Z polską kolędą przez wieki

Transkrypt

1 Z polską kolędą przez wieki Śpiewanie kolęd jest w tradycji chrześcijańskiej głęboko zakorzenione. Ich powstanie przypisuje się św. Franciszkowi z AsyŜu (XIII wiek), który zaśpiewał ją w pierwszej szopce boŝonarodzeniowej. W Polsce kolędę wykonano po raz pierwszy w 1424 roku. Naród polski, ciemięŝony przez róŝnych zaborców i okupantów, wykorzystywał melodie kolędowe, aby wyrazić swoją miłość do Ojczyzny, przywiązanie do wiary oraz dla podtrzymania ducha osób gnębionych i więzionych. I tym przesłaniem kierowała się Barbara Dobrzyńska, pisząc scenariusz i reŝyserując koncert Teatru Fijewskich Tadeusza, Marii, Barbary, Włodzimierza w Domu Pielgrzyma AMICUS w Warszawie 30 stycznia 2016 roku. Barbara Dobrzyńska Krzysztof Radkowski Pierwotnie koncert miał objąć okresy od powstań narodowych przeciw zaborcom w 1830 i 1863 roku aŝ do współczesności. Ale Barbara Dobrzyńska sięgnęła jeszcze głębiej w historię do Jana Kochanowskiego i Piotra Skargi. Po rozpoczęciu koncertu kolędą Wśród nocnej ciszy wiersz Jana Kochanowskiego Kolęda z XVI wieku recytował Krzysztof Radkowski, a cały zespół zaśpiewał kolędę W Ŝłobie leŝy Piotra Skargi z XVII-XVIII wieku.

2 Powstanie Listopadowe 1830 roku przeciwko rosyjskiemu zaborcy trwało prawie rok, do 21 października 1831 roku. Mogliśmy usłyszeć z tego okresu Hymn do Boga w wykonaniu Krzysztofa Radkowskiego i pieśń Bóg się rodzi w świetnej interpretacji młodego śpiewaka Tomasza Czaplińskiego (baryton). Tomasz Czapliński Damian Szmaglinski Patriotyczne ruchy w Królestwie Polskim doprowadziły w styczniu 1863 roku do wybuchu kolejnego powstania narodowego przeciwko Rosji carskiej. Trwało ono dłuŝej, bo ponad 1,5 roku, do jesieni 1864 roku. Z tego okresu pochodziły: wiersz Pan z Nieba, wykonany przez studenta WyŜszej Szkoły Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu, Damiana Szmaglinskiego, pieśń W polskich sercach..., zaśpiewaną pięknie przez Barbarę Dobrzyńską, oraz wiersz Nałęcza-Korzeniowskiego On narodził się w stajence w świetnym wykonaniu uroczej Zuzanny Lipiec. W końcu XIX i na początku XX wieku powstały kolejne kolędowe utwory: W Ŝłobie leŝy z 1900 roku zaśpiewała Zuzanna Lipiec, a Damian Szmaglinski deklamował Kolędę robotników polskich z 1905 roku. Dysponujący niesamowicie silnym basem i wspaniałą interpretacją Ryszard Morka zaśpiewał po góralsku Oj, Maluśki, Maluśki..., zaś urocza, młoda absolwentka WSKSiM, Magdalena Michalik wykonała świetnie jedną z najpiękniejszych kolęd Gdy śliczna Panna.

3 Zuzanna Lipiec Magdalena Michalik Historia Polski w czasie I wojny światowej ( ) i znów powstają utwory na melodie kolędowe: PrzybieŜeli do Betlejem w bardzo dobrym wykonaniu przez trio Radkowski-Morka-Czapliński oraz LulajŜe Ŝołnierzu w pięknej interpretacji Magdaleny Michalik.

