ANALIZA STATYSTYCZNA

Transkrypt

1 ORZECZNICTWO OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH DLA CELÓW POZARENTOWYCH W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM ANALIZA STATYSTYCZNA WOJEWÓDZKI ZESPÓŁ DO SPRAW ORZEKANIA O NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI Łódź, ul. Lecznicza 6 tel e mail: wzon@lodz.uw.gov.pl Łódź

2 Spis treści Wstęp 1-18 Analiza Wojewódzka I. Wnioski o wydanie orzeczenia składane w powiatowych/miejskich zespołach do spraw orzekania o niepełnosprawności: II. Liczba wydanych orzeczeń ogółem przez powiatowe/miejskie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności III. Liczba wydanych orzeczeń wg przyczyn niepełnosprawności. Osoby przed 16-tym rokiem życia IV. Liczba wydanych orzeczeń wg przyczyn niepełnosprawności a płeć osób orzekanych. Osoby przed 16-tym rokiem życia V. Liczba wydanych orzeczeń wg przyczyn niepełnosprawności a wiek osób orzekanych. Osoby przed 16-tym rokiem życia VI. Liczba wydanych orzeczeń wg przyczyn niepełnosprawności a stopień niepełnosprawności osób orzekanych. Osoby powyżej 16-go roku życia VII. Liczba wydanych orzeczeń wg przyczyn niepełnosprawności a płeć osób orzekanych. Osoby powyżej 16-go roku życia VIII. Liczba wydanych orzeczeń wg przyczyn niepełnosprawności a wiek osób orzekanych. Osoby powyżej 16-go roku życia IX. Liczba wydanych orzeczeń wg przyczyn niepełnosprawności a wykształcenie osób orzekanych Osoby powyżej 16-go roku życia X. Liczba wydanych orzeczeń wg przyczyn niepełnosprawności a zatrudnienie osób orzekanych. Osoby powyżej 16-go roku życia XI. Liczba wydanych kart parkingowych XII. Odwołania 119 1

3 Wstęp W polskim systemie prawnym niepełnosprawność oznacza trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodującą niezdolność do pracy. Osobami niepełnosprawnymi są osoby, których niepełnosprawność została potwierdzona orzeczeniem o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do niepełnosprawności lub jednego z trzech stopni niepełnosprawności lub o niezdolności do pracy na podstawie odrębnych przepisów. Oddawana do Państwa rąk publikacja zawiera analizę statystyczną orzecznictwa osób niepełnosprawnych w województwie łódzkim za lata Publikacja zawiera również istotne informacje przydatne osobom zainteresowanym ubiegającym się o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności. Opisuje cały proces orzeczniczy, wyjaśnia podstawowe pojęcia związane z orzecznictwem pozarentowym, informuje gdzie oraz jakie dokumenty należy złożyć, jak także zawiera aktualne dane teleadresowe powiatowych zespołów do spraw orzekania o niepełnosprawności w województwie łódzkim. Polecamy lekturę tej publikacji osobom zatrudnionym w instytucjach, stowarzyszeniach i fundacjach działających na rzecz osób niepełnosprawnych z terenu województwa łódzkiego, jako doskonały materiał poglądowy wskazujący na trendy, tendencje zachodzące w poszczególnych grupach wiekowych osób posiadających status osoby niepełnosprawnej. Interesujące wnioski dotyczą także osób niepełnosprawnych w podziale na stopnie niepełnosprawności, wykształcenie, płeć, przyczynę niepełnosprawności i zatrudnienie. Niniejsza publikacja (wyd. IV) została opracowana na podstawie danych statystycznych zgromadzonych w zasobach komputerowych Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w województwie łódzkim. Kolegium redakcyjne: Przewodniczący WZON Jan Pawlikowski Ekspert Agnieszka Jerzykowska Doradca zawodowy/pedagog/pracownik socjalny Joanna Guzek 2

4 Jak ubiegać się o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności? Organami uprawnionymi do wydawania ww. orzeczeń są powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności. W województwie łódzkim jest ich 21: 1. Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Bełchatowie Bełchatów, ul. Czaplinecka 66, tel. 44/ ; 44/ , kb_belchatow@wp.pl; dstopka@powiat-belchatowski.pl 2. Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Brzezinach Brzeziny, Konstytucji 3-go Maja 3/5, tel. 46/ , zon.brzeziny@poczta.fm 3. Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Kutnie Kutno, ul. Wyszyńskiego 13, tel. 24/ , 24/ , orzecznictwo@pcprkutno.pl 4. Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Łasku Łask, ul. 9-go Maja 33 wejście A, tel. 43/ , pzoon@lask.com.pl 5. Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Łęczycy Łęczyca, ul. Kaliska 13, tel. 24/ , pzonleczyca@op.pl 6. Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Łowiczu Łowicz, ul. Podrzeczna 30, tel. 046/ , zonlowicz-2010@o2.pl 3

