przykro, że mamy tak odmienne zdanie na ten temat i życzyć miłego dnia. Jeśli zdecydujesz się podjąć dyskusję, pamiętaj dlaczego stoisz w tym miejscu i nie pozwól, żeby rozmowa schodziła na zbyt abstrakcyjne manowce. 4. Nie bój się trudnych pytań Kiedy rozdajesz materiały na jakiś temat, musisz się przygotować zapoznanie się z tym co 5. Rób przerwy Pamiętaj, że ludzie w swoim działaniu mocno sugerują się tym co robią inni. Jeśli jakaś osoba odmówi Ci wzięcia ulotki, jest duża szansa, że ta idąca za nią też jej od Ciebie nie weźmie i tak dalej. Aby uniknąć tego efektu, możesz po każdej rażącej odmowie zrobić chwilę przerwy i rozpocząć rozdawania ulotek po ominięciu jednej lub kilku osób. Takie przerwy możesz też wykorzystać na zebranie z ziemi ulotek, które ktoś wyrzucił jeśli ludzie będą widzieć Twoje ulotki leżące na ziemi, będą traktować je mniej poważnie i będą bardziej skłonni również je wyrzucić. Staraj się mieć ulotki przy sobie. Nigdy nie wiesz, kiedy trafi się ktoś zainteresowany tematem. Dobrusia Karbowiak

9 SKŁADNIKI A AKTYWIZM G dy po raz pierwszy zaangażowałem się w ruch obrony praw zwierząt około 1990 roku, na pytanie,na ile to jest wegańskie? odpowiedź była prosta: albo dany produkt jest wegański, albo nie jest. Rozróżnienia można było dokonać poprzez porównanie wszystkich składników, które znajdowały się w danym produkcie ze specjalną listą wszystkich składników odzwierzęcych. Lista ta w końcu ewoluowała do postaci książki pod nazwą:,,składniki odzwierzęce od A do Z będącej przez wiele lat największym bestsellerem dostępnym w serwisie Vegan. com. Ten niewyszukany sposób odróżnienia,,dobra od,,zła przemawiał do wielu z nas poprzez swoją prostotę. Ale jeszcze zanim lista zaczęła przybierać wielkość encyklopedii, okazała się niekonsekwentna. Przy produkcji miodu zabijana jest pewna ilość owadów, lecz podobnie rzecz się ma w przypadku jazdy samochodem (a czasem nawet chodzenia pieszo). Wiele mydeł zawiera w sobie stearyniany, ale też opony samochodowe czy rowerowe zawierają podobne odzwierzęce składniki. Część cukru jest przetwarzana przy użyciu węgla kostnego, ale tego samego składnika używa się do filtrowania wody w miejskich wodociągach. Co więcej, dodanie określenia,,nie testowane na zwierzętach do definicji produktu wegańskiego skomplikowało sprawę jeszcze bardziej. A jednak porzucenie biało czarnych zasad postępowania może być trudne. Przez wiele lat ludzie dodawali wyjątki, definiowali to co jest konieczne, dodawali twierdzenia o,,dobrych intencjach, byle tylko za-

10 chować podejście bazujące na ustalonej liście produktów, których po prostu należy unikać. Jednak próba definitywnego określenia tego, co jest wegańskie jest zawsze arbitralna. Nawet w produkcji organicznych warzyw zabijane są zwierzęta podczas sadzenia, zbierania plonów oraz transportu. Oczywiście, aby nie czynić krzywdy żadnej istocie, wszyscy moglibyśmy popełnić samobójstwo i pozwolić, by nasze martwe ciała uległy rozkładowi w lesie. Nie idąc jednak tak daleko, najlepiej będzie zrobić krok wstecz i zastanowić się dlaczego, tak naprawdę martwimy się o to, czy coś jest wegańskie, czy nie. Pytanie,,Na ile to jest wegańskie? jest ważne ponieważ zabijanie zwierząt dla pożywienia jest dziś zdecydowanie najistotniejszą przyczyną cierpienia, zarówno pod względem ilości cierpiących istot jak również skali okrucieństwa, któremu są one poddawane. Ilość cierpiących istot W ramach samego przemysłu spożywczego w USA hoduje się i zabija rok rocznie o wiele więcej zwierząt, niż w jakiejkolwiek innej formie eksploatacji. Z każdych 100 zwierząt zabijanych rocznie w USA, 99 to zwierzęta zarzynane dla celów ludzkiej konsumpcji. To jest dziesięć miliardów zwierząt, więcej istot, niż wynosi cała ludzka populacja na Ziemi. Cierpienie Zwierzęta hodowane dla przemysłu spożywczego przeżywają niewyobrażalne cierpienia. Prawdopodobnie najtrudniejszym zadaniem dla osób walczących o prawa zwierząt jest rzeczywiste przedstawienie tego, czego po prostu słowami opisać się nie da. Ogromny ścisk, izolacja od otoczenia, smród, hałas, skrajne temperatury, atakowanie się zwierząt nawzajem, a nawet kanibalizm, choroby, koszmar każdego dnia ich życia. Tak, każdego roku setki milionów zwierząt o wiele więcej, niż suma zwierząt zabijanych na fermach futrzarskich, w schroniskach i w laboratoriach nie przeżywa nawet do dnia uboju. One po prostu umierają wcześniej z cierpienia. Skuteczne promowanie praw zwierząt Posiadając