4 Z okresu międzywojennego pochodzi wiersz Hej Polacy... w świetnym wykonaniu Barbary Dobrzyńskiej; jego treść, traktująca o ówczesnych sporach politycznych, jakŝe podobnych do dzisiejszej rzeczywistości, wskazuje na ogrom patologii w narodzie. I ponownie zaśpiewał Ryszard Morka swoim wspaniałym basem, takŝe po góralski kolędę Góralski Pan Jezus. Ryszard Morka Wrzesień 1939 roku to agresja hitlerowskich Niemiec i sowieckiej Rosji na Polskę i początek trwającej ponad 5 lat okupacji. Krzysztof Radkowski recytował wiersz Stanisława Warmińskiego Kolęda Warszawska. Zuzanna Lipiec pięknie zaśpiewała kolędę Mizerna cicha. W nastrój tych tragicznych lat okupacji niemieckiej i sowieckiej wprowadził nas pięknym wykonaniem instrumentalnym i ciekawą intepretacją kolędy Cicha noc młody licealista, Igor Stawierej. To najbardziej znana na świecie kolęda, powstała w austriackim miasteczku Oberndorf koło Salzburga w 1818 roku. Cały zespół zaśpiewał ją chwilę potem jako Stille Nacht, heilige Nacht po polsku i niemiecku. Odniesienia do sowieckiej okupacji i mordów popełnionych przez Rosjan na ludności polskiej w 1940 roku znalazły się w wierszach Dziki step na Syberii w interpretacji Damiana Szmaglinskiego oraz Z pamiętników Kozielska i Katynia w wykonaniu Krzysztofa Radkowskiego. Ten okres terroru i niszczenia narodu polskiego przez okupantów zakończył wiersz PrzybieŜeli do Warszawy trzej pasterze w świetnym wykonaniu Barbary Dobrzyńskiej.

5 Igor Stawierej Po tzw. wyzwoleniu Polski przez Armię Radziecką w 1945 roku nastał kolejny tragiczny rozdział naszej historii terroru i zniewalania komunistycznego przez Sowietów i ich polskich popleczników. Wielu patriotów polskich, szczególnie byłych Ŝołnierzy Armii Krajowej, było torturowanych i zabijanych w więzieniach polskich i sowieckich. Ryszard Morka zaśpiewał wcale nie radosną (jak to w przypadku kolęd bywało) pieśń Hej kolęda X Pawilonu więzienia na Mokotowie, a o emigracyjnych rozterkach Tomasz Czapliński zaśpiewał Serce w plecaku. Barbara Dobrzyńska i Michał Szymkiewicz przy pianinie

6 Barbara Dobrzyńska, która prowadziła cały koncert, zapowiadając poszczególne utwory i ich tło historyczne, recytowała następnie wiersz Narodził się w Ŝłóbeczku na sianie i zaśpiewała patriotyczną wersję kolędy LulajŜe Jezuniu na polskiej ziemi. Z najnowszej historii naszego kraju, 1981 roku, pochodziły dwa utwory: Kolęda z Gdańska na melodię LulajŜe Jezuniu w interpretacji Zuzanny Lipiec oraz wiersz KrzyŜ BoŜy z poematu Stanisława Wyspiańskiego Wyzwolenie w ciekawym wykonaniu młodego studenta WSKSiM, Piotra Zajączkowskiego. Piotr Zajączkowski W finale koncertu, trwającego godzinę i 40 minut, zespół zaśpiewał ku pokrzepieniu serc kolędę Bóg się rodzi w kaŝdym z nas, bo tylko wtedy nie zginie naród i jego duma, jego cierpliwość i ufność. To był niezwykły koncert! Barbara Dobrzyńska bardzo dobrze opracowała scenariusz i dobrała trafnie wiele kolęd, do których napisano teksty w róŝnych, często tragicznych okolicznościach. Ładunek historyczny koncertu był ogromny, wykonanie kolęd przez artystów świetne, akompaniament bez zarzutu. WaŜne było takŝe to, iŝ publiczność, która wypełniła całą salę w Amicusie, śpiewała kolędy razem z zespołem. Widoczne były i radość, i wzruszenie, i nawet łzy. Koncert spełnił oczekiwania widzów. Atutem był takŝe udział studentów WSKSiM z Torunia, którzy okazali swój aktorski talent. Koncert finansowany był ze środków Dzielnicy Warszawa-śoliborz!

7 Z polską kolędą przez wieki Teatr Fijewskich Tadeusza, Marii, Barbary, Włodzimierza Obsada: Barbara Dobrzyńska, Zuzanna Lipiec, Magdalena Michalik, Ryszard Morka - bas, Tomasz Czapliński -baryton, Krzysztof Radkowski, Damian Szmagliński, Piotr Zajączkowski oraz Michał Szymkiewicz - akompaniament. Gościnnie Igor Stawierej, pianino. Scenariusz i reŝyseria Barbara Dobrzyńska Warszawa, 30 stycznia 2016 roku, Dom Pielgrzyma AMICUS Opracowanie Zbigniew Nowacki Zdjęcia Zbigniew Nowacki i Zbigniew Stawierej