5 7. Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Powiecie Łódzkim Wschodnim Łódź, Al. Piłsudskiego 133 d, tel. 42/ , zonlw1@wp.pl.obsługuje także mieszkańców powiatu zgierskiego. 8. Miejski Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Łodzi Łódź, ul. Lecznicza 6, tel. 42/ , , mzon@mops.lodz.pl 9. Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Opocznie Opoczno, ul. Kwiatowa 1a, tel. 44/ , pzoon@opocznopowiat.pl 10. Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Pabianicach Pabianice, ul. Traugutta 6a, tel. 42/ wew. 125, pzopabianice@interia.pl 11. Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności Pajęcznie Pajęczno, ul. 1-go Maja 13/15, tel. 34/ , pzonpajeczno@wp.pl 12. Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Piotrkowie Trybunalskim Piotrków Trybunalski, Al. 3-go Maja 33, tel. 44/ , k.goszcz@pcprpiotrkow.pl 13. Miejski Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Piotrkowie Trybunalskim Piotrków Trybunalski, ul. Dmowskiego 47, tel. 44/ , zoon97@wp.pl 14. Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Poddębicach Poddębice, ul. Łęczycka 28, tel. 43/ wew. 106, brak 4

6 15. Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Radomsku Radomsko, ul. Piastowska 21, tel. 44/ , pcpr@pcpr.radomsko.pl 16. Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Rawie Mazowieckiej Rawa Mazowiecka, ul. Kościuszki 5, tel. 46/ , zoon@powiatrawski.pl 17. Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Sieradzu Sieradz, Plac Wojewódzki 3, tel. 43/ , pzon.sieradz@gmail.com Obsługuje także mieszkańców powiatu wieruszowskiego. 18. Miejski Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Skierniewicach Skierniewice, ul. Senatorska 12, tel. 46/ , mzoon1@mopr.skierniewice.bipst.pl Obsługuje także mieszkańców powiatu skierniewickiego. 19. Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Tomaszowie Mazowieckim Tomaszów Mazowiecki, ul. Św. Antoniego 41, tel wew. 409, 416, orzekanie@powiat-tomaszowski.pl 20. Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Wieluniu Wieluń, ul. Śląska 23, tel. 43/ , wielunzespol@onet.eu 21. Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Zduńskiej Woli Zduńska Wola, ul. Żeromskiego 3a, tel. 43/ , pzon@powiatzdunskowolski.pl 5

7 Orzecznictwo pozarentowe Podstawą prawną na której opiera się system orzecznictwa pozarentowego jest: 1. ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r., Nr 127, poz.721 z późn. zm.), 2. rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia (Dz. U. z 2002 r., Nr 17, poz.162), 3. rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. z 2015 r., poz. 1110), 4. rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia listopada 2007 r. w sprawie warunków, sposobu oraz trybu gromadzenia i usuwania danych w ramach Elektronicznego Krajowego Systemu Monitoringu Orzekania o Niepełnosprawności (Dz. U. z 2007 r., Nr 228, poz. 1681), 5. rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2007 r. w sprawie wykonywania badań specjalistycznych na potrzeby orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. z 2007 r., Nr 250, poz. 1875), 6. rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 20 grudnia 2012 r. w sprawie trybu i sposobu przeprowadzania kontroli przez organy upoważnione do kontroli na podstawie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2013 r. poz.29). 6