taką wiedzę, myślący i współczujący ludzie nie powinni zadawać sobie pytania:,,czy to jest wegańskie? Ważniejszą kwestią jest raczej,,który wybór przyczyni się do zmniejszenia cierpienia? Nasz przewodnik nie powinien być niekończącą się listą składników, powinien raczej przyczyniać się jak najlepiej do zaprzestania okrucieństwa wobec zwierząt. Weganizm jest ważny nie jako cel sam w sobie, lecz jako potężne narzędzie sprzeciwu wobec horroru współczesnych przemysłowych ferm i rzeźni. W ten sposób zmieniamy tory dyskusji od wyszukiwania definicji oraz unikania pewnych produktów do tego, jak na prawdę skutecznie promować prawa zwierząt. Innymi słowy, skupiamy się nie tyle na swoich osobistych przekonaniach lub szczegółowych wyborach, lecz raczej na zwierzętach i ich cierpieniu. Jeżeli uważamy, że bycie weganinem jest ważne, to skuteczne działanie w promowaniu praw zwierząt musi być dla nas jeszcze ważniejsze. Wpływ naszego osobistego weganizmu kilkaset uratowanych zwierząt w ciągu naszego życia blednie w porównaniu z tym, co możemy osiągnąć dając dobry przykład innym. Z każdą osobą, którą zainspirujemy do zmiany nawyków, nasz wpływ na zmianę świata znacznie się zwiększy. Z drugiej strony, każdej osobie, którą przekonamy, że weganizm jest zbyt wymagający, obsesyjnie zajmując się wciąż rosnącą listą składników, robimy rzecz gorszą, niż gdybyśmy nie zrobili nic: zniechęcamy człowieka, który mógł się przyczynić do polepszenia sytuacji zwierząt, gdyby tylko nie spotkał nas na swojej drodze. Obecnie znaczna większość ludzi w naszym społeczeństwie nie ma problemu ze zjedzeniem nogi kurczaka. Nie wydaje się więc dziwne, że wiele osób uważa wegan za ludzi nierozsądnych i nieracjonalnych, kiedy dają oni taki przykład, jak wypytywanie kelnerów o składniki dań, niespożywanie wegeburgerów 10 otwarteklatki.pl

11 przygotowanych na tym samym grillu, co mięso, rezygnacja z używania klisz filmowych, czy leków, itp. Zamiast wykorzystywać nasze ograniczone środki i czas martwiąc się o szczegóły (produkcja cukru trzcinowego, filmów, lekarstw, itd.), powinniśmy skoncentrować się na codziennym zwiększaniu naszego wpływu na zmiany. Pomagając nawet jednej osobie zmienić nawyki, prowadzimy do ocalenia życia setkom zwierząt cierpiących na fermach przemysłowych. Decyzja, by propagować dietę opartą na współczuciu sprawia, że każda napotkana na naszej drodze osoba to potencjalne ważne zwycięstwo. Trudne pytania i rezultaty że weganizm może innym wydać się zbyt drobiazgowy i niewykonalny? Jak powinienem wydawać lub poświęcać moje ograniczone zasoby finansowe oraz czas? Sytuacje bywają bardzo delikatne, a sposobności zrobienia czegoś pożytecznego rzadkie. Dlatego nie ma wygrać dyskusję z mięsożercą, lecz by otworzyć serca i umysły ludzi i wskazać im drogę do życia, w którym dla współczucia jest więcej miejsca. Aby to osiągnąć musimy być przeciwieństwem stereotypu weganina. Pomimo skądinąd zrozumiałego smutku i oburzenia jakie czujemy widząc wszechobecne okrucieństwo wobec zwierząt, musimy robić wszystko, Prawdę mówiąc, ten zorientowany na wyniki obraz weganizmu nie jest tak prosty, jak przestrzeganie wypunktowanej listy. Zagadnienia, co do których musimy się ustosunkować zaczynają się na przykładzie, jaki powinniśmy dawać innym, a kończą na sposobach wykorzystania naszych zasobów. Powinniśmy zadać sobie pytania: Czy mam się zapytać o listę składników danego produktu będąc w towarzystwie rodziny bądź przyjaciół, którzy nie są wege, być może nic w rezultacie nie jedząc, i ryzykując jednego zestawu odpowiedzi na powyższe pytania. Ale jeżeli podejmując decyzje kierujemy się tym, aby dokonać jak najwięcej dobrego, wtedy każdy z nas ma olbrzymi potencjał do realizacji zmian. Nie wystarczy być prawomyślnym weganinem, ani nawet poświęconym sprawie, wyedukowanym promotorem weganizmu. Zwierzęta nie potrzebują, abyśmy mieli rację. Dla nich liczy się, byśmy byli skuteczni w działaniu. Inaczej mówiąc, nie chodzi o to, aby aby być tym, kim chcą być inni ludzie: radosnymi, szanowanymi osobami, których spełnione życie będzie dla innych inspiracją. Tylko wtedy możemy w pełni wykorzystać nasz potencjał dla zwierząt. Matt Ball z organizacji Vegan Outreach (veganoutreach.org/) Tłumaczenie: Adam Gac ze Stowarzyszenia Empatia (empatia.pl/) Artykuł w oryginale: How Vegan? Ingredients vs. Activism otwarteklatki.pl 11