8 Procedury w ustaleniu niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności W postępowaniu orzeczniczym obowiązuje dwuinstancyjność. 1. Pierwszą instancją jest powołany przez starostę powiatowy zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności, o czym przesądza ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. 2. Drugą instancją (odwoławczą) w zakresie orzekania o stopniu niepełnosprawności jest Wojewódzki Zespół do spraw Orzekania o Niepełnosprawności powoływany przez wojewodę. Tryb orzeczniczy jest uruchamiany na wniosek osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego albo, za ich zgodą, na wniosek ośrodka pomocy społecznej. Osoba zainteresowana uzyskaniem orzeczenia o stopniu niepełnosprawności (dla osób dorosłych) lub orzeczenia o niepełnosprawności (dla dzieci) składa wniosek do powiatowego zespołu do spraw orzekania o stopniu niepełnosprawności. Właściwym do rozpatrzenia wniosku jest powiatowy zespół w miejscu zamieszkania osoby. Wniosek można również złożyć w miejscu długotrwałego pobytu osoby, np. długotrwałego pobytu u rodziny, osób bliskich lub w instytucjach takich jak dom pomocy społecznej, szpital lub zakład karny. Obowiązkiem zespołu orzekającego jest rozpatrzenie wniosku osoby w terminie jednego miesiąca od dnia złożenia wniosku, a w przypadku konieczności wykonania dodatkowych badań specjalistycznych w okresie dwóch miesięcy. W przypadku przekroczenia tego terminu w myśl art. 36 kodeksu postępowania administracyjnego, przewodniczący zespołu przesyła osobie zainteresowanej w formie pisemnej zawiadomienie o niezałatwieniu sprawy w ustawowym terminie, podając przyczyny zwłoki i nowy termin rozpatrzenia wniosku. Osoba składająca wniosek o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności jest obowiązana aktywnie uczestniczyć w postępowaniu zespołu orzekającego i na wezwanie uzupełnić dokumentację medyczną, która pozwoli na wydanie właściwego orzeczenia. 7

9 Ze względu, że zespół działa na wniosek strony, to po stronie wnioskodawcy istnieje schorzenia. obowiązek w należyty sposób udokumentować posiadane Wzory odpowiednich wniosków są dostępne w powiatowych zespołach lub na ich stronach www w części druki do pobrania. Ponadto do wniosku należy dołączyć: o o zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia wydane przez lekarza, pod opieką którego znajduje się wnioskodawca lekarz specjalista lub pierwszego kontaktu, zaświadczenie takie ważne jest 30 dni od daty wystawienia i w tym czasie należy złożyć wniosek; kserokopie dokumentacji medycznej (np. historia choroby, wyniki badań, pobyty w szpitalu), poświadczoną za zgodność z oryginałem przez lekarza lub placówkę służby zdrowia albo dokumentację oryginalną do wglądu dla pracownika przyjmującego wniosek; Skompletowany wniosek można składać osobiście w siedzibie powiatowego zespołu lub przesłać listem poleconym. Po złożeniu odpowiednich dokumentów, osoba zainteresowana bierze udział w posiedzeniu, o terminie którego powiadamiana jest listownie. Skład orzekający rozpatrujący daną sprawę jest z zasady dwuosobowy. Składa się z lekarza- przewodniczącego składu, posiadającego specjalizację odpowiadającą chorobie zasadniczej posiadanej przez osobę orzekaną. Drugim specjalistą orzekającym jest psycholog, pracownik socjalny, pedagog lub doradca zawodowy. Lekarz na posiedzeniu po dokonaniu badania wypełnia odpowiedni formularz, który służy do sporządzenia oceny zdrowia osoby orzekanej. Także drugi członek składu dokonuje odpowiedniej oceny: psychologicznej, pedagogicznej, społecznej lub zawodowej. Skład orzekający podejmuje decyzję kolegialnie wydając odpowiednie orzeczenie, które następnie doręczane jest w terminie nieprzekraczającym 14 dni do osoby zainteresowanej. Obecność osoby zainteresowanej na posiedzeniu składu orzekającego jest obowiązkowa, a niestawienie się w odpowiednim terminie bez pisemnego usprawiedliwienia nieobecności, z podaniem ważnych przyczyn, skutkuje pozostawieniem sprawy bez rozpoznania. 8