12 Ruch wyzwolenia zwierząt pod wieloma względami różni się od wszystkich innych ruchów społecznych. Poszerzenie granicy podmiotowości tak, że mieszczą się w niej również zwierzęta jest jednym z najtrudniejszych wyzwań współczesnych społeczeństw. Niestety wiele ruchów wolnościowych czy lewicowych nie jest w stanie sprostać temu wyzwaniu, czego efektem jest marginalizowanie i trywializowanie ruchu wyzwolenia zwierząt. AKTYWIZM na pełen etat Widać jednak również wiele pozytywnych skutków tej sytuacji postawiony w takiej sytuacji ruch wypracował wiele własnych metod działania, które okazały się wyjątkowo skuteczne i inspirują dziś inne ruchy. Jednym z najlepszych przykładów jest prowadzona od lat kampania Stop Huntington Animal Cruelty (w skrócie SHAC). Przez długi czas SHAC, organizowany oddolnie, pojawiał się regularnie w największych brytyjskich i amerykańskich mediach, zdołał wpłynąć na losy największych światowych giełd, a służby specjalne w USA przeprowadziły jedno z największych dochodzeń w tamtym czasie, aby wsadzić najważniejszych aktywistów SHAC do więzienia. Jest wiele punktów, które wyróżniają tę kampanię na tle innych działań społecznych, ale cofnijmy się do początku tej historii. Dwie kampanie przygotowały solidne fundamenty pod działalność SHAC. Były to: Consort beagles (1996 r.), kampania na rzecz zamknięcia Consort Kennels, gdzie hodowano beagle dla laboratoriów oraz Save the Hill Grove Cats (1997 r.), kampania wymierzona w Hill Grove Farm, jedynego w Wielkiej Brytanii hodowcy kotów dla laboratoriów. Obie po wielu miesiącach działania doprowadziły do zamknięcia tych firm. W kampaniach tych wykorzystywano wszelkie możliwe metody, aby doprowadzić do osiągnięcia zamierzonego celu: codzienne protesty pod tymi firmami, ogólnokrajowe demonstracje, akcje bezpośrednie, w których wyzwalano hodowane tam zwierzęta. Kluczem do sukcesu była nieustająca presja na zwierzętarnie. Kiedy w lipcu 1997 r. Consort Kennels zostało zamknięte, około 200 beagli znalazło nowe domy. Pozostałe zostały odkupione przez Huntington Life Sciences. Huntington Life Sciences to największe w Europie laboratorium badawcze, gdzie rocznie przeprowadza się testy na ok zwierząt. Opinia publiczna wielokrotnie mogła przekonać się, jak w rzeczywistości wyglądają badania w tym laboratorium. Pierwsze materiały zebrała Sarah Kite z antywiwisekcyjnej organizacji BUAV w 1989 r., pracując przez 8 miesięcy w ośrodku HLS. W roku 1997 Zoe Broughton ujawniła materiały video, na których widać m.in. pracowników HLS bijących szczeniaki, a w tym samym roku Michael Rokke z organizacji PETA upublicznił nagrania z amery- 12 otwarteklatki.pl

13 kańskiego laboratorium HLS. Wielokrotnie udostępniano również w mediach dokumenty potwierdzające codzienne okrucieństwo badań prowadzonych przez HLS. Wszystkie te dochodzenia sprawiły, że HLS stało się jedną z najbardziej znienawidzonych instytucji w Wielkiej Brytanii, a kampania na rzecz jej zamknięcia miała potężne wsparcie opinii publicznej. Pod wieloma względami kampania SHAC stała się najbardziej innowacyjną kampanią społeczną, co zaowocowało wieloma sukcesami, ale niestety również potężną skalą represji wobec jej aktywistów i aktywistek. Obrano trzy kierunki działania: klienci HLS, zapewniający laboratorium rentowność, wszelacy dostawcy HLS (od dostawców narzędzi laboratoryjnych do pralni) oraz podmioty powiązane finansowo z HLS akcjonariusze, udziałowcy, banki. Przekaz był prosty: jeśli robisz interesy z HLS, wspierasz okrucieństwo wobec zwierząt i tym samym zadzierasz z nami. Presja wywierana na HLS miała doprowadzić do biznesowej izolacji i ekonomicznego upadku firmy. Nacisk na każdy podmiot związany mniej lub bardziej z HLS sprawił, że żadna firma nie chciała im oferować np. usług cateringowych, żadna pralnia nie chciała czyścić ich fartuchów, firmy transportowe bały się pokazywać pod ich siedzibą. Demonstracje przeciwko HLS odbywały się w najróżniejszych miejscach w całej Europie i USA. Każda firma, która w jakikolwiek sposób związała się z HLS, mogła się spodziewać protestów pod swoją siedzibą, niekończących się telefonów i maili, a nawet wizyt pod prywatnymi domami. Ważne w tej kampanii jest to, że SHAC nie jest właściwym organizatorem działań. SHAC informował i nadal informuje o bieżących działaniach HLS, o aktualnych powiązaniach finansowych, czy firmach i osobach biznesowo związanych z HLS. Rolą SHAC-u miała być dystrybucja informacji o potencjalnych celach. W ten sposób, mimo że liczba aktywistów i aktywistek nie była duża, możliwe było działanie na bardzo szeroką skalę. Począwszy od roku 2000 HLS popadał w coraz większe problemy finansowe. Uzyskanie pożyczki stało się nagle zadaniem prawie niemożliwym. W finansowym świecie HLS spychano na bok, nikt nie chciał robić z nimi interesów. Royal Bank of Scotland anulował HLS spłatę kredytu, aby tylko jak najszybciej zdystansować się od laboratorium. Na londyńskiej giełdzie akcje HLS spadły najniżej, jak tylko było to możliwe. Potrzebna była rządowa interwencja, aby Bank of England pozwolił HLS prowadzić u siebie konto bankowe. Na przełomie lat 2000/2001 HLS wypadło z giełdy w Nowym Jorku oraz Londynie. Powoli działania finansowe przenoszono do USA, gdzie zapewniona jest większa anonimowość akcjonariuszy i udziałowców. Reakcją na to było powołanie SHAC USA. Od samego początku SHAC USA była równie sprawną kampanią jak jej europejski odpowiednik. Stephens Inc., instytucja finansowa, która uratowała HLS przed bankructwem, zerwała kontrakt zaledwie po roku, ulegając presji aktywistów i aktywistek. 14 beagli zostało wyzwolonych z laboratorium HLS w New Jersey. W USA odbywały się małe, ale skuteczne protesty, tak jak wcześniej działo się w Anglii. Miały miejsce również liczne akcje bezpośrednie, m.in. zatopienie jachtu należącego do dyrektora Bank of New York. W 2006 r. liczne demonstracje i akcje bezpośrednie uniemożliwiły HLS pojawienie się na giełdzie nowojorskiej. Łącznie około 250 firm porzuciło HLS, wśród nich liczne potężne światowe korporacje finansowe. Wszystkie te sukcesy niestety pociągnęły za sobą liczne represje po obu stronach oceanu. FBI przeprowadziło jedno ze swoich największych śledztw, aby ostatecznie aresztować sześć osób odpowiedzialnych za kampanię SHAC USA. Oskarżenia oparte były o złamanie Animal Enterprise Terrorism Act, prawa stworzonego wyłącznie do obrony przemysłu wykorzystującego zwierzęta przed aktywistami i aktywistkami praw zwierząt. Dwuletni proces zakończył się wyrokami od 1 do 6 lat więzienia dla osób prowadzących kampanię. W roku 2007, w Europie, przeprowadzona została akcja z udziałem 700 policjantów, głównie w Wielkiej Brytanii, w wyniku której aresztowano 32 osoby powiązane z SHAC. Siedem osób otrzymało wyroki od 4 do 11 lat więzienia. Mimo tych wszystkich otwarteklatki.pl 13

14 represji SHAC działa dalej, choć znacznie osłabiony. Zamknięcie HLS dalej jest celem, o którym aktywiści i aktywistki nie przestają myśleć. Kampania SHAC wyznaczyła całkiem nową ścieżkę działania dla ruchu praw zwierząt oraz innych ruchów społecznych. Główny nacisk położony został nie na samego wroga, ale na wszystkie podmioty powiązane z nim finansowo. Demonstracje pod HLS były bezcelowe, ale powolne odcinanie go od partnerów biznesowych prawie doprowadziło do jego bankructwa. W swoich działaniach SHAC nie dbał o dobry wizerunek, nigdy nie odżegnywał się od akcji bezpośrednich bez względu na ich charakter. Zła prasa tworzyła obraz niebezpiecznych aktywistów i aktywistek, a to jeszcze bardziej działało na wyobraźnię HLS i jego współpracowników. Kampania SHAC podkreślała, że każdy, nawet samotnie, może przyczynić się do zamknięcia laboratorium. Czy to jednoosobową demonstracją pod domem udziałowca, czy to przez akcję bezpośrednią. W ten sposób powstała sieć działań, które nie były prowadzone przez SHAC sam w sobie, ale SHAC umożliwiał ich zaistnienie. Zainteresowane osoby otrzymywały gotowe informacje o tym, kto jest osobiście odpowiedzialny za cierpienia zwierząt w HLS. Szerokie spektrum akcji podejmowanych pod sztandarem SHAC sprawiło, że łatwiej było się w nie zaangażować zainteresowani mogli sami wybierać, jaka taktyka jest dla nich najbardziej odpowiednia. Żadna forma aktywizmu nie została wykluczona z kampanii, ponieważ liczyła się przede wszystkim skuteczność akcji i ostateczny cel zamknięcie HLS. Ważny jest również fakt, że kampania SHAC wybrała sobie konkretny cel. HLS jest namacalnym wrogiem, zdjęcia i filmy torturowanych zwierząt wielokrotnie szokowały opinię publiczną. Jednocześnie zamknięcie HLS jest celem osiągalnym. W kampanii tej nie chodziło o podnoszenie społecznej świadomości na temat wiwisekcji, lecz zamknięcie konkretnego, działającego laboratorium. Pewne jest jednak to, że cała kampania przyczyniła się wzrostu społecznej niechęci do testów na zwierzętach. Trudną lekcją dla kampanii SHAC było dobitne przekonanie się, że skuteczność działań pociąga za sobą zwiększone represje. Osoby najbardziej zaangażowane w tworzenie kampanii zostały aresztowane w