10 Zdarzają się jednak sytuacje, kiedy osoba zainteresowana nie może uczestniczyć w posiedzeniu składu orzekającego z powodu długotrwałej choroby, uniemożliwiającej stawienie się w zespole, co musi być udokumentowane odpowiednim zaświadczeniem lekarskim- wówczas istnieje możliwość przeprowadzenia badania stanu zdrowia osoby zainteresowanej, koniecznego do wydania orzeczenia, w miejscu zamieszkania. W takich przypadkach należy we wniosku zaznaczyć w odpowiedniej rubryce, że nie jest możliwe samodzielne przybycie na posiedzenie składu do siedziby zespołu. Komisja w miejscu zamieszkania nie jest jedyną alternatywą dla osób przewlekle chorych. Jeśli przewodniczący składu orzekającego uzna, że dostarczona dokumentacja medyczna jest wystarczająca do wydania orzeczenia, wówczas orzeczenie może być wydane bez badania osoby zainteresowanej w trybie zaocznym. W wyniku przeprowadzonego postępowania powiatowy zespół orzekający wydaje orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności. Orzeczenie jest prawnym dokumentem potwierdzającym niepełnosprawność lub stopień niepełnosprawności. Osoby nie w pełni sprawne, które nie posiadają orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, są niepełnosprawnymi z punktu widzenia własnej oceny zdolności do wykonywania podstawowych czynności życiowych, czyli przy zastosowaniu kryterium biologicznego, jednak by ubiegać się o świadczenia, ulgi i inne uprawnienia przysługujące osobom niepełnosprawnym niezbędne jest stosowne orzeczenie. Zarówno powiatowe zespoły orzekające, jak i zespoły wojewódzkie, przy orzekaniu stopnia niepełnosprawności danej osoby biorą pod uwagę: o o treść orzeczenia o stanie zdrowia, wydanego przez lekarza przewodniczącego składu orzekającego, określającego trwałe lub czasowe naruszenie sprawności organizmu; wiek, płeć, wykształcenie, zawód i posiadane kwalifikacje; 9

11 o o o ewentualne zatrudnienie i warunki pracy chronionej czy osoba może pracować jedynie w warunkach pracy chronionej. Oceniając zdolność do wykonywania pracy osoby, która nie była wcześniej zatrudniona, bierze się pod uwagę czy i jakie zatrudnienie mogłaby podjąć przy uwzględnieniu jej wykształcenia i kwalifikacji przy obniżonej sprawności organizmu, porównując do osoby o podobnym wykształceniu i kwalifikacjach w pełni sprawnej fizycznie i psychicznie; możliwość przywrócenia zdolności danej osobie do pracy wykonywanej do tej pory lub innej, poprzez leczenie i rehabilitację oraz przekwalifikowanie; możliwość poprawy funkcjonowania danej osoby w życiu codziennym oraz pełnienia ról społecznych poprzez leczenie, rehabilitację czy zaopatrzenie w przedmioty i środki pomocnicze ortopedyczne. Niepełnosprawność i stopnie niepełnosprawności Niepełnosprawność podlega stopniowaniu w zależności od stanu naruszenia sprawności organizmu. Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych ustala trzy stopnie niepełnosprawności: 1. lekki; 2. umiarkowany; 3. znaczny. Do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub mająca ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne. 10

12 Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych. Do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. W przypadku zaliczenia osoby niepełnosprawnej do znacznego stopnia niepełnosprawności orzeka się jednocześnie niezdolność do samodzielnej egzystencji, przez co ustawodawca rozumie: naruszenie sprawności organizmu w stopniu uniemożliwiającym zaspokajanie bez pomocy innych osób podstawowych potrzeb życiowych, za które uważa się przede wszystkim samoobsługę, poruszanie się i komunikację. Zaliczenie do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności osoby daje jej możliwość podjęcia pracy w zakładzie pracy chronionej, ale co ważne i podkreślone przez ustawodawcę nie wyklucza możliwości zatrudnienia tej osoby u pracodawcy niezapewniającego warunków pracy chronionej, w przypadku uzyskania pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o przystosowaniu przez pracodawcę stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej. Należy podkreślić, że zaliczenie osób do najwyższego znacznego stopnia niepełnosprawności wymaga wystąpienia wszystkich trzech przesłanek jednocześnie. Osoba, której przyznano znaczny stopień, musi być zarówno niezdolna do samodzielnej egzystencji, jak i pracy (ewentualnie w może pracować w warunkach pracy chronionej), jednocześnie wymagać stałej opieki. Nie oznacza to jednak braku możliwości podjęcia przez nią zatrudnienia w warunkach pracy niechronionej, jest to możliwe po uzyskaniu pozytywnej oceny Państwowej Inspekcji Pracy lub w formie telepracy. Jeśli chodzi o przyznanie stopnia umiarkowanego lub lekkiego musi występować jedynie jedna z dwóch przesłanek, aby osoba uzyskała orzeczenie. Powyższa charakterystyka stopni, wraz z kryteriami oraz standardami orzeczniczymi zawarta została w Rozporządzeniu Ministra 11