jej szczytowym momencie, kiedy wydawało się, że zamknięcie HLS jest już naprawdę blisko. Istotne jest więc, aby wcześniej przygotować się na możliwe represje oraz nie obciążać jednej osoby zbyt dużą odpowiedzialnością za kampanię. Kampania SHAC, choć znacznie osłabiona licznymi aresztowaniami, trwa nadal. HLS wciąż ma problemy finansowe, wciąż mało kto ma ochotę współpracować z tym laboratorium, lecz niestety nadal w laboratorium przetrzymuje się i eksperymentuje na tysiącach zwierząt. Dla aktywistów i aktywistek powinno być ważne to, jak wiele można się nauczyć z historii tej kampanii: obranie namacalnego, osiągalnego celu, różnorodność akcji, szerokie spektrum działań, aktywizm na pełen etat, wytrwałość w działaniach przez wiele lat, umiejętne wykorzystywanie wiedzy o drugoplanowych aktorach, czyli biznesowych partnerach HLS. Tej taktyki nie da się dokładnie przełożyć na każdą kampanię społeczną czy animalistyczną, ale z pewnością warto wzorować się na jej skutecznych elementach. SHAC pokazał, że można walczyć o wyzwolenie zwierząt rzecz bardzo abstrakcyjną, poprzez obieranie konkretnych, osiągalnych w ciągu kilku lat, celów. Najogólniejszą lekcją z historii SHAC powinno być to, że nasza uwaga musi być skupiona na skuteczności. To właśnie skuteczność powinna decydować o obieranej taktyce, ponieważ głównie od niej uzależniony jest los zwierząt w laboratoriach, na fermach i w innych miejscach eksploatacji zwierząt. Paweł Rawicki 14 otwarteklatki.pl

15 Każdy i każda z nas może użyć swych umiejętności, jakiekolwiek by one nie były, by uczynić świat lepszym zarówno dla ludzi, jak i dla zwierząt pozaludzkich wywiad z Jo-Anne McArthur Niedawno miała miejsce premiera filmu The Ghosts In Our Machine ( Duchy naszego systemu ). Czy możesz powiedzieć coś więcej o tym filmie? Film zadaje pytanie o to, czym lub kim są zwierzęta przedmiotami, czyjąś własnością, czy też świadomymi istotami, którym przynależą pewne prawa. Obecnie na całym świecie zwierzęta uznawane są za własność, ale to się zmieni. The Ghosts In Our Machine ma być częścią tej zmiany. Jak to się stało, że zostałaś główną bohaterką filmu? Przyjaźnię się z Loreną Elke od ponad 10 lat, połączyła nas miłość do zwierząt, aktywizm i idea praw zwierząt. Gdy Lorena związała się z reżyserką Liz Marshall, również i ja ją poznałam. Liz swój kolejny film chciała poświęcić zwierzętom i potrzebowała bohaterki, która opowiedziałaby tę historię. Prawie 3 lata temu zapytała mnie, czy nie chciałabym nią zostać, a reszta, jak to się mówi, to już historia. Oprócz Ciebie bohaterem filmu są duchy, bezimienne i niewidzialne zwierzęta na fermach na całym świecie. Jak to możliwe, że ich nie widzimy? Co musi się stać, byśmy wreszcie zaczęli je dostrzegać? Dostrzeżenie ich wymagałoby dużych zmian w naszym codziennym postępowaniu i nie byłoby dla nas wygodne. Z punktu widzenia emocji, przez pryzmat których je postrzegamy, zwierzęta możemy podzielić na trzy kategorie: zwierzęta, które nam towarzyszą kochamy je i doceniamy; zwierzęta, które widzimy na plakatach organizacji broniących dzikiej natury słonie, tygrysy itd., które są zagrożone, żyją daleko od nas i które chcemy chronić; i jest jeszcze cała reszta, duchy właśnie: zwierzęta, które uczyniono niewidzialnymi, zwierzęta, które jemy, których skóry nosimy, na których przeprowadzamy eksperymenty, których używamy w celach rozrywkowych. Wydaje mi się, że potrzebna jest edukacja na masową skalę, by zwierzęta z tej trzeciej otwarteklatki.pl 15

16 kategorii stały się widoczne. Musimy wiedzieć, skąd pochodzi nasze jedzenie, w jaki sposób się je produkuje i zabija. Tego typu informacje powinny być częścią programu nauczania na wszystkich etapach edukacji, poczynając od tych najniższych. Możemy zrobić bardzo wiele, by unaocznić ten problem. Ja sama robię to za pomocą projektu We Animals i poprzez program edukacyjny We Animals Humane Education Program. Liz Marshall robi to za pomocą swojego filmu The Ghosts In Our Machine. Sądzę, że jeśli już raz nauczymy się dostrzegać te zwierzęta, nigdy nie będziemy w stanie przestać tego robić. Będziemy je zauważali wszędzie. Spowodowanie, by również inne osoby zaczęły je dostrzegać i zachęcanie ich do działania (które może przyjąć różne formy) jest kolejnym krokiem. Czy możesz powiedzieć coś więcej o samej maszynie? Jak ona działa? Maszyna istnieje naprawdę, lecz jest również metaforą. Była budowana przez dziesięciolecia w służbie ludzkiej konsumpcji, kapitalizmu i wciąż rosnącej populacji, która domaga się ogromnych ilości mięsa. Myślę, że dzieje się tak dlatego, iż uczy się nas takiego sposobu odżywiania, w myśl którego posiłek nie może obyć się bez mięsa. Dlatego powstaje potrzeba wytwarzania tego produktu żywych zwierząt przerabianych na tanie mięso. Zarówno konsumpcja mięsa, jak i jakichkolwiek produktów spożywczych to kwestia statusu. Na przykład wraz z rozwojem Chin i Indii spożycie mięsa w tych krajach rośnie. Powstaje tam również coraz więcej ferm przemysłowych. Myśląc o maszynie, myślę o industrializacji, potrzebach i chciwości, ale przede wszystkim o fermach wielkoprzemysłowych. Opowiedz, proszę, o swojej pracy. Jak trafiłaś do ruchu praw zwierząt? Ponad 10 lat temu zrozumiałam, że mogę połączyć swoje dwie pasje: fotografię i moją wielką potrzebę pomagania zwierzętom. Mogę opowiadać historie zwierząt poprzez obiektyw mojego aparatu. W ten sposób pokazuję innym ludziom mój punkt widzenia, mianowicie, że bardzo ważne jest zwracanie uwagi na cierpienie, cierpienie zwierząt, i że trzeba starać się im pomóc. Idea praw zwierząt była mi bliska od zawsze, ale gdy byłam mała nie nazywałam tego w ten sposób. Po prostu odczuwałam ogromną empatię dla zwierząt. Nieważne jakie zwierzę spotykałam, zawsze zastanawiałam się nad tym, jak by było nim być, cieszyć się i cierpieć jak ono. Zastanawiałam się też, co czują zwierzęta. Później poznałam kilka kur i od tego momentu nie byłam już w stanie jeść mięsa. Zrozumiałam bardziej dogłębnie niż dotychczas, że są to małe jednostki z własnymi pragnieniami i osobowościami, które, tak jak ja, potrafią odczuwać radość i cierpienie. Co po 10 latach pracy wciąż daje Ci motywację i siłę, by w tym trwać? Projekt We Animals zawsze spotykał się z pozytywnym odbiorem. Wiele osób pisze mi, ile nauczyło się dzięki mojej pracy i w związku z tym postanowiło zmienić swoje postępowanie. Ludzie wciąż mi mówią, bym nie przestawała robić tego, co robię. I nie przestaję. Jakie są dobre i złe strony Twojej pracy? Na pewno do pozytywnych 16 otwarteklatki.pl

17 rzeczy zaliczyłabym wspaniałych ludzi, z którymi pracuję na całym świecie. Czasami mam wrażenie, że mam wszędzie rodzinę, małe i duże społeczności, które mnie przyjmują i wspierają w mojej pracy. Daje mi to dużo energii i przypomina o tym, że nie jestem sama w walce o zwiększenie świadomości dotyczącej zwierząt. Na pewno złą stroną mojej pracy jest bycie na pierwszej linii frontu, bycie bezpośrednio konfrontowaną z najbardziej okropnymi formami okrucieństwa, jakie można sobie wyobrazić. Sama świadomość ich istnienia jest straszna, zobaczenie ich na własne oczy pozostawia emocjonalne blizny, z którymi muszę sobie radzić. Opuszczanie miejsc, które dokumentuję jest trudne. Chciałabym uwolnić te zwierzęta lub pomóc znaleźć kochający dom dla nich wszystkich. Przez te wszystkie lata spotkałam setki tysięcy zwierząt. Wiele z nich pamiętam, noszę je w sercu wykonując moją pracę. Dużo podróżujesz i spotykasz wiele osób. Jak oceniasz stan ruchu praw zwierząt? Chciałabym móc odpowiedzieć na to pytanie z perspektywy aktywistki, która uczestniczy w tym ruchu dłużej niż dekadę. Wtedy miałabym więcej informacji. Ruch rośnie od dziesięcioleci. W pewnym stopniu nawet od XVIII wieku. Wydaje mi się, że sprawy rzeczywiście nabierają tempa, że prawa zwierząt są coraz bardziej widoczne, ale muszę zaznaczyć, że żyję w pewnego rodzaju bańce. Jem, śnię i oddycham tym tematem, istotą mojego życia jest wprowadzanie tych zmian, uczestniczenie w ruchu. Wydaje mi się, że temat praw zwierząt idzie do przodu. Jeśli tylko wszyscy i wszystkie potrafilibyśmy ze sobą żyć... Istnieje głęboki podział pomiędzy welfarystyczną i abolicjonistyczną częścią ruchu. Ja staram się wspierać obie. Niestety, ze względu na to część osób mnie nie lubi, ale rzeczywistość jest taka, że zmiany nie nadejdą dziś czy jutro. W związku z tym musimy dążyć do stopniowych zmian. Czy uważam, że powiększenie klatki o grzędę czy o kilka centymetrów jest dobre? Uważam, że nie. Ale to lepsze niż nic. To smutne, że trzeba o tym wspominać. Stopniowe zmiany oznaczają również, że aktywiści i aktywistki muszą wkładać pracę w to, by konsumenci nie spoczęli na laurach i nie byli szczęśliwi z wprowadzenia tych małych zmian. Konsumenci muszą wiedzieć, co te zmiany oznaczają (a co nie). To ogrom pracy. Jaką rolę pełnią Twoim zdaniem dla ruchu śledztwa? Są absolutnie konieczne. Śledztwa ukazują to, co zwykle odbywa się za zamkniętymi drzwiami. Nie tylko pokazują problemy, lecz przede wszystkim dają ludziom powody do zmiany swych zachowań konsumenckich. Wiele osób odczuwających empatię wobec zwierząt może wprowadzić zmiany, gdy zobaczy wyniki śledztwa. Wiele osób nie wprowadzi takich zmian i istnieje wiele badań dotyczących powodów, dla których tak się dzieje nawet, jeśli widzą to okrucieństwo i wiedzą, że są jego częścią. Istnieje wiele przyczyn przyczyny ekonomiczne, otępienie uczuciowe, dorastanie w kulturze, która uczy dbania tylko o siebie samego. Osoby empatyczne nie wierzą w to, że ich działania zmienią cokolwiek na lepsze. otwarteklatki.pl 17