13 Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Zgodnie z tym aktem prawnym następuje realizacja procesu orzeczniczego w całej Polsce. Osoby, które nie ukończyły 16 roku życia zaliczane są do osób niepełnosprawnych, jeżeli mają naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, powodującą konieczność zapewnienia im całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku. Orzeczenie o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności jest dokumentem nadającym status osoby niepełnosprawnej i stanowi podstawę do korzystania z ulg i przywilejów przysługujących osobom niepełnosprawnym na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz innych ustaw i przepisów wykonawczych do tych ustaw, określających uprawnienia osób niepełnosprawnych. Treść orzeczenia I. Stopień niepełnosprawności jak już wcześniej wykazano, stopień może być lekki, umiarkowany lub znaczny. II. Symbol przyczyny niepełnosprawności jest to jedną z najważniejszych informacji zawartych w orzeczeniu. Symbol nie pełna nazwa schorzenia, ze względu na ochronę szczególnie ważnych danych o osobie. Symbol składa się z oznaczenia numerycznego i przypisanego do niego stałego oznaczenia literowego. Wyróżniamy następujące niepełnosprawności: 01-U upośledzenie umysłowe; 02-P choroby psychiczne; 03-L zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu; 12

14 04-O choroby narządu wzroku; 05-R upośledzenia narządu ruchu; 06-E epilepsja; 07-S - choroby układów oddechowego i krążenia; 08-T choroby układu pokarmowego; 09-M choroby układu moczowo-płciowego; 10-N choroby neurologiczne; 11-I inne, w tym schorzenia: endokrynologiczne, metaboliczne, zaburzenia enzymatyczne, choroby zakaźne i odzwierzęce, zeszpecenia, choroby układu krwiotwórczego; 12-C całościowe zaburzenia rozwojowe. Symbol przyczyny niepełnosprawności odzwierciedla rozpoznanie uszkodzenia lub choroby, będącego przyczyną zaburzenia funkcji organizmu, aktywności społecznej, a także ograniczenia w wykonywaniu czynności życiowych. W orzeczeniu może się znaleźć jeden lub więcej symboli przyczyny niepełnosprawności jedynie, jeśli schorzenia je oznaczające wpływają na zaburzenia funkcji organizmu w stopniu porównywalnym. Ich liczba nie może jednak przekroczyć trzech. III. Okres ważności orzeczenia, czyli tzw. charakter orzeczenia. Może on być: - okresowy- orzeczenie wydaje się na określony czas - trwały- i wtedy orzeczenie wydaje się na stałe. 13

15 IV. Początek niepełnosprawności, czyli datę dokładną lub przybliżoną powstania niepełnosprawności, tj. rok życia, w którym powstała niepełnosprawność; można spotkać się też z zapisem: nie można ustalić, od urodzenia, od niemowlęctwa (tj. do 1. roku życia), od wczesnego dzieciństwa (między 1. a 3. rokiem życia). V. Datę, od której datuje się przyznany stopień niepełnosprawności. Następnie ustawodawca nałożył na zespołu orzekające obowiązek oprócz ustalenia niepełnosprawności lub odpowiednio stopnia niepełnosprawności, uwzględnienie następujących wskazań: 1. odpowiedniego zatrudnienia uwzględniającego psychofizyczne możliwości danej osoby. W praktyce przy lekkim stopniu niepełnosprawności znajduje się zapis otwarty rynek pracy lub zgodnie z psychofizycznymi możliwościami. U osób po 16. roku życia, które się jeszcze uczą częstym zapisem jest kontynuacja nauki. Natomiast bardzo pożądana notacja zakład pracy chronionej czy praca w warunkach pracy chronionej jest absolutnie zarezerwowany dla osób z umiarkowanym i znacznym stopniem niepełnosprawności; 2. szkolenia, w tym specjalistycznego; Wskazanie to dotyczy jedynie osób w wieku produkcyjnym i odbywa się w formach pozaszkolnych w celu nauki zawodu, przekwalifikowania lub podwyższenia kwalifikacji. 3. zatrudnienia w zakładzie aktywności zawodowej; Wskazanie do zatrudnienia w zakładzie aktywności zawodowej może zostać zawarte w orzeczeniu kwalifikującym orzekaną osobę do znacznego stopnia niepełnosprawności bez względu na przyczynę niepełnosprawności lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, 14