18 Ale to tylko dywagacje. Należy wykonać bardzo wiele pracy na bardzo wielu polach, by zmienić straszliwe warunki, w których zwierzęta znalazły się z naszej winy. Czy możesz udzielić kilku wskazówek, jak zrobić dobre zdjęcie zwierzęcia? Mam kilka wskazówek. Najważniejsze jest, by zbliżyć się do zwierzęcia. Często robimy zdjęcia nie ustawiając się w lepszej pozycji. Większość zdjęć robionych jest z wysokości oczu i z odległości kilkudziesięciu centymetrów. Postaraj się stanąć bliżej. Uklęknij. Stwórz więź. Czasami nie pokazuj twarzy czy kontaktu wzrokowego ze zwierzęciem, lecz warunki, w jakich się znajdują. Czasami kadr może nie być najlepszy, lecz gdy przesuniesz się kilka centymetrów w lewo lub w prawo zmienia się tło i masz świetne zdjęcie. Używaj światła (i cienia), by eksponować interesujące cię szczegóły. Piszesz książkę na temat swojej pracy. Opowiedz o niej. Od dawna chciałam napisać książkę, ale zawsze miałam poczucie, że moje zdjęcia będą lepiej wykorzystane w kampaniach i na tym się skupiałam. Wydanie książki to tylko kolejny sposób na dotarcie do nowej grupy odbiorców, kolejny sposób na poszerzenie zasięgu mojej pracy, na zwiększenie wiarygodności jako dziennikarki i fotografki. Skończyłam pierwszą wersję. Obecnie razem z moim wydawcą, Martinem Rowem, redagujemy ją, by była jak najlepsza. Współpracuję również z dwoma niesamowitymi osobami: Paulem Shoebridgem i Michaelem Simmonsem, którzy zajmują się stroną graficzną książki. Wydawnictwo Lantern Books wyda pierwszy nakład. Miałam to szczęście, że współtworzę ten projekt z naprawdę mądrymi ludźmi. Jesteśmy w trakcie kampanii crowdfundingowej. Chodzi o to, że poprzez możliwość zamówienia książki w przedsprzedaży będziemy w stanie sfinansować jej wydanie. To bardzo fajny pomysł. Osiągnęliśmy już konieczną sumę, ale ludzie wciąż zamawiają książki, co jest motywujące i wspaniałe. Jeśli miałabyś podzielić się jedną historią ze wszystkich lat pracy, jaka by to była historia? Tych historii było tak wiele... Wieloma z nich podzieliłam się na stronie We Animals, inne opowiadam w ramach We Animals Humane Education Programs. Nie chciałabym kończyć historią czegoś, co doświadczyłam, ale czymś, co jest bardzo ważne dla ruchu praw zwierząt. Nauczyłam się, że każdy i każda z nas może użyć swych umiejętności, jakiekolwiek by one nie były, by uczynić świat lepszym zarówno dla ludzi, jak i dla zwierząt pozaludzkich. Nie wiem, kiedy przestano uczyć nas, by pomagać sobie nawzajem, by protestować, gdy dzieje się coś złego. Staliśmy się obojętni. Problemy tego świata znikną tylko wtedy, jeśli poświęcimy więcej i mam na myśli naprawdę WIĘCEJ czasu na pomaganie sobie nawzajem. Jeśli będziemy pielęgnowali w sobie empatię, uda nam się zmienić świat na lepsze, jestem tego pewna. Rozmawiał i tłumaczył: Paweł Brzeziński 18 otwarteklatki.pl

19 Aktywista śledczy dzieli się swoją HISTORIĄ Ukryte kamery i rejestratory dźwięku przyklejone do ich ciał. Wiedzą, że jedno źle wypowiedziane do innego pracownika słowo może zakończyć się wpadką. Oglądają zwierzęta, które żyją i umierają w najgorszych warunkach, jakie można sobie tylko wyobrazić, ale nie mogą pozwolić sobie na wyrażenie choćby najmniejszych oznak współczucia wobec nich. Aktywiści śledczy, czyli osoby przeprowadzające śledztwa na fermach przemysłowych, żyją w samotności, odcięci od wszystkich znajomych, otoczeni ludźmi, którzy bardzo często czerpią przyjemność z torturowania zwierząt. Żyjąc w ciągłym poczuciu zagrożenia, muszą stawić czoła wyczerpującym godzinom pracy. Dlaczego ktokolwiek podejmuje się tego okropnego zadania? Otóż dlatego, że dokumentowanie okrucieństwa wpływa na zmianę sposobu, w jaki ludzie postrzegają zwierzęta mające stać się ich posiłkiem. A to z kolei ratuje setki tysięcy z nich. Przeprowadzane potajemnie śledztwa ocenia się jako największe zagrożenie dla funkcjonowania chowu przemysłowego, ale życie i motywacje ludzi, którzy się tego podejmują, wciąż pozostają tajemnicą. Ludzie, którzy zawodowo zajmują się przenikaniem otwarteklatki.pl 19

20 do firm wykorzystujących zwierzęta opisywani byli przez większość osób jako poszukujący prawdy dziennikarze czy oddani aktywiści. Inni przedstawiali ich jednak jako pozbawionych skrupułów propagandzistów, a nawet terrorystów walczących o prawa zwierząt. Zgodnie z projektem ustawy ag- -gag (nowe prawo na szczeblu stanowym, na mocy którego dokumentowanie warunków na fermie przemysłowej bez pozwolenia właściciela zyskałoby status czynu zabronionego) jest utrzymanie w tajemnicy wszelkich okrucieństw dnia powszedniego w przemysłowym systemie produkcji zwierzęcej. W obliczu tego konieczne jest zrozumienie osób przeprowadzających śledztwa, jak również tego, co robią. Pracowałem pod przykrywką przez dwa lata. Oto moja historia. Początki Miałem 25 lat, kiedy rozpocząłem pracę dla Mercy For Animals. Wcześniej byłem analitykiem w prywatnej agencji detektywistycznej na Środkowym Manhattanie, gdzie większość moich dni upływała przy biurku na przekopywaniu baz danych. W tamtym czasie nie byłem w ogóle zaangażowany w ruch obrony zwierząt, aczkolwiek byłem weganinem od czasu, kiedy jako nastolatek dowiedziałem się o chowie przemysłowym. Pewnego dnia, po obejrzeniu w wiadomościach szokujących informacji o śledztwie przeprowadzonym przez MFA, pomyślałem, że sam weganizm to za mało. Skontaktowałem się z Nathanem Runklem z MFA i zgłosiłem się jako ochotnik do przeprowadzania badań i wyszukiwania informacji na poczet przyszłych śledztw. Zamiast tego Nathan zaproponował mi od razu, abym dołączył do ekipy i zaczął przeprowadzać śledztwa samodzielnie. Nie wiedziałem, co powiedzieć. Nienawidzę wykorzystywania zwierząt i nie byłem pewny, jak zareaguję w konfrontacji z nim w tak bezpośredni sposób. Co więcej, wiedziałem, że jeżeli zdecyduję się działać w ukryciu, będę musiał zniknąć również z życia w Nowym Jorku i na nieokreślony bliżej czas poświęcić karierę, związek, a nawet kontakty z rodziną i przyjaciółmi na rzecz niepewnego, niełatwego i potencjalnie niebezpiecznego życia w ukryciu. Jednocześnie dręczyło mnie sumienie, bo wiedziałem, że zaproponowano mi niepowtarzalną szansę zrobienia czegoś dobrego. Przede wszystkim garstka aktywistów śledczych stanowiła jedną z sił napędowych wciąż rosnącego ruchu obrony zwierząt. Ich nagrania skłaniały coraz więcej konsumentów do bojkotu produktów pochodzących z ferm przemysłowych i przekonywały ich do humanitarnej, roślinnej diety. Śledztwa wpływały również na politykę korporacji i przesądzały o przegłosowaniu takich inicjatyw, jak chociażby kalifornijska Proposition 2, wskutek czego zrealizowano najpotrzebniejsze zmiany w prawie chroniącym zwierzęta gospodarskie. W kilku wypadkach śledztwa przyczyniły się nawet do ujawnienia przypadków łamania prawa i w konsekwencji zamknięcia takich miejsc. Myślałem nad tym przez kilka tygodni i rozmawiałem z ojcem oraz kilkoma zaufanymi przyjaciółmi. Nie potrafiąc podjąć jednoznacznej decyzji, zaproponowałem układ - przeprowadzę jedno śledztwo. Jeżeli jego wyniki nie potwierdzą moich obaw i sytuacja na fermie nie będzie taka zła, jak się spodziewam, powrócę do normalnego życia. Jednak jeśli ustalenia potwierdzą moje podejrzenia na temat tego, że garść skandalicznych zaniedbań udokumentowanych podczas poprzednich śledztw to coś więcej niż odstępstwa od normy - odłożę na bok moje plany i poświęcę się ukazywaniu rzeczywistości chowu przemysłowego. W następnych tygodniach złożyłem w pracy wymówienie, ogoliłem włosy maszynką, zostawiłem całe swoje życie i udałem się do Kalifornii, aby uczyć się od Pete'a doświadczonego aktywisty śledczego, który wystąpił w produkcjach dokumentalnych HBO Dealing Dogs ( Handel psami ) i Death on a Factory Farm ( Śmierć na fermie przemysłowej ). Zabrał mnie na targi zwierząt, gdzie uczył mnie, jak posługiwać się ukrytą kamerą i pokazał mi zachowanie i sposób mówienia charakterystyczny dla osób z branży. Kiedy wróciłem do domu, u sympatyzującego wojskowego z East Village zaopatrzyłem się w ukrytą kamerę najnowszej generacji, przepuściłem kupę forsy na strój roboczy Carhartta i skrzynkę z narzędziami z K-Martu oraz podreperowałem półciężarówkę, która od czasów studiów zalegała w garażu mojego ojca. Z mapą regionów ferm przemysłowych w moim laptopie ruszyłem 20 otwarteklatki.pl