16 u której niepełnosprawność wynika ze schorzeń oznaczonych symbolami 01-U, 02-P, 12-C, i w przypadku której uzasadnione jest podjęcie zatrudnienia i kontynuowanie rehabilitacji zawodowej w warunkach pracy chronionej. 4. uczestnictwa w terapii zajęciowej; Wskazanie do uczestnictwa w warsztatach terapii zajęciowej może zostać zawarte w orzeczeniu kwalifikującym orzekaną osobę do znacznego stopnia niepełnosprawności bez względu na przyczynę niepełnosprawności lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, u której niepełnosprawność wynika ze schorzeń oznaczonych symbolami 01-U, 02-P, 12-C, niezdolną do pracy, ale rokującą na przywrócenie zdolności do podjęcia zatrudnienia po pobycie w WTZ. 5. konieczności zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne, ułatwiające funkcjonowanie danej osoby; 6. korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji, przez co rozumie się korzystanie z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych świadczonych przez sieć instytucji pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne placówki; Przy ocenie konieczności korzystania przez osobę zainteresowaną z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji - bierze się pod uwagę, czy występuje ograniczenie lub brak zdolności do wykonywania czynności stosownie do wieku, płci i środowiska, które uniemożliwia osiągnięcie niezależności ekonomicznej lub fizycznej. 7. konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. 15

17 Przyznawany osobom z orzeczonym znacznym stopniem niepełnosprawności oraz osobom przed 16. rokiem życia, które wymagają stałej lub długotrwałej opieki innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb. 8. konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji; Wskazanie to dotyczy wyłącznie osób orzekanych do 16 roku życia. 9. spełniania przez osobę niepełnosprawną przesłanek określonych w art. 8 ust.3a pkt 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2012 r. poz.1137, z późn.zm). Wskazanie to dotyczy osób: zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności bez względu na symbol przyczyny, mających znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się, zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, wyłącznie z symbolu 05-R, 10-N, 04-O i mających znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się, zaliczonych do osób niepełnosprawnych, mających znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się. 10. prawa do zamieszkiwania w oddzielnym pokoju. Prawo do zamieszkiwania w oddzielnym pokoju mają w szczególności osoby poruszające się na wózku inwalidzkim, leżące, lub też mające znaczne ograniczenia w przyjmowaniu pokarmów i innych czynnościach fizjologicznych. 16

18 W sytuacji gdy wnioskodawca jest rozczarowany decyzją I- wszej instancji może wnieść odwołanie do wojewódzkiego zespołu w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia za pośrednictwem powiatowego organu. Odwołanie to nie musi spełniać żadnych kryteriów formalnych wystarczy, że osoba zainteresowana wyrazi w nim swoje niezadowolenie z podjętej przez skład orzekający decyzji i złoży własnoręczny podpis /dopuszcza się udzielenie pełnomocnictwa innej osobie, a w przypadku małoletnich wymagany jest podpis przedstawiciela ustawowego/. Powiatowy zespół ma prawo do samokontroli, która polega na ponownej weryfikacji zaskarżonej sprawy. Jeśli PZON uzna, że orzeczenie zasługuje na zmianę, jest ono uchylane lub zmieniane, w przypadku gdy uznana zostaje słuszność wcześniej podjętej decyzji, odwołanie wraz z aktami sprawy przesłane zostają do WZON w terminie 7 dni od dnia wniesienia odwołania. Wojewódzki Zespół jako II- ga instancja jest organem odwoławczym, który stosuje następujące rodzaje rozstrzygnięć: utrzymuje w mocy zaskarżone orzeczenie; uchyla zaskarżone orzeczenie w części lub w całości i orzeka co do istoty rozstrzygnięcia; uchyla orzeczenie i umarza postępowanie I- wszej instancji w przypadku, gdy brak jest podstaw do wydania orzeczenia: umarza postępowanie odwoławcze, które ma miejsce w przypadku śmierci strony lub wycofania odwołania uchyla zaskarżone orzeczenie w całości i przekazuje do ponownego rozpatrzenia do I wszej instancji, jeżeli postępowanie wymaga postępowania wyjaśniającego w całości lub w znacznym stopniu. Sam proces orzeczniczy w wojewódzkim zespole przebiega w sposób odpowiedni do działań I- wszej instancji. Decyzje podejmowane są w sposób kolegialny, oprócz lekarza- przewodniczącego składu orzeka drugi specjalista. 17

19 Jednakże decyzja wojewódzkiego zespołu o niepełnosprawności czy stopniu niepełnosprawności nie jest ostateczna. Osoba zainteresowana może wykorzystać drogę sądową i zaskarżyć orzeczenie wojewódzkiego zespołu do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. W tym przypadku termin do złożenia skutecznego odwołania wynosi 30 dni od daty otrzymania orzeczenia. Postępowanie sądowe w sprawach orzekania o stopniu niepełnosprawności jest wolne od opłat sądowych. Wyrok sądu pracy i ubezpieczeń społecznych kończy instancyjne postępowanie o wydanie orzeczenia. 18